<!DOCTYPE html>
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
    <title></title>
    <link href="css/default.css" rel="stylesheet" />
    <style>
        #myBtn {
            display: none;
            position: fixed;
            bottom: 20px;
            right: 30px;
            z-index: 99;
            border: none;
            outline: none;
            background-color: darkcyan;
            color: white;
            cursor: pointer;
            padding: 15px;
            border-radius: 10px;
        }

            #myBtn:hover {
                background-color: #555;
    </style>
    <script>

        window.onscroll = function () { scrollFunction() };

        function scrollFunction() {
            if (document.body.scrollTop > 20 || document.documentElement.scrollTop > 20) {
                document.getElementById("myBtn").style.display = "block";
            } else {
                document.getElementById("myBtn").style.display = "none";
            }
        }

        // When the user clicks on the button, scroll to the top of the document
        function topFunction() {
            document.body.scrollTop = 0;
            document.documentElement.scrollTop = 0;
        }
    </script>
</head>

<body>
    <button onclick="topFunction()" id="myBtn" title="Go to top">Top</button>
    <a href="http://www.buddhadham.net/index.html">ไปหน้าแรก</a>
    <h1></h1>
    <p>
<p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 1</p><p>                                     <strong>พระอภิธรรมปิฎก</strong></p><p>                                             <strong>เล่มที่  ๗</strong></p><p>                                     <strong>ปัฏฐาน  ภาคที่  ๕</strong><sup>๑</sup></p><p>      <strong>ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น</strong> </p><p>                                 <strong>อนุโลมทุกปัฏฐาน   (ต่อ)</strong></p><p>                                     <strong>๕๕. สารัมมณทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑]  ๑.  <strong>สารัมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม    เกิดขึ้น  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๒.  <strong>อนารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม</p><p>เกิดขึ้น</p><p>๑.  บาลีเล่มที่  ๔๓. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 2</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม    และอนารัมมณธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>สารัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสารัมมณ-</p><p>ธรรม  เกิดขึ้น ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม   อาศัยอนารัมมธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฎฐานรูป  กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>                ๕.  <strong>สารัมมณธรรม   อาศัยอนารัมมณธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม    อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                ๖.  <strong>สารัมมณธรรม   และอนารัมมณธรรม    อาศัยอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ.  กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                ๗.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสารัมมณธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์  ๒ และหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 3</p><p>                ๘.  <strong>อนารัมมณธรรม   อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๙.  <strong>สารัมมณธรรม และอนารัมมณธรรม อาศัยสารัมมณ-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอนารัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสารัมมณธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                                       <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม อาศัยสารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสารัมมณธรรม ฯลฯ อาศัยขันธ์  ๒.</p><p>ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๒.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยอนารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม    อาศัย</p><p>หทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 4</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓]   ในเหตุปัจจัย  มี  ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๖ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย  มี  ๑</p><p>วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ในกัมมปัจจัย  มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี</p><p>๙ วาระ ในอาหารปัจจัย  มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี  ๙ วาระ ในฌานปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปป-</p><p>ยุตตปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอัตถิปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม อาศัยสารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 5</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                ๒.  <strong>อนารัมมณธรรม   อาศัยสารัมมณธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม    และอนารัมมณธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>สารัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสารัมมณธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม    อาศัยอนารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  ส่วนพวกอสัญญสัตว์ ฯลฯ มหาภูตรูป</p><p>๑ ฯลฯ</p><p>                ๕.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยอนารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 6</p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                ๖.  <strong>สารัมมณธรรม    และอนารัมมณธรรม    อาศัยอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม อาศัย</p><p>หทยวัตถุ  กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                ๗.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น   เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสารัมมณ-</p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                ๘.  <strong>อนารัมมณธรรม   อาศัยสารัมมณธรรม   และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                ๙.  <strong>สารัมมณธรรม   และอนารัมมณธรรม   อาศัย</strong></p><p><strong>สารัมมณธรรม  และอนารัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong>,</p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณ-</p><p>ธรรม  และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 7</p><p>                                   <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๕] ๑.  <strong>อนารัมมณธรรม     อาศัยสารัมมณธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๒.  <strong>อนารัมมณธรรม   อาศัยอนารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ  ตลอดจนถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                ๓.  <strong>อนารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม   และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖]   ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมันนตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย   มี ๒ วาระ  ในนวิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 8</p><p>ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>นวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>                                         <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong>  </p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>    ในนอารัมมณปัจจัย    มี  ๓  วาระ. . .  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัยมี ๙ วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย  มี ๑ วาระ  ฯลฯ</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong>  </p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong> </p><p>         [๘]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๓ วาระ . . .  ใน</p><p>สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙</p><p>วาระ.</p><p>                                        <em>ปฏิจจวาระ  จบ</em></p><p>         สหชาตวาระเหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 9</p><p>                                           <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong>  </p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๙]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม    อาศัยอนารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                ๕.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยอนารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๖.  <strong>สารัมมณธรรม    และอนารัมมณธรรม   อาศัยอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๗.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 10</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓     อาศัยขันธ์ ๑     ที่เป็นสารัมมณธรรมและหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                ๘.  <strong>อนารัมมณธรรม  อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๙.  <strong>สารัมมณธรรม     และอนารัมมณธรรม    อาศัยสา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  และอนารัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสารัมมณธรรม    และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม    และมหา</p><p>ภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                                        <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐]  ๑.  สารัมมณธรรม     อาศัยสารัมมณธรรม     เกิดขึ้น</p><p>เพราะอารัมมณปัจจัย</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสารัมมณธรรม ฯลฯ    อาศัย</p><p>ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 11</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๒.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยอนารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ  ฯลฯ  กายวิญญาณ     อาศัย</p><p>กายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม   อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์  ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และ</p><p>จักขายตนะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ และกายายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสารัมมณธรรม    และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์  ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๑]   ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๖ วาระ  ใน </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 12</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี  ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในกัมมปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในฌานปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓</p><p>วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในวิคตปัจจัย   มี  ๓  วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี  ๙ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๒]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม    อาศัยสารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓) เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                   ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม   อาศัยอนารัมมณธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ  ส่วนพวกอสัญญสัตว์ ฯลฯ อาศัย</p><p>มหาภูตรูป ๑.</p><p>                   ๕.  <strong>สารัมมณธรรม   อาศัยอนารัมมณธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ   กายวิญญาณ   อาศัยกา-</p><p>ยายตนะ,  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 13</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๖.  <strong>สารัมมณธรรม  และอนารัมมณธรรม   อาศัยอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๗.  <strong>สารัมมณธรรม   อาศัยสารัมมณธรรม    และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และจัก</p><p>ขายตนะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม     และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                ๘.  <strong>อนารัมมณธรรม  อาศัยสารัมมณธรรม   และอนา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสามรัมมณธรรม  ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 14</p><p>                ๙.  <strong>สารัมมณธรรม    และอนารัมมณธรรม    อาศัยสา-</strong></p><p><strong>รัมมณธรรมและอนารัมมณธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม    และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ  และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย  ฯลฯ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๓]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในนอาหารปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในนอินทริยปัจจัย    มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย   มี ๔ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในนวิปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ     ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 15</p><p>                                      <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๔]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ...  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย  มี ๑ วาระ  ฯลฯ ในนวิปป-</p><p>ยุตตปัจจัย   มี ๑ วาระ.</p><p>                                               ฯลฯ</p><p>                                      <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong> </p><p>         [๑๕]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ....    ใน</p><p>อนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในสหชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในมัคคปัจจัย  มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                               ฯลฯ</p><p>                                      <em>ปฏิจจวาระ  จบ</em></p><p>         นิสสยวาระ   เหมือนกับปัจจยวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 16</p><p>                                         <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๖]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม    เจือกับสารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑   ที่เป็นสารัมมณธรรม ฯลฯ   ขันธ์ ๒</p><p>เจือกับขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๗]  ในเหตุปัจจัย   มี ๑ วาระ       ในอารัมมณปัจจัย   มี ๑ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี  ๑ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง    มี ๑ วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี</p><p>๑ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๘]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม    เจือกับสารัมมณธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ   ขันธ์ ๒  ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 17</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  เจือกับขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๙]   ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอธิปติปัจจัย   มี ๑ วาระ    ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๑ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย   มี ๑ วาระ  ในนกันมปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนวิปากปัจจัย   มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี  ๑ วาระ.</p><p>                                      <em>สังสัฏฐวาระ   จบ</em></p><p>         การนับจำนวนวาระสองวาระนอกจากนี้ก็ดี    สัมปยุตตวาระก็ดี    พึง</p><p>กระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 18</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๐]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สารัมมณเหตุทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๒.  <strong>สารัมมณธรรม       เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สารัมมณเหตุทั้งหลาย      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย </p><p>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๓.  <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  และ</strong></p><p><strong>อนารัมมณธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สารัมมณเหตุทั้งหลาย    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 19</p><p>                                        <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน  ฯลฯ   ศีล   ฯลฯ   อุโบสถกรรมแล้วพิจารณาซึ่ง</p><p>กุศลกรรมนั้น    ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่ตนสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ   ออกจากฌาน</p><p>ฯลฯ  พระอริยะทั้งหลายพิจารณาโคตรภู   พิจารณาโวทาน.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค     พิจารณามรรค,      พิจารณาผล,</p><p>พิจารณากิเลสทั้งหลายที่ละแล้ว   พิจารณากิเลสที่ข่มแล้ว.</p><p>         บุคคลรู้ซึ่งกิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน.</p><p>         บุคคลพิจารณาขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสารัมมณธรรม   โดยความเป็นของ</p><p>ไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลที่พร้อมเพรียงด้วยสารัมมณจิต    ด้วยเจโตปริย-</p><p>ญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ   เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ ฯลฯ    อากิญ-</p><p>จัญญายตนะ  เป็นปัจจยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.</p><p>         สารัมมณขันธ์ทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,  แก่เจโตปริยญาณ</p><p>แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ    แก่ยถากัมมูปคญาณ    แก่อนาคตังสญาณ    แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 20</p><p>                   ๒.  <strong>อนารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลายพิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,    แก่มรรค,    แก่ผล,    แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูป  ด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียง  ด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ     โผฏฐัพพายตนะเป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ. </p><p>         อนารัมมณขันธ์ทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิญญาณ,    แก่เจโตปริย-</p><p>ญาณ   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ    แก่ยถากัมมูปคญาณ    แก่อนาคตังสญาณ</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.       </p><p>                                          <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๒๒]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong> </p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ   กระทำกุศลกรรม</p><p>นั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้วพิจารณา,   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 21</p><p>เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌานแล้ว</p><p>ทำฌานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรคแล้ว      ทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น ฯลฯ  ทำผลให้เป็นอารมณ์หนักแน่น ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง     เพราะกระทำสารัมมณขันธ์</p><p>ทั้งหลายให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ครั้นกระทำสารัมมณขันธ์นั้นให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  สหชาตาธิปติ  ได้แก่</p><p>         สารัมมณอธิปติธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอธิปติปัจจัย.</p><p>                ๒.  <strong>สารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         สารัมมณอธิปติธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ด้วย</p><p>อำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  และ</strong></p><p><strong>อนารัมมณธรรม </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 22</p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   สหชาตาธิปติ   ได้แก่</p><p>         สารัมมณอธิปติธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                  ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม       เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลายกระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   แล้ว</p><p>พิจารณา.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่   โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่มรรค,   แก่ผล</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ</p><p>                                         <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๒๓] ๑.  สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย</p><p>         คือ  สารัมมณธรรมที่เกิดก่อน ๆ ฯลฯ  เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 23</p><p>                    <strong>๕.สมนันตรปัจจัย ฯลฯ   ๘. นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยพลังอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong> มี ๑ วาระ</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยพลังอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong> มี ๗ วาระ เหมือน</p><p>กับสหชาตปัจจัย  ในปฏิจจวาระ</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong> มี ๖ วาระ  เหมือน</p><p>กับอัญญมัญญปัจจัยในปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ  เหมือนกับ</p><p>นิสสยปัจจัยในปฏิจจวาระ.</p><p>                                    <strong>๙.อุปนิสสยปัจจัย</strong> </p><p>         [๒๔]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณูปนิสสยะ</strong>    <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong> ได้แก่</p><p>         บุคคลที่เข้าไปอาศัยศรัทธาแล้ว   ย่อมให้ทาน ฯลฯ  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย   ศีล ฯลฯ ปัญญา   ความปรารถนา    สุขทางกาย</p><p>ทุกข์ทางกายแล้ว   ย่อมให้ทาน ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิด,  ฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ทำลาย</p><p>สงฆ์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 24</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  ปัญญา  ราคะ ฯลฯ  ความปรารถนา สุขทางกาย  ทุกข์</p><p>ทางกาย    เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา    แก่ราคะ    แก่ความปราถนา     แก่สุขทางกาย</p><p>แก่ทุกข์ทางกาย  แก่มรรค  แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๒.  <strong>อนารัมมณธรรม       เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ</strong>   <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย  อุตุ   โภชนะ  เสนาสนะแล้ว    ให้ทาน  ฯลฯ   ยัง</p><p>สมาบัติให้เกิด ฯลฯ  ฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         อุตุ   โภชนะ เสนาสนะ เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ  แก่ความปรารถนา</p><p>แก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย   แก่มรรค     แก่ผลสมาบัติ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๑๐. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๕] ๑.  <strong>อนารัมมณธรรม     เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ     โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 25</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักษุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิณญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่สารัมมณขันธ์ทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของปุเร-</p><p>ชาตปัจจัย.</p><p>                                     <strong>๑๑. ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๖] ๑.  <strong>สารัมมณธรรม       เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ.</p><p>                                       <strong>๑๒. อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗] ๑.  <strong>สารัมมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ.</p><p>                                          <strong>๑๓.กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘] ๑.  <strong>สารัมมณปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 26</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         สารัมมณเจตนา   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของ</p><p>กัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         สารัมมณเจตนา   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของ</p><p>กัมมปัจจัย.</p><p>                ๒.  สารัมมณธรรม       เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น สหชาตะ ได้แก่</p><p>         สารัมมณเจตนา   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         สารัมมณเจตนา   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของ</p><p>กัมมปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  และ</strong></p><p><strong>อนารัมมณธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 27</p><p>         สารัมมณเจตนา    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         สารัมมณเจตนา    เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์     และกฏัตตารูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                   <strong>๑๔. วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๒๙]  <strong>สารัมมณธรรม    เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p> </p><p>                                  <strong>๑๕. อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐] ๑. <strong>สารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong>. มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑-๒-๓)</p><p>         ๔. <strong>อนารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ กฬฬีการาหาร เป็นปัจจัยแก่กายนี้ ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                                 <strong>๑๖. อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑] ๑. <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.  มี ๓ วาระ  (วาระ๑-๒-๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 28</p><p>                   ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม      เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  รูปชีวิตินทรีย์  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>อนารัมมณธรรม       เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุนทรีย์   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ    กายินทรีย์  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                   ๖.  <strong>สารัมมณธรรม  และอนารัมมณธรรม    เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่สารัมมณธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุนทรีย์     และจักขุวิญญาณ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย ฯลฯ  กายินทรีย์   และ</p><p>กายวิญญาณ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอินทริยปัจจัย.</p><p>                         <strong>๑๗.  ฌานปัจจัย  ฯลฯ    ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของฌานปัจจัย</strong>.  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 29</p><p>                                      <strong>๒๐. วิปปยุตตปัจจัย</strong>  </p><p>         [๓๓]  ๑.  <strong>สารัมมธรรม       เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  </p><p>                    ๒.  อนารัมมณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  </p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  สหชาตะ  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณขันธ์ทั้งหลาย ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                            <strong>๒๑. อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม       เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม เป็นปัจจัยขันธ์ ๓ ด้วยอำนาจ</p><p>ของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 30</p><p>                ๒.  <strong>สารัมมณธรรม        เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม และ</strong></p><p><strong>อนารัมมณธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>.  เหมือนกับปฏิจจวาระ</p><p>                ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม      เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                ๕.  <strong>อนารัมมณธรรม    เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong> </p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  <strong>อาหาระ</strong> และ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่         </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณขันธ์ทั้งหลาย ด้วย</p><p> อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ    โผฏฐัพพายตนะ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 31</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักษุวิญญาณ ฯลฯ กายายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณขันธ์ทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของอัตถิ</p><p>ปัจจัย.</p><p>                ๖. <strong>สารัมมณธรรม และอนารัมมณธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่สารัมมณธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๓  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ   และกายายตนะ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๓  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นสารัมมณธรรม  หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓ ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                ๗. <strong>สารัมณธรรม และอนารัมมณธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อนารัมมณธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>, <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         สารัมมณขันธ์ และมหาภูตรูปทั้งหลาย  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 32</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         สารัมมณขันธ์  ที่เกิดภายหลัง และกพฬีการาหาร เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         สารัมมณขันธ์ที่เกิดขึ้นภายหลัง  และรูปชีวิตินทรีย์ เป็นปัจจัยแก่กฏัตตา-</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๕]   ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในอนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๗ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนิสสย-</p><p>ปัจจัยมี ๗ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย  มี ๑ วาระ</p><p>ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในกัมมปัจจัย  มี ๓</p><p>วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอินทริยปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ  ในฌานปัจจัยมี ๓ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ  ในสัมปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในอัตถิปัจจัย ๗ วาระ  ใน</p><p>นัตถิปัจจัย มี ๑ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong>                      </p><p>                                  <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๖]  ๑.  <strong>สารัมมณธรรม    เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต- </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 33</p><p><strong>ปัจจัย</strong>   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                ๒.  <strong>สารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                ๓.  <strong>สารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม  และ</strong></p><p><strong>อนารัมมณธรรม ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                ๔.  <strong>อนารัมมณธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนารัมมณธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                ๕.  <strong>อนารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่สารัมมณธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong></p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                ๖.  <strong>สารัมมณธรรม  และอนารัมมณธรรม  เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สารัมมณธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                ๗.  <strong>สารัมมณธรรม  และอนารัมมณธรรม เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อนารัมมณธรรม ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 34</p><p><strong>ของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอนารัมมณปัจจัย ๗ วาระ ฯลฯ</p><p>ในนสมนันตรปัจจัยมี ๗ วาระ ในนสหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ในนอัญญมัญญ-</p><p>ปัจจัย มี ๖ วาระ ในนิสสยปัจจัยมี  ๖ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๗ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย ๗ วาระ  ฯลฯ   ใน</p><p>นมัคคปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในโนอัตถิปัจจัย   มี ๔ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ    ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ  ในโนอวิคตปัจจัย  มี ๔ วาระ.</p><p>                                         <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๘]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>     ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ. . .   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอัญญ-</p><p>มัญญปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในนมัคคปัจจัย</p><p>มี  ๓ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๑ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย   มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 35</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๓๙]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ....   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ  พึงกระทำอนุโลมมาติกา</p><p>ในอวิคตปัจจัย  มี ๗ วาระ.</p><p>                                        <em>สารัมมณทุกะ   จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 36</p><p>                                    <strong>๕๖.  จิตตทุกะ</strong> </p><p>                                       <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๐] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่เป็นจิต     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์  และกฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่จิต,  ขันธ์ ๑ </p><p>และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ,  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    จิต   อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 37</p><p>                  ๔. ธรรมที่เป็นจิต    และธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรม</p><p>ที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒,   จิต  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑   ที่ไม่ใช่จิต,</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ จิต และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต.</p><p>ขันธ์  ๑,  จิต   และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่เป็นจิต และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต    และจิต,</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ                                                                  </p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยจิตและมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒  และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่จิต</p><p>และจิต, ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  อาศัยจิต  และหทยวัตถุ.</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong> </p><p>         [๔๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่เป็นจิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 38</p><p>         คือ ขันธ์  ๒  อาศัย อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  อาศัยขันธ์ ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   และธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิต  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต,    ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และจิต  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต,</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ                                      </p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่เป็นจิต  และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต  และจิต  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิต อาศัยจิต และหทยวัตถุ.</p><p>                                               ฯลฯ</p><p>                            <strong>การนับจำนวนปัจจัยในอนุโลม</strong> </p><p>         [๔๒]  ในเหตุปัจจัย มี  ๕ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี  ๕ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี  ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย  มี </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 39</p><p>๕ วาระ   ในสหชาตปัจจัย มี  ๕ วาระ   ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ   ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย มี</p><p>๕ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย มี  ๕ วาระ   ในกัมมปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี  ๕ วาระ   ในอาหารปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอินทริยปัจจัย มี ๕ วาระ</p><p>ในฌานปัจจัย มี ๕ วาระ   ในมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ   ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๕</p><p>วาระ    ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ    ในอัตถิปัจจัย มี ๕ ปัจจัย    ในนัตถิ-</p><p>ปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong>  </p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๓] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต     อาศัยธรรมที่เป็นจิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยอเหตุกจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิต ฯลฯ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่</p><p>สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยจิตที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต    ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ                       </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 40</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิต  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิต   อาศัยหทยวัตถุ</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  และธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๒,  จิต  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่เป็นจิต  และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่จิต  ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ  และจิต,  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑ ที่</p><p>ไม่ใช่จิต  และจิต,  ขันธ์ ๒  ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 41</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ที่ไม่ใช่จิต     อาศัยจิต    และหทยวัตถุ,</p><p>โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยยอุทธัจจะ   อาศัยจิตที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>                                      <strong>๒.   นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>                                                 </p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่เป็นจิต   และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น   เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong> </p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต  และสัปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,  จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปอาศัยจิต    และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป   อาศัยจิต    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>กฏัตตารูป  อาศัยจิต   และมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 42</p><p>                                   <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๔๕] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่เป็นจิต    เกิดขึ้น  </strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>๔.  นอนันตรปัจจัย ฯลฯ  ๗. นอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เพราะนอนันตรปัจจัย ฯลฯ  เพราะนอุปนิสสยปัจจัย</strong> มี ๓ วาระ.</p><p>                                  <strong>๘. นปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่เป็นจิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ     สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    อาศัยจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์  และกฏัตตาปัจจัย  อาศัยจิต.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 43</p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  และธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๒ และจิต อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่จิต  ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่เป็นจิต   และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ ในอรูปภูมิ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ที่ไม่ใช่จิต และจิต ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  อาศัยจิต  และหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยจิต    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,</p><p>กฏัตตารูป   อาศัยจิต   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                       <strong>๙.  นปัจฉาชาตปัจจัย    ๑๐. นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>               <strong>เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย    ฯลฯ  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>                                          <strong>๑๑. นกัมมปัจจัย</strong>                         </p><p>         [๔๗] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่เป็นจิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 44</p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา  อาศัยจิต.</p><p>                ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...   อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่เป็นจิต   และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  และจิต</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>    </p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๘]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนอนันตรปัจจัยมี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย  มี๕ วาระ     ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มีวาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ   ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ    ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 45</p><p>                                      <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๙]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ. . .   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                               ฯ ล ฯ</p><p>                                      <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๐]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ. . .    ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง มี ๕ วาระ    ในมัคคปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>         สหชาตวาระ   เหมือนกับ  ปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 46</p><p>                                          <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๑]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่เป็นจิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ และจิต  สมุฏฐานรูป  อาศัยจิต,   ในปฏิสนธิขณะ</p><p>ฯลฯ   ขันธ์  ๒.</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์  ๑   ที่ไม่ใช่จิต</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ   มหาภูตรูป,   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต,   จิต   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   และธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒,  จิต   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่จิต</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒.                                   </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 47</p><p>         จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๒,  จิต  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่</p><p>ใช่จิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่เป็นจิต   และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่จิต   และ</p><p>จิต ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   อาศัยจิตและหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่จิต</p><p>และจิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต    อาศัยจิตและหทยวัตถุ.</p><p>           <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต      อาศัยธรรมที่เป็นจิต     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>  มี ๑ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 48</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ   ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ   อาศัยกายายตนะ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต,  จิต    อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จักษุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ  อาศัยกายายตนะ.</p><p>                 ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  และธรรมที่ไม่ใช่จิต    อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิต  อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่จิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิณะ   จักษุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    อาศัย</p><p>จักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยกายายตนะ.</p><p>                 ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่เป็นจิต     และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต   และจิต  ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   อาศัยจิต   และหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  อาศัยจิต  และหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 49</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ         </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ   และจักขุ-</p><p>วิญญาณ ฯลฯ  อาศัยกายายตนะ  และกายวิญญาณ.</p><p>                                                ฯ ล ฯ </p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๓]  ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๓  วาระ ฯลฯ    ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๕ วาระ    ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong>  </p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่เป็นจิต    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยอเหตุจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคต</p><p>ด้วยอุทธัจจะ  อาศัยจิตที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong> </p><p>         คือ   ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกะปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 50</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ   อาศัยกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และหทยวัตถุ.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  ซึ่งเป็นอเหตุกะ,  จิต   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         อเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    จิต   อาศัยหทยวัตถุ,    จักขุวิญญาณ   อาศัย</p><p>จักขายตนะ ฯลฯ  อาศัยกายายตนะ.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒, จิต   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  อาศัยกายายตนะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 51</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  อาศัยธรรมที่เป็นจิต  และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต  ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ  และจิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต    อาศัยจิต  และหทยวัตถุ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต     อาศัยจิต   และ</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ   และจักขุ-</p><p>วิญญาณ ฯลฯ  อาศัยกายายตนะ ฯลฯ</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และจิต.</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๕]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  ที่ ๕ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ    ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย   มี ๑ วาระ</p><p>ในฌานปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 52</p><p>มี ๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                                      <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๖]  เพราะเหตุปัจจัย   ในนอารัมมณปัจจัย   มี ๓ วาระ . . .   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ.</p><p>                                     <strong>ปัจจานียานุโลมนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจานียานุโลม</strong></p><p>         [๕๗]  เพราะเหตุปัจจัย   ในอารัมมณปัจจัย  มี ๕ วาระ...   ใน</p><p>อนันตรปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๕ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>         นิสสยวาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 53</p><p>                                    <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                      <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                    <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๘]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เจือกับธรรมที่เป็นจิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  เจือกับจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๒.  ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เจือกับธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</p><p>เพราะเหตุปัจจัย                                                             </p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ เจือกับธรรมที่ไม่ใช่จิต, ขันธ์ ๑ เจือกับขันธ์ ๒</p><p>ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เจือกับธรรมที่ไม่ใช่จิต   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต</p><p>ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต เจือกับธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ และจิต เจือกับขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่จิต ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 54</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เจือกับธรรมที่เป็นจิต และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิต เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ เจือกับขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่จิต และจิต ฯลฯ ขันธ์ ๒</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ       </p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๙]  ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอารัมมปัจจัย มี ๕ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๕ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                               <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๐]  ในนเหตุปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๕  วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนวิปากปัจจัย  มี  ๕ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองวาระนอกนี้ก็ดี    สัมปยุตตวาระก็ดี     พึงกระทำอย่างนี้</p><p>ทั้งหมด.                      </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 55</p><p>                                       <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๑] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุธรรมที่ไม่ใช่จิต    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๒. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๓. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่กรรมที่เป็นจิต และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์,    จิต   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                       <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒] ๑. <strong>ธรรมที่เป็นจิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   ด้วย</strong></p><p><strong>ำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 56</p><p>         คือ  จิต  ปรารภจิต   เกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  ปรารภจิต   เกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ปรารภจิต   เกิดขึ้น.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน   รักษาศีล   กระทำอุโบสถกรรม   แล้วพิจารณา</p><p>ซึ่งกุศลกรรมนั้น   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภกุศลนั้น  ราคะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>         พิจารณากุศลที่ตนอบรมมาดีแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         ออกจากฌานแล้ว   พิจารณาฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  ออกจากมรรคแล้ว  พิจารณามรรค,  พิจารณาผล,</p><p>พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,   แก่มรรค,  แก่ผล,   แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณากิเลสที่ละแล้ว  ที่ไม่ใช่จิต  พิจารณากิเลส</p><p>ที่ข่มแล้ว  รู้ซึ่งกิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นในกาลก่อน.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ และ ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 57</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยธรรมที่ไม่ใช่จิต ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ ฯลฯ  อากิญจัญญายตนะ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิญญาณ, แก่เจโตปริยญาณ,</p><p>แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,   แก่ยถากัมมูปคญาณ,   แก่อนาคตังสญาณ,    แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย                                    </p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         มีคำอธิบายเหมือนกับข้อความตามบาลีตอนต้น  ที่ว่าบุคคลให้ทาน ฯลฯ</p><p>ไม่มีแตกต่างกัน   ข้อที่ต่างกันมีแต่ว่า  รูปายตนะเป็นปัจจัยแก่จักษุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ    เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ,    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่อิทธิวิญญาณ ฯลฯ   แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมเป็นจิตและ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         มีคำอธิบายเหมือนกับข้อความตามบาลีตอนต้น  ที่ว่าบุคคลให้ทาน ฯลฯ</p><p>ไม่มีแตกต่างกัน   ข้อที่ต่างกันมีแต่ว่า  รูปายตนะเป็นปัจจัยและก็จักษุวิญญาณ  และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ   เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ  และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย, ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ  ฯลฯ</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 58</p><p>                  ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นจิต  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิต  ปรารภจิต    เเละสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย มี ๓ วาระ (วาระ</p><p>ที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                        <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๖๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต   ทำจิตให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> และ <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต     ทำจิตให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตตาธิปติธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.                                              </p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 59</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    ทำจิตให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>แล้ว   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> และ <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ</p><p>         บุคคลกระทำกุศลธรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว พิจารณา</p><p>ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำกุศลธรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลธรรมที่ตนอบรมมาดีแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรคแล้ว     พิจารณามรรค,     ผล  ฯลฯ</p><p>นิพพาน ฯลฯ   กระทำให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ฯลฯ</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน  แก่มรรค,  แก่ผล,  ด้วย</p><p>อำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลกระทำจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ ฯลฯ     ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต</p><p>ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะ</p><p>กระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะ ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 60</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่จิต     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คำอธิบายทั้งสองอย่างนี้   เหมือนกับคำอธิบายตามบาลีตอนต้น  ไม่มี</p><p>แตกต่างกัน  พึงกระทำทั้งอารัมมณาธิปติ  และสหชาตาอธิปติ.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต    และธรรมที่ไม่ใช่จิต    เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นจิต  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> แม้ทั้ง ๓ วาระ (วาระที่๗ - ๙)</p><p>         ธรรมที่พึงทำให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ก็เป็นอารัมมณาธิปติ</p><p>อย่างเดียว.               </p><p>                                          </p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๖๔] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตที่เกิดก่อนๆ   เป็นปัจจัยแก่จิตที่เกิดหลังๆ   ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่เป็นจิต</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 61</p><p>         คือ   จิตที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่ไม่ใช่จิตที่เกิด</p><p>หลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จิต   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่จิต ที่เกิดหลัง ๆ และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                 ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตที่เกิดก่อน  ๆ  ฯลฯ เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         แม้ ๒ วาระเหล่านั้น  (วาระที่ ๕ - ๖)  พึงกระทำโดยบริบูรณ์   เหมือน</p><p>กับข้อความตามบาลีที่มีอยู่ตอนต้น.</p><p>                 ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นจิต  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  จิตที่เกิดก่อน ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    เป็นปัจจัยแก่จิต</p><p>ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย ฯลฯ</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๘)</p><p>         จิตที่เกิดก่อนๆ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่ไม่ใช่จิตที่เกิดหลังๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 62</p><p>         จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๙)</p><p>         จิตที่เกิดก่อน ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่จิตที่เกิด</p><p>หลัง ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>  </p><p>                     <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย ฯลฯ  ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย  เป็นปัจจัย   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>     มี ๕ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ เหมือนกับ</p><p>ปัจจยวาระ.</p><p>                                     <strong>๙. อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๖๕] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต   เป็นปัจจัยแก่จิต     ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย   มี ๓ วาระ.</p><p>(วาระที่ ๑ - ๒ - ๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 63</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต       เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาให้ทาน ฯลฯ  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         เข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ   เสนาสนะ  ให้ทาน ฯสฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>มรรค   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิตด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         แม้ ๒ วาระเหล่านี้   (วาระที่ ๕ - ๖)   พึงกระทำให้สมบูรณ์  เหมือน</p><p>กับข้อความตามบาลี   ที่มีอยู่ข้างต้น ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นจิต  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่ </p><p>         จิต    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    เป็นปัจจัยแก่จิต    ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย   มี ๓ วาระ   (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 64</p><p>                                        <strong>๑๐. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๖] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ    ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>กายายตนะ ฯลฯ   หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัย  แก่ธรรมที่เป็นจิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>    และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 65</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   โผฏฐัพพายตนะ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ                   </p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ   กายายตนะ   เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 66</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.       </p><p>                                     <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๗] ๑.  ธรรมที่เป็นจิต     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</p><p>ด้วยอำนาจของปัจฉาปัจจัย ฯลฯ</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต    เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   และธรรมที่ไม่ใช่จิต    เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต    ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>                                      <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๖๙] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 67</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่จิต     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่จิต     เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์ทั้งหลาย    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่วิบากจิต   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่จิต     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์ทั้งหลาย,  จิต  และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p> </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 68</p><p>                <strong>๑๔. วิปากปัจจัย ฯลฯ  ๑๖. อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๗๐]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>             <strong>๑๗. ฌานปัจจัย ฯลฯ     ๑๙. สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>    มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong> มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจสัมปยุตตปัจจัย</strong> มี ๕ วาระ.</p><p>                              <strong>๒๐. วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๒] ๑. <strong>ธรรมที่เป็นจิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>   และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 69</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป  ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่หทยวัตถุ,   หทยวัตถุ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>กายายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   ด้วยอำนาจของ</p><p>วิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ที่เกิดก่อน</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่วิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 70</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิต     และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ และ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย ฯลฯ  กายายตนะ เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   และธรรมที่ไม่ใช่จิต    เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>     </p><p>                                           <strong>๒๑. อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๗๓] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 71</p><p>         มี ๒  อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่จิต ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่จิต  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         พิจารณาจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ</p><p>เหมือนกับปุเรชาตะ ฯลฯ</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต ด้วยอำนาจอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 72</p><p>         ขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่จิต เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒, จิต และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่จิต ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  ฯลฯ  เหมือนกับปุเรชาตะ  ฯลฯ</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต  และธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง   คือที่เป็น <strong>สหชาตะ,   สหชาตะ</strong> รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ <strong>อาหาระ</strong> และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่จิต  และจิต  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒ และจิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูป  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตและหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิต    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอัตถิปัจจัย</p><p>         แม้ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  มีทั้ง   ๒  ข้อ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป    ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 73</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตและมหาภูตรูปทั้งหลาย เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลายที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เกิด</p><p>ก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต,   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลายที่เกิดภายหลัง   และกพฬีการาหาร   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายเหล่านี้    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ <strong>อาหาระ</strong> ได้แก่</p><p>         จิต,  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลายที่เกิดภายหลัง    และรูปชีวิตินทรีย์   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนในวาระอนุโลม</strong></p><p>         [๗๔]  ในเหตุปัจจัย   มี ๓ วาระ      ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๓ วาระ     ในอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในวิปากปัจจัย   มี ๕ วาระ   ในอาหารปัจจัย   มี </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 74</p><p>๕ วาระ  ในอินทริยปัจจัย   มี  ๕ วาระ   ในฌานปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในมัคค</p><p>ปัจจัย   มี ๓ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย   มี ๕ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย   มี ๕</p><p>วาระ   ในอัตถิปัจจัย   มี ๕ วาระ   ในนัตถิปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย   มี ๕ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>         [๗๕]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย,   เป็นปัจจัยด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต   ด้วย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.                                             </p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อาหารปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 75</p><p>                ๕. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นจิต และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิต   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   และธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นจิต   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสยปัจจัย</strong></p><p>                ๘.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต   และธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่จิต   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นจิต และธรรมที่ไม่ใช่จิต   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นจิต   และธรรมที่ไม่ใช่จิต    ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๖]   ในนเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 76</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๗]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ. . . ฯลฯ</p><p>ในนสมนันตรปัจจัย   มี ๓ วาระ     ในนอัญญมัญญปัจจัย   มี ๑ วาระ  ในน</p><p>อุปนิสสยปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง    มี  ๓ วาระ    ในนมัคคปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                                      <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๗๘]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong> ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอธิปติ-</p><p>ปัจจัย   มี ๙ วาระ.                                                                         </p><p>         พึงกระทำอนุโลมมาติกา</p><p>                                        <em>จิตตทุกะ   จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 77</p><p>                                  <strong>๕๗.  เจตสิกทุกะ</strong></p><p>                                       <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๙]  ๑. <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก   เกิด-</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก,   ขันธ์ ๑  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิต   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์  ๑   ที่เป็นเจตสิก,</p><p>ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 78</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยจิต,   หทยวัตถุ   อาศัยจิต,   จิต </p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓ อาศัย  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  จิตตสมุฏฐานรูป  กฏัตตา</p><p>รูป  ที่เป็นอุปาทารูป   อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก  และจิต ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์    ที่เป็นเจตสิก และจิต ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก   และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 79</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิกและจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นเจตสิกและ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก และหทยวัตถุ.</p><p>                  ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก    และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    เกิดขึ้น  เพราะเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก  และ</p><p>จิต  ฯลฯ    อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๒   และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็น</p><p>เจตสิก   และจิต ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และจิต อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก และ</p><p>หทยวัตถุ,   ขันธ์ ๑   และจิต    อาศัยขันธ์ ๒   และหทยวัตถุ.</p><p>                                    <strong>๒.   อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก    อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก    เกิด</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 80</p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก,  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก       อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิต    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นเจตสิก   ฯลฯ   อาศัย</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  จิต   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 81</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นเจตสิก   และจิต    ฯลฯ  อาศัย</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก  และจิต  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก  และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒ .</p><p>                ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ     จิต    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และ</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   เกิดขึ้น  เพราะอารัม-</strong></p><p><strong>มณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และจิต   อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นเจตสิก</p><p>และหทยวัตถุ  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p> </p><p>                                           <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๘๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก   เกิด</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะอธิปติปัจจัย  ฯลฯ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 82</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๒]   ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙  วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย  มี</p><p>๕ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย   มี ๕ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี  ๙ วาระ   ในปัจจัย</p><p>ทั้งปวง   มี  ๙ วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑.   นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๓]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก  เกิด</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นเจตสิก    ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิต   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 83</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ที่เป็นเจตสิก  ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิตซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยจิต  จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ  ส่วนอสัญญสัตว์  ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป</p><p>๑ ฯลฯ</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิตซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยจิต    ที่</p><p>สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 84</p><p>         คือสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     และจิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยจิตซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ      สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย       และกฏัตตารูป</p><p>อาศัยจิต.                                                                                  </p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และอาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก    ซึ่งเป็นอเหตุกะและจิต</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิกและจิต</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก   และ</p><p>หทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และจิต.</p><p>                ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น   เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก     ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะและจิต,    จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะและมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 85</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>และจิต</p><p>         ในอเหตุกปฎิสนธิณะ   กฏัตตารูป     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในเหตุกปฏิสนธิขณะ   จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และ</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                  ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>                                              </p><p>         คือ   ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ   และจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และกฏัตตรูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่</p><p>เป็นเจตสิก   และจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒  และจิต อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                                    <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก      อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 86</p><p>                ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก        อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ ฯลฯ.</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๕]   ในนเหตุปัจจัย    มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี  ๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย   มี  ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโน</p><p>วิคตปัจจัย มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 87</p><p>                                    <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๖]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong> ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ . . . ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ฯลฯ</p><p>                                    <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                     <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๘๗]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ . . .   ฯลฯ</p><p>ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอาเสวนปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ ในมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>         สหชาตวาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p> </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 88</p><p>                                      <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                       <strong>อนุโลมนัย</strong> </p><p>                                     <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๘] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก   เกิด</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ   (วาระที่ ๑-๓).</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยจิต.</p><p>         จิต   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยจิต,   หทยวัตถุ   อาศัยจิต,  จิต</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต,  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็น</p><p>เจตสิก   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 89</p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นเจตสิก และจิต  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก,  จิต  และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัย</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก     และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         จิตอาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  พึงทำทั้ง ๓ วาระ.</p><p>                ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น    เพราะเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 90</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์  ๑    ที่เป็นเจตสิก</p><p>และจิต  ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒   และจิต   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก    และหทยวัตถุ  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์  ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                                     <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๘๙] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก  เกิด</strong></p><p><strong>ขึ้น   เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>    มี ๓ วาระ    เหมือนปฏิจจวาระ    (วาระที่</p><p>๑-๒-๓)</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ    กายวิญญาณ    อาศัย</p><p>กายายตนะ,   จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๕. <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายทั้งสหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ</p><p>อาศัยกายายตนะ.                                                                        </p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 91</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น   เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จักขุวิญญาณ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ</p><p>อาศัยกายายตนะ ฯลฯ จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  มี ๑ วาระ                                                                       </p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์     ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และจักขุ-</p><p>วิญญาณ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขายตนะ</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒,  ฯลฯ  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๒  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นเจตสิก และจิต  ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นเจตสิก  และหทยวัตถุ ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี ๒ วาระ.</p><p>                ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และ</p><p>จักขายตนะ   ฯลฯ   ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นเจตสิก   และหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี  ๑ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 92</p><p>                  ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก     เกิดขึ้น     เพราะ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจักขุวิญญาณ   อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุ-</p><p>วิญญาณ   และจักขายตนะ ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒  และจิต   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก   และหทยวัตถุ  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  มี ๑ วาระ.</p><p>                                                ฯลฯ</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๙๐]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี  ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ฯลฯ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๙๑] ๑. <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   อาศัยธรรมที่เป็นเจตสิก  เกิด</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตสิกที่เป็นอเหตุกะ ฯลฯ   มี ๙ วาระ   แม้ปัญจวิญญาณ   พึง</p><p>กระทำเหมือนอารัมมณปัจจัย  โมหะ   มีใน ๓ วาระเท่านั้น  วาระทั้งปวง   ผู้มี</p><p>ปัญญาพึงกระทำโดยปวัตติ   และปฏิสนธิ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 93</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๙๒]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๓  วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย มี  ๙ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัยมี ๑ วาระ   ใน</p><p>นฌานปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๙๓]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ. . .  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong>              </p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๙๔]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ. . .   ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ    ในมัคคปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 94</p><p>                                    <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                      <strong>อนุโลมนัย</strong>      </p><p>                                    <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๙๕] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก       เจือกับธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก ฯลฯ  เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เจือกับธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เจือ</strong></p><p><strong>กับธรรมที่เป็นเจตสิก  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และกับขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก  ฯลฯ   เจือกับ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก       เจือกับธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 95</p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  เจือกับจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เจือกับธรรมที่เป็นเจตสิก  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   เจือกับขันธ์ ๑   ที่เป็นเจตสิก   และจิต ฯลฯ   เจือกับ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๙๖]  ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๕ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๕ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๙๗] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เจือกับธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทำเป็น ๕ วาระ  อย่างนี้.</p><p>         โมหะ   มีใน ๓ วาระ  เท่านั้น ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 96</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๙๘]  ในนเหตุปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย    มี ๕ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนวิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนมัคคปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>         การนับจำนวนวาระอีกสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำ</p><p>อย่างนี้.                                </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 97</p><p>                                           <strong>ปัญหาวาระ</strong>                           </p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong>     </p><p>                                         <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๙๙]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่เจต-</strong></p><p><strong>สิก  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่จิต  และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,</p><p>จิต และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 98</p><p>                                      <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๐] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจต-</strong></p><p><strong>สิก  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         จิต  ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล.  (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และจิต   ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลาย  ออกจากมรรค ฯลฯ  พิจารณาผล   พิจารณา</p><p>นิพพาน.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่มรรค,   แก่ผล,   แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.                                  </p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิก</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภ</p><p>จักษุเป็นต้นนั้น   จิต   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 99</p><p>         บุคคลรู้ซึ่งจิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต ซึ่งเป็นธรรมที่ไม่ใช่</p><p>เจตสิก   ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ ฯลฯ  อาภิญจัญญายตนะ ฯลฯ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิก    เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,   แก่เจโต-</p><p>ปริยญาณ, แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ, แก่ยถากัมมูปคญาณ, แก่อนาคตังสญาณ,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พระอริยะทั้งหลาย   ออกจากมรรค ฯลฯ  พิจารณานิพพาน  มี</p><p>คำอธิบายเหมือนกับข้อความตามบาลีข้างต้น.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุขันธ์ที่ไม่ใช่เจตสิก   โดย</p><p>ความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ ฯลฯ  อากิญจัญญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญา-</p><p>นาสัญญายตนะ.                                    </p><p>         รูปายตนะ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิก    เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,     แก่เจโต-</p><p>ปริยญาณ,  แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ, แก่ยถากัมมูปคญาณ, แก่อนาคตังสญาณ,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 100</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัยจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลาย  ออกจากมรรค ฯลฯ  พิจารณานิพพาน มีคำ</p><p>อธิบายเหมือนกับข้อความตามบาลีข้างต้น.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิก</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภ</p><p>จักษุเป็นต้นนั้น   จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ     เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิก    เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,   แก่เจโต-</p><p>ปริยญาณ,   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ, แก่ยถากัมมูปคญาณ,  แก่อนาคตังสญาณ,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก     ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>และจิต  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่  ๘)</p><p>         จิต   ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  และจิต  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล.  (วาระที่ ๙) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 101</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  และจิต  ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>และจิต   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                        <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๑]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เจตสิก     ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย    ที่เป็นเจตสิก    ทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิกให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นเจตสิก   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต  ทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิกให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong> ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 102</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นเจตสิก     เป็นปัจจัยแก่จิต     และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p> ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล.  (วาระที่ ๓)</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และจิต     ทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิกให้</p><p>เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นเจตสิก    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,   จิต</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย ฯลฯ ทำนิพพาน ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>พิจารณา.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,    แก่มรรค,  แก่ผล  ด้วย</p><p>อำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิก  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ครั้นกระทำจักษุ</p><p>เป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   จิต    ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 103</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก       เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> และ <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย ฯลฯ ทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ฯลฯ</p><p>มีคำอธิบายเหมือนกับคำภาษาบาลีข้างต้น.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะการกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่เจตสิกให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ครั้นกระทำจักษุ</p><p>เป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วย</p><p>อำนาจของอธิปติปัจจัย</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยอำนาจอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 104</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย ฯลฯ พิจารณานิพพาน ฯลฯ มีคำอธิบายเหมือนกับ</p><p>ข้อความตามบาลีข้างต้น.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำขันธ์หลายที่ไม่ใช่</p><p>เจตสิกให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้นกระทำขันธ์นั้นให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  และจิต   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก       และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>.</p><p>         มี ๓ วาระ  เป็นอารัมมณาธิปติอย่างเดียว  (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                     <strong>๔. อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๒] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายทั้งเป็นเจตสิก  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล.  (วาระที่  ๒) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 105</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิกที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่จิตที่เกิดหลัง ๆ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิกที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>เป็นเจตสิกที่เกิดหลัง ๆ  และจิต    ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่จิตที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทำเป็น ๓ วาระ  (วาระที่ ๔-๕-๖)   ดังที่กล่าวมา  พึงยังคำ</p><p>อธิบายให้บริบูรณ์  เหมือนกับบาลีข้างต้น   ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>         อาวัชชนะก็ดี  วุฏฐานะก็ดี  ไม่มี. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 106</p><p>                 <strong>๕. สมนันตรปัจจัย ฯลฯ   ๘. นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>     มี ๙ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>เหมือนกับปัจจยวาระ.</p><p>                                 <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๒)   มี ๓ อุปนิสสยะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล  (วาระที่ ๓)  มี ๓ อุปนิสสยะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 107</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>และจิต  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย  อุตุ ฯลฯ   โภชนะ ฯลฯ  เสนาสนะ,     จิต  แล้ว</p><p>ให้ทาน ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.                                           </p><p>         อุตุ ฯลฯ  โภชนะ  ฯลฯ   เสนาสนะ  ฯลฯ  จิต  เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่ราคะ ฯลฯ   แก่ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์</p><p>ทางกาย   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของ อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย   อุตุ ฯลฯ   โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ,    จิต   แล้ว</p><p>ให้ทาน ฯลฯ   มี ๓ วาระ   (วาระที่  ๔-๕-๖)   มีคำอธิบายเหมือนกับข้อความ</p><p>ตามบาลีข้างต้น  ไม่มีแตกต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 108</p><p>                    ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก       ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong></p><p>มี  ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                        <strong>๑๐. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๔] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong> และ <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น   จิต  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ   โผฏฐัพพายตนะ เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 109</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ  หทยวัทตุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ฯลฯ กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    ด้วยอำนาจของ</p><p>ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒  อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  จิต   และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 110</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ฯลฯ</p><p>กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                                    <strong>๑๑.    ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๕] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p><strong>ฯลฯ</strong></p><p>                                      <strong>๑๒. อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๖] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 111</p><p>                                           <strong>๑๓. กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๗] ๑.  ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</p><p>เจตสิก  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาเจตสิก    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของ</p><p>กัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  นานาขณิกะ  ได้แก่</p><p>         เจตนาเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมม-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาเจตสิก   เป็นปัจจัยแก่จิต  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>อำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่จิตที่เป็นวิบาก    และกฏัตตารูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 112</p><p>         มี ๒ อย่าง คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>     ได้แก่</p><p>         เจตนาเจตสิก     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,  จิต  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาเจตสิก   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์ทั้งหลาย,  จิต  และ กฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจกัมมปัจจัย.</p><p>                     <strong>๑๔. วิปากปัจจัย ฯลฯ  ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๑๐๘] ๑.  ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</p><p>เจตสิกด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>    มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>      มี ๓ วาระ.   </p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>      มี ๓ วาระ. </p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>    มี ๕ วาระ.</p><p>                                      <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong>                  </p><p>         [๑๐๙] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก    ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 113</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                ๒.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   จิต   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย, จิต เป็นปัจจัยแก่หทยวัตถุ ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย,   หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ    ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย ฯลฯ  กายายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต    ที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจ</p><p>วิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 114</p><p>         มี ๒ อย่าง คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    ด้วยอำนาจของ</p><p>วิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>และจิต ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>กายายตนะ, ฯลฯ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่จิต และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 115</p><p>                    ๕.  ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</p><p>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                                     <strong>๒๑. อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๑๑๐] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>  มี ๑ วาระ   เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก     และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก     ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>มี ๑ วาระ เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง คือ ที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   ปัจฉาชาตะ   อาหาระ</strong></p><p>และ <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 116</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>เหมือนปุเรชาตะ ไม่แตกต่างกัน.</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นเจตสิก</p><p>และจิต   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ</p><p>เหมือนกับปุเรชาตะ  ไม่แตกต่างกัน.</p><p>เจตสก  และ รรมท ไม่ใ ่เจตส้ก  ดว่ยอำนาจ องอตั  ปัจจัย</p><p>            มี ๒ อย่าง  คือทีเป็น  ส  าตะ  แล่  ปุเรฬาต </p><p>           ท เป็น  สทซาดะ  ได้แก่             ้            ่</p><p>            จิค  เป็นปัจจัยยแก่สัมปยุต  ชัน ์   และ.จิค สมุ ฐานรูปทง่หลาย  คว้ย</p><p>อำนาจ องอั ่ ปัจจัยย.</p><p>         ในปฏิสน ิขณะ  จิ  ฯลฯ</p><p>           ในปฎิสนิ  ณะ    หทยวัตถุ    เบ่หปัจจัยแก่ ัห์ ่งหลายทีเป็นเจตสิก</p><p>แล่จิค  คว้ยอำนาจของอั ถิปัจจัย.</p><p>           ท เป็น  ปุเร าดะ  ได้แก่</p><p>          บุคคลพิจารณาจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  โคยความเบืหของไห่่เท ยง ฯลฯ</p><p>เหหือนกบั ปุเรชา ะ  ไ ่แคกค่างกนั ่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 117</p><p>                ๗.   <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ  <strong>สหชาตะ</strong> รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>ขันธ์ ๒ ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  และจักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ ขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ   ขันธ์ ๑ ที่เป็นเจตสิก</p><p>และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ   ขันธ์</p><p>๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑ ที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ</p><p>                ๘.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง คือที่เป็น <strong>สหชาตะ , สหชาตะ</strong> รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ</strong>,</p><p><strong>ปัจฉาชาตะ, ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ <strong>อาหาระ</strong> และรวมกับ <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  และจักขายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก และจิต  เป็นปัจจัยแก่   จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 118</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก, จิต และมหาภูตรูป เป็นปัจจัยแก่</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก   และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๓ วาระ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่           </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก    และจิต    ที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่</p><p>กายนี้  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  และจิต  ที่เกิดภายหลัง  และกวฬีการาหาร</p><p>เป็นปัจจัยแก่กายนี้  ด้วยอำนาจอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกัน  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นเจตสิก  และจิต ที่เกิดภายหลัง  และรูปชีวิตินทรีย์</p><p>เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                ๙.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก และธรรมที่เป็นเจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  และจักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒  และจักขุวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 119</p><p>         ขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ    และกายายตนะ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒   และกายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย,   ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นเจตสิก  และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒  และจิต</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๑๑]  ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในสหชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย ๓ วาระ  ในวิปากปัจจัยมี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ  ในมัคคปัจจัยมี ๓ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัยมี  ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี  ๙ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๑๒] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 120</p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย     <strong>ด้วยอำนาจของกัมม-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เจตสิก ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 121</p><p>                ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>เจตสิก   และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก     ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                ๘.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก       ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  และด้วย</p><p>อำนาจของ <strong>สหชาตะ</strong> รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>.</p><p>                ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นเจตสิก  และธรรมที่ไม่ใช่เจตสิก  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>   และ <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ</p><p><strong>ปุเรชาตะ</strong>.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๐๓]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย  มี  ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 122</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                     <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๑๑๔]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong> ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ . . . ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๓ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจานียานุโลมนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๑๑๕]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ. . .  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ พึงกระทำอนุโลมมาติกา  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <em>เจตสิกทุกะ   จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 123</p><p>                            <strong>๕๘.   จิตตสัมปยุตตทุกะ</strong></p><p>                                       <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๑๖]  ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม  อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  ขันธ์ ๑ อาศัย-</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสัมป-</p><p>ยุตตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 124</p><p>         คือ  ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑  ฯลฯ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ มหาภูตรูป ๑  ฯลฯ  กฏัตตารูป ที่เป็นอุปาทา-</p><p>รูป   อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                ๕.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                ๖.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  อาศัย</p><p>หทยวัตถุ   กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                ๗.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ อาศัย ขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์๒.</p><p>                ๘.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 125</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายเป็นจิตตสัมปยุตต-</p><p>ธรรม และภูตรูปทั้งหลาย</p><p>                     ๙.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม  อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม  และจิตตวิปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม และมหา-</p><p>ภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                      <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๑๗] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์๑ เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตธรรม   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 126</p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม</p><p>และหทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๑๘]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนิสสย-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ในอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในอาหารปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอินทริยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ  ในมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ  ใน</p><p>วิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๑๙] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม     อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 127</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย </p><p>อุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>         พึงกระทำทั้ง ๙ วาระ ดังกล่าวมา  พึงกำหนดในบททั้งปวงว่าอเหตุกะ</p><p>โมหมูลอย่างเดียวเท่านั้น     พึงให้เต็ม.</p><p>                                    <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๒๐] ๑.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม       อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 128</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๒๑]  ในนเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ    ในนอาหารปัจจัย   มี ๑ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย   มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๒ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย  มี  ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.       </p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๒๒]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ. . .ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี  ๕ วาระ ฯลฯ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 129</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๑๒๓]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย  มี  ๓ วาระ. . .ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในอัญญมัญญ-</p><p>ปัจจัย  มี ๖ วาระ ฯลฯ ในปุเรชาตปัจจัย   มี๑ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย  มี ๑</p><p>วาระ ในกัมมปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ ในมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคต-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>         สหชาตวาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 130</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๒๔] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น     เพราะเหตุปัจจัย</strong>     มี ๓ วาระ     (วาระที่๑-๓)    เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ</p><p>                     ๔.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๕.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  อาศัยหทยวัตถุ</p><p>         ในปฏิสนธิขันธ์ ฯลฯ</p><p>                     ๖.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม    เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  อาศัยหทยวัตถุ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๗.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 131</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  และหทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๘.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๙.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม  และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ-</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                       <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>          [๑๒๕] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น   เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 132</p><p>                 ๒.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลาย   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ</p><p>อาศัยกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>                 ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม     อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม   เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขา-</p><p>ยตนะ ฯลฯ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ   และกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๒๖]   ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย   มี ๓ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย   มี ๖ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในกัมมปัจจัย   มี ๙ วาระ   ฯลฯ</p><p>ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 133</p><p>                                        <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                     <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๒๗] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม     อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น    เพราะนเหตุปัจจัย    มี ๓ วาระ</strong>    (วาระที่๑-๓)  เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๕.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ</p><p>อาศัยกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ   อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                      ๖.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 134</p><p>                ๗.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      อาศัยจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>และจิตตวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขา- </p><p>ยตนะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณและกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกะปฏิสนธิขณะ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ</p><p>และหทยวัตถุ.</p><p>         อีก ๒ วาระ (วาระที่ ๘ - ๙) พึงกระทำ  ทั้งปวัตติ   และปฏิสนธิ.</p><p>                                                    ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>          [๑๒๘]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย </p><p>มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙  วาระ  ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย   มี ๔ วาระ    ในนมัคคปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๒ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 135</p><p>                                     <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong>   </p><p>                      <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๒๙]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ. . . ฯลฯ</p><p>ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในโนนัตถิ</p><p>ปัจจัย   มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                                     <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๑๓๐]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ. . .ฯลฯ</p><p>ในมัคคปัจจัย  มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>         นิสสยวาระ   เหมือนกับปัจจยวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 136</p><p>                                       <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๓๑] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม      เจือกับจิตตสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม ฯลฯ   เจือ</p><p>กับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๓๒]  ในเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย   มี ๑ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๑ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง   มี ๑ วาระ   ในอวิคตปัจจัย   มี</p><p>๑ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๓๓]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ     ในนอธิปติปัจจัย  มี ๑ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนกัมมปัจจัย   มี ๑ วาระ  ในนวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 137</p><p>                                        <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๓๔] ๑. <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลาย   ที่เป็นจิตสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏ-</p><p>ฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และจิตตวิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                       <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๓๕] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 138</p><p>         คือ   บุคคลให้ทาน  ฯลฯ   ศีล ฯลฯ    กระทำซึ่งอุโบสถกรรม   แล้ว</p><p>พิจารณาซึ่งกุศลกรรมนั้น    ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศล</p><p>กรรมนั้น   ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่ตนอบรมดีแล้วในกาลก่อน.</p><p>         บุคคลออกจากฌานแล้ว   พิจารณาฌาน.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรคแล้ว    พิจารณามรรค  พิจารณาผล,</p><p>พิจารณากิเลสทั้งหลายที่ละแล้ว,  ที่ข่มแล้ว,  รู้ซึ่งกิเลสทั้งหลาย   ที่เคยเกิดขึ้น</p><p>แล้วในกาลก่อน.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม   โดยความ</p><p>เป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิตตสัมปยุตตธรรม     ด้วย</p><p>เจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ    เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ     อากิญจัญ-</p><p>ญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ</p><p>แก่เจโตปริยญาณ,      แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,    แก่ยถากัมมูปคญาณ,   แก่</p><p>อนาคตังสญาณ,   แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                ๒.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณานิพพาน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 139</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,    แก่มรรค,     แก่ผล,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>วิปปยุตตธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ. </p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ</p><p>แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,    แก่ยถากัมมูปคญาณ,   แก่อนาคตังสญาณ,    แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                                           <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๑๓๖] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล  ฯลฯ   อุโบสถกรรม ฯลฯ   กระทำกุศลนั้น </p><p>ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้วพิจารณา    ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.    </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 140</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่เคยสั่งสมไว้ในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรคแล้ว  กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น ฯลฯ   กระทำผลให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   พิจารณา</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>จิตตสัมปยุตตธรรม   ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ครั้นกระทำขันธ์นั้นให้</p><p>เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                ๒.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และจิตตวิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                ๔.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 141</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลายทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     แล้ว</p><p>พิจารณา.</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู.    แก่โวทาน,    แก่มรรค,    แก่ผล,</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตวิปปยุตตธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ครั้น</p><p>กระทำจักษุเป็นต้นนั้น  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                           <strong>๔. อนันตรปัจจัย  ฯลฯ   ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๑๓๗] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.    </p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>  มี ๑ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ  เหมือน-</p><p>กับปฏิจจวาระ  ปัจจัยสงเคราะห์ไม่มี.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี  ๗ วาระ เหมือนกับ</p><p>ปัจจยวาระ  ปัจจัยสงเคราะห์ไม่มี. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 142</p><p>                                      <strong>๙. อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๑๓๘] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้ว   ให้ทาน  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ   ความปรารถนา ฯลฯ    สุขทางกาย ฯลฯ</p><p>ทุกข์ทางกาย   แล้วให้ทาน ฯลฯ   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  ทุกข์ทางกาย ฯลฯ  เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ  แก่มรรค</p><p>ฯลฯ  แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยอุตุ ฯลฯ    โภชนะ   เสนาสนะ   แล้วให้ทาน ฯลฯ</p><p>ทำลายสงฆ์.</p><p>         อุตุ ฯลฯ  โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ  เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่</p><p>ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 143</p><p>                                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๑๓๙] ๑.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>กายายตนะ ฯลฯ                           </p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของ</p><p>ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   <strong>๑๑. ปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ   ๑๒. อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๑๔๐] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๑ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี  ๑ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 144</p><p>                                        <strong>๑๓. กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๑๔๑] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และจิตตวิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 145</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  นานาขณิกะ  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์     และ</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                    <strong>๑๔. วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๑๔๒] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                    <strong>๑๕. อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๑๔๓] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๓  วาระ  (วาระที่ ๑-๓)</p><p>                     ๔.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         ได้แก่   กพฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายนี้    ด้วยอำนาจของอาหาร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                                  <strong>๑๖.  อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๑๔๔] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 146</p><p>                ๒.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ   รูปชีวิตินทรีย์  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย.</p><p>                ๓.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จักขุนทรีย์  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย ฯลฯ   กายินทรีย์ ฯลฯ</p><p>                ๔.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จักขุนทรีย์   และอุเบกขินทรีย์   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย   ที่</p><p>สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย ฯลฯ   กายินทรีย์และ</p><p>สุขินทรีย์ ฯลฯ กายินทรีย์ และทุกขินทรีย์ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคต</p><p>ด้วยกายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                          <strong>๑๗. ฌานปัจจัย ฯลฯ   ๑๙. สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 147</p><p>                                    <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๑๔๕] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม   ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                        <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๑๔๖] ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต- </strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 148</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม และจิตตวิปปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                ๔.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อยู่   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  อาหาระ</strong>   และ  <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                ๕.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ   เหมือนกับปุเรชาตะ.</p><p>                ๖.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 149</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  และจักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒  ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ.</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสัมปยุตตธรรม    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                ๗.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ, ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  และ</p><p>รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตตสัมปยุตตขันธ์      และมหาภูตรูปทั้งหลาย      เป็นปัจจัยแก่จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูป  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตตสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ที่เกิดภายหลัง   และกวฬีการาหาร   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตตสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ที่เกิดภายหลัง   และรูปชีวิตินทรีย์   เป็น</p><p>ปัจจัย แก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๔๗]  ในเหตุปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 150</p><p>มี ๑ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๗ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๗ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ   ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย  มี ๑ วาระ  ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔  วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๖ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๑ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ  ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                     <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๔๘]  ๑.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย     <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                      ๒.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                      ๓.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม      และจิตตวิปปยุตตธรรม       ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 151</p><p>                  ๔.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย     <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อาหารปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสัมปยุตตธรรม</strong>   มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>,</p><p><strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสัมปยุตตธรรม       และจิตตวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตวิปปยุตตธรรม</strong>   มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>,</p><p><strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p> </p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๔๙]    ในนเหตุปัจจัย  มี  ๗ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ ในนสหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ</p><p>ในนนิสสยปัจจัย มี ๖ วาระ.  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๗ วาระ     ในนสัมปยุตตปัจจัย   มี ๖ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 152</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในโนอัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ  ในโนอวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๕๐]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ. . .ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๓ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี  ๓ วาระ.</p><p>                                       <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๑๕๑]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ. . .ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ   พึงกระทำอนุโลมมาติกา ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๗</p><p>วาระ.     </p><p>                                   <em>จิตตสัมปยุตตทุกะ  จบ</em>           </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 153</p><p>                                   <strong>๕๙.  จิตตสังสัฏฐทุกะ</strong></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๕๒] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐธรรม       อาศัยจิตตสังสัฏฐธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสังสัฏฐธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตวิสังสัฏฐธรรม  อาศัยจิตตสังสัฏบธรรม  เกิด </strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         จิตตสังสัฏฐทุกะ  พึงกระทำเหมือนจิตตสัมปยุตตทุกะ  ไม่แตกต่างกัน.</p><p>                                      <em>จิตตสังสัฏฐทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 154</p><p>                                 <strong>๖๐. จิตตสมุฏฐานทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong> </p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๕๓] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   จิต  และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>มุฏฐานธรรม.</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม   อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม   เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 155</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   จิต,   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็น</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  จิตและกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็น</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยจิต    หทยวัตถุ    อาศัยจิต,</p><p>จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   อาศัยหทย- </p><p>วัตถุ.</p><p>                  ๖.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ-</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และกฏัตตารูปอาศัยจิต</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 156</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานธรรม   และจิต ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>และจิต  ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เกิดขึ้น </strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานธรรม   และจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>และหทยวัตถุ.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จัตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็น</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม   และจิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 157</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  จิต    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๕๔] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒  และจิต อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 158</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ      ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                  ๖.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    และจิต</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>และจิต ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.                                                                   </p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต- </strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 159</p><p>         คือ    ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐาน- </p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  และจิต    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตต-  </p><p>สมุฏฐานธรรม   แสะหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๕๕]   ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในกัมมปัจจัย   มี ๙ วาระ    ใน</p><p>วิปากปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอินทริยปัจจัย  มี  ๙</p><p>วาระ  ในฌานปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในสัมปยุตต-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง  มี  ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๕๖] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 160</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐาน </p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    จิต   และกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม.</p><p>                  ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรมเกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   จิต    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็น</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 161</p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยจิต    หทยวัตถุ  อาศัย</p><p>จิต,   จิต   อาศัยหทยวัตถุ,   พึงกระทำมหาภูตรูป ๑ จนถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และะจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยจิตซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  จิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ     ขันธ์ทั้งหลาย     ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยจิต.</p><p>                  ๖.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และกฏัตตารูป</p><p>อาศัยจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม </strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และ   สมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑    ที่เป็นจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ  และจิต ฯลฯ   ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 162</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสมุฏฐาน</p><p>ธรรม   และจิต ฯลฯ   ขันธ์ ๒.                                                             </p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และจิต.</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม  และจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิต    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐาน</p><p>ธรรม  และหทยวัตถุ.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  และจิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 163</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และจิต  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตต-  </p><p>สมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ   ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         [๑๕๗]  ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทารูป   อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ    กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สมุฏฐานธรรม</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยจิต ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                      ๔.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>                      ๕.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   เกิดขึ้น    เพราะนอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 164</p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานธรรม   และจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                                    ฯลฯ</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๕๘]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๖ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ  ใน</p><p>นอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี  ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย มี ๖</p><p>วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนวิปป-</p><p>ยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ.</p><p>   </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 165</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำน วนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๕๙]   เพราะเหตุปัจจัย  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ. . .ในนอธิป-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ  ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปากปัจจัย  มี ๕</p><p>วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ   ใน</p><p>โนนัตถิปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย   มี ๖ วาระ.</p><p>                                      <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๑๖๐]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ . . .ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ  ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>มัคคปัจจัย   มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>         สหชาตวาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.                                 </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 166</p><p>                                        <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๖๑] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรมที่เป็นจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    เกิดขึ้น    เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.    เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.   (วาระ ๑-๒-๓)</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม        อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๕.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยจิต,  ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                    ๖.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต- </strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  เหมือนกับปฏิจจวาระ  ทั้ง ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 167</p><p>                     ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  และจิต ฯลฯ</p><p>ขันธ์  ๒, ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  เหมือนกับปฏิจจวาระทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                      ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  และหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม     อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์   ๒   และจิต    อาศัยขันธ์   ๑   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>และหทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                                     <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๖๒] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.  (วาระ</p><p>ที่ ๑-๒-๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 168</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ   อาศัยจักขายตนะ  ฯลฯ  กายายตนะ.</p><p>         จิต   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ อาศัยจักขุวิญญาณ และ</p><p>จักขายตนะ  ฯลฯ  อาศัยกายวิญญาณ   และกายายตนะ.   </p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต,   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                  ๖.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    อาศัยจักขายตนะ</p><p>ฯลฯ  อาศัยกายายตนะ,  จิต    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม และจิต ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 169</p><p>         ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ  ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       อาศัยจิตต-   </strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  และ</p><p>จักขายตนะ ฯลฯ  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ  จิตอาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม  และหทยวัตถุ  ฯลฯ  ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๒   และจักขุวิญญาณ  อาศัยขันธ์  ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุ-</p><p>วิญญาณ และจักขายตนะ ฯลฯ ขันธ์ ๒ ฯลฯ ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๒    และจิต    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และ</p><p>หทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ                               </p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๖๓]   ในเหตุปัจจัย  มี  ๙  วาระ   ในอารัมมณปัจจัย  มี  ๙  วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในอวิคตปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 170</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๖๔] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      อาศัยจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทำหมดทั้ง ๙ วาระ   เหมือนกับปฏิจจวาระ   แม้ปัญจวิญญาณ</p><p>ก็พึงกระทำ  โมหะ   มีทั้ง ๓ วาระ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๖๕]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในนอาหารปัจจัย   มี ๑ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย   มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๖ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย   มี ๖ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   นิสสยวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 171</p><p>                                        <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๖๖] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     เจือกับจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ เจือกับขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ  เจือกับ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      เจือกับจิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   เจือกับจิตตสมุฏฐานธรรม   เกิดขึ้น     เพราะเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ และจิต  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ</p><p>เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 172</p><p>                      ๔.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม      เจือกับธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เจือกับจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๕.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     เจือกับจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม และจิต ฯลฯ</p><p>เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๖๗]  ในเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๕ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๕ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>         [๑๖๘] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     เจือกับจิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทำเป็น ๕ วาระ  โมหะมีทั้ง  ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 173</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๖๙]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนกัมมปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในนวิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 174</p><p>                                           <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๐] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิต    ด้วย</p><p>อำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่</p><p>จิต    และกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย,  จิต  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 175</p><p>                                      <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๑] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>จิตตสมุฎฐานธรรม   เกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         คือ  จิต   ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    และจิต     ปรารภขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลาย  ฯลฯ  พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่   โคตรภู,    แก่โวทาน,    แก่มรรค,  แก่ผล,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตุ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตต-</p><p>สมุฏฐานธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  จิต  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้มีความพร้อมเพรียงด้วยจิต  ที่ไม่ใช่จิตต-</p><p>สมุฏฐานธรรม  ด้วยเจโตปริยญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 176</p><p>         อากาสานัญจายตนะ ฯลฯ  อากิญจัญญายตนะ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,</p><p>แก่เจโตปริยญาณ,    แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,     แก่ยถากัมมูปคญาณ,   แก่</p><p>อนาคตังสญาณ,   แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลาย  ฯลฯ  พิจารณานิพพาน.</p><p>         มีคำอธิบายเหมือนกับข้อความตามบาลีที่มีอยู่ข้างต้น.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตต-</p><p>สมุฏฐานธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัสย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยจักษุวิญญาณฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ</p><p>แก่เจโตปริยญาณ  แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ฯลฯ  แก่อนาคตังสญาณ,  แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 177</p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลาย  ฯลฯ   พิจารณานิพพาน.</p><p>         มีคำอธิบายเหมือนกับข้อความตามบาลีที่มีอยู่ข้างต้น</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม โดยความ</p><p>เป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ    ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภขันธ์นั้น</p><p>จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น  ฯลฯ  ด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,</p><p>แก่เจโตปริยญาณ,    แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ    แก่อนาคตังสญาณ    แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>   พึงกระทำเพราะปรารภ ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                      <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๒] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่        </p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   กระทำขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็น</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 178</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         อารัมมณาธิปติก็ดี   สหชาตาธิปติก็ดี    พึงกระทำทั้ง  ๓  วาระ</p><p>(วาระที่ ๑-๒-๓)   </p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย ฯลฯ  กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ฯลฯ</p><p>         บุคคล ย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ครั้นกระทำขันธ์นั้นให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   จิต  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย ฯลฯ กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ฯลฯ</p><p>         บุคคลกระทำขันธ์ทั้งหลาย ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม ให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 179</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรม   ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย ฯลฯ กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ฯลฯ</p><p>         บุคคลกระทำขันธ์ทั้งหลาย ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม ให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น ฯลฯ   จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                    ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม         และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  มี  ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๙)</p><p>เป็นอารัมมณาธิปติอย่างเดียว.</p><p>                                   <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๓] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  วุฏฐานะไม่มี.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 180</p><p>         คือ  จิต   ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่จิตที่เกิดหลัง ๆ ฯลฯ.  เนวสัญ-</p><p>ญานาสัญญายตนะ    ของผู้ที่ออกจากนิโรธ    เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         การนับสองวาระนอกจากนี้  (วาระที่ ๕-๖)  พึงกระทำเหมือนอย่างนี้.</p><p>                      ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อนันตรปัจจัย</strong>   พึงกระทำเป็น ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๘-๙)  วุฏฐานะไม่มี.</p><p>                                      <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         เป็นปัจจัยย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ เหมือน</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                      <strong>๖.  สหชาตปัจจัย  ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๔] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>       เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   เหมือนกับปัจจยวาระ.</p><p>                                    <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๕] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 181</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  ปกตูปนิสสยะ  พึงกระทำ ๓ วาระ.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยอุตุ ฯลฯ  โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ ฯลฯ  จิต   แล้ว</p><p>ให้ทาน ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         อุตุ  ฯลฯ    โภชนะ  ฯลฯ   เสนาสนะ  ฯลฯ   จิต    เป็นปัจจัยแก่จิต</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยอุตุ ฯลฯ  โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ  ฯลฯ  จิต  แล้ว</p><p>ให้ทาน  ทำลายสงฆ์.</p><p>         อุตุ ฯลฯ  โภชนะ  ฯลฯ   เสนาสนะ  ฯลฯ  จิต   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ฯลฯ   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 182</p><p>                      ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรรม    และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ    อนันตรูปนิสสยะ</strong> และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยอุตุ ฯลฯ  โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ ฯลฯ  จิต   แล้ว</p><p>ให้ทาน ฯลฯ  ทำสายสงฆ์.</p><p>         อุตุ ฯลฯ    โภชนะ ฯลฯ    เสนาสนะ ฯลฯ    จิต   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และจิต   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                   <strong>๑๐.   ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๖] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 183</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลาย    ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพะทั้งหลาย   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.   </p><p>         รูปายตนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๒.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ    โผฏ-</p><p>ฐัพพะทั้งหลาย  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะปรารภรูปเป็นต้นนั้น    จิต    ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   ฯลฯ   โผฏฐัพพายตนะ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม       ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ    โผฏ-</p><p>ฐัพพะทั้งหลาย  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะปรารภรูปเป็นต้นนั้น  จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 184</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ     เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ฯลฯ  กาย ฯลฯ  รูปทั้งหลาย</p><p>ฯลฯ   โผฏฐัพพะทั้งหลาย    โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   เพราะปรารภจักษุ</p><p>เป็นต้นนั้น   จิต   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตปัจจัย</strong>   ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ   กายายตนะ   ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง </p><p>ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 185</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  วัตถุปุเรชาตะ   ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย      ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong>                                             </p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  อารัมมณปุเรชาตะ  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ   หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น   จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ   ด้วยทิพโสตธาตุ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญาณ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 186</p><p>                    ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปเรชาตะ</strong></p><p>         คือ  รูปายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ    ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    และจักขายตนะเป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ    โผฏฐัพพายตนะที่เป็นจิตต-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และกายายตนะ ฯลฯ</p><p>                  ๘.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม        และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         คือ  รูปายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัย </p><p>แก่จิต   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.                         </p><p>         โผฏฐัพพายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  และหทยวัตถุ ฯลฯ  </p><p>         รูปายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และจักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>จักขุวิญญาณ  ฯลฯ    โผฏฐัพพายตนะ    ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    และ</p><p>กายายตนะ ฯลฯ   </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 187</p><p>                     ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม        และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยจิตตสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         คือ  รูปายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    และจักขายตนะ    เป็นปัจจัย</p><p>แก่จักขุวิญญาณ     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</p><p>ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม ฯลฯ</p><p>                         <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย   ๑๒. อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>          [๑๗๗] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    ที่เกิดภายหลัง    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         <strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   พึงให้พิสดารโดยอาการนี้   (มี ๙ วาระ)</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 188</p><p>                                      <strong>๑๓. กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๘] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรมเป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์    ด้วยอำนาจ</p><p>ของกัมมปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช้</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิต    ด้วยอำนาจของ</p><p>กัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากจิต    และกฏัตตา</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 189</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒  อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์,    จิต</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์,  จิต   และ</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๑๔. วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๑๗๙] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน </strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>                                     <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๑๘๐] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาหารทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 190</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         อาหารทั้งหลาย   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิต    ด้วย</p><p>อำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กวฬีการาหาร  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรมนี้   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๓)</p><p>         อาหารทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย,  จิต   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  อาหารทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         กวฬีการาหาร  ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่กายที่ไม่ใช่</p><p>จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         พึงการทำมูล.   (วาระที่ ๕)</p><p>         อาหารทั้งหลาย  ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 191</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๖)</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  อาหารทั้งหลาย    ที่ไม่ใช่จิตตสมุมุฏฐานธรรม   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาหารทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</p><p>ฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๘)</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    อาหารทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม     และที่</p><p>ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของ</p><p>อาหารปัจจัย.</p><p>         กวฬีการาหาร  ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   และที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของอาหาร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๙) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 192</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   อาหารทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม    และที่ไม่</p><p>ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และกฏัตตารูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                                        <strong>๑๖.  อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๑๘๑] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.  (วาระที่ ๑-๒-๓)</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ   อินทรีย์ทั้งหลาย   ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม</p><p>เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         จักขุนทรีย์    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ   กายินทรีย์เป็นปัจจัยแก่</p><p>กายวิญญาณ.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์     เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย      ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๕)</p><p>         คืออินทรีย์ทั้งหลาย  ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 193</p><p>         จักขุนทรีย์   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ฯลฯ  กายินทรีย์ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๖)</p><p>         คือในปฏิสนธิขณะ  อินทรีย์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันข์   และกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขินทรีย์   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   และขันธ์ทั้งหลาย  ที่สหรคต</p><p>ด้วยจักขุวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย ฯลฯ  กายินทรีย์ ฯลฯ</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต- </strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของ-</strong></p><p><strong>อันทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อินทรีย์ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม และที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม </p><p>เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   จักขุนทรีย์   และอุเบกขินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   ฯลฯ    กายินทรีย์    และสุขินทรีย์   ฯลฯ</p><p>กายินทรีย์ และทุกขินทรีย์ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  อินทรีย์ทั้งหลาย   ที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรมและ</p><p>ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 194</p><p>         จักขุนทรีย์     และอุเบกขินทรีย์      เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   ฯลฯ</p><p>กายินทรีย์ ฯลฯ  </p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๙)                          </p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  และ</p><p>ที่ไม่ใช่จิตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และกฏัตตารูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขุนทรีย์  และอุเบกขินทรีย์  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  และสัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย  ฯลฯ  กายินทรีย์ ฯลฯ</p><p>                        <strong>๑๗. ฌานปัจจัย ฯลฯ  ๑๙. สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ. </p><p> </p><p>                                       <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๑๘๒]  ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 195</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                  ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตธรรมปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต    เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย,   จิต   เป็นปัจจัยแก่หทยวัตถุ,  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่จิต</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   กายายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรมที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่</p><p>กายนี้ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 196</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                  ๘.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม       เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 197</p><p>                                     <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๑๘๓] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๔ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   ปัจฉาชาตะ</strong>  และ</p><p><strong>อาหาระ</strong> ฯลฯ.  </p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong> และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 198</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๔  อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ</strong>   และ</p><p><strong>อาหาระ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ฯลฯ</p><p>                  ๘.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๔ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>,</p><p><strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>   และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  และจักขายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่จักขุวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ   ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>กายวิญญาณ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 199</p><p>         จิตตสมุฏฐานธรรม  ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ฯลฯ  พึงกระทำให้เหมือน</p><p>กับปัจจยวาระ   ทั้งปฏิสนธิ    และปวัตติ    ตลอดจนวาระทั้งปวง.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   ที่เกิดภายหลัง   และจิต  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม    ที่เกิดก่อน     ด้วยอำนาจของอัตถิ-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม   ที่เกิดภายหลัง,    จิต    และ</p><p>กวฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสมุฏฐานธรรม  ที่เกิดภายหลัง   จิต   และรูป-</p><p>ชีวิตินทรีย์   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   และปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  ที่เกิดร่วมกัน  ฯลฯ</p><p>         สหชาตะ ปัจจยวาระ เหมือนกัน  พึงกระทำบทว่า  <strong>สหชาตะ</strong> ทุกนัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 200</p><p>                      <strong>๒๒.  นัตถิปัจจัย  ฯลฯ   ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong> </p><p>         [๑๘๔]   ในเหตุปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในวิปากปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง  มี</p><p>๙ วาระ  ในอินทริยปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในฌานปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย   มี ๕ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย   มี ๙</p><p>วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๘๕] ๑.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 201</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๒.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๓.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน </strong></p><p><strong>ธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของอาหาร-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 202</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๖. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็น</p><p>ปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                 ๗.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                 ๘.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏฐานธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจ-</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong>,      เป็นปัจจัย       <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>, </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 203</p><p>เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อินทริยปัจจัย</strong>.<sup>๑</sup></p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๘๖]  ในนเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ   ฯลฯ   ในโนอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๘๗]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>    ในนอารัมมณปัจจัย   มี ๓ วาระ ฯลฯ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร- </p><p>ปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย   มี ๒ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ ฯลฯ ในนมัคคปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย   มี ๒ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>๑.  ม. ไม่มี </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 204</p><p>                                   <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                     <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong> </p><p>         [๑๘๘]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจจัย  มี ๙ วาระ...</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙  วาระ.</p><p>         พึงกระทำการนับอนุโลม.</p><p>                               <em>จิตตสมุฏฐานทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 205</p><p>                                   <strong>๖๑. จิตตสหภุทุกะ</strong><sup>๑</sup></p><p>                                         <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong> </p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๘๙] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ และ   จิตตสมุฏฐานรูป   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   อาศัย</p><p>ขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภู-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตและจิตตสมุฏฐานรูป  ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    อาศัยขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   จิตและกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตต-</p><p>สหภูธรรม.</p><p>                   ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒, จิต  และจิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และ</p><p>ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ฯลฯ</p><p>๑. ม. เป็นจิตตสหภูทุกะ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 206</p><p>ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒   จิต  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็น</p><p>จิตตสหภูธรรม ฯลฯ</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยจิต,   หทยวัตถุ   อาศัยจิต,   จิต </p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    และกฏัตตารูป    ที่เป็น</p><p>อุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสหภูธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>        คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   ที่เป็นจิตตสหภู-</p><p>ธรรม  อาศัยจิต.                                </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.        </p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    ที่เป็นจิตตสหภูธรรม    ที่เป็นอุปาทารูป    อาศัย</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                  ๖. <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 207</p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   ที่เป็นจิตตสหภู-</p><p>ธรรม   และไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัยจิต.                         </p><p>         ในฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และกฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</p><p>ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสหภูธรรม  อาศัยจิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒    และจิตตสมุฏฐานรูป    ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   อาศัย</p><p>ขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิต  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม  และ</p><p>จิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม  และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัยจิตตสหภูธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิต. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 208</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม</p><p>และจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   จิต    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และ</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    และกฏัตตารูปที่เป็น</p><p>อุปาทารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสหภูธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เกิดขึ้1น   เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม  และไม่ใช่</p><p>จิตตสหภูธรรม  อาศัยขันธ์    ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๒    และกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็น</p><p>จิตตสหภูธรรม   และจิต ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒   และจิต  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภู-</p><p>ธรรม  และหทยวัตถุ  ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>    </p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๙๐]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>อรูปทั้งหมดพึงยกขึ้นแสดงเหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ  ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 209</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย  พึงกระทำใน  ๖ วาระ,  ๓ วาระ  ในอธิปติปัจจัยไม่มี   ใน</p><p>อนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ   ในสหชาตปัจจัย มี</p><p>๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย มี  ๙ วาระ    ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ    ใน</p><p>อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี</p><p>๕ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๙  วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในอวิคต-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๙๑] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป    ที่เป็นจิตตสหภูธรรม    อาศัย</p><p>ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>         พึงทำทั้ง ๙ วาระดังกล่าวมา  พึงกำหนดคำว่า  อเหตุกะ  ในอนุโลม</p><p>ท่านจำแนกไว้อย่างใด  พึงทำอย่างนั้น โมหะ มี ๓ วาระ ในจิตตสมุฏฐานทุกะ</p><p>ท่านจำแนกไว้อย่างใด   พึงทำอย่างนั้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 210</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๑๙๒]   ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี  ๙ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๙ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>๑๑.  นกัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๑๙๓]  ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนกัมมปัจจัย</strong>                                                  </p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภู-</p><p>ธรรม.   </p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-        </strong></p><p><strong>สหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ พาหิรรูป . . . อาหารสมุฏฐานรูป. . . อุตุสมุฏฐานรู ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ สัมปยุตตเจตนา  อาศัยจิต.</p><p>                     ๔.  <strong>จิตตสหภูธรรม  อาศัยจิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>๑.   ข้อ ๑๙๒, ๑๙๔,  ๑๙๖  ควรจะจัดไว้เป็นข้อเดียวกันเหมือนทุกครั้ง  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 211</p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายก็เป็นจิตตสหภูธรรม  และจิต.</p><p>         [๑๙๔]  ในนกัมมปัจจัยมี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย  มี  ๙  วาระ</p><p>ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ.</p><p>                                        <strong>๑๕. นฌานปัจจัย</strong></p><p>         [๑๙๕]  ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยปัญจวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>         [๑๙๖]  ในนฌานปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.    </p><p>         การนับสองนัยนอกนี้  พึงกระทำอย่างนี้.</p><p>         แม้สหชาตวาระ   ก็เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 212</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๑๙๗] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  อาศัยหทยวัตถุ,  จิตตสมุฏฐานรูป   ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</p><p>อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  เหมือนกับปฏิจจวาระ  มหาภูครูปทั้งหมด.</p><p>                   ๕.  <strong>จิตตสหภูธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   ที่เป็นจิตตสหภู-</p><p>ธรรม   อาศัยจิต.                               </p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มหาภูตรูปทั้งหมด  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                   ๖.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    และจิตตสมุฏฐานรูป   ที่เป็นจิตตสหภู-</p><p>ธรรม   และไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   อาศัยจิต. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 213</p><p>         จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  เหมือนกับปฏิจจวาระ  มหาภูตรูปทั้งหมด.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสหภูธรรม  อาศัยจิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒    และจิตตสมุฏฐานรูป    ที่เป็นจิตตสหภูธรรม    อาศัย</p><p>ขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิต ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และหทยวัตถุ  ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  เหมือนกับปฏิจจวาระ  มหาภูตรูปทั้งหมด.</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  อาศัยจิตตสหภูธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิต.</p><p>         จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็น</p><p>จิตตสหภูธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ เหมือนกับปฏิจจวาระ  มหาภูตรูปทั้งหมด.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยจิตตสหภูธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 214</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม  และไม่ใช่</p><p>จิตตสหภูธรรม   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิต   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒ และจิต,  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และหทยวัตถุ </p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.                          </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  เหมือนกับปฏิจจวาระ  มหาภูตรูป ทั้งหมด.</p><p>                                        <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๑๙๘]  ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ นี้เหมือน</p><p>อารัมมณปัจจัย ในปัจจยวาระ, ในจิตตสมุฏฐานทุกะ พึงกระทำปัญจวิญญาณมูล</p><p>แก่ธรรมเหล่านั้นทั้ง ๖ อย่าง   ฯลฯ</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๑๙๙]  ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย    มี ๙  วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ     ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ     ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 215</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๐๐] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม    อาศัยจิตตสหภูธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  พึงกระทำ</p><p>ทุกอย่าง,   ปัญจวิญญาณแห่งปัจจยวาระ,  มูล   แห่งธรรมทั้ง ๖  ก็พึงกระทำ, </p><p>มหาภูตรูปทั้งหมด   มี ๓ วาระ   เหมือนกัน.</p><p>         โมหะ  ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๐๑]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนอาหารปัจจัย   มี ๑ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย   มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๖ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 216</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong>  </p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระใรอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๐๒]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ. . .ใน</p><p>ปัจจัยทั้งปวง   มี ๙ วาระ    ในนกัมมปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๒๐๓]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ. . .ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>         นิสสยวาระ   เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 217</p><p>                                        <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong> </p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๐๔] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม   เจือกับจิตตสหภูธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  เจือกับ  ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ฯลฯ   เจือกับ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เจือกับจิตตสหภู-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เจือกับจิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิต   เจือกับ  ขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ฯลฯ</p><p>เจือกับ   ขันธ์ ๒.     </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>จิตตสหภูธรรม    เจือกับธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภู-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 218</p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เจือกับจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสหภูธรรม เจือกับจิตตสหภูธรรม และธรรม </strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   เจือกับ   ขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิต ฯลฯ</p><p>เจือกับ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๐๕]  ในเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในอารัมมณปัจจัย   มี ๕ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๕ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๐๖]  ในนเหตุปัจจัย   มี ๕ วาระ. . .   (โมหะ  มี ๓ วาระ)   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ   ในนอาเสวนปัจจัย   มี ๕ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ  ใน</p><p>นวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนฌานปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>         การนับสองนัยนอกจากนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี   พึงกระทำทั้งหมด. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 219</p><p>                                            <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๐๗] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย ที่เป็นจิตตสหภูธรรม.  ด้วยอำนาจของ</p><p>เหตุปัจจัย.                         </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิต</p><p>และกฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย,    จิต    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และไม่ใช่</p><p>จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>๑.  วิญญัติรูป  ๒,  ๒.  รูปที่นอกจากวิญญัติรูป ๒  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 220</p><p>                                        <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๐๘] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ    เหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ    ไม่มี</p><p>ต่างกัน.</p><p>                                          <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๒๐๙] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ   อารัมมณาธิปติก็ดี  สหชาตาธิปติก็ดี</p><p>พึงกระทำ.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม     ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong>     มี ๓ วาวะ</p><p>อารัมมณาธิปติก็ดี   สหชาตาธิปติก็ดี   พึงกระทำแก่ธรรมทั้ง  ๓ วาระแม้เหล่านี้.</p><p>         แม้ปัญหา ๙ ข้อ   ก็เหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ   ในบทปลาย ๓ วาระ</p><p>เป็นอารัมมณาธิปติอย่างเดียว.</p><p>                      <strong>๔.  อนันตรปัจจัย  ฯลฯ  ๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑๐]  ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>     มี ๙ วาระ    เหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ   ไม่มี</p><p>ต่างกัน.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 221</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.            </p><p>         เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         เหมือนกับปัจจยวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         เหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ.</p><p>                                    <strong>๑๐. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง    คือที่เป็น    <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>         ได้เฉพาะธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรมเป็นมูลเท่านั้น     ทั้ง ๓ วาระนี้</p><p>เหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ   ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                                   <strong>๑๑. ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑๒] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 222</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นจิตตสหภูธรรมที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรมที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>                   ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>                                   <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>                                      <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑๓] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต- </p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สหภูธรรม  ที่เป็นวิบาก  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.                                </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 223</p><p>                  ๒.  <strong>จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิต   และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากจิต    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,  จิต</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม    เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์ทั้งหลาย,     จิต</p><p>และกฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 224</p><p>                    <strong>๑๔. วิปากปัจจัย ฯลฯ  ๑๕.  อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑๔] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>.   เหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ    เหมือน</p><p>จิตตสมุฏฐานทุกะ  แม้ทุกะนี้ก็มี ๑ วาระ    เหมือนกพฬีการาหาร.</p><p>                 <strong>๑๖. อินทริยปัจจัย  ฯลฯ   ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๐๕]  ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ  เหมือนจิตตสมุฏฐานทุกะ  ไม่มี</p><p>ต่างกัน.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>                                  <strong>๒๐. วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑๖]  ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 225</p><p>                  ๒.  <strong>จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้ง</p><p>หลายที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสหภูธรรม    ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายที่ไม่</p><p>ใช่จิตตสหภูธรรมนี้   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้ง</p><p>หลาย  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของวิปป-</p><p>ยุตตปัจจัย.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong> </p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 226</p><p>         จิต  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต    เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         จิต  เป็นปัจจัยแก่หทยวัตถุ  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย, หทยวัตถุ</p><p>เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่   จักขุวิญญาณ    ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ   หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต    ด้วยอำนาจของ</p><p>วิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิตที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กายที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรมที่เกิดก่อน</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม  ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 227</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย ฯลฯ   กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม      ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         จิต  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม  และ</p><p>ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ด้วย </p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่จิต</p><p>และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                ๗.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>          มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 228</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรมและจิต  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๘.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตต- </strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม  และจิตเป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลายที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิตที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และจิตเป็นปัจจัยแก่จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 229</p><p>                                      <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๒๑๗] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ฯลฯ   เหมือนกับปฏิจจวาระ</p><p>                    ๒.  <strong>จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม </strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ฯลฯ เหมือนกับปฏิจจวาระ</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง   คือ    <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   ปัจฉาชาตะ    อาหาระ</strong></p><p><strong>อินทริยะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                    ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 230</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ     จักขายตนะและจักขุวิญญาณ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒ ฯลฯ   ขันธ์ ๒ ฯลฯ   </p><p>         พึงกระทำในปฏิสนธิทั้งหมด  สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ฯลฯ</p><p>                  ๘.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p><strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่                     </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขายตนะ   เป็นปัจจัย</p><p>แก่จักขุวิญญาณ    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ   ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>กายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม และจิต เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย   ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิต</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 231</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และมหาภูตรูปทั้งหลาย     เป็น</p><p>ปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม     ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๓ นัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม   และจิตที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรมนี้ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และจิต     ที่เกิดภายหลัง    และ</p><p>กวฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายนี้    ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภูธรรม    และจิตที่เกิดภายหลัง    และรูป-</p><p>ชีวิตินทรีย์  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของ  อัตถิปัจจัย.</p><p>                ๙.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 232</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และจักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒ และจักขุวิญญาณ  ฯลฯ   เหมือนกับปัจจยวาระ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๑๘]  ในเหตุปัจจัย  มี ๓ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย </p><p>มี ๙ วาระ    ในสหชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย   มี  ๙ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                   <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๑๙] ๑.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 233</p><p>                  ๒.  <strong>จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,      เป็นปัจจัย      <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๓.  <strong>จิตตสหภูธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม      ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย    <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตต- </strong></p><p><strong>สหภูธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจ-</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 234</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของอารัม-</strong></p><p><strong>มณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๗.  <strong>จิตตสหภูธรรม และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็น</p><p>ปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย     <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๘.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๙.  <strong>จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่จิตตสหภูธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๒๐]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 235</p><p>                                         <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๒๑]   เพราะเหตุปัจจัย  ในนอารัมมณปัจจัย มี  ๓ วาระ. . .  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๓ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียานุโลม</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๒๒๒]   เพราะนเหตุปัจจัย  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ. . . ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำอนุโลมมาติกา</p><p>                                        <em>จิตตสหภุทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 236</p><p>                                <strong>๖๒.  จิตตานุปริวัตติทุกะ</strong></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๒๓] ๑.  จิตตานุปริวัตติธรรม   อาศัยจิตตานุปริวัตติธรรม</p><p>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป ที่เป็นจิตตานุปริวัตติธรรม  อาศัย</p><p>ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตานุปริวัตติธรรม ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำทุกะนี้   เหมือนจิตตสหภุทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                                  <em>จิตตานุปริวัตติทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 237</p><p>                             <strong>๖๓.  จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ</strong></p><p>                                            <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๒๔] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม,  ขันธ์ ๑</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   จิต   และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม.</p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัยจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เกิด-</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒,    จิต    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็น</p><p>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 238</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยจิต,    หทยวัตถุ   อาศัยจิต,    จิต</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓ อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  และกฏัตตารูป  ที่เป็นอุปาทารูป   อาศัยมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                  ๖.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และกฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 239</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัยจิตตสังสัฏฐ -</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    เกิด-  </strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และ</p><p>จิต ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   และจิต ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 240</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    จิต    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน</p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัยจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม  และจิต ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒    และกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็น</p><p>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และจิต  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒   และจิต  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๒๕]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี  ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย มี</p><p>๕ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ   ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 241</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๒๖] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๒   อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิต   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลาย    ที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                   ๓.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัยจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เกิด-</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์  ๒,   จิต    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์  ๑    ที่เป็น</p><p>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>ธรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 242</p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยจิต   ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยจิต,   หทยวัตถุ   อาศัยจิต,</p><p>จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิตซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลาย    ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยจิต</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                  ๖.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยจิตซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    และกฏัตตารูป</p><p>อาศัยจิต.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    จิต    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    อาศัย</p><p>หทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 243</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ   และจิต  ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และจิต  ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   และจิต.</p><p>                  ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลาย ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ   และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และจิต. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 244</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    จิต    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐ-</p><p>สมุฏฐานธรรม   และหทยวัตถุ.</p><p>                    ๙.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัยจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๒    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์  ๑    ที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ.</p><p>                                   <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๒๗] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 245</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยจิต,  หทยวัตถุ  อาศัยจิต.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน.</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม   และจิต.                                                                                       </p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง  ๒ นัย ฯลฯ</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๒๘]   ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี  ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย มี</p><p>๙ วาระ    ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ     ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ   ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ   ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 246</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong> </p><p>         [๒๒๙]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ. . . ฯลฯ</p><p>                                       <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๒๓๐]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ. . . ฯลฯ</p><p>ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ</p><p>         สหชาตวาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 247</p><p>                                        <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong> </p><p>         [๒๓๑] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ฯลฯ  มี ๓ วาระ    (วาระที่</p><p>๑-๒-๓)  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๔. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         จิต   อาศัย  หทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   ตลอดถึงมหาภูตรูป.</p><p>                    ๕. <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัย  จิต. </p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัย  หทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                    ๖.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เกิด-</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 248</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังฏฐสมุฏฐานธรรม   และ</p><p>จิต ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์  ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                  ๗.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และจิต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัยขันธ์ที่เป็น</p><p>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม และหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๓ นัย.</p><p>                   ๘.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฐานธรรม  อาศัยจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม </p><p>อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และจิต ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 249</p><p>         ขันธ์  ๒   และจิต    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                                       <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๓๒] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ  เหมือนกับ</strong></p><p><strong>ปฏิจจวาระ</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น   เพราะอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  อาศัยกายายตนะ.</p><p>         จิต   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ  ฯลฯ</p><p>อาศัยกายายตนะ.</p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัย  จิต.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  อาศัย  หทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 250</p><p>                  ๔.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏ-</strong></p><p><strong>ฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ</p><p>อาศัยกายายตนะ. </p><p>         จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี ๑ นัย.</p><p>                  ๕.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>  </p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัย ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ,  จักขายตนะ</p><p>และจักขุวิญญาณ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และจิต ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์  ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำ ๒ นัย.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้นเพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 251</p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ    อาศัยขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>และจักขายตนะ ฯลฯ  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ.</p><p>         จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม และหทยวัตถุ </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี ๑ นัย.</p><p>                   ๗.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสุมุฏฐานธรรม   อาศัยจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เกิดขึ้น   เพราะอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ และจิต  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม </p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี ๑ นัย.</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๓๓]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๓๔]  ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    อาศัยจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 252</p><p>         พึงกระทำ ๙ วาระ   ดังกล่าวมาแล้ว    ในปัจจัยวาระ    ก็พึงทำปัญจ-</p><p>วิญญาณด้วย,  มีทั้ง ๓ นัย,  โมหะ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๓๕]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย   มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร- </p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัยมี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัยมี ๑ วาระ  ในนฌาน</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 253</p><p>                                        <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๓๖]  ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เจือกับจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ฯลฯ</p><p>เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เจือกับ</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  เจือกับขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๓.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม       เจือกับจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิต    เจือกับขันธ์     ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐาน-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 254</p><p>                        ๔.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>        คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  เจือกับจิต.</p><p>        ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                       ๕.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    เจือกับจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหคุปัจจัย</strong></p><p>        คือ    ขันธ์ ๒    เจือกับขันธ์  ๑    ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>และจิต ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>        ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>        [๒๓๗]  ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๕ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>        [๒๓๘] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เจือกับจิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong> ฯลฯ มีทั้ง ๓ วาระ,  โมหะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 255</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>        [๒๓๙]  ในนเหตุปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนวิปากปัจจัย มี ๕  วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>        การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 256</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๐] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงการทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิต    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-   </p><p>ขันธ์ทั้งหลาย,    จิต     และรูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ด้วย </p><p>อำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๑] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตต- </strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 257</p><p>         คือ   เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒).</p><p>         จิต ปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓).</p><p>         เพราะปรารภจิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรน      เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พระอริยะทั้งหลาย  ฯลฯ   พิจารณา  นิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู  ฯลฯ</p><p>         อารัมมณปัจจัยในจิตตสหภุทุกะฉันใด พึงทำฉันนั้น  ไม่มีแตกต่างกัน</p><p>พึงกระทำทั้ง ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๒] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตต- </strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         พึงกระทำอธิปติปัจจัยทั้งสอง. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 258</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง คือที่เป็น <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> และ <strong>สหชาตาธิปติ</strong> มี ๓ วาระ.</p><p>         พึงกระทำอธิปติปัจจัยทั้งสอง.</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พึงกระทำอธิปติปัจจัย อย่างเดียวเท่านั้น  พึงกระทำทั้ง  ๙ วาระ เหมือน</p><p>จิตตสหภุทุกะ  ไม่มีต่างกัน.</p><p>                         <strong>๔. อนันตรปัจจัย ฯลฯ  ๙. อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๓] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>     มี ๙ วาระ</p><p>เหมือนจิตตสหภุทุกะ</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ   เหมือน</p><p>กับปฏิจจวาระ  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong> มี ๙ วาระ  เหมือน</p><p>กับ ปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 259</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ  เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ  เหมือน</p><p>กับจิตตสหภุทุกะ  ไม่มีต่างกัน.</p><p>                                   <strong>๑๐. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๔] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>    และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>         เหมือนกับจิตตสหภุทุกะ  ไม่มีต่างกัน.</p><p>               <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ  ๑๒. อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๕] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         เหมือนกับจิตตสหภุทุกะ  ไม่มีต่างกัน.</p><p>         ปัจฉาชาตะมีทั้ง ๓ วาระ  เป็นเอกมูล ๒  เป็นปัจจัยสงเคราะห์ ๑.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 260</p><p>                 <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย  ฯลฯ    ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๖] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         เหมือนกับจิตตสหภุทุกะ  ไม่มีต่างกัน.</p><p>         กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ  ทั้งสหชาตะ   และนานาขณิกะ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ  เหมือนกับ</p><p>ข้อความตามบาลี   ในจิตตสหภุทุกะ.  กวฬีการาหาร   มี ๑ วาระ  เท่านั้น.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>                                   <strong>๒๐. วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๗] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>วิปปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 261</p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong> และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๓. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย ฯลฯ   กายายตนะ ฯลฯ.</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิต     และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>          ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 262</p><p>         จักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                                              ฯลฯ</p><p>                                      <strong>๒๑. อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๒๔๘] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>    เหมือนกับปฏิจจ-</p><p>วาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 263</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  พึงกระทำเหมือนกับปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         ที่ย่อ ๆ ทั้งหมดควรให้พิสดาร.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ     จิต     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตต-</p><p>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   เหมือนกับปุเรชาตปัจจัย   ไม่แตกต่างกัน.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 264</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่   </p><p>         จิต   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิต     และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   เหมือนกับปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p><strong>มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  สหชาตะ  และ สหชาตะ รวมกับ ปุเรชาตะ</strong></p><p><strong>         ที่เป็น   สหชาตะ  ได้แก่</strong></p><p><strong>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขุวิญญาณ  เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</strong></p><p><strong>         ที่เป็น   สหชาตะ  รวมกับ   ปุเรชาตะ  ได้แก่</strong></p><p><strong>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และจักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</strong></p><p><strong>         ที่เป็น   สหชาตะ  ได้แก่ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 265</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    และจิต    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม และหทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย   ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                  ๘.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ</strong>, และ</p><p><strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่                      </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ และจักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่</p><p>จักขุวิญญาณ    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ    ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>กายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และจิต    เป็นปัจจัยแก่</p><p>รูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย</p><p>เป็นปัจจัยแก่รูปทั้งหลาย    ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    และหทยวัตถุ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 266</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี ๓ นัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ที่เกิดภายหลัง และจิต</p><p>เป็นปัจจัยแก่กายนี้     ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     ที่เกิดก่อน    ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ    <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    ที่เกิดภายหลัง    จิต </p><p>และกวฬีการาหาร     เป็นปัจจัยแก่กายนี้      ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ที่เกิดภายหลัง    จิต </p><p>และรูปชีวิตินทรีย์  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิต สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒ และจักขุวิญญาณ ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย, ขันธ์ ๒ ฯลฯ ที่สหรคต-</p><p>ด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 267</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    และจิต    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒  และรูปทั้งหลายที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิ-</p><p>ปัจจัย,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และหทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒  และจิต  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๔๙]  ในเหตุปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๓ วาระ     ในอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในวิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย   มี ๙</p><p>วาระ  ในอินทริยปัจจัย   มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในมัคคปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ     ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในอัตถิปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในนัตถิปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในวิคตปัจจัย  มี ๙</p><p>วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 268</p><p>                                        <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๕๐] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๒.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๓.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย     <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาต- </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 269</p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม       เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม     เป็น-</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย     <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๗.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๘.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสังสัฏฐ-</strong></p><p><strong>สมุฏฐานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย    <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 270</p><p>                  ๙.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่จิตสังสัฏฐสมุฏฐานธรรม   ด้วยอำนาจของอารัม-</strong></p><p><strong>มณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๕๑]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง   มี ๙ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>                                     <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong>  </p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๕๒]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>    ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ . . . ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนอัญญมัญญปัจจัย    มี ๑ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง   มี ๓ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย   มี ๑  วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในโนวิคต-</p><p>ปัจจัย   มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 271</p><p>                                     <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                      <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๒๕๓]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>       ในอารัมมณปัจจัย    มี  ๙  วาระ . . .</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง   มี ๙ วาระ.</p><p>         พึงกระทำอนุโลมมาติกา</p><p>                            <em>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 272</p><p>                         <strong>๖๔.  จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภุทุกะ</strong> </p><p>                                            <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๕๔]  ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูธรรม     อาศัยจิตต-</strong></p><p><strong>สังสัฏฐสมุฏฐานสหภูธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภูธรรม</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะเป็นอย่างไร   แม้ทุกะนี้ก็เป็นอย่างนั้น   ไม่มี</p><p>แตกต่างกัน.</p><p>                           <em>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานสหภุทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 273</p><p>                    <strong>๖๕.  จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๕๕] ๑.  <strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติธรรม       อาศัย</strong></p><p><strong>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติธรรม   เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นจิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติ-</p><p>ธรรม  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานทุกะเป็นอย่างไร  แม้ทุกะนี้ก็เป็นอย่างนั้น    ไม่มี</p><p>แตกต่างกัน. </p><p>                      <em>จิตตสังสัฏฐสมุฏฐานานุปริวัตติทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 274</p><p>                                    <strong>๖๖. อัชฌัตติกทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong> </p><p>                                         <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๕๖]  ๑. <strong>อัชฌัตติกธรรม  อาศัยอัชฌัตติกธรรม    เกิดขึ้น </strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  อัชฌัตติกกฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>                      ๒. <strong>พาหิรธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และพาหิรกฏัตตารูปอาศัยจิต.</p><p>                      ๓. <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัต-</strong></p><p><strong>ติกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,   อัชฌัตติกะ   และ</p><p>พาหิรกฏัตตารูป   อาศัยจิต.</p><p>                      ๔. <strong>พาหิรธรรม   อาศัยพาหิรธรรม  เกิดขึ้น   เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 275</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒    และพาหิรกฏัตตารูป     อาศัยขันธ์ ๑  ที่ </p><p>เป็นพาหิรธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลายอาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ    จิตตสมุฏฐานรูป  กฏัตตารูป   ที่เป็นอุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                  ๕.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยพาหิรธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  และอัชฌัตติกกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>เป็นพาหิรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยหทยวัตถุที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>                  ๖.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   อาศัยพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒,    จิต     และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็น</p><p>พาหิรธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์  ๒,  จิต   และอัชฌัตติกะและพาหิรกฏัตตา-</p><p>รูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม    อาศัยอัชฌัตติกธรรม     และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 276</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  อัชฌัตติกกฏัตตารูป  อาศัยจิต   และสัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>                     ๘.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม   และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>และจิต   ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยจิต   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  และพาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็น</p><p>พาหิรธรรม   และจิต   ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         พาหิรกฏัตตารูป   อาศัยจิต   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม    อาศัยจิต    และ</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                     ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัต-</strong></p><p><strong>ติกธรรม  และพาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒   และอัชฌัตติกะและพาหิรกฏัตตารูป</p><p>อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นพาหิรธรรม   และจิต  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         [๒๕๗] ๑.  <strong>พาหิรธรรม      อาศัยอัชฌัตติกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 277</p><p>                  ๒.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยพาหิรธรรม  เกิดขึ้น   เพราะ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยพาหิรธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๔.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    อาศัยพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิต  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นพาหิรธรรม  ฯลฯ  อาศัย</p><p>ขันธ์   ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๒  และจิต  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๕.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌีตติกธรรม   และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นพาหิรธรรม    และจิต  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 278</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม  และจิต </p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพหิรธรรม,   จิต</p><p>และหทยวัตถุ   ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                                               ฯลฯ</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๕๘]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี  ๕  วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ   ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี  ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ</p><p>ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย  มี  ๕</p><p>วาระ ในวิคตปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๕๙] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  อาศัยอัชฌัตติกธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 279</p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  อัชฌัตติกกฏัตตารูป  อาศัยจิต </p><p>                  ๒. <strong>พาหิรธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต  ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และพาหิรกฏัตตารูป</p><p>อาศัยจิต.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยจิต</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ. </p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัต-</strong></p><p><strong>ติกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และอัชฌัตติกะ</p><p>และพาหิรกฏัตตารูป   อาศัยจิต </p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยพาหิรธรรม  เกิดขึ้น    เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์.  ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 280</p><p>                  ๕.  <strong>อัชฌัตติธรรม     อาศัยพาหิรธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    จิต    และอัชฌัตติกกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๖.  <strong>อัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม   อาศัยพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒,   จิต    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็น</p><p>พาหิรธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ     ขันธ์ ๒,    จิต   และอัชฌัตติกะและพาหิร-</p><p>กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม  ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ จิต และ สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม     และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    อัชฌัตติกกฏัตตารูป   อาศัยจิต   และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.                                                               </p><p>                 ๘.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม    และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 281</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยจิต    ซึ่งเป็นอเหตุกะ  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๒  และพาหิรกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่เป็นพาหิรธรรม  และจิต ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  พาหิรกฏัตตารูป   อาศัยจิต    และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม    อาศัยจิต </p><p>และหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และจิต.</p><p>                    ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัต-</strong></p><p><strong>ติกธรรม  และพาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๒  และอัชฌัตติกะและพาหิร-</p><p>กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม  และจิต  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>                                  <strong>๒.   นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๖๐] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  อาศัยอัชฌัตติกธรรม  เกิดขึ้น  </strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อเหตุกปฏิสนธิขณะ   อัชฌัตติกกฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>                     ๒.  <strong>พาหิรธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 282</p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พาหิรกฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม อาศัยอัชฌัตติก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>คือ  ในปฏิสนธิขณะ  อัชฌัตติกะและพาหิรกฏัตตารูป  อาศัยจิต.</p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยพาหิรธรรม  เกิดขึ้น   เพราะ</strong></p><p><strong>นอารัมมณปัจจัย</strong>                                                          </p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม. </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ พาหิรกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม,</p><p>หทยวัตถุ    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>         มหาภูตรูป  ๑   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                  ๕.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      อาศัยพาหิรธรรม      เกิดขึ้น </strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ  อัชฌัตติกกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>พาหิรธรรม.</p><p>                  ๖.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม    อาศัยพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม    เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ    อัชฌัตติกะและพาหิรกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม     และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 283</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ    อัชฌัตติกกฏัตตารูป    อาศัยจิต     และสัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย.   </p><p>                     ๘.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม   และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  และจิต.</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิต  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                      ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     และพาหิรธรรม      อาศัยอัช-</strong></p><p><strong>ฌัตติกธรรม  และพหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ    อัชฌัตติกะและพาหิรกฏัตตารูป   อาศัยจิต</p><p>และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๖๑<sup>๑</sup>]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง</p><p>มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอาหาร-</p><p>ปัจจัย  มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑  วาระ.</p><p>                                        <strong>๑๗. นฌานปัจจัย</strong></p><p>         [๒๖๒]  ๑.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>๑.  ข้อนี้ควรจะรวมกับข้อ (๒๖๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 284</p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจักขุวิญญาณ ฯลฯ กายวิญญาณ.</p><p>                  ๒.  <strong>พาหิรธรรม  อาศัยพาหิรธรรม  เกิดขึ้น   เพราะ</strong></p><p><strong>นฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    ขันธ์ ๒</p><p>ฯลฯ  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ  ฯลฯ  พาหิรรูป  ฯลฯ  อาหารสมุฏฐานรูป</p><p>ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ  ส่วนอสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยพาหิรธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>กายวิญญาณ   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ              </p><p>                   ๔.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   อาศัยพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม   เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจักขุวิญญาณ  อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญ-</p><p>ญาณ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒,  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ.        </p><p>                   ๕.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม    และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม   เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และจักขุ</p><p>วิญญาณ  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.   ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยกาย </p><p>วิญญาณ ฯลฯ  พึงผูกจักรนัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 285</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๖๓]  ในนฌานปัจจัย  มี ๕ วาระ     ในนมัคคปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในนสันปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัยมี ๕ วาระ    ในโนนัตถิ</p><p>ปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p> <strong>อนุโลมปัจจนียนัยนัย</strong></p><p>  <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๖๔]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>      ในนอารัมมณปัจจัย    มี ๙ วาระ. . .</p><p>ในนอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ ฯลฯ.</p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>                                         <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๒๖๕]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ. . .ใน</p><p>อนันตรปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในสหชาตปัจจัย</p><p>มี  ๙ วาระ  ในมัคคปัจจัยมี ๓ วาระ.</p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>         แม้สหชาตวาระ  ก็เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 286</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๖๖]  ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                      ๔.  <strong>พาหิรธรรม  อาศัยพาหิรธรรม   เกิดขึ้น   เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย    จนถึงมหาภูตรูปที่เป็นอัชฌัตติก-</p><p>ธรรม.  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                      ๕.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยพาหิรธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม,  จิต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                      ๖.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม    อาศัยพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัย ขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 287</p><p>         จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงกระทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                     ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม     และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ อัชฌัตติกกฏัตตารูป  อาศัยจิตและสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                     ๘.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม    และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>และจิต  ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยจิตและมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  อาศัยจิตและหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๓ นัย.</p><p>                     ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัต-</strong></p><p><strong>ติกธรรม  และพาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  และอัชฌัตติกะและพาหิรกฏัตตารูป</p><p>อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม  และจิต ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>  </p><p>                                      <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๖๗] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 288</p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ   อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ   กายายตนะ.</p><p>                   ๒.  <strong>พาหิรธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ  และ</p><p>จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ.  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัต-</strong></p><p><strong>ติกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     อาศัยจักขายตนะ</p><p>ฯลฯ   กายายตนะ.</p><p>                    ๔.  <strong>พาหิรธรรม  อาศัยพาหิรธรรม   เกิดขึ้น   เพราะ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๕.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยพาหิรธรรม      เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   จิตอาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                    ๖.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   อาศัยพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 289</p><p>         คือ  จิตและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี ๑ นัย.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม     อาศัยอัชฌัตติกธรรม     และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จักขุวิญญาณ   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>และจักขายตนะ  ฯลฯ   ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>                   ๘.  <strong>พาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัตติกธรรม   และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ,  จักขายตนะ</p><p>และจักขุวิญญาณ ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒  ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยกาย-</p><p>วิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรพาธรรม   และจิต,  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  อาศัยจิตและหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงทำทั้ง ๒ นัย.</p><p>                   ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   อาศัยอัชฌัต-</strong></p><p><strong>ติกธรรม  และพาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจักขุวิญญาณ   อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุ-</p><p>วิญญาณ   และจักขายตนะ ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 290</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๖๘]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในสหชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในกัมมปัจจัย   มี ๙ วาระ  ใน</p><p>ปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>  </p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๖๙] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      อาศัยอัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   อัชฌัตติกกฏัตตารูป  อาศัยจิต,    จักขุ-</p><p>วิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ</p><p>         พึงทำแม้ทั้ง  ๙ วาระอย่างนี้    พึงบวกปัญจวิญญาณ  เข้าไปด้วย   มี ๓</p><p>นัย  เหมือนกับ   โมหะ.</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๗๐]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนสมนันตร- </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 291</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ ใน</p><p>นฌานปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๙  วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>         การนับสองวาระนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 292</p><p>                                       <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗๑]  ๑.  <strong>พาหิรธรรม     เจือกับอัชฌัตติกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  เจือกับจิต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  เจือกับจิต.</p><p>                     ๒.  <strong>พาหิรธรรม  เจือกับพาหิรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๒  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม ฯลฯ เจือกับขันธ์ ๒.  </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม    เจือกับพาหิรธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม   เจือกับพาหิร- </strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 293</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒    และจิต    เจือกับขันธ์ ๑     ที่เป็นพาหิรธรรม ฯลฯ</p><p>เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>พาหิรธรรม  เจือกับอัชฌัตติกธรรม   และพาหิร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นพาหิรธรรม  และจิต ฯลฯ  เจือ</p><p>กับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๗๒]   ในเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๕ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๕ วาระ    ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗๓]   <strong>พาหิรธรรม  เจือกับอัชฌัตติกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         พึงทำ ๕ วาระ  อย่างนี้  มี ๓ นัย  เหมือนกับ  โมหะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 294</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๗๔]  ในนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนมัคคปัจจัย   มี ๕ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>         การนับสองวาระนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 295</p><p>                                           <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong>           </p><p>                                         <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗๕]  ๑.  <strong>พาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ เหตุทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย   และพาหิรกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย </p><p>                     ๒. <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของ</p><p>เหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   เหตุทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม เป็นปัจจัยแก่จิต และ</p><p>อัชฌัตติกกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย </p><p>                     ๓.  <strong>พาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม เป็นปัจจัย แก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 296</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ เหตุทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย,  จิต   และอัชฌัตติกะและพาหิรกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของเหตุปัจจัย.</p><p>                                           <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗๖] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม       เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิต    ปรารภจิต   เกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  ปรารภจิต  เกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๓)</p><p>         จิต    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ปรารภจิต  เกิดขึ้น.</p><p>                    ๔.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทานแล้ว  ฯลฯ    ศีล ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรมแล้ว</p><p>พิจารณาซึ่งกุศลกรรมนั้น     ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศล</p><p>กรรมนั้น  ราคะ ฯลฯ   โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลพิจารณากุศลกรรมที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน.</p><p>         ออกจากฌาน  พิจารณาฌาน ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 297</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค     พิจารณามรรค  ฯลฯ    ผล ฯลฯ</p><p>นิพพาน</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,     แก่มรรค,    แก่ผล,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.  </p><p>         พระอริยะทั้งหลาย   พิจารณากิเลสที่ละแล้ว   ซึ่งเป็นพาหิรธรรม ฯลฯ</p><p>พิจารณากิเลสที่ข่มแล้ว,   รู้กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลาย ฯลฯ   หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>พาหิรธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต  ที่เป็นพาหิรธรรม  ด้วย</p><p>เจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ    เป็นปัจจัยแก่    วิญญาณัญจายตนะ,    อากิญ-   </p><p>จัญญายตนะ   เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.                    </p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  ด้วย</p><p>อำนาจของอารัมมณปัจจัย ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ         </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,  แก่เจโต-</p><p>ปริยญาณ, แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,  แก่ยถากัมมูปคญาณ  แก่อนาคตังสญาณ,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 298</p><p>         คือ  บุคคลให้ทานแล้ว ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  พิจารณา</p><p>กุศลกรรมนั้น    ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น  จิต </p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมทั้งหลายที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน.</p><p>         ออกจากฌาน  พิจารณาฌาน ฯลฯ</p><p>         ที่ย่อไว้ทั้งหมด  พึงจำแนกให้พิสดาร.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นกิเลสทั้งหลาย   ที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         พิจารณาเห็นรูปทั้งหลาย ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภรูปเป็นต้นนั้น    จิต   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,     แก่</p><p>เจโตปริยญาณ,     แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ     แก่ยถากัมมูปคญาณ,    แก่</p><p>อนาคตังสญาณ,   แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทานแล้ว ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  พิจารณา</p><p>ซึ่งกุศลกรรมนั้น     ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 299</p><p>         ที่ย่อไว้ทั้งหมด  พึงจำแนกให้พิสดาร.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  โดยความเป็นของ</p><p>ไม่เที่ยง ฯลฯ  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภขันธ์นั้น  จิต   และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ   </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,     แก่</p><p>เจโตปริยญาณ,     แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,     แก่ยถากัมมูปคญาณ,     แก่</p><p>อนาคตังสญาณ,    แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                      ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ   (วาระที่ </p><p>๗-๘-๙)</p><p>                                      <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗๗]  ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  เป้นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปต</strong>ิ  ได้แก่</p><p>         จิต  กระทำจิต    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 300</p><p>                  ๒.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>    และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม      กระทำจิตให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรม คือ จิต   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย.                                 </p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่  ๓)</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  กระทำจิตที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ให้</p><p>เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                 ๔.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม       ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ    <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ  มี ๓ วาระ   (วาระที่ ๔-๕-๖)</p><p>         อธิปติปัจจัยทั้งสอง   พึงจำแนกทั้ง ๓ วาระ.                   </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 301</p><p>                    ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong> มี ๓วาระ (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>         แม้ทั้ง ๓ วาระ   ก็เป็นอธิปติปัจจัยอย่างเดียว.</p><p>                                        <strong>๔. อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗๘] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่จิตที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย   มี ๓ วาระ  (วาระที่  ๑-๒-๓)</p><p>                     ๔.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู  มี ๓  วาระ  ( วาระที่ ๔-๕-๖)</p><p>         แม้ทั้ง  ๓ วาระ   ก็เช่นเดียวกัน.</p><p>                     ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>    มี ๓ วาระ    (วาระที่</p><p>๗-๘-๙)</p><p>                    <strong>๕. สมนันตรปัจจัย  ฯลฯ   ๘. นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 302</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอานาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ   เหมือน</p><p>กับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong> มี ๕ วาระ เหมือน</p><p>กับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ  เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                                    <strong>๙. อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๒๗๙] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น    <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จิต    เป็นปัจจัยแก่จิต    ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย    มี ๓ วาระ</p><p>(วาระที่  ๑-๒-๓)</p><p>                    ๔.  <strong>พาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๓  อย่าง    คือที่เป็น    <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong></p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น<strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 303</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้วให้ทาน  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล   ฯลฯ   เสนาสนะแล้วให้ทาน ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา   ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา  ฯลฯ   ผลสมาบัติ </p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงแจกให้บริบูรณ์ทั้ง ๓  วาระ   (วาระที่   ๔-๕-๖)   พึงแจกแก่จิต,</p><p>และสัมปยุตตขันธ์.</p><p>                    ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ   (วาระที่</p><p>๗-๘-๙)</p><p>                                    <strong>๑๐. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๐] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  กายะ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น   จิต  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ   กายายตนะ เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 304</p><p>                  ๒.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   กายะ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>ย่อมยินดี  ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ฯลฯ   กายายตนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ   ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ   ฯลฯ    กายะ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ฯลฯ    กายายตนะ     เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย </p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 305</p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม      เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลาย    ฯลฯ    โผฏฐัพพะทั้งหลาย    ฯลฯ</p><p>หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๕.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลาย    ฯลฯ    โผฏฐัพพะทั้งหลาย    ฯลฯ</p><p>หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ   เพราะปรารภรูปเป็นต้นนั้น   จิต </p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>พาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 306</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>. </p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลาย  ฯลฯ  โผฏฐัพพะทั้งหลาย  หทยวัตถุ</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ  เพราะปรารภรูปเป็นต้น  จิต    และสัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         คือ  จักขายตนะ   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ฯลฯ   กายายตนะ</p><p>และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         รูปายตนะ    และจักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่    จักขุวิญญาณ   ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ  และกายายตนะ   เป็นปัจจัยแก่    กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๘.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 307</p><p>         คือ  จักขายตนะ    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย  ฯลฯ  กายายตนะ    และหทยวัตถุ</p><p>เป็นปัจจัยแก่   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         รูปายาตนะ   และจักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>จักขุวิญญาณ    ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย    ฯลฯ    โผฏฐัพพายตนะ  และ</p><p>กายายตนะ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ    ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                     ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         คือ  จักขายตนะ    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิต   และสัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย  ฯลฯ  กายายตนะ  และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ    และจักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   และสัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย  ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ.</p><p>                                       <strong>๑๑. ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๑] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม       เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 308</p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้    ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>         พึงทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ที่เป็นพาหิรธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>         พึงทำมูล  (วาระที่  ๓)</p><p>        ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม ที่เกิดภายหลัง เป็นปัจจัยแก่กายนี้ </p><p>ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ทั้ง ๙ วาระ   พึงจำแนกอย่างนี้.</p><p>                                        <strong>๑๒. อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย     ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>       พึงจำแนกเป็น</p><p>๙ วาระ.</p><p>                                          <strong>๑๓. กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๒]  ๑.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 309</p><p>         เจตนาที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ที่เป็นวิบากจิต  และกฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                  ๒.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่                         </p><p>         เจตนาที่เป็นพาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่   วิบากจิต    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                  ๓.  <strong>พาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,   จิต </p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 310</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่    วิบากขันธ์ทั้งหลาย,   จิต </p><p>และกฏัตตารูป     ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม     ด้วยอำนาจของ</p><p>กัมมปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๑๔. วิปากปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๓] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ     อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    เป็นปัจจัยแก่   สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.               </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอาหารปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่  ๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 311</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และ</p><p>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม      เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อาหารทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         กพฬีการาหารที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                 ๕.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อาหารทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอาหารปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   อาหารทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิต</p><p>และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         กพฬีการาหารที่เป็นพาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นอัชฌัตติก</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                 ๖.  <strong>พาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 312</p><p>         คือ   อาหารทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์-</p><p>ทั้งหลาย,   จิต    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ     อาหารทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,  จิต   และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  และ</p><p>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         กพฬีการาหารที่เป็นพาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นอัชฌัตติก-</p><p>ธรรม   และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ    อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และ</p><p>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอาหารปัจจัย.</p><p>                  ๘.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอาหาร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และพาหิร-</p><p>ธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 313</p><p>                      ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ    อาหารทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และ</p><p>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และกฏัตตารูป  ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัต-</p><p>ติกธรรม   และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                                        <strong>๑๖.  อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๔]  ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขุนทรีย์  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ   กายินทรีย์   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์     และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม     ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 314</p><p>         จักขุนทรีย์    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย  ฯลฯ    กายินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>สหรคตด้วยกายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม       เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ   อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรมและพาหิร-</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขุนทรีย์    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ฯลฯ   กายินทรีย์  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์      และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม      ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์     เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 315</p><p>                  ๕.  <strong>พาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอินทริยปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</p><p>จิต  และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   จิต   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,  จิต  และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  และ</p><p>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม</p><p>และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 316</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   และ</p><p>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขุนทรีย์  และอุเบกขินทรีย์  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอินทริยปัจจัย ฯลฯ  กายินทรีย์  และสุขินทรีย์,  กายินทรีย์  และทุกขินทรีย์</p><p>เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                  ๘.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม ด้วยอำนาจของอันทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   และพาหิร-</p><p>ธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และกฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขุนทรีย์    และอุเบกขินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคต</p><p>ด้วยจักขุวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย ฯลฯ  กายินทรีย์  และสุขินทรีย์,</p><p>กายินทรีย์ และทุกขินทรีย์ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ</p><p>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                  ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 317</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ    อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และ</p><p>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติก-</p><p>ธรรม   และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขุนทรีย์    และอุเบกขินทรีย์     เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ     และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย  ฯลฯ   กายินทรีย์   และ</p><p>สุขินทรีย์,    กายินทรีย์    และทุกขินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ    และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                         <strong>๑๗. ฌานปัจจัย   ฯลฯ  ๑๙. สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๕]  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของฌานปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>                                           <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๖] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิตที่เกิดพร้อมกัน  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 318</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะที่เกิดก่อน    เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   กายตนะ</p><p>ที่เกิดก่อน  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรมที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายนี้ </p><p>ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๒.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>   และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    ที่เกิดพร้อมกัน    เป็นปัจจัยแก่</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ    ที่เกิดก่อน    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะที่เกิดก่อน  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคต </p><p>ด้วยกายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรมที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายนี้ </p><p>ที่เป็นพาหิรธรรม   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 319</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ     ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรมที่เกิดพร้อมกัน</p><p>เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะที่เกิดก่อน  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย ฯลฯ  กายายตนะที่เกิดก่อน  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรมที่เกิดพร้อมกัน      เป็นปัจจัยแก่จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 320</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่หทยวัตถุ   ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย,  หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของ</p><p>วิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุที่เกิดก่อน    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรมที่เกิดภายหลัง     เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่</p><p>เป็นพาหิรธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๕. <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรมที่เกิดพร้อมกัน</p><p>เป็นปัจจัย  แก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรม เป็นปัจจัยแก่กฏัตตา</p><p>รูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุที่เกิดก่อน  เป็นปัจจัยแก่จิต   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 321</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นพาหิรธรรมที่เกิดภายหลัง      เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่</p><p>เป็นอัชฌัตติกธรรมที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓   อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม</p><p>เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ฯลฯ ที่เกิดภายหลัง  ฯลฯ</p><p>                  ๘.  <strong>อัชฌัตติกธรรน  และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 322</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม</p><p>ฯลฯ</p><p>                                            <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๒๘๗] ๑.  <strong>อัชฌัตติกธรรม เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  จิต  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติก-</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ กายะ โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ เหมือน</p><p>กับปุเรชาตะ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   พึงกระทำเหมือนปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม    ที่เกิดพร้อมกัน    เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ</p><p>         สหชาตะในที่ทั้งปวง   มีในที่นี้   เหมือนกับปัจจยวาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 323</p><p>         <strong>ปุเรชาตะ</strong>   พึงกระทำเหมือนปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>         <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   พึงกระทำเหมือนปุเรชาตปัจจัย  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม       เบ็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong> และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p><strong>อินทริยะ</strong>  พึงให้พิสดารทั้งหมด.</p><p>                  ๕.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p><strong>อินทริยะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                  ๖.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p><strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ        </p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ    ปัจฉา-</strong></p><p><strong>ชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  และรวมกับ  <strong>อินทริยะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 324</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขายตนะ   เป็นปัจจัย</p><p>แก่จักขุวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ    ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>กายวิญญาณ  และกายายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม</p><p>เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่จิต    ด้วยอำนาจของอัตถิ-</p><p>ปัจจัย ฯลฯ   กายายตนะ   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่จิต  ด้วยอำนาจของอัตถิ</p><p>ปัจจัย.</p><p>         รูปายตนะ  และจักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ    โผฏ-</p><p>ฐัพพายตนะ  และกายายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ    ด้วยอำนาจของอัตถิ</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   ที่เกิดภายหลัง</p><p>เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ที่เกิดก่อน ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  </p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม   ที่เกิดภายหลัง</p><p>และกวฬีการาหาร  เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอัชฌัตติกธรรม  ที่เกิดก่อน   ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 325</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม       และพาหิรธรรมที่เกิดภายหลัง</p><p>และรูปชีวิตินทรีย์     เป็นปัจจัยแก่     กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอัชฌัตติกธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                  ๘.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕  อย่าง   คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ    ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ</strong>   และ</p><p><strong>อาหาระ  อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ      จักขายตนะ     และจักขุ-</p><p>วิญญาณ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ.</p><p>         สหชาตะ  เหมือนกับปัจจยวาระ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>         เหมือนกับข้อความในบาลีข้างต้นนั่นเอง.</p><p>                  ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ  และจักขายตนะ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๒  และจักขุวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ.</p><p>         พึงจำแนกบททั้งปวง  โดยนัยแห่งปัจจัยสงเคราะห์ข้างต้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 326</p><p>                       <strong>๒๒.  นัตถิปัจจัย  ฯลฯ   ๒๔. อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๘๘]  ในเหตุปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย   มี  ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ   ในวิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ   ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนัตถิปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอวิคต-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                     <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๘๙] ๑.  <strong>อัชฌัตติกรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต- </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 327</p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,      เป็นปัจจัย     <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๒.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๓.  <strong>อัชฌัตติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม</strong></p><p><strong>และพาหิรธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๔.  <strong>พาหิรธรรม     เป็นปัจจัยแก่พาหิรธรรม      ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๕.  <strong>พาหิรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 328</p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๖.  <strong>พาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็น</p><p>ปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๗.  <strong>อัชฌัตติกธรรม   และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๘.  <strong>อัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ </strong></p><p><strong>พาหิรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย     <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 329</p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๙.  <strong>อัชฌัตติกธรรม  และพาหิรธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัชฌัตติกธรรม    และพาหิรธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหาร-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๙๐]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                     <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๒๙๑]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ . . .ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๓ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 330</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๒๙๒]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ. . .ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   พึงกระทำอนุโลมมาติกา  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                       <em>อัชฌัตติกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 331</p><p>                                        <strong>๖๗. อุปาทาทุกะ</strong></p><p>                                            <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong> </p><p>                                           <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๙๓] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูปที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓   และกฏัตตารูปที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   อาศัย</p><p>ขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>         มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๒  อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุปาทาจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  อุปาทาจิตตสมุฏฐานรูป   กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 332</p><p>                    ๔.  <strong>อุปาทาธรรม        และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์   ๓   และจิตตสมุฏฐานรูปที่เป็นอุปาทาธรรม    แต่ไม่ใช่</p><p>อุปาทาธรรม   อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒   ฯลฯ</p><p>                                   <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๙๔] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       อาศัยอุปาทาธรรม  </strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.                                                                </p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 333</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์  ๓  อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒   ฯลฯ</p><p>                                       <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๒๙๕]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่อุปาทา-</p><p>ธรรม  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทาธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุปาทาจิตตสมุฏฐานรูป  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม.</p><p>                      ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ    ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูปที่เป็นอุปาทาธรรม     และไม่ใช่</p><p>อุปาทาธรรม   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>                     <strong>๔. อนันตรปัจจัย  ฯลฯ  ๕. สมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะอนันตรปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 334</p><p>                                  <strong>๖.  อัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         [๒๙๖] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑  ฯลฯ</p><p>         ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ  มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑</p><p>ฯลฯ   มหาภูตรูป ๒  อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทา-</p><p>ธรรม.</p><p>                     ๔.  <strong>อุปาทาธรรม        และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  และหทยวัตถุ   อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่</p><p>อุปาทาธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เกิดขึ้น     เพราะอัญญมัญญปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 335</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์  ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>                                                ฯลฯ   </p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๒๙๗]  ในเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๕ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๑  วาระ  ในกัมมปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๕ วาระ    ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓</p><p>วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕  วาระ   ในอัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ    ในนัตถิ</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในอวิคตปัจจัย   มี ๕ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๒๙๘]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 336</p><p>         คือ  ขันธ์   ๓  และจิตตสมุฏฐานรูปที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   อาศัยขันธ์</p><p>๑ ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>มหาภูตรูป ๒    อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                   ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุปาทาจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    อุปาทาจิตตสมุฏฐานรูป    กฏัตตารูปที่เป็น </p><p>อุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                   ๔.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูปที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   อาศัยขันธ์  </p><p>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทา-</p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 337</p><p>                                       <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๒๙๙] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูปที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>อุปาทาธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์  มหา-</p><p>ภูตรูป ๒ อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุปาทาจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  อุปาทาจิตตสมุฏฐานรูป   กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูปที่เป็นอุปาทาธรรม     และไม่ใช่อุปาทาธรรม</p><p>อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 338</p><p>                 <strong>๓.   นอธิปติปัจจัย ฯลฯ  ๑๐. นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอธิปติปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะนอนันตรปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ ฯลฯ.</p><p>         <strong>เพราะนอุปนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>                                       <strong>๑๑. นกัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐๐] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตเจตนา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม.</p><p>         พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ    มหาภูต</p><p>รูป ๓   อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ   มหาภูตรูป ๒  อาศัยมหาภูตรูป ๒. </p><p>                    ๒.  <strong>อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พาหิรรูป... อาหารสมุฏฐานรูป ...อุตุสมุฏฐานรูป... อุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 339</p><p>         คือ  พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป. . .มหาภูต-</p><p>รูป ๓   และอุปาทารูป   อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                                        <strong>๑๒. นวิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนวิปากปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูปที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  อาศัยขันธ์</p><p>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม, ฯลฯ ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๒, ฯลฯ มหาภูตรูป ๑  ตลอด</p><p>อสัญญสัตว์.</p><p>         ในธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นมูล มี ๓ วาระอย่างนี้.</p><p>                                      <strong>๑๓.  นอาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป. . .อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  มหาภูต</p><p>รูป ๓    อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๒  อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ พาหิรรูป... อุตุสมุฏฐานรูป...อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  อุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 340</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป... มหาภูตรูป ๓  และอุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                                     <strong>๑๔. นอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐๓] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป. . .ฯลฯ</p><p>อาศัยมหาภูตรูป  </p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . . อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป  ฯลฯ</p><p>อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  รูปชีวิตินทรีย์  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                      ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป  ฯลฯ</p><p>อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 341</p><p>                                     <strong>๑๕. นฌานปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐๔] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยปัญจวิญญาณ ฯลฯ  ขันธ์</p><p>๒ ฯลฯ</p><p>         พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ  มหาภูตรูป ๒  อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทาธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญสัตว์ทั้งหลาย    อุปาทากฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป   อาศัยมหา-</p><p>ภูตรูป.    </p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . . อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  อุปาทา-</p><p>กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                        <strong>๑๖. นมัคคปัจจัย    ๑๗. นสัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐๕]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนมัคคปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะนสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 342</p><p>                                    <strong>๑๘.  นวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๐๖] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ   อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                     ๒   <strong>อุปาทาธรรม       อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  อุปาทากฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูต-</p><p>รูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป. . . อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป   ฯลฯ</p><p>มหาภูตรูป ๓   และอุปาทารูป   อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ   มหาภูตรูป ๒  อาศัย</p><p>มหาภูตรูป ๒.</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย   มหาภูตรูป ๓   และกฏัตตารูป  ที่เป็นอุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ    มหาภูตรูป ๒   และกฏัตตารูป   ที่เป็นอุปาทารูป</p><p>อาศัยมหาภูตรูป ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 343</p><p>                   <strong>๑๔.  โนนัตถิปัจจัย  ฯลฯ   ๒๐.  โนวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะโนนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะโนวิคตปัจจัย</strong></p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๐๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนมัคคปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๐๘]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ... ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ ฯลฯ  ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี  ๓ วาระ  ฯลฯ    ในนสัมปยุตตปัจจัย    มี ๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 344</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๓๐๙]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ . . . ใน</p><p>อนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในสหชาตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ  ใน</p><p>อุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ ฯลฯ  ในมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>         สหชาตวาระ   เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 345</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑๐] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๒-๓-๔)</p><p>         ในธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมเป็นมูล      เหมือนกับปฏิจจวาระทั้ง   ๓</p><p>วาระ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                    <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 346</p><p>         คือ    จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ    กายวิญญาณ    อาศัย</p><p>กายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ   เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และ</p><p>จักขายตนะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑    ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๑๒]   ในเหตุปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย </p><p>มี ๓ วาระ   ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย   มี ๕ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 347</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๕ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย   มี ๓ วาระ  ในกัมมปัจจัย  มี ๕ วาระ  พึงนับ</p><p>อย่างนี้   ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>         พึงนับอย่างนี้.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                            <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑๓]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ    กายวิญญาณ    อาศัย</p><p>กายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูปที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ มหาภูตรูป ๑  ตลอดถึงอสัญญสัตว์  โมหะ</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   เหมือนกับปฏิจจวาระ   ทั้ง ๓ วาระ   ไม่มี</p><p>แตกต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 348</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ     และ</p><p>จักขายตนะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒  ฯลฯ  ที่สหรคตด้วยกายวิญญาณ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ   และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ</p><p>อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ     และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>                  <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย ฯลฯ    ๑๐. นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>                                           <strong>๑๑. นกัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑๔] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.    </p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 349</p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม.</p><p>         คือ  พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         ฯลฯ  มหาภูตรูป ๒  อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลายที่เป็นพาหิรรูป. . .อาหาร-</p><p>สมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป.</p><p>                     ๔.  <strong>อุปาทาธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ พาหิรรูป... อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ มหา-</p><p>ภูตรูป ๓   และอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๒  ฯลฯ.</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม </strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทา-</p><p>ธรรม  และหทยวัตถุ.</p><p>                    <strong>๑๒.  นวิปากปัจจัย ฯลฯ  ๑๔.  นอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนวิปากปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอาหารปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 350</p><p>                                    <strong>๑๕. นฌานปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑๕] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ    กายวิญญาณ     อาศัย</p><p>กายายตนะ.</p><p>                    ๒. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยปัญจวิญญาณ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         คือ   พาหิรรูป . . .อาหารสมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ </p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ  มหาภูตรูป ๒  อาศัยมหาภูตรูป ๒.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทาธรรม      อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พาหิรรูป. . .อาหารสมุฏฐานรูป . . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  อุปาทากฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย </p><p>                    ๔.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พาหิรรูป. . . อาหารสมุฏฐานรูป...อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย     มหาภูตรูป ๓    และอุปาทากฏัตตารูป    อาศัย</p><p>มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๒ ฯลฯ   </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 351</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     อาศัยอุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    และ</p><p>จักขายตนะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                     <strong>๑๖.  นมัคคปัจจัย  ฯลฯ   ๒๐.  โนวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนมัคคปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะนสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะนวิปปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะโนนัตถิปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>เพราะโนวิคตปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๑๖]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย มี ๕ วาระ ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโน</p><p>วิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับสองวาระนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 352</p><p>                                       <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑๗] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   เจือกับขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒</p><p>เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๑๘]  ในเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี  ๑  วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง มี ๑ วาระ    ในอวิคตปัจจัย  มี</p><p>๑  วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑. นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๑๙] ๑. <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทาธรรม     เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 353</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ  เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ</p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๒๐]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๑ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ในนฌาน-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>         การนับทั้งสองวาระนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 354</p><p>                                            <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                            <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม   และไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วย</p><p>อำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 355</p><p>                                      <strong>๒. อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๒] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  กายะ ฯลฯ  รูป ฯลฯ  รสะ ฯลฯ</p><p>หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   รสายตนะ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ชิวหาวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิญญาณ,     แก่</p><p>ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,   แก่อนาคตังสญาณ,   แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของ</p><p>อารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ให้ทานแล้ว ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  กระทำอุโบสถกรรม  แล้วพิจารณา</p><p>ซึ่งกุศลกรรมนั้น    ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้ในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค     แล้วพิจารณามรรค,     ผล  ฯลฯ</p><p>นิพพาน ฯลฯ</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,    แก่มรรค,     แก่ผล,</p><p>แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 356</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว,    กิเลสที่ข่มแล้ว,    กิเลสที่</p><p>เคยเกิดขึ้นในกาลก่อน  ฯลฯ  โผฏฐัพพะ  ฯลฯ</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    โดยความเป็น</p><p>ของไม่เที่ยง  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต       ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ   เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ  ฯลฯ    อากิญ-</p><p>จัญญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</p><p>ปัจจัย.  </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ     แก่</p><p>เจโตปริยญาณ,     แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,     แก่ยถากัมมูปคญาณ,     แก่</p><p>อนาคตังสญาณ,   แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๓] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำจักษุ  ฯลฯ   กายะ</p><p>ฯลฯ   รสะ  ฯลฯ    หทยวัตถุให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้นกระทำจักษุ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 357</p><p>เป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะ    ย่อมเกิดขึ้น    ทิฏฐิ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรมแล้ว    กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้น ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    แล้วพิจารณา    ย่อมยินดี   ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรคแล้ว     ทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ฯลฯ  ผล  ฯลฯ  นิพพาน  ฯลฯ</p><p>         นิพพานเป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่มรรค   แก่ผล   ด้วย</p><p>อำนาจของอธิปติปัจจัย                                        </p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะกระทำโผฏฐัพพะ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ครั้นกระทำ</p><p>โผฏฐัพพะเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว    ราคะ    ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 358</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม        เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ที่เป็นอุปาทาธรรมและไม่ใช่อุปาทาธรรม    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอธิปติปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๔] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู, ฯลฯ   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 359</p><p>                         <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย ฯลฯ    ๘. นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>    เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย    ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>   เหมือน</p><p>กับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         ในปัจจยวาระ   เหมือนกับนิสสยวาระ.</p><p>                                       <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๕] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ</strong> และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยซึ่งความถึงพร้อมด้วยจักษุ  ฯลฯ   ซึ่งความถึงพร้อม</p><p>ด้วยกายะ ซึ่งความถึงพร้อมด้วยวรรณะ  ซึ่งความถึงพร้อมด้วยสัททะ  ซึ่งความ</p><p>ถึงพร้อมด้วยคันธะ   ซึ่งความถึงพร้อมด้วยรสะ   ซึ่งโภชนะ  แล้วให้ทาน ฯลฯ</p><p>ทำลายสงฆ์.</p><p>         ความถึงพร้อมด้วยจักษุ  ความถึงพร้อมด้วยกายะ  ความถึงพร้อมด้วย</p><p>วรรณะ  ความถึงพร้อมด้วยสัททะ   ความถึงพร้อมด้วยคันธะ   ความถึงพร้อม</p><p>ด้วยรสะ   โภชนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่ผลสมาบัติ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 360</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา  แล้วให้ทาน  ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิด  ก่อ</p><p>มานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ  ศรัทธา  ฯลฯ  ความปรารถนา   สุขทาง</p><p>กาย  ทุกข์ทางกาย  อุตุ  ฯลฯ  เสนาสนะ  แล้วให้ทาน ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   ฯลฯ    เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา   ฯลฯ   แก่ผล</p><p>สมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๑๐. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๖] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูป  ด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 361</p><p>         รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   ฯลฯ  ชิวหายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ชิวหาวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ  กายายตนะ  ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาน ด้วยอำนาจของ</p><p>ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นโผฏฐัพพะ โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทม-</p><p>นัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ   ด้วยอำนาจของปุเรชาต-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทาธรรม       และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         คือ   โผฏฐัพพายตนะ   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่</p><p>ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         โผฎฐัพพายตนะ   และกายายตนะ    เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ    ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 362</p><p>                                     <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๗] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่</p><p>กายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมนี้   ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดภายหลัง     เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>นี้ที่เป็นอุปาทาธรรม   ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล.   (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายที่</p><p>เป็นอุปาทาธรรม   และกายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมนี้   ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของ</p><p>ปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>                                             <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๘] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 363</p><p>         มี  ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่</p><p>เป็นอุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็น</p><p>อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 364</p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม    และไม่ใช่อุปาทาธรรม    ด้วยอำนาจ</p><p>ของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม  และไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๓๒๙] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ซึ่งเป็นวิบาก   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>๓ ฯลฯ   ขันธ์ ๒   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  มี ๓ วาระ.</p><p>                                        <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๓๓๐] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ   กวฬีการาหาร      เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นอุปาทาธรรมนี้    ด้วย</p><p>อำนาจของอาหารปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 365</p><p>         พึงถามถึงมูล (วาระที่ ๒)</p><p>         กวฬีการาหาร    เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นอุปาทาธรรมนี้     ด้วยอำนาจ</p><p>ของอาหารปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล (วาระที่ ๓)</p><p>         กวฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นอุปาทาธรรม  และไม่ใช่อุปาทา</p><p>ธรรมนี้    ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อาหารที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมยุตตขันธ์     และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ธรรมที่มีธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เป็นมูล  มี ๓ วาระ (วาระ</p><p>ที่ ๔-๕-๖)</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                                           <strong>๑๖. อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๓๑] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ   รูปชีวิตินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทาธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของอินทริยปัจจัย.                                          </p><p>         พึงถามถึงมูล  (วาระที่ ๒) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 366</p><p>         จักขุนทรีย์   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   กายินทรีย์ ฯลฯ    รูปชีวิติน-</p><p>ทรีย์     เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์       เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม</p><p>และไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทาธรรม    ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ  (วาระ</p><p>ที่ ๔-๖)  ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๗.  <strong>อุปาทาธรรมและธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ     จักขุนทรีย์     และจักขุวิญญาณ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ    ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย ฯลฯ   กายินทรีย์ ฯลฯ</p><p>                    <strong>๑๗.  ฌานปัจจัย ฯลฯ   ๑๙. สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๓๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  พึง</p><p>กระทำถึงปฏิสนธิ ฯลฯ.                                        </p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 367</p><p>                                      <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๓๓] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทา-</p><p>ธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>    ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่  จักขุวิญญาณ ฯลฯ   กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>    ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้ง</p><p>หลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ที่เกิดภายหลัง  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 368</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้ง</p><p>หลายที่เป็นอุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ที่เป็นอุปาทาธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้ง</p><p>หลายที่เป็นอุปาทาธรรม  และไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 369</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมเป็นปัจจัยแก่กาย     ที่เป็นอุปาทา-</p><p>ธรรม  และไม่ใช่อุปาทาธรรมนี้   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๓๓๔] ๑.  <strong>อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อาหาระ</strong>   และ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         กวฬีการาหาร  เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นอุปาทาธรรมนี้  ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์       เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๔ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   อาหาระ   อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทา-</p><p>ธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>         ฯลฯ   เหมือนกับปุเรชาตะ  ไม่มีแตกต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 370</p><p>         กวฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมนี้     ด้วยอำนาจ</p><p>ของอัตถิปัจจัย.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาธรรม     และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อาหาระ</strong>   และ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         คือ   กวฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายที่เป็นอุปาทาธรรม   และไม่ใช่</p><p>อุปาทาธรรมนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์     เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม</p><p>และไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์  ๑ ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    มหาภูตรูป ๑    เป็นปัจจัยแก่มหาภูตรูป ๓     ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ   มหาภูตรูป ๒   เป็นปัจจัยแก่มหาภูตรูป ๒   ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย   ตลอดถึงอสัญญสัตว์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 371</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นโผฏฐัพพะ       โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่กายที่ไม่ใช่อุปาทา-</p><p>ธรรมนี้    ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ที่เป็นอุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>ที่เป็นอุปาทาธรรมนี้   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 372</p><p>         ขันธ์ ๑    ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์  ๓     และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ที่เป็นอุปาทาธรรม   และไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอัตถิปัจจัย ฯลฯ   ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>ที่เป็นอุปาทาธรรม  และไม่ใช่อุปาทาธรรมนี้  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิ-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ  รวมกับ  อาหาระ</strong>  และรวมกับ</p><p><strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    กวฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>ที่เป็นอุปาทาธรรมนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     และรูปชีวิตินทรีย์เป็นปัจจัยแก่</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                    ๘.  <strong>อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong> </p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ,   สหชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>,</p><p><strong>ปัจฉาชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  และรวมกับ <strong>อินทริยะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 373</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยจักขุวิญญาณ   และจักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๓  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์  ๓</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  และหทยวัตถุ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ ๓ ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ ขันธ์ ๒ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๒.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ   และกายายตนะ    เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ   ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ   และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ที่เกิดภายหลัง  และกวฬีการาหาร</p><p>เป็นปัจจัยแก่กาย   ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรมนี้  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดภายหลัง  และรูปชีวิตินทรีย์</p><p>เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 374</p><p>                     ๙.  <strong>อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  และรวมกับ</p><p><strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ที่เกิดภายหลัง   และกวฬีการาหาร</p><p>เป็นปัจจัยแก่กาย ที่เป็นอุปาทาธรรม  และไม่ใช่อุปาทาธรรมนี้  ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   และรูปชีวิตินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทาธรรม   และไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๓๕]   ในเหตุปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ    ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๒ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๓ วาระ     ในอาเสวนปัจจัย   มี ๑  วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 375</p><p>ในกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ  ในอาหารปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ   ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๑ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ  ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี  ๙  วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                  <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๓๖]  ๑.  <strong>อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยและธรรมที่ไม่ใช่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                      ๓.  <strong>อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาธรรม     และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 376</p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทา-</strong></p><p><strong>ธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๗.  <strong>อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่อุปาทาธรรม     ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๘.  <strong>อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม      ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๙.  <strong>อุปาทาธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่อุปาทาธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    ด้วยอำนาจ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 377</p><p><strong>ของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๓๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในโนอัตถิปัจจัย มี ๔  วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในโนอวิคตปัจจัย มี  ๔ วาระ.</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๓๘]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ...  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี  ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๓ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                                     <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๓๓๙]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๒  วาระ...  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี  ๔ วาระ  ฯลฯ  พึงจำแนกอนุโลมมาติกาให้พิสดาร  ในอวิคต-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <em>อุปาทาทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 378</p><p>                                  <strong>๖๘.  อุปาทินนทุกะ</strong></p><p>                                        <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๐] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓    และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็น</p><p>อุปาทินนธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลายอาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ   อาศัยมหาภูตรูป ๑   ฯลฯ   กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป    อาศัย</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                    ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม    และอนุปาทินนธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>อุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปาทินน-</p><p>ธรรม ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 379</p><p>                      ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์  ๓    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอนุปา-</p><p>ทินนธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                      ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                      <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๑] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 380</p><p>                                       <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๒] ๑.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินน-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                                ฯลฯ</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๔๓]  ในเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี  ๑ วาระ   ในอนันตรปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย  มี</p><p>๒ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๕ วาระ   ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอาหารปัจจัย มี ๕ วาระ    ในอินทริยปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในฌานปัจจัย มี ๕ วาระ    ในมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ    ในสัมปยุตตปัจจัย มี</p><p>๒ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ    ในอัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนัตถิ-</p><p>ปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในวิคตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 381</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                     <strong>๑.   นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๔] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์  ๓    และกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์   ๑</p><p>ที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์  ๒.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป  ๑  ฯลฯ</p><p>         กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย   มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ</p><p>         กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม    และอนุปาทินนธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>อุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 382</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นอุปาทินน-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒ </p><p>                        ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๓    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอนุปา-</p><p>ทินนธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒ </p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         อุปาทารูป   อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ </p><p>                       ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                     <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๕]  ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 383</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินน-</p><p>ธรรม.                                                                              </p><p>         หทยวัตถุ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  มหาภูตรูป  ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         กฏัตตารูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                       ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม.</p><p>                       ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรน เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         มหาภูตรูป ๓   อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         อุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                       ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 384</p><p>                 <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย  ฯลฯ   ๗.  นอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๖] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>                                       <strong>๘. ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๗] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรรม  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๓    และกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็น</p><p>อุปาทินนธรรม   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม.</p><p>                     ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 385</p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินธรรม.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑   ตลอดถึงอสัญญสัตว์  ฯลฯ  อุตุ-</p><p>สมุฏฐานรูป.</p><p>                       ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                   <strong>๙.  นปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ  ๑๐.  นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>                                           <strong>๑๑.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๘] ๑.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เจตนาที่เป็นอนุปาทินนธรรม    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปา-</p><p>ทินนธรรม.</p><p>         พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 386</p><p>                                   <strong>๑๒.   นวิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๓๔๙]  ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนวิปากปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนวิปากปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินน-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑  ตลอดถึงอุตุสมุฏฐานรูป.</p><p>   </p><p>                                   <strong>๑๓.  นอาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๐]  ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ อสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ  มหาภูตรูป  ๓ อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>                                  <strong>๑๔.   นอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๑]  ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอินทริยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 387</p><p>         คือ  อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  รูปชีวิตินทรีย์  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>                                    <strong>๑๕.  นฌานปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๒] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ    ขันธ์  ๓    อาศัยขันธ์  ๑    ที่สหรคตด้วยปัญจวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย  ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนฌานปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>                                      <strong>๑๖.  นมัคคปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๓] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนมัคคปัจจัย</strong>    เหมือนกับ  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  โมหะไม่มี.</p><p>                                  <strong>๑๗.  นสัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนสัมปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 388</p><p>                                   <strong>๑๘. นวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๔] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย   มหาภูตรูป ๓   อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         ฯลฯ  <strong>เพราะโนนัตถิปัจจัย   เพราะโนวิคตปัจจัย</strong>.</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๕๕]  ในนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๔  วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๔ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ </p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย มี </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 389</p><p>๔ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ   ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย มี ๔  วาระ.</p><p>                                          <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๕๖]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>    ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ...   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ ฯลฯ ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๔ วาระ ในนปัจฉาชาต-</p><p>ปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ในนวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๔ วาระ ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๓๕๗]  <strong>เพราะนเหตุปัจจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ...  ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ    ในสมนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ    ในสหชาตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ   ใน</p><p>อุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๕ วาระ   ในวิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ ฯลฯ  ใน</p><p>มัคคปัจจัย มี ๑ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี</p><p>๕ วาระ.</p><p>         <strong>สหชาตวาระ</strong>  เหมือนกับ  <strong>ปฏิจจวาระ</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 390</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๘]  ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๓ และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป  ๑ ฯลฯ</p><p>         กฏัตตารูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                      ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม   อาศัยอุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๓. <strong>อุปาทินนธรรม    และอนุปาทินนธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>อุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินน-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 391</p><p>                      ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินน-</p><p>ธรรม  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         มหาภูตรูป ๓    อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                      ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม     อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์  ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม   และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์  ๒.</p><p>                                      <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๙]  ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม  อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรม ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  กายวิญญาณ  อาศัยกายายตนะ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                      ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 392</p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ฯลฯ อาศัย</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรน  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม   และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                                     <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๓๖๐] ๑.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินน-</p><p>ธรรม  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         มหาภูตรูป ๓ อาศัยมหาภูตรูป ๑  ฯลฯ </p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 393</p><p>                    ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม   และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๖๑]  ในเหตุปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ   ในสหชาตปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี  ๔ วาระ</p><p>ใน  นิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี  ๔ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในกัมมปัจจัย  มี ๕ วาระ  ใน</p><p>วิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ  ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๕ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๖๒] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม  อาศัยอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์  ๓   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  อาศัยขันธ์  ๒.</p><p> </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 394</p><p>         ในอเหตุกะปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ขันธ์ทั้งหลาย </p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป   ๓ อาศัยมหาภูตรูป  ๑  ฯลฯ</p><p>         กฏัตตารูป  ที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  กายวิญญาณ  อาศัยกายายตนะ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  อาศัยอุปาทินนธรรม    เกิดขึ้น.</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>       </p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม อาศัยอุปา-</strong></p><p><strong>ทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัย ขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปาทินน-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒. </p><p>                     ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 395</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินน-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>         มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ.</p><p>         พาหิรรูป... อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                       ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม    อาศัยอุปาทินนธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และหทยวัตถุ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๖๓]   ในนเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในนกัมมปัจจัย   มี ๓ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในนอาหารปัจจัย   มี ๒ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย   มี ๒ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 396</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย   มี ๔ วาระ</p><p>ในโนอวิคตปัจจัย  มี ๔ วาระ.</p><p>                                         <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๖๔]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ... ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย   มี ๕ วาระ ฯลฯ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนปัจฉา-</p><p>ชาตปัจจัย  มี  ๕ วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในนกัมมปัจจัย  มี </p><p>๓ วาระ  ในนวิปากปัจจัย   มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี  ๒ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๔  วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๓๖๕]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ... ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี  ๔ วาระ ฯลฯ  ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย </p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>นิสสยวาระ</strong>  เหมือนกับ  <strong>ปัจจยวาระ</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 397</p><p>                                          <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๖๖] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม   เจือกับอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ   เจือกับ</p><p>ขันธ์  ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม เจือกับ อนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ฯลฯ   เจือกับ</p><p>ขันธ์ ๒. </p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๖๗]   ในเหตุปัจจัย   มี ๒ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๒ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย   มี ๒ วาระ    ในกัมมปัจจัย  มี ๒ วาระ  ใน</p><p>วิปากปัจจัย  มี ๒ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๒วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 398</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>         [๓๖๘]  ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม   เจือกับอุปาทินนธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>                      ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม  เจือกับอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๓    เจือกับขันธ์  ๑    ที่เป็นอนุปาทินนธรรม    ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ  เจือกับขันธ์ ๒.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   เจือกับขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๖๙]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี  ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี  ๒ วาระ.</p><p>         การนับสองวาระนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 399</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๐] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอานาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์  และกฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 400</p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๑] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พิจารณาจักษุ ฯลฯ กายะ ฯลฯ รูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม</p><p>คันธะ  รสะ  โผฏฐัพพะ  หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น   ครั้นเมื่อกุศล   และ</p><p>อกุศลดับไปแล้ว    ตทารัมมณจิตที่เป็นวิบาก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         รูปายตนะที่เป็นอุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>คันธายตนะที่เป็นอุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่ฆานวิญญาณ ฯลฯ    โผฏฐัพ-</p><p>พายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พิจารณาจักษุ ฯลฯ กายะ ฯลฯ รูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม</p><p>คันธะ   รสะ  โผฏฐัพพะ  หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูป  ซึ่งเป็นอุปาทินนธรรม  ด้วยทิพยจักษุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต     ซึ่งเป็นอุปาทินนธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 401</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,   แก่</p><p>เจโตปริยญาณ,    แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,     แก่อนาคตังสญาณ,     แก่</p><p>อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ บุคคลให้ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ กระทำอุโบสถกรรม  แล้วพิจารณา</p><p>ซึ่งกุศลกรรมนั้น  ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ราคะ ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลทั้งหลายที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อนฯ ฯ จากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค    แล้วพิจารณามรรค,    ผล  ฯลฯ</p><p>นิพพาน  ฯลฯ</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,      แก่มรรค,    แก่ผล,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย   พิจารณากิเลสที่ละแล้ว,  พิจารณากิเลสที่ข่มแล้ว,</p><p>รู้กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดแล้วในกาลก่อน,  ฯลฯ    พิจารณารูปทั้งหลายที่เป็น</p><p>อนุปาทินนธรรม ฯลฯ  สัททะ ฯลฯ   โผฏฐัพพะ ฯลฯ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อนุปาทินนธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต     ที่เป็นอนุปาทินนธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 402</p><p>         อากาสานัญจายตนะ  เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ  ฯลฯ  อากิญ-</p><p>จัญญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,  แก่</p><p>เจโตปริยญาณ,     แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,      แก่ยถากัมมูปคญาณ,     แก่</p><p>อนาคตังสญาณ,   แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอานาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พิจารณารูปทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม ฯลฯ  สัททะ ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพะ ฯลฯ     ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม     โดยความเป็นของ</p><p>ไม่เที่ยง ฯลฯ    โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น    ครั้นเมื่อกุศลและอกุศล    ดับไปแล้ว</p><p>ตทารัมมณจิต  ที่เป็นวิบาก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         อากาสานัญจายตนกุศล     เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนวิบาก  ฯลฯ</p><p>อากิญจัญญายตนกุศล   เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนวิบาก.</p><p>         รูปายตนะ     ที่เป็นอนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ</p><p>สัททายตนะ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของ</p><p>อารัมมณปัจจัย.</p><p>                                            <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๒] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 403</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  อารัมมณาธิปปติ  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ กายะ ฯลฯ</p><p>รูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ คันธะ รสะ โผฏฐัพพะ  หทยวัตถุ  ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ครั้นกระทำจักษุ</p><p>เป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>                     ๒.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน  ฯลฯ   ศีล  ฯลฯ   กระทำอุโบสถกรรมแล้ว    ย่อมยินดี</p><p>ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง      เพราะกระทำกุศลนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>พิจารณา    ครั้นกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ</p><p>ฯลฯ  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  แล้วพิจารณา ฯลฯ  ผล ฯลฯ  นิพพาน ฯลฯ</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,     แก่โวทาน,     แก่มรรค,     แก่ผล</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 404</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำรูปทั้งหลายที่เป็น</p><p>อนุปาทินนธรรม ฯลฯ   สัททะ ฯลฯ    โผฏฐัพพะ ฯลฯ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อนุปาทินนธรรม    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ฯลฯ    ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                                        <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๓] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย </strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม ที่เกิดหลัง ๆ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ปัญจวิญญาณ  เป็นปัจจัยแก่วิบากมโนธาตุ   ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         วิบากมโนธาตุ   เป็นปัจจัยแก่วิบากมโนวิญญาณธาตุ   ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ภวังค์  เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ,   วิบากมโนวิญญาณธาตุ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่  กิริยามโนวิญญาณธาตุ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 405</p><p>                     ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม ที่เกิดหลังๆ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,  แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม </strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาวัชชนะ   เป็นปัจจัยแก่  ปัญจวิญญาณ,   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     <strong>๕. สมนันตรปัจจัย ฯลฯ   ๘. นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>      มี ๕ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong> มี ๒ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>        มี ๕ วาระ</p><p>เหมือนกับนิสสยปัจจัยในปัจจยวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 406</p><p>                                       <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๔] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย </strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ   <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         สุขทางกาย  เป็นปัจจัยแก่สุขทางกาย  แก่ทุกข์ทางกาย  ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ทุกข์ทางกาย ฯลฯ   อุตุ  ที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ   โภชนะ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สุขทางกาย  แก่ทุกข์ทางกาย  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         สุขทางกาย ฯลฯ  ทุกข์ทางกาย ฯลฯ   อุตุ ฯลฯ   โภชนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่สุขทางกาย  แก่ทุกข์ทางกาย  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ    อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลอาศัยสุขทางกายแล้ว   ให้ทาน ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         บุคคลอาศัยทุกข์ทางกายฯลฯ อุตุที่เป็นอุปาทินนธรรม ฯลฯ  โภชนะ</p><p>แล้วให้ทาน ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น ฯลฯ  ทำลายสงฆ์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 407</p><p>         สุขทางกาย ฯลฯ  ทุกข์ทางกาย ฯลฯ  อุตุ ฯลฯ  โภชนะ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธา ฯลฯ    แก่ความปรารถนา   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๓  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลอาศัยศรัทธา  แล้วให้ทาน  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ  ความปรารถนา ฯลฯ  อุตุ ฯลฯ  โภชนะ</p><p>ฯลฯ  เสนาสนะ   แล้วให้ทาน ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ ความปรารถนา ฯลฯ อุตุ ฯลฯ โภชนะ ฯลฯ เสนาสนะ </p><p>เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ  แก่ความปรารถนา   แก่มรรค  แก่ผลสมาบัติ   ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา   แล้วยังตนให้เดือดร้อน   ให้เร่าร้อน ฯลฯ</p><p>ย่อมเสวยทุกข์มีการแสวงหาเป็นมูล. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 408</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ  ความปรารถนา ฯลฯ  อุตุ ฯลฯ  โภชนะ</p><p>ฯลฯ เสนาสนะ  แล้วยังตนให้เดือดร้อน  ให้เร่าร้อน ฯลฯ  ย่อมเสวยทุกข์มีการ</p><p>แสวงหาเป็นมูล.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         กุศล  และอกุศลกรรม  เป็นปัจจัยแก่วิบาก ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๕] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาจักขุ ฯลฯ   กายะ ฯลฯ   รูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม</p><p>คันธะ  โผฏฐัพพะ ฯลฯ  หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส</p><p>ฯลฯ เมื่อกุศลและอกุศล  ดับไปแล้ว   ตทารัมมณจิตที่เป็นวิบาก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         รูปายตนะ     ที่เป็นอุปาทินนธรรม      เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ </p><p>คันธายตนะ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ  เป็นปัจจัย </p><p>แก่กายวิญญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 409</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม      ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒   อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักษุ  ฯลฯ   กายะ ฯลฯ   รูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   คันธะ</p><p>รสะ  โผฏฐัพพะ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   โทมนัส</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปที่เป็นอุปาทินนธรรม  ด้วยทิพยจักษุ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         รูปทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ฯลฯ    สัททะ ฯลฯ    โผฏฐัพพะ</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปที่เป็นอนุปาทินนธรรม    ด้วยทิพยจักษุ     ฟังเสียงด้วย</p><p>ทิพโสตธาตุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 410</p><p>                   ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอานาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นรูปทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ฯลฯ    คันธะ</p><p>ฯลฯ  โผฏฐัพพะโดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น เมื่อกุศล</p><p>และอกุศลดับไปแล้ว   ตทารัมมณจิตที่เป็นวิบาก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         รูปายตนะ     ที่เป็นอนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ</p><p>สัททายตนะ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของ</p><p>ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>อุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         คือ  รูปายตนะ  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  และจักขายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่จักขุวิญญาณ,  สัททายตนะ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ   และกายายตนะ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         รูปายตนะ  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  และหทยวัตถุ ฯลฯ  โผฏฐัพพาย-</p><p>ตนะ และหทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 411</p><p>                     ๖.  <strong>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>    และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         คือ   รูปายตนะ     ที่เป็นอนุปาทินนธรรม     เเละ  หทยวัตถุ  ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินน-</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                                     <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๖] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อานาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้  ที่เป็นอุปาทินนธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   ที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัย             </p><p>แก่กายนี้  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                     ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย     ฯลฯ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 412</p><p>                     ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                     ๖.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>และอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                                <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๗] ๑.  <strong>อนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ.</p><p> </p><p>                                   <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๘] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นอุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  เจตนาที่เป็นอุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์  และกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 413</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เจตนาที่เป็นอุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เจตนาที่เป็นอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์ และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๓๗๙] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปากปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทินนธรรม  ฯลฯ</p><p>         ในธรรมที่มีอุปาทินนธรรมเป็นมูล  มี ๓ วาระ  (วาระที่  ๑-๒-๓)</p><p>                     ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 414</p><p>         คือ  ขันธ์ ๑  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม   ซึ่งเป็นวิบาก   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๓     และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย      ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>                                        <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๓๘๐] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาหารทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         กวฬีการาหาร   ที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่กายนี้    ที่เป็น</p><p>อุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาหารทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย.</p><p>         กวฬีการาหาร   ที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่กายนี้    ที่เป็น</p><p>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 415</p><p>         คือ  อาหารทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย.</p><p>         กวฬีการาหาร   ที่เป็นอุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่กายนี้     ที่เป็น</p><p>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                   ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาหารทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>         กวฬีการาหาร  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่กายนี้    ที่เป็น</p><p>อนุปาทินนธรรม   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กวฬีการาหาร ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่กายนี้  ที่เป็น</p><p>อุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                   ๖.  <strong>อนุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>และอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กวฬีการาหาร ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่กายนี้  ที่เป็น</p><p>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 416</p><p>         คือ  กวฬีการาหาร  ที่เป็นอุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้    ที่เป็นอุปาทินนธรรม   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                     ๘.  <strong>อุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กวฬีการาหารที่เป็นอุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย.</p><p>                      ๙.  <strong>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กวฬีการาหารที่เป็นอุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอุปาทินนธรรม    และอนุปาทินนธรรม    ด้วยอำนาจของ</p><p>อาหารปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๑๖.  อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         [๓๘๑] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์  และกฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>         จักขุนทรีย์  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ กายินทรีย์ ฯลฯ.  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 417</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์      เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของ</p><p>อินทริยปัจจัย.  </p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทินนธรรมเป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม  ฯลฯ</strong></p><p>         ในธรรมที่มีอุปาทินนธรรมเป็นมูล  มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑-๒-๓)</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์  มีเฉพาะนัยต้นเท่านั้น   นัยที่เหลือนอกนั้นไม่มี.</p><p>                      ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อินทรีย์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.</p><p>                    <strong>๑๗. ฌานปัจจัย ฯลฯ  ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๘๒] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๔  วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี  ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ.</p><p>                                   <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๘๓] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>.</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 418</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย  เป็นปัจจัยแก่หทยวัตถุ  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม     ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอุปาทินน-</p><p>ธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>.</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้ง</p><p>หลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 419</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรมที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กายนี้ </p><p>ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>.</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรมที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ที่เป็นอุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  ที่เกิดก่อน ด้วยอำนาจของวิปป-</p><p>ยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>              ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>             ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>ที่เป็นอนุปาทินนธรรมนี้   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 420</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรมที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>ที่เป็นอนุปาทินนธรรมนี้   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๖.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>และอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรมที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>ที่เป็นอุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรมนี้ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของวิปป-</p><p>ยุตตปัจจัย,</p><p>    </p><p>                                           <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๓๘๔] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>         บทที่ย่อไว้  พึงจำแนกให้ครบถ้วน.</p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๔ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   ปัจฉาชาตะ</strong>   และ</p><p><strong>อาหาระ</strong></p><p>         บทที่ย่อไว้  พึงให้พิสดาร. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 421</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทินธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม  และ</strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปัจฉาชาตะ</strong>  และ  <strong>อาหาระ</strong></p><p>                                               ฯลฯ</p><p>         บทที่ย่อไว้  พึงให้พิสดาร.</p><p>                     ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๔ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ   ปัจฉาชาตะ</strong>   และ</p><p><strong>อาหาระ</strong></p><p>                                                ฯลฯ</p><p>         บทที่ย่อไว้  พึงจำแนกให้พิสดาร.</p><p>                     ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ    ปัจฉาชาตะ</strong>  และ   <strong>อาหาระ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         รูปทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรมที่เกิดก่อน ฯลฯ  สัททะ ฯลฯ โผฏ-</p><p>ฐัพพะ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น   ครั้นเมื่อกุศล</p><p>และอกุศลดับไปแล้ว   ตทารัมมณจิต  ที่เป็นวิบาก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         รูปายตนะ  ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ</p><p>โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 422</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรมที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ที่เป็นอุปาทินนธรรม  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         กวฬีการาหารที่เป็นอนุปาทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอุปา-</p><p>ทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                   ๖.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>และอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรมที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>ที่เป็นอุปาทินนธรรม   และอนุปาทินนธรรมนี้    ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         กวฬีการาหารที่เป็นอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัย   แก่กายที่เป็นอุปา-</p><p>ทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรมนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                   ๗.  <strong>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๔ อย่าง  คือที่เป็น <strong>ปุเรชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         รูปายตนะที่เป็นอนุปาทินนธรรม  และจักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุ</p><p>วิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะที่เป็นอนุปาทินนธรรม  และกายายตนะ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 423</p><p>         รูปายตนะที่เป็นอนุปาทินนธรรม และหทยวัตถุ ฯลฯ โผฏฐัพพายตนะ</p><p>และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม    กวฬีการาหารที่เป็นอนุปาทินน-</p><p>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม   และรูปชีวิตินทรีย์   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กฏัตตารูปทังหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                    ๘.  <strong>อุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรมเป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๔ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ,  สหชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม และมหาภูตรูปทั้งหลาย  เป็นปัจจัย</p><p>แก่  จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม  และ   หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ ขันธ์</p><p>๓  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 424</p><p>         รูปายตนะที่เป็นอนุปาทินนธรรม   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ  และ  หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น </p><p>อนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม     และกวฬีการาหารที่เป็นอนุปา-</p><p>ทินนธรรม    เป็นปัจจัยแก่กายนี้ที่เป็นอนุปาทินนธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ</p><p>ปัจจัย.</p><p>                   ๙.   <strong>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อนุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่     </p><p>         กวฬีการาหารที่เป็นอุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้ที่เป็นอุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                       <strong>๒๒.   นัตถิปัจจัย  ฯลฯ      ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                                   <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๘๕]   ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในอนันตรปัจจัย   มี ๔ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย มี </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 425</p><p>๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔  วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๖</p><p>วาระ  ในปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ  ในกัมม-</p><p>ปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๔  วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>อินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ ในฌานปัจจัย   มี ๔  วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย   มี ๖ วาระ  ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี  ๙ วาระ   ในนัตถิปัจจัย  มี ๔  วาระ  ในวิคตปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในอวิคต-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                  <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๘๖] ๑.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,      เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอานาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,      เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 426</p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๓.  <strong>อุปาทินนธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม และ </strong></p><p><strong>อนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.        </p><p>                   ๔.  <strong>อนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัยแก่อนุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, </p><p>เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของปัจฉา-</strong></p><p><strong>ชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๕.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๖.  <strong>อนุปาทินนธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนธรรม</strong></p><p><strong>และอนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย<strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อุปาทินนธรรม     ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย<strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 427</p><p>                     ๘.  <strong>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อนุปาทินนธรรม    ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย<strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อานาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๙.  <strong>อุปาทินนธรรม  และอนุปาทินนธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๘๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๘ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในโนอัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ใน</p><p>โนนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ    ในโนวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในโนอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ.</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๘๘]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ...   ใน</p><p>นอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี  ๔ วาระ  ในนสัมปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี  ๔ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี  ๔ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 428</p><p>                                         <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๓๘๙]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ....  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ   พึงกระทำอนุโลมมาติกา ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                       <em>อุปาทินนทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 429</p><p>                                    <strong>๖๙.  อุปาทานทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๙๐] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม  อาศัยอุปาทานธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   กามุปาทาน  อาศัยทิฏฐุปาทาน,   ทิฏฐุปาทาน  อาศัยกามุปาทาน,</p><p>กามุปาทาน     อาศัยสีลัพพตุปาทาน,     สีลัพพตุปาทาน     อาศัยกามุปาทาน,</p><p>กามุปาทาน  อาศัยอัตตวาทุปาทาน,  อัตตวาทุปาทาน  อาศัยกามุปาทาน.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  อาศัยอุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย    อาศัยอุปาทาน-</p><p>ธรรมทั้งหลาย.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยอุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   กามุปาทาน,    สัมปยุตตขันธ์    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>อาศัยทิฏฐุปาทาน   กามุปาทาน ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำจักรนัยทั้งหมด.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 430</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาน-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓    และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่</p><p>อุปาทานธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลายอาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓ อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                    ๕.  <strong>อุปาทานธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุปาทานธรรมทั้งหลาย  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม.</p><p>                    ๖.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูปที่เป็นอุปาทานธรรม  อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                   ๗.  <strong>อุปาทานธรรม  อาศัยอุปาทานธรรม และธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กามุปาทาน  อาศัยทิฏฐุปาทาน  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัยทั้งหมด.</p><p>                   ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  อาศัยอุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 431</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาน-</p><p>ธรรม  และอุปาทานธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยอุปาทานธรรม    และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๙.   <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยอุปาทานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์  ๓    กามุปาทาน    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์  ๑</p><p>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  และทิฏฐุปาทาน ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำจักรนัยทั้งหมด.</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๙๑] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม    อาศัยอุปาทานธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทำเป็น ๙ วาระ  เว้นรูปออกเสีย.</p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๓๙๒]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี  ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในวิปากปัจจัย  มี</p><p>๑ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙  วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 432</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๙๓] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาน-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป   ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         พาหิรรูป. ..  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>         อสัญญสัตว์ทั้งหลาย   โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                   <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๓๙๔] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  อาศัยอุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยอุปาทานธรรมทั้งหลาย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปทานธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม    เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 433</p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ อาศัยมหาภูตรูป ๑  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  อาศัยอุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยอุปาทานธรรม และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยอุปาทานธรรมและมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย  ฯลฯ   ๙.  นอุปนิสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>                                         <strong>๑๐.  นปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๓๕๑] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม    อาศัยอุปาทานธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ กามุปาทาน   อาศัยอัตตวาทุปาทาน,  อัตตาวาทุปาทาน</p><p>อาศัยกามุปาทาน.</p><p>                     ๒.  ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทธรรม  อาศัยอุปาทานธรรม</p><p>เกิดขึ้น   เพราะนปุเรชาตปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 434</p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยอุปาทานธรรมทั้งหลาย,</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยอุปาทานธรรมทั้งหลาย.</p><p>                                                     ฯลฯ</p><p>         พึงทำเป็น ๙ วาระ.</p><p>         ในอรูปภูมิ  มีอุปาทานธรรม ๒.</p><p>                                                     ฯลฯ</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๙๖]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓วาระฯลฯ ในนอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย    มี ๙ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในนอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ     ในนกัมมปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย   มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในน-</p><p>สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                                           <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๓๙๗]  เพราะเหตุปัจจัย   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ....   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาต- </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 435</p><p>ปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓</p><p>วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                                       <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๓๙๘]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๑ วาระ...  ใน</p><p>ปัจจัยทั้งปวง มี  ๑ วาระ    ในมัคคปัจจัย มี  ๑  วาระ ฯลฯ    ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี  ๑  วาระ.</p><p>         แม้สหชาตวาระ  ก็เหมือนกับ<strong>ปฏิจจวาระ</strong>.</p><p>         สหชาตวาระพึงจำแนก ว่า ทิฏฐุปาทาน  เกิดพร้อมกับกามุปาทาน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 436</p><p>                                               <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                               <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                             <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๓๙๙] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม    อาศัยอุปาทานธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ กามุปาทาน อาศัยทิฏฐุปาทาน มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาน-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   หทยวัตถุ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย ฯลฯ   ตลอดถึง</p><p>อัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทานธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ อุปาทานธรรมทั้งหลาย อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม.</p><p>อุปาทานธรรมทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๔.  <strong>อุปาทานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 437</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อุปาทานธรรมและจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่</p><p>ใช่อุปาทานธรรม ฯลฯ  ขันธ์  ๒.</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         อุปาทานธรรม  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานธรรม   อาศัยอุปาทานธรรม   และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   กามุปาทาน  อาศัยทิฏฐุปาทาน  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         ทิฏฐุปาทาน  อาศัยกามุปาทาน  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         กามุปาทาน  อาศัยทิฏฐุปาทาน  และหทยวัตถุ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                     ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   อาศัยอุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทาน-</p><p>ธรรม  และอุปาทานธรรม  ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยอุปาทานธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม อาศัยอุปาทานธรรม และหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 438</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยอุปาทานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๓,  กามุปาทาน  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย อาศัยขันธ์</p><p>๑  ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  และทิฏฐุปาทาน ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         กามุปาทาน    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย      อาศัยทิฏฐุปาทาน    และ</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                                         <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         ในอารัมมณปัจจัย ซึ่งมีธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมเป็นมูล พึงจำแนก</p><p>ทั้งปัญจายตนะ  และหทยวัตถุ.</p><p>                                  <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๐๐]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง   มี ๙ วาระ    ในวิปากปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 439</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.   เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๐๑]  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  กายวิญญาณ  อาศัยกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และหทยวัตถุ.</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๐๒]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ     ในนปุเรชาตปัจจัย  มี  ๙ วาระ  ฯลฯ    ในนกัมมปัจจัย</p><p>มี ๓วาระ  ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกจากนี้ก็ดีนิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 440</p><p>                                            <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๐๓]  ๑.  <strong>อุปาทานธรรม    เจือกับอุปาทานธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กามุปาทาน เจือกับทิฏฐุปาทาน  ทิฏฐุปาทาน เจือกับกามุปาทาน.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         พึงกระทำทั้ง ๙ วาระ  อย่างนี้.</p><p> </p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๐๔]  ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง   มี ๙ วาระ    ในวิปากปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ ฯลฯ  ในวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๐๕] ๑.  ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</p><p>อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น   เพราะนเหตุปัจจัย</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ เจือกับขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 441</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ  เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.   </p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๐๖]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ     ในนอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี  ๙  วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองวาระนอกจากนี้ก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 442</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๐๗] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 443</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๖)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม  และไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๘)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม     และไม่ใช่อุปาทานธรรม      เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย     ด้วยอำนาจของเหตุ-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๙)</p><p>                                          <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๐๘] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 444</p><p>         คือ   เพราะปรารภอุปาทานธรรมทั้งหลาย   อุปาทานธรรมย่อมเกิดขึ้น </p><p>พึงกระทำคำว่า   ปรารภ  ทั้ง ๓ วาระ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   บุคคลให้ทาน   รักษาศีล ฯลฯ กระทำอุโบสถกรรมแล้วพิจารณา</p><p>กุศลกรรมนั้น     ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ราคะ ฯลฯ ทิฏฐิ ฯลฯ วิจิกิจฉา  อุทธัจจะ ฯลฯ โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         กุศลกรรมทั้งหลายที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ    ออกจากฌาน</p><p>แล้วพิจารณาฌาน.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      แล้วพิจารณามรรค     ผล   ฯลฯ</p><p>พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่มรรค,   แก่ผล,  แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณา   กิเลสที่ละแล้ว     ซึ่งไม่ใช่อุปาทานธรรม</p><p>ฯลฯ พิจารณากิเลสทั้งหลายที่ละแล้ว,      กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาล</p><p>ก่อน ฯลฯ</p><p>         พิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทาน</p><p>ธรรม   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต      ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 445</p><p>         อากาสานัญจายตนะ เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ ฯลฯ อากิญจัญ-</p><p>ญายตนะ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ    แก่</p><p>เจโตปริยญาณ   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ   แก่ยถากัมมูปคญาณ  แก่อนาคตัง-</p><p>สญาณ  แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>.</p><p>         คือบุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ กระทำอุโบสถกรรมแล้ว  ย่อมยินดี</p><p>ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  ซึ่งกุศลกรรมนั้น    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น   ราคะย่อม</p><p>เกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลทั้งหลายที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน,   ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พิจารณาจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ  บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น      ราคะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม        เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วยอานาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ พิจารณากุศลที่ได้</p><p>สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ จากฌาน ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 446</p><p>         บุคคลย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่งซึ่งจักษุ   ฯลฯ   หทยวัตถุ   ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น     อุปาทานธรรม</p><p>และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>. พึงกระทำ</p><p>คำว่า   ปรารภ   ทั้ง ๓ วาระ.</p><p>                                        <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๔๐๙] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำอุปาทานธรรมทั้งหลายให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>อุปาทานธรรม   ย่อมเกิดขึ้น   มี ๓ วาระ   เป็นอารัมมณาธิปติ    อย่างเดียว.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  พิจารณากุศลกรรม</p><p>ที่ได้สั่งสมไว้  ในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌานแล้วทำฌานให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น   แล้วพิจารณา   ย่อมยินดี ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 447</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค        แล้วกระทำมรรคให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ผล ฯลฯ นิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  แล้วพิจารณา.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่   ผล   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำจักษุ   ฯลฯ  หทย</p><p>วัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้น</p><p>กระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong>.</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>อารัมมณาธิปติ</strong> และ <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ   กระทำอุโบสถกรรมแล้ว     ย่อมยินดี</p><p>ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง ซึ่งกุศลกรรมนั้น  เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลทั้งหลายที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ      ออกจาก</p><p>ฌาน ฯลฯ.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ   หทย-</p><p>วัตถุ ฯลฯ     ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 448</p><p>ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิด</p><p>ขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้ง</p><p>หลายที่เป็นสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                       ๖.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อธิปติปัจจัย</strong>.</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม  ฯลฯ  พิจารณากุศลที่ได้</p><p>สั่งสมไว้ในกาลก่อน ฯลฯ ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ  ฯลฯ  หทย-</p><p>วัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ครั้น</p><p>กระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   อุปาทานธรรมและ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทานธรรมทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย, </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 449</p><p>                      ๗.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม    ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย  มี ๓ วาระ</strong></p><p><strong>เป็นอารัมมณาธิปติ</strong>.</p><p>         พึงกระทำคำว่า    ปรารภ   ทั้ง ๓ วาระ    (วาระที่ ๗-๘-๙)    เป็น</p><p>อารัมมณาธิปติอย่างเดียว.</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๐] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  อุปาทานธรรมทั้งหลาย   ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</p><p>ธรรมทั้งหลาย   ที่เกิดหลัง ๆ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลาย   ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่</p><p>ใช่อุปาทานธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อุปาทานธรรม   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลาย  ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้ง</p><p>หลายที่เกิดหลัง ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 450</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ที่เกิดหลัง  ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู  ฯลฯ  แก่ผลสมาบัติ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมเป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อาวัชชนะ     เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย      ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตร-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่</p><p>อุปาทานธรรมทั้งหลาย   ที่เกิดหลัง ๆ และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อาวัชชนะ   เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 451</p><p>         คือ  อุปาทานธรรมทั้งหลาย ที่เกิดก่อน ๆ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย     ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลาย    ที่เกิดก่อน ๆ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         อุปาทานธรรม     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลาย     ที่เกิดก่อน ๆ     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย    ที่เกิดหลัง ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                           <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย ฯลฯ  ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>    เหมือนกับ</p><p>ปัจจยวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>    เหมือน</p><p>กับ ปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 452</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย    ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>    เหมือนกับ</p><p>ปัจจยวาระ.</p><p>                                   <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๑] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลายเป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย     ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ </strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลอาศัยศรัทธา   แล้วให้ทาน  ฯลฯ    ยังสมาบัติให้เกิด    ก่อมานะ</p><p>ถือทิฏฐิ.</p><p>         ศีล ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ  ราคะ  ฯลฯ  ความปรารถนา  ฯลฯ   บุคคล</p><p>เข้าไปอาศัยเสนาสนะแล้ว   ถือเอาของที่เจ้าของมิได้ให้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 453</p><p>         มุสาวาท ฯลฯ   ปิสุณาวาจา  ฯลฯ   ให้ทาน  ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด</p><p>ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย  ศีล ฯลฯ  ราคะ ฯลฯ  ความปรารถนา ฯลฯ  เข้า</p><p>ไปอาศัยเสนาสนะ   แล้วให้ทาน ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา  ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา  ฯลฯ    แก่ผลสมาบัติ</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                      ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียวคือ  ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้ว   ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล  ฯลฯ    เสนาสนะ  ฯลฯ    อทินนาทาน  ฯลฯ</p><p>มุสาวาท ฯลฯ  ปิสุณาวาจา ฯลฯ  ผรุสวาจา ฯลฯ  สัมผัปปลาปะ ฯลฯ  ตัดช่อง</p><p>ย่องเบา ฯลฯ ลอบขึ้นไปลักทรัพย์ ฯลฯ ปล้นบ้านหลังหนึ่ง ฯลฯ ปล้นตามทาง</p><p>ฯลฯ  ผิดในภริยาผู้อื่น ฯลฯ  ฆ่าคนในหมู่บ้าน ฯลฯ  ฆ่าคนในนิคม ฯลฯ</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  เสนาสนะ  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๖).</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา  แล้วก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล  ฯลฯ    เสนาสนะ    แล้วถือเอาสิ่งของที่เจ้าของ</p><p>มิได้ให้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 454</p><p>         มุสาวาท ฯลฯ  ปิสุณาวาท ฯลฯ   ผรุสวาจา ฯลฯ  สัมผัปปลาปะ ฯลฯ</p><p>ตัดช่องย่องเบา ฯลฯ  ลอบขึ้นไปลักทรัพย์ ฯลฯ  ปล้นบ้านหลังหนึ่ง ฯลฯ ปล้น</p><p>ตามทาง ฯลฯ  ภริยาผู้อื่น ฯลฯ  ฆ่าคนในหมู่บ้าน ฯลฯ  ฆ่าคนในนิคม ฯลฯ</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  และสัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น<strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๘-๙).</p><p>                                     <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาจักษุ  ฯลฯ    หทยวัตถุ     โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ</p><p>โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ   โผฏฐัพพายตนะ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 455</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วย </p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาจักษุ  ฯลฯ    หทยวัตถุ  ฯลฯ    ย่อมยินดี    เพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของปุเร-</p><p>ชาตปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมเป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>ธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาจักษุ ฯลฯ ย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง ซึ่งหทยวัตถุ เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  อุปาทานธรรม และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 456</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                                   <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๓]  ๑.  <strong>อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย   ฯลฯ</strong> </p><p>                      ๓.  <strong>อุปาทานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต</strong></p><p><strong>ปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                                    <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>.</p><p>                                       <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๔]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 457</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์  และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.   </p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เจตนาที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป  ที่เป็นอุปาทานธรรมทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๕]  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ  มี ๑ วาระ.</p><p>                                     <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๖]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ วาระ   ได้แก่  กวฬีการาหาร   อย่างเดียว. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 458</p><p>                                  <strong>๑๖.  อินทริยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย    ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>    มี ๓ วาระ</p><p>คือ   รูปชีวิตินทรีย์   อย่างเดียว.</p><p>                                    <strong>๑๗.  ฌานปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                     <strong>๑๘.  มัคคปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๗] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของมัคคปัจจัย</strong></p><p>         คือ   องค์มรรคทั้งหลาย  ที่เป็นอุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</p><p>ธรรมทั้งหลายที่เป็นสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำเป็น ๙ วาระ   โดยเหตุนี้.</p><p>                                  <strong>๑๙.   สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>        <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>                                     <strong>๒๑.   อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๘] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทาน</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>.</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 459</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรมทั้งหลาย  ที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ที่เกิดก่อน</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>สหชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>.</p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของ</p><p>วิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 460</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     เป็นปัจจัยแก่จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้   ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๔๑๙] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   กามุปาทาน    เป็นปัจจัยแก่ทิฏฐุปาทาน     ด้วยอำนาจของอัตถิ</p><p>ปัจจัย. ฯลฯ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 461</p><p>         อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม   ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ที่เกิดก่อน   ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ</strong>  เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ  พึงให้พิสดาร.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  เหมือนกับ  สหชาตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   เหมือนกับ  ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 462</p><p>         มี  ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>    และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  พึงจำแนก  เหมือนกับ  สหชาตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  พึงจำแนก   เหมือนกับ  ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ทิฏฐุปาทาน    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    เป็นปัจจัยแก่กามุปาทาน</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         ที่เป็น  สหชาตะ  ได้แก่</p><p>         ทิฏฐุปาทาน และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่กามุปาทาน  ด้วยอานาจของ</p><p>อัตถิปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                    ๘.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>.</p><p>         มี  ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ,  สหชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>,</p><p><strong>ปัจฉาชาตะ,    ปัจฉาชาตะ</strong>   รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>    และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong> </p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 463</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   และอุปาทานธรรมทั้งหลาย    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่ไม่ใช่</p><p>อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ที่เกิดภายหลัง  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้   ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ที่เกิดภายหลัง    และ</p><p>กวฬีการาหาร  เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อุปาทานธรรม    สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     และรูปชีวิตินทรีย์   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๙. <strong>อุปาทานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 464</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือ  ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>สหชาตะ</strong> รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  และทิฏฐุปาทาน  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓,</p><p>และกามุปาทาน   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำจักรนัย</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ทิฏฐุปาทาน  และหทยวัตถุ  ที่เกิดก่อน  เป็นปัจจัยแก่กามุปาทาน และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย</p><p>         [๔๒๐]  ในเหตุปัจจัย   มี  ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ     ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี  ๓ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย    มี ๓ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย    มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย    มี ๓ วาระ      ในวิปากปัจจัย   มี  ๑ วาระ     ในอาหารปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในอินทริยปัจจัย มี ๓ วาระ   ในฌานปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ   ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในอัตถิปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 465</p><p>                                        <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                               <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๒๑] ๑.  <strong>อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่    อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย<strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 466</p><p>                 ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                 ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมเป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุป-</strong></p><p><strong>นิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                 ๗.  <strong>อุปาทานธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม </strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                 ๘.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                 ๙.  <strong>อุปาทานธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อานาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย,</strong></p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 467</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๒๒]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี  ๙  วาระ ฯลฯ  ในโนอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๒๓]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๔๒๔]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ พึงกระทาอนุโลมมาติกา  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <em>อุปาทานทุกะ  จบ</em>  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 468</p><p>                                    <strong>๗๐.  อุปาทานิยทุกะ</strong></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๒๕] ๑.  <strong>อุปาทานิยธรรม   อาศัยอุปาทานิยธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทานิย-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย     ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>อาศัยหทยวัตถุ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑   ฯลฯ</p><p>         <strong>โลกิยทุกะ</strong>   เป็นอย่างไร    พึงกระทำอย่างนั้น    ไม่แตกต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 469</p><p>                            <strong>๗๑.   อุปาทานสัมปยุตตทุกะ</strong></p><p>                                         <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๒๖] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑      ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป      อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตต-</p><p>ธรรม.</p><p>         โลภะ   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่</p><p>เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปาทาน-</p><p>สัมปยุตตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>         ขันธ์ ๓,   โลภะ   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วย</p><p>โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 470</p><p>                    ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปาทาน-</p><p>วิปปยุตตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปา-</p><p>ทานวิปปยุตตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>มหาภูตรูป ๓ อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ.</p><p>                    ๕.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>                    ๖.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยโลภะที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยโลภะ   ที่เป็นทิฏฐิคตวิปป-</p><p>ยุต   และโลภะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 471</p><p>                      ๘.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ  ที่เป็นทิฏฐิ-</p><p>คตวิปปยุต   และโลภะ.</p><p>                      ๙.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   อาศัยอุปาทานสัมปยุตตธรรม    และอุปาทานวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วย</p><p>โลภะ  ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต   และโลภะ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                                    <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๒๗]  ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ.</p><p>                      ๒.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โลภะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ   ที่เป็นทิฏฐิคต-</p><p>วิปปยุต.</p><p>                      ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 472</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และโลภะ    อาศัยขันธ์ ๑     ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                   ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม</p><p>ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  หทยวัตถุ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,    ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                   ๕.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>                    ๖.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุตต- </p><p>และโลภะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>                                <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๒๘]  ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย   มี ๖ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 473</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย   มี ๖ วาระ    ในกัมมปัจจัย   มี ๙ วาระ    ใน</p><p>วิปากปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในอาหารปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙</p><p>วาระ  ในมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนัตถิปัจจัย  มี ๖ วาระ  ใน</p><p>วิคตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๒๙]  ๑.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุปาทาน-</p><p>วิปปยุตตธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                     <strong>๒.   อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๓๐] ๑.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 474</p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตต-</p><p>ธรรม.</p><p>                  ๒.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตต-</p><p>ธรรม.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                  ๓.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตต-</p><p>ธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคต-</p><p>วิปปยุต   และโลภะ.</p><p>                   <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย   ฯลฯ    ๖.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เพราะนอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เพราะนสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เพราะนอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 475</p><p>                                     <strong>๗.  นปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๓๑] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตต-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์  ๒ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  โลภะ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ  ที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม.</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  และโลภะ  อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วย</p><p>โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตต-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์  ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 476</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคต-</p><p>วิปปยุต.</p><p>                    ๖.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑    ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต   และโลภะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต- </strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตต-</p><p>ธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ  ที่เป็นทิฏฐิ-</p><p>คตวิปปยุต   และโลภะ</p><p>                     <strong>๘.  ปัจฉาชาตะ   ฯลฯ    ๙.  นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>                                          <strong>๑๐.  นกัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๔๓๒ ] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 477</p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม.</p><p>                    ๒.   <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตต-</p><p>ธรรม.</p><p>         พาหิรรูป ... อาหารสมุฏฐานรูป... อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา  อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>                    ๔.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ   ที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต  และโลภะ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๓๓]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย  มี  ๗ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๙ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 478</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓</p><p>วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคต</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้  ก็พึงกระทำ.</p><p>         <strong>สหชาตวาระ</strong>  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 479</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๓๔] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong>มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๑-๓)   เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม ฯลฯ   ตลอด</p><p>ถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>                     ๖.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 480</p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     และจิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยโลภะที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     และโลภะ</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                   ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  และ</p><p>โลภะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                   ๘.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิ-</p><p>คตวิปปยุต    และโลภะ.</p><p>         โลภะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>และหทยวัตถุ.</p><p>                    ๙.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   อาศัยอุปาทานสัมปยุตตธรรม    และอุปาทานวิปปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 481</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์   ๑   ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม    และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ ๓  และโลภะ  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคต-</p><p>วิปปยุตต   และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         ในอารัมมณปัจจัย   พึงกระทำปัญจวิญญาณ.</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๓๕]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย มี</p><p>๙ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ    ในวิปากปัจจัย  มี ๑ วาระ ฯลฯ  ใน</p><p>อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๓๖] ๑.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม  อาศัยอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 482</p><p>         คือ  ฯลฯ    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม    ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ   กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม    ซึ่งเป็นอเหตุกะ   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   และหทยวัตถุ.</p><p>                                                ฯลฯ</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๓๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๗ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๖ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย   มี ๓ วาระ   ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  <strong>นิสสยวาระ</strong>ก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 483</p><p>                                       <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๓๘] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เจือกับอุปาทานสัมป-</strong></p><p><strong>ยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ    เจือกับขันธ์   ๑   ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  ฯลฯ  มี</p><p>๓ วาระ.   (วาระที่ ๑-๒-๓)</p><p>                     ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม เจือกับอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อรูปภูมิ   เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เจือกับอุปาทานวิปป-</strong></p><p><strong>ยุตตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อรูปภูมิ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๖.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เจือกับอุปาทานสัมป-</strong></p><p><strong>ยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อรูปภูมิ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                            <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๓๙]  ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๖ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๖ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 484</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๐] ๑.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม เจือกับอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>                            <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๔๑]  ในนเหตุปัจจัย   มี  ๑ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย    มี ๖ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี  ๖ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๖ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี  ๖ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  <strong>สัมปยุตตวาระ</strong>ก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 485</p><p>                                         <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๒] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         เหตุทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต      เป็นปัจจัย</p><p>แก่โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของ</p><p>เหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓).</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         เหตุทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต      เป็นปัจจัย</p><p>แก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,   โลภะ    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจ</p><p>ของเหตุปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 486</p><p>                    ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม      เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         โลภะ   ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๕)</p><p>         โลภะ    ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๖)</p><p>         โลภะ    ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                   ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  และโลภะ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๘)</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     และโลภะ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 487</p><p>                     ๙.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ   ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และโลภะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุ</p><p>ปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๓] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม    ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม  และโลภะ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๓)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และโลภะ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 488</p><p>         คือ  ให้ทาน ฯลฯ   ศีล ฯลฯ   อุโบสถกรรม ฯลฯ    กุศลที่ได้สั่งสม</p><p>ไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         ออกจากฌาน  แล้วพิจารณาฌาน.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น  ราคะ</p><p>ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต ฯลฯ   วิจิกิจฉา ฯลฯ  อุทธัจจะ ฯลฯ  เมื่อฌานเสื่อมไป</p><p>โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้นแก่บุคคลผู้เดือดร้อนใจ.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค  พิจารณามรรค,  ผล ฯลฯ พิจารณา</p><p>นิพพาน.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,  แก่มรรค,   แก่ผล,  แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว     ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตต-</p><p>ธรรม ฯลฯ   กิเลสที่ข่มแล้ว  ฯลฯ   กิเลสที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ    หทยวัตถุ ฯลฯ     และขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม     และโลภะ     โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น     ราคะที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต ฯลฯ   วิจิกิจฉา ฯลฯ   อุทธัจจะ ฯลฯ   โทมนัส ฯลฯ  พึงใส่</p><p>ให้ครบถ้วน  เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ตลอดถึงกายวิญญาณ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ, </p><p>แก่เจโตปริยญาณ,    แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,     แก่ยถากัมมูปคญาณ,    แก่</p><p>อนาคตังสญาณ,   แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 489</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน  ฯลฯ   ฌาน ฯลฯ   จักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม</p><p>และโลภะ   เพราะปรารภทานเป็นต้นนั้น   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>                     ๖.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม     และอุปาทานวิปปยุตตธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พิจารณาจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ   เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อุปาทานวิปปยุตตธรรม    และโลภะ     ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต   และโลภะ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปป-</p><p>ยุต   และโลภะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม    ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๘)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>และโลภะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม  และโลภะ  ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 490</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๙)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลาย   ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต-</p><p>และโลภะ    ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิควิปปยุต    และโลภะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                           <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๔] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม      ให้เป็น </p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม     ให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น  โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 491</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         อธิปติธรรมที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    เป็นปัจจัยแก่</p><p>โลภะ  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๓)</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ    <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม      ให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น    ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>และโลภะ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         อธิปติธรรมที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   โลภะ  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของ</p><p>อธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>    และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 492</p><p>         ให้ทาน ฯลฯ   ศีล ฯลฯ    ออกจากฌาน    กระทำฌานให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น   แล้วพิจารณา    ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำ</p><p>ทานเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ราคะ    ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค ฯลฯ   เป็นปัจจัยแก่ผล    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ   ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม     และโลภะ     ให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ</p><p>ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ให้ทาน ฯลฯ   ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม    และโลภะ    ให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้น  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>ุ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 493</p><p>                   ๖.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  อารัมมณาธิปติ  ได้แก่</p><p>         จักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ฯลฯ เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทาน-</p><p>วิปปยุตตธรรม    และโลภะ    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น      ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  และโลภะ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                   ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของอธิปติ </strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลาย     ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>และโลภะ ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตต-</p><p>ธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๘)</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>และโลภะ   ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๙) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 494</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลาย    ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>และโลภะ    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ</p><p>ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  และโลภะ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                         <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๕] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น  อุปาทานสัมปยุตตธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต ที่เกิดก่อน ๆ</p><p>เป็นปัจจัยแก่โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต ที่เกิดหลังๆ  ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม       เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  ที่เกิดก่อน ๆ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     ที่เกิด</p><p>หลัง ๆ และโลภะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 495</p><p>                     ๔.   <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่โลภะ</p><p>ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,  ฯลฯ   แก่ผลสมาบัติ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล (วาระที่ ๕)</p><p>         โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต      ที่เกิดหลัง  ๆ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         อาวัชชนะ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๖)</p><p>         โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  ที่เกิดหลัง ๆ  และโลภะ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 496</p><p>         อาวัชชนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ     ที่เป็น</p><p>ทิฏฐิคตวิปปยุต   และโลภะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตร-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลาย   ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    ที่เกิด</p><p>ก่อน ๆ  และโลภะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิ-</p><p>คตวิปปยุต  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๘)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    ที่เกิดก่อน ๆ</p><p>และโลภะ  เป็นปัจจัยแก่โลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต       และโลภะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๙)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     ที่เกิดก่อน ๆ</p><p>และโลภะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต</p><p>ที่เกิดหลัง ๆ  และโลภะ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                           <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย  ฯลฯ   ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๖] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 497</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย     ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย     ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย     ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>     มี ๙ วาระ</p><p>เหมือนกับปัจจยวาระ.</p><p>                                      <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๗] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ     อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม       เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้ง</p><p>หลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม   และโลภะ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 498</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต   และโลภะ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                   ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้วให้ทาน ฯลฯ ยังสมาบัติให้เกิด ก่อมานะ</p><p>         อาศัยศีล ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย   ราคะ   มานะ   ความปรารถนา ฯลฯ เสนาสนะ ที่</p><p>เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม   แล้วให้ทาน ฯลฯ ทำลายสงฆ์</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่</p><p>ราคะ    แก่มานะ    แก่ความปรารถนา    แก่สุขทางกาย  ฯลฯ    แก่ผลสมาบัติ </p><p>ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ วาระ   คือ   บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา   ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ   ศีล</p><p>ฯลฯ ปัญญา ฯลฯ</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะ  มานะ  ความปรารถนา ฯลฯ  เสนาสนะ ที่เป็น</p><p>อุปาทานวิปปยุตตธรรมแล้วทำอทินนาทาน ฯลฯ มุสาวาท ฯลฯ ปิสุณาวาท ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 499</p><p>ผรุสวาท ฯลฯ     สัมผัปปลาปะ ฯลฯ     ตัดช่องย่องเบา ฯลฯ    ลอบขึ้นไปลัก</p><p>ทรัพย์ ฯลฯ   ปล้นบ้านหลังหนึ่ง ฯลฯ   ปล้นตามทาง ฯลฯ  ผิดภริยาผู้อื่น ฯลฯ</p><p>ฆ่าคนในหมู่บ้าน ฯลฯ  ฆ่าคนในนิคม ฯลฯ</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ราคะ  แก่โมหะ  แก่มานะ  แก่</p><p>ทิฏฐิ    แก่ความปรารถนา    ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๖.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม     และอุปาทานวิปปยุตตธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ     อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา   แล้วก่อมานะ ฯลฯ  ศีล  ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะ ฯลฯ    เสนาสนะ    ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตต-</p><p>ธรรม  แล้วถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ให้  กระทำการฆ่าคนในหมู่บ้าน   ฆ่าคน</p><p>ในนิคม.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  เสนาสนะ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ</p><p>ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต   และโลภะ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของอุป-</strong></p><p><strong>นิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 500</p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต  และโลภะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม       ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๘)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     และโลภะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม  และโลภะ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต       และโลภะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     และโลภะ</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p> </p><p>                                          <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๘] ๑.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   อารัมมณปุเรชาตะ   และ   วัตถุปุเรชาตะ</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>          พิจารณาจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  ฯลฯ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 501</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ หทย-</p><p>วัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม     และโลภะ</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                       ๒.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  ซึ่งจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้น  ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม และอุปาทานวิปปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของปุเรชาต</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะปรารภจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ</p><p>ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และโลภะ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 502</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคต-</p><p>วิปปยุต   และโลภะ   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                                   <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๔๙] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย   ฯลฯ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย   ฯลฯ</strong></p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานวิปปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของปัจฉา-</strong></p><p><strong>ชาตปัจจัย    ฯลฯ</strong></p><p> </p><p>                                    <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>                                       <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๔๕๐] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 503</p><p>                       ๒.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         เจตนาที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     เป็นปัจจัยแก่โลภะ</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์   และ</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                       ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม      เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของกัมม-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         เจตนาที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต       เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,     โลภะ    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจ</p><p>ของกัมมปัจจัย.</p><p>                       ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 504</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์    และ</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                        <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๔๕๑] ๑.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๑    ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตธรรม    ซึ่งเป็นวิบาก  ฯลฯ</p><p>มี ๑ วาระ.</p><p>               <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย    ฯลฯ   ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๕๒] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 505</p><p>         ในปัจจัยทั้ง ๔ นี้    พึงแสดงเหมือนโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    ที่</p><p>แสดงไว้ในกัมมปัจจัย   มีปัจจัยละ ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ.</p><p>                                   <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๕๓] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    ที่เกิดก่อน    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทาน</p><p>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของวิปป-</strong></p><p><strong>ยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 506</p><p>         หทยวัตถุ  ที่เกิดก่อน  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่</p><p>เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และโลภะ   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทานวิปปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของวิปป-</strong></p><p><strong>ยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย   ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และโลภะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                                      <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๔๕๔] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>    มี ๑  วาระ   เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม    และอุปาทานวิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>   เหมือนกับปฏิจจวาระ.   </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 507</p><p>                     ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                     ๕.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒  อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                     ๖.  อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</p><p>สัมปยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิ- </p><p>ปัจจัย                                                                            </p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ในปัจจัยเหล่านี้  ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  เหมือนกับสหชาตปัจจัย,  ที่เป็น</p><p><strong>ปุเรชาตะ</strong>  เหมือนกับปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>,  และ  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม  และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๓  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 508</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และโลภะ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ ๓   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ   ขันธ์ ๒   ฯลฯ</p><p>                        ๘. <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปาทานวิปปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ,    สหชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ,</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong> และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตธรรม      และมหาภูตรูปทั้งหลาย</p><p>เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต      และโลภะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และหทยวัตถุ</p><p>เป็นปัจจัยแก่โลภะ   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต      และโลภะ</p><p>ที่เกิดภายหลัง   เป็นปัจจัยแก่กายนี้    ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 509</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต,  โลภะ  ที่เกิด</p><p>ภายหลัง   และกวฬีการาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยโลภะ   ที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต,   โลภะ   ที่</p><p>เกิดภายหลัง   และรูปชีวิตินทรีย์   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอัตถิปัจจัย.</p><p>                        ๙.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต    และโลภะ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์  ๓    และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย      ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยโลภะที่เป็นทิฏฐิคตวิปปยุต     และหทยวัตถุเป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ ๓   และโลภะ  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 510</p><p>                        <strong>๒๒.   นัตถิปัจจัย   ฯลฯ     ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                                  <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๕๕]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ     ในปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๓ วาระ     ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิปากปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในอาหารปัจจัย  มี ๔  วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในฌานปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในมัคคปัจจัย  มี</p><p>๔ วาระ    ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ    ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ   ใน</p><p>อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ    ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๕๖] ๑.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 511</p><p>                   ๒.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย,  เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็น</p><p>ปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๓.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม    และอุปาทานวิปปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของอา-</strong></p><p><strong>รัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๔.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>วิปปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็น</p><p>ปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๕.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม     ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๖.  <strong>อุปาทานวิปปยุตตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปาทาน</strong></p><p><strong>สัมปยุตตธรรม     และอุปาทานวิปปยุตตธรรม     ด้วยอำนาจของ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 512</p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาต</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๗.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของอารัม-</strong></p><p><strong>มณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๘.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานวิปปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของอารัม-</strong></p><p><strong>มณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๙.  <strong>อุปาทานสัมปยุตตธรรม   และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปาทานสัมปยุตตธรรม  และอุปาทานวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๕๗]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ   ในโนอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 513</p><p>                                      <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๕๘]   เพราะเหตุปัจจัย  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ....   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                      <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๔๕๙]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  อนุโลมมาติกา ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                               <em>อุปาทานสัมปยุตตทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 514</p><p>                            <strong>๗๒.  อุปาทานอุปาทานิยทุกะ</strong></p><p>                                         <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๐] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานธรรม และอุปาทานิยธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานธรรม    และอุปาทานิยธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กามุปาทาน  อาศัยทิฏฐุปาทาน,  ทิฏฐุปาทาน  อาศัยกามุปาทาน.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม    เกิดขึ้น    เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย อาศัยอุปาทานธรรม</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะ    แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   อาศัยธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>ทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กามุปาทาน,     สัมปยุตตขันธ์     และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>อาศัยทิฏฐุปาทาน.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 515</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทานิยะ</p><p>แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒  ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอัชฌัต-</p><p>ติกมหาภูตรูป.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุปาทานธรรมทั้งหลาย  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานิยะ แต่</p><p>ไม่ใช่อุปาทานธรรม.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม      อาศัยธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>อุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   อุปาทานธรรมทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัย</p><p>ขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>                   ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม   และธรรมที่เป็นอุปา-</strong></p><p><strong>ทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กามุปาทาน  อาศัยทิฏฐุปาทาน  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 516</p><p>                    ๘.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม     และธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>อุปาทานิยะ  แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นอุปาทานิยะ</p><p>แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    และอุปาทานธรรมทั้งหลาย ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยอุปาทานธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                    ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม      อาศัยธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>ทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม      และธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๓,  กามุปาทาน และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็น</p><p>อุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   และทิฏฐุปาทาน ฯลฯ   ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         โดยนัยนี้  อุปาทานทุกะฉันใด   <strong>ปฏิจจวาระ</strong>ก็ดี   <strong>สหชาตวาระ</strong>ก็ดี</p><p><strong>ปัจจยวาระ</strong>ก็ดี   <strong>นิสสยวาระ</strong>ก็ดี   <strong>สังสัฏฐวาระ</strong>ก็ดี   <strong>สัมปยุตตวาระ</strong>ก็ดี</p><p>พึงกระทำฉันนั้น    ไม่มีแตกต่างกัน,  หลักจำแนกวาระต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 517</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม    เป็นปัจจัย</p><p>แก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย   ที่เป็นสัมปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๒.   <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม    เป็นปัจจัย</p><p>แก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>เหมือนกับ  อุปาทานทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน  มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๒] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม     ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 518</p><p>         คือ   เพราะปรารภอุปาทานธรรมทั้งหลาย     อุปาทานธรรมทั้งหลาย</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.  มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๑-๒-๓)</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   บุคคลให้ทานแล้ว  ฯลฯ  ออกจากฌาน พิจารณาฌาน  ย่อมยินดี</p><p>ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภทานเป็นต้นนั้น   ราคะ ฯลฯ  ทิฏฐิ   วิจิกิจฉา</p><p>อุทธัจจะ ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณาโคตรภู,  พิจารณาโวทาน ฯลฯ  กิเลสที่ละ</p><p>แล้ว ฯลฯ  กิเลสที่ข่มแล้ว ฯลฯ  กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ     หทยวัตถุ ฯลฯ      เป็นปัจจัยแก่</p><p>อนาคตังสญาณ   แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                      ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย  ฯลฯ</strong> </p><p>         สองนัยนอกนี้  เหมือนกับอุปาทานทุกะ.</p><p>                      ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานิยธรรม    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่เป็นอุปาทานและอุปาทานิยธรรม     ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>มี  ๓  วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 519</p><p>                                           <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         อธิปติปัจจัย   มี ๓ วาระ  เหมือนกับอุปาทานทุกะข้างต้น.</p><p>         [๔๖๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         ให้ทานแล้ว ฯลฯ    ออกจากฌาน    กระทำฌานให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   พิจารณา   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำทาน</p><p>เป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะ ฯลฯ  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระเสกขบุคคลทั้งหลาย  กระทำโคตรภูให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ฯลฯ  โวทาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนัก</p><p>แน่น    ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอุปาทานิยะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 520</p><p>         อารัมมณาธิปติก็ดี     สหชาตาธิปติก็ดี     ทั้งสองอย่างที่เหลือ</p><p>เหมือนกับอุปาทานทุกะ.</p><p>         ปัจจัยสงเคราะห์แม้ที่เป็นอธิปติปัจจัย     ก็มี  ๓ วาระ      เหมือนกับ</p><p>อุปาทานทุกะ.</p><p>         ปัจจัยทั้งหมดเหมือนกับอุปาทานทุกะ  ในอุปาทานิยะ  โลกุตตรธรรม</p><p>ไม่มี  ปัจจนียะก็ดี  การนับทั้งสองอย่างนอกนี้ก็ดี  เหมือนกับอุปาทานทุกะ.</p><p>                                 <em>อุปาทานอุปาทานิยทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 521</p><p>                    <strong>๗๓.  อุปาทานอุปาทานสัมปยุตตทุกะ</strong></p><p>                                        <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.   เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๘] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทาน   และอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม     อาศัยธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กามุปาทาน  อาศัยทิฏฐุปาทาน.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานสัมปยุตตะ  แต่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  อาศัยธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยอุปาทานธรรมทั้งหลาย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต- </strong></p><p><strong>ธรรม     และธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 522</p><p>         คือ   กามุปาทานและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยทิฏฐุปาทาน.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานสัมปยุตตะ  แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</p><p>ฯลฯ</p><p>         หลักการจำแนกจำนวนวาระต่างกัน   เหมือนอุปาทานทุกะ  มี ๙ วาระ</p><p>รูปไม่มี  วาระทั้งหมด  พึงให้พิสดารอย่างนี้   อรูปภูมิเท่านั้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 523</p><p>                                              <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                               <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                             <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๕] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่อุปาทานธรรม ที่เป็นสัมปยุตตธรรมทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม   เป็นปัจจัย</p><p>แก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม  เป็นปัจจัย</p><p>แก่สัมปยุตตขันธ์และอุปาทานธรรมทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุปาทานธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</p><p>เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย    ที่เป็นสัมปยุตตธรรม    ด้วยอำนาจของ</p><p>เหตุปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 524</p><p>         พึงถามถึงมูล  (วาระที่ ๕)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม      เป็น</p><p>ปัจจัยแก่อุปาทานธรรมทั้งหลาย  ที่เป็นสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตร</p><p>ปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๖) </p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะ   แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และอุปาทานธรรมทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                     ๗.   <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะ   แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม   และ</p><p>ที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะ   แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสัมปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม      และที่</p><p>เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม       เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม      และที่</p><p>เป็นอุปาทานสัมปยุตตะ   แต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และอุปาทานธรรมทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 525</p><p>                                       <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๖] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เพราะปรารภอุปาทานธรรมทั้งหลาย     อุปาทานธรรมทั้งหลาย</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภอุปาทานธรรมทั้งหลาย      ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทาน-</p><p>สัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เพราะปรารภอุปาทานธรรมทั้งหลาย  อุปาทานธรรมและสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปา-</p><p>ทานธรรม  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น   พึงทำทั้ง ๓ วาระ. (วาระที่ ๔-๕-๖)</p><p>         ในปัจจัยสงเคราะห์   ก็พึงกระทำทั้ง ๓ วาระ. (วาระที่  ๗-๘-๙) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 526</p><p>                                       <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๗] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม</strong>   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย   มี ๓ วาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ    <strong>สหชาตาธิปติ</strong>    มีทั้ง</p><p>๓ วาระ.</p><p>         พึงกระทำอธิปติปัจจัยทั้งสอง   ทั้ง ๓ วาระ   (วาระที่ ๔-๕-๖)   แม้</p><p>อธิปติปัจจัยที่เป็นปัจจัยสงเคราะห์   ก็มี ๓ วาระ. (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๘] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม     ที่เกิด</p><p>ก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่อุปาทานธรรม    ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ทั้ง ๙ วาระ   พึงกระทำอย่างนี้  อาวัชชนะก็ดี  วุฏฐานะก็ดีไม่มี. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 527</p><p>                  <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๔๖๙]  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตตธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>                                  <strong>๙.   อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๔๗๐] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>   ฯลฯ  มี ๓ วาระ</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตะแต่ไม่ใช่อุปาทาน-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม     เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม      ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย   มี ๓ วาระ.</p><p>         แม้ใน  <strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>   ที่เป็นปัจจัยสงเคราะห์  ก็มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 528</p><p>                                    <strong>๑๐.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>                      <strong>๑๑.  กัมมปัจจัย   ฯลฯ  ๒๐.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๗๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะ แต่ไม่ใช่อุปาทาน</strong></p><p><strong>ธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะ    แต่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๗๒]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย   มี ๙</p><p>วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนิสสย-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๙  วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 529</p><p>ในกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในอาหารปัจจัย   มี ๓ วาระ  ในอินทริยปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ   ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ   ในสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในอัตถิปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ   ในวิคต-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๗๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปา-</strong></p><p><strong>ทานธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งอุปาทานและอุปาทานสัมปยุตต-</strong></p><p><strong>ธรรม      และธรรมที่เป็นอุปาทานสัมปยุตตะแต่ไม่ใช่อุปาทานธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทา ๙ วาระ  อย่างนี้   ในมูลแห่งธรรมหนึ่ง ๆ มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 530</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๗๔]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ในโนอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๗๕]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๔๗๖]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>         พึงกระทำอนุโลมมาติกา.</p><p>                          <em>อุปาทานอุปาทานสัมปยุตตทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 531</p><p>                  <strong>๗๔.  อุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยทุกะ</strong></p><p>                                       <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๗๗] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยธรรม  เกิดขึ้น   เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปาทาน</p><p>วิปปยุตตอุปาทานิยธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    กฏัตตารูป    ที่เป็นอุปาทารูป    อาศัยมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 532</p><p>                        ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตต-</p><p>อนุปาทานิยธรรม.</p><p>                        ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยธรรมและ</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม      อาศัยธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>อุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุปาทาน-</p><p>วิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม ฯลฯ</p><p>                        ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม และธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>อุปาทานวิปปยุตตอนุปาทานิยธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทานวิปปยุตต-</p><p>อนุปาทานิยธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๗๘]  ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ</p><p>ในอวิคตปัจจัย  มี ๕ วาระ.</p><p>         ทุกะนี้เหมือนกับโลกิยทุกะในจูฬันตรทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                          <em>อุปาทานวิปปยุตตอุปาทานิยทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 533</p><p>                                     <strong>๗๕.   กิเลสทุกะ</strong></p><p>                                         <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๗๙] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ อุทธัจจะ  อหิริกะ อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  ทิฏฐิ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  มานะ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  มานะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโทสะ.</p><p>         โมหะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโทสะ.</p><p>         โมหะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยวิจิกิจฉา.</p><p>         โมหะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยอุทธัจจะ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยกิเลส. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 534</p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ    ทิฏฐิ    ถีนะ    อุทธัจจะ    อหิริกะ    อโนตตัปปะ,</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยโลภะ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กิเลส ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลายอาศัย</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑  ฯลฯ</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กิเลสทั้งหลาย   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓,   กิเลสทั้งหลาย    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่ไม่ใช่กิเลส ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                  ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 535</p><p>         คือ  โมหะ ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ</p><p>และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                      ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่กิเลส  และ</p><p>กิเลสทั้งหลาย ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยกิเลสธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                      ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กิเลส และโลภะ ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๘๐]   ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ    ในวิปากปัจจัย   มี ๑ วาระ  ฯลฯ</p><p>ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 536</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๘๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  อาศัยวิจิกิจฉา,  โมหะอาศัยอุทธัจจะ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่ไม่ใช่กิเลส</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         อเหตุกปฏิสนธิขณะ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา  และวิจิกิจฉา   โมหะ   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และอุทธัจจะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 537</p><p>                                     <strong>๒.   นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๘๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยกิเลสทั้งหลาย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๓.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยทั้งกิเลส    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยกิเลส   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                    <strong>๓.   อธิปติปัจจัย   ฯลฯ    ๗.  นอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 538</p><p>                                    <strong>๘.  นปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๘๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ</p><p>อาศัยโลภะ</p><p>         โมหะ  ทิฏฐิ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  มานะ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  มานะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         โมหะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยวิจิกิจฉา.</p><p>         โมหะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยอุทธัจจะ.</p><p>          ในอรูปภูมิ  ที่มีโทสะเป็นมูล   ไม่มี.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในอรูปภูมิ    สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    อาศัยกิเลสทั้งหลาย.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยกิเลสทั้งหลาย.</p><p>         วาระทั้ง ๙   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 539</p><p>                   <strong>๙.  ปัจฉาชาตปัจจัย    ๑๐.  นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p> </p><p>                                       <strong>๑๑.  นกัมมปัจจัย</strong> </p><p>         [๔๘๔]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลสเกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตเจตนา   อาศัยกิเลสทั้งหลาย.</p><p>                      ๒.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตเจตนา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส.</p><p>         พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...  อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะนกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตเจตนา   อาศัยกิเลส   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         ปัจจัยทั้งปวง  พึงกระทำอย่างนี้.</p><p>                     <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๘๕]  ในนเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย   มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 540</p><p>มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย   มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย   มี ๑ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 541</p><p>                                       <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๘๖]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๓    อาศัยขันธ์  ๑   ที่ไม่ใช่กิเลส  ตลอดถึงอัชฌัตติก-</p><p>มหาภูตรูป.    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                      ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  กิเลสทั้งหลาย  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส.</p><p>         กิเลสทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                      ๖.   <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓,  กิเลสทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่ไม่ใช่กิเลส ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         กิเลสทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         กิเลส  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 542</p><p>                    ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ</p><p>และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         กิเลสทั้งหลาย   อาศัยโลภะ   และหทยวัตถุ</p><p>                     ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่กิเลสและ</p><p>กิเลส ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยกิเลสและมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส   อาศัยกิเลสทั้งหลาย  และหทยวัตถุ.</p><p>                     ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ   อโนตตัปปะ</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กิเลส  และโลภะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ  และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   อาศัยโลภะ   และหทยวัตถุ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 543</p><p>                                   <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         ในอารัมมณปัจจัย     ในธรรมที่<strong>ไม่ใช่กิเลส</strong>เป็นมูล     พึงกระทำ</p><p>ปัญจวิญญาณ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๘๗]   ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๘๘] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยวิจิกิจฉา,  โมหะที่สหรคต</p><p>ด้วยอุทธัจจะ  อาศัยอุทธัจจะ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ  ฯลฯ  กายายตนะ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส   ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๓.   <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เกิด</strong></p><p><strong>ขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 544</p><p>         คือ  โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และหทยวัตถุ.</p><p>                       ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เกิดขึ้น    เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยวิจิกิจฉา   สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   และหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยอุทธัจจะ,  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>และหทยวัตถุ.</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๘๙]  ในนเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ   ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนวิปาก-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ   ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓</p><p>วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 545</p><p>                                        <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.   เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๙๐] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส เจือกับธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  เจือกับโลภะ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         พึงกระทำ ๙ วาระอย่างนี้.</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๔๙๑]  ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ  ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๙๒] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส เจือกับธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทำ  <strong>นเหตุปัจจัย</strong> ๔  วาระอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 546</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๔๙๓]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๔ วาระ     ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนกัมมปัจจัย  มี  ๓ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 547</p><p>                                         <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.   เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๔๙๔] ๑.   <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เหตุทั้งหลายที่เป็นกิเลส      เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลายที่เป็น</p><p>สัมปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นกิเลส      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์       และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นกิเลส      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์,       กิเลสและ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 548</p><p>                                      <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๔๙๕]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย   กิเลสทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย  ธรรมที่ไม่ใช่กิเลสทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๓ )</p><p>         เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย     กิเลสและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>                     ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ   อุโบสถกรรม  ฯลฯ   พิจารณา</p><p>กุศลที่สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน   ฯลฯ   ออกจากฌาน   แล้วพิจารณาฌาน  ย่อม</p><p>ยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภทานเป็นต้น     ราคะ   ฯลฯ   ทิฏฐิ</p><p>วิจิกิจฉา  อุทธัจจะ  ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค ฯลฯ  เป็นปัจจัยแก่ผล  แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>กิเลส  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ ฯลฯ เป็นปัจจัย</p><p>แก่อนาคตังสญาณ   แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 549</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือบุคคลให้ทาน ฯลฯ ออกจากฌานแล้ว   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลิน</p><p>ยิ่ง  ซึ่งฌาน  เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น    ราคะ  ฯลฯ  ทิฏฐิ  วิจิกิจฉา  ฯลฯ</p><p>อุทธัจจะ  ฯลฯ  เมื่อฌานเสื่อมไป โทมนัส ย่อมเกิดขึ้น แก่บุคคลผู้เดือดร้อนใจ.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ  ฯลฯ  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิด-</p><p>เพลินยิ่ง  ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส   เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะ</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ฯลฯ</p><p>                    ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือบุคคลให้ทาน ฯลฯ    ออกจากฌาน ฯลฯ   จักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ  ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส    เพราะ</p><p>ปรารภทานเป็นต้นนั้น   กิเลส   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                    ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ</p><p>(วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                       <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๔๙๖] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 550</p><p>         เพราะกระทำกิเลสทั้งหลายให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น      กิเลสทั้ง-</p><p>หลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         มี ๓ วาระ   เป็นอารัมมณาธิปติ   อย่างเดียว.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน  ฯลฯ   ศีล   ฯลฯ  อุโบสถกรรมแล้ว      ทำกุศลกรรม</p><p>นั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง      เพราะ</p><p>กระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         กุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ออกจากฌาน  ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น   ฯลฯ   เป็นปัจจัยแก่ผล   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ   ฯลฯ  หทย-</p><p>วัตถุ     ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลสให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้นกระทำ</p><p>จักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ</p><p>ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 551</p><p>                      ๕.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ทาน ฯลฯ  ฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทย-</p><p>วัตถุ   ฯลฯ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลสให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ครั้น</p><p>กระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย  ที่เป็นสัมปยุตต-</p><p>ธรรม   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๖.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ทาน ฯลฯ  ฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระจักษุ  ฯลฯ  หทย-</p><p>วัตถุ     ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลสให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ครั้นกระทำ</p><p>ทานเป็นต้นนั้น  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     กิเลสและสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย    ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 552</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์      กิเลสและ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๗.   <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส     ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong>    มี ๓ วาระ</p><p>(วาระที่  ๗-๘-๙)</p><p>         เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   อย่างเดียว.</p><p>                                    <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong> </p><p>         [๔๙๗] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   กิเลสทั้งหลาย      ที่เกิดก่อน ๆ      เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย</p><p>ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         กิเลสทั้งหลาย     ที่เกิดก่อน ๆ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>กิเลส   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         กิเลสทั้งหลาย    เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         กิเลสทั้งหลาย  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย  ที่เกิดหลัง ๆ</p><p>และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 553</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส  ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้ง-</p><p>หลายที่ไม่ใช่กิเลส ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย ฯลฯ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๕)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย</p><p>ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อาวัชชนะ   เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๖)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่กิเลส   ที่เกิด</p><p>หลัง ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อาวัชชนะ    เป็นปัจจัยแก่กิเลส     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                   ๗.   <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   กิเลสทั้งหลาย   ที่เกิดก่อน ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         กิเลสทั้งหลาย   ที่เกิดก่อน ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เป็นปัจจัย</p><p>แก่ธรรมทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 554</p><p>         กิเลสและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอนันตรปัจจัย</p><p>         พึงถามถึงมูล  (วาระที่ ๙)</p><p>         กิเลส   ที่เกิดก่อน ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่กิเลส</p><p>ที่เกิดหลัง  ๆ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของปัจจัย.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๔๙๘] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         กิเลสทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย   มี ๓ วาระ.</p><p>                    ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 555</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้วให้ทาน   ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ.</p><p>         ศีล ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ  ราคะ  โทสะ  โมหะ  มานะ   ทิฏฐิ   ความ</p><p>ปรารถนา   สุขทางกาย ฯลฯ     บุคคลเข้าไปอาศัยเสนาสนะ   แล้วให้ทาน  ฯลฯ</p><p>ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ     แก่ผลสมาบัติ </p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้ว   ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ  เสนาสนะ   แล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ทำลายสงฆ์</p><p>         ศรัทธา   ฯลฯ   เสนาสนะ    เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ    อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p> </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 556</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้ว   ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ เสนาสนะ   แล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ    เสนาสนะ     เป็นปัจจัยแก่กิเลส     และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๗.   <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>(วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                    <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๔๙๙] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ ฯลฯ   โดยความเป็นของไม่</p><p>เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   กายายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส     ด้วยอำนาจของ</p><p>ปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 557</p><p>                  ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมพิจารณาซึ่งจักษุ ฯลฯ  ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  ซึ่ง</p><p>หทยวัตถุ  ฯลฯ  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น      ราคะ  ฯลฯ  โทมนัส    ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒    อย่าง   คือที่เป็น    <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ     เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น     กิเลสและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่กิเลส  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 558</p><p>                                <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๐๐] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย    ฯลฯ</strong></p><p>                    ๒.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ</strong> </p><p>                                 <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>               <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอานาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>                                    <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๕๐๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่กิเลส     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์และจิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่กิเลส   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์   และกฏัตตารูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 559</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่ไม่ใช่กิเลส    เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย    ด้วยอำนาจ</p><p>ของกัมมปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เจตนาที่ไม่ใช่กิเลส    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์,    กิเลสและ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๕๐๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>    มี ๑ วาระ.</p><p>                 <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย   ฯลฯ    ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 560</p><p>                                      <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๐๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong> และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                    ๓.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส </strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่กิเลสทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่กิเลสและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                   ๕.   <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>         ที่ย่อไว้พึงให้พิสดาร. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 561</p><p>                                     <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๕๐๔]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง    คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong> เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ   <strong>อินทริยะ</strong>   ฯลฯ</p><p>                      ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  เหมือนกับสหชาตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   เหมือนกับปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                      ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 562</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  เหมือนกับสหชาตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  เหมือนกับปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น     <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         โลภะ    และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลายเป็นปัจจัยแก่โมหะ   ทิฏฐิ    ถีนะ</p><p>อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         โลภะ   และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่โมหะ    ทิฏฐิ   ถีนะ    อุทธัจจะ</p><p>อหิริกะ  อโนตตัปปะ  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                    ๘.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ,    สหชาตะ</strong>   รวมกับ    <strong>ปุเรชาตะ </strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  และรวมกับ <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่กิเลส    และกิเลส   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย, ฯลฯ   ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 563</p><p>         กิเลส   และมหาภูตรูปทั้งหลาย   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอานาจของอัตถิปัจจัย</p><p>         ที่เป็น  สหชาตะ   รวมกับ   ปุเรชาตะ   ได้แก่</p><p>         กิเลสทั้งหลาย   และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         กิเลส   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     เป็นปัจจัยแก่กายนี้     ที่เกิดก่อน</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         กิเลส,    สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และกวฬีการาหารเป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         กิเลส,       สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลายและรูปชีวิตินทรีย์      เป็นปัจจัยแก่</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                      ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 564</p><p>         ขันธ์ ๑    ที่ไม่ใช่กิเลส    และโลภะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓,    จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  และแก่โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย,  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  สหชาตะ  รวมกับ  ปุเรชาตะ  ได้แก่</p><p>         โลภะ  และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่โมหะ   ทิฏฐิ   ถีนะ    อุทธัจจะ</p><p>อหิริกะ  อโนตตัปปะ  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p> </p><p>                        <strong>๒๒.  นัตถิปัจจัย   ฯลฯ   ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๐๕]   ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย  มี</p><p>๙ วาระ  ใ นสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย   มี ๙ วาระ   ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ   ในปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ   ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ   ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๓ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 565</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                  <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๐๖] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กิเลส  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต- </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 566</p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอาหารปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วย </strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๘.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย    <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๙.  <strong>ธรรมที่เป็นกิเลส   และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นกิเลส    และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส  ด้วยอำนาจของ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 567</p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๐๗]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในโนอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๐๘]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ....   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนอนันตรปัจจัย   มี ๔ วาระ    ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๔ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง มี ๔ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นวิปปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ.</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๕๐๙]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ....   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี  ๙  วาระ    พึงกระทำอนุโลมมาติกา  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <em>กิเลสทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 568</p><p>                                  <strong>๗๖.  สังกิเลสิกทุกะ</strong></p><p>                                        <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                     <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๑๐] ๑.  <strong>สังกิเลสิกธรรม    อาศัยสังกิเลสิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         <strong>โลกิยทุกะ</strong>ฉันใด  พึงทำฉันนั้น   ไม่มีแตกต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 569</p><p>                                  <strong>๗๗.  สังกิลิฏฐทุกะ</strong></p><p>                                        <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๑๑] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม    อาศัยสังกิลิฏฐธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม   อาศัยสังกิลิฏฐธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม.</p><p>                     ๓.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  และอสังกิลิฏฐธรรม  อาศัยสังกิ-</strong></p><p><strong>ลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นสังกิลิฏฐ-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                     ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม   อาศัยอสังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอสังกิลิฏฐ-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลาย อาศัย</p><p>หทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 570</p><p>         ฯลฯ   อาศัยมหาภูตรูป ๑.</p><p>                     ๕.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  อาศัยสังกิลิฏฐธรรม  และอสัง-</strong></p><p><strong>กิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๑๒]   ในเหตุปัจจัย   มี ๕ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี  ๒  วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย มี ๒</p><p>วาระ   ในอาเสวนปัจจัย   มี ๒ วาระ  ในกัมมปัจจัย มี ๕ วาระ   ในวิปากปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ   ในอาหารปัจจัย มี  ๕ วาระ ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย  มี ๕  วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๑๓] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม    อาศัยสังกิลิฏฐธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 571</p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม   อาศัยอสังกิลิฏฐธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอสังกิลิฏฐ-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๑๔]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนสมนันคร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี  ๔ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ใน</p><p>นอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย มี</p><p>๕ วาระ    ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ    ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 572</p><p>                                        <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๑๕] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม   อาศัยสังกิลิฏฐธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ   (วาระที่ ๑-๒-๓)   เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  อาศัยอสังกิลิฏฐธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอสังกิลิฏฐ-</p><p>ธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๕.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม    อาศัยอสังกิลิฏฐธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๖.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  และอสังกิลิฏฐธรรม  อาศัยอสัง-</strong></p><p><strong>กิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๗.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม   อาศัยสังกิลิฏฐธรรม   และอสัง-</strong></p><p><strong>กิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 573</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๘.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     อาศัยสังกิลิฏฐธรรม     และ</strong></p><p><strong>อสังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                    ๙.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม     และอสังกิลิฏฐธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>สังกิลิฏฐธรรม  และอสังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ   ขันธ์ ๒  ฯลฯ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                                   ฯลฯ</p><p>                                <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๑๖]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี  ๔ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย มี ๔  วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๔</p><p>วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๔  วาระ  ในนิสสย-</p><p>ปัจจัยมี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔  วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในอาเสวนปัจจัย มี ๔  วาระ     ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 574</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๐๗]  ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม     อาศัยสังกิลิฏฐธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม    อาศัยอสังกิลิฏฐธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ฯลฯ  ขันธ์ที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ตลอด</p><p>ถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ  ฯลฯ    กายวิญญาณ   อาศัยกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๓.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม   อาศัยอสังกิลิฏฐธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                     ๔.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม   อาศัยสังกิลิฏฐธรรม    และอสัง-</strong></p><p><strong>กิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   และหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 575</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๑๘]  ในนเหตุปัจจัย  มี  ๔ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๓  วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี  ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย   มี</p><p>๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ   ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 576</p><p>                                         <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๑๙] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม    เจือกับสังกิลิฏฐธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   เจือกับขันธ์ ๑    ที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   ฯลฯ  เจือกับ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม เจือกับอสังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑   ที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม   ฯลฯ   เจือกับ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p> </p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๒๐]  ในเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๒ วาระ    ในวิปากปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ  ฯลฯ  ในวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 577</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๑] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม   เจือกับสังกิลิฏฐธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    เจือกับ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  เจือกับอสังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๒๒]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 578</p><p>                                           <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๓] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม และ</strong></p><p><strong>อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</p><p>                    ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 579</p><p>                                       <strong>๒.   อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๔] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลย่อมยินดี  เพลิดเพลินยิ่ง ซึ่งราคะ เพราะปรารภราคะนั้น</p><p>ราคะ  ฯลฯ  ทิฏฐิ  วิจิกิจฉา  อุทธัจจะ  ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลยินดี  ซึ่งทิฏฐิ.</p><p>         เหมือนกับกุสลติกะ.</p><p>         เพราะปรารภวิจิกิจฉา    เพราะปรารภอุทธัจจะ  ฯลฯ   โทมนัส    ย่อม</p><p>เกิดขึ้น   ทิฏฐิ   ฯลฯ   วิจิกิจฉา   ฯลฯ   อุทธัจจะ   ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลาย      พิจารณากิเลสที่ละแล้ว       กิเลสที่ข่มแล้ว</p><p>กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน      พิจารณาเห็นขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>สังกิลิฏฐธรรม   โดยความเป็นของไม่เที่ยง   ฯลฯ</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต        ที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่เจโตปริยญาณ     แก่</p><p>ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,     แก่ยถากัมมูปคญาณ,      แก่อนาคตังสญาณ,      แก่</p><p>อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 580</p><p>         คือ  ทาน  ฯลฯ  ศีล  ฯลฯ  อุโบสถกรรม  ฯลฯ    กุศลกรรมที่เคย</p><p>สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ   ออกจากฌาน.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค     แล้วพิจารณามรรค   ฯลฯ     เป็น</p><p>ปัจจัยแก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อสังกิลิฏฐธรรม   โดยความเป็นของไม่เที่ยง   ฯลฯ</p><p>        เห็นรูปด้วยจักษุ   ฯลฯ   เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ    แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือบุคคลให้ทาน  ฯลฯ  ศีล  ฯลฯ  ออกจากฌาณ  ฯลฯ</p><p>         ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งจักษุ  ฯลฯ    หทยวัตถุ   ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม      เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น      ราคะ  ฯลฯ</p><p>โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                           <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๕] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ    <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 581</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำราคะให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น   ครั้นกระทำราคะนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว    ราคะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลกระทำทิฏฐิให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ย่อมยินดี  ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำทิฏฐินั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะ  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้ง</p><p>หลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม และ</strong></p><p><strong>อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 582</p><p>                     ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  กุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้แล้ว</p><p>ในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌาน  กระทำฌานนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>แล้วพิจารณา.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น   แล้วพิจารณา ฯลฯ</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่ผล  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  กุศลกรรมที่สั่งสม </p><p>ไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌาน ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 583</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ  ฯลฯ   หทย-</p><p>วัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้น</p><p>กระทำทานเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p> </p><p>                                           <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๖] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม       เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม    ที่เกิดหลัง ๆ ฯลฯ     เป็นปัจจัยแก่ผล</p><p>สมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 584</p><p>         คือ   อาวัชชนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                      <strong>๕. สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ   ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>  มี  ๔  วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี  ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ.</p><p>                                      <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๗] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะ   แล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยโทสะ  ฯลฯ    ความปรารถนา   แล้วฆ่าสัตว์   ฯลฯ</p><p>ทำลายสงฆ์.</p><p>         ราคะ ฯลฯ    ความปรารถนา     เป็นปัจจัยแก่ราคะ ฯลฯ    แก่ความ</p><p>ปรารถนา  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 585</p><p>                    ๒.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ   <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะแล้ว   ให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ราคะ ฯลฯ   ความปรารถนาเป็นปัจจัยแก่ศรัทธา   แก่ปัญญา    แก่สุข</p><p>ทางกาย    แก่ทุกข์ทางกาย   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้วให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ   ปัญญา   สุขทางกาย    ทุกข์ทางกาย   อุตุ</p><p>โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ   แล้วให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ     แก่ผลสมาบัติ</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 586</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้ว ฯลฯ   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล  ฯลฯ    ปัญญา   สุขทางกาย   ทุกข์ทางกาย   อุตุ</p><p>โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะแล้ว   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ราคะ ฯลฯ  แก่ความปรารถนา</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p> </p><p>                                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๘] ๑.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง คือที่เป็น <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong> และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ฯลฯ</p><p>                                    <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๒๙] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรมเป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย    ฯลฯ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรมเป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรมด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย   ฯลฯ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 587</p><p>                                      <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>                                         <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๕๓๐] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรมเป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                   ๒.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>         พึงถามถึงมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เจตนาที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์     และจิตต- </p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 588</p><p>                   ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์  และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.                              </p><p> </p><p>                                         <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๕๓๑]  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปากปัจจัย</strong>  มี ๑ วาระ.</p><p>                   <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย  ฯลฯ  ๑๙. สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๓๒] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 589</p><p>                                     <strong>๒๐. วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๓๓] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม     เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม ด้วยอำนาจ</p><p>ของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๕๓๔]  ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>                      ๒.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong>  และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                      ๓.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  เหมือนกับปฏิจจวาระ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 590</p><p>                    ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ ปุเรชาตะ ปัจฉาชาตะ อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                    ๕.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                    ๖.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม   และอสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑ ที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  และหทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                     ๗.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  และอสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓  อย่าง   คือที่เป็น <strong>สหชาตะ, ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น <strong>สหชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย  เป็นปัจจัย</p><p>แก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ <strong>อาหาระ</strong> ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 591</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  ที่เกิดภายหลัง และกวฬีการาหาร</p><p>เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.               </p><p>         ที่เป็น <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ <strong>อินทริยะ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐธรรม  ที่เกิดภายหลัง  และรูปชีวิตินทรีย์</p><p>เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                        <strong>๒๒.  นัตถิปัจจัย ฯลฯ   ๒๔. อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p> </p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๓๕]  ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๘ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ   ในสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒  วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย   มี</p><p>๒ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ   ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๔ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๔ </p><p>วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัตถิ-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ ใน</p><p>อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 592</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๓๖] ๑.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๓.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม  และ</strong></p><p><strong>อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๔.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่อสังกิลิฏฐธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหาร-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๕.  <strong>อสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่สังกิลิฏฐธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 593</p><p>                    ๖.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม และอสังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สังกิลิฏธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๗.  <strong>สังกิลิฏฐธรรม  และอสังกิลิฏฐธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่อสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๓๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ ในนสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ </p><p>วาระ    ในนนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ    ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๗ วาระ ฯลฯ ในนมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๔</p><p>วาระ  ในโนอัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ ในโนวิคต-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ ในโนอวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                       <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๓๘]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ... ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ในสมนันตร- </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 594</p><p>ปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๔ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๕๓๙]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ... ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ พึงกระทำอนุโลมมาติกา  ในอวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                        <em>สังกิลิฏฐทุกะ จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 595</p><p>                               <strong>๗๘.  กิเลสสัมปยุตตทุกะ</strong></p><p>                                         <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๐] ๑.  <strong>กิเลสสัมปยุตตธรรม    อาศัยกิเลสสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นกิเลสสัมปยุตตธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>กิเลสวิปปยุตตธรรม    อาศัยกิเลสสัมปยุตตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกิเลสสัมปยุตตธรรม.</p><p>         กิเลสสัมปยุตตทุกะ  เหมือนกับสังกิลิฏฐทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                                 <em>กิเลสสัมปยุตตทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 596</p><p>                              <strong>๗๙.  กิเลสสังกิเลสิกทุกะ</strong></p><p>                                        <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ อาศัยโลภะ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม    เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยกิเลสทั้งหลาย.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  อาศัยธรรมที่เป็นทั้งกิเลส</strong></p><p><strong>และสังกิเลสิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยโลภะ.</p><p>         โดยนัยดังกล่าวมานี้   ปฏิจจวาระก็ดี   สหชาตวาระก็ดี   ปัจจัยวาระก็ดี</p><p>นิสสยวาระก็ดี  สังสัฏฐวาระก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี   เหมือนกับกิเลสทุกะ   ไม่มี</p><p>ต่างกัน.</p><p>         หลักการจำแนกวาระ   ต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 597</p><p>                                        <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๒] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม     เป็นปัจจัย</p><p>กิเลสทั้งหลายที่เป็นสัมปยุตตธรรม   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         โดยนัยดังกล่าวมานี้   มี  ๔ วาระ   เหมือนกับกิเลสทุกะ.</p><p>                                   <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกิเลส    ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิเลสิกะ  แต่ไม่ใช่</p><p>กิเลสธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 598</p><p>         เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย    กิเลสและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.                              </p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกธรรม   แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกธรรม  แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  กุศลกรรมที่ได้สั่งสม</p><p>ไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ    ออกจากฌาน    พิจารณาฌาน,    ย่อมยินดี    ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง เพราะปรารภทานเป็นต้นนั้น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  อุทธัจจะ ฯลฯ</p><p>         ครั้นเมื่อฌานเสื่อมไป    โทมนัส    ย่อมเกิดขึ้น    แก่บุคคลผู้มีความ</p><p>เดือดร้อนใจ.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณาโคตรภู  พิจารณาโวทาน.</p><p>         พิจารณาจักษุ  ฯลฯ    หทยวัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิเลสิกะ   แต่</p><p>ไม่ใช่กิเลสธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ฯลฯ   ด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ    เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อารัมมณปัจจัย.</p><p>         สองนัยนอกนี้   เหมือนกับกิเลสทุกะ   แม้อารัมมณปัจจัย  ที่เป็นปัจจัย</p><p>สงเคราะห์   ก็เหมือนกับกิเลสทุกะ.</p><p>                                         <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๔] ๑.   <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 599</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็นอารัมมณาธิปติ  มี ๓ วาระ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกะ  แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกะ    แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม    ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ทาน  ฯลฯ  ศีล  ฯลฯ  อุโบสถกรรม  ฯลฯ    กุศลกรรมที่ได้สั่งสม</p><p>ไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ  ออกจากฌาน กระทำฌานให้เป็นอารมณ์อย่างหนัก-</p><p>แน่น   แล้วพิจารณา.</p><p>         พระเสขบุคคลทั้งหลายกระทำโคตรภู    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>แล้วพิจารณา   กระทำโวทานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   แล้วพิจารณา.</p><p>         เพราะกระทำจักษุ  ฯลฯ   หทยวัตถุ   ฯลฯ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัง-</p><p>กิเลสิกะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสังกิเลสิกะ   แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมเป็นสังกิเลสิกะ     แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม      เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         แม้สองวาระนอกนี้    ก็เหมือนกับกิเลสทุกะ    แม้อธิปติปัจจัย   ที่เป็น</p><p>ปัจจัยสงเคราะห์  ก็เหมือนกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 600</p><p>                                      <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๕] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม    เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อนันตรปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับกิเลสทุกะ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิเลสิกะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิเลสิกะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม     เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,  อนุโลม  เป็นปัจจัยแก่โวทาน,</p><p>อาวัชชนะ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิเลสแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         สองวาระนอกนี้    เหมือนกับอนันตรปัจจัยในกิเลสทุกะ   ไม่มีแตกต่าง</p><p>กัน.</p><p>         แม้ปัจจัยสงเคราะห์ในอนันตรปัจจัย   เพราะปัจจัยทั้งปวง    ก็เป็นเช่น</p><p>กับกิเลสทุกะ   ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>         ในอุปนิสสยปัจจัย   โลกุตตรธรรม  ไม่มี  ทุกะนี้     เหมือนกับกิเลส-</p><p>ทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน</p><p>                                    <em>กิเลสสังกิเลสิกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 601</p><p>                             <strong>๘๐.  กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ</strong></p><p>                                      <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                       <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                     <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๖] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ   อหิริกะ   อโนตตัปปะ   อาศัย</p><p>โลภะ.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยกิเลสทั้งหลาย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม และธรรม</strong></p><p><strong>ที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   อาศัยธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและ</strong></p><p><strong>สังกิลิฏฐธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ   อหิริกะ    อโนตตัปปะ    และ</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยโลภะ.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 602</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓     อาศัยขันธ์ ๑      ที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม     อาศัย </strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   กิเลสทั้งหลาย  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลส</p><p>ธรรม.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม และธรรม</strong></p><p><strong>ที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  อาศัยธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่กิเลสธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    และกิเลสทั้งหลาย    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสังกิลิฏฐะ</p><p>แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม.</p><p>                   ๗.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม      อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม     และธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะ</strong></p><p><strong>แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ    อโนตตัปปะ    อาศัย</p><p>โลภะ   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                   ๘.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม     และธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะ</strong></p><p><strong>แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 603</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓     อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</p><p>และกิเลสทั้งหลาย ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๙.   <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลส    และสังกิลิฏฐธรรม    และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  อาศัยธรรมที่เป็นทั้งกิเลส</strong></p><p><strong>และสังกิลิฏฐธรรม     และธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  โมหะ  ทิฏฐิ  ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ   อโนตตัปปะ</p><p>อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   และโลภะ  ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๔๗]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                               <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                            <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๔๘]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม      อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม   เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  อาศัยวิจิกิจฉา,  โมหะ  ที่สหรคต</p><p>ด้วยอุทธัจจะ  อาศัยอุทธัจจะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 604</p><p>                    ๒.   <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม      อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรมเกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัย</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตอุทธัจจะ.</p><p>                    ๓.   <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม      อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม     และธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐ-</strong></p><p><strong>ธรรมแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัย</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ,      วิจิกิจฉาและ</p><p>อุทธัจจะ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๔๙]  ในนเหตุปัจจัย    มี ๓ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>         โดยนัยนี้  การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี  ปัจจยวาระ</p><p>ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  สังสัฏฐวาระก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 605</p><p>                                         <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๕๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่</p><p>กิเลสทั้งหลาย  ที่เป็นสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม      เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรม  และธรรมที่เป็นสังกิลิฏ-</strong></p><p><strong>ฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์  และกิเลสทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 606</p><p>                                      <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๕๕๑] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรมเป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย   กิเลสธรรมทั้งหลาย    ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย       ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่</p><p>กิเลสธรรม    ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย  กิเลสทั้งหลาย  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม    เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่  ๕)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลาย        ที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</p><p>กิเลสธรรมทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>          พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๖) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 607</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐะ         แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม</p><p>กิเลสธรรมทั้งหลาย   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         แม้นัยนอกจากนี้  ก็พึงกระทำเป็น ๓ วาระ (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                      <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๕๕๒]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรมเป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  อารัมมณาธิปติ  มี ๓ วาระ.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรมให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น  ฯลฯ  มี ๓ วาระ.</p><p>         อธิปติปัจจัยทั้งสองอย่าง  พึงทำทั้ง ๓ วาระ  (วาระที่ ๔-๕-๖)</p><p>         ทั้งสองอย่างนอกนี้  พึงทำเป็น ๓ วาระ   (วาระที่  ๗-๘-๙)</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๕๕๓] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม     เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อนันตรปัจจัย</strong></p><p> </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 608</p><p>         พึงกระทำเป็น ๙ วาระ  อาวัชชนะก็ดี  วุฏฐานะก็ดี  ไม่มี.</p><p>                      <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย      ๑๐.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         ไม่มี  ปุเรชาตปัจจัย  แม้ปัจฉาชาตปัจจัย.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong> มี ๙ วาระ.</p><p>                                      <strong>๑๑.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๕๕๔]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เป็นปัจจัยแก่กิเลส-</p><p>ธรรมทั้งหลาย  ที่เป็นสัมปยุตตธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 609</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  และธรรมที่เป็น</strong></p><p><strong>สังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เจตนาที่เป็นสังกิลิฏฐะแต่ไม่ใช่กิเลสธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และกิเลสทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</p><p>                     <strong>๑๒.  อาหารปัจจัย  ฯลฯ    ๒๐.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๕๕]  ในเหตุปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 610</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในกัมมปัจจัย   มี ๓ วาระ     ในอาหารปัจจัย   มี ๓ วาระ     ใน</p><p>อินทริยปัจจัย มี ๓ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนัตถิปัจจัย  มี</p><p>๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                               <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๕๖]  ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิลิฏฐธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย,  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย,  เป็นปัจจัย  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>         ทั้ง ๓ บทพึงกระทำเป็น ๙ วาระ.</p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๕๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในโนอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                     <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                      <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๕๘]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ... ใน</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ ในนสมนันตร- </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 611</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในนมัคคปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ ฯลฯ   ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                                       <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>        [๕๕๙]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...  พึง</p><p>กระทำอนุโลมมาติกา  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                  <em>กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 612</p><p>                          <strong>๘๑.  กิเลสกิเลสสัมปยุตตทุกะ</strong></p><p>                                        <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๖๐] ๑.  <strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและกิเลสสัมปยุตตธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและกิเลสสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ทิฏฐิ ถีนะ  อุทธัจจะ  อหิริกะ  อโนตตัปปะ  อาศัยโลภะ.</p><p>         เหมือนกับกิเลสสังกิลิฏฐทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน  พึงให้พิสดารทุกวาระ.</p><p>                                <em>กิเลสกิเลสสัมปยุตตทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 613</p><p>                    <strong>๘๒.  กิเลสวิปปยุตตสังกิเลสิกทุกะ</strong></p><p>                                       <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๖๑] ๑.  <strong>กิเลสวิปปยุตตสังกิเลสิกธรรม  อาศัยกิเลสวิปป-</strong></p><p><strong>ยุตตสังกิเลสิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นกิเลส-</p><p>วิปปยุตตสังกิเลสิกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         <strong>โลกิยทุกะ</strong> ฉันใด ทุกะนี้ ก็ฉันนั้น  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                          <em>กิเลสวิปปยุตตสังกิเลสิกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 614</p><p>                                       <strong>๘๓.  ทัสสนทุกะ</strong><sup>๑</sup></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๖๒] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัย</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม.</p><p>                    ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรมและธรรมที่ไม่ใช่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรม  อาศัยทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>๑.  ม. ทัสสเนนปหาตัพพทุกะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 615</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  หทยวัตถุ   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๖๓]  ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย  มี</p><p>๒ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย มี</p><p>๒ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ    ในกัมมปัจจัย มี ๕ วาระ   ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 616</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๖๔]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    อาศัยทัสสเนนปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพธรรม เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์,  โมหะ  ที่สหรคต</p><p>ด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๖๕]   ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ.   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ ใน</p><p>นอาเสวนปัจจัย  มี ๕ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๒  วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๕</p><p>วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ในนฌาน-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 617</p><p>                                           <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๖๖] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     อาศัยทัสสเนนปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพธรรม เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปทาตัพพธรรม อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป,  ขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๕.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๖.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยหทยวัตถุ,</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 618</p><p>                     ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยทัสสเนนปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม    และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๘.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัยทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรมและธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรมเกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๙.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรม อาศัยทัสสเนนปหาตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม     และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๖๗]  ในเหตุปัจจัย มี  ๙ วาระ      ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 619</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๖๘]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม      อาศัยทัสสเนนปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิกิจฉา    อาศัยขันธ์ทั้งหลาย     ที่สหรคต</p><p>ด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปทาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑      ที่ไม่ใช่ทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ ขันธ์ ๒ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ   ฯลฯ   กายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ        อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                      ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 620</p><p>                      ๔.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  อาศัยทัสสเนนปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา   และหทยวัตถุ.</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๖๙]  ในนเหตุปัจจัย   มี ๔ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัยมี ๓  วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔  วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ    ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ   ในโน-</p><p>วิคตปัจจัย  มี  ๓  วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   นิสสยวาระก็ดี   พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 621</p><p>                                       <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๐]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    เจือกับทัสสเนนปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย   ฯลฯ</strong></p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    เจือกับ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๗๑]  ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ       ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ  ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๒] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    เจือกับทัสสเนนปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่สหรคต</p><p>ด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    เจือกับ- </strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย ฯลฯ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 622</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๗๓]  ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ ในนวิปากปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 623</p><p>                                        <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๔] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong> มี ๓ วาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัม- </p><p>ปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                                   <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๕] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน- </strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งราคะที่เป็นทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพธรรม   เพราะปรารภราคะนั้น    ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ฯลฯ   วิจิกิจฉา  ฯลฯ  โทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งทิฏฐิที่เป็นทัสสเนนปหา-</p><p>ตัพพธรรม  เพราะปรารภทิฏฐินั้น  ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ย่อม </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 624</p><p>เกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ฯลฯ  วิจิกิจฉา ฯลฯ  โทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะปรารภวิจิกิจฉา   วิจิกิจฉา   ย่อมเกิดขึ้น, ทิฏฐิ ฯลฯ โทมนัส</p><p>ย่อมเกิดขึ้น</p><p>         เพราะปรารภโทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม      โทมนัสที่เป็น</p><p>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ    ย่อมเกิดขึ้น,  วิจิกิจฉา   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>                    ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลส   ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>แล้ว    ฯลฯ   กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน.</p><p>         เห็นแจ้งซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม       โดยความ</p><p>เป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>         รู้แจ้งซึ่งจิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต  ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม  ด้วยเจโตปริยญาณ.  </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัยแก่เจโตปริย-</p><p>ญาณ  แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ   แก่อนาคตังสญาณ   แก่อาวัชชนะ    ด้วย</p><p>อำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 625</p><p>         คือ  ให้ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ กระทำอุโบสถกรรม  แล้วพิจารณากุศล-</p><p>กรรมนั้น    ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น   ราคะ</p><p>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   ย่อมเกิดขึ้น    โทมนัสที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหา-</p><p>ตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ    ออกจากฌาน</p><p>ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค  แล้วพิจารณามรรค ฯลฯ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ผล   แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว   ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม    พิจารณากิเลสที่ข่มแล้ว     พิจารณากิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วใน</p><p>กาลก่อน.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ   หทยวัตถุ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ    ย่อมยินดี     ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  อุทธัจจะ ฯลฯ    โทมนัสที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ  เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 626</p><p>         คือให้ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  กุศลกรรมที่เคยสั่งสม</p><p>ไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ฯลฯ  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิด</p><p>เพลินยิ่ง  ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   เพราะปรารภจักษุ</p><p>เป็นต้นนั้น    ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม    ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ฯลฯ</p><p>วิจิกิจฉา ฯลฯ  โทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>                                       <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๖] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง     เพราะกระทำราคะ     ที่เป็น</p><p>ทัสสเนนปหาตัพพธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ครั้นกระทำราคะนั้น</p><p>ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม ฯลฯ</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำทิฏฐิให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 627</p><p>                     ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ   ศีล   ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ   กุศลกรรมที่ได้</p><p>สั่งสมไว้ในกาลก่อน ฯลฯ   ออกจากฌานแล้ว   ย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>ซึ่งฌาน  เพราะกระทำทานเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ราคะที่</p><p>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรคแล้ว  กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น ฯลฯ   เป็นปัจจัยแก่ผล   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม      ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 628</p><p>ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว      ราคะที่ไม่ใช่</p><p>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรมเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                       ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ   หทย-</p><p>วัตถุ   ฯลฯ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น ครั้นกระทำทานเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ</p><p>ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๗]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม    ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 629</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัยแก่วุฏ-</p><p>ฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่  ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ที่เกิดก่อน ๆ ฯลฯ เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่  ๔)</p><p>         อาวัชชนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                      <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย  ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ  </p><p>                                      <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๘]  ๑.  ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม      แล้วฆ่าสัตว์</p><p>ฯลฯ ทำลายสงฆ์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 630</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยโทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ฯลฯ  โมหะ</p><p>ฯลฯ ทิฏฐิ ฯลฯ   ความปรารถนา   แล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม ฯลฯ  ความปรารถนา  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม ฯลฯ   แก่ความปรารถนา     ด้วยอำนาจ</p><p>ของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                       ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม      แล้วให้ทาน</p><p>ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยโทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม   ฯลฯ  โมหะ</p><p>ฯลฯ ทิฏฐิ ฯลฯ   ความปรารถนา   แล้วให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม ฯลฯ   ความปรารถนา เป็นปัจจัย</p><p>แก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม แก่โทสะ</p><p>แก่โมหะ   แก่มานะ   แก่ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย    แก่ผลสมาบัติ    ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 631</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  ปกตูปนิสสยะ  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้วให้ทาน ฯลฯ ยังสมาบัติให้เกิด  ก่อมานะ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ  ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหา-</p><p>ตัพพธรรม  โทสะ  โมหะ  มานะ  ความปรารถนา  สุขทางกาย ฯลฯ  เสนา-</p><p>สนะแล้วให้ทาน ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิด  ก่อมานะ.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ฯลฯ</p><p>ความปรารถนา ฯลฯ สุขทางกาย ฯลฯ   เสนาสนะ     เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ</p><p>แก่ปัญญา  ฯลฯ      แก่ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ฯลฯ     แก่ความ</p><p>ปรารถนา   แก่สุขทางกาย   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                     ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong> ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา ฯลฯ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         เข้าไปอาศัยศีล  ฯลฯ   ปัญญา  ฯลฯ      เข้าไปอาศัยราคะที่ไม่ใช่ทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพธรรม ฯลฯ  โทสะ  โมหะ  มานะ  ความปรารถนา  สุขทางกาย</p><p>ฯลฯ เสนาสนะ   แล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 632</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  เสนาสนะ  เป็นปัจจัยแก่ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>ธรรม   แก่โทสะ   แก่โมหะ   แก่ทิฏฐิ     แก่ความปรารถนา     ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๗๙]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     ด้วยอำนาจของปุเรชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  ราคะที่ไม่</p><p>ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ฯลฯ  อุทธัจจะ ฯลฯ โทมนัสที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหา-</p><p>ตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฯลฯ     โผฏฐัพพายตนะ     เป็นปัจจัยแก่กาย</p><p>วิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   กายายตนะ.</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 633</p><p>                      ๒.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  อารัมมณปุเรชาตะ  และ วัตถุปุเรชาตะ</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ฯลฯ ย่อมยินดี  ย่อมเพลิด-</p><p>เพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ฯลฯ  ทิฏฐิ ฯลฯ  วิจิกิจฉา ฯลฯ  โทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.           </p><p>                                    <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๘๐] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                                    <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 634</p><p>                                         <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๕๘๑]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์  และ</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปาตัพพธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 635</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์   และ</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย</strong></p><p>         [๕๘๒]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong></p><p>มี ๑ วาระ </p><p>                     <strong>๑๕.  อาหารปัจจัย  ฯลฯ  ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>                                       <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๘๓]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 636</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    ด้วยอำนาจของวิปปยุตต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p> </p><p>                                        <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๕๘๔]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                      ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                       ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 637</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong>/</p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         พิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ</p><p>         ที่ย่อไว้เหมือนกับปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   ๖.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong> ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรมและหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ ๓  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ   ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>                   ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ  <strong>อินทริยะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 638</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม    และมหาภูตรูปทั้งหลาย</p><p>เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรมที่เกิดภายหลัง     และกวฬี-</p><p>การาหาร   เป็นปัจจัยแก่กายนี้  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรมที่เกิดภายหลัง  และรูปชีวิ-</p><p>ตินทรีย์   เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                        <strong>๒๒.  นัตถิปัจจัย  ฯลฯ  ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๘๕]  ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ     ในปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย  มี ๒ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 639</p><p>ในกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิปากปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔ </p><p>วาระ   ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ   ในฌานปัจจัย  มี  ๔ วาระ   ในมัคคปัจจัย</p><p>มี  ๔ วาระ    ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ     ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในอัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ   ในอัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิคตปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในอวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๘๖] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย,  เป็นปัจจัย  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>, เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณ- </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 640</p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๖.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรมเป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>                    ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๘๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ในนสมนันตร- </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 641</p><p>ปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในนสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๕</p><p>วาระ ในนนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนปุเร-</p><p>ชาตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๗ วาระ ฯลฯ ในนมัคคปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในโนอัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ    ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                      <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๘๘]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ... ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ     ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ      ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี</p><p>๔ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง มี ๔ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ใน</p><p>นวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๔  วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ.</p><p>                                      <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๕๘๙]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ  พึงกระทำอนุโลมมาติกา  ในอวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                        <em>ทัสสนทุกะ จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 642</p><p>                                <strong>๘๔.  ภาวนาทุกะ</strong><sup>๑</sup></p><p>                                     <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                      <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                    <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๐] ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม  อาศัยภาวนายปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         ทัสสนทุกะ  ฉันใด  พึงให้พิสดารฉันนั้น  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๕๙๑]  ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ  ในอวิตตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                       <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๒] ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม  อาศัยภาวนายปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  อาศัยธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>๑.  ม.  ภาวนายปหาตัพพทุกะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 643</p><p>         คือ ฯลฯ  ขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    อาศัยขันธ์ทั้งหลายทที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา ฯลฯ</p><p>    </p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๕๙๓]  ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         ในนเหตุปัจจัย    ในปัจจยวารปัจจนียะ  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะมี ๓</p><p>วาระ  พึงยกโมหะออกเสีย.</p><p>         วาระแม้ทั้งปวง  เหมือนกับทัสสนทุกะ  ส่วนอุทธัจจะปัจจนียะต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 644</p><p>                                         <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๔]  ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัยแก่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>  </p><p>                                    <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๕] ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งราคะที่เป็นภาวนาย-</p><p>ปหาตัพพธรรม    เพราะปรารภราคะนั้น     ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม</p><p>ฯลฯ  อุทธัจจะ ฯลฯ  โทมนัสที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม ฯลฯ</p><p>         เพราะปรารภอุทธัจจะ  อุทธัจจะ  ย่อมเกิดขึ้น,  โทมนัสที่เป็นภาวนาย-</p><p>ปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะปรารภโทมนัสที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม     โทมนัสที่เป็น</p><p>ภาวนายปหาตัพพธรรม   ย่อมเกิดขึ้น  อุทธัจจะ  ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 645</p><p>                   ๒.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ </strong></p><p><strong>ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว   ที่เป็นภาวนายปหา-</p><p>ตัพพธรรม ฯลฯ  กิเลสที่ข่มแล้ว  ฯลฯ  กิเลสที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         พิจารณาเห็นขันธ์ทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม     โดยความ</p><p>เป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภขันธ์นั้น</p><p>ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ฯลฯ  วิจิกิจฉา  ฯลฯ</p><p>โทมนัสที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         รู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิตที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม      เป็นปัจจัยแก่เจโต-</p><p>ปริยญาณ   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ฯลฯ  แก่อนาคตังสญาณ  แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือบุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  กระทำอุโบสถกรรม  แล้วพิจารณา</p><p>กุศลกรรมนั้น     ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ  วิจิกิจฉา  ฯลฯ</p><p>โทมนัสที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 646</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ  ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค  ฯลฯ  เป็นปัจจัยแก่ผล  แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว    ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพ-</p><p>ธรรม ฯลฯ</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>ภาวนายปหาตัพพธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  ย่อมยินดี ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพ-</p><p>ธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ  วิจิกิจฉา ฯลฯ  โทมนัสที่ไม่ใช่ภาวนายปหา-</p><p>ตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฯลฯ     เป็นปัจจัยแก่ยถากัมมูปคญาณ,  แก่</p><p>อนาคตังสญาณ  แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>.</p><p>         คือ   บุคคลให้ทาน  ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    ฌาน  ฯลฯ    จักษุ  ฯลฯ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>ภาวนายปหาตัพพธรรม    เพราะปรารภทานเป็นต้นนั้น    ราคะที่เป็นภาวนาย-</p><p>ปหาตัพพธรรม    ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ    อุทธัจจะ ฯลฯ    โทมนัสที่เป็นภาวนาย-</p><p>ปหาตัพพธรรม ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 647</p><p>                                          <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๖]  ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัยแก่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง     เพราะกระทำราคะที่เป็นภาว-</p><p>นายปหาตัพพธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ครั้นกระทำราคะนั้นให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง     เพราะกระทำราคะที่เป็นภาว-</p><p>นายปหาตัพพธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     ครั้นกระทาราคะนั้นให้</p><p>เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม     ย่อม</p><p>เกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 648</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรมแล้ว    กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น      ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 649</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ฌาน.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ครั้น</p><p>กระทำทานเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะที่เป็นภาวนาย-</p><p>ปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                   <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๗] ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ภาวนาทุกะ</strong>  เหมือนกับทัสสนทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>               <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>     มี  ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ.</p><p>                                  <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๘] ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 650</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม ฯลฯ  โทสะ  โมหะ  มานะ  ฯลฯ</p><p>ความปรารถนา     เป็นปัจจัยแก่ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม     แก่โทสะ</p><p>แก่โมหะ   แก่มานะ   แก่ความปรารถนา   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม      เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม      แล้วให้ทาน</p><p>ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทาลายสงฆ์.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยโทสะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม ฯลฯ โมหะ ฯลฯ</p><p>มานะ ฯลฯ   ความปรารถนา   แล้วให้ทาน  ฯลฯ    ยังสมาบัติให้เกิด    ฆ่าสัตว์</p><p>ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม ฯลฯ   ความปรารถนา   เป็นปัจจัย</p><p>แก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่ปัญญา  แก่ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  แก่โทสะ</p><p>แก่โมหะ     แก่ทิฏฐิ     แก่ความปรารถนา     แก่สุขทางกาย     แก่ทุกข์ทางกาย</p><p>แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ    ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม    เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม    ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 651</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้วให้ทาน ฯลฯ ยังสมาบัติให้เกิด  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย   ศีล  ฯลฯ   ปัญญา ฯลฯ    ราคะที่ไม่ใช่ภาวนาย-</p><p>ปหาตัพพธรรม  โทสะ  โมหะ  มานะ  ทิฏฐิ   ความปรารถนา  ฯลฯ  สุขทาง</p><p>กาย  ทุกข์ทางกาย   เสนาสนะ   แล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่</p><p>ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   แก่โทสะ   แก่โมหะ   แก่ทิฏฐิ   แก่ความ</p><p>ปรารถนา   แก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย    แก่มรรค    แก่ผลสมาบัติ    ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา   แล้วก่อมานะ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ  ปัญญา  ราคะ ฯลฯ  ความปรารถนา สุข</p><p>ทางกาย   ทุกข์ทางกาย ฯลฯ   เสนาสนะ   แล้วก่อมานะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 652</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  เสนาสนะ    เป็นปัจจัยแก่ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพ-</p><p>ธรรม   แก่โทสะ   แก่โมหะ   แก่มานะ    แก่ความปรารถนา     ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๕๙๙] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม     ด้วยอำนาจของปุเรชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น   ราคะที่ไม่</p><p>ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น  วิจิกิจฉา  ย่อมเกิด</p><p>ขึ้น  โทมนัสที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฯลฯ     โผฏฐัพพายตนะ     เป็นปัจจัยแก่กาย-</p><p>วิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   กายายตนะ   เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ.</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 653</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  ซึ่งจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ  เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น        ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม     ย่อมเกิดขึ้น</p><p>อุทธัจจะ   ย่อมเกิดขึ้น  โทมนัสที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  วัตถุปุเรชาตะ   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                       <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย   ๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>                                          <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๖๐๐] ๑.   <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         เจตนาที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้ง</p><p>หลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         เจตนาที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 654</p><p>         พึงกระทำมูล (วาระที่  ๓)</p><p>         เจตนาที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้ง </p><p>หลาย   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                       ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>แก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม      เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์และ</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ    ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ภาวนาทุกะ</strong>  เหมือนกับ  ทัสสนทุกะ  ทุกปัจจัย ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๐๑]  ในเหตุปัจจัย   มี ๔  วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 655</p><p>มี ๔ วาระ    ในสหชาตปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๗ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๒ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย   มี ๒ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย  มี  ๔ วาระ   ในวิปากปัจจัย   มี ๑ วาระ   ในอาหารปัจจัย  มี ๔</p><p>วาระ   ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ   ในฌานปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในมัคคปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในสัมปยุตตปัจจัย   มี ๒ วาระ      ในวิปปยุตตปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในอัตถิปัจจัย  มี ๗ วาระ    ในนัตถิปัจจัย  มี ๔  วาระ   ในวิคตปัจจัย  มี ๔</p><p>วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี ๗ วาระ.</p><p>         การจำแนกรายละเอียดในปัจจนียะ      พึงจำแนกเหมือนกับทัสสนทุกะ</p><p>แม้การนับอีก ๓ นัย   ก็พึงนับอย่างนี้.</p><p>                                         <em>ภาวนาทุกกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 656</p><p>                         <strong>๘๕. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๐๒] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๒.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม </p><p>                     ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   อาศัยทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑    ที่เป็นทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 657</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ   ขันธ์ ๒ ฯลฯ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยโมหะ  ที่</p><p>สหรคตด้วยวิจิกิจฉา.  ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>                    ๕.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยโมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                    ๖.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปทาตัพพ-</strong></p><p><strong>เหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยโมหะที่สหรคต</p><p>ด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                    ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>เหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 658</p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ.</p><p>                     ๙.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เกิดขึ้น   เพราะเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา   และโมหะ ฯลฯ   อาศัยขันธ์ ๒. </p><p> </p><p>                                    <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๐๓] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 659</p><p>                    ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และโมหะ  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัย โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                    ๖.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  และโมหะ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                                                 ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 660</p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๐๘]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๖ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ     ในอาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ     ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ    ใน</p><p>วิปากปัจจัย  มี ๑ วาระ     ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอินทริยปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ    ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอัตถิปัจจัย  มี ๙ วาระ    </p><p>ในนัตถิปัจจัย  มี ๖ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๐๕] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 661</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑     ที่ไม่ใช่ทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยอุท-</p><p>ธัจจะ.</p><p>                       <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๐๖]  ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ     ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ   ใน</p><p>นฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                                         <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๐๗]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ...   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ฯลฯ    ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ  ฯลฯ    ใน</p><p>นวิปปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓  วาระ   ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 662</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๖๐๘]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ...  ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ   ฯลฯ  ในวิปากปัจจัย ๑ วาระ ฯลฯ  ในมัคคปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>สหชาตวาระ</strong>  เหมือนกับปฏิจจวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 663</p><p>                                       <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๐๙] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</p><p>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.   ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                   ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ    สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยโมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                   ๔.  <strong>ทัสสเนนปทาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>เหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 664</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยโมหะ  ที่สหรคต</p><p>ด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                   ๕.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑     ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>และหทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.   ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา</p><p>และหทยวัตถุ   ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>เหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป      อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     และ</p><p>โมหะ.</p><p>                   ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น  เพราะเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 665</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>และหทยวัตถุ   ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</p><p>ธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉาและโมหะ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๑๐] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม   เกิดขึ้น   เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>   มี  ๓  วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         เหมือนกับปฏิจจวาระ ฯลฯ   อาศัยหทยวัตถุ   ฯลฯ   มี ๓ วาระ.</p><p>         ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ ขันธ์๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   จักขุวิญญาณ    อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 666</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยหทย-</p><p>วัตถุ,  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยโมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                    ๔.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>เหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๕.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเทตุกธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา</p><p>และโมหะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    และธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</strong></p><p><strong>เหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา   และหทยวัตถุ.</p><p>                    ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    อาศัยทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เกิดขึ้น    เพราะ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 667</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    อาศัยขันธ์ ๑     ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>และหทยวัตถุ   ฯลฯ   ขันธ์ ๒ </p><p>         ขันธ์ ๓   และโมหะ    อาศัยขันธ์ ๑     ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     และ</p><p>หทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.                                        </p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๑๑]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง  มี ๙ วาระ      ในวิปากปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ  ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>  </p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๑๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เกิดขึ้น   เพราะนเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ   อาศัยกายาตนะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 668</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะและหทยวัตถุ.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย</strong></p><p><strong>ธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วย</p><p>วิจิกิจฉา   และหทยวัตถุ. </p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๑๓]  ในนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย   มี</p><p>๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนฌาน</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 669</p><p>                                        <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๑๔] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือกับทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    เจือกับขันธ์ ๑.   ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือ</strong></p><p><strong>กับธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น   เพราะเหตุ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือกับธรรมที่ไม่</strong></p><p><strong>ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  เจือกับ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                    ๔.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือกับทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม   เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓    เจือกับขันธ์ ๑    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    และโมหะ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 670</p><p>                                  <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๑๕] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เจือกับทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม    เกิดขึ้น    เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>  มี  ๓  วาระ</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือ</strong></p><p><strong>กับธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เกิดขึ้น    เพราะ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ เจือกับขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือกับธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๔.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือกับทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะอารัมมณปัจจัย</strong>  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                                               ฯลฯ</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๑๖]  ในเหตุปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี  ๖  วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในอนันตรปัจจัย   มี ๖ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง</p><p>มี  ๖ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 671</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๑๗] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เจือ</strong></p><p><strong>กับทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้นเพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่สหรคต</p><p>ด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เจือ</strong></p><p><strong>กับธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้นเพราะนเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๓  เจือกับขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  เจือกับ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๑๘]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ   ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 672</p><p>                                      <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๑๙]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ . . .  ในนปุเร-</p><p>ชาตปัจจัยมี ๔ วาระ  ฯลฯ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                      <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๖๒๐]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ...   ใน</p><p>อนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ  ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯสฯ ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>สัมปยุตตวาระ</strong>  เหมือนกับ    <strong>สังสัฏฐวาระ</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 673</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒๑] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 674</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๕)</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย </p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๖)</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒๒] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลาย      ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   และโมหะ   ย่อมเกิดขึ้น </p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลาย      ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 675</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอานาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ   กระทำอุโบสถกรรมแล้วพิจารณา</p><p>กุศลกรรมนั้น    ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง     เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    ย่อมเกิดขึ้น,    อุทธัจจะ  ฯลฯ</p><p>โทมนัสที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         กุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ  ออกจากฌาน  ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค     แล้วพิจารณามรรค   ฯลฯ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว   ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม ฯลฯ  กิเลสที่ข่มแล้ว  ฯลฯ  รู้กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาล</p><p>ก่อน.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม   และโมหะ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง   ฯฯะฯ    ย่อม</p><p>ยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะที่ไม่ใช่ทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  อุทธัจจะ  ฯลฯ  โทมนัสที่ไม่ใช่ทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ  แก่อาวัชชนะ</p><p>แก่โมหะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 676</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทานแล้ว   ฯลฯ   ฌาน  ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่งซึ่งจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ    ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     ย่อมเกิดขึ้น     ทิฏฐิ    ฯลฯ</p><p>วิจิกิจฉา  ฯลฯ  โทมนัสที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เพราะปรารภจักษุ   ฯลฯ  หทยวัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม     และโมหะ    ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา</p><p>และโมหะ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา      และโมหะ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    และโมหะ    ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และโมหะ  ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 677</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๙)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  และโมหะ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                        <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒๓] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรมให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                   ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 678</p><p>                    ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  สหชาตาธิปติ  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน  ฯลฯ   ศีล  ฯลฯ   กระทำอุโบสถกรรมแล้ว     กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   แล้วพิจารณา    ย่อมยินดี    ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง      เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ  จากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ฯลฯ   เป็นปัจจัยแก่ผล  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 679</p><p>         ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำจักษุ   ฯลฯ     หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     ให้เป็นอารมณ์อย่างหนัก</p><p>แน่น    ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะ</p><p>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ฯลฯ   ทาน ฯลฯ   ศีล ฯลฯ   กระทำอุโบสถกรรม  ฯลฯ   ฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่งซึ่งจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ    ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ครั้นกระทำทานเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น      ราคะที่เป็นทัสส-</p><p>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong> </p><p>         [๖๒๔]  ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 680</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     ที่เกิดก่อน ๆ     เป็นปัจจัยแก่</p><p>โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่วุฏ-</p><p>ฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     ที่เกิดหลัง ๆ    และโมหะ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ที่เกิดก่อน ๆ เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๕)</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่เกิดก่อน ๆ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อาวัชชนะ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 681</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๖)</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     ที่เกิดก่อน ๆ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     ที่เกิดหลัง ๆ   และโมหะ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย,</p><p>         อาวัชชนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    และ</p><p>โมหะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่เกิดก่อน ๆ    และโมหะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่เกิดก่อน ๆ   และโมหะ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  และโมหะ   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๙) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 682</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่เกิดก่อน ๆ   และโมหะ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่เกิดหลัง ๆ    และโมหะ    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย</p><p>                       <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ   ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๖วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒๕] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ใน ๒ อย่างที่เหลือ   เป็นอนันตรูปนิสสยะ   และปกตูปนิสสยะ</p><p>         พึงกระทำมูล    (วาระที่ ๒) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 683</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม      และโมหะ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้วให้ทาน ฯลฯ ยังสมาบัติให้เกิด   ก่อมานะ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล  ฯลฯ ปัญญา  ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพ- </p><p>เหตุกธรรม   โทสะ   โมหะ   มานะ  ความปรารถนา   สุขทางกาย  ทุกข์ทางกาย</p><p>ฯลฯ   เสนาสนะ  แล้วให้ทาน  ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ศรัทธา   ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา   แก่ปัญญา  แก่ราคะ</p><p>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ฯลฯ  แก่ความปรารถนา  แก่ผลสมาบัติ </p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 684</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา ฯลฯ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัย   ศีล   ฯลฯ  ปัญญา   ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหา-</p><p>ตัพพเหตุกธรรม   โทสะ   โมหะ   มานะ   ความปรารถนา  สุขทางกาย    ทุกข์-</p><p>ทางกาย ฯลฯ   เสนาสนะ  แล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม   แก่โทสะ   แก่โมหะ   แก่ทิฏฐิ    แก่ความปรารถนา    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ศรัทธา  ฯลฯ  ปัญญา  ราคะที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>โทสะ   โมหะ  มานะ  ความปรารถนา  สุขทางกาย ฯลฯ เสนาสนะ  เป็นปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 685</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ    ด้วยอำนาจของอุปนิสสย- </p><p>ปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ   <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกจฉา    และโมหะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล (วาระที่ ๘)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    และโมหะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    และโมหะ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล (วาระที่  ๙)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    และโมหะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒๖] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 686</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะที่</p><p>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น  อุทธัจจะ   ฯลฯ  โทมนัสที่</p><p>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฯลฯ.</p><p>         ที่เป็น  วัตถุปุเรชาตะ   ฯลฯ</p><p>                   ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  ซึ่งจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  ราคะที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                   ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง    คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 687</p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ      เพราะปรารภหทยวัตถุ     ขันธ์ทั้งหลายที่</p><p>สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   และโมหะ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                                  <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒๗] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     ด้วยอำนาจของปัจฉาชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย   ฯลฯ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย   ฯลฯ</strong> </p><p>                     ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                                   <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>                                     <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๖๒๘] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส- </strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 688</p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐาน</p><p>รูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์</p><p>และกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 689</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์</p><p>และกฏัตตารูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                   <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ    ๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>                                        <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong>                           </p><p>         [๖๒๙] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>    มี ๓ วาระ</p><p>(วาระที่ ๑-๒-๓) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 690</p><p>                  ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ   <strong>อินทริยะ</strong>   ฯลฯ</p><p>                  ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ฯลฯ</p><p>                  ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                  ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>สหชาตะ</strong> รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   และหทยวัตถุ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ ๓   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 691</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    และโมหะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์  ๓</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ</p><p>                     ๘.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ   <strong>อินทริยะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                     ๙.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                     <strong>๒๒.  อัตถิปัจจัย   ฯลฯ    ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย.</strong> </p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong> </p><p>         [๖๓๐]   ในเหตุปัจจัย    มี ๖ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 692</p><p>มี ๙ วาระ   ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย   มี ๖ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ     ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๓ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในวิปากปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔</p><p>วาระ   ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ   ในฌานปัจจัย  มี  ๔ วาระ   ในมัคคปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในอัตถิปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนัตถิปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในวิคตปัจจัย  มี ๙</p><p>วาระ   ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                  <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๓๑] ๑.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๒.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 693</p><p>                   ๓.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสส-</strong></p><p><strong>เนนปหาตัพพเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอานาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็น</p><p>ปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 694</p><p>                  ๗.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๘.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนน-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>, </p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                  ๙.  <strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เป็นปัจจัยแก่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p> </p><p>                             <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๓๒]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในโนอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 695</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๓๓]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ....   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนอนันตรปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย   มี ๖ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย   มี ๒ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ  ฯลฯ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓</p><p>วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๖๓๔]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ    อนุโลมมาติกา    พึงให้พิสดาร   ในอวิคตปัจจัย  มี</p><p>๙ วาระ.</p><p>                           <em>ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 696</p><p>                        <strong>๘๖.   ภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๓๕]  ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม  อาศัยภาวนายปหา-</strong></p><p><strong>ตัพพเหตุกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         โดยนัยนี้  ปฏิจจวาระก็ดี   สหชาตวาระก็ดี   ปัจจยวาระก็ดี   นิสสย-</p><p>วาระก็ดี    สังสัฏฐวาระก็ดี    สัมปยุตตวาระก็ดี    เหมือนกับทัสสเนนปหาตัพพ-</p><p>เหตุกทุกะ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  พึงตั้งไว้ในฐานะแห่งโมหะ  ที่สหรคต</p><p>ด้วยวิจิกิจฉา.</p><p>                                               ฯลฯ</p><p>                                       <em>ปฏิจจวาระ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 697</p><p>                                        <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๓๖]  ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ภาว-</strong></p><p><strong>นายปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         มี ๖ วาระ  เหมือนกับทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ.</p><p>                                  <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๓๗] ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ภาว-</strong></p><p><strong>นายปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ วาระ  เพราะปรารภ  เหมือนกับทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน  ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรม    แล้ว</p><p>พิจารณากุศลกรรมนั้น   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภกุศลกรรม</p><p>นั้น     ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    ย่อมเกิดขึ้น    ทิฏฐิ  ฯลฯ</p><p>วิจิกิจฉา ฯลฯ  โทมนัสที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ  ออกจากฌาน</p><p>ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 698</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค ฯลฯ  เป็นปัจจัยแก่ผล  แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว    ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม ฯลฯ   กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  ฯ  ฯ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม     และโมหะ     โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ</p><p>ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะที่ไม่ใช่</p><p>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    ย่อมเกิดขึ้น    ทิฏฐิ   ฯลฯ    วิจิกิจฉา  ฯลฯ</p><p>โทมนัสที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ แก่อาวัชชนะ</p><p>แก่โมหะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  ฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ  ฯลฯ    ย่อมยินดี    ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง  ซึ่งขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม  และโมหะ</p><p>เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น อุทธัจจะ ฯลฯ โทมนัสที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 699</p><p>         คือ  เพราะปรารภจักษุ  ฯลฯ  หทยวัตถุ  ฯลฯ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม  และโมหะ    ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ</p><p>และโมหะ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         อารัมมณปัจจัย  ที่เป็นปัจจัยสงเคราะห์  พึงกระทำทั้ง ๓ นัย.</p><p>                                           <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๖๓๘] ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ภาว-</strong></p><p><strong>นายปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>    และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะกระทำราคะที่เป็นภาว-</p><p>นายปหาตัพพเหตุกธรรม    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้นกระทำธรรม</p><p>นั้น  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมป-</p><p>ยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 700</p><p>         บุคคลย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะกระทำราคะที่เป็นภาว-</p><p>นายปหาตัพพเหตุกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้นกระทำธรรมนั้น</p><p>ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม</p><p>ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตต- </p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ภาว-</strong></p><p><strong>นายปหาตัพพเหตุกธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุก-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม      เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรม    แล้วกระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    แล้วพิจารณา    เพราะกระทา  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 701</p><p>กุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น      ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         พิจารณากุศลกรรมทั้งหลายที่ได้สั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ    จาก</p><p>ฌาน ฯลฯ </p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค ฯลฯ   เป็นปัจจัยแก่ผล    ด้วยอำนาจ</p><p>ของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ</p><p>ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม      เป็นปัจจัยแก่</p><p>สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ให้ทาน ฯลฯ  พิจารณาฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ครั้นกระทาจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะที่เป็น</p><p>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 702</p><p>                                         <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๖๓๙]  <strong>ในอนันตรปัจจัย</strong>      เพราะเหตุแห่งธรรมที่ไม่ใช่ภาวนาย-</p><p>ปหาตัพพเหตุกธรรม    โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ไม่พึงกระทำ    โมหะที่</p><p>สหรคตด้วยอุทธัจจะ  พึงกระทำ.</p><p>                     <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย  ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>   มี ๖ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>                                    <strong>๙.   อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๖๔๐]  ๑.  <strong>ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ภาว-</strong></p><p><strong>นายปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒). </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 703</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม      และโมหะ      ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ฉันทราคะ   ในภัณฑะของตน    เป็นปัจจัยแก่ฉันทราคะ   ในภัณฑะ</p><p>ของผู้อื่น  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ฉันทราคะ   ในของหวงแหนของตน   เป็นปัจจัยแก่ฉันทราคะในของ</p><p>หวงแหนของผู้อื่น   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓).</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และโมหะ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา   แล้วให้ทาน  ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด   ถือ</p><p>ทิฏฐิ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 704</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ   ปัญญา   ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม  โทสะ  โมหะ  มานะ  ทิฏฐิ   ความปรารถนา  สุขทางกาย  ทุกข์</p><p>ทางกาย ฯลฯ   เสนาสนะ   ให้ทาน ฯลฯ   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่</p><p>ราคะที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   แก่โทสะ   แก่โมหะ   แก่ทิฏฐิ   แก่</p><p>ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย ฯลฯ  แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ    อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาแล้ว   ก่อมานะ ฯลฯ</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ราคะที่เป็นภาวนายปหาตัพพ-</p><p>เหตุกธรรม   แก่โทสะ   แก่โมหะ   แก่มานะ   แก่ความปรารถนา   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพเหตุกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 705</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ  สุขทางกาย ฯลฯ  เสนาสนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   และโมหะ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         แม้อุปนิสสยปัจจัย  ที่เป็นปัจจัยสงเคราะห์  ก็พึงกระทำทั้ง  ๓ นัย. </p><p> </p><p>                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย   ฯลฯ    ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๔๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม    เป็น</strong></p><p><strong>ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม   ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>         ในเหตุที่จำแนกธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม    ย่อมได้นานา-</p><p>ขณิกะ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>.</p><p>         ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกทุกะ ฉันใด แม้เพราะภาวนายปหาตัพพเหตุก-</p><p>ธรรมเป็นปัจจัยก็ดี  ปัจจนียะก็ดี  การจำแนกก็ดี   การนับก็ดี   ก็ฉันนั้นไม่มี</p><p>แตกต่างกัน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 706</p><p>         <strong>ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม</strong> ฯลฯ  พึงกระทำแม้ฉันทราคะ  ในภัณฑะ</p><p>ของตน  โดยส่วนสุดเบื้องปลาย.</p><p>         <strong>ภาวนายปหาตัพพธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนาย-</strong></p><p><strong>ปหาตัพพธรรม   ฯลฯ</strong>    แม้ฉันทราคะ   ในภัณฑะของตน   ก็พึงกระทำโดย</p><p>ส่วนสุดเบื้องปลาย.</p><p>                              <em>ภาวนายปหาตัพพเหตุกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 707</p><p>                                    <strong>๘๗.  สวิตักทุกะ</strong></p><p>                                        <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๔๒] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม     อาศัยสวิตักกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อวิตักกธรรม  อาศัยสวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ วิตก และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>สวิตักกธรรม  และอวิตักกธรรม   อาศัยสวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓,   วิตก   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็น</p><p>สวิตักกธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>อวิตักกธรรม  อาศัยอวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 708</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอวิตักก-</p><p>ธรรม  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยวิตก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓ และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอวิตักก-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยวิตก.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยวิตก,  วิตก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ </p><p>                     ๕.  <strong>สวิตักกธรรม  อาศัยอวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยวิตก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยวิตก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๖.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม  อาศัยอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลายและจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยวิตก.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  อาศัยวิตก.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  และกฏัตตารูป  อาศัยวิตก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  อาศัยวิตก. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 709</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  วิตก  และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๗.  <strong>สวิตักกธรรม   อาศัยสวิตักกธรรม  และอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์  ๑    ที่เป็นสวิตักกธรรม    และวิตก  ฯลฯ</p><p>อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสวิตักกธรรม   และ</p><p>วิตก ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม   และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๘.  <strong>อวิตักกธรรม   อาศัยสวิตักกธรรม   และอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม,   วิตก</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม,</p><p>วิตก  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  วิตักกธรรม   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม</p><p>และหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 710</p><p>                     ๙.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม  อาศัยสวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอวิตักกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสวิตักกธรรม</p><p>และวิตก ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตก ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   วิตก  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓    และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็น</p><p>สวิตักกธรรม   และวิตก ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์  ๑   ที่เป็นสวิตักกธรรม   และ</p><p>วิตก ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  วิตก  และมหา-</p><p>ภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  และวิตก  อาศัยขันธ์  ๑   ที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม  และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>   </p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๔๓]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 711</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๔๔] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม     อาศัยสวิตักกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ฯลฯ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคต </p><p>ด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>         ธรรมที่มีสวิตักกธรรมเป็นมูล  ที่เหลือ ๒ วาระ  (วาระที่ ๒-๓)</p><p>พึงกระทำอเหตุกะด้วย  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                     ๔.  <strong>อวิตักกธรรม อาศัยอวิตักกธรรม  เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอวิตักกธรรม    ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยวิตก  ที่เป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยวิตก.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยวิตก,  วิตก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                      ๕.  <strong>สวิตักกธรรม อาศัยอวิตักกธรรม  เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยวิตก  ที่เป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยวิตก. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 712</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยวิตักก-</p><p>ธรรม.</p><p>                   ๖.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม   อาศัยอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย   ฯลฯ</strong></p><p>         เหมือนกับเหตุปัจจัย  พึงกำหนดว่า  เป็นอเหตุกะ.</p><p>                   ๗.  <strong>สวิตักกธรรม   อาศัยสวิตักกธรรม    และอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสวิตักกธรรม    ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>และวิตก ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์๑    ที่เป็นสวิตักกธรรม</p><p>และวิตก   ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสวิตักกธรรม</p><p>หทยวัตถุ,   และวิตก   ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   และวิตก.</p><p>         ส่วนที่เหลือ ๒ วาระ   (วาระที่ ๘-๙)    เหมือนกับเหตุปัจจัย     ไม่มี</p><p>แตกต่างกัน    พึงกำหนดว่า   เป็นอเหตุกะ.</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๔๕]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ    ฯลฯ    ใน </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 713</p><p>นอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนปัจฉาชาต-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในนสัมป-</p><p>ยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ   ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                        <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๔๖]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>     ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ     ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในนกัมมปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓  วาระ  ในโนวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ.</p><p>  </p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๖๔๗]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>      ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ</p><p>ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในปุเรชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ   ฯลฯ   ใน</p><p>อาเสวนปัจจัย  มี ๕ วาระ     ในกัมมปัจจัย  มี ๙ วาระ  ฯลฯ   ในมัคคปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙  วาระ.</p><p>         <strong>สหชาตวาระ</strong>  เหมือนกับปฏิจจาวาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 714</p><p>                                        <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                        <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๔๘]  ๑.  <strong>สวิตักกธรรม อาศัยสวิตักกธรรม  เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                      ๔.  <strong>อวิตักกธรรม อาศัยอวิตักกธรรม  เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอวิตักก-</p><p>ธรรม  ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยวิตักกธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓    และกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็น</p><p>อวิตักกธรรม  ฯลฯ  ขันธ์  ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยวิตก.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยวิตก   วิตก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม     อาศัยหทยวัตถุ,    วิตก    อาศัย</p><p> หทยวัตถุ.</p><p>                     ๕.  <strong>สวิตักกธรรม อาศัยอวิตักกธรรม  เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 715</p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยวิตก.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         แม้ในปฏิสนธิขณะ   ก็มีทั้ง   ๒  วาระ. </p><p>                     ๖.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม   อาศัยอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   อาศัยวิตก.</p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยวิตก.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         วิตกและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         แม้ในปฏิสนธิขณะ  ก็เหมือนกับปวัตตินั้นเทียว.</p><p>                     ๗.  <strong>สวิตักกธรรม   อาศัยสวิตักกธรรม   และอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม     และวิตก    ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสวิตักกธรรม     และหทยวัตถุ   ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  พึงทำทั้ง ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 716</p><p>                   ๘.  <strong>อวิตักกธรรม   อาศัยสวิตักกธรรม   และอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม และวิตก.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นวิตักกธรรม,    อวิตักก-</p><p>ธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         วิตก  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นวิตักกธรรม   และหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         แม้ในปฏิสนธิขณะ  ก็มีทั้ง ๓ วาระ.</p><p>                   ๙.  <strong>สวิตักกธรรม  และอวิตักกธรรม   อาศัยสวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอวิตักกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม   และวิตก  ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม    วิตก,    และหทยวัตถุ.</p><p>ฯลฯ   ขันธ์ ๒. </p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  วิตก,  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ขันธ์ ๓   และวิตักกธรรม   อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม   และ</p><p>หทยวัตถุ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๔๙]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 717</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๕๐]  ๑.  <strong>สวิตักกธรรม อาศัยสวิตักกธรรม  เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         พึงกระทำเป็น ๙ วาระ.</p><p>         พึงกำหนดคำว่า  เป็นอเหตุกะ ๓ วาระเท่านั้น   พึงยกโมหะออกเสีย.</p><p>เหมือนเหตุปัจจัยในปฏิจจวาระ  เพิ่มปัญจวิญญาณ  โมหะ  วิตก.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๕๑]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ฯลฯ    ในนอุป-</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ใน</p><p>นวิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนอินทริยปัจจัย</p><p>มี  ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสัมป-  </p><p>ยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๖ วาระ     ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี  ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 718</p><p>                                        <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๕๒] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม เจือกับสวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อวิตักกธรรม เจือกับสวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  วิตก  เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>สวิตักกธรรม  และอวิตักกธรรม  เจือกับสวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และวิตก   เจือกับขันธ์ ๑   ที่เป็นสวิตักกธรรม  ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>อวิตักกธรรม เจือกับ อวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นอวิตักกธรรม,  ขันธ์ ๒ เจือกับ </p><p>ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 719</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                       ๕.  <strong>สวิตักกธรรม เจือกับอวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   เจือกับวิตก,</p><p>         ในปฏิสนธขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๖.  <strong>สวิตักกธรรม  เจือกับสวิตักกธรรม  และอวิตักก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   เจือกับขันธ์ ๑    ที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก  ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๕๓]  ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๖ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๖ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                            <strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๕๔]  ๑.  <strong>สวิตักกธรรม  เจือกับสวิตักกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         โดยนัยนี้     พึงกระทำเป็น ๖ วาระ   เหมือนกับอนุโลม   พึงกำหนด</p><p>คำว่า  อเหตุกะ มี ๓ วาระ  เหมือนกัน    พึงยกโมหะออกเสีย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 720</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๕๕]  ในนเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๖ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 721</p><p>                                        <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๕๖] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิตก   และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓).</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,</p><p>วิตก   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 722</p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                       <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๕๗]  ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม    ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสวิตักกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม     ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น </p><p>อวิตักกธรรมและวิตก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม      ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>สวิตักกธรรมและวิตก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                      ๔.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลายออกจากฌานที่เป็นอวิตักกธรรม  แล้วพิจารณา</p><p>ฌานที่เป็นอวิตักกธรรม,   ออกจากมรรคแล้วพิจารณามรรค,    ออกจากผลแล้ว</p><p>พิจารณาผล,  พิจารณานิพพาน. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 723</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่มรรคที่เป็นอวิตักกธรรม    แก่ผล    แก่วิตก</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักก-</p><p>ธรรม  และวิตก  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลิน</p><p>ยิ่ง  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  วิตก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต  ที่เป็นอวิตักกธรรม  ด้วย</p><p>อำนาจของเจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ ฯลฯ  อากิญจัญญายตนะ ฯลฯ</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,     แก่</p><p>เจโตปริยญาณ,     แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,   แก่ยถากัมมูปคญาณ   แก่อนา-</p><p>คตังสญาณ   แก่วิตก  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม  และวิตก   ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอวิตักกธรรม   และวิตก   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                    ๕.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลายออกจากฌาน  ที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ  ออก</p><p>จากมรรค  พิจารณามรรค,  ออกจากผล  พิจารณาผล,  พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่มรรคที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม,  แก่ผล,  แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 724</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิ-</p><p>ตักกธรรม    และวิตก    โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ     ย่อมยินดี    ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น   ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ  โทมนัส</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม  และวิตก ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสวิตักกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๖.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลายออกจากฌานที่เป็นอวิตักกธรรม  ฯลฯ    ออก</p><p>จากมรรค  พิจารณามรรค,  ออกจากผล  พิจารณาผล,  พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,  แก่โวทาน,   แก่มรรคที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม,   แก่ผล,  แก่อาวัชชนะ,   แก่วิตก  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักก-</p><p>ธรรม  และวิตก   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลิน</p><p>ยิ่ง  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตก</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม     และวิตก     ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๗.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม  ด้วยอานาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 725</p><p>         คือ    เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตก  ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตก  ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอวิตักกธรรม   และวิตก   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม และวิตก ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                       <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๖๕๘] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 726</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  วิตก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสวิตักกธรรม  เป็นปัจจัยแก่วิตก  และจิตตสมุฏฐาน-</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,</p><p>วิตก  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อานาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 727</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากฌานที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ ออกจากมรรค</p><p>ฯลฯ  พิจารณามรรค,   ออกจากผล   กระทำผลให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>แล้วพิจารณา,   กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   แล้วพิจารณา.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่มรรคที่เป็นอวิตักกธรรม,    แก่ผล     แก่วิตก</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม    และวิตก    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้น    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว    วิตก   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม  และวิตกให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  วิตก  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากฌานที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ แล้วพิจารณา</p><p>ฌาน,     ออกจากมรรค  ฯลฯ    แล้วพิจารณามรรค,    ออกจากผล    กรทำ</p><p>ผลให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น     แล้วพิจารณา,       กระทำนิพพานให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น  แล้วพิจารณา. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 728</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่มรรคที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม,   แก่ผล  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ  ฯลฯ   หทย-</p><p>วัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม  และวิตกให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว     ราคะ     ย่อม</p><p>เกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม     และวิตก      ให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                  ๖.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากฌานที่เป็นอวิตักกธรรม   ฯลฯ    ออกจาก</p><p>ผล  พิจารณาผล  พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่มรรคที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม,  แก่ผล,   และแก่วิตก   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่งเพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม   และวิตกให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ครั้น</p><p>กระทำจักษุเป็นต้นนั้น    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม  และวิตกให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 729</p><p>                     ๗.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตกให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตกให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  วิตก   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตกให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                        <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>          [๖๕๙] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ     เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>อวิตักกธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 730</p><p>         จุติจิต   ที่เป็นสวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่เป็นอวิตักก-</p><p>ธรรม   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อาวัชชนะ  เป็นปัจจัยแก่ปัญจวิญญาณ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่   วุฏฐานะ     ที่เป็น</p><p>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งทุติยฌาน     เป็นปัจจัยแก่ทุติยฌาน      ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งตติยฌาน  ฯลฯ</p><p>         บริกรรมแห่งเนวสัญญานาสัญญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่   เนวสัญญานา-</p><p>สัญญายตนะ.</p><p>         บริกรรมแห่งทิพยจักษุ   ฯลฯ</p><p>         บริกรรมแห่งทิพโสตธาตุ  ฯลฯ</p><p>         บริกรรมแห่งอิทธิวิธญาณ   ฯลฯ    แห่งเจโตปริยญาณ  ฯลฯ    แห่ง</p><p>ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ   ฯลฯ   บริกรรมแห่งยถากัมมูปคญาณ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ยถากัมมูปคญาณ.</p><p>         บริกรรมแห่งอนาคตังสญาณ     เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ     ด้วย </p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         โคตรภู   เป็นปัจจัยแก่มรรคที่เป็นอวิตักกธรรม,  โวทาน  เป็นปัจจัย</p><p>แก่มรรคที่เป็นอวิตักกธรรม,  อนุโลมเป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ    ที่เป็นอวิตักก-</p><p>ธรรม   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 731</p><p>                    ๓.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ    และวิตก    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  วิตกที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่วิตก    ที่เกิดหลัง ๆ     ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม    ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         มรรคที่เป็นอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ผลที่เป็นอวิตักกธรรม,  ผล</p><p>ที่เป็นอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ผลที่เป็นอวิตักกธรรม. </p><p>         เนวสัญญานาสัญญายตนะของผู้ออกจากนิโรธ  เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ </p><p>ที่เป็นอวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๕.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิตที่เป็นอวิตักกธรรม เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิต   ที่เป็นสวิตักกธรรม</p><p>         ภวังค์ที่เป็นอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 732</p><p>                     ๖.  <strong>อวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   วิตกที่เกิดก่อน ๆ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม    ที่เกิดหลัง ๆ  และวิตก  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  และวิตก  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม     ที่เกิดหลัง ๆ       ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๘.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอานาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ  และวิตก  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่วิตก     ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย,    จุติจิตที่เป็น</p><p>สวิตักกธรรม     และวิตก    เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่เป็นอวิตักกธรรม   ฯลฯ</p><p>อาวัชชนะ  และวิตก  เป็นปัจจัยแก่ปัญจวิญญาณ,  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรม  และวิตก   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่เป็นอวิตักกธรรม    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งทุติยฌาน   และ   วิตก  ฯลฯ</p><p>         ข้อความที่เขียนไว้ข้างต้น    พึงเห็นโดยเหตุนี้.</p><p>         อนุโลมและวิตก    เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติที่เป็นอวิตักกธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 733</p><p>                     ๙.   <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม  เเละอวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ  และวิตก  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม     ที่เกิดหลัง ๆ    และวิตก     ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                      <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย  ฯลฯ   ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong> มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>                                     <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๖๖๐] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>สวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทามูล  (วาระที่ ๒) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 734</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม       เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อวิตักกธรรม  และวิตก  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>สวิตักกธรรม   และวิตก  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>อารัมมณูปนิสสยะ      อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นอวิตักกธรรม     แล้วยังฌานที่เป็นอวิ-</p><p>ตักกธรรมให้เกิดขึ้น ฯลฯ  ยังอภิญญาให้เกิดขึ้น  ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ  สุขทาง-</p><p>กาย  ทุกข์ทางกาย   อุตุ   โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ   วิตกแล้ว    ยังฌานที่เป็น</p><p>อวิตักกธรรม ฯลฯ  มรรค ฯลฯ  อภิญญา ฯลฯ  สมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ   และวิตก   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธาที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่สุขทางกาย    แก่ทุกข์ทางกาย</p><p>แก่มรรคที่เป็นอวิตักกธรรม   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>  พึงทำอุปนิสสยปัจจัยทั้ง ๓ นัย   ในที่ทั้งปวง. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 735</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นอวิตักกธรรม  แล้วให้ทาน  สมาทาน-</p><p>ศีล    ทำอุโบสถกรรม    ยังฌานที่เป็นสวิตักกธรรม ฯลฯ  วิปัสสนา    มรรค</p><p>อภิญญา ฯลฯ  สมาบัติให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ  วิตก  แล้ว</p><p>ให้ทาน ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ   และวิตก   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธาที่เป็นสวิตักกธรรม  แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๖.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นอวิตักกธรรม    แล้วให้ทาน ฯลฯ</p><p>ในทุติยวาระ    พึงทำบทที่เขียนไว้ทั้งหมด    ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น     ก่อมานะ</p><p>ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ    เสนาสนะ    วิตก     แล้ว</p><p>ให้ทาน ฯลฯ  ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอวิตักกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ   และวิตก   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธาที่เป็นสวิตักกธรรม ฯลฯ    แก่ปัญญา    แก่ราคะ    แก่ความปรารถนา</p><p>แก่มรรคที่เป็นสวิตักกธรรม    แก่ผลสมาบัติ     และแก่วิตก    ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 736</p><p>         คือขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม     และวิตก    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๘)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอวิตักกธรรม  และวิตก  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๙)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม       และวิตก       เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตก  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๖๑] ๑.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภหทยวัตถุนั้น   วิตก    ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         ฯลฯ  ด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ โผฏฐัพพายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 737</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอวิตักกธรรม     และวิตก</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>อวิตักกธรรม     เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น    <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น</p><p>         ที่เป็น  วัตถุปุเรชาตะ  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>อวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น     ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 738</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม      และวิตก</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                                     <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๖๒]  ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อานาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         เป็นปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>                                      <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <strong>๑๓. กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๖๖๓]  <strong>สวิตักกธรรม เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นสวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นสวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักก-</p><p>ธรรมที่เป็นวิบาก  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         โดยนัยนี้   พึงกระทำ ๔ วาระ ทั้งสหชาตะ และ นานาขณิกะ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 739</p><p>              <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ   ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี  ๖ วาระ</p><p>                                <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๖๔] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>    และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                    ๒.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                    ๓.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                    ๔.  <strong>อวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 740</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่วิตก    และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่วิตก     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย      ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                                    <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๖๖๕] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อานาจของอัตถิปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>สวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>สวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>อวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่อวิตกกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 741</p><p>         มี ๕ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ   <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๕.  <strong>อวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๖.  <strong>อวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         วิตก  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  วิตก   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่วิตก     และสัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ   ย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น      วิตก</p><p>และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่วิตก     และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย     ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 742</p><p>                     ๗.  <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตก  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓    ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม  ที่เกิดพร้อมกัน   และหทยวัตถุ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ ๓  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  แม้เพราะสหชาตะ  ก็พึงกระทำ ๒ วาระ.</p><p>                    ๘.  <strong>สวิตักกธรรม   และอวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอานาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๕  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ</strong>  และ</p><p><strong>ปัจฉาชาตะ</strong>     รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>  และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก    เป็นปัจจัยแก่จิตสมุฏ-</p><p>ฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่วิตก</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 743</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  มี ๓ วาระ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม  และวิตกที่เกิดภายหลัง    เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายนี้  ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม,    วิตกที่เกิดภายหลัง     และกพฬี-</p><p>การาหาร  เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสวิตักกธรรม   วิตกที่เกิดภายหลัง   และรูปชีวิติน-</p><p>ทรีย์  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                    ๙.  <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม  และอวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ <strong>สหชาตะ</strong> รวมกับ <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม   และวิตก  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิตักกธรรม    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓</p><p>และวิตก  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ   ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         แม้ในปฏิสนธิขณะ  มี ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 744</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๖๖]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ     ในสมนันตรปัจจัย </p><p>มี ๙ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ใน</p><p>กัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในวิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอาหารปัจจัย  มี ๔</p><p>วาระ  ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ  ในฌานปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในมัคคปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ  ใน</p><p>อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ     ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                     <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๖๗] ๑.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 745</p><p>                    ๒.  <strong>สวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๓.  <strong>สวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๔.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อวิตักกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๕.  <strong>อวิตักกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๖.  <strong>อวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สวิตักกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 746</p><p>                    ๗.  <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม  ด้วยอานาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๘. <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อวิตักกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๙.  <strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สวิตักกธรรม    และอวิตักกธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๖๘]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๖๙]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ.... ฯลฯ</p><p>ในนสมนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอุป- </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 747</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๔  วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๖๗๐]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ....   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ    อนุโลมมาติกาพึงให้พิสดาร    ในอวิคตปัจจัย  มี ๙</p><p>วาระ.</p><p>                                         <em>สวิตักกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 748</p><p>                                       <strong>๘๘.  สวิจารทุกะ</strong></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๗๑] ๑.  <strong>สวิจารธรรม  อาศัยสวิจารธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสวิจารธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         สวิตักกทุกะ  ฉันใด  พึงกระทำฉันนั้น   ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>         ในมัคคปัจจัย   ในที่นี้   พึงกระทำ ๔ วาระ    ในสวิจารทุกะ    ไม่มี</p><p>แตกต่างกัน.</p><p>                                       <em>สวิจารทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 749</p><p>                                    <strong>๘๙.  สัปปีติกทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๗๒] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม อาศัยสัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อัปปีติกธรรม อาศัยสัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ปีติ  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นสัปปีติก-</p><p>ธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม  อาศัยสัปปีติก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น   เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์   ๓,  ปีติ   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็น</p><p>สัปปีติกธรรม ฯลฯ  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>อัปปีติกธรรม  อาศัยอัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 750</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอัปปีติก-</p><p>ธรรม ฯลฯ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์  ๒, จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยปีติ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นอัปปี-</p><p>ติกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยปีติ.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยปีติ,   ปีติ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>         พึงทำสัปปีติกทุกะ  เหมือนกับสวิตักกทุกะ  ในที่ทั้งปวง.</p><p>         ในปัจจัยทั้งปวง  ปวัตติ  ปฏิสนธิ  มี  ๙ วาระ.</p><p>                            <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๗๓]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในปุเรชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในกัมมปัจจัย  มี</p><p>๙ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๗๔] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม อาศัยสัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p> </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 751</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์  ๑    ที่เป็นสัปปีติกธรรม    ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>                     ๒.  <strong>อัปปีติกธรรม อาศัยสัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ปีติและจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>                     ๓.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม  อาศัยสัปปีติก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสัปปีติก-</p><p>ธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๔.  <strong>อัปปีติกธรรม อาศัยอัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอัปปีติก-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยปีติ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็น</p><p>อัปปีติกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,    ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         อาศัยมหาภูตรูป   ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 752</p><p>                    ๕.  <strong>สัปปีติกธรรม อาศัยอัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   อาศัยปีติ   ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๖).</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยปีติ.</p><p>                    ๗.  <strong>สัปปีติกธรรม  อาศัยสัปปีติกธรรม  และอัปปีติก- </strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสัปปีติกธรรม    ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>และปีติ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๘.  <strong>อัปปีติกธรรม  อาศัยสัปปีติกธรรม  และอัปปีติก-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ   และปีติ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม     ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                    ๙.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม  อาศัยสัปปีติก-</strong></p><p><strong>ธรรม  และอัปปีติกธรรม  เกิดขึ้น   เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์  ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสัปปีติกธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ  และปีติ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์  ๓   อาศัยขันธ์  ๑  ที่เป็นสัปปีติกธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ   และ</p><p>ปีติ  ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 753</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม     ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ,  ปีติ   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๗๕]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ    ในนอุป-</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ   ใน</p><p>นวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอินทริยปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ    ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ    ใน</p><p>นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย   มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 754</p><p>                                          <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๗๖]  ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม อาศัยสัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย ฯลฯ</strong></p><p>         ปวัตติ    ปฏิสนธิ     เหมือนกับอนุโลมปัจจยวาระ     ในสวิตักกทุกะ</p><p>มี ๙ วาระ  บริบูรณ์.  ปีติ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๗๗]  ในเหตุปัจจัย    มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย    มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย   มี ๙ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๗๘] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม อาศัยสัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>อัปปีติกธรรม อาศัยอัปปีติกธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         พึงทำปวัตติ  ปฏิสนธิ  เหมือนกับปฏิจจวาระตลอดถึงอสัญญสัตว์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 755</p><p>         จักขุวิญญาณ   อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ   กายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ   และปีติ   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   และหทยวัตถุ.</p><p>         มี ๙ วาระ  เหมือนกับอนุโลม,  เป็นปวัตติเท่านั้น,  ปฏิสนธิ  ไม่มี,</p><p>โมหะ  มี  ๑ นัยเท่านั้น.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๗๙]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ  ในนอุป-</p><p>นิสสยปัจจัย  มี  ๓  วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ    ในนอาเสวนปัจจัย    มี ๙ วาระ    ในนกัมมปัจจัย   มี ๙ วาระ</p><p>ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย   มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในน-</p><p>สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย   มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 756</p><p>                                          <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘๐] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม    เจือกับสัปปีติกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                             <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๘๑]  ในเหตุปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๖ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง   มี ๖ วาระ   ในอวิคตปัจจัย   มี ๖ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๘๒]  ในนเหตุปัจจัย    มี ๖ วาระ   ในนอธิปติปัจจัย   มี ๖ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย   มี ๖ วาระ   ในนกัมมปัจจัย   มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๖ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้.  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 757</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘๓] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม       เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>สัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม    เป็นปัจจัยแก่ปีติ    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,</p><p>ปีติ   และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                     ๕.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 758</p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม       เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                                        <strong>๒.   อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘๔] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นสัปปีติกธรรม    ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม      ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อัปปีติกธรรม   และปีติ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม     ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>สัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๔.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน  ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม  ศีล  ฯลฯ   กระทำ</p><p>อุโบสถกรรมแล้ว   พิจารณาด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรมแล้ว   ย่อมยินดี   ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น    ราคะที่เป็นอัปปีติกธรรม   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น  วิจิกิจฉา   ย่อมเกิดขึ้น  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 759</p><p>         บุคคลออกจากฌานที่เป็นอัปปีติกธรรม  ฯลฯ     ออกจากมรรค  ฯลฯ</p><p>ออกจากผล   แล้วพิจารณาผล  ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณานิพพาน  ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภูที่เป็นอัปปีติกธรรม,   แก่โวทาน,   แก่</p><p>มรรค,   แก่ผล   แก่อาวัชชนะ,   และแก่ปีติ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณากิเลสที่ละแล้ว  ที่เป็นอัปปีติกธรรม  กิเลส</p><p>ที่ข่มแล้ว  ฯลฯ   กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ  ด้วยจิตที่เป็น</p><p>อัปปีติกธรรม.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติก--</p><p>ธรรม   และปีติ   ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม    โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะ  ที่เป็น</p><p>อัปปีติกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ  เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ  ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ แก่เจโต-</p><p>ปริยญาณ  แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ  แก่ยถากัมมูปคญาณ แก่อนาคตังสญาณ</p><p>แก่อาวัชชนะ   และแก่ปีติ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม  และปีติ   ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 760</p><p>                     ๕.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทานด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ ศีลฯลฯ อุโบสถ-</p><p>กรรม ฯลฯ     แล้วพิจารณาด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม     ย่อมยินดี     ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น    ราคะที่เป็นสัปปีติกธรรม   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลออกจากฌานที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ     ออกจากมรรค ฯลฯ</p><p>ออกจากผล   แล้วพิจารณาผล   ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณานิพพาน  ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู  ที่เป็นสัปปีติกธรรม,  แก่โวทาน,   แก่</p><p>มรรค,   แก่ผล   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณากิเลสที่ละแล้ว  ที่เป็นอัปปีติกธรรม  กิเลส</p><p>ที่ข่มแล้ว  ฯลฯ   กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ  ด้วยจิตที่เป็น</p><p>สัปปีติกธรรม.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติก-</p><p>ธรรม   และปีติ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม</p><p>ย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น ราคะที่เป็นสัปปีติก-</p><p>ธรรม   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม  และปีติ   ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 761</p><p>                    ๖.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทานด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม ศีล ฯลฯ อุโบสถกรรม</p><p>ฯลฯ  แล้วพิจารณาด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม    ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น     ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลออกจากฌานที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ   พระอริยะทั้งหลายออก</p><p>จากมรรค ฯลฯ   ออกจากผลแล้ว   พิจารณาผล   ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณานิพพานด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู, ที่เป็นสัปปีติกธรรม   แก่โวทาน,  แก่</p><p>มรรค,   แก่ผล,   และแก่ปีติ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว  ที่เป็นอัปปีติกธรรม,  กิเลส</p><p>ที่ข่มแล้ว  ฯลฯ   กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ  ด้วยจิตที่เป็น</p><p>สัปปีติกธรรม.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติก-</p><p>ธรรม   และปีติ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง   ฯลฯ   ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม</p><p>ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น       ราคะที่เป็น</p><p>สัปปีติกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม และปีติ   ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 762</p><p>                    ๗.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ    ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม และปีติ  ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         เพราะปรารภขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม  และปีติ   ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                         <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘๕] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 763</p><p>                    ๒.  <strong>สัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>    และ   <strong>สหชาตธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่ปีติ  และจิตตสมุฏฐาน</p><p>รูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>สัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย,</p><p>ปีติ   และจิตตสมุฏกฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 764</p><p>         มี  ๒  อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทานด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ ศีล ฯลฯ อุโบสถกรรม</p><p>ฯลฯ   กระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ด้วยจิตที่เป็นอัปปี-</p><p>ติกธรรมแล้ว  พิจารณา  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำกุศลกรรม</p><p>นั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะที่เป็นอัปปีติกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลออกจากฌานที่เป็นอัปปีติกธรรม  ฯลฯ     ออกจากมรรค  ฯลฯ</p><p>ออกจากผล    กระทำผลให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติก-</p><p>ธรรมแล้ว   พิจารณา.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ด้วย</p><p>จิตที่เป็นอัปปีติกธรรมแล้ว   พิจารณา.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภูที่เป็นอัปปีติกธรรม    แก่โวทาน,   แก่</p><p>มรรค,    แก่ผล   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ด้วย</p><p>จิตที่เป็นอัปปีติกธรรม       ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว  ราคะที่เป็นอัปปีติกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม  และปีติให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 765</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอัปปีติกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๕.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทานด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ    ศีล ฯลฯ    อุโบสถ-</p><p>กรรม ฯลฯ</p><p>         อธิปติ  ฯลฯ  นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภูที่เป็นสัปปีติกธรรม   แก่</p><p>โวทาน  แก่มรรค   แก่ผล  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม  และปีติให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ด้วย</p><p>จิตที่เป็นสัปปีติกธรรม  ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้น    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนัก</p><p>แน่นแล้ว   ราคะที่เป็นสัปปีติกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                    ๖.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน  ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ  ศีล ฯลฯ   อุโบสถ-</p><p>กรรม   แล้วพิจารณาด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภูที่เป็นสัปปีติกธรรม   แก่โวทาน   แก่</p><p>มรรค   แก่ผล   และแก่ปีติ   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 766</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ด้วย</p><p>จิตที่เป็นอัปปีติกธรรม     ครั้นกระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว  ราคะที่เป็นสัปปีติกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๗.  <strong>สัปปีติกธรรม   และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม    และปีติให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๙)</p><p>         เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม  และปีติ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘๖] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 767</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ที่เกิดหลัง  ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม     ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่ปีติ</p><p>ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิต   ที่เป็นสัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิต  ที่เป็นอัปปีติก-</p><p>ธรรม.</p><p>         ภวังค์  ที่เป็นสัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย ที่เป็นสัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ที่เป็นอัปปี-</p><p>ติกธรรม.</p><p>         วิบากมโนวิญญาณธาตุ    ที่เป็นปีติสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่กิริยา-</p><p>มโนวิญญาณธาตุ.</p><p>         ภวังค์  ที่เป็นสัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่ภวังค์  ที่เป็นอัปปีติกธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล  ที่เป็นสัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ ที่เป็นอัป-</p><p>ปีติกธรรม.</p><p>         กิริยา   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         ผล  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   และปีติ  ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 768</p><p>                      ๔.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ปีติ  ที่เกิดก่อน ๆ  ที่เป็นอัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่ปีติ  ที่เกิด</p><p>หลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู     แก่ผลสมาบัติ    ที่เป็นอัปปีติกธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๕)</p><p>         ปีติ   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นสัปปีติกธรรม</p><p>ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิต  ที่เป็นอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิต   ที่เป็นสัปปีติก-</p><p>ธรรม.</p><p>         อาวัชชนะ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นอัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ที่เป็นสัปปี-</p><p>ติกธรรม.</p><p>         วิบากมโนธาตุ   เป็นปัจจัยแก่วิบากมโนวิญญาณธาตุ   ที่เป็นสัปปีติก-</p><p>ธรรม.</p><p>         ภวังค์  ที่เป็นอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ภวังค์  ที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล ที่เป็นอัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ ที่เป็นสัป-</p><p>ปีติกธรรม.</p><p>         กิริยา   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 769</p><p>         ผลเป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         เนวสัญญานาสัญญายตนะของบุคคลผู้ออกจากนิโรธ      เป็นปัจจัยแก่</p><p>ผลสมาบัติที่เป็นสัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๖.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ปีติ  ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสัปปีติก-</p><p>ธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   และปีติ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลาย ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  และปีติ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย    ที่เป็นสัปปีติกธรรม     ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย</p><p>                    ๘.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลาย ที่เป็นสัปปีติกธรรม ที่เกิดก่อน ๆ  และปีติ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ปีติ  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิต  ที่เป็นสัปปีติกธรรม และปีติ เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิต  ที่เป็น</p><p>อัปปีติกธรรม.</p><p>         ภวังค์ที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ  เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ที่</p><p>เป็นอัปปีติกธรรม.</p><p>         วิบากมโนวิญญาณธาตุ  ที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>กิริยามโนวิญญาณธาตุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 770</p><p>         ภวังค์ที่เป็นสัปปีติกธรรม    และปีติ    เป็นปัจจัยแก่ภวังค์    ที่เป็น</p><p>อัปปีติกธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล  ที่เป็นอัปปีติกธรรม  และปีติ  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ</p><p>ที่เป็นอัปปีติกธรรม.</p><p>         กิริยาและปีติ เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ,  ผลและปีติ เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๙.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลาย ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  และปีติ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  และปีติ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอนันตรปัจจัย.</p><p>                       <strong>๕. สมนันตรปัจจัย  ฯลฯ   ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>    มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ. </p><p>                                         <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘๗] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 771</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>สัปปีติกธรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อัปปีติกธรรม   และปีติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม      เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>สัปปีติกธรรม   และปีติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นอัปปีติกธรรม   แล้วให้ทาน    ด้วยจิต</p><p>ที่เป็นอัปปีติกธรรม    ศีล ฯลฯ    อุโบสถกรรม    ยังฌานที่เป็นอัปปีติกธรรม</p><p>วิปัสสนา  มรรค  อภิญญา ฯลฯ  สมาบัติให้เกิด  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ อภิญญา</p><p>ราคะ  โทสะ  โมหะ  มานะ   ทิฏฐิ  ความปรารถนา  สุขทางกาย  ทุกข์ทางกาย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 772</p><p>อุตุ  โภชนะ  เสนาสนะ  ปีติ  แล้วให้ทาน   ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ</p><p>ยังสมาบัติให้เกิด   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ  และปีติ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธาที่เป็นอัปปีติกธรรม     แก่ความปรารถนา     แก่สุขทางกาย     แก่ทุกข์</p><p>ทางกาย   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ   และแก่ปีติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๕.  <strong>อัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ     อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยปัจจัย</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นอัปปีติกธรรม   แล้วให้ทาน    ด้วยจิต </p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ฯลฯ   ออกจากฌานที่เป็นอัปปีติกธรรม  ฯลฯ   ก่อมานะ</p><p>ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ  เสนาสนะ  ปีติ  แล้ว</p><p>ให้ทานด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด.</p><p>         บุคคลกระทำอทินนาทาน  ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ  มุสาวาท</p><p>ฯลฯ  ปิสุณาวาท ฯลฯ  สัมผัปปลาปวาท ฯลฯ    ตัดช่องย่องเบา ฯลฯ  ลอบขึ้น</p><p>ไปลักทรัพย์ ฯลฯ   ปล้นบ้านหลังหนึ่ง ฯลฯ   ปล้นตามทาง ฯลฯ   ทำผิดใน</p><p>ภริยาผู้อื่น ฯลฯ  ฆ่าคนในหมู่บ้าน ฯลฯ  ฆ่าคนในนิคม ฯลฯ</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ   และปีติ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธาที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่ราคะ    แก่โมหะ    แก่มานะ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 773</p><p>แก่ทิฏฐิ    แก่ความปรารถนา    แก่มรรค    แก่ผลสมาบัติ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๖.  <strong>อัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         เป็น  <strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>   ทั้ง ๓ นัย คือ</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัธาที่เป็นอัปปีติกธรรม       แล้วให้ทานด้วยจิต</p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิด  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ  ปีติ  แล้ว</p><p>ให้ทานด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ    ยังสมาบัติให้เกิด     ถือเอาของที่เขา</p><p>ไม่ได้ให้  ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม.</p><p>         เหมือนวาระที่ ๒</p><p>         บุคคลกระทำการฆ่าคนในนิคม.      ศรัทธาที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ</p><p>เสนาสนะ  และปีติ  เป็นปัจจัยแก่ศรัทธาที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ   แก่ปัญญา</p><p>แก่ราคะ   แก่โมหะ   แก่มานะ   แก่ทิฏฐิ    แก่ความปรารถนา   แก่มรรค     แก่</p><p>ผลสมาบัติ   และแก่ปีติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                      ๗.  <strong>สัปปีติกธรรม  และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         เป็น  อุปนิสสยปัจจัย   ทั้ง ๓ นัย คือ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม และปีติ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 774</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม  และปีติ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอัปปีติกธรรม   และปีติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๙)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม  และปีติ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นสัปปีติกธรรม   และปีติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                     <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๖๘๘] ๑.  <strong>อัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ด้วยจิตที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ  ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น   ราคะที่เป็นอัปปีติกธรรม ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ปีติ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ    โผฏฐัพพายตนะ      เป็นปัจจัยแก่กาย-</p><p>วิญญาณ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   กายายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 775</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอัปปีติกธรรม    และแก่</p><p>ปีติ  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   ๒.  <strong>อัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะที่เป็นสัปปีติกธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม       ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   ๓.  <strong>อัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ   ด้วยจิตที่เป็นสัปปีติกธรรม ฯลฯ  ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ปีติและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 776</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสัปปีติกธรรม     และปีติ</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  <strong>๑๑.   ปัจฉาชาตปัจจัย   ฯลฯ    ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong> </p><p>         [๖๘๙] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอานาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ.</p><p>         พึงกระทำทั้งสหชาตะ  นานาขณิกะ  นานาขณิกะ  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๖ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำเหมือนกับสวิตักกทุกะ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 777</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๙๐]  ในเหตุปัจจัย  มี ๔ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี   ๙  วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี   ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ใน</p><p>อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ   ใน</p><p>อาเสวนปัจจัย  มี ๙   วาระ     ในกัมมปัจจัย  มี  ๖  วาระ    ในวิปากปัจจัย  มี ๙</p><p>วาระ    ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ    ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ    ในฌาน-</p><p>ปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในมัคคปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนัตถิปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๙๑] ๑.  <strong>สัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๒.  <strong>สัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 778</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๓. <strong>สัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๔.  <strong>อัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่อัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอานาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๕.  <strong>อัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๖.  <strong>อัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัปปีติกธรรม   และ</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 779</p><p>                   ๗.  <strong>สัปปีติกธรรม   และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สัปปีติกธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๘.  <strong>สัปปีติกธรรม   และอัปปีติกธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อัปปีติกธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๙.  <strong>สัปปีติกธรรม   และอัปปีติกธรรม  เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>สัปปีติกธรรมและอัปปีติกธรรม     ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>         แม้การนับในปัจจนียวิภังค์    ก็เหมือนกับสวิตักกทุกะ     ถ้าหากมีไม่</p><p>เสมอกัน   พึงพิจารณาอนุโลมนี้     ตามสมควรแล้วพึงนับ     การนับทั้งสองนัย</p><p>นอกนี้ก็พึงนับเช่นนี้. </p><p>                                         <em>สัปปีติกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 780</p><p>                                    <strong>๙๐.  ปีติสหคตทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๙๒] ๑.  <strong>ปีติสหคตธรรม   อาศัยปีติสหคตธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นปีติสหคตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ปีติสหคตทุกะ  พึงให้พิสดารโดยนัยดังกล่าวมา    เหมือนกับสัปปีติก-</p><p>ทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน  จำแนกวาระ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                                   <em>ปีติสหคตทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 781</p><p>                                       <strong>๙๑.  สุขสหคตทุกะ</strong></p><p>                                            <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๙๓] ๑.  <strong>สุขสหคตธรรม    อาศัยสุขสหคตธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสุขสหคตธรรม,   ขันธ์ ๑  อาศัย</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรมอาศัยสุขสหคตธรรม </strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ สุขและจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสุขสหคตธรรม.</p><p>         พึงยังสุขสหคตทุกะ   ให้พิสดารเหมือนกับอนุโลมปฏิจจวาระ    แห่ง-</p><p>สัปปีติกทุกะ ฉะนั้น.</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๖๙๔]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ      ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ฯลฯ   ในปุเรชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ    ในกัมม-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 782</p><p>                                          <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๙๕] ๑.  <strong>สุขสหคตธรรม   อาศัยสุขสหคตธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสุขสหคตธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         สุข   และ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>                    ๒.  <strong>สุขสหคตธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยสุขสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒   สุข   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นสุข-</p><p>สหคตธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>สุขสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๓  ที่ไม่ใช่สุขสหคต-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยสุข  ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓    และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่</p><p>ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 783</p><p>         มหาภูตรูป ๑  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา     ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ      อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>         เหมือนนเหตุปัจจัยในสัปปีติกทุกะ   ไม่มีแตกต่างกัน   ปัจจัยทั้งปวง</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>   </p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๖๙๖]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ฯลฯ  ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนปัจ-</p><p>ฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย  มี ๔</p><p>วาระ ในนวิปากปัจจัย มี  ๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริย-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๙ วาระ ใน</p><p>นสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>         แม้การนับทั้งสองนัยนอกนี้      ก็พึงกระทำอย่างนี้     แม้สหชาตวาระก็</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>         ปวัตติก็ดี   ปฏิสนธิก็ดี  ในปัจจยวาระ  พึงให้พิสดาร  ส่วนหทยวัตถุ</p><p>พึงให้พิสดารในปวัตติ  เหมือนปัจจยวารปัจจนียะ  ในสัปปีติกทุกะ   โมหะ  มี</p><p>๑ วาระ เท่านั้น    เหมือนในสัปปีติกทุกะ.</p><p>         นิสสยวาระก็ดี   สังสัฏฐวาระก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำเหมือน</p><p>สัปปีติกทุกะ  ฉะนั้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 784</p><p>                                            <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๖๙๗] ๑.  <strong>สุขสหคตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สุขสหคตธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         ในอารัมมณปัจจัยก็ดี   ใน<strong>อธิปติปัจจัย</strong>ก็ดี  เหมือนกับสัปปีติกทุกะ</p><p>ต่างกัน   แต่คำว่า   <strong>สุขะ</strong>   ดังนี้</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๖๙๘] ๑.  <strong>สุขสหคตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สุขสหคตธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ    ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๒)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่สุข</p><p>ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิตที่เป็นสุขสหคตธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่สุขสหคต-</p><p>ธรรม. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 785</p><p>         ภวังค์ที่เป็นสุขสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         กายวิญญาณที่เป็นสุขสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่วิบากมโนธาตุ.</p><p>         วิบากมโนวิญญาณธาตุ    ที่เป็นสุขสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่กิริยา-</p><p>มโนวิญญาณธาตุ.</p><p>         ภวังค์ที่เป็นสุขสหคตธรรม  เป็นปัจจัยแก่ภวังค์ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล  ที่เป็นสุขสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ที่ไม่ใช่</p><p>สุขสหคตธรรม.</p><p>         กิริยา   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         ผล   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ  และสุข    ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๕-๖)</p><p>         ทั้งสามวาระ  (วาระที่ ๔-๕-๖)  เหมือนกับสัปปีติกทุกะ.</p><p>                     ๗.  <strong>สุขสหคตธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่สุขสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 786</p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ  และสุข   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม    ที่เกิดหลัง ๆ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    และสุขเป็นปัจจัย</p><p>แก่สุขที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิตที่เป็นสุขสหคตธรรม   และสุข    เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่</p><p>สุขสหคตธรรม.</p><p>         ภวังค์ที่เป็นสุขสหคตธรรม   และสุข    เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         กายวิญญาณที่เป็นสุขสหคตธรรม   และสุข    เป็นปัจจัยแก่วิบากมโน-</p><p>ธาตุ.</p><p>         วิบากมโนวิญญาณธาตุ   ที่เป็นสุขสหคตธรรม   และสุข    เป็นปัจจัย</p><p>แก่กิริยามโนวิญญาณธาตุ.</p><p>         ภวังค์ที่เป็นสุขสหคตธรรม    และสุข      เป็นปัจจัยแก่ภวังค์ที่ไม่ใช่สุข-</p><p>สหคตธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล  ที่เป็นสุขสหคตธรรม  และสุข   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ</p><p>ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม.</p><p>         กิริยา  เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         ผล   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 787</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    และสุขเป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   และสุข    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                        <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong></p><p>                                       <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๖๙๙] ๑.  <strong>สุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่สุขสหคตธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม    แล้วให้ทานด้วยจิต</p><p>ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม.   ยังศีล ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 788</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล      ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ    ปัญญา ฯลฯ</p><p>ราคะ  ความปรารถนา  สุขทางกาย  ทุกข์ทางกาย   อุตุ  โภชนะ ฯลฯ  เสนา-</p><p>สนะ     สุข     แล้วให้ทานด้วยจิตที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ    ฆ่าสัตว์ ฯลฯ</p><p>ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ  เสนาสนะ  และสุข     เป็นปัจจัย</p><p>แก่ศรัทธาที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ   แก่ปัญญา    แก่ราคะ   แก่โทสะ     แก่</p><p>ความปรารถนา    แก่สุขทางกาย     แก่ทุกข์ทางกาย    แก่มรรค    แก่ผลสมาบัติ</p><p>และแก่สุข    ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                        ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สุข-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม    แล้วให้ทานด้วยจิต </p><p>ที่เป็นสุขสหคตธรรม ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ  ปัญญา ฯลฯ  ราคะ</p><p>ความปรารถนา   สุขทางกาย ฯลฯ   เสนาสนะ   สุข   แล้วให้ทานด้วยจิตที่เป็น</p><p>สุขสหคตธรรม ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิด   ถือเอาของที่เขามิได้ให้  ด้วยจิตที่เป็น</p><p>สุขสหคตธรรม   มุสาวาท ฯลฯ   ปิสุณาวาท ฯลฯ   สัมผัปปลาปวาท ฯลฯ   ตัด</p><p>ช่องย่องเบา ฯลฯ ลอบขึ้นไปลักทรัพย์ ฯลฯ ปล้นบ้านหลังหนึ่ง ฯลฯ ปล้นตาม</p><p>ทาง ฯลฯ ทำผิดในภริยาผู้อื่น ฯลฯ ฆ่าคนในหมู่บ้าน ฯลฯ ฆ่าคนในนิคม ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 789</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ   เสนาสนะและสุข   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธาที่เป็นสุขสหคตธรรม  ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่ราคะ  แก่โมหะ   แก่มานะ</p><p>แก่ทิฏฐิ   แก่ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย    แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ     ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สุข-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong> </p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม    แล้วให้ทานด้วยจิต</p><p>ที่เป็นสุขสหคตธรรม   มีอธิบายเหมือนข้อความตามบาลี   ตอนที่ ๒   ก่อมานะ</p><p>ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ สุข แล้ว</p><p>ให้ทาน ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิด  ถือเอาของที่เขามิได้ให้ด้วยจิตที่เป็นสุขสหคต-</p><p>ธรรม ฯลฯ</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ  และสุข  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ศรัทธาที่เป็นสุขสหคตธรรม ฯลฯ   แก่ความปรารถนา แก่สุขทางกาย แก่มรรค</p><p>แก่ผลสมาบัติ   และแก่สุข   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๗.  <strong>สุขสหคตธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่สุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 790</p><p>                                         <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๐๐] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ด้วยจิตที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม    ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น ราคะที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ โทมนัส ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ</p><p>         โผฏฐัพพายตนะ   เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ  ฯลฯ   กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม   และสุข</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สุข-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  ด้วยจิตที่เป็นสุขสหคตธรรม     ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 791</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น   ราคะที่เป็นสุขสหคตธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม  ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่สุข-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ   ด้วยจิตที่เป็นสุขสหคตธรรม    ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  สุขและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสุขสหคตธรรม    และสุข</p><p>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                  <strong>๑๑. ปัจฉาชาตปัจจัย    ฯลฯ    ๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 792</p><p>                                        <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๗๐๑] ๑.  <strong>สุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่สุขสหคตธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         กัมมปัจจัย    แบ่งเป็น ๖ วาระ    พึงกระทำให้เป็นทั้งสหชาตะ   และ</p><p>นานาขณิกะ ๔ วาระ,  ให้เป็นนานาขณิกะ ๒ วาระ.</p><p>                    <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ     ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong>   มี  ๙ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 793</p><p>                                  <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๐๒]  ในเหตุปัจจัย     มี ๔ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ     ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>กัมมปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย  มี ๔  วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๙  วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย   มี ๕ วาระ   ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>         ปัจจนียวิภังค์ก็ดี  การนับก็ดี พึงทำเหมือนสัปปีติกทุกะ  ด้วยประการ</p><p>ฉะนี้   แม้ถ้ามีความสงสัย   พึงดูอนุโลมวาระ   แล้วนับ.</p><p>                                        <em>สุขสหคตทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 794</p><p>                                  <strong>๙๒.  อุเบกขาสหคตทุกะ</strong></p><p>                                            <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๐๓] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  อาศัยอุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุเบกขา  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อุเบกขา  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็น</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    อาศัยธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 795</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่อุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยอุเบกขา.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ ๓    และกฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  กฏัตตารูป  อาศัยอุเบกขา.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         หทยวัตถุ   อาศัยอุเบกขา,   อุเบกขา  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ    อาศัยมหาภูตรูป ๑</p><p>         เหมือนกับสัปปีติกทุกะ  ในอนุโลม  มี ๙ วาระ.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๐๔]  ในเหตุปัจจัย   มี  ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ </p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ  ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในอวิคต-</p><p>ปัจจัย  มี ๙  วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>        [๗๐๕] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 796</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคต</p><p>ด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  อาศัยอุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุเบกขา  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นอุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์  ๒,   อุเบกขา   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็น</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    อาศัยธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์  ๑   ที่ไม่ใช่อุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม    ซึ่งเป็นอเหตุกะ   ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกะปฏิสนธิขณะ ฯลฯ หทยวัตถุ  อาศัยอุเบกขา,   อุเบกขา</p><p>อาศัยหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 797</p><p>         ฯลฯ  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                    ๕.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยอุเบกขา  ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัยอุเบกขา.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ      ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยอุเบกขา</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                     ๖.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยอุเบกขา</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยอุเบกขาซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   และกฏัตตารูป  อาศัย</p><p>อุเบกขา.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ    สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย    อาศัยอุเบกขา,</p><p>กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 798</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม  อาศัย</p><p>หทยวัตถุ  กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  อุเบกขา   และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                    ๗.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๒    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ   และอุเบกขา ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุเบกขาสหคต-</p><p>ธรรม   และอุเบกขา ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   และอุเบกขา.</p><p>                    ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  อาศัยอุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ   และอุเบกขา.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ   และมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 799</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   อุเบกขา    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขา-</p><p>สหคตธรรมและหทยวัตถุ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                       ๙.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุเบกขา</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ  และอุเบกขา ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์  ๑   ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>และอุเบกขา ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ,  อุเบกขาเเละมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๒ และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็น</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม   และอุเบกขา ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   และอุเบกขา.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นอเหตุกะ,   อุเบกขา  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๒  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   และอุเบกขา ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 800</p><p>         ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    และอุเบกขา ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม,    อุเบกขา</p><p>และมหาภูตรูป.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ ๒    และอุเบกขา    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม,</p><p>อุเบกขา   และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                                <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๐๖]   ในนเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญ-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙</p><p>วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>นกัมมปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนฌานปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๖</p><p>วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองวาระนอกนี้ก็ดี   สหชาตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 801</p><p>                                            <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong> </p><p>                                           <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๐๗]  ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ ขันธ์  ๒,</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         เหมือนกับสวิตักกทุกะในปัจจยวาระ  ต่างกันที่คำว่า  อุเบกขา.</p><p>         พึงกระทำ ๙ วาระทั้งปวง  ทั้งปฏิสนธิ,  ปวัตติ   และหทยวัตถุ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๐๘]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ฯลฯ  ในปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ    ในปัจจัย</p><p>ทั้งปวง มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๐๙] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    อาศัยอุเบกขาสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 802</p><p>         คือ  ขันธ์ ๒   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม     ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>         พึงกระทำทั้ง   ๙ วาระ   โดยนัยดังกล่าวมานี้,    ปวัตติ   และปฏิสนธิ</p><p>พึงกระทำเหมือนสวิตักกทุกะ  โมหะ  มี ๓ นัยเหมือนกัน  แม้หทยวัตถุ  ก็พึง</p><p>กระทำในปวัตติ.</p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๑๐]  ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอาหารปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ  ในนอินทริยปัจจัย  มี  ๑ วาระ  ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๖</p><p>วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 803</p><p>                                            <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๑๑] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม   เจือกับอุเบกขาสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๒ เจือกับขันธ์  ๑ ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำเหมือนกับ  สวิตักกทุกะ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๑๒]  ในเหตุปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ  ใน</p><p>ปัจจัยทั้งปวง มี ๖ วาระ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๖ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๑๓] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม   เจือกับอุเบกขาสหคตธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๒  เจือกับขันธ์ ๑    ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    ซึ่งเป็น</p><p>อเหตุกะ ฯลฯ    ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 804</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วย</p><p>อุทธัจจะ   เจือกับขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>         พึงกระทำ ๕ วาระอย่างนี้   พึงกระทำให้เหมือนในสวิตักกทุกะ.</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๑๔]   ในนเหตุปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย ๖ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนวิปากปัจจัย มี ๖ วาระ   ใน</p><p>นวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 805</p><p>                                             <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                              <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๑๕] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาสหคต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย  ด้วยอานาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำ ๔ วาระ  อย่างนี้เหมือนกับสวิตักกทุกะ.</p><p>                           <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย   ๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>          [๗๐๖] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาสหคต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong>.</p><p>         อารัมมณปัจจัยก็ดี    อธิปติปัจจัยก็ดี    พึงให้พิสดารเหมือนกับสัปปี-</p><p>ติกทุกะ  ต่างกันแต่คำว่า  อุเบกขา.</p><p>                                         <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๗๑๗] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาสหคต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 806</p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ     เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุเบกขาสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัย</p><p>แก่อุเบกขาที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิต   ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         อาวัชชนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         วิบากมโนธาตุ   เป็นปัจจัยแก่วิบากมโนวิญญาณธาตุ  ที่ไม่ใช่อุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม.</p><p>         ภวังค์ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่ภวังค์ที่ไม่ใช่อุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล   ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่</p><p>ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         กิริยา   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         ผล   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         เนวสัญญานาสัญญายตนะ   ของบุคคลผู้ออกจากนิโรธ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ผลสมาบัติ   ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 807</p><p>                    ๓.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาสหคต</strong></p><p><strong>ธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   และอุเบกขา   ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อุเบกขาที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาที่เกิดหลัง ๆ    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรมที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม     ที่เกิดหลัง ๆ       ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิต  ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู.</p><p>         อนุโลม  เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๕)</p><p>         อุเบกขาที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคต- </p><p>ธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 808</p><p>         จุติจิต  ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่เป็น</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         ภวังค์ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         กายวิญญาณธาตุ  เป็นปัจจัยแก่วิบากมโนธาตุ.</p><p>         วิบากมโนวิญญาณธาตุ   ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่</p><p>กิริยามโนวิญญาณธาตุ.</p><p>         ภวังค์ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่ภวังค์ที่เป็นอุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล  ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่</p><p>เป็นอุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         กิริยา   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         ผล   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อุเบกขาสหคตธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อุเบกขาที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   และอุเบกขา   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาสหคตธรรม    ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อนันตรปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 809</p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ      และ</p><p>อุเบกขา   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    ที่เกิดหลัง ๆ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๘)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ   และอุเบกขา</p><p>เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         จุติจิต     ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม     และอุเบกขา     เป็นปัจจัยแก่</p><p>อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         อาวัชชนะ  และอุเบกขา  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่ไม่ใช่อุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม.</p><p>         วิบากมโนธาตุและอุเบกขา  เป็นปัจจัยแก่วิบากมโนวิญญาณธาตุ.</p><p>         ภวังค์ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม    และอุเบกขา    เป็นปัจจัยแก่ภวังค์</p><p>ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         กุศลและอกุศล   ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   และอุเบกขา   เป็นปัจจัย</p><p>แก่วุฏฐานะที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         กิริยาและอุเบกขา   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         ผลและอุเบกขา   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ.</p><p>         เนวสัญญานาสัญญายตนะ ของบุคคลผู้ออกจากนิโรธและอุเบกขา เป็น</p><p>ปัจจัยแก่ผลสมาบัติที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    และอุเบกขา</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม     ที่เกิดหลัง ๆ       และ</p><p>อุเบกขา  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 810</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี  ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>                                      <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๗๑๘] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาสหคต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสยยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม       แล้วให้ทาน</p><p>ด้วยจิตที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม.</p><p>         สมาทานศีล ฯลฯ     อุโบสถกรรม ฯลฯ  ยังฌานที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคต-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ยังวิปัสสนา ฯลฯ   ยังมรรค ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น   ก่อมานะ</p><p>ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล  ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ ปัญญา ฯลฯ</p><p>ราคะ   โทสะ  โมหะ   มานะ   ทิฏฐิ   ความปรารถนา  สุขทางกาย  ทุกข์ทางกาย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 811</p><p>อุตุ   โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนาะ   อุเบกขา   แล้วให้ทานด้วยจิตที่ไม่ใช่อุเบกขา-</p><p>สหคตธรรม ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น  ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ    เสนาสนะ     และอุเบกขา</p><p>เป็นปัจจัยแก่ศรัทธาที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ     แก่ปัญญา    แก่ราคะ</p><p>แก่ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ</p><p>และแก่อุเบกขา  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อุเบกขาสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         เป็นอุปนิสสยปัจจัยแม้ทั้งสาม  คือ   บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่</p><p>อุเบกขาสหคตธรรม  แล้วให้ทาน  ด้วยจิตที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ  ยัง</p><p>สมาบัติให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล   ที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ    เสนาสนะ</p><p>อุเบกขา    แล้วให้ทานด้วยจิตที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ     ยังสมาบัติให้</p><p>เกิดขึ้น  ถือเอาของที่เขามิได้ให้ด้วยจิตที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ    มุสา-</p><p>วาท ฯลฯ   ปิสุณาวาท ฯลฯ   ผรุสวาจา ฯลฯ   สัมผัปปลาปวาท   ตัดช่องย่อง</p><p>เบา ฯลฯ   ลอบขึ้นไปลักทรัพย์ ฯลฯ   ปล้นบ้านหลังหนึ่ง ฯลฯ   ดักปล้นตาม</p><p>ทาง ฯลฯ ผิดในภริยาผู้อื่น ฯลฯ  ฆ่าคนในหมู่บ้าน ฯลฯ  ฆ่าคนในนิคม ฯลฯ</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม  ฯลฯ   เสนาสนะ     และอุเบกขา</p><p>เป็นปัจจัยแก่ศรัทธาที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ    แก่ความปรารถนา ฯลฯ</p><p>แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 812</p><p>                     ๖.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อุเบกขาสหคตธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong> </p><p>         เป็นอุปนิสสยปัจจัย   ทั้ง ๓ นัย  มีคำอธิบายเหมือนบาลีตอนที่สอง.</p><p>                     ๗.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขา-</strong></p><p><strong>สหคตธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุเบกขาสหคตธรรม     ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>อุปนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๗-๘-๙)</p><p>                                   <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๑๙] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม     ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>มี ๓ วาระ  เหมือนกับสัปปีติกทุกะ</p><p>               <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย   ฯลฯ    ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๒๐] ๑.  <strong>อุเบกขาสหคตธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อุเบกขาสหคตธรรม  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ.</p><p>         พึงกระทำ<strong>สหชาตะ</strong> และ <strong>นานาขณิกะ</strong>  ๔  วาระ,  และเป็น<strong>นานา-</strong></p><p><strong>ขณิกะ</strong> ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 813</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี  ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>  มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๖ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอานาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>         พึงจำแนกปัจจัยเหล่านี้    โดยกระทำอย่างสัปปีติกทุกะ.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๒๑]  ในเหตุปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอนันตรปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในปัจฉาชาตปัจจัย   มี ๓ วาระ     ในอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในกัมมปัจจัย  มี ๖ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 814</p><p>ในอินทริยปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ.   ในอัตถิปัจจัย </p><p>มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอวิคตปัจจัย </p><p>มี ๙ วาระ.</p><p>         ปัจจนียวิภังค์ก็ดี     การนับสามนัยนอกนี้ก็ดี     พึงกระทำเหมือนกับ</p><p>สัปปีติกทุกะ  โดยนัยดังกล่าวมาแล้ว.</p><p>                                     <em>อุเบกขาสหคตทุกะ   จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 815</p><p>                                        <strong>๙๓. กามาวจรทุกะ</strong></p><p>                                             <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๒๒] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม    อาศัยกามาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นกามาวจรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ฯลฯ มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม อาศัยกามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                    ๓.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยกามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ในปฏิสนธิขณะ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 816</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๕.  <strong>กามาวจรธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม.</p><p>                   ๖.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจร-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๗.  <strong>กามาวจรธรรม   อาศัยกามาวจรธรรม   และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                   ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม อาศัยกามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 817</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๙.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยกามาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                                                   ฯลฯ</p><p> </p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๒๓]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจั  มี ๖ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย   มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ  ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย   มี ๙ วาระ  ในอาหารปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอินทริยปัจจัย  มี ๙ วาระ</p><p>ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนัตถิปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 818</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.   นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๒๔] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม    อาศัยกามาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นกามาวจร-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                     <strong>๒.   นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                        <strong>๓.   อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๒๕] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม    อาศัยกามาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่</p><p>กามาวจรธรรม. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 819</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๕.  <strong>กามาวจรธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นวิบาก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๖.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจร-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๗.  <strong>กามาวจรธรรม  อาศัยกามาวจรธรรม  และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ซึ่ง</p><p>เป็นวิบาก   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         สองวาระ  (วาระที่ ๘-๙)  ที่เหลือนอกนี้  พึงกระทำให้ปรากฏ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 820</p><p>                <strong>๔.  นอนันตรปัจจัย  ฯลฯ   ๘.  นปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนอนันตรปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>                                       <strong>๙.  นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๗๒๖] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม    อาศัยกามาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๕.  <strong>กามาวจรธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๖)</p><p>         ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</p><p>ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 821</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ๓ วาระที่เหลือนอกนี้   พึงกระทำให้ปรากฏ.</p><p> </p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๒๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ</p><p>ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙  วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนกัมมปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ   ใน</p><p>นอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนฌานปัจจัย   มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย   มี ๒ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับที่เหลือ ๒ นัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 822</p><p>                                            <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๒๘] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม    อาศัยกามาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นกามาวจร-</p><p>ธรรม  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม อาศัยกามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยกามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    อาศัยหทยวัตถุ    จิตต-</p><p>สมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 823</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ  (วาระที่ ๔-๕-๖)</p><p>เหมือนกับปฏิจจวาระ</p><p>                   ๗.  <strong>กามาวจรธรรม   อาศัยกามาวจรธรรม  และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย</strong>  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                   ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม อาศัยกามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong>  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๙.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยกามาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม     และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ.</p><p>                                                    ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 824</p><p>                                 <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๒๙]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี  ๔ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย  มี</p><p>๔ วาระ   ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ   ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย   มี</p><p>๔ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย  มี  ๔  วาระ    ในกัมมปัจจัย   มี ๙ วาระ ฯลฯ   ใน</p><p>อวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>                                               <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                            <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๓๐]  ๑.  <strong>กามาวจรธรรม    อาศัยกามาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ฯลฯ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นกามาวจรธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ</p><p>         อเหตุกปฏิสนธิ ฯลฯ   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  กายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม   ซึ่งเป็นอเหตุกะ   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                         <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 825</p><p>                                        <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๓๑] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม    อาศัยกามาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ ฯลฯ  ขันธ์ ๑  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม อาศัยกามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยกามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ซึ่งเป็นวิบาก อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ   เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๗.  <strong>กามาวจรธรรม  อาศัยกามาวจรธรรม  และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    เกิดขึ้น    เพราะนอธิปติปัจจัย</strong>    เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>         พึงกระทำมูล.  (วาระที่ ๘) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 826</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามา-</p><p>วจรธรรมและหทยวัตถุ.</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ซึ่งเป็นวิบาก   และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๙)</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์  ๑   ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   ซึ่งเป็นวิบาก   และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   ซึ่งเป็น</p><p>วิบาก   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                       <strong>๖.  อุปนิสสยปัจจัย  ฯลฯ   ๗.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอุปนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         พึงกำหนด   คำว่า   วิบาก   ในสุทธกนัย    และในอรูปมิสสกนัย   ใน</p><p>รูปมิสสกนัย  ไม่มี.</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๓๒]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนสมนันตร- </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 827</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙</p><p>วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>นกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย  มี ๑</p><p>วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี</p><p>๒ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 828</p><p>                                          <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๓๓]  ๑.  <strong>กามาวจรธรรม   เจือกับกามาวจรธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นกามาวจรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>กามาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๓๔]  ในเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ    ในปัจจัยทั้งปวง มี ๒ วาระ    ในอวิคตปัจจัย  มี</p><p>๒ วาระ</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๓๕] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม   เจือกับกามาวจรธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 829</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑   ที่เป็นกามาวจรธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคต</p><p>ด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                  <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๓๖]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนกัมมปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี  ๑ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกจากนี้ก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 830</p><p>                                           <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong>       </p><p>         [๗๓๗]  ๑.   <strong>กามาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เหตุทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                       ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                       ๓.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล.   (วาระที่ ๔) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 831</p><p>         เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                         <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๗๓๘] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม พิจารณาซึ่งกุศล-</p><p>กรรมที่เคยสั่งสมไว้ในกาลก่อน,   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภ</p><p>กุศลกรรมนั้น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณาโคตรภู,   พิจารณาโวทาน,   กิเลสที่ละแล้ว</p><p>ฯลฯ   กิเลสที่ข่มแล้ว  ฯลฯ    กุศลกรรมทั้งหลายที่เคยสั่งสมไว้ในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         พิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิตที่เป็นกามาวจรธรรม   ด้วย</p><p>เจโตปริยญาณ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ     แก่</p><p>เจโตปริยญาณ   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ   แก่ยถากัมมูปคญาณ  แก่อนาค-</p><p>ตังสญาณ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 832</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่มรรค  แก่ผล   ด้วยอำนาจของอารัมมณ-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิตที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ด้วย</p><p>เจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ  เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ  อากิญจัญญาย-</p><p>ตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ    แก่</p><p>เจโตปริยญาณ   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ   แก่ยถากัมมูปคญาณ  แก่อนาค-</p><p>ตังสญาณ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลออกจากฌาน   แล้วพิจารณาฌาน  ย่อมยินดี   ย่อมเพลิด-</p><p>เพลินยิ่ง  เพราะปรารภฌานนั้น   ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค  พิจารณามรรค  ผล ฯลฯ พิจารณา</p><p>นิพพาน.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,     แก่อาวัชชนะ  ด้วย</p><p>อำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาอากาสานัญจายตนะ,        พิจารณาวิญญาณัญจายตนะ,</p><p>พิจารณาอากิญจัญญายตนะ     พิจารณาเนวสัญญานาสัญญายตนะ,    พิจารณา </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 833</p><p>ทิพยจักษุ,    พิจารณาทิพโสตธาตุ,    พิจารณาอิทธิวิธญาณ,    เจโตปริยญาณ</p><p>ฯลฯ ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ  ฯลฯ   ยถากัมมูปคญาณ ฯลฯ    พิจารณาอนาค-</p><p>ตังสญาณ,    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม     โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                           <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๓๙]  ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  อารัมมณาธิปติ  ได้แก่</p><p>         ให้ทาน ฯลฯ    ศีล ฯลฯ    อุโบสถกรรม ฯลฯ    กุศลกรรมทั้งหลาย</p><p>ที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน     กระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนัก</p><p>แน่น  แล้วพิจารณา   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะกระทำกุศลกรรม</p><p>นั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระเสขบุคคลทั้งหลายกระทำโคตรภูให้หนักแน่น        แล้วพิจารณา</p><p>กระทาโวทานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  แล้วพิจารณา.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ   หทย-</p><p>วัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้น</p><p>กระทำจักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ    ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 834</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นกามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูป   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่มรรค   แก่ผล   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม        เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>    และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลออกจากฌานแล้ว      กระทำฌานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>แล้วพิจารณา   ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะกระทำฌานนั้นให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค   กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  แล้วพิจารณา,  ออกจากผล ฯลฯ  กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น  แล้วพิจารณา. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 835</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,    ด้วยอำนาจของอธิปติ</p><p>ปัจจัย.</p><p>         บุคคลกระทำอากาสานัญจายตนะให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    แล้ว</p><p>พิจารณา  กระทำวิญญาณัญจายตนะ ฯลฯ  อากิญจัญญายตนะ   เนวสัญญานา-</p><p>สัญญายตนะ  ทิพยจักษุ  ทิพโสตธาตุ   อิทธิวิธญาณ ฯลฯ   กระทำอนาคตัง-</p><p>สญาณให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   แล้วพิจารณา.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพรากระทำขันธ์ทั้งหลาย    ที่</p><p>ไม่ใช่กามาวจรธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว      ครั้นกระทำขันธ์นั้น</p><p>ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                       ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอธิปติ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม       เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 836</p><p>                                           <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๗๔๐] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลมเป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   อนุโลมเป็นปัจจัยแก่โวทาน,  อาวัชชนะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ    จุติจิตที่เป็นกามาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่</p><p>กามาวจรธรรม.</p><p>         อาวัชชนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกามาวจรธรรม        เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่ไม่ใช่</p><p>กามาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งปฐมฌาน     เป็นปัจจัยแก่ปฐมฌาน      ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย  ฯลฯ  บริกรรมแห่งจตุตถฌาน ฯลฯ  บริกรรมแห่งเนวสัญญนา-</p><p>สัญญายตนะ ฯลฯ   แห่งทิพยจักษุ ฯลฯ   แห่งทิพโสตธาตุ ฯลฯ   แห่งอิทธิ-</p><p>วิธญาณ ฯลฯ    แห่งเจโตปริยญาณ ฯลฯ    แห่งปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ฯลฯ</p><p>แห่งยถากัมมูปคญาณ  ฯลฯ   บริกรรมแห่งอนาคตังสญาณ   เป็นปัจจัยแก่อนาค-</p><p>ตังสญาณ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 837</p><p>         โคตรภู,   เป็นปัจจัยแก่มรรค,    โวทานเป็นปัจจัยแก่มรรค    อนุโลม</p><p>เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ที่เกิดก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ที่เกิดหลัง ๆ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         มรรค  เป็นปัจจัยแก่ผล,  ผลเป็นปัจจัยแก่ผล,  เนวสัญญานาสัญญาย-</p><p>ตนะของบุคคลผู้ออกจากนิโรธ     เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ      ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จุติจิตที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิต    ที่เป็น</p><p>กามาวจรธรรม.</p><p>         ภวังค์ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม        เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่เป็น</p><p>กามาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ     เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 838</p><p>                                        <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๗๔๑] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นกามาวจรธรรม  แล้วให้ทาน  ศีล ฯลฯ</p><p>อุโบสถกรรม  ฯลฯ  ยังวิปัสสนาให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นกามาวจรธรรม ฯลฯ   ปัญญา ฯลฯ   ราคะ</p><p>ความปรารถนา  สุขทางกาย   ทุกข์ทางกาย    อุตุ    โภชนะ  ฯลฯ    เสนาสนะ</p><p>แล้วให้ทาน ฯลฯ   ยังวิปัสสนา ฯลฯ   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นกามาวจรธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธาที่</p><p>เป็นกามาวจรธรรม ฯลฯ   แก่ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย  แก่ทุกข์ทางกาย</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นกามาวจรธรรมแล้ว      ยังฌานที่ไม่ใช่</p><p>กามาวจรธรรม    ให้เกิดขึ้น   ยังมรรค ฯลฯ   ยังอภิญญา ฯลฯ   ยังสมาบัติให้</p><p>เกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 839</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นกามาวจรธรรม ฯลฯ     เสนาสนะ     แล้ว</p><p>ยังฌานที่ไม่ใช่กามาวจรธรรมให้เกิดขึ้น   ยังมรรค ฯลฯ   ยังอภิญญา ฯลฯ   ยัง</p><p>สมาบัติให้เกิดขึ้น</p><p>         ศรัทธาที่เป็นกามาวจรธรรม ฯลฯ    เสนาสนะ    เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ    แก่ปัญญา    แก่มรรค     แก่ผลสมาบัติ     ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งปฐมฌาน    เป็นปัจจัยแก่ปฐมฌาน ฯลฯ     แห่งจตตุถ-</p><p>ฌาน ฯลฯ   แห่งอากาสานัญจายตนะ ฯลฯ  แห่งปฐมมรรค ฯลฯ  บริกรรมแห่ง</p><p>จตุตถมรรค  เป็นปัจจัยแก่จตุตถมรรค.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    แล้วยังฌานที่ไม่ใช่</p><p>กามาวจรธรรมให้เกิดขึ้น  ยังมรรค ฯลฯ ยังอภิญญา ฯลฯ ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ    ปัญญา     แล้วยัง</p><p>ฌานที่ไม่ใช่กามาวจรธรรมให้เกิดขึ้น    ยังมรรค ฯลฯ   ยังอภิญญา ฯลฯ   ยัง</p><p>สมาบัติ  ให้เกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 840</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ    ปัญญา    เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ    แก่ปัญญา    แก่มรรค    แก่ผลสมาบัติ     ด้วย </p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ปฐมฌาน เป็นปัจจัยแก่ทุติยฌาน ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย ฯลฯ</p><p>ตติยฌาน ฯลฯ จตุตถฌาน ฯลฯ อากาสานัญจายตนะ  เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญ-</p><p>จายตนะ,  อากิญจัญญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่   เนวสัญญานาสัญญายตนะ   ด้วย</p><p>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ปฐมมรรค   เป็นปัจจัยแก่  ทุติยมรรค,    ทุติยมรรค   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ตติยมรรค,  ตติยมรรค   เป็นปัจจัยแก่จตุตถมรรค,   ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         มรรค  เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ    อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  แล้วให้ทาน ฯลฯ ศีล</p><p>ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  ยังวิปัสสนาให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ  ปัญญา แล้วให้ทาน</p><p>ศีล ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  ยังวิปัสสนาให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 841</p><p>         ศรัทธา   ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ฯลฯ   ปัญญา   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ที่เป็นกามาวจรธรรม ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่ราคะ   แก่ความปรารถนา  แก่สุข</p><p>ทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายเข้าไปอาศัยมรรคแล้ว   พิจารณาเห็นสังขารทั้งหลาย</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>         มรรค   เป็นปัจจัยแก่อัตถิปฏิสัมภิทา  แก่ธรรมปฏิสัมภิทา   แก่นิรุตติ-</p><p>ปฏิสัมภิทา  แก่ปฏิภาณปฏิสัมภิทา  แก่ฐานาฐานโกสัลละ  ของพระอริยะทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ผลสมาบัติ   เป็นปัจจัยแก่สุขทางกาย   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๔๒]  ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ   ฯลฯ   หทยวัตถุ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>          รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ    โผฏฐัพพายตนะ  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 842</p><p>         จักขายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม     ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม     ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                <strong>๑๑.   ปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ   ๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ</p><p>                                       <strong>๑๓.   กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๗๔๓] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong> ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 843</p><p>                    ๒.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ด้วยอานาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๓.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ด้วยอำนาจของกัมม-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong> ฯลฯ</p><p>               <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ   ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 844</p><p>                                    <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๘๔] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามา-</p><p>วจรธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 845</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ที่เกิดภายหลัง เป็นปัจจัยแก่กายนี้</p><p>ที่เกิดก่อน   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                        <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๗๔๕] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ   <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น     <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามา-</p><p>วจรธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ฯลฯ  เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ  เหมือนกับปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 846</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   สหชาตะ    และ   ปัจฉาชาตะ    เหมือนกับ</p><p>วิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                    ๕.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ด้วยอำนาจของอัตถิ-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>   เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๖.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ,   ปัจฉาชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    และมหาภูตรูปทั้งหลาย    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  และกวฬีการาหาร  เป็นปัจจัยแก่</p><p>กายนี้    ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    รูปชีวิตินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่</p><p>กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                    ๗.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 847</p><p>         มี ๒  อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม  และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ   ขันธ์ ๒  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong></p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๔๖]   ในเหตุปัจจัย   มี ๔ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๗ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี  ๖ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย    มี ๗ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ   ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย  มี ๔ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๔ วาระ  ในมัคคปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี  ๔ วาระ   ในวิคตปัจจัย มี  ๔  วาระ  ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 848</p><p>                                        <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๔๗] ๑.  <strong>กามาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>, </p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๒.  <strong>กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอานาจของอารัมมณปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 849</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่กามา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๖.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่กามาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหาร-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๗.  <strong>กามาวจรธรรม   และธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๔๘]   ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ    ในนสหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนอัญญมัญญปัจจัย มี</p><p>๖ วาระ   ในนนิสสยปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ   ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ  ฯลฯ    ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี  ๖  วาระ    ใน-</p><p>นวิปปยุตตปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในโนอัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย</p><p>มี ๗ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ  ในโนอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 850</p><p>                                         <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๔๙]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ...  ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ฯลฯ    ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ใน</p><p>โนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๗๕๐]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ...    ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ    พึงกระทาอนุโลมมาติกา ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๗</p><p>วาระ</p><p>                                         <em>กามาวจรทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 851</p><p>                                     <strong>๙๔.  รูปาวจรทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๕๑] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม     อาศัยรูปาวจรธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 852</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่รูปาวจร-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>รูปาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๖.  <strong>รูปาวจรธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         กฏัตตารูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                    ๗.  <strong>รูปาวจรธรรม   อาศัยรูปาวจรธรรม   และธรรมที่ </strong></p><p><strong>ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม   และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ   กฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>และมหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 853</p><p>                     ๙.  <strong>รูปาวจรธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรม และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                                                  ฯลฯ</p><p> </p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๕๒]   ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย มี</p><p>๒ วาระ  ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ    ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ    ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ   ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ   ใน</p><p>สัมปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ    ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอัตถิปัจจัย มี</p><p>๙ วาระ   ในนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 854</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๕๓]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่รูปาวจร-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   หทยวัตถุ    อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,    ขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ   มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ    ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                      <strong>๒.   นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>                                         <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๕๔]  ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม     อาศัยรูปาวจรธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อธิปติธรรมที่เป็นรูปาวจรธรรม   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปา-</p><p>วจรธรรม. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 855</p><p>         ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นรูปาวจรธรรม ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นวิบาก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรมเกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นรูปาวจร-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่รูปาวจร-</p><p>ธรรม ฯลฯ</p><p>         ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจรธรรม    เหมือนกับปฏิจจวาระ    ทั้ง  ๓  วาระ</p><p>ไม่มีแตกต่างกันในทุกะนี้   พึงกระทำมหาภูตรูปทั้งหมด. </p><p>                    ๕.  <strong>รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม  และธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 856</p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์  ๒ อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>                    ๖.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม   ซึ่ง</p><p>เป็นวิบาก   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๗.  <strong>รูปาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         กฏัตตารูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    และมหาภูตรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>                   <strong>๔.   อนันตรปัจจัย    ฯลฯ  ๖.  นอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>                                         <strong>๗.   ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๕๕] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม อาศัยรูปาวจรธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นปุเรชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 857</p><p>         คือ ในปฏิสนธิขณะ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นรูปาวจรธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                   ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรมเกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  และกฏัตตารูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็น</p><p>รูปาวจรธรรม ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         วาระ ๕ นอกนี้    (วาระที่ ๕-๙)  พึงกระทำตามลำดับ.</p><p>                                 <strong>๘.  นปัจฉาชาตปัจจัย</strong> </p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   มี ๙ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 858</p><p>                                  <strong>๙.  นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๗๕๖] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม     อาศัยรูปาวจรธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นรูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นรูปาวจร-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม   เกิดขึ้น   เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  (วาระที่</p><p>๔-๕-๖) </p><p>                     ๗.  <strong>รูปาวจรธรรม  อาศัยรูปาวจรธรรม   และธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวนปัจจัย    ฯลฯ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 859</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๘)</p><p>         วาระที่ ๙ แม้นอกนี้  ก็พึงกระทำ.</p><p>                 <strong>๑๐.   นกัมมปัจจัย   ฯลฯ   ๑๖.  นสัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะกัมมปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ  ฯลฯ</p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนวิปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ</p><p>                                  <strong>๑๗.  นวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๕๗] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         พาหิรรูป...  อาหารสมุฏฐานรูป...   อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ    ส่วน</p><p>อสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ</p><p>                                                ฯลฯ</p><p>                            <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๕๘]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี  ๙</p><p>วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ    ใน </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 860</p><p>นกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในนอาหารปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ   ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคค-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๑</p><p>วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓  วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 861</p><p>                                          <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๕๙] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม อาศัยรูปาวจรธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่รูปาวจร-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๕.  <strong>รูปาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๖.  <strong>รูปาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 862</p><p>                      ๗.  <strong>รูปาวจรธรรม   อาศัยรูปาวจรธรรม  และธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นรูปาวจรธรรม และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม   และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๙.  <strong> รูปาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑     ที่เป็นรูปาวจรธรรม     และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม  และมหาภูต-</p><p>รูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                                                   ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 863</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๖๐]   ในเหตุปัจจัย   มี ๙ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย    มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ     ในอุปนิสสยปัจจัย มี  ๔  วาระ      ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ   ใน</p><p>อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๖๑] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ   ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่</p><p>สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และหทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 864</p><p>                                   <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  ฯลฯ</p><p>                                     <strong>๓.   นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๖๒] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม อาศัยรูปาวจรธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>นอธิปติปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong>   เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๕.  <strong>รูปาวจรธรรม    อาศัยธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อธิปติธรรมที่เป็นรูปาวจรธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๖.  <strong>รูปาวจรธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๗.  <strong>รูปาวจรธรรม  อาศัยรูปาวจรธรรม     และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 865</p><p>         คือ  อธิปติธรรมที่เป็นรูปาวจร     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจร-</p><p>ธรรม   และหทยวัตถุ.</p><p>         ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑     ที่เป็นรูปาวจรธรรม    ซึ่งเป็นวิบาก   และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นรูปาวจรธรรม   และ</p><p>หทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    อาศัยรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    ซึ่ง</p><p>เป็นวิบาก   และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                    ๙.  <strong>รูปาวจรธรรม      และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นรูปาวจรธรรม     ซึ่งเป็นวิบาก</p><p>และหทยวัตถุ ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    ซึ่งเป็น</p><p>วิบาก  และมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 866</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๖๓]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ      ในนปุเรชาตปัจจัย มี  ๙  วาระ      ในนปัจฉาชาตปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๙ วาระ  พึงกำหนดคำว่า วิบาก   ในอรูป-</p><p>ภูมิล้วนด้วย  ในภูมิที่เจือปนกันด้วย  ในนกัมมปัจจัย มี  ๔ วาระ  ในนวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑  วาระ    ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ     ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ     ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   นิสสยวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 867</p><p>                                      <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                       <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                     <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๖๔]  ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม  เจือกับรูปาวจรธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๖๕]  ในเหตุปัจจัย มี  ๒ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๒ วาระ  ในอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ.</p><p>                                        <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๖๖] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม   เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>รูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 868</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๖๗]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๑ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 869</p><p>                                            <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                             <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๖๘]  ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เหตุทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่  ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอานาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 870</p><p>         คือ    เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p> </p><p>                                        <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๗๖๙] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต  ที่เป็นรูปาวจรธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,    แก่</p><p>เจโตปริยญาณ,   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,   แก่ยถากัมมูปคญาณ,    แก่อนา-</p><p>คตังสญาณ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลพิจารณาปฐมฌาน  ฯลฯ   พิจารณาจตุตถฌาน   พิจารณา</p><p>ทิพยจักษุ  พิจารณาทิพโสตธาตุ ฯลฯ  อิทธิวิธญาณ   เจโตปริยญาณ   ปุพเพ-</p><p>นิวาสานุสสติญาณ   ยถากัมมูปคญาณ ฯลฯ   พิจารณาอนาคตังสญาณ,   ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม   โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ  โทมนัส   ย่อม</p><p>เกิดขึ้น.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 871</p><p>         คือ   บุคคลให้ทาน   ศีล  ฯลฯ   อุโบสถกรรม ฯลฯ   พิจารณาซึ่ง</p><p>กุศลกรรมทั้งหลายที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น   ราคะ ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย    ออกจากมรรค    พิจารณามรรค    พิจารณาผล</p><p>พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู   แก่โวทาน,   แก่มรรค,   แก่ผล,  แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  พิจารณากิเลสที่ละแล้ว  ฯลฯ  กิเลสที่ข่มแล้ว ฯลฯ</p><p>กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน  ฯลฯ</p><p>         จักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  โดยความ</p><p>เป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ    เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ,     อากิญจัญ-</p><p>ญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.             </p><p>         รูปายนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวาจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต    ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 872</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิญญาณ  แก่</p><p>เจโตปริยญาณ  แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ   แก่ยถากัมมูปคญาณ   แก่อนาค-</p><p>ตังสญาณ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๓. อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๗๐] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>รูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลกระทำปฐมฌานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว    พิจารณา,</p><p>ย่อมยินดี    ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำฌานนั้นให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         บุคคลกระทำจตุตถฌาน ฯลฯ   ทิพยจักษุ   ทิพโสตธาตุ   อิทธิวิธญาณ</p><p>เจโตปริยญาณ   ปุพเพนิวาสนุสสติญาณ ฯลฯ    อนาคตังสญาณให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักเเน่นแล้ว  พิจารณา  ย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะกระทำฌาน</p><p>เป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น,   ทิฏฐิ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 873</p><p>         บุคคลกระทำขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม     ให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    เพราะกระทำขันธ์นั้น  ให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น,   ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  สหชาตะ  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         ฯลฯ ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ    อุโบสถกรรม  ฯลฯ   บุคคลกระทำกุศล-</p><p>กรรมทั้งหลายที่เคยสั่งสมไว้แล้ว  ในกาลก่อนให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>แล้วพิจารณา,   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง     เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้</p><p>เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว    ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่น ฯลฯ  กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ฯลฯ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 874</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,     แก่มรรค,    แก่ผล</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้นกระทำ</p><p>จักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ ย่อมเกิดขึ้น ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         บุคคลกระทำอากาสานัญจายตนะ    ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>พิจารณา,    กระทำเนวสัญญานาสัญญายตนะให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>พิจารณา.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๗๗๑] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จุติจิตที่เป็นรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่</p><p>รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 875</p><p>         ภวังค์ที่เป็นรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่ไม่ใช่รูปา-</p><p>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   เนวสัญญานาสัญญายตนะ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ผลสมาบัติ    ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ     จุติจิตที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่เป็น</p><p>รูปาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม      เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่เป็น</p><p>รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งปฐมฌาน    เป็นปัจจัยแก่ปฐมฌาน    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งจตุตถฌาน ฯลฯ   แห่งทิพยจักษุ ฯลฯ   แห่งทิพโสตธาตุ</p><p>ฯลฯ   แห่งอิทธิวิธญาณ ฯลฯ    แห่งเจโตปริยญาณ ฯลฯ    แห่งปุพเพนิวาสา-</p><p>นุสสติญาณ ฯลฯ  แห่งยถากัมมูปคญาณ ฯลฯ    บริกรรมแห่งอนาคตังสญาณ</p><p>เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 876</p><p>                  <strong>๕.   สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๖ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ.</p><p>                                   <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๗๗๒] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นรูปาวจรธรรมแล้ว      ยังฌานที่เป็น</p><p>รูปาวจรธรรมให้เกิดขึ้น   ยังอภิญญา ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นรูปาวจรธรรม  ฯลฯ     อาศัยปัญญาแล้ว</p><p>ยังฌานที่เป็นรูปาวจรธรรมให้เกิดขึ้น ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ปัญญา   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา  ที่เป็น</p><p>รูปาวจรธรรม ฯลฯ   แก่ปัญญา   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ปฐมฌาน   เป็นปัจจัยแก่ทุติยฌาน   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ทุติยฌาน   เป็นปัจจัยแก่ตติยฌาน   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ตติยฌาน   เป็นปัจจัยแก่จตุตถฌาน   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 877</p><p>                     ๒.  <strong>รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ    อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นรูปาวจรธรรม    แล้วให้ทาน ฯลฯ  ศีล</p><p>ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  ยังฌานที่เป็นรูปาวจรธรรม  ยังวิปัสสนา  ยังมรรค</p><p>ยังอภิญญา ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น    ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นรูปาวจรธรรม  ฯลฯ   ปัญญา   แล้วให้ทาน</p><p>ฯลฯ  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ปัญญา เป็นปัจจัยแก่ศรัทธาที่ไม่ใช่</p><p>รูปาวจรธรรม ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่ราคะ   แก่ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย</p><p>แก่ทุกข์ทางกาย   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๓  อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ</p><p>อุโบสถกรรมแล้ว    ยังฌานที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ฯลฯ  ยังวิปัสสนา ฯลฯ   ยัง</p><p>มรรค ฯลฯ  ยังอภิญญา ฯลฯ  ฯลฯ ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 878</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ฯลฯ ปัญญา   แล้วให้ทาน</p><p>ฯลฯ ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ฯลฯ  ปัญญา  เป็นปัจจัยแก่ปัญญาที่ไม่ใช่</p><p>รูปาวจรธรรม ฯลฯ    แก่ราคะ   แก่ความปรารถนา    แก่สุขทางกาย,   แก่ทุกข์</p><p>ทางกาย,   แก่มรรค,   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                      ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรมแล้ว       ยังฌานที่เป็น</p><p>รูปาวจรธรรม ฯลฯ  ยังอภิญญา ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ฯลฯ     เสนาสนะ      แล้ว</p><p>ยังฌานที่เป็นรูปาวจรธรรม ฯลฯ   ยังอภิญญา ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ฯลฯ  เสนาสนะ    เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ที่เป็นรูปาวจรธรรม ฯลฯ    แก่ปัญญา     ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งปฐมฌาน     เป็นปัจจัยแก่ปฐมฌาน     ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         ฯลฯ  บริกรรมแห่งจตุตถฌาน ฯลฯ      บริกรรมแห่งทิพยจักษุ  ฯลฯ</p><p>แห่งทิพโสตธาตุ ฯลฯ   แห่งอิทธิวิธญาณ ฯลฯ   แห่งเจโตปริยญาณ ฯลฯ  แห่ง </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 879</p><p>ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ  ฯลฯ     แห่งยถากัมมูปคญาณ ฯลฯ     บริกรรมแห่ง</p><p>อนาคตังสญาณ   เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๗๓] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง    คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  วัตถุปุเรชาตะ  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ   กายายตนะ ฯลฯ</p><p>         หทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย   ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 880</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม      ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                                     <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>                                       <strong>๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                         <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๗๗๔] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ   <strong>นานาขณิกะ</strong>.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย  ด้วย </p><p>อำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจร-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 881</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นรูปาวจรธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  นานาขณิกะ  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย     ด้วย</p><p>อานาจของกัมมปัจจัย.   </p><p>                    ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม  และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจร-</p><p>ธรรม   ซึ่งเป็นวิบาก   และกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 882</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่รูปาว-</p><p>จรธรรม   ซึ่งเป็นวิบาก   และกฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                    <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ    ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี  ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี  ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>                                    <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๗๕] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาว-</strong></p><p><strong>จรธรรม   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 883</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจร-</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม      ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๗๗๖] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ    ปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 884</p><p>                    ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย   ฯลฯ</strong>  เหมือนกับ</p><p>ปฏิจจวาระ.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ   อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี   ๒  อย่าง  คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ</strong>  และ   <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจร-</p><p>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม       ด้วย</p><p>อำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                    ๖.  <strong>รูปาวจรธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม </strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 885</p><p>         ขันธ์  ๑   ที่เป็นรูปาวจรธรรม    และหทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓</p><p>ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย  ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๗.  <strong>รูปาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรม  และมหาภูตรูปทั้งหลาย  เป็นปัจจัย</p><p>แก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ ขันธ์ ๒ ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรมที่เกิดก่อน  และกพฬีการาหาร  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้ที่เกิดก่อน  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นรูปาวจรธรรมที่เกิดก่อน  และรูปชีวิตินทรีย์  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.         </p><p>                      <strong>๒๒.  นัตถิปัจจัย   ฯลฯ    ๒๔.   วิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอานาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 886</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๗๗]   ในเหตุปัจจัย  มี  ๔ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๗ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๖ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย  มี ๗ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ   ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย  มี ๓ วาระ  ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ   ในฌานปัจจัย มี ๔ วาระ   ในมัคคปัจจัย มี ๔</p><p>วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย  มี ๓ วาระ   ในอัตถิ</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ   ใน</p><p>อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                  <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๗๘] ๑.  <strong>รูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   ด้วย </strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 887</p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>. </p><p>                   ๓.  <strong>รูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม   และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่</strong></p><p><strong>ไม่ใช่รูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอานาจของอาหารปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอานาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๖.  <strong>รูปาวจรธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่รูปาวจรธรรม</strong>.</p><p>            มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                   ๗.  <strong>รูปาวจรธรรม    และธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจรธรรม</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 888</p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น    <strong>สหชาตะ,   ปุเรชาตะ</strong>   รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๗๙]  ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๗ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนสหชาตปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๖</p><p>วาระ    ในนนิสสยปัจจัย มี ๖ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๗ วาระ    ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนสัมปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในโนอัตถิปัจจัย มี ๕ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในโนอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๘๐]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>    ในนอารัมมณปัจจัย มี  ๔ วาระ...    ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี  ๔  วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี  ๔ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในโนนัตถิ-</p><p>ปัจจัย มี ๔ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๔  วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 889</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๗๘๑]  เพราะนเหตุปัจจัย     ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ...   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ    อนุโลมมาติกาพึงให้พิสดาร    ในอวิคตปัจจัย  มี</p><p>๗ วาระ.</p><p>                                        <em>รูปาวจรทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 890</p><p>                                   <strong>๙๕.   อรูปาวจรทุกะ</strong></p><p>                                         <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๘๒] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม    อาศัยอรูปาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม     อาศัยอรูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม.</p><p>                      ๓.  <strong>อรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยอรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอรูปาวจร-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาวจร-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 891</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ขันธ์ ๓   และกฏัตตารูป   อาศัยขันธ์ ๑   ที่ไม่ใช่</p><p>อรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลาย  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         ฯลฯ  มหาภูตรูป ๑.</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม     อาศัยอรูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป   อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                                 ฯลฯ</p><p>   </p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๘๓]  ในเหตุปัจจัย  มี ๕  วาระ    ในอารัมมณปัจจัย   มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ    ในอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย มี</p><p>๒ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในกัมมปัจจัย   มี ๕ วาระ   ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย  มี ๒ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ. </p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                           <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๘๔] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 892</p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาวจร-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>                                       <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๘๕] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม   อาศัยอรูปาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ    อธิปติธรรมที่เป็นอรูปาวจรธรรม    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อรูปาวจรธรรม ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอรูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก</p><p>ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาวจร</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 893</p><p>                <strong>๔.  นอนันตรปัจจัย   ฯลฯ  ๗.  นอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนอนันตรปัจจัย   ฯลฯ</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เพราะนอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>                                    <strong>๘.  นปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๗๘๖] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม   อาศัยอรูปาวจรธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอรูปาวจรธรรม ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม     อาศัยอรูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 894</p><p>                                 <strong>๙.  นปัจฉาชาตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                                  <strong>๑๐.  นอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         [๗๘๗] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม   อาศัยอรูปาวจรธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอรูปาวจรธรรม    ซึ่งเป็นวิบาก</p><p>ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม     อาศัยอรูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม-</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์  ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาว-</p><p>จรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม      อาศัยอรูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอาเสวน-</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 895</p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>  </p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๘๘]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ    ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในนกัมมปัจจัย  มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนสัมปยุตตปัจจัย มี</p><p> ๓ วาระ     ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย  มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตะวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 896</p><p>                                       <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                       <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                     <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๘๙] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม   อาศัยอรูปาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ตลอดถึง</p><p>อัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๕.  <strong>อรูปาวจรธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๖.  <strong>อรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๗.  <strong>อรูปาวจรธรรม  อาศัยอรูปาวจรธรรม  และธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑   ที่เป็นอรูปาวจรธรรม     และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 897</p><p>                     ๘.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม     อาศัยอรูปาวจร-</strong></p><p><strong>ธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๙.  <strong>อรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>อาศัยอรูปาวจรธรรม     และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นอรูปาวจรธรรม    และหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  และมหา-</p><p>ภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๙๐]  ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี ๔  วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย มี</p><p>๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๔ วาระ   ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ     ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๔ วาระ  ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 898</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๙๑]  ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   อาศัยธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ</p><p>ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  กายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                    <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ     เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                       <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๙๒] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม    อาศัยอรูปาวจรธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ   อธิปติธรรมที่เป็นอรูปาวจรธรรม     อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>อรูปาวจรธรรม  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอรูปาวจรธรรม  ซึ่งเป็นวิบาก</p><p>ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 899</p><p>                      ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   อาศัยธรรมมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ฯลฯ</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ   อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ  อาศัยกายายตนะ,</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                                <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๙๓]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย   มี  ๔ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๓ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ใน </p><p>นอาเสวนปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๙ วาระ   ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ  ใน</p><p>นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี</p><p>๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในโนอัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ   ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 900</p><p>                                         <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๙๔] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม   เจือกับอรูปาวจรธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นอรูปาวจรธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม เจือกับธรรมที่ไม่ใช่</strong></p><p><strong>อรูปาวจรธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   เจือกับขันธ์ ๑  ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๗๙๕]  ในเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๗๙๖]  ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ     ในนอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี   พึงกระทำอย่างนี้.  </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 901</p><p>                                           <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๗๙๗] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  เหตุทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 902</p><p>                                         <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๗๙๘] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม      เป็นปัจจัยแก่อรูปวจรธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อากาสานัญจายตนะ เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ  ด้วยอำนาจ</p><p>ของอารัมมณปัจจัย, อากิญจัญญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลพิจารณาอากาสานัญจายตนะ,    วิญญาณัญจายตนะ  ฯลฯ</p><p>อากิญจัญญายตนะ ฯลฯ พิจารณาเนวสัญญานาสัญญายตนะ ฯลฯ ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ที่เป็นอรูปาวจรธรรม   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต     ที่เป็นอรูปาวจรธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่เจโตปริยญาณ,   แก่</p><p>ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,      แก่ยถากัมมูปคญาณ,     แก่อนาคตังสญาณ,      แก่</p><p>อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ กระทำอุโบสถกรรมแล้ว  พิจารณา</p><p>ซึ่งกุศลกรรมนั้น   ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ราคะ ฯลฯ   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 903</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ     ออกจาก</p><p>ฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค,     พิจารณามรรค,     พิจารณาผล,</p><p>พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,     แก่โวทาน,     แก่มรรค,    แก่ผล,</p><p>แก่อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว,  กิเลสที่ข่มแล้ว  ฯลฯ  กิเลส</p><p>ทั้งหลายที่เกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         พิจารณาจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</p><p>โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ   โทมนัส    ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,   ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต     ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ. </p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ  แก่</p><p>ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,      แก่ยถากัมมูปคญาณ,     แก่อนาคตังสญาณ,     แก่</p><p>อาวัชชนะ  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๗๙๙] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม       เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 904</p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลกระทำอากาสานัญจายตนะให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>พิจารณา ฯลฯ   กระทำเนวสัญญานาสัญญายตนะให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>แล้ว   พิจารณา.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะกระทำขันธ์ทั้งหลายที่ไม่</p><p>ใช่อรูปาวจรธรรม   ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ครั้นกระทำขันธ์นั้นให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอรูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 905</p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน  ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรมแล้ว     กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว    พิจารณา    ย่อมยินดี    ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง     เพราะกระทำกุศสกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ     ออกจาก</p><p>ฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   พิจารณา ฯลฯ  พิจารณาผล ฯลฯ  พิจารณานิพพาน. </p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,     แก่โวทาน,     แก่มรรค,    แก่ผล</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ครั้นกระทำ</p><p>จักษุเป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 906</p><p>                                         <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๐] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม      เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ     จุติจิตที่เป็นอรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่</p><p>อรูปาวจรธรรม.</p><p>         ภวังค์ที่เป็นอรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม      เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่ไม่ใช่</p><p>อรูปาวจรธรรม.</p><p>         เนวสัญญานาสัญญายตนะ   ของบุคคลผู้ออกจากนิโรธ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ    ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม    ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         อนุโลม    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    อนุโลม    เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 907</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จุติจิตที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่อุปปัตติจิตที่ไม่ใช่</p><p>อรูปาวจรธรรม     ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม      เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่เป็น</p><p>อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งอากาสานัญจายตนะ      เป็นปัจจัยแก่อากาสานัญจายตนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         บริกรรมแห่งวิญญาณัญจายตนะ  ฯลฯ  บริกรรมแห่งอากิญจัญญายตนะ</p><p>ฯลฯ บริกรรมแห่งเนวสัญญานาสัญญายตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญา-</p><p>ยตนะ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                        <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ   ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ.</p><p>                                         <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๑] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 908</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         อากาสานัญจายตนะ  เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ  ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย,  วิญญาณัญจายตนะ  เป็นปัจจัยแก่อากิญจัญญายตนะ,  อากิญ-</p><p>จัญญายตนะ   เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสย</p><p>ปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong> รูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นอรูปาวจรธรรม  แล้วให้ทาน ฯลฯ  ศีล</p><p>ฯลฯ   อุโบสถกรรม    ยังฌานที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม    ยังวิปัสสนา   ยังมรรค</p><p>ยังอภิญญา  ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล   ที่เป็นอรูปาวจรธรรม  ฯลฯ   ปัญญา   แล้วให้</p><p>ทาน ฯลฯ  ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอรูปาวจรธรรม ฯลฯ    ปัญญา    เป็นปัจจัยแก่ศรัทธาที่</p><p>ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ฯลฯ   แก่ปัญญา    แก่ราคะ    แก่ความปรารถนา   แก่สุข</p><p>ทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย   แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 909</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>        </p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา   ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรมแล้ว   ให้ทาน    ศีล</p><p>ฯลฯ   อุโบสถกรรม    ยังฌานที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม    ยังวิปัสสนา    ยังมรรค</p><p>ยังอภิญญา ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น   ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ฯลฯ    ปัญญา     ราคะ</p><p>ความปรารถนา    สุขทางกาย    ทุกข์ทางกาย    อุตุ   โภชนะ  ฯลฯ   เสนาสนะ</p><p>แล้วให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม    แก่ความปรารถนา    แก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย</p><p>แก่มรรค   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                       ๔.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บริกรรมแห่งอากาสานัญจายตนะ     เป็นปัจจัยแก่อากาสานัญจายตนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย  ฯลฯ     บริกรรมแห่งเนวสัญญานาสัญญายตนะ</p><p>เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 910</p><p>                                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๒] ๑.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ฯลฯ    โดยความเป็นของไม่เที่ยง</p><p>ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ    เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ  กายายตนะ ฯลฯ  หทย-</p><p>วัตถุเป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม        ด้วยอำนาจของปุเร-</p><p>ชาตปัจจัย.</p><p>                     ๒.   <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม     ด้วย</p><p>อำนาจของปุเรชาตปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 911</p><p>                     <strong>๑๑.  ปัจฉาชาตปัจจัย   ๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                        <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๓] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม       เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong> ฯลฯ</p><p>                    ๒.  <strong>อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ    เจตนาที่เป็นอรูปาวจรธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         เจตนาที่เป็นอรูปาวจรธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตต- </p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                                                    ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 912</p><p>               <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ   ๑๙.  สัมปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๔] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยเเก่อรูปาวจรธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของวิปากปัจจัย</strong></p><p>                    ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี  ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี  ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี ๔  วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ.</p><p>                                <strong>๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๕] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ   ปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                     ๓.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 913</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม     ด้วย</p><p>อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๖] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong></p><p>                     ๓.  <strong>อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong> ฯลฯ</p><p>                     ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 914</p><p>         หทยวัตถุ     เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม     ด้วย</p><p>อานาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๖.  <strong>อรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ ๑  ที่เป็นอรูปาวจรธรรม  และหทยวัตถุ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ ๓</p><p>ด้วยอานาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ  ขันธ์ ๒ ฯลฯ  </p><p>                     ๗.  <strong>อรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม    และมหาภูตรูปทั้งหลาย     เป็น</p><p>ปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong>   ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม  ที่เกิดภายหลัง  และกพฬีการาหาร</p><p>เป็นปัจจัยแก่กายนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่        </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปาวจรธรรม    ที่เกิดภายหลัง    และรูปชีวิติน-</p><p>ทรีย์  เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 915</p><p>                         <strong>๒๒.  นัตถิปัจจัย    ฯลฯ    ๒๔.  วิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอานาจของนัตถิปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong>.</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๐๗]  ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในอนันตรปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย  มี</p><p>๔ วาระ   ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ   ใน</p><p>นิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย มี  ๒</p><p>วาระ  ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ  ในกัมม-</p><p>ปัจจัย มี ๔ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ  ใน</p><p>อินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ ในฌานปัจจัย  มี ๔ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ    ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ    ในอัตถิปัจจัย</p><p>มี  ๗ วาระ   ในนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ  ในอวิคต-</p><p>ปัจจัย  มี ๗ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๐๘] ๑.  <strong>อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม ด้วย </strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>, </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 916</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>กัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๒.  <strong>อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม ด้วยอำนาจองอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>สหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๓.  <strong>อรูปาวจรธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม และ</strong></p><p><strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๔.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   เป็นปัจจัยแก่ธรรม</strong></p><p><strong>ที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย,    เป็นปัจจัย</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๕.  <strong>ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรูปา-</strong></p><p><strong>วจรธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๖.  <strong>อรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่อรูปาวจรธรรม</strong>.</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>ปุเรชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 917</p><p>                        ๗.  <strong>อรูปาวจรธรรม  และธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong></p><p><strong>เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อรูปาวจรธรรม</strong>.</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>   รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong> </p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๐๙]  ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๕</p><p>วาระ   ในนนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๗ วาระ   ใน</p><p>นปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนสัมปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๕ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี  ๔ วาระ ในโนอัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ   ในโนอวิคตปัจจัย </p><p>มี ๔ วาระ.</p><p>                                      <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                       <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๑๐]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ....   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ฯลฯ  ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ใน</p><p>โนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ    ในโนวิคตปัจจัย  มี ๔ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 918</p><p>                                          <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๘๑๑]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ...  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๔  วาระ    อนุโลมมาติกาพึงให้พิสดาร  ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี  ๗ วาระ.</p><p>                                       <em>อรูปาวจรทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 919</p><p>                                     <strong>๙๖.  ปริยาปันนทุกะ</strong></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๒] ๑.  <strong>ปริยาปันนธรรม  อาศัยปริยาปันนธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นปริยาปันน-</p><p>ธรรม ฯลฯ   ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>         พึงกระทำทุกะแม้นี้   เหมือนโลกิยทุกะ  ในจูฬันตรทุกะ  ฉะนั้น   ไม่มี</p><p>แตกต่างกัน.</p><p>                                     <em>ปริยาปันนทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 920</p><p>                                     <strong>๙๗.  นิยยานิกทุกะ</strong></p><p>                                          <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๑๓] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม     อาศัยนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นนิยยานิกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม.</p><p>                     ๓.  <strong>นิยยานิกธรรม และอนิยยานิกธรรม  อาศัยนิยยา-</strong></p><p><strong>นิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์  ๑   ที่เป็นนิยยานิก-</p><p>ธรรม  ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                    ๔.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยอนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนิยยานิก-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์  ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,   ขันธ์ทั้งหลาย   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 921</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ</p><p>                     ๕.  <strong>อนิยยานิกธรรม อาศัยนิยยานิกธรรม และอนิยยา-</strong></p><p><strong>นิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม   และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                               <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๑๔]  ในเหตุปัจจัย  มี ๕ วาระ      ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๕  วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี  ๒ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ  ในกัมมปัจจัย มี ๕ วาระ  ในวิปาก-</p><p>ปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในอาหารปัจจัย มี ๕ วาระ  ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๑๕] ๑.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยอนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนิยยานิก-</p><p>ธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 922</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ  หทยวัตถุ  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย,  ขันธ์ทั้งหลาย</p><p>อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         มหาภูตรูป ๓  อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลาย  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                                      <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                       <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๘๑๖] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม     อาศัยนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อธิปติธรรมที่เป็นนิยยานิกธรรม อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยา-</p><p>นิกธรรม.</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยอนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนิยยานิก-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 923</p><p>            <strong>๔.  นอนันตรปัจจัย    ฯลฯ   ๖.  นอัญญมัญญปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เพราะนอัญญมัญญปัจจัย  ฯลฯ</strong></p><p>                                    <strong>๗.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๘๑๗] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม     อาศัยนิยยานิกธรรม     เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นนิยยานิกธรรม ฯลฯ</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม    อาศัยนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม.</p><p>                     ๓.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยอนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ในอรูปภูมิ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนิยยานิกธรรม ฯลฯ</p><p>ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรม.</p><p>         ในปฎิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                     ๔.  <strong>อนิยยานิกธรรม     อาศัยนิยยานิกธรรม    และ</strong></p><p><strong>อนิยยานิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนปุเรชาตปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 924</p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม   และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.   </p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๑๘]   ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ</p><p>ในนอาเสวนปัจจัย  มี  ๓ วาระ   ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ   ในนวิปากปัจจัย</p><p>มี ๕ วาระ  ในนอาหารปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ    ใน</p><p>นฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สหชาตวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 925</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑. เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๐๙] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม     อาศัยนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ  เหมือนกับปฏิจจวาระ.</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยอนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนิยยานิก-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ  ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๓.  <strong>นิยยานิกธรรม    อาศัยอนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๔.  <strong>นิยยานิกธรรม     และอนิยยานิกธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>อนิยยานิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม   อาศัยหทยวัตถุ    จิตตสมุฏ-</p><p>ฐานรูป  อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                     ๕.  <strong>นิยยานิกธรรม  อาศัยนิยยานิกธรรม  และอนิยยา-</strong></p><p><strong>นิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 926</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นนิยยานิกธรรม  และหทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>ขันธ์๒.</p><p>                   ๖.  <strong>อนิยยานิกธรรม    อาศัยนิยยานิกธรรม     และ</strong></p><p><strong>อนิยยานิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม   และ</p><p>มหาภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                   ๗.  <strong>นิยยานิกธรรม     และอนิยยานิกธรรม     อาศัย</strong></p><p><strong>นิยยานิกธรรม  และอนิยยานิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นนิยยานิกธรรม    เเละหทยวัตถุ</p><p>ฯลฯ ขันธ์ ๒.</p><p>         จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม   และมหา-</p><p>ภูตรูปทั้งหลาย.</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๒๐]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ  ในอารัมมณปัจจัย มี  ๔  วาระ  ใน</p><p>อธิปติปัจจัย  มี ๙ วาระ     ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ   ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ  ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๔ วาระ  ใน</p><p>นิสสยปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอุปนิสสยปัจจัย   มี ๔ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในอาเสวนปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในกัมมปัจจัย  มี ๙ วาระ    ใน</p><p>วิปากปัจจัย  มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย  มี ๙ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 927</p><p>                                           <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๒๑]  ๑.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยอนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนิยยานิกธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๒ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์ ฯลฯ</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรม  ซึ่งเป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>         โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และหทยวัตถุ.</p><p>                                     <strong>๒.  นอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๘๒๒] ๑.  <strong>อนิยยานิกธรรม    อาศัยนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอารัมมณปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>                                        <strong>๓.  นอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๘๒๓] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม      อาศัยนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อธิปติธรรมที่เป็นนิยยานิกธรรม  อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยา-</p><p>นิกธรรม.</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม   อาศัยอนิยยานิกธรรม   เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 928</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอนิยยานิกธรรม  ฯลฯ   ตลอดถึง</p><p>อสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ    อาศัยกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยานิกธรรม   อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๓.  <strong>นิยยานิกธรรม    อาศัยอนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อธิปติธรรมที่เป็นนิยยานิกธรรม  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                    ๔.  <strong>นิยยานิกธรรม  อาศัยนิยยานิกธรรม และอนิยยา-</strong></p><p><strong>นิกธรรม  เกิดขึ้น  เพราะนอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         คือ    อธิปติธรรมที่เป็นนิยยานิกธรรม    อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็น</p><p>นิยยานิกธรรมและหทยวัตถุ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๒๔]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในนอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนปุเรชาตปัจจัย มี  ๔ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙</p><p>วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๙ วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ</p><p>ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 929</p><p>                                        <strong>สังสัฏฐวาระ</strong></p><p>                                         <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๒๕] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม    เจือกับนิยยานิกธรรม    เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นนิยยานิกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>                      ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม  เจือกับอนิยยานิกธรรม  เกิดขึ้น</strong></p><p><strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  เจือกับขันธ์ ๑  ที่เป็นอนิยยานิกธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ</p><p>                              <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๒๖]  ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ  ใน</p><p>ปัจจัยทั้งปวง มี ๒ วาระ  ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ    ในอวิคตปัจจัย มี</p><p>๒ วาระ.</p><p>  </p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๒๗]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี    สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำอย่างนี้. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 930</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๒๘] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๒)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม      เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย    ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.         </p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         เหตุทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.           </p><p>                     ๔.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เหตุทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์</p><p>และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 931</p><p>                                         <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๘๒๙]  ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค  พิจารณามรรค.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต  ที่เป็นนิยยานิกธรรม ด้วย</p><p>เจโตปริยญาณ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่เจโตปริยญาณ    แก่</p><p>ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ฯลฯ   แก่อนาคตังสญาณ    แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอารัมมณปัจจัย. </p><p>                      ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือบุคคลให้ทาน ฯลฯ   ศีล ฯลฯ  กระทำอุโบสถกรรมแล้ว   พิจารณา</p><p>ซึ่งกุศลกรรมนั้น  ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น</p><p>ราคะ ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ</p><p>         ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณาผล  พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่ผล,   แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว ฯลฯ    กิเลสที่ข่มแล้ว  ฯลฯ</p><p>รู้กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 932</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยา-</p><p>นิกธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ,  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต     ที่เป็นอนิยยานิกธรรม</p><p>ด้วยเจโตปริยญาณ.</p><p>         อากาสานัญจายตนะ  เป็นปัจจัยแก่วิญญาณัญจายตนะ,  อากิญจัญญาย-</p><p>ตนะ  เป็นปัจจัยแก่เนวสัญญานาสัญญายตนะ.</p><p>         รูปายตนะ   เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ   โผฏฐัพพายตนะ   เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายวิญญาณ.  </p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่อิทธิวิธญาณ,   แก่</p><p>เจโตปริยญาณ   แก่ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ,    แก่ยถากัมมูปคญาณ,   แก่อนา-</p><p>คตังสญาณ,    แก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่มรรค  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                                          <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๘๓๐]  ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 933</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นนิยยานิกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>นิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค     กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   พิจารณา.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>         พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>อนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรมแล้ว     กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้น  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้วพิจารณา     ย่อมยินดี     ย่อม </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 934</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  ราคะ</p><p>ฯลฯ  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน  ฯลฯ</p><p>         ออกจาnฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายกระทำผลให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้วพิจารณา</p><p>กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้วพิจารณา.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,  แก่ผล   ด้วยอำนาจของ</p><p>อธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ครั้นกระทำ</p><p>จักษุเป็นต้นนั้น  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว    ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ </p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และ</p><p>จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                       ๕.  <strong>อนิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่มรรค   ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 935</p><p>                                         <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๘๓๑] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   มรรค   เป็นปัจจัยแก่ผล   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรม   ที่เกิดก่อน ๆ    เป็นปัจจัย</p><p>แก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยยานิกธรรม   ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตร- </p><p>ปัจจัย.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,   ผล   เป็นปัจจัยแก่ผล,</p><p>อนุโลม  เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ,   เนวสัญญานาสัญญายตนะ    ของบุคคลผู้ออก</p><p>จากนิโรธ   เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ    ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อนิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โคตรภู     เป็นปัจจัยแก่มรรค,    โวทาน    เป็นปัจจัยแก่มรรค</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                         <strong>๕.   สมนันตรปัจจัย    ฯลฯ  ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย    ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย    ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย    ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย    ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 936</p><p>                                        <strong>๙.   อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๘๓๒]  ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ปฐมมรรค   เป็นปัจจัยแก่ทุติยมรรค    ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</p><p>ฯลฯ  ตติยมรรค   เป็นปัจจัยแก่จตุตถมรรค   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>นิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลาย  เข้าไปอาศัยมรรคแล้ว   ยังสมาบัติที่ยังไม่เกิด   ให้</p><p>เกิดขึ้น,   เข้าสมาบัติที่เกิดขึ้นแล้ว,    พิจารณาเห็นสังขารทั้งหลาย    โดยความ</p><p>เป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>         มรรค   เป็นปัจจัยแก่อัตถปฏิสัมภิทา,   แก่ธัมมปฏิสัมภิทา,  แก่นิรุตติ-</p><p>ปฏิสัมภิทา,     แก่ปฏิภาณปฏิสัมภิทา,     แก่ฐานาฐานโกสัลละ    ของพระอริยะ</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>         มรรค   เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 937</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธาที่เป็นอนิยยานิกธรรม      แล้วให้ทาน ฯลฯ</p><p>ศีล ฯลฯ   อุโบสถกรรม   ยังฌาน   ยังวิปัสสนา   ยังอภิญญา ฯลฯ    ยังสมาบัติ </p><p>ให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ   ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีลที่เป็นอนิยยานิกธรรม ฯลฯ     ปัญญา      ราคะ</p><p>ความปรารถนา   อุตุ   โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ   แล้วให้ทาน ฯลฯ  ยังสมาบัติ</p><p>ให้เกิดขึ้น   ฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอนิยยานิกธรรม ฯลฯ   เสนาสนะ    เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา</p><p>ที่เป็นอนิยยานิกธรรม ฯลฯ   แก่ความปรารถนา ฯลฯ   แก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์</p><p>ทางกาย   แก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                   ๔.  <strong>อนิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บริกรรมแห่งปฐมมรรค    เป็นปัจจัยแก่ปฐมมรรค     ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย ฯลฯ     บริกรรมแห่งจตุตถมรรค      เป็นปัจจัยแก่จตุตถมรรค</p><p>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 938</p><p>                                    <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๘๓๓] ๑.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ.</p><p>         พึงกระทำเหมือนอรูปทุกะ.</p><p>                  <strong>๑๑.   ปัจฉาชาตปัจจัย   ๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>                                       <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๘๓๔] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นนิยยานิกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>นิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒  อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>นานาขณิกะ</strong> </p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นนิยยานิกธรรม       เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 939</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นนิยยานิกธรรม   เป็นปัจจัยแก่ผล     ด้วยอำนาจของกัมม-</p><p>ปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เจตนาที่เป็นนิยยานิกธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตขันธ์     และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูป  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น   <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นอนิยยานิกธรรม    เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์   และกฏัตตา-</p><p>รูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ     ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย  ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 940</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>         พึงกระทำเหมือนอรูปทุกะ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ.</p><p>         พึงกระทำเหมือนอรูปทุกะ.</p><p>         หลักจำแนกวาระ   มีบทต่างกันนั้น.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong>  มี ๗ วาระ.</p><p>                                 <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๓๕]   ในเหตุปัจจัย  มี  ๔ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี  ๓ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย  มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ  ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี  ๕ วาระ     ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ    ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี  ๒  วาระ   ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ  ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ  ในอาหารปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ   ในฌานปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในมัคคปัจจัย มี ๔</p><p>วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ   ในอัตถิ-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ    ในนัตถิปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ    ใน</p><p>อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 941</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๓๖] ๑.  <strong>นิยยานิกธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>นิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๓.  <strong>นิยยานิกธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม  และ</strong></p><p><strong>อนิยยานิกธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๔.  <strong>อนิยยานิกธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยยานิกธรรม</strong></p><p><strong>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาต-</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วย</strong></p><p><strong>อานาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>, เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอาหาร</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๕.  <strong>อนิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่นิยยานิกธรรม  ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๖.  <strong>นิยยานิกธรรม และอนิยยานิกธรรม เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>นิยยานิกธรรม</strong>.</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 942</p><p>                     ๗.  <strong>นิยยานิกธรรม และอนิยยานิกธรรม  เป็นปัจจัยแก่</strong></p><p><strong>อนิยยานิกธรรม</strong>.</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น <strong>สหชาตะ, ปัจฉาชาตะ, ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ</p><p><strong>อาหาระ</strong>   และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                       <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๓๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในนสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๕</p><p>วาระ    ในนนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ    ใน</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย  มี ๖ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๗ วาระ ฯลฯ    ใน</p><p>นสัมปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๔ วาระ  ในโนอัตถิปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ    ในโนวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ   ใน</p><p>โนอวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๓๘]  <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>   ในนอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ....   ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 943</p><p>ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในโนนัตถิ-</p><p>ปัจจัย  มี  ๔ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                           <strong>ปัจจนียานุโลม</strong></p><p>                          <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>          [๘๓๙]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>    ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ...   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ อนุโลมมาติกาพึงให้พิสดาร  ในอวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                        <em>นิยยานิกทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 944</p><p>                                         <strong>๙๘. นิยตทุกะ</strong></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๐] ๑.  <strong>นิยตธรรม  อาศัยนิยตธรรม  เกิดขึ้น  เพราะเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นนิยตธรรม  ฯลฯ  ขันธ์ ๒</p><p>                      ๒.  <strong>อนิยตธรรม   อาศัยอนิยตธรรม   เกิดขึ้น  เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ   จิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ทั้งหลาย   ที่เป็นนิยตธรรม   พึงทำ</p><p>๕   วาระ</p><p>         ปฏิจจวาระก็ดี     สหชาตวาระก็ดี      ปัจจยวาระก็ดี      นิสสยวาระก็ดี</p><p>สังสัฏฐวาระก็ดี   สัมปยุตตวาระก็ดี   พึงทำเหมือนนิยยานิกทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน</p><p>การจำแนกวาระต่างกัน </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 945</p><p>                                           <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๑] ๑.  <strong>นิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของเหตุปัจจัย</strong></p><p>         มี ๔ วาระ  เหมือนกับนิยยานิกทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                                     <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๒] ๑.  <strong>นิยตธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรคแล้ว  พิจารณามรรค,  พิจารณา</p><p>กิเลสที่ละแล้ว   ที่เป็นนิยตธรรม,  กิเลสทั้งหลายที่เกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>พิจารณาเห็นขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยตธรรม   โดยความเป็นของไม่เที่ยง  ฯลฯ</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต  ที่เป็นนิยตธรรม  ด้วย</p><p>เจโตปริยญาณ</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยตธรรม เป็นปัจจัยแก่เจโตปริยญาณ,  แก่ปุพเพ-</p><p>นิวาสานุสสติญาณ,   แก่ยถากัมมูปคญาณ,    แก่อนาคตังสญาณ,    แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 946</p><p>         คือ  บุคคลให้ทาน  ฯลฯ  ศีล  ฯลฯ  อุโบสถกรรม ฯลฯ  พิจารณา</p><p>กุศลกรรมทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน  ฯลฯ   ออกจากฌาน  พิจารณา</p><p>ฌาน,  ย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   เพราะปรารภทานเป็นต้นนั้น  ราคะที่</p><p>เป็นอนิยตธรรมย่อมเกิดขึ้น ทิฏฐิ ฯลฯ วิจิกิจฉา ฯลฯ อุทธัจจะ  ฯลฯ  โทมนัส</p><p>ที่เป็นอนิยตธรรม   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณาผล,   พิจารณานิพพาน.</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,    แก่อาวัชชนะ    ด้วย</p><p>อำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายพิจารณากิเลสที่ละแล้ว   ที่เป็นอนิยตธรรม    กิเลส</p><p>ที่ข่มแล้ว    รู้กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ     ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยตธรรมโดยความ</p><p>เป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ  ย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะปรารภจักษุเป็นต้น</p><p>นั้น   ราคะที่เป็นอนิยตธรรม ฯลฯ  โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ    เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ   ด้วยอำนาจของ</p><p>อารัมมณปัจจัย.</p><p>                       ๓.  <strong>อนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ  นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่มรรค  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์เป็นปัจจัยแก่มาตุฆาตกรรม     แก่ปิตุฆาตกรรม     แก่</p><p>อรหันตฆาตกรรม  แก่รุหิรุปปาทกรรม  ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 947</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นมิจฉัตตนิยตธรรม   เกิดขึ้นแก่บุคคลผู้ยึดถือวัตถุใด</p><p>วัตถุนั้นเป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นมิจฉัตตนิยตธรรม     ด้วยอำนาจของ</p><p>อารัมมณปัจจัย.</p><p>                                         <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๓] ๑.  <strong>นิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>    ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นนิยตธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>นิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค     กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   พิจารณา.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นนิยตธรรม     เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๓.  <strong>นิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม   และอนิยต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 948</p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นนิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>อนิยตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม    ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ   <strong>สหชาตาธิปติ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ    ศีล ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรมแล้ว     กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    แล้วพิจารณา    ย่อมยินดี    ย่อม</p><p>เพลิดเพลินยิ่ง      เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น</p><p>ราคะที่เป็นนิยตธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         พิจารณากุศลที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ   ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายกระทำผลให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    แล้ว</p><p>พิจารณา   กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น  แล้วพิจารณา.</p><p>         นิพพาน   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   แก่โวทาน,   แก่ผล   ด้วยอำนาจของ</p><p>อธิปติปัจจัย.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยตธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ฯลฯ  ราคะที่เป็น</p><p>อนิยตธรรม  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 949</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์  และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๕.  <strong>อนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         นิพพาน  เป็นปัจจัยแก่มรรค  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๔] ๑.  <strong>นิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   มรรค  เป็นปัจจัยแก่ผล  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ  ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>อนิยตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยตธรรม    ที่เกิดก่อน  ๆ   เป็นปัจจัยแก่</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนิยตธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ   ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,   อนุโลม   เป็นปัจจัยแก่โวทาน,   ผล</p><p>เป็นปัจจัยแก่ผล,  อนุโลม  เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   เนวสัญญานาสัญญายตนะ</p><p>ของบุคคลผู้ออกจากนิโรธ    เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอนันตร-</p><p>ปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 950</p><p>                      ๓.  <strong>อนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ โทมนัสที่เป็นอนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่โทมนัสที่เป็นนิยตธรรม.</p><p>         มิจฉาทิฏฐิที่เป็นอนิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่มิจฉาทิฏฐิที่เป็นนิยตธรรม</p><p>ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         โคตรภู    เป็นปัจจัยแก่มรรค,    โวทาน    เป็นปัจจัยแก่มรรค    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                         <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย   ฯลฯ    ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>  มี ๕ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ.</p><p>                                       <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๕] ๑.  <strong>นิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         มาตุฆาตกรรม    เป็นปัจจัยแก่มาตุฆาตกรรม    แก่ปิตุฆาตกรรม   แก่</p><p>อรหันตฆาตกรรม    แก่รุหิรุปปาทกรรม     แก่สังฆเภทกรรม     แก่มิจฉาทิฏฐิ</p><p>ที่เป็นนิยตธรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 951</p><p>         พึงกระทำจักรนัย.</p><p>         ปฐมมรรค    เป็นปัจจัยแก่ทุติยมรรค,    ทุติยมรรค     เป็นปัจจัยแก่</p><p>ตติยมรรค,    ตติยมรรค   เป็นปัจจัยแก่จตุตถมรรค   ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>นิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ    อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ปลงชีวิตมารดา ฯลฯ   ทำลายสงฆ์แล้ว    ย่อมให้ทาน ฯลฯ   ศีล ฯลฯ</p><p>กระทำอุโบสถกรรม ฯลฯ  เพื่อลบล้างอกุศลกรรมนั้น.</p><p>         พระอริยะทั้งหลายเข้าไปอาศัยมรรคแล้ว    ยังสมาบัติที่ยังไม่เกิดขึ้นให้</p><p>เกิดขึ้น   ย่อมเข้าสมาบัติที่เกิดขึ้นแล้ว  ฯ ล ฯ   เป็นปัจจัยแก่ฐานาฐานโกสัลละ.</p><p>         มรรค   เป็นปัจจัยแก่ผลสมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อนิยตธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  ปกตูปนิสสยะ  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 952</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา  ที่เป็นอนิยตธรรม  ย่อมให้ทาน ฯลฯ  ศีล</p><p>ฯลฯ   อุโบสถกรรม    ยังฌาน ฯลฯ   ยังวิปัสสนา ฯลฯ   ยังอภิญญา ฯลฯ   ยัง</p><p>สมาบัติให้เกิดขึ้น  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล  ที่เป็นอนิยตธรรม ฯลฯ  ปัญญา  ราคะ  ความ</p><p>ปรารถนา  สุขทางกาย  ทุกข์ทางกาย ฯลฯ  เสนาสนะ  ให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติ</p><p>ให้เกิดขึ้น  ฆ่าสัตว์ ฯลฯ  ฆ่าคนในนิคม ฯลฯ</p><p>         ศรัทธาที่เป็นอนิยตธรรม ฯลฯ  เสนาสนะ  เป็นปัจจัยแก่ศรัทธาที่เป็น</p><p>อนิยตธรรม ฯลฯ   แก่ความปรารถนา   แก่สุขทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย  แก่ผล</p><p>สมาบัติ   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                      ๔.  <strong>อนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ   อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะที่เป็นอนิยตธรรมแล้ว     ปลงชีวิตมารดา ฯลฯ</p><p>ทำลายสงฆ์.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยโทมนัสที่เป็นอนิยตธรรม  ฯลฯ     เสนาสนะแล้ว</p><p>ปลงชีวิตมารดา ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         ราคะที่เป็นอนิยตธรรม    โทมนัส ฯลฯ    เสนาสนะ     เป็นปัจจัยแก่</p><p>มาตุฆาตกรรม ฯลฯ แก่สังฆเภทกรรม   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 953</p><p>         บริกรรมแห่งปฐมมรรค    เป็นปัจจัยแก่ปฐมมรรค  ฯลฯ    บริกรรม</p><p>แห่งจตุตถมรรค   เป็นปัจจัยแก่จตุตถมรรค   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                       <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๖] ๑.  <strong>อนิยตธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>อนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         รูปชีวิตินทรีย์    เป็นปัจจัยแก่มาตุฆาตกรรม    แก่ปิตุฆาตกรรม   แก่</p><p>อรหันตฆาตกรรม   แก่รุหิรุปปาทกรรม   ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนิยตธรรม     ด้วยอำนาจ</p><p>ของปุเรชาตปัจจัย   มี ๒ วาระ.</p><p> </p><p>                <strong>๑๑.   ปัจฉาชาตปัจจัย    ฯลฯ     ๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 954</p><p>                                         <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>         [๘๔๗] ๑.  <strong>นิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         คือ   เจตนาที่เป็นนิยตธรรม      เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>นิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ    <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นนิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วย</p><p>อำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นนิยตธรรม      เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์      และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         พึงกระทำมูล   (วาระที่ ๓)</p><p>         เจตนาที่เป็นนิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.             </p><p>                     ๔.  <strong>อนิยตธรรม เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>   และ   <strong>นานาขณิกะ</strong>     ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 955</p><p>                     <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย     ฯลฯ   ๒๔.  อวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๓ วาระ.</p><p>เหมือนกับอรูปทุกะ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ.</p><p>เหมือนกับอรูปาวจรทุกะ.</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนัตถิปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิคตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอวิคตปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๔๘]   ในเหตุปัจจัย  มี  ๔ วาระ      ในอารัมมณปัจจัย   มี ๓ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย   มี ๕ วาระ    ในอนันตรปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในสมนันตร-</p><p>ปัจจัย  มี ๓ วาระ    ในสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒</p><p>วาระ   ในนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ  ในปุเรชาต-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ     ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ     ในอาเสวนปัจจัย  มี ๒ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 956</p><p>วาระ   ในกัมมปัจจัย มี  ๔ วาระ    ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ   ในอาหารปัจจัย</p><p>มี  ๔ วาระ    ในอินทริยปัจจัย   มี ๔ วาระ    ในฌานปัจจัย มี ๔ วาระ    ใน</p><p>มัคคปัจจัย มี ๔ วาระ    ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในวิปปยุตตปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ  ในอัตถิปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ   ในวิคตปัจจัย</p><p>มี ๓ วาระ   ในอวิคตปัจจัย  มี  ๗ วาระ.</p><p>                                             <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong> </p><p>         [๘๔๙] ๑.  <strong>นิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของสหชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๒.  <strong>นิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๓.  <strong>นิยตธรรม   เป็นปัจจัย แก่นิยตธรรม   และอนิยต-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๔.  <strong>อนิยตธรรม     เป็นปัจจัยแก่อนิยตธรรม     ด้วย</strong></p><p><strong>อำนาจของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 957</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>.</p><p>เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอานาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๕.  <strong>อนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่นิยตธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,  เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๖.  <strong>นิยตธรรม  และอนิยตธรรม   เป็นปัจจัยแก่นิยต-</strong></p><p><strong>ธรรม   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                     ๗.  <strong>นิยตธรรม  และอนิยตธรรม  เป็นปัจจัยแก่อนิยต-</strong></p><p><strong>ธรรม</strong>.</p><p>            มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>,  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>,</p><p>และรวมกับ   <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๕๐]  ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๕</p><p>วาระ   ในนนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ ในนปุเร-</p><p>ชาตปัจจัย มี ๖ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๗ วาระ ฯลฯ  ในนสัมปยุตต-</p><p>ปัจจัย มี ๕ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในโนอัตถิปัจจัย  มี ๔ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 958</p><p>วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย  มี ๗ วาระ     ในโนวิคตปัจจัย  มี ๗ วาระ    ในโน-</p><p>อวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                          <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๕๑]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>      ในนอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ    ใน</p><p>นอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ     ในนอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๔ วาระ ฯลฯ   ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ</p><p>ในโนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                        <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๘๕๒]   <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>     ในอารัมมณปัจจัย  มี ๓ วาระ    ใน </p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ    อนุโลมมาติกาพึงให้พิสดาร   ในอวิคตปัจจัย มี ๗</p><p>วาระ.</p><p>                                           <em>นิยตทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 959</p><p>                                     <strong>๙๙.  สอุตตรทุกะ</strong></p><p>                                         <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                        <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๕๓] ๑.  <strong>สอุตตรธรรม  อาศัยสอุตตรธรรม เกิดขึ้น เพราะ</strong></p><p><strong>เหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑    ที่เป็นสอุตตร-</p><p>ธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         ในปฏิสนธิขณะ  ฯลฯ  ตลอดถึงอัชฌัตติกมหาภูตรูป.</p><p>         เหมือนโลกิยทุกะ  ในจูฬันตรทุกะ  ไม่มีแตกต่างกัน.</p><p>                                      <em>สอุตตรทุกะ  จบ </em></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 960</p><p>                                        <strong>๑๐๐. สรณทุกะ</strong></p><p>                                           <strong>ปฏิจจวาระ</strong></p><p>                                            <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๕๔] ๑.  <strong>สรณธรรม  อาศัยสรณธรรม  เกิดขึ้น เพราะเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสรณธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒.</p><p>         มี ๕ วาระ  เหมือนกับอรูปาวจรทุกะ  เหมือนกับอนุโลมปฏิจจวาระ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๕๕]   ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.</p><p>                                            <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                          <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๕๖] ๑.  <strong>สรณธรรม อาศัยสรณธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา    ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ    อาศัย</p><p>ขันธ์ทั้งหลาย   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 961</p><p>                      ๒.  <strong>อรณธรรม อาศัยอรณธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ ๓   จิตตสมุฏฐานรูป    อาศัยขันธ์ ๑     ที่เป็นอรณธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๕๗]  ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ </p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ    ในนอุปนิสสย-ภ</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ   ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๕</p><p>วาระ  ในนอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ ในนวิปาก-</p><p>ปัจจัย มี ๕ วาระ    ในนอาหารปัจจัย มี ๑  วาระ    ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑</p><p>วาระ  ในนฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนสัมป-</p><p>ยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี   สหชาตวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 962</p><p>                                         <strong>ปัจจยวาระ</strong></p><p>                                          <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                       <strong>๑.   เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๕๘] ๑.  <strong>สรณธรรม  อาศัยสรณธรรม  เกิดขึ้น เพราะเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ ๓  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นสรณธรรม ฯลฯ  ขันธ์ ๒. </p><p>         แม้ปัจจยวาระแห่งอรูปาวจรทุกะ   ฉันใด   พึงกระทำฉันนั้น.</p><p>                            <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๕๙]  ในเหตุปัจจัย  มี ๙ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ  ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.</p><p>                                         <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                      <strong>๑.  นเหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๖๐] ๑.  <strong>สรณธรรม อาศัยสรณธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ  ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.</p><p>                    ๒.  <strong>อรณธรรม อาศัยอรณธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 963</p><p>         คือ  ขันธ์ ๓  และจิตตสมุฏฐานรูป  อาศัยขันธ์ ๑  ที่เป็นอรณธรรม</p><p>ซึ่งเป็นอเหตุกะ,  ขันธ์ ๒  อาศัยขันธ์ ๒.</p><p>         ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ  ตลอดถึงอสัญญสัตว์.</p><p>         จักขุวิญญาณ  อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ  อาศัยกายายตนะ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอเหตุกะ  อาศัยหทยวัตถุ.</p><p>                     ๓.  <strong>สรณธรรม อาศัยอรณธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ</strong></p><p><strong>ปัจจัย</strong></p><p>         คือ   โมหะ   ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา   ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ   อาศัย</p><p>หทยวัตถุ.</p><p>                     ๔.  <strong>สรณธรรม    อาศัยสรณธรรม    และอรณธรรม</strong></p><p><strong>เกิดขึ้น  เพราะนเหตุปัจจัย</strong></p><p>         คือ  โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  อาศัยขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา  ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ  และหทยวัตถุ.</p><p>                              <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๖๑]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ</p><p>ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ   ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนสมนันตร-</p><p>ปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ   ในนอุปนิสสยปัจจัย มี</p><p>๓ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย  มี ๙ วาระ  ใน</p><p>นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี</p><p>๙  วาระ  ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนอินทริยปัจจัย  มี ๑ วาระ   ใน</p><p>นฌานปัจจัย  มี ๑ วาระ  ในนมัคคปัจจัย  มี ๑ วาระ   ในนสัมปยุตตปัจจัย  มี </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 964</p><p>๓ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ   ใน</p><p>โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  นิสสยวาระก็ดี  สังสัฏฐวาระก็ดี</p><p>พึงกระทำ.</p><p>         ในปัจจัยทั้งปวงพึงทำ ๒ วาระ.</p><p>                                 <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๖๒]  ในเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในอารัมมณปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในปัจจัยทั้งปวง มี ๒ วาระ   ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ   ในอวิคตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>    </p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๖๓]  ในนเหตุปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในนอธิปติปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ  ในนอาเสวน-</p><p>ปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนกัมมปัจจัย มี ๒ วาระ    ในนวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ</p><p>ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ    ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ   ในนวิปปยุตตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ.</p><p>         การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี  สัมปยุตตวาระก็ดี  พึงกระทำ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 965</p><p>                                          <strong>ปัญหาวาระ</strong></p><p>                                           <strong>อนุโลมนัย</strong></p><p>                                         <strong>๑.  เหตุปัจจัย</strong></p><p>         [๘๖๔] ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของเหตุปัจจัย</strong>  เหมือนกับอรูปทุกะ  มี ๔ วาระ.</p><p>                                      <strong>๒.  อารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         [๘๖๕] ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง   ซึ่งราคะ    เพราะปรารภ</p><p>ราคะนั้น   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น   ทิฏฐิ  ฯลฯ  วิจิกิจฉา  ฯลฯ   อุทธัจจะ  ฯลฯ</p><p>โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  ซึ่งทิฏฐิ   เพราะปรารภทิฏฐินั้น</p><p>วิจิกิจฉา ฯลฯ  อุทธัจจะ ฯลฯ   เพราะปรารภโทมนัส   โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ ฯลฯ  วิจิกิจฉา ฯลฯ  อุทธัจจะ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                     ๒.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือ   พระอริยะทั้งหลาย    พิจารณากิเลสที่ละแล้ว  ฯลฯ    กิเลสที่ข่ม</p><p>แล้ว  ฯลฯ   กิเลสทั้งหลายที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกาลก่อน ฯลฯ  พิจารณาเห็นขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 966</p><p>         บุคคลรู้จิตของบุคคลผู้พร้อมเพรียงด้วยจิต      ที่เป็นสรณธรรมด้วย</p><p>เจโตปริยญาณ.</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม     เป็นปัจจัยแก่เจโตปริยญาณ,     แก่</p><p>ปุพเพนิวสานุสสติญาณ,     แก่ยถากัมมูปคญาณ,     แก่อนาคตังสญาณ,    แก่</p><p>อาวัชชนะ   ด้วยอานาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong></p><p>         คือบุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  กระทำอุโบสถกรรม  แล้วพิจารณา</p><p>กุศลกรรมนั้น.</p><p>         พิจารณาซึ่งกุศลกรรมที่เคยสั่งสมไว้ในกาลก่อน ฯลฯ ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค   พิจารณามรรค ฯลฯ  ผล  พิจารณา</p><p>นิพพาน.</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,    แก่มรรค,    แก่ผล,</p><p>แก่อาวัชชนะ,   ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>         บุคคลพิจารณาเห็นจักษุ ฯลฯ   หทยวัตถุ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรณ-</p><p>ธรรม   โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>         เห็นรูปด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ  เป็นปัจจัยแก่อนาคตังสญาณ แก่อาวัชชนะ</p><p>ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 967</p><p>         คือบุคคลให้ทาน ฯลฯ  ศีล ฯลฯ  กระทำอุโบสถกรรมแล้ว   ย่อมยินดี</p><p>ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง    ซึ่งกุศลกรรมนั้น    เพราะปรารภกุศลกรรมนั้น      ราคะ</p><p>ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ</p><p>         พิจารณากุศลกรรมที่กระทำไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ ออกจากฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  จักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ    ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอรณธรรม  เพราะปรารภจักษุเป็นต้นนั้น    ราคะ ฯลฯ  โทมนัส</p><p>ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>                                          <strong>๓.  อธิปติปัจจัย</strong></p><p>         [๘๖๖]  ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong> </p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง     เพราะกระทำราคะให้เป็น</p><p>อารมณ์อย่างหนักแน่น   ครั้นกระทำราคะนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว</p><p>ฯลฯ  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำทิฏฐิให้เป็นอารมณ์</p><p>อย่างหนักแน่น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสรณธรรม     เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 968</p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น   <strong>สหชาตาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสรณธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๒.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสรณธรรม    เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.        </p><p>                    ๓.  <strong>สรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   และอรณ-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นสรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   และ  <strong>สหชาตาธิปติ</strong> </p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ    ศีล ฯลฯ     กระทำอุโบสถกรรมแล้ว     กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้น  ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้วพิจารณา  ฯลฯ  กุศลกรรมที่เคย</p><p>สั่งสมไว้ในกาลก่อน ฯลฯ   ออกจากฌาน ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 969</p><p>         พระอริยะทั้งหลายออกจากมรรค      กระทำมรรคให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้ว   พิจารณา ฯลฯ   ผล  ฯลฯ   กระทำนิพพานให้เป็นอารมณ์อย่าง</p><p>หนักแน่นแล้วพิจารณา.</p><p>         นิพพาน    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,    แก่โวทาน,    แก่มรรค,    แก่ผล,</p><p>ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตาธิปติ</strong>  ได้แก่</p><p>         อธิปติธรรมที่เป็นอรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์   และจิตต-</p><p>สมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย.</p><p>                     ๕.   <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอธิปติปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณาธิปติ</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลให้ทาน ฯลฯ    ศีล  ฯลฯ    กระทำอุโบสถกรรมแล้ว    กระทำ</p><p>กุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว   ย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง</p><p>เพราะกระทำกุศลกรรมนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น   ราคะ   ย่อมเกิดขึ้น</p><p>ทิฏฐิ  ย่อมเกิดขึ้น.        </p><p>         พิจารณากุศลกรรมทั้งหลายที่เคยสั่งสมไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ   ออก</p><p>จากฌาน ฯลฯ</p><p>         บุคคลย่อมยินดี  ย่อมเพลิดเพลินยิ่ง  เพราะกระทำจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ</p><p>ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรณธรรมให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น    ครั้นกระทำจักษุ</p><p>เป็นต้นนั้นให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่นแล้ว  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น  ทิฏฐิ ฯลฯ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 970</p><p>                                      <strong>๔.  อนันตรปัจจัย</strong></p><p>         [๘๖๗] ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม    ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม  ที่เกิดก่อน ๆ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ    ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม    เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๓.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ   ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรณธรรมที่เกิดก่อน ๆ   เป็นปัจจัยแก่ขันธ์</p><p>ทั้งหลายที่เป็นอรณธรรม  ที่เกิดหลัง ๆ  ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย.</p><p>         อนุโลม    เป็นปัจจัยแก่โคตรภู,     แก่ผลสมาบัติ    ด้วยอำนาจของ</p><p>อนันตรปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอนันตรปัจจัย</strong></p><p>         คือ  อาวัชชนะ    เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม    ด้วย</p><p>อำนาจของอนันตรปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 971</p><p>                  <strong>๕.  สมนันตรปัจจัย    ฯลฯ     ๘.  นิสสยปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>   มี ๕ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย</strong>   มี ๗ วาระ</p><p>                                     <strong>๙.  อุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         [๘๖๘] ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>    และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะแล้วฆ่าสัตว์ ฯลฯ   ทำลายสงฆ์.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยโทสะ ฯลฯ     ความปรารถนาแล้ว      ฆ่าสัตว์ ฯลฯ</p><p>ทำลายสงฆ์.</p><p>         ราคะ ฯลฯ    ความปรารถนา    เป็นปัจจัยแก่ราคะ ฯลฯ    แก่ความ</p><p>ปรารถนา   ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                     ๒.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่ </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 972</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยราคะ    แล้วให้ทาน ฯลฯ   ศีล ฯลฯ   อุโบสถกรรม</p><p>ยังฌาน ฯลฯ  ยังวิปัสสนา ฯลฯ  ยังมรรค ฯลฯ  ยังอภิญญา ฯลฯ   ยังสมาบัติ</p><p>ให้เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยโทสะ ฯลฯ    ความปรารถนาแล้ว     ให้ทาน ฯลฯ</p><p>ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ราคะ ฯลฯ   ความปรารถนา   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ    แก่ปัญญา</p><p>แก่สุขทางกาย,   แก่ทุกข์ทางกาย,    แก่มรรค,   แก่ผลสมาบัติ     ด้วยอำนาจของ</p><p>อุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                    ๓.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>  และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา   แล้วให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ   ปัญญา   สุขทางกาย    ทุกข์ทางกาย     อุตุ</p><p>โภชนะ ฯลฯ   เสนาสนะ   แล้วให้ทาน ฯลฯ   ยังสมาบัติให้เกิดขึ้น.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ   เสนาสนะ   เป็นปัจจัยแก่ศรัทธา ฯลฯ   แก่ปัญญา   แก่</p><p>สุขทางกาย   แก่ทุกข์ทางกาย แก่มรรค แก่ผลสมาบัติ  ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-</p><p>ปัจจัย.</p><p>                    ๔.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอุปนิสสยปัจจัย </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 973</p><p>         มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>อารัมมณูปนิสสยะ  อนันตรูปนิสสยะ</strong>   และ</p><p><strong>ปกตูปนิสสยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>ปกตูปนิสสยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศรัทธา  แล้วให้ทาน ฯลฯ  ก่อมานะ  ถือทิฏฐิ.</p><p>         บุคคลเข้าไปอาศัยศีล ฯลฯ   เสนาสนะ   แล้วฆ่าสัตว์  ฯลฯ    ทำลาย</p><p>สงฆ์.</p><p>         ศรัทธา ฯลฯ     เสนาสนะ     เป็นปัจจัยแก่   ราคะ  ฯลฯ     แก่ความ</p><p>ปรารถนา  ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.</p><p>                                      <strong>๑๐.  ปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         [๘๖๙] ๑.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี  ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         พิจารณาจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ ฯลฯ  โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ</p><p>         บุคคลเห็นรูปด้วยทิพยจักษุ  ฟังเสียงด้วยทิพโสตธาตุ.</p><p>         รูปายตนะ  เป็นปัจจัยแก่  จักขุวิญญาณ ฯลฯ  โผฏฐัพพายตนะ ฯลฯ</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         จักขายตนะ  เป็นปัจจัยแก่  จักขุวิญญาณ ฯลฯ กายายตนะ เป็นปัจจัย</p><p>แก่กายวิญญาณ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 974</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรณธรรม  ด้วยอำนาจของ</p><p>ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                      ๒.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของปุเรชาตปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น   <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>   และ   <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>อารัมมณปุเรชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี   ย่อมเพลิดเพลินยิ่งซึ่งจักษุ ฯลฯ  หทยวัตถุ   เพราะ</p><p>ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ  โทมนัส   ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         ที่เป็น  <strong>วัตถุปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม  ด้วยอำนาจของ</p><p>ปุเรชาตปัจจัย.</p><p>                   <strong>๑๑.   ปัจฉาชาตปัจจัย  ฯลฯ    ๑๒.  อาเสวนปัจจัย</strong> </p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ</p><p>         <strong>ฯลฯ  เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย</strong>   มี ๒ วาระ</p><p>                                           <strong>๑๓.  กัมมปัจจัย</strong></p><p>             [๘๗๐] ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong></p><p>              คือ  เจตนาที่เป็นสรณธรรม       เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย</p><p>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>               พึงกระทำมูล  (วาระที่ ๒) </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 975</p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นสรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย  ด้วย</p><p>อำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>นานาขณิกะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นสรณธรรม     เป็นปัจจัยแก่วิบากขันธ์     และกฏัตตารูป</p><p>ทั้งหลาย  ด้วยอานาจของกัมมปัจจัย.</p><p>         พึงกระทามูล  (วาระที่ ๓)</p><p>         มีอย่างเดียว  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         เจตนาที่เป็นสรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์    และจิตตสมุฏ-</p><p>ฐานรูปทั้งหลาย  ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย.</p><p>                     ๔.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม    ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของกัมมปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>นานาขณิกะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                    <strong>๑๔.  วิปากปัจจัย   ฯลฯ    ๒๐.  วิปปยุตตปัจจัย</strong></p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย</strong>   มี ๑ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>   มี  ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>   มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ    เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย</strong>  มี ๔  วาระ. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 976</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย</strong>  มี ๔ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย</strong>  มี ๒ วาระ.</p><p>         <strong>ฯลฯ   เป็นปัจจัย   ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย</strong>   มี ๓ วาระ.</p><p>         เหมือนกับอรูปทุกะ.</p><p>                                      <strong>๒๑.  อัตถิปัจจัย</strong></p><p>         [๘๗๑] ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม    ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอัตถิปัจจัย   ฯลฯ</strong></p><p>                     ๒.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  และ  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  ฯลฯ</p><p>                     ๓.  <strong>สรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   และอรณ-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>                     ๔.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม  ด้วยอานาจ</strong></p><p><strong>ของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๕ อย่าง  คือที่เป็น   <strong>สหชาตะ,  ปุเรชาตะ  ปัจฉาชาตะ  อาหาระ</strong></p><p>และ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                     ๕.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มีอย่างเดียว   คือที่เป็น  <strong>ปุเรชาตะ </strong></p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 977</p><p>         ที่เป็น   <strong>ปุเรชาตะ</strong>   ได้แก่</p><p>         บุคคลย่อมยินดี     ย่อมเพลิดเพลินยิ่งซึ่งจักษุ ฯลฯ    หทยวัตถุ ฯลฯ</p><p>เพราะปรารภจักษุเป็นต้น  ราคะ  ย่อมเกิดขึ้น ฯลฯ   โทมนัส  ย่อมเกิดขึ้น.</p><p>         หทยวัตถุ  เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย  ที่เป็นสรณธรรม   ด้วยอำนาจ</p><p>ของอัตถิปัจจัย.</p><p>                     ๖.  <strong>สรณธรรม   และอรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สรณ-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๒ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>   และ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                     ๗.  <strong>สรณธรรม   และอรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่อรณ-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย</strong></p><p>         มี ๓ อย่าง   คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ,  ปัจฉาชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ <strong>อินทริยะ</strong></p><p>         ที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรม    และมหาภูตรูปทั้งหลาย    เป็นปัจจัย</p><p>แก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อาหาระ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรมที่เกิดภายหลัง   และกพฬีการาหาร  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กายนี้   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.</p><p>         ที่เป็น  <strong>ปัจฉาชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong>  ได้แก่</p><p>         ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสรณธรรมที่เกิดภายหลัง  และรูปชีวิตินทรีย์  เป็น</p><p>ปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย   ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 978</p><p>                               <strong>การนับจำนวนวาระในอนุโลม</strong></p><p>         [๘๗๒]  ในเหตุปัจจัย  มี ๔ วาระ     ในอารัมมณปัจจัย   มี ๔ วาระ</p><p>ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ   ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ    ในสมนันตรปัจจัย</p><p>มี ๔ วาระ    ในสหชาตปัจจัย  มี ๕ วาระ    ในอัญญมัญญปัจจัย  มี ๒ วาระ</p><p>ในนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ   ในอุปนิสสยปัจจัย มี  ๔ วาระ  ในปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๒ วาระ   ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๒ วาระ   ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ   ใน</p><p>กัมมปัจจัย มี ๔ วาระ  ในวิปากปัจจัย  มี  ๑ วาระ  ในอาหารปัจจัย มี ๔ วาระ</p><p>ในอินทริยปัจจัย  มี ๔ วาระ   ในฌานปัจจัย  มี ๔ วาระ    ในมัคคปัจจัย มี ๔</p><p>วาระ  ในสัมปยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ  ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ  ในอัตถิ-</p><p>ปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ   ในวิคตปัจจัย  มี ๔  วาระ  ใน</p><p>อวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                              <strong>ปัจจนียนัย</strong></p><p>                                    <strong>การยกปัจจัยในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๗๓] ๑.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,    เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>        </p><p>                     ๒.  <strong>สรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม  ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย   <strong>ด้วยอานาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>. </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 979</p><p>                    ๓.  <strong>สรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   และอรณ-</strong></p><p><strong>ธรรม  ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๔.  <strong>อรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่อรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,    เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของ</strong></p><p><strong>ปุเรชาตปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย</strong>,   เป็นปัจจัย</p><p><strong>ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย</strong>,     เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย</strong>,</p><p>เป็นปัจจัย   <strong>ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย</strong>.</p><p>                    ๕.  <strong>อรณธรรม  เป็นปัจจัยแก่สรณธรรม   ด้วยอำนาจ</strong></p><p><strong>ของอารัมมณปัจจัย</strong>,  เป็นปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย</strong>,   เป็น</p><p>ปัจจัย  <strong>ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย</strong>.</p><p>                   ๖.  <strong>สรณธรรม   และอรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่สรณ-</strong></p><p><strong>ธรรม</strong>  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ</strong>  รวมกับ  <strong>ปุเรชาตะ</strong></p><p>                   ๗.  <strong>สรณธรรม   และอรณธรรม   เป็นปัจจัยแก่อรณ-</strong></p><p><strong>ธรรม</strong>.</p><p>              มี ๓ อย่าง  คือที่เป็น  <strong>สหชาตะ,    ปัจฉาชาตะ</strong>   รวมกับ   <strong>อาหาระ</strong></p><p>และรวมกับ  <strong>อินทริยะ</strong></p><p>                                <strong>การนับจานวนวาระในปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๗๔]  ในนเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ ฯลฯ  ในนสมนันตรปัจจัย มี ๓</p><p>วาระ  ในนสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ  ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๕ วาระ    ใน </p><p>พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๕ - หน้าที่ 980</p><p>นนิสสยปัจจัย  มี ๕ วาระ  ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๗ วาระ  ในนปุเรชาตปัจจัย</p><p>มี ๖ วาระ    ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๗ วาระ ฯลฯ  ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๕</p><p>วาระ  ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ ในโนอัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ ในโนนัตถิ-</p><p>ปัจจัย  มี ๗ วาระ  ในโนวิคตปัจจัย  มี ๗ วาระ ในโนอวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                        <strong>อนุโลมปัจจนียนัย</strong></p><p>                         <strong>การนับจานวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ</strong></p><p>         [๘๗๕]   <strong>เพราะเหตุปัจจัย</strong>  ในนอารัมมณปัจจัย   มี  ๔ วาระ...  ใน</p><p>ในนอธิปติปัจจัย  มี ๔ วาระ ฯลฯ    ในนสมนันตรปัจจัย  มี  ๔  วาระ    ในน-</p><p>อัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย  มี ๔  วาระ ฯลฯ  ในนสัมป-</p><p>ยุตตปัจจัย  มี ๒ วาระ    ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ    ในโนนัตถิปัจจัย มี</p><p>๔ วาระ   ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.</p><p>                                          <strong>ปัจจนียานุโลมนัย</strong></p><p>                           <strong>การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม</strong></p><p>         [๘๗๖]  <strong>เพราะนเหตุปัจจัย</strong>   ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ...   ใน</p><p>อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ  พึงกระทำอนุโลมมาติกา</p><p>ในอวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ.</p><p>                                             <em>สรณทุกะ  จบ</em></p><p>                                     <em>อนุโลมทุกปัฏฐาน  จบ</em></p>
</p>
</body>
</html>