<!DOCTYPE html>
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
    <title></title>
    <link href="css/default.css" rel="stylesheet" />
    <style>
        #myBtn {
            display: none;
            position: fixed;
            bottom: 20px;
            right: 30px;
            z-index: 99;
            border: none;
            outline: none;
            background-color: darkcyan;
            color: white;
            cursor: pointer;
            padding: 15px;
            border-radius: 10px;
        }

            #myBtn:hover {
                background-color: #555;
    </style>
    <script>

        window.onscroll = function () { scrollFunction() };

        function scrollFunction() {
            if (document.body.scrollTop > 20 || document.documentElement.scrollTop > 20) {
                document.getElementById("myBtn").style.display = "block";
            } else {
                document.getElementById("myBtn").style.display = "none";
            }
        }

        // When the user clicks on the button, scroll to the top of the document
        function topFunction() {
            document.body.scrollTop = 0;
            document.documentElement.scrollTop = 0;
        }
    </script>
</head>

<body>
    <button onclick="topFunction()" id="myBtn" title="Go to top">Top</button>
    <a href="http://www.buddhadham.net/index.html">ไปหน้าแรก</a>
    <h1></h1>
 <p>
<p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1</p><p>                                     <strong>พระวินัยปิฏก</strong></p><p><strong>                                       เล่ม ๑  ภาค ๓        </strong></p><p><strong>                                   มหาวิภังค์  ปฐมภาค</strong></p><p>  <strong>ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น</strong></p><p>                                       <strong>เตรสกัณฑ์</strong></p><p>        ท่านทั้งหลาย     ก็ธรรมคือสังฆาทิเสส  ๑๓ สิกขาบทเหล่านี้แล</p><p>มาสู่อุเทศ.</p><p>                          <strong>สังฆาทิเสส  สิกขาบทที่  ๑</strong></p><p>                            <strong>เรื่องพระเสยยสกะ</strong></p><p>        [๓๐๑]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้า  ประทับอยู่   ณ   พระ-</p><p>เชตวัน     อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น</p><p>ท่านพระเสยยสกะ   ไม่ยินดีประพฤติพรหมจรรย์   เพราะความกระสันนั้น</p><p>เธอจึงซูบผอมเศร้าหมอง   มีผิวพรรณคล้ำ  มีผิวเหลืองขึ้น ๆ   มีร่างกาย</p><p>สะพรั่งด้วยเอ็น   ท่านพระอุทายีได้เห็นท่านพระเสยยสกะ   ซูบผอมเศร้า-</p><p>หมอง     มีผิวพรรณคล้ำ    มีผิวเหลืองขึ้น ๆ    มีร่างกายสะพรั่งด้วยเอ็น</p><p>ครั้นแล้วจึงได้ถามว่า    อาวุโส  เสยยสกะ   เพราะเหตุไร   คุณจึงซูบผอม</p><p>เศร้าหมอง  มีผิวพรรณคล้ำ  มีผิวเหลืองขึ้น ๆ   มีร่างกายสะพรั่งด้วยเอ็น</p><p>คุณจะไม่ยินดีประพฤติพรหมจรรย์กระมังหนอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 2</p><p>        ท่านพระเสยยสกะรับสารภาพว่า  จริงอย่างนั้น  ขอรับ</p><p>        ท่านพระอุทายีแนะนำว่า ดูก่อนคุณเสยยสกะ ถ้าอย่างนั้น  คุณจง</p><p>ฉันอาหารให้พอแก่ความต้องการ    จำวัดให้พอแก่ความต้องการ    สรงน้ำ</p><p>ให้พอแก่ความต้องการ    ครั้นฉันอาหาร   จำวัด   สรงน้ำ พอแก่ความ</p><p>ต้องการแล้ว       เมื่อใดความกระสันบังเกิดแก่คุณ     ราคะรบกวนจิตคุณ</p><p>เมื่อนั้นคุณจงใช้มือพยายามปล่อยอสุจิ</p><p>        เส.  ทำเช่นนั้น  ควรหรือ  ขอรับ</p><p>        อุ.   ควรชิ  คุณ  แม้ผมก็ทำเช่นนั้น</p><p>        ต่อมา ท่านพระเสยยสกะฉันอาหารพอแก่ความต้องการ จำวัดพอ</p><p>แก่ความต้องการ     สรงน้ำพอแก่ความต้องการ     ครั้นฉันอาหาร   จำวัด</p><p>สรงน้ำพอแก่ความต้องการแล้ว   เมื่อใดความกระสันบังเกิด  ราคะรบกวน</p><p>จิต   เมื่อนั้นก็ใช้มือพยายามปล่อยอสุจิ  สมัยต่อมา  ท่านเสยยสกะได้เป็นผู้</p><p>มีผิวพรรณ  มีอินทรีย์อิ่มเอิบ  มีสีหน้าสดใส  มีฉวีวรรณผุดผ่อง  จึงพวก</p><p>ภิกษุสหายของท่านพระเสยยสกะถามท่านพระเสยยสกะว่า  อาวุโส  เสยยสกะ</p><p>เมื่อก่อนคุณซูบผอมเศร้าหมอง  มีผิวพรรณคล้ำ  มีผิวเหลืองขึ้น  ๆ มีร่าง-</p><p>กายสะพรั่งด้วยเอ็น  เดี๋ยวนี้คุณมีผิวพรรณ   มีอินทรีย์อิ่มเอิบ  มีสีหน้าสดใส</p><p>มีฉวีวรรณผุดผ่อง  คุณทำอะไรฉันหรือ</p><p>        เส. ผมไม่ได้ทำยาฉัน  แต่ผมฉันอาหารพอแก่ความต้องการ จำวัด</p><p>พอแก่ความต้องการ   สรงน้ำพอแก่ความต้องการ   ครั้นฉันอาหาร  สรงน้ำ</p><p>จำวัดพอแก่ความต้องการแล้ว     เมื่อใดความกระสันบังเกิดแก่ผม    ราคะ</p><p>รบกวนจิตผม  เมื่อนั้นผมก็ใช้มือพยายามปล่อยอสุจิ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 3</p><p>        ภิ.  อาวุโส  เสยยสกะ  คุณพยายามปล่อยอสุจิ  ด้วยมือซึ่งเป็นเครื่อง</p><p>ฉันอาหารที่เขาถวายด้วยศรัทธาเทียวหรือ</p><p>        เส.  เป็นอย่างนั้น    ขอรับ</p><p>        บรรดาภิกษุที่มักน้อย  สันโดษ   มีความละอาย   มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนท่านพระเสยยสกะ</p><p>จึงได้ใช้มือพยายามปล่อยอสุจิเล่า   ภิกษุเหล่านั้น  พากันติเตียนท่านพระ-</p><p>เสยยสกะโดยอเนกปริยาย   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>เสยยสกะว่า    ดูก่อนเสยยสกะ    ข่าวว่า  เธอใช้มือพยายามปล่อยอสุจิ</p><p>จริงหรือ</p><p>        ท่านเสยยสกะทูลรับว่า   จริง    พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า    ดูก่อนโมฆบุรุษ  การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ   ไฉนเธอจึงได้ใช้มือพยายามปล่อยอสุจิเล่า</p><p>        ดูก่อนโมฆบุรุษ    ธรรมอันเราแสดงแล้วโดยอเนกปริยาย   เพื่อ</p><p>คลายความกำหนัด   ไม่ใช่เพื่อมีความกำหนัด  เพื่อความพราก  ไม่ใช่</p><p>เพื่อความประกอบ  เพื่อความไม่ถือมั่น    ไม่ใช่เพื่อมีความถือมั่น  มิใช่</p><p>หรือ    เมื่อธรรมชื่อนั้น    อันเราแสดงแล้ว     เพื่อคลายความกำหนัด</p><p>เธอยังจักคิดเพื่อมีความกำหนัด   เราแสดงเพื่อความพราก   เธอยังจัก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 4</p><p>คิดเพื่อความประกอบ   เราแสดงเพื่อความไม่ถือมั่น    เธอยังจักคิดเพื่อ</p><p>มีความถือมั่น</p><p>           ดูก่อนโมฆบุรุษ   ธรรมอันเราแสดงแล้วโดยอเนกปริยาย   เพื่อ</p><p>เป็นที่สำรอกแห่งราคะ      เพื่อเป็นสร่างแห่งความเมา      เพื่อเป็นที่ </p><p>บรรเทาความระหาย   เพื่อเพิกถอนอาลัย   เพื่อเข้าไปตัดวัฏฏะ  เพื่อสิ้น</p><p>แห่งตัณหา    เพื่อคลายกำหนัด    เพื่อความดับทุกข์    เพื่อความไม่มี</p><p>กิเลสเครื่องร้อยรัด  มิใช่หรือ</p><p>        ดูก่อนโมฆบุรุษ    การละกาม   การกำหนดรู้ความหมายในกาม</p><p>การกำจัดความระหายในกาม   การเพิกถอนความตรึกอันเกี่ยวด้วยกาม</p><p>การระงับความกลัดกลุ้มเพราะกาม      เราบอกไว้แล้วโดยอเนกปริยาย</p><p>มิใช่หรือ</p><p>        ดูก่อนโมฆบุรุษ     การกระทำของเธอนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ไม่เลื่อมใส        หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว     โดยที่แท้การการทำของเธอนั่น      เป็นไปเพื่อ</p><p>ความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่าง</p><p>อื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>        (พระผู้มีพระภาคเจ้า  ทรงติเตียนท่านพระเสยยสกะโดยอเนกปริยาย</p><p>ดังนี้แล้ว)  ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก  ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย </p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 5</p><p>เลื่อมใส     การไม่สะสม     การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น  แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์     เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑  เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน ๑  เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑    เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้:-</p><p>                                <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๕.  ๑.   ปล่อยสุกกะเป็นไปด้วยความจงใจ  เป็นสังฆาทิเสส</p><p>        ก็สิกขาบทนี้ ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้วแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยประการฉะนี้.</p><p>                           เรื่องพระเสยยสกะ จบ</p><p>                          <strong>เรื่องภิกษุหลายรูป</strong></p><p>        [๓๐๒]   ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุทั้งหลายฉันโภชนะอันประณีตแล้ว</p><p>จำวัดปล่อยสติไม่มีสัมปชัญญะ เมื่อเธอจำวัดปล่อยสติไม่มีสัมปชัญญะ  อสุจิ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 6</p><p>เคลื่อนโดยฝัน    เธอมีความรังเกียจว่า     พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติ</p><p>สิกขาบทไว้ว่า    ปล่อยสุกกะเป็นไปด้วยความจงใจ   เป็นสังฆาทิเสส    แต่</p><p>อสุจิของพวกเราเคลื่อนโดยฝัน ทั้งเจตนาความฝันนี้จะว่ามีก็ได้ ชะรอย</p><p>พวกเราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  เจตนานี้มีอยู่  แต่นั่น</p><p>เป็นอัพโพหาริก</p><p>                         <strong>ทรงบัญญัติพระอนุบัญญัติ</strong></p><p>        ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบทแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ...</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้ ว่าดังนี้:-</p><p>                        <strong>พระอนุบัญญัติ</strong></p><p>        ๕. ๑.   ก. ปล่อยสุกกะเป็นไปด้วยความจงใจ     เว้นไว้แต่ฝัน</p><p>เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>                        <em>เรื่องภิกษุหลายรูป</em></p><p>                        <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๓๐๓]   บทว่า  เป็นไปด้วยความจงใจ ความว่า รู้อยู่ รู้ดีอยู่ จงใจ</p><p>ตั้งใจละเมิด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 7</p><p>        บทว่า <strong>สุกกะ</strong>    อธิบายว่า  สุกกะมี  ๑๐ อย่าง  คือ สุกกะสีเขียว ๑</p><p>สุกกะสีเหลือง   สุกกะสีแดง ๑   สุกะสีขาว ๑   สุกกะสีเหมือนเปรียง ๑</p><p>สุกกะสีเหมือนน้ำท่า ๑ สุกกะสีเหมือนน้ำมัน  ๑  สุกกะสีเหมือนนมสด ๑</p><p>สุกกะสีเหมือนนมส้ม  ๑  สุกกะสีเหมือนเนยใส ๑</p><p>        การกระทำอสุจิให้เคลื่อนจากฐานตรัสเรียกว่า  การปล่อย  ชื่อว่า</p><p>การปล่อย.</p><p>        บทว่า <strong>เว้นไว้แต่ฝัน</strong>  คือว่า ยกเว้นความฝัน.</p><p>        บทว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>   ความว่า สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ได้  ชักเข้าหาอาบัติเดิมได้   ให้มานัตได้   เรียกเข้าหมู่ได้  ไม่ใช่คณะมาก</p><p>รูปด้วยกัน   ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว   เพราะฉะนั้น  จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆา-</strong></p><p><strong>ทิเสส</strong>  คำว่า <strong>สังฆาทิเสส</strong>   เป็นการขนานนาม   คือเป็นชื่อของหมวด</p><p>อาบัตินั้นแล  แม้เพราะเหตุนั้น จึงตรัสเรียกว่า <strong>สังฆาทิเสส.</strong></p><p>                                     <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                                    <strong>(อุบาย ๔)</strong></p><p>        [๓๐๔]   ภิกษุปล่อยสุกกะในรูปภายใน ๑   ปล่อยสุกกะในรูปภาย</p><p>นอก ๑  ปล่อยสุกกะในรูปทั้งที่เป็นภายในทั้งที่เป็นภายนอก  ๑ ปล่อยเมื่อ</p><p>ยังสะเอวให้ไหวในอากาศ ๑</p><p>                                     <strong>(กาล ๕)</strong></p><p>        ปล่อยเมื่อเวลาเกิดความกำหนัด ๑    ปล่อยเมื่อเวลาปวดอุจจาระ</p><p>ปล่อยเมื่อเวลาปวดปัสสาวะ  ๑  ปล่อยเมื่อเวลาต้องลม  ๑  ปล่อยเมื่อเวลา</p><p>ถูกบุ้งขน ๑ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 8</p><p>                             <strong>(ความประสงค์  ๑๐)</strong></p><p>         ปล่อยเพื่อประสงค์ความหายโรค ๑    ปล่อยเพื่อประสงค์ความสุข ๑</p><p>ปล่อยเพื่อประสงค์เป็นยา ๑    ปล่อยเพื่อประสงค์ให้ทาน ๑   ปล่อยเพื่อ</p><p>ประสงค์เป็นบุญ ๑   ปล่อยเพื่อประสงค์บูชายัญ ๑   ปล่อยเพื่อประสงค์ไป</p><p>สวรรค์ ๑   ปล่อยเพื่อประสงค์เป็นพืช ๑   ปล่อยเพื่อประสงค์จะทดลอง ๑</p><p>ปล่อยเพื่อประสงค์ความสนุก ๑</p><p>                              <strong>(วัตถุประสงค์ ๑๐)</strong></p><p>           ปล่อยสุกกะสีเขียว ๑   ปล่อยสุกกะสีเหลือง ๑ ปล่อยสุกกะสีแดง ๑</p><p>ปล่อยสุกกะสีขาว ๑   ปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง ๑  ปล่อยสุกะสีเหมือน</p><p>น้ำท่า ๑    ปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด ๑    ปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม   </p><p>ปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส ๑.    ปล่อยสุกกะสีเหมือน้ำมัน  ๑</p><p>          [๓๐๕]  บทว่า รูปภายใน     ได้แก่  รูปที่มีวิญญาณครอง     เป็น</p><p>ภายใน.</p><p>          บทว่า รูปภายนอก    ได้แก่  รูปที่มีวิญญาณครอง    หรือรูปที่ไม่มี</p><p>วิญญาณครอง  เป็นภายนอก.</p><p>          บทว่า รูปทั้งที่เป็นภายในทั้งที่เป็นภายนอก ได้แก่  รูปทั้งสองนั้น.</p><p>          บทว่า เมื่อยังสะเอวให้ไหวในอากาศ     คือ  เมื่อพยายามในอากาศ</p><p>องค์กำเนิดเป็นอวัยวะใช้การได้.</p><p>          บทว่า   เมื่อเวลาเกิดความกำหนัด      คือ   เมื่อถูกราคะบีบคั้นแล้ว</p><p>องค์กำเนิดเป็นอวัยวะใช้การได้.</p><p>            บทว่า  เมื่อเวลาปวดอุจจาระ     คือ เมื่อปวดอุจจาระ     องค์กำเนิด</p><p>เป็นอวัยวะใช้การได้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 9</p><p>          บทว่า   เมื่อเวลาปวดปัสสาวะ     คือเมื่อปวดปัสสาวะ    องค์กำเนิด</p><p>เป็นอวัยวะใช้การได้.</p><p>          บทว่า   เมื่อเวลาต้องลม     คือเมื่อลมโชยแล้ว     องค์กำเนิดเป็น</p><p>อวัยวะใช้การได้.</p><p>          บทว่า   เมื่อเวลาถูกบุ้งขน    คือเมื่อถูกบุ้งขนเบียดเบียนแล้ว   องค์</p><p>กำเนิดเป็นอวัยวะใช้การได้.</p><p>          บทว่า เพื่อประสงค์ความหายโรค คือเพื่อหวังว่าจักเป็นคนไม่มีโรค.</p><p>           บทว่า   เพื่อประสงค์ความสุข   คือเพื่อหวังว่าจักยังสุขเวทนาให้เกิด.</p><p>          บทว่า  เพื่อประสงค์เป็นยา  คือเพื่อนุ่งว่าจักเป็นยา.</p><p>          บทว่า  เพื่อประสงค์ให้ทาน  คือเพื่อมุ่งว่าจักให้ทาน.</p><p>          บทว่า  เพื่อประสงค์เป็นบุญ   คือเพื่อมุ่งว่าจักเป็นบุญ.</p><p>          บทว่า  เพื่อประสงค์บูชายัญ  คือเพื่อมุ่งว่าจักบูชายัญ.</p><p>          บทว่า  เพื่อประสงค์ไปสวรรค์  คือเพื่อมุ่งว่าจักได้ไปสวรรค์.</p><p>          บทว่า  เพื่อประสงค์เป็นพืช  คือเพื่อมุ่งว่าจักเป็นพืช.</p><p>          บทว่า  เพื่อประสงค์ทดลอง   คือเพื่อมุ่งว่าจักทดลองดูว่า    สุกกะ</p><p>จักเป็นเขียว  สีเหลือง   สีแดง   สีขาว   สีเหมือนเปรียง สีเหมือนน้ำท่า</p><p>สีเหมือนน้ำมัน  สีเหมือนนมสด  สีเหมือนน้ำมันหรือสีเหมือนเนยใส.</p><p>           บทว่า  เพื่อประสงค์ความสนุก  คือมีความมุ่งหมายจะเล่น.</p><p>                           <strong>สุทธิกสังฆาทิเสส</strong></p><p>                            <strong>อุบาย  ๔ อย่าง</strong></p><p>          [๓๐๖] ภิกษุจงใจ  พยายาม  ในรูปภายใน สุกกะเคลื่อน  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 10</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม  ในรูปภายนอก    สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส                                                                        </p><p>        ภิกษุจงใจ    พยายาม    ในรูปทั้งที่เป็นภายใน    ทั้งที่เป็นภายนอก</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เมื่อยังสะเอวให้ไหวในอากาศ   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                                     </p><p>                                  <strong>กาล  ๕ อย่าง</strong></p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม  เมื่อเวลาเกิดความกำหนัด  สุกกะเคลื่อน  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เมื่อปวดอุจจาระ   สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม    เมื่อเวลาปวดปัสสาวะ    สุกกะเคลื่อน    ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   เมื่อเวลาต้องลม   สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เมื่อเวลาถูกบุ้งขน   สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>                        <strong>ความประสงค์  ๑๐ อย่าง</strong></p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อประสงค์ความหายโรค  สุกกะเคลื่อน  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อประสงค์ความสุข     สุกกะเคลื่อน   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 11</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อประสงค์เป็นยา  สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อประสงค์ให้ทาน สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อประสงค์เป็นบุญ  สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อประสงค์บูชายัญ  สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อประสงค์ไปสวรรค์   สุกกะเคลื่อน  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อประสงค์เป็นพืช สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อประสงค์ทดลอง สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อประสงค์ความสนุก   สุกกะเคลื่อน  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                         <strong>วัตถุประสงค์  ๑๐ อย่าง</strong></p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม  สุกกะสีเขียวเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหลืองเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดงเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีขาวเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 12</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนเปรียงเคลื่อน    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส                                                              </p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเหมือนน้ำท่าเคลื่อน    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเหมือน้ำมันเคลื่อน    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมสดเคลื่อน     ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเหมือนนมส้มเคลื่อน    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ     พยายาม     สุกกะสีเหมือนเนยใสเคลื่อน    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>                                    <em>สุทธิกสังฆาทิเสส  จบ</em>         </p><p>                                               <strong>ขัณฑจักร</strong>                                </p><p>                    <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong> </p><p>           [๓๐๗]    ภิกษุจงใจ  พยายาม     เพื่อความหายโรคและเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ     พยายาม    เพื่อความหายโรคและเพื่อเป็นยา     สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อความหายโรคและเพื่อให้ทาน    สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 13</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อความหายโรคและเพื่อเป็นบุญ    สุกกะ</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อความหายโรคและเพื่อบูชายัญ     สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อความหายโรคและเพื่อไปสวรรค์   สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อควานหายโรคและเพื่อเป็นพืช    สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อความหายโรคและเพื่อทดลอง   สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรคและเพื่อความสนุก   สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        <em>ขัณฑจักร มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๑ จบ</em></p><p>                                      <strong>พัทธจักร</strong>   </p><p>             <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong></p><p>          [๓๐๘]    ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสุขและเพื่อเป็นยา  สุกกะ</p><p> เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสุขและเพื่อให้ทาน   สุกกะเคลื่อน</p><p> ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อความสุขและเพื่อเป็นบุญ   สุกกะเคลื่อน</p><p> ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 14</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสุขและเพื่อบูชายัญ   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสุขและเพื่อไปสวรรค์  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส           </p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อความสุขและเพื่อเป็นพืช    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อความสุขและเพื่อทดลอง   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อความสุขและเพื่อความสนุก  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อความสุขและเพื่อความหายโรค    สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                       <strong>พัทธจักร</strong> </p><p>            <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๒</strong></p><p>           [๓๐๙]   ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อเป็นยาและเพื่อให้ทาน     สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นยาและเพื่อเป็นบุญ    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นยาและเพื่อบูชายัญ    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 15</p><p>               ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยาและเพื่อไปสวรรค์   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อเป็นยาและเพื่อเป็นพืช    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นยาและเพื่อทดลอง   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อเป็นยาและเพื่อความสนุก   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อเป็นยาและเพื่อความหายโรค  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                  ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นยาและเพื่อความสุข     สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.                                </p><p>                                          <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                 <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่  ๓</strong></p><p>               [๓๑๐]   ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อให้ทานและเพื่อเป็นบุญ   สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อให้ทานและเพื่อบูชายัญ     สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อให้ทานและเพื่อไปสวรรค์   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 16</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อให้ทานและเพื่อเป็นพืช   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อให้ทานและเพื่อทดลอง   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อให้ทานและเพื่อความสนุก   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อให้ทานและเพื่อความหายโรค    สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อให้ทานและเพื่อความสุข   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ     พยายาม    เพื่อให้ทานและเพื่อเป็นยา    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                          <strong>พัทธจักร</strong>  </p><p>                 <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๔</strong></p><p>             [๓๑๑]    ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นบุญและเพื่อบูชายัญ   สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นบุญและเพื่อไปสวรรค์   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นบุญและเพื่อเป็นพืช   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 17</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นบุญและเพื่อทดลอง   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส              </p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อเป็นบุญและเพื่อความสนุก   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นบุญและเพื่อความหายโรค    สุกกะ</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นบุญและเพื่อความสุข   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นบุญและเพื่อเป็นยา    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                                      </p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นบุญและเพื่อให้ทาน    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                       <strong>พุทธจักร</strong>  </p><p>              <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่  ๕</strong></p><p>             [๓๑๒]   ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อบูชายัญและเพื่อไปสวรรค์  สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อบูชายัญและเพื่อเป็นพืช    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อบูชายัญและเพื่อทดลอง   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 18</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อบูชายัญและเพื่อความสนุก  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อบูชายัญและเพื่อความหายโรค    สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                          </p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อบูชายัญและเพื่อความสุข   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อบูชายัญและเพื่อเป็นยา    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                         </p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อบูชายัญและเพื่อให้ทาน   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                 </p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อบูชายัญและเพื่อเป็นบุญ   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.                      </p><p>                                          <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                     <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๖</strong></p><p>          [๓๑๓]   ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อไปสวรรค์และเพื่อเป็นพืช  สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์และทดลอง สุกกะเคลื่อน  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อไปสวรรค์และเพื่อความสนุก  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 19</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อไปสวรรค์และเพื่อความหายโรค   สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อไปสวรรค์และเพื่อความสุข  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อไปสวรรค์และเพื่อเป็นยา   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์และเพื่อให้ทาน   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                                    </p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์และเพื่อเป็นบุญ  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                          </p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์และเพื่อบูชายัญ  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.                                          </p><p>                                         <strong>พัทธจักร</strong> </p><p>            <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๗</strong></p><p>          [๓๑๔]   ภิกษุจงใจ พยายาม   เพื่อเป็นพืชและเพื่อทดลอง สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อเป็นพืชและเพื่อความสนุก  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                             </p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อเป็นพืชและเพื่อความหายโรค  และสุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 20</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นพืชและเพื่อความสุข    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นพืชและเพื่อเป็นยา    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม   เพื่อเป็นพืชและเพื่อให้ทาน    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม     เพื่อเป็นพืชและเพื่อบุญ      สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อเป็นพืชและเพื่อบูชายัญ    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นพืชและเพื่อไปสวรรค์  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.    </p><p>                                           <strong>พัทธจักร</strong></p><p>               <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๘</strong></p><p>            [๓๑๕]   ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อทดลองและเพื่อความสนุก สุกกะ</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส         </p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อทดลองและเพื่อความหายโรค     สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   พยายามทดลองและเพื่อความสุข    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 21</p><p>           ภิกษุจงใจ     พยายาม   เพื่อทดลองและเพื่อเป็นยา    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อทดลองและเพื่อให้ทาน    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อทดลองและเพื่อเป็นบุญ  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อทดลองและเพื่อบูชายัญ    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อทดลองและไปสวรรค์     สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อทดลองและเพื่อเป็นพืช    สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                          <strong>พัทธจักร</strong> </p><p>               <strong>มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๙</strong>       </p><p>            [๓๑๖]   ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อความสนุกและเพื่อความหายโรค</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อความสนุกและเพื่อความสุข   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสนุกและเพื่อเป็นยา   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสนุกและเพื่อให้ทาน   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 22</p><p>              ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความสนุกและเพื่อเป็นบุญ  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อความสนุก  และเพื่อบูชายัญ   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                          </p><p>              ภิกษุจงใจ พยายาม เพื่อความสนุกและเพื่อไปสวรรค์   สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสนุกและเพื่อเป็นพืช  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสนุกและเพื่อทดลอง  สุกกะเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                        <em>พัทธจักร  มีความประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  จบ</em> </p><p>              แม้ขัณฑจักรและพัทธจักรมีความประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูลเป็น</p><p>ก็พึงทราบโดยนี้แล.</p><p>           </p><p>                                             <strong>ขัณฑจักร</strong> </p><p>                          <strong>มีความประสงค์  ๒ อย่างเป็นมูล</strong></p><p>               [๓๑๗]   ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อความหายโรค   เพื่อความสุข</p><p>และเพื่อเป็นยา     สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความหายโรค   เพื่อความสุข   และเพื่อ</p><p>ให้ทาน  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อความหายโรค เพื่อความสุข และเพื่อ</p><p>เป็นบุญ  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 23</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความหายโรค   เพื่อความสุข   และเพื่อ</p><p>บูชายัญ  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรค    เพื่อความสุข   และเพื่อ</p><p>ไปสวรรค์  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรค    เพื่อความสุข   และเพื่อ</p><p>เป็นพืช  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อความหายโรค   เพื่อความสุข    และเพื่อ</p><p>ทดลอง สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                         </p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรค    เพื่อความสุข   และเพื่อ</p><p>ความสนุก  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>              <em>ขัณฑจักร  มีความประสงค์  ๒ อย่างเป็นมูล  จบ</em>            </p><p>                                         <strong>พัทธจักร </strong> </p><p>               <strong>มีความประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong></p><p>           [๓๑๘]    ภิกษุจงใจ    พยายาม   เพื่อความสุข    เพื่อเป็นยา    และ</p><p>เพื่อให้ทาน  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสุข   เพื่อเป็นยา    และเพื่อเป็นบุญ</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                     </p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสุข   เพื่อเป็นยา   และเพื่อบูชายัญ</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                          </p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา  และเพื่อไปสวรรค์</p><p>สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 24</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความสุข   เพื่อเป็นยา    และเพื่อเป็นพืช</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ   พยายาม    เพื่อความสุข   เพื่อเป็นยา   และเพื่อทดลอง</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อความสุข   เพื่อเป็นยา    และเพื่อความสนุก</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                           </p><p>              ภิกษุจงใจ พยายาม  เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา  และเพื่อความหายโรค</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                           <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                 <strong> มีความประสงค์  ๒ อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๒</strong></p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยา    เพื่อให้ทาน    และเพื่อเป็นบุญ</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยา    เพื่อให้ทาน   และเพื่อบูชายัญ</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                   </p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยา   เพื่อให้ทาน  และเพื่อไปสวรรค์</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยา    เพื่อให้ทาน    และเพื่อเป็นพืช</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยา    เพื่อให้ทาน    และเพื่อทดลอง</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 25</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยา   เพื่อให้ทาน  และเพื่อความสนุก</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อเป็นยา    เพื่อให้ทาน   และเพื่อความ</p><p>หายโรค  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นยา   เพื่อให้ทาน    และเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                       <strong>พัทธจักร</strong>  </p><p>         <strong>มีความประสงค์   ๒  อย่างเป็นมูล  หมวดที่  ๓</strong></p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม    เพื่อให้ทาน  เพื่อเป็นบุญ  และเพื่อบูชายัญ</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                    </p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อให้ทาน  เพื่อเป็นบุญ   และเพื่อไปสวรรค์</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อให้ทาน  เพื่อเป็นบุญ   และเพื่อเป็นพืช</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อให้ทาน   เพื่อเป็นบุญ   และเพื่อทดลอง</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                   </p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อให้ทาน  เพื่อเป็นบุญ  และเพื่อความสนุก</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อให้ทาน   เพื่อเป็นบุญ    และเพื่อความ</p><p>หายโรค  สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 26</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อให้ทาน  เพื่อเป็นบุญ  และเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อให้ทาน    เพื่อเป็นบุญ      และเพื่อเป็นยา</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                         <strong>พัทธจักร</strong>  </p><p>             <strong>มีความประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล หมวดที่ ๔</strong></p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อเป็นบุญ  เพื่อบูชายัญ   และเพื่อไปสวรรค์</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อเป็นบุญ   เพื่อบูชายัญ   และเพื่อเป็นพืช</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    </p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อเป็นบุญเพื่อบูชายัญ   และเพื่อทดลอง</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อเป็นบุญ เพื่อบูชายัญ   และเพื่อความสนุก</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส         </p><p>          ภิกษุจงใจ    พยายาม   เพื่อเป็นบุญ   เพื่อบูชายัญ    และเพื่อความ</p><p>หายโรค  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อเป็นบุญ   เพื่อบูชายัญ   และเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                          </p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นบุญ   เพื่อบูชายัญ   และเพื่อเป็นยา</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 27</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อเป็นบุญ   เพื่อบูชายัญ   และเพื่อให้ทาน</p><p>สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                     <strong>พัทธจักร</strong></p><p>        <strong>มีความประสงค์ ๒  อย่างเป็นมูล  หมวดที่  ๕</strong></p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อบูชายัญ   เพื่อไปสวรรค์  และเพื่อเป็นพืช</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อบูชายัญ  เพื่อไปสวรรค์  และเพื่อทดลอง</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  </p><p>          ภิกษุจงใจ พยายาม  เพื่อบูชายัญ   เพื่อไปสวรรค์   และเพื่อความสนุก</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อบูชายัญ   เพื่อไปสวรรค์   และเพื่อความ</p><p>หายโรค  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อบูชายัญ  เพื่อไปสวรรค์  และเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อบูชายัญ   เพื่อไปสวรรค์  และเพื่อเป็นยา</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อบูชายัญ  เพื่อไปสวรรค์   และเพื่อให้ทาน</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อบูชายัญ   เพื่อไปสวรรค์  และเพื่อเป็นบุญ</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 28</p><p>                                       <strong>พัทธจักร</strong></p><p>            <strong>มีความประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๖</strong></p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อไปสวรรค์  เพื่อเป็นพืช  และเพื่อทดลอง</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อไปสวรรค์  เพื่อเป็นพืช  และเพื่อความสนุก</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อไปสวรรค์  เพื่อเป็นพืช  และเพื่อความ</p><p>หายโรค   สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์  เพื่อเป็นพืช  และเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อไปสวรรค์   เพื่อเป็นพืช  และเพื่อเป็นยา</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์   เพื่อเป็นพืช  และเพื่อให้ทาน</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์  เพื่อเป็นพืช  และเพื่อเป็นบุญ</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อไปสวรรค์   เพื่อเป็นพืช   และเพื่อบูชายัญ</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.                                            </p><p>                                   <strong>พัทธจักร</strong></p><p>             <strong>มีความประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล หมวดที่ ๗</strong></p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อเป็นพืช  เพื่อทดลอง  และเพื่อความสนุก</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 29</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อเป็นพืช   เพื่อทดลอง   และเพื่อความ</p><p>หายโรค  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นพืช   เพื่อทดลอง  และเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อเป็นพืช   เพื่อทดลอง   และเพื่อเป็นยา</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อเป็นพืช   เพื่อทดลอง และเพื่อให้ทาน</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                      </p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อเป็นพืช   เพื่อทดลอง  และเพื่อเป็นบุญ</p><p>สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อเป็นพืช   เพื่อทดลอง  และเพื่อบูชายัญ</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อเป็นพืช  เพื่อทดลอง  และเพื่อไปสวรรค์</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                         <strong>พัทธจักร</strong></p><p>            <strong>มีความประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล หมวดที่  ๘</strong></p><p>             ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อทดลอง  เพื่อความสนุก   และเพื่อความ</p><p>หายโรค  สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อทดลอง เพื่อความสนุก  และเพื่อความสุข</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 30</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อทดลอง เพื่อความสนุก และเพื่อเป็นยา</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อทดลอง เพื่อความสนุก  และเพื่อให้ทาน</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อทดลอง เพื่อความสนุก  และเพื่อเป็นบุญ</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม  เพื่อทดลอง เพื่อความสนุก  และเพื่อบูชายัญ</p><p>สุกกะเคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม เพื่อทดลองเพื่อความสนุก และเพื่อไปสวรรค์</p><p>สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อทดลอง เพื่อความสนุก  และเพื่อเป็นพืช</p><p>สุกกะเคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>             <em>พัทธจักร  มีความประสงค์  ๒ อย่างเป็นมูล  จบ</em> </p><p>          [๓๑๙]  ขัณฑจักร และพัทธจักร  มีความประสงค์  ๓ อย่างเป็นมูล</p><p>ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีความประสงค์ ๔ อย่างเป็นมูล</p><p>ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีความประสงค์ ๕ อย่างเป็นมูล</p><p>ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีความประสงค์ ๖ อย่างเป็นมูล</p><p>ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีความประสงค์ ๗ อย่างเป็นมูล</p><p>ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีความประสงค์ ๘ อย่างเป็นมูล</p><p>ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีความประสงค์ ๙ อย่างเป็นมูล</p><p>                       นักปราชญ์พึงทำตามแบบนี้แล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 31</p><p>                             <strong>ขัณฑจักรและพัทธจักร</strong></p><p>            <strong>  มีความประสงค์ทุกอย่างเป็นมูล</strong>  ดังต่อไปนี้:-</p><p>          [๓๒๐]   ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรค    เพื่อความสุข</p><p>เพื่อเป็นยา    เพื่อให้ทาน   เพื่อเป็นบุญ    เพื่อบูชายัญ    เพื่อไปสวรรค์</p><p>เพื่อเป็นพืช  เพื่อทดลอง และเพื่อความสนุก  สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส.</p><p>          ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีความประสงค์ทุกอย่างเป็นมูล จบ</p><p>                                   <strong>ขัณฑจักร</strong></p><p>                    <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล</strong></p><p>             [๓๒๑]     ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเขียว    และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเขียว     และสุกกะสีแดง     เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเขียว     และสุกกะสีขาว     เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเขียว     และสุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเขียว และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเขียวและสุกกะสีเหมือนน้ำมัน   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 32</p><p>                ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเขียว และสุกกะสีเหมือนนมสด เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                 ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเขียวและสุกกะสีเหมือนนมส้ม  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                 ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเขียว และสุกกะสีเหมือนเนยใส เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                <em>ขัณฑจักร  มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  จบ</em></p><p>                                         <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong></p><p>             [๓๒๒]   ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ     พยายาม    สุกกะสีเหลือง   และสุกกะสีขาว    เคลื่อน   </p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ     พยายาม    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ     พยายาม    สุกกะสีเหลือง     และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ พยายาม สุกกะสีเหลือง และสุกกะสีเหมือนนมสด เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 33</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสีเขียว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                       <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                 <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๒</strong></p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   และสุกกะสีขาว   เคลื่อน   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส </p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีแดง และสุกกะสีเหมือนเปรียง เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีแดง และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม สุกกะสีแดง และสุกกะสีเหมือนน้ำมัน   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีแดง และสุกกะสีเหมือนนมสด เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีแดง และสุกกะสีเหมือนนมส้ม  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                                           </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 34</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีแดง และสุกกะสีเหมือนเนยใส เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีแดง     และสุกกะสีเขียว    เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม    สุกกะสีแดง    และสุกกะสีเหลือง    เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                         <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                  <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๓</strong></p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีขาว และสุกกะสีเหมือนเปรียง เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีขาว และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีขาว และสุกกะสีเหมือนน้ำมัน เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีขาว และสุกกะสีเหมือนนมสด เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ พยายาม สุกกะสีขาว และสุกกะสีเหมือนนมส้ม   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ    พยายาม      สุกกะสีขาว      และสุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 35</p><p>          ภิกษุจงใจ    พยายาม   สุกกะสีขาว     และสุกกะสีเขียว    เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    และสุกกะสีเหลือง    เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว     และสุกกะสีแดง     เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                             <strong>พัทธจักร</strong>  </p><p>                     <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๔</strong></p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนเปรียง และสุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ พยายาม สุกกะสีเหมือนเปรียง และสุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนเปรียง และสุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเหมือนเปรียง     และสุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 36</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเหมือนเปรียง    และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง  และสุกกะสีแดง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง  และสุกกะสีขาว เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสะ</p><p>                                            <strong>พัทธจักร</strong>                 </p><p>                 <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๕</strong>           </p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า และสุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า และสุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า และสุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า และสุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า และสุกกะสีเขียวเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม     สุกกะสีเหมือนน้ำท่า     และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 37</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า และสุกกะสีแดง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                     </p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำท่า และสุกกะสีขาว เคลื่อน</p><p>ต้องฆาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนน้ำท่า    และสุกกะสีเหมือน</p><p>เปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส.</p><p>                                        <strong>พัทธจักร</strong></p><p>              <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๖</strong></p><p>         ภิกษุจงใจ พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   และสุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำมัน    และสุกกะสีเหมือนนม</p><p>ส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนน้ำมัน     และสุกกะสีเหมือน </p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   และสุกกะสีเขียว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนน้ำมัน      และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   และสุกกะสีแดง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 38</p><p>             ภิกษุจงใจ  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   และสุกกะสีขาว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                           </p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   และสุกกะสีเหมือน</p><p>เปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนน้ำมัน    และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                     <strong>พัทธจักร</strong></p><p>           <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล  หมวดที่ ๗</strong></p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมสด    และสุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม  เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมสด    และสุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมสด  และสุกกะสีเขียว เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมสด    และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ พยายาม สุกกะสีเหมือนนมสด และสุกกะสีแดง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                                              </p><p>              ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมสด   และสุกกะสีขาว   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมสด    และสุกกะสีเหมือน</p><p>เปรียง  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                           </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 39</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมสด    และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมสด    และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส.</p><p>                                      <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๘</strong></p><p>             ภิกษุจงใจ   พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม และสุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ     พยายาม     สุกกะสีเหมือนนมส้ม     และสุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมส้ม    และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ      พยายาม     สุกกะสีเหมือนนมส้ม     และสุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม   และสุกกะสีขาว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมส้ม    และสุกกะสีเหมือน</p><p>เปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมส้ม    และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 40</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนนมส้ม     และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน    เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม   และสุกกะสีเหมือนนม</p><p>สด  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                           <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                   <strong>มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล หมวดที่ ๙</strong></p><p>             ภิกษุจงใจ     พยายาม     สุกกะสีเหมือนเนยใส    และสุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ     พยายาม    สุกกะสีเหมือนเนยใส    และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ      พยายาม     สุกกะสีเหมือนเนยใส    และสุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ      พยายาม     สุกกะสีเหมือนเนยใส     และสุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>             ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหมือนเนยใส     และสุกกะสีเหมือน</p><p>เปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ   พยายาม    สุกกะสีเหมือนเนยใส    และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>            ภิกษุจงใจ    พยายาม     สุกกะสีเหมือนเนยใส    และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน    เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 41</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม    สุกกะสีเหมือนเนยใส    และสุกกะสีเหมือน</p><p>นมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเนยใส    และสุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส.</p><p>               <em>พัทธจักรมีวัตถุประสงค์อย่างเดียวเป็นมูล จบ</em></p><p>        แม้ขัณฑจักร  และพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๒อย่างเป็นมูลเป็นต้น</p><p>ก็พึงทราบโดยนัยนี้แล.</p><p>                                          <strong>ขัณฑจักร</strong></p><p>                          <strong>มีวัตถุประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล</strong></p><p>        [๓๒๓]   ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง   และ</p><p>สุกกะสีแดง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเขียว  สุกกะสีเหลือง  และสุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ    พยายาม   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง   และสุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง   และสุกกะสี</p><p>เหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 42</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเขียว    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนนมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเขียว    สุกกะสีเหลือง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนเนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                   <em>ขัณฑจักร  มีวัตถุประสงค์  ๒ อย่างเป็นมูล  จบ</em></p><p>                                          <strong> พัทธจักร</strong></p><p>                     <strong>มีวัตถุประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล หมวดที่ ๑</strong></p><p>           [๓๒๔]    ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหลือง   สุกกะสีแดง   และ</p><p>สุกกะสีขาว  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม   สุกกะสีเหลือง    สุกกะสีแดง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหลือง    สุกกะสีแดง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม   สุกกะสีเหลือง    สุกกะสีแดง     และสุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหลือง    สุกกะสีแดง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีเหลือง    สุกกะสีแดง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนนมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม    สุกกะสีเหลือง    สุกกะสีแดง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนเนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 43</p><p>               ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหลือง   สุกกะสีแดง  และสุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                                <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                         <strong>มีวัตถุประสงค์  ๒ อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๒</strong></p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว  และสุกกะสีเหมือน</p><p>เปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว  และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว  และสุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน    เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว  และสุกกะสีเหมือน</p><p>นมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว  และสุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว  และสุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>               ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง    สุกกะสีขาว    และสุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>              ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว   และสุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 44</p><p>                                          <strong>พัทธจักร</strong></p><p>                  <strong>มีวัตถุประสงค์ ๒  อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๓</strong></p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีเหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีเหมือนน้ำมัน    เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีเหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีเหมือนนมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีเหมือนเนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีเขียว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีเหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ    พยายาม    สุกกะสีขาว    สุกกะสีเหมือนเปรียง    และ</p><p>สุกกะสีแดง   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                       <strong>พัทธจักร</strong></p><p>              <strong>มีวัตถุประสงค์  ๒ อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๔</strong></p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 45</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีเหมือนนมสด   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีเหมือนนมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง     สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีเหมือนเนยใส   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีเขียว   เคลื่อน   ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีเหลือง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีแดง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>และสุกกะสีขาว   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                         <strong>พัทธจักร</strong>         </p><p>                  <strong>มีวัตถุประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล หมวดที่  ๕</strong></p><p>         ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีเหมือนนมสด  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีเหมือนนมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 46</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า    สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีเหมือนเนยใส   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีเขียว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีเหลือง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีแดง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีขาว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>และสุกกะสีเหมือนเปรียง   เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                        <strong>พุทธจักร</strong></p><p>               <strong>วัตถุประสงค์ ๒ อย่างเป็นมูล หมวดที่ ๖</strong></p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีเหมือนนมส้ม   เคลื่อนต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีเหมือนเนยใส   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>           ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีเขียว  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                    </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 47</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน    สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีเหลือง   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน    สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีแดง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีขาว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีเหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                     <strong>พัทธจักร</strong></p><p>      <strong>มีวัตถุประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๗</strong></p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีเหมือนเนยใส   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีเขียว   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีเหลือง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีแดง   เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 48</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีขาว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีเหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>และสุกกะสีเหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                    <strong>พัทธจักร</strong></p><p>     <strong> มีวัตถุประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล  หมวดที่ ๘</strong></p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม    สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>และสุกกะสีเขียว  เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม   สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>และสุกกะสีเหลือง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมส้ม   สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>และสุกกะสีแดง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมส้ม   สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>และสุกกะสีขาว   เคลื่อน    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมส้ม   สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>และสุกกะสีเหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 49</p><p>        ภิกษุจงใจ พยายาม   สุกกะสีเหมือนนมส้ม  สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>และสุกกะสีเหมือนน้ำท่า   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม    สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>สุกกะสีเหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม    สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>และสุกกะสีเหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                พัทธจักร มีวัตถุประสงค์  ๒  อย่างเป็นมูล  จบ</p><p>        [๓๒๕]  ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๓ อย่างเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๔ อย่างเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๕ อย่างเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๖ อย่างเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๗ อย่างเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๘ อย่างเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ ๙ อย่างเป็นมูล</p><p>                      นักปราชญ์พึงทำตามแบบนี้แล.</p><p>                           <strong>ขัณฑจักรและพัทธจักร</strong></p><p>        <strong>มีวัตถุประสงค์ทุกอย่างเป็นมูล</strong>  ดังต่อไปนี้:-</p><p>        [๓๒๖]   ภิกษุจงใจ   พยายาม   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง  สุกกะ</p><p>สีแดง      สุกกะสีขาว      และสุกกะสีเหมือนเปรียง     สุกกะสีเหมือนน้ำท่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 50</p><p>สุกกะสีเหมือนน้ำมัน   สุกกะสีเหมือนนมสด   สุกกะสีเหมือนนมส้ม   และ</p><p>สุกกะสีเหมือนเนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>     <em>ขัณฑจักรและพัทธจักร  มีวัตถุประสงค์ทุกอย่างเป็นมูล  จบ</em></p><p>                             <strong>อุภโตพัทธมิสสกจักร</strong></p><p>        [๓๒๗]   ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความหายโรค  และสุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรค    เพื่อความสุข    สุกกะ</p><p>เขียว  และสุกกะสีเหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม   เพื่อความหายโรค   เพื่อความสุข   และเพื่อ</p><p>เป็นยา   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง   และสุกกะสีแดง    เคลื่อน   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความหายโรค  เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา</p><p>และเพื่อให้ทาน   สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง   สุกกะสีแดง    และสุกกะ</p><p>สีขาว  เคลื่อน  ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความหายโรค  เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา</p><p>เพื่อให้ทาน   และเพื่อเป็นบุญ     สุกกะสีเขียว   สุกกะสีเหลือง   สุกกะสีแดง</p><p>สุกกะสีขาว   และสุกกะสีเหมือนเปรียง   เคลื่อน    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ    พยายาม    เพื่อความหายโรค    เพื่อความสุข     เพื่อ</p><p>เป็นยา  เพื่อให้ทาน  เพื่อเป็นบุญ   และเพื่อบูชายัญ  สุกกะสีเขียว  สุกกะ</p><p>สีเหลือง    สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว   สุกกะสีเหมือนเปรียง    และสุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 51</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความหายโรค  เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา</p><p>เพื่อให้ทาน   เพื่อเป็นบุญ     เพื่อบูชายัญ   และเพื่อไปสวรรค์   สุกกะสีเขียว</p><p>สุกกะสีเหลือง   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว  และสุกกะสีเหมือนเปรียง สุกกะ</p><p>สีเหมือนน้ำท่า   และสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรค   เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา</p><p>เพื่อให้ทาน  เพื่อเป็นบุญ  เพื่อบูชายัญ    เพื่อไปสวรรค์  และเพื่อเป็นพืช</p><p>สุกกะสีเขียว สุกกะสีเหลือง  สุกกะสีแดง  สุกกะสีขาว  สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>สุกกะสีเหมือนน้ำท่า     สุกกะสีเหมือนน้ำมัน      และสุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ   พยายาม   เพื่อความหายโรค   เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา</p><p>เพื่อให้ทาน    เพื่อเป็นบุญ    เพื่อบูชายัญ   เพื่อไปสวรรค์   เพื่อเป็นพืช</p><p>และเพื่อทดลอง  สุกกะสีเขียว  สุกกะสีเหลือง   สุกกะสีแดง   สุกกะสีขาว</p><p>สุกกะสีเหมือนเปรียง  สุกกะสีเหมือนน้ำท่า  สุกกะสีเหมือน้ำมัน   สุกกะ</p><p>สีเหมือนนมสด  และสุกกะสีเหมือนนมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  เพื่อความหายโรค  เพื่อความสุข  เพื่อเป็นยา</p><p>เพื่อให้ทาน    เพื่อเป็นบุญ   เพื่อบูชายัญ   เพื่อไปสวรรค์   เพื่อเป็นพืช</p><p>เพื่อทดลอง  และเพื่อความสนุก   สุกกะสีเขียว    สุกกะสีเหลือง    สุกกะ</p><p>สีแดง   สุกกะสีขาว   สุกกะสีเหมือนเปรียง   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า   สุกกะ</p><p>สีเหมือนน้ำมัน  สุกกะสีเหมือนนมสด  สุกกะสีเหมือนนมส้ม  และสุกกะสี</p><p>เหมือนเนยใส  เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                           <em>อุภโตพัทธมิสสกจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 52</p><p>                                    <strong>ขัณฑจักร</strong></p><p>        [๓๒๘]   ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว    พยายาม    สุกกะ</p><p>สีเหลือง  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะสีแดง เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม   สุกกะสีขาว   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียวพยายาม สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเชียว  พยายาม สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเนย-</p><p>ใส  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.                                           </p><p>                                    <em>ขัณฑจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 53</p><p>                                         <strong>พัทธจักร</strong></p><p>        [๓๒๙]  ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหลือง   พยายาม   สุกกะ</p><p>สีแดง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหลือง  พยายาม  สุกกะสีขาว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหลือง    พยายาม   สุกกะสีเหมือน</p><p>เปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหลือง    พยายาม    สุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหลือ ง    พยายาม    สุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหลือง    พยายาม    สุกกะสีเหมือน</p><p>นมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหลือง    พยายาม   สุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหลือง    พยายาม    สุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหลือง พยายาม  สุกกะสีเขียวเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                  <em>พัทธจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 54</p><p>                                        <strong> กุจฉิจักร</strong></p><p>                                 <strong>กุจฉิจักร  หมวดที่ ๑</strong></p><p>        [๓๓๐] ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน ต้องอาบติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีแดง พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเขียว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหลือง เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                             <strong>กุจฉิจักร หมวดที่ ๒</strong></p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 55</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเขียว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีขาว พยายาม สุกกะสีเหลือง เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีแดง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                           [พึงทราบจักรทั้งหลายอย่างนี้]</p><p>                                <strong>กุจฉิจักร  หมวดที่ ๓</strong></p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 56</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเนยใส  เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เขียว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง  พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                  <strong>กุจฉิจักร หมวดที่ ๔</strong></p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 57</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า พยายาม  สุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า    พยายาม    สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า  พยายาม   สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                               <strong>กุจฉิจักร  หมวดที่ ๕</strong></p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน     พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเนยใส   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 58</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน  พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                               <strong>กุจฉิจักร  หมวดที่  ๖</strong></p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมส้ม  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด  พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 59</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                   <strong>กุจฉิจักร  หมวดที่ ๗</strong></p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม พยายาม  สุกกะเหมือน</p><p>เนยใส   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม  พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 60</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม     พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน    เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                   <strong>กุจฉิจักร  หมวดที่ ๘</strong></p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม    สุกกะสี</p><p>แดง   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม     สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 61</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม     สุกกะสี</p><p>เหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนนมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                     <em>กุจฉิจักร  จบ</em></p><p>                                       <strong>ปิฏฐิจักร</strong></p><p>                                <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๑</strong></p><p>        [๓๓๑]   ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหลือง   พยายาม   สุกกะสี</p><p>เขียว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีแดง พยายาม  สุกกะสีเขียว   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเขียว   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน  พยายาม  สุกกะเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 62</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส  พยายาม  สุกกะสีเขียว</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                          <em>ปิฏฐิจักร  รอบที่ ๑ จบ</em></p><p>                           <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๒</strong></p><p>        [๓๓๒]    ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีแดง    พยายาม     สุกกะสี</p><p>เหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว พยายาม สุกกะสีเหลือง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า  พยายาม สุกกะสีเหลือง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม     พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 63</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหลือง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว พยายาม สุกกะสีเหลือง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                            <em>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๒  จบ</em></p><p>                                <strong>ปิฏฐิจักร รอบที่  ๓</strong></p><p>        [๓๓๓]    ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีขาว   พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง   พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า  พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน   พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด  พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม  พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส   พยายาม  สุกกะสีแดง</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 64</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะสีแดง   เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหลือง  พยายาม สุกกะสีแดง  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                               <em>ปิฏฐิจักร  รอบที่ ๓  จบ</em></p><p>                                 <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๔</strong></p><p>        [๓๓๔]   ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง     พยายาม</p><p>สุกกะสีขาว   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อย สุกกะสีเหมือนน้ำท่า  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม  พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส   พยายาม  สุกกะสีขาว</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเขียว   พยายาม   สุกกะสีขาวเคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 65</p><p>        ภิกษุใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหลือง พยายาม สุกกะสีขาว  เคลื่อน</p><p>่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีแดง   พยายาม   สุกกะสีขาว  เคลื่อน</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                             <em>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๔  จบ</em></p><p>                                <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่ ๕</strong></p><p>        [๓๓๕]    ภิกษุจงใจว่า     จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า     พยายาม</p><p>สุกกะสีเหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม     พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส     พยายาม     สุกกะสี</p><p>เหมือนเปรียง   เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหลีอง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 66</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีแดง   พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนเปรียง</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                <em>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๕  จบ</em></p><p>                                   <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๖</strong></p><p>        [๓๓๖]  ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะเหมือนน้ำมัน พยายาม    สุกกะ</p><p>สีเหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหลีอง  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 67</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีขาว   พยายาม   สุกกะสีเหมือนน้ำท่า</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง      พยายาม     สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำท่า   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                            <em>ปิฏฐิจักร รอบที่ ๖  จบ</em></p><p>                             <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่ ๗</strong></p><p>        [๓๓๗]   ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด    พยายาม</p><p>สุกกะสีเหมือนน้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม    พยายาม    สุกกะสี</p><p>เหมือนน้ำมัน   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า     จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส     พยายาม    สุกกะ</p><p>สีเหมือนน้ำมัน    เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหลือง  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนน้ำมัน</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 68</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  ปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง  พยายาม  สุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>น้ำมัน   เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                           <em>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๗</em></p><p>                           <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่ ๘</strong> </p><p>        [๓๓๘]  ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม    พยายาม</p><p>สุกกะสีเหมือนนมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม    สุกกะ</p><p>สีเหมือนนมสด  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหลือง     พยายาม    สุกกะสีเหมือน</p><p>นมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมสด</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>นมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 69</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>นมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน  พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>นมสด  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                              <em>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๘  จบ</em></p><p>                                 <strong>ปิฏฐิจักร รอบที่ ๙</strong></p><p>        [๓๓๙]  ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเนยใส    พยายาม</p><p>สุกกะสีเหมือนนมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกกะสีเขียว  พยายาม  สุกกะเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า   จักปล่อยสุกกะสีเหลือง    พยายาม    สุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง  พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว   พยายาม  สุกกะสีเหมือนนมส้ม</p><p>เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม  เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 70</p><p>        ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน      พยายาม    สุกกะ</p><p>สีเหมือนนมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด   พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>นมส้ม   เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                  <em>ปิฏฐิจักร รอบที่  ๙  จบ</em></p><p>                                   <strong>ปิฏฐิจักร  รอบที่  ๑๐</strong> </p><p>        [๓๘๐]   ภิกษุจงใจว่า    จักปล่อยสุกกะสีเขียว    พยายาม    สุกกะ</p><p>สีเหมือนเนยใส   เคลื่อน ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหลือง    พยายาม    สุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีแดง   พยายาม  สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีขาว  พยายาม สุกกะสีเหมือนเนยใส</p><p>เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       </p><p>        ภิกษุจงใจว่า  จักปล่อยสุกกะสีเหมือนเปรียง พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำท่า พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนน้ำมัน พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 71</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมสด พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจว่า จักปล่อยสุกกะสีเหมือนนมส้ม พยายาม สุกกะสีเหมือน</p><p>เนยใส  เคลื่อน  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                              <em>ปิฏฐิจักร รอบที่  ๑๐  จบ</em></p><p><em>                                       ปิฏฐิจักร จบ</em></p><p>        [๓๔๑]  ภิกษุจงใจ พยายาม สุกกะเคลื่อน   ต้องอาบัติ สังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุจงใจ  พยายาม  สุกกะไม่เคลื่อน  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        ภิกษุจงใจ  ไม่พยายาม  สุกกะเคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุจงใจ  ไม่พยายาม  สุกกะไม่เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุไม่จงใจ  พยายาม  สุกกะเคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุไม่จงใจ  พยายาม  สุกกะไม่เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุไม่จงใจ  ไม่พยายาม  สุกกะเคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุไม่จงใจ  ไม่พยายาม  สุกกะไม่เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                   <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๓๔๒]  ภิกษุมีอสุจิเคลื่อนเพราะฝัน ๑       ภิกษุไม่ประสงค์จะให้</p><p>อสุจิเคลื่อน ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑   ภิกษุมีจิตฟุ้งซ่าน     ภิกษุผู้กระสับ-</p><p>กระส่ายเพราะเวทนา ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 72</p><p>                                <strong>วินีตวัตถุ</strong></p><p>                         <strong>คาถาแสดงชื่อเรื่อง</strong></p><p>        [๓๔๓]   เรื่องฝัน  เรื่องถ่ายอุจจาระ        เรื่องถ่ายปัสสาวะ</p><p>        เรื่องตรึกถึงกามวิตก  เรื่องอาบน้ำร้อน        เรื่องทายา</p><p>        เรื่องเกาอัณฑะ        เรื่องเดินทาง            เรื่องหนังหุ้มองค์กำเนิด</p><p>        เรื่องเรือนไฟ             เรื่องขา                     เรื่องสามเณร</p><p>        เรื่องสามเณรหลัก    เรื่องหนีบด้วยขา       เรื่องบีบด้วยกำมือ</p><p>        เรื่องแอ่นในอากาศ    เรื่องดัดกาย               เรื่องเพ่งองค์กำเนิด</p><p>        เรื่องสอดเข้าช่องดาล เรื่องสีกับไม้            เรื่องอาบน้ำทวนกระแส</p><p>        เรืองเล่นโคลน          เรื่องลุยน้ำ                 เรื่องเล่นไถลกัน</p><p>        เรื่องลุยสระบัว          เรื่องสอดเข้าในทราย   เรื่องสอดเข้าในตม</p><p>        เรื่องตักน้ำรด          เรื่องสีบนที่นอน       เรื่องสีกับนิ้วแม่มือ.</p><p>                                <strong>เรื่องฝัน</strong></p><p>        [ ๓๔๔]   ก็โดยสมัยนั้นแล    อสุจิของภิกษุรูปหนึ่งเคลื่อนเพราะฝัน</p><p>เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว กระมังหนอ    จึง</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแค่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า     ดูก่อนภิกษุ    อสุจิ</p><p>เคลื่อนเพราะฝัน  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                           <strong>เรื่องถ่ายอุจจาระ</strong></p><p>        [๓๘๕] ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งกำลังถ่ายอุจจาระอยู่   อสุจิ</p><p>เคลื่อนแล้ว       เธอได้มีความรังเกียจว่า       เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัส ถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร                      </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 73</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อนเลย   พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.    ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                <strong>เรื่องถ่ายปัสสาวะ</strong></p><p>        [๓๔๖]  ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งกำลังถ่ายปัสสาวะอยู่  อสุจิ</p><p>เคลื่อนแล้ว        เธอได้มีความรังเกียจว่า       เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อนเลย   พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                            <strong>เรื่องตรึกถึงกามวิตก</strong></p><p>        [๓๔๗]   ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งกำลังตรึกถึงกามวิตกอยู่</p><p>อสุจิเคลื่อนแล้ว    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อนเลย   พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  ภิกษุตรึกถึงกามวิตก  ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>                           <strong>เรื่องอาบน้ำร้อน</strong></p><p>        [๓๔๘]   ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งกำลังอาบน้ำร้อนอยู่   อสุจิ</p><p>เคลื่อนแล้ว        เธอได้มีความรังเกียจว่า      เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 74</p><p>กระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ   ตรัสถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อนเลย   พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุผู้ไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังอาบน้ำร้อน   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ    จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังอาบน้ำร้อนอยู่   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส แค่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                       <strong>เรื่องทายา</strong></p><p>        [๓๙๙]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีแผลที่องค์กำเนิด    เมื่อ</p><p>เธอกำลังทายา     อสุจิเคลื่อน     เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 75</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.    ภิกษุไม่มีความประสงค์ให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล      ภิกษุรูปหนึ่งมีแผลที่องค์กำเนิด      เธอมีความ</p><p>ประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน กำลังทาย อสุจิเคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งมีแผลที่องค์กำเนิด     เธอมีความ</p><p>ประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน   กำลังทายา   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความ</p><p>รังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                   <strong>เรื่องเกาอัณฑะ</strong></p><p>        [๓๕๐]   ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งกำลังเกาอัณฑะ อสุจิเคลื่อน</p><p>เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ     จึง</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ  เธอ</p><p>คิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 76</p><p>        ภ.  ภิกษุผู้ไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ        </p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังเกาอัณฑะ     อสุจิเคลื่อน     เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้ทีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังเกาอัณฑะ     แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                        <strong>เรื่องเดินทาง</strong>                    </p><p>        [๓๕๑]   ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งกำลังเดินทาง   อสุจิเคลื่อน</p><p>เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ     จึง</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอ</p><p>คิดอย่างไร</p><p>        ภิ.    ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความจุประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังเดินทางไป    อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 77</p><p>สังฆาทิเสสแล้ว กระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน   พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล         ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังเดินทาง   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.    ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน   พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                  <strong>เรื่องหนังหุ้มองค์กำเนิด</strong></p><p>        [๓๕๒]   ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งจับหนังหุ้มองค์กำเนิด  ถ่าย</p><p>ปัสสาวะอยู่    อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัส</p><p>ถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.   ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน   ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>จับหนังหุ้มองค์กำเนิด   ถ่ายปัสสาวะอยู่  อสุจิเคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจ</p><p>ว่า      เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 78</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>จับหนังหุ้มองค์กำเนิด   ถ่ายปัสสาวะอยู่   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความ</p><p>รังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                   <strong>เรื่องเรือนไฟ</strong></p><p>        [๓๕๓]   ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งกำลังผิงเกลียวท้องอยู่ใน</p><p>เรือนไฟ   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้น แล  ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน  ผิง</p><p>เกลียวท้องอยู่ในเรือนไฟ   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้ว กระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 79</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน ผิง</p><p>เกลียวท้องอยู่ในเรือนไฟ      แต่อสุจิไม่เคลื่อน     เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน    พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.     ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.</p><p>        [๓๕๔]   ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งกำลังทำบริกรรมหลังให้</p><p>พระอุปัชฌายะอยู่ในเรือนไฟ   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เรา</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.    ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน      พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน ทำ</p><p>บริกรรมหลังให้พระอุปัชฌายะอยู่ในเรือนไฟ  อสุจิเคลื่อน  เธอได้มีความ</p><p>รังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดย สมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน ทำ</p><p>         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 80</p><p>บริกรรมหลังให้อุปัชฌายะอยู่ในเรือนไฟ  อสุจิไม่เคลื่อน  เธอได้มีความ</p><p>รังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระผู้มีภาคเจ้า  ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แค่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                          <strong>เรื่องขา</strong></p><p>        [๓๕๕]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งทำองค์กำเนิดให้เสียดสีขา</p><p>อยู่   อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า  ๆ  ตรัสถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ทำองค์กำเนิดให้เสียดสีขาอยู่    อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า   เรา</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน   พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน ทำ</p><p>องค์กำเนิดให้เสียดสีขาอยู่      แต่อสุจิไม่เคลื่อน     เธอได้มีความรังเกียจว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 81</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.</p><p>                                     <strong>เรื่องสามเณร</strong></p><p>        [๓๕๖]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิ</p><p>เคลื่อน  ได้บอกสามเณรรูปหนึ่งว่า   พ่อสามเณร  เธอจงมาจับองค์กำเนิด</p><p>ของฉัน      สามเณรได้จับองค์กำเนิดของภิกษุนั้นแล้ว     อสุจิของภิกษุนั้น</p><p>เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า       ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว .</p><p>                                <strong>เรื่องสามเณรหลับ</strong></p><p>        [๓๕๗]    ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งได้จับองค์กำเนิดของสาม-</p><p>เณรผู้นอนหลับ   อสุจิของภิกษุนั้นเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เรา</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าๆ  ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 82</p><p>                              <strong>เรื่องหนีบด้วยขา</strong></p><p>        [๓๕๘]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่ง   หนีบองค์กำเนิดด้วยขา</p><p>ทั้งสอง   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แล้วกระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิคอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>หนีบองค์กำเนิดด้วยขาทั้งสอง   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เรา</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร                   </p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>หนีบองค์กำเนิดด้วยขาทั้งสอง   แต่อสุจิไม่เคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ  ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิคอย่างไร                   </p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 83</p><p>                               <strong>เรื่องบีบด้วยกำมือ</strong></p><p>        [๓๕๙]    ก็โดยสมัยนั้นแล      ภิกษุรูปหนึ่งบีบองค์กำเนิดด้วยกำมือ</p><p>อสุจิเคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ    จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อน</p><p>ภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.   ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>บีบองค์กำเนิดด้วยกำมือ   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>บีบองค์กำเนิดด้วยกำมือ   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เรา</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ      เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส      แต่ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 84</p><p>                             <strong>เรื่องแอ่นในอากาศ</strong></p><p>        [๓๖๐]  ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิ</p><p>เคลื่อน   ยังสะเอวให้ไหวในอากาศ   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ยังสะเอวให้ไหวในอากาศ     แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.       </p><p>                                 <strong>เรื่องดัดกาย</strong></p><p>        [๓๖๑]    ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งกำลังดัดกายอยู่  อสุจิเคลื่อน</p><p>เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ     จึง</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอ</p><p>คิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 85</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังดัดกายอยู่     อสุจิเคลื่อน     เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้ว กระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>กำลังดัดกายอยู่     แต่อสุจิไม่เคลื่อน     เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้น  แด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ      เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส      แต่ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย.</p><p>                               <strong>เรื่องเพ่งองค์กำเนิด</strong></p><p>        [๓๖๒]   ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัดเพ่งองค์</p><p>กำเนิดของมาตุคาม    อสุจิของภิกษุนั้นเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ  ตรัสถามว่า     ดูก่อนภิกษุ     เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    อันภิกษุมีความกำหนัด   ไม่ควรเพ่งองค์กำเนิดของ</p><p>มาตุคาม  รูปใดเพ่ง  ต้องอาบัติทุกกฏ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 86</p><p>                               <strong>เรื่องสอดเข้าช่องดาล</strong></p><p>        [๓๖๓]  ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิ</p><p>เคลื่อน   สอดองค์กำเนิดเข้าช่องดาล   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจ</p><p>ว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน   พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>สอดองค์กำเนิดเข้าช่องดาล    แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.</p><p>                                <strong>เรื่องสีกับไม้</strong></p><p>        [๓๖๔]    ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิ</p><p>เคลื่อน   สีองค์กำเนิดกับไม้   อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า   เรา</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสเเล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 87</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>สีองค์กำเนิดกับไม้   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.</p><p>                                  <strong>เรื่องอาบน้ำทวนกระแส</strong></p><p>        [๓๖๕]  ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งอาบน้ำทวนกระแส   อสุจิ</p><p>เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า       ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>อาบน้ำทวนกระแส  อสุจิเคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 88</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>อาบน้ำทวนกระแส   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.</p><p>                                      <strong>เรื่องเล่นโคลน</strong></p><p>        [๓๖๖]    ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งเล่นอยู่ในโคลน     อสุจิ</p><p>เคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า       ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>เล่นอยู่ในโคลน    อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร           </p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 89</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>เล่นอยู่ในโคลน    แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต่องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.</p><p>                                         <strong>เรื่องลุยน้า</strong></p><p>        [๓๖๗]  ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งลุยน้ำอยู่  อสุจิเคลื่อน   เธอ</p><p>ได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ    จึงกราบ</p><p>ทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า    ดูก่อนภิกษุ   เธอคิด</p><p>อย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ลุยน้ำอยู่   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าๆ ตรัสถามว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 90</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ลุยน้ำอยู่   แต่อสุจิไม่เคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัส</p><p>ถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ .   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                   <strong>เรื่องเล่นไถลก้น</strong></p><p>        [๓๖๘]  ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งเล่นไถลก้นอยู่  อสุจิเคลื่อน</p><p>เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ     จึง</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ  เธอ</p><p>คิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>เล่นไถลก้นอยู่   อสุจิเคลื่อน      เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>เล่นไถลก้นอยู่   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 91</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.      </p><p>                                     <strong>เรื่องลุยสระบัว</strong></p><p>        [๓๖๙]   ก็โดยสมัยนั้นแล      ภิกษุรูปหนึ่งลุยอยู่ในสระบัว     อสุจิ</p><p>เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอ</p><p>คิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน       พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ลุยอยู่ในสระบัว     อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ลุยอยู่ในสระบัว     แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้อง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 92</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.    ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน   พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ   ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย.</p><p>                              <strong>เรื่องสอดเข้าในทราย</strong></p><p>        [๓๗๐]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิ</p><p>เคลื่อน    สอดองค์กำเนิดเข้าในทราย  อสุจิเคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้จะเคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>สอดองค์กำเนิดเข้าในทราย    แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ. ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว    แต่ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย.</p><p>                               <strong>เรื่องสอดเข้าในตม</strong></p><p>        [๓๗๑]  ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิ</p><p>เคลื่อน   สอดองค์กำเนิดเข้าในตม   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 93</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>สอดองก์กำเนิดเข้าในตม     แต่อสุจิไม่เคลื่อน     เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ       เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส      แต่ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย.</p><p>                                      <strong>เรื่องตักน้ำรด</strong></p><p>        [๓๗๒]  ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งตักน้ำรดองค์กำเนิด   อสุจิ</p><p>เคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสถามว่า       ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ภิกษุไม่มีความประสงค์จะให้เคลื่อน  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ตักน้ำรดองก์กำเนิด   อสุจิเคลื่อน  เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 94</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>ตักน้ำรดองค์กำเนิด   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ     เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       แต่ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย.</p><p>                                  <strong>เรื่องสีบนที่นอน</strong></p><p>        [๓๗๓]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิ</p><p>เคลื่อน    สีองค์กำเนิดบนที่นอน    อสุจิเคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ    จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>สีองค์กำเนิดบนที่นอน   แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เธอได้มีความรังเกียจว่า   เรา</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังทิเสส  แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 95</p><p>                                  <strong>เรื่องสีกับนิ้วแม่มือ</strong></p><p>        [๓๗๔]  ก็สมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>สีองค์กำเนิดกับนิ้วแม่มือ   อสุจิเคลื่อน   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.   ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งมีความประสงค์จะให้อสุจิเคลื่อน</p><p>สีองค์กำเนิดกับนิ้วแม่มือ     แต่อสุจิไม่เคลื่อน      เธอได้มีความรังเกียจว่า</p><p>เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ       จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอคิดอย่างไร</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้ามีความประสงค์จะให้เคลื่อน     พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                           <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 96</p><p>                <strong>สมันตปาสาทิกาแปล อรรถกถาพระวินัย</strong>                        </p><p>                              <strong> มหาวิภังควรรณนา</strong></p><p><strong>                                       ภาค ๒</strong></p><p>                            <strong>เตรสกัณฑวรรณนา</strong></p><p>                เตรสกะ (หมวด  ๑๓) ท่านพระธรรมสังคหกาจารย์</p><p>        ทั้งหลาย  ได้ร้อยกรองไว้ในลำดังแห่งปาราชิกกัณฑ์</p><p>        มีการพรรณนาบทที่ยังไม่มีในก่อน  ดังต่อไปนี้</p><p>                          <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑</strong></p><p><strong>                        สุกกวิสัฏฐิสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>             <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระเสยยสกะ]</strong></p><p>        บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยในคำว่า  โดยสมัยนั้นพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ประทันอยู่  ณ   พระเชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิกคฤหบดี   เขตพระ-</p><p>นครสาวัตถี.    ก็ในสมัยนั้นแล    ท่านพระเสยยสกะไม่ยินดีประพฤติ</p><p>พรหมจรรย์นี้  ดังต่อไปนี้.</p><p>        คำว่า    <strong>อายสฺมา</strong>   เป็นคำไพเราะ.</p><p>        บทว่า  <strong>เสยฺยสโก</strong>  เป็นชื่อ ของภิกษุรูปนั้น.</p><p>        คำว่า   <strong>อนภิรโต</strong>    ความว่า    เป็นผู้มีจิตฟุ้งซ่าน  คือ   ถูกความ</p><p>เร่าร้อนเพราะกำหนัดในกามแผดเผาอยู่ แต่ไม่ปรารถนาความเป็นคฤหัสถ์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 97</p><p>        ข้อว่า   <strong>โส   เตน  กิโส   โหติ</strong>   ความว่า   พระเสยยสกะนั้นย่อม</p><p>เป็นผู้ผ่ายผอม  เพราะความเป็นผู้ไม่ยินดีนั้น.</p><p>        ในคำว่า  <strong>อทฺทสา  โข  อายสฺมา  อุทายี</strong>  นี้  มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>        บทว่า    <strong>อุทายี</strong>     เป็นชื่อของพระเถระนั้น.    จริงอยู่    พระเถระ</p><p>ชื่อโลลุทายีนี้   เป็นอุปัชฌาย์  ของพระเสยยสกะ    เป็นผู้มีส่วนเปรียบด้วย</p><p>เนื้อตื่น    คือ   เป็นภิกษุโลเลรูปใดรูปหนึ่งหนึ่ง    บรรดาภิกษุผู้ตามประกอบ</p><p>เหตุแห่งความเกียจคร้าน        มีความเป็นผู้มีความหลับนอนเป็นที่มายินดี</p><p>เป็นต้น.</p><p>        บทว่า  <strong>กจฺจิ  โน  ตฺว</strong>  ไขความว่า  <strong>กจฺจ  นุ  ตฺว</strong>     แปลว่าท่าน.....</p><p>ละหรือหนอ.     พึงทราบวินิจฉัย    ในคำมีอาทิว่า     <strong>ยาวทตฺถ  ภุญฺช</strong></p><p>ดังต่อไปนี้ :-     ความต้องการมีประมาณเพียงใด     ชื่อว่า     <strong>ยาวทัตถะ</strong></p><p>(เท่าที่ต้องการ).  มีคำอธิบายว่า   เธอมีความประสงค์ด้วยโภชนะประมาณ</p><p>เท่าใด,   คือ   เธอต้องการประมาณเท่าใด,     จงบริโภคประมาณเท่านั้น,</p><p>หรือว่า  เธอปรารถนาเพื่อจะหลับในเวลากลางคืน  หรือกลางวัน  สิ้นกาล</p><p>ประมาณเท่าใด,     จงหลับสิ้นกาลประมาณเท่านั้น      เธอปรารถนาการ</p><p>ชโลมกายด้วยดินเหนียวเป็นต้น        ขัดสีด้วยแป้งเป็นต้น       แล้วอาบน้ำ</p><p>ประมาณเท่าใด,      จงอาบน้ำประมาณเท่านั้น,    ไม่มีประโยชน์ด้วยบาลี</p><p>อรรถกถา  ข้อวัตรปฏิบัติ  หรือด้วยกรรมฐาน.</p><p>        คำว่า  <strong>ยทา   เต     อนภิรติ     อุปฺปชฺชติ</strong>  ความว่า ในกาลใด  ความ</p><p>กระสัน คือ ความเป็นผู้มีจิตฟุ้งซ่าน   ด้วยอำนาจแห่งความกำหนัด ในกาม</p><p>เกิดแก่เธอ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 98</p><p>        คำว่า  <strong>ราโค  จิตฺต   อนุทฺธเสติ</strong>     ความว่า    กามราคะย่อมกำจัด</p><p>ทำลาย  คือ   ซัดส่ายจิตไปมา   และทำจิตให้เหี่ยวแห้ง.</p><p>        ข้อว่า   <strong>ตทา   หตฺเถน  อุปกฺกมิตฺวา   อสุจิ   โมเจหิ</strong>  มีความว่า</p><p>ในกาลนั้น    เธอจงเอามือพยายามกระทำการไปล่อยอสุจิ,    จริงอยู่ด้วยการ</p><p>กระทำอย่างนี้   เอกัคคตาจิต   จักมีแก่เธอ  อุปัชฌาย์พร่ำสอนเธออย่างนี้</p><p>เช่นกับคนโง่สอนคนโง่  คนใบ้สอนคนใบ้ฉะนั้น.</p><p>             <strong>(แก้อรรคปฐมบัญญัติเรื่องภิกษุหลายรูป)</strong></p><p>        คำว่า  <strong>เตส ฯ เป ฯ  โอกฺกมฺตาน</strong>  มีความว่า   เมื่อภิกษุเหล่านั้น</p><p>ละสติสัมปชัญญะจำวัด.   ในคำนั้น   มีวินิจฉัยดังนี้:-   เมื่อภิกษุทั้งหลาย</p><p>กำลังจำวัด   ภวังควารที่เป็นอัพยากฤตเป็นไปอยู่,      สติสัมปชัญะวาระ</p><p>จะคลาดไป  แม้ก็จริง;  ถึงกระนั้น  ในการจำวัด   ภิกษุควรทำมนสิการ.</p><p>ภิกษุเมื่อจะจำวัดในกลางวัน     พึงจำวัดพร้อมด้วยความอุตสาหะว่า    เรา</p><p>จักจำวัดชั่วเวลาที่ผมของภิกษุผู้สรงน้ำ   ยังไม่แห้ง    แล้วจักลุกขึ้น   ดังนี้</p><p>จะจำวัดในเวลากลางคืน     พึงเป็นผู้มีความอุตสาหะจำวัดว่า    เราจักหลับ</p><p>สิ้นส่วนแห่งราตรี    ชื่อมีประมาณเท่านี้     แล้วลุกขึ้นในเวลาที่ดวงจันทร์</p><p>หรือดวงดาวโคจรมาถึงสถานที่ชื่อนี้.</p><p>        อีกอย่างหนึ่ง  พึงกำหนดกรรมฐานอย่างหนึ่ง  ในบรรดากรรมฐาน</p><p>ทั้ง ๑๐   มีพุทธานุสติเป็นต้น    หรือกรรมฐานที่ใจชอบอย่างอื่น    แล้ว</p><p>จึงจำวัด .   ก็เมื่อภิกษุกระทำเช่นนั้น   ท่านเรียกว่า   มีสติสัมปชัญญะ     คือ</p><p>ไม่ละสติและสัมปชัญญะจำวัด,    ก็ภิกษุเหล่านั้นเป็นคนโง่  โลเล  มีส่วน</p><p>เปรียบด้วยเนื้อตื่น    ไม่ได้กระทำอย่างนั้น.     ด้วยเหตุนั้น    พระธรรม-</p><p>สังคาหกาจารย์ทั้งหลาย   จงกล่าวว่า   <strong>เตส  ฯ ป ฯ โอกฺกมนฺตาน</strong>  ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 99</p><p>        ข้อว่า  <strong>อตฺถิ  เจตฺถ  เจตนา  อุปลพฺภติ</strong>  มีความว่า  ก็ความจงใจ</p><p>ยินดีในความฝัน   มีอยู่   คือหาได้อยู่.</p><p>        ข้อว่า  <strong>อตฺเถสา   ภกฺขเว    เจตนา  สา  จ  โข   อพฺโพหาริกา</strong></p><p>มีความว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย !     เจตนาเป็นเหตุยินดี   นี้  มีอยู่ , แต่</p><p>เจตนานั้นแล   ชื่อว่า   เป็นอัพโพหาริก  คือ ไม่เป็นองค์แห่งอาบัติ   เพราะ</p><p>บังเกิดในฐานอันไม่ใช่วิสัย.</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้า    ครั้นทรงแสดงความที่เจตนาในความฝันเป็น</p><p>อัพโพหาริก    ด้วยประการอย่างนี้แล้ว    จึงทรงบัญญัติสิกขาบทพร้อมทั้ง</p><p>อนุบัญญัติว่า   ภิกษุทั้งหลาย !    ก็แล   เธอทั้งหลาย  พึงสวดสิกขาบทนี้</p><p>อย่างนี้ว่า  การปล่อยสุกกะเป็นไปด้วยความจงใจ เว้นไว้แต่ฝัน  เป็น</p><p>สังฆาทิเสส   ดังนี้.</p><p>            <strong>[อธิบายสิกขาบทวิภังค์  ว่าด้วยสัญเจตนิกาศัพท์]</strong></p><p>        ในสิกขาบทนั้น     มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-      เจตนาแห่งการปล่อย</p><p>สุกกะนั้น  มีอยู่;    เหตุนั้น    การไปล่อยสุกกะนั้น   จึงชื่อว่า   สัญเจตนา</p><p>(มีเจตนา), สัญเจตนานั่นแหละชื่อสัญเจตนิกา.  อีกอย่างหนึ่ง  ความจงใจ</p><p>ของการไปล่อยสุกกะนั้น  มีอยู่;   เหตุนั้น   การปล่อยสุกกะนั้น    จึงชื่อว่า</p><p>สัญเจตนิกา   (มีความจงใจ).      การไปล่อยสุกกะมีความจงใจ      เป็นของ</p><p>ภิกษุใด,  ภิกษุนั้นเป็นผู้รู้  คิด   รู้สึกตัว,  และการไปล่อยสุกกะนั้น   ของ</p><p>ภิกษุนั้น    เป็นการแกล้ง   คือ   ฝ่าฝืนล่วงละเมิด;   เพราะเหตุนั้น   เพื่อ</p><p>แสดงแต่ใจความเท่านั้น    ไม่ทำความเอื้อเฟื้อในพยัญชนะ   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าจึงตรัสบทภาชนะแห่งบทว่า   <strong>สญฺเจตนิกา</strong>  นั้น  อย่างนี้ว่า อาการ</p><p>ที่รู้  คือ   รู้สึก   แกล้ง   คือ   ฝ่าผื่น  ล่วงละเมิด (ชื่อว่ามีความจงใจ). </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 100</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น   บทว่า   <strong>ชานนฺโต</strong>   ได้แก่  รู้อยู่ว่า   เรากำลัง</p><p>พยายาม.</p><p>        บทว่า   <strong>สญฺชานนฺโต</strong>   ได้แก่   รู้สึกตัวอยู่ว่า   เรากำลังปล่อยสุกกะ</p><p>อธิบายว่า   รู้พร้อมกับอาการที่พยายามและความรู้นั้นนั่นเอง.</p><p>        บทว่า   <strong>เจจฺจ</strong>   ได้แก่   แกล้ง   คือ   จงใจ   ด้วยอำนาจเจตนา   คือ</p><p>ความยินดีในการปล่อย.</p><p>        บทว่า   <strong>อภิวิตริตฺวา</strong>   ได้แก่     เมื่อฝ่าฝืนด้วยอำนาจความพยายาม</p><p>ส่งจิตอันปราศจากความรังเกียจไป.</p><p>        บทว่า   <strong>วีติกฺกโม</strong>     มีคำอธิบายว่า    ความล่วงละเมิดใดของภิกษุ</p><p>ผู้ประพฤติอย่างนั้น      ความล่วงละเมิดนี้นั้น     เป็นใจความสุดยอดแห่ง</p><p>สัญเจตนิกาศัพท์.</p><p>        บัดนี้  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำว่า  <strong>สุกฺกนฺติ  ทส  สุกฺกานิ</strong>  เป็นต้น</p><p>ก็เพื่อแสดงสุกกะและการปล่อย   ในบทว่า  <strong>สุกฺกวิสฏิ</strong>  นี้    โดยจำนวน</p><p>และโดยความต่างแห่งสีก่อน.      ในจำนวนและความต่างแห่งสีนั้น      พึง</p><p>ทราบความต่างแห่งสีมีสีเขียวเป็นต้น    โดยความต่างแห่งที่อาศัยของสุกกะ</p><p>ทั้งหลาย    และโดยความเป็นต่าง ๆ  แห่งธาตุ.   การสละชื่อว่า   การปล่อย</p><p>ก็คำว่า    ปล่อยนี้     โดยใจความ    เป็นการทำให้เคลื่อนจากฐาน.    ด้วย</p><p>เหตุนั้น       พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า      กิริยาที่ทำให้เคลื่อนจากฐาน</p><p>เรียกว่าปล่อย.      ในคำนั้น     พระอาจารย์ทั้งหลายกำหนดฐานแห่งสุกกะ</p><p>ไว้ ๓ ส่วน   คือ กระเพาะเบา  ๑  สะเอว ๑  กาย ๑.  ได้ยินว่า พระอาจารย์</p><p>รูปหนึ่งกล่าวว่า        กระเพาะเบาเป็นฐานของสุกกะ.      รูปหนึ่งกล่าวว่า</p><p>สะเอวเป็นฐานของสุกกะ.  รูปหนึ่งกล่าวว่า  กายทั้งสิ้น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 101</p><p>        ใน ๓ อาจารย์นั้น      ภาษิตของรูปที่ ๓  กล่าวชอบ.    เพราะว่าเว้น</p><p>ที่ซึ่ง   ผม    ขน   เล็บ    และฟัน     พ้น จากเนื้อ      และอุจจาระปัสสาวะ</p><p>น้ำลายน้ำมูก     และหนังที่แห้งเสียแล้ว       กายแม้ทั้งหมดที่เหลือซึ่งมีหนัง</p><p>และเนื้ออันโลหิตเดินได้ตลอด    เป็นฐานของกายประสาท   ภาวะชีวิติน-</p><p>ทรีย์และดีไม่เป็นฝัก   และเป็นฐานของน้ำสมภพเหมือนกัน.  จริงอย่างนั้น </p><p>น้ำสมภพ    ย่อมไหลออกทางหมวกหูทั้งสองของช้างทั้งหลาย   ที่ถูกความ</p><p>กลัดกลุ้มด้วยราคะครอบงำแล้ว.    และพระเจ้ามหาเสนะผู้ทรงกลัดกลุ้มด้วย</p><p>ราคะ  ไม่ทรงสามารถจะอดทนกำลังน้ำสมภพได้   จึงรับสั่งให้ผ่าต้นพระ-</p><p>พาหุด้วยมีด   ทรงแสดงน้ำสมภพ   ซึ่งไหลออกทางปากแผล  ฉะนั้นแล.</p><p>        ก็บรรดาวาทะเหล่านั้น        ในวาทะของอาจารย์ที่หนึ่ง       เมื่อภิกษุ</p><p>พยายามที่นิมิตด้วยความยินดีจะให้เคลื่อน      แมลงวันน้อย ๆ  ตัวหนึ่งพึง</p><p>ดื่มน้ำอสุจิมีประมาณเท่าใดได้    เมื่ออสุจิมีประมาณเท่านั้นมาตรว่าเคลื่อน</p><p>จากกระเพาะเบา  ไหลลงสู่คลองปัสสาวะ   จะออกข้างนอกก็ตาม   ไม่ออก</p><p>ก็ตาม    เป็นสังฆาทิเสส.     ในวาทะของอาจารย์ที่สองก็เหมือนกัน     เมื่อ</p><p>อสุจิมาตรว่าเคลื่อนจากสะเอวไหลสู่คลองปัสสาวะเป็นสังฆาทิเสส.       ใน</p><p>วาทะของอาจารย์ที่สาม      ก็เหมือนกัน     เพราะยังกายทั้งสิ้นให้หวั่นไหว</p><p>เมื่ออสุจิมาตรว่าเคลื่อนออกจากกายนั้นไหลลงสู่คลองปัสสาวะ       จะออก</p><p>ข้างนอกก็ตาม   ไม่ออกก็ตาม   เป็นสังฆาทิเสส.   ก็แลความไหลลงสู่คลอง</p><p>ปัสสาวะ.   ท่านกล่าวไว้ในการไปล่อยสุกกะนี้   ก็เพราะ   เป็นของที่ใคร ๆ</p><p>ไม่พึงอาจจะกลั้นห้ามเสียในระหว่างได้.</p><p>        จริงอยู่   อสุจิะเคลื่อนจากฐานแล้ว      ย่อมลงสู่คลองปัสสาวะเป็นแน่;</p><p>เพราะฉะนั้น     ในการปล่อยสุกกะนี้    พึงทราบอาบัติ    ด้วยเหตุเพียงให้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 102</p><p>เคลื่อนจากฐานเท่านั้น.   และอาบัตินั้นแล  ย่อมมีแก่ภิกษุผู้พยายามที่นิมิต</p><p>เท่านั้น.  ส่วนในการทำหัตถบริกรรม   ปาทบริกรรม   และคัตตบริกรรม</p><p>ถ้าแม้นอสุจิเคลื่อนก็ไม่เป็นอาบัติ.      นี้เป็นวินิจฉัยทั่วไปแห่งอาจารย์ทั้ง-</p><p>ปวง.</p><p>                 <strong>[อธิบายเหตุให้เกิดความฝัน  ๔  อย่าง]</strong></p><p>        ในคำว่า  <strong>อญฺตรฺ  สุปินนฺตา</strong>  นี้มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>        สุปินะนั่นแหละ  ชื่อสุปินันตะ  มีคำอธิบายว่า  ยกเว้น คือ</p><p>นำความฝันนั้นออกไปเสีย.  ก็แล  บุคคลเมื่อจะฝันนั้น   ย่อมฝันเพราะเหตุ</p><p>๔ ประการคือ   เพราะธาตุกำเริบ ๑      เพราะเคยทราบมาก่อน ๑   เพราะ</p><p>เทวดาสังหรณ์ ๑   เพราะบุพนิมิต ๑.</p><p>        บรรดาเหตุ ๔ อย่างนั้น    คนผู้มีธาตุกำเริบ     เพราะประกอบด้วย</p><p>ปัจจัยอันทำให้ดีเป็นต้นกำเริบ   ชื่อว่า   ย่อมฝัน   เพราะธาตุกำเริบ.   และ</p><p>เมื่อฝัน     ย่อมฝันต่าง ๆ  เช่นเป็นเหมือนตกจากภูเขา     เหมือนเหาะไป</p><p>ทางอากาศ    และเหมือนถูกเนื้อร้าย  ช้างร้าย  และโจรเป็นต้น   ไล่ติดตาม.</p><p>เมื่อฝันเพราะเคยทราบมาก่อน   ชื่อว่า   ย่อมฝันถึงอารมณ์ที่ตนเคยเสวยมา</p><p>แล้วในกาลก่อน .     พวกเทวดาย่อมนำอารมณ์มีอย่างต่าง ๆเข้าไป    เพื่อ</p><p>ความเจริญบ้าง       เพื่อความเสื่อมบ้าง       เพราะเป็นผู้มุ่งความเจริญบ้าง</p><p>เพราะเป็นผู้มุ่งความเสื่อมบ้าง  แก่บุคคลผู้ฝัน  เพราะเทวดาสังหรณ์  ผู้นั้น</p><p>ย่อมฝันเห็นอารมณ์เหล่านั้นด้วยอนุภาพของพวกเทวดานั้น.   เมื่อบุคคล</p><p>ฝันเพราะบุพนิมิต  ชื่อว่า ย่อมฝันที่เป็นบุพนิมิตแห่งความเจริญบ้าง  แห่ง</p><p>ความเสื่อมบ้าง       ซึ่งต้องการจะเกิดขึ้น       ด้วยอำนาจแห่งบุญและบาป</p><p>เหมือนพระมารดาของพระโพธิสัตว์       ทรงพระสุบินนิมิตในการที่จะได้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 103</p><p>พระโอรสฉะนั้น,     เหมือนพระโพธิสัตว์ทรงมหาสุบิน ๕     และเหมือน</p><p>พระเจ้าโกศลทรงพระสุบิน ๑๖ ประการฉะนั้นแล.</p><p>        บรรดาความฝัน ๔ อย่างนั้น ความฝันที่คนฝัน  เพราะธาตุกำเริบ</p><p>และเพราะเคยทราบมาก่อนไม่เป็นจริง.       ความฝันที่ฝันเพราะเทวดา</p><p>สังหรณ์   จริงก็มี   เหลวไหลก็มี,  เพราะว่าพวกเทวดาโกรธแล้ว  ประสงค์</p><p>จะให้พินาศโดยอุบาย  จึงแสดงให้เห็นวิปริตไปบ้าง.  ส่วนความฝันที่คนฝัน</p><p>เพราะบุพนิมิต      เป็นความจริงโดยส่วนเดียวแล.       ความแตกต่างแห่ง</p><p>ความฝัน        แม้เพราะความแตกต่างแห่งมูลเหตุทั้ง ๔  อย่างนี้คละกันก็มี</p><p>ได้เหมือนกัน.      ก็แลความฝันทั้ง ๔  อย่างนี้นั้น     พระเสขะและปุถุชน</p><p>เท่านั้น  ย่อมฝันเพราะยังละวิปลาสไม่ได้.  พระอเสขะทั้งหลาย  ย่อมไม่ฝัน</p><p>เพราะท่านละวิปลาสได้แล้ว.</p><p>        ถามว่า   ก็บุคคลเมื่อฝันนั้น  หลับ  ฝัน  หรือตื่นฝัน  หรือว่าไม่หลับ</p><p>ไม่ตื่นฝัน.</p><p>        แก้ว่า       ในเรื่องความฝันนี้      ท่านควรกล่าวเพิ่มอีกสักเล็กน้อย.</p><p>ชั้นแรก  ถ้าคนหลับฝันก็จะต้องขัดแย้งกับพระอภิธรรม.   เพราะว่า   คน</p><p>หลับด้วยภวังคจิต.    ภวังคจิตนั้น     หามีรูปนิมิตเป็นต้นเป็นอารมณ์หรือ</p><p>สัมปยุตด้วยราคะเป็นต้นไม่.    ก็เมื่อบุคคลฝัน    จิตทั้งหลายเช่นนี้     ย่อม</p><p>เกิดขึ้นได้.    ถ้าบุคคล  ตื่นฝัน   ก็จะต้องขัดแย้งกับพระวินัย.    เพราะว่า</p><p>คนตื่นฝันเห็นสิ่งใด, เขาเห็นสิ่งนั้น ด้วยสัพโพหาริกจิต*  (ด้วยจิตตามปกติ).</p><p>ก็ชื่อว่า  อนาบัติ   ย่อมไม่มีในเพราะความล่วงละเมิด-ที่ภิกษุทำด้วยสัพโพ-</p><p>*. วิมติวโนทนีฏีกา, สพฺโพหาริกจิตฺเตนาติ  ปฏิพุทฺธสฺส  ปกติวีถิจิตฺเตน แปลว่า บทว่า</p><p>ด้วยสัพโพหาริกจิต  นั้น  คือ ด้วยวิถีจิตตามปกติของคนผู้ตื่นอยู่. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 104</p><p>หาริกจิต    แต่เมื่อผู้กำลังฝันทำการล่วงละเมิด   เป็นอนาบัติโดยส่วนเดียว</p><p>แท้.    ถ้าบุคคลไม่หลับไม่ตื่นฝัน    ชื่อว่าใคร ๆ จะฝันไม่ได้    และเมื่อ</p><p>เป็นอย่างนั้น    ความฝันก็จะต้องไม่มีแน่.    จะไม่มีได้.    เพราะเหตุไร  ?</p><p>เพราะคนผู้ถูกความหลับดุจลิงครอบงำ    จึงฝัน.       สมจริงดังคำที่พระ-</p><p>นาคเสนเถระกล่าวไว้ว่า มหาบพิตร !  คนถูกความหลับดุจลิงหลับครอบงำ</p><p>จึงฝันแล.</p><p>        บทว่า   <strong>กปิมิทฺธปเรโต</strong>     แปลว่า       ประกอบด้วยความหลับดุจลิง</p><p>หลับ.   เหมือนอย่างว่า    ความหลับของลิงเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว    ฉันใด,</p><p>ความหลับใดเปลี่ยนแปลงเร็ว    เพราะเกลื่อนกล่นด้วยจิตเป็นกุศลเป็นต้น</p><p>บ่อย  ๆ    ก็ฉันนั้น    คือ   มีการตื่นขึ้นจากภวังค์บ่อย  ๆ    ในเวลาความ</p><p>หลับใดเป็นไป      บุคคลผู้นั้นประกอบด้วยความหลับนั้น      ย่อมฝันได้</p><p>เพราะเหตุนั้น     ความฝันนี้     จึงเป็นกุศลบ้าง     เป็นอกุศลบ้าง    เป็น</p><p>อัพยากฤตบ้าง.     บรรดาความฝัน ๓ อย่างนั้น     ความฝันของผู้ที่ฝันว่า</p><p>กำลังทำการไหว้พระเจดีย์    ฟังธรรมและแสดงธรรมเป็นต้น      พึงทราบ</p><p>ว่าเป็นกุศล,       ของผู้ที่ฝันว่า      กำลังทำบาป      มีการฆ่าสัตว์เป็นต้น</p><p>พึงทราบว่า    เป็นอกุศล,    ความฝันที่พ้นไปจากองค์สอง     พึงทราบว่า</p><p>เป็นอัพยากฤต    ในขณะแห่งอาวัชชนจิตและตทารัมมณจิต.   ความฝันนี้</p><p>นั้นไม่สามารถเพื่อจะชักปฏิสนธิมาได้   เพราะเจตนามีวัตถุอ่อนกำลัง  แต่</p><p>ในปวัตติกาล   อันกุศลและอกุศลเหล่าอื่นสนับสนุนแล้ว   ย่อมให้วิบากได้</p><p>จะให้วิบากได้แม้ก็จริง     ถึงอย่างนั้น     เจตนาในความฝัน      ก็จัดเป็น</p><p>อัพโพหาริกทีเดียว     เพราะบังเกิดในฐานะอันมิใช่วิสัย.     เพราะเหตุนั้น</p><p>ท่านพระอุบาลีจึงกล่าวว่า   <strong>เว้นไว้แต่ฝัน. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 105</p><p>                            <strong>[อธิบายคำว่าสังฆาทิเสส]</strong></p><p>        คำว่า    <strong>สังฆาทิเสส</strong>    เป็นชื่อของกองอาบัตินี้.     เพราะเหตุนั้น</p><p>ผู้ศึกษาพึงทราบสัมพันธ์ในสิกขาบทนี้อย่างนี้ว่า     การปล่อยสุกกะมีความ</p><p>จงใจเว้นความฝันอันใด,    อันนี้เป็นกองแห่งอาบัติชื่อสังฆาทิเสส.     ก็แล</p><p>เนื้อความเฉพาะคำในบทว่า       สังฆาทิเสส    นี้     ว่า      สงฆ์อันภิกษุ</p><p>พึงปรารถนาในกรรมเบื้องต้น        และในกรรมที่เหลือแห่งกองอาบัตินั้น;</p><p>เพราะฉะนั้น   กองอาบัตินั้น   จึงชื่อสังฆาทิเสส.    มีคำอธิบายอย่างไร  ?</p><p>มีคำอธิบายว่า    ภิกษุต้องอาบัตินี้แล้วพึงปรารถนาสงฆ์     เพื่อประโยชน์</p><p>แก่ปริวาสในกรรมเบื้องต้นแห่งการออกจากอาบัติ  ของผู้ใคร่จะออก  และ</p><p>เพื่อประโยชน์แก่การให้มานัต       หรือเพื่อประโยชน์แก่การให้มานัตรวม</p><p>กับมูลายปฏิกัสสนา  ในกรรมอันเป็นท่ามกลาง   เพื่อประโยชน์แก่อัพภาน</p><p>ในกรรมที่สุด   ซึ่งเหลือจากกรรมเป็นเบื้องต้น    เพราะว่า   บรรดากรรม</p><p>เหล่านี้    กรรมแม้อันหนึ่ง   เว้นสงฆ์เสียแล้ว   ใคร  ๆ   ไม่สามารถจะทำได้.</p><p>สงฆ์อันภิกษุพึงปรารถนาในกรรมเบื้องต้น       และกรรมที่เหลือแห่งกอง</p><p>อาบัตินั้น.   เพราะฉะนั้น  กองอาบัตินั้น  จึงชื่อว่าสังฆาทิเสส.</p><p>        ก็แล   เพื่อไม่เอื้อเฟื้อพยัญชนะ    แสดงแต่ใจความเท่านั้น    พระ-</p><p>มีพระภาคเจ้าจึงตรัสบทภาชนะแห่งบทว่า   <strong>สังฆาทิเสส</strong>   นั้น    ดังนี้ว่า</p><p>สงฆ์แล  ย่อมให้ปริวาส  เพื่ออาบัตินั้น  ย่อมชักเข้าหาอาบัติเดิม   ย่อมให้</p><p>มานัต  ย่อมอัพภาน,  ไม่ใช่ภิกษุมากรูป  ไม่ใช่บุคคลผู้เดียว;  เพราะเหตุ</p><p>นั้น  อาบัตินั้น    ท่านจึงเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส.</strong>   และตรัสเหตุแห่งคำไว้ใน</p><p>คัมภีร์ปริวารว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 106</p><p>                  <strong>อาบัติที่เรากล่าวว่า  สังฆาทิเสส,   ท่านจงฟังอาบัตินั้น</strong></p><p><strong>           ตามที่ได้กล่าวแล้ว,  สงฆ์เท่านั้น ย่อมให้ปริวาส  ย่อมชักเข้า</strong></p><p><strong>           หาอาบัติเดิม   ย่อมให้มานัต   ย่อมอัพภาน;   เพราะเหตุนั้น</strong></p><p><strong>           อาบัตินั้น บัณฑิตเรียกว่า  สังฆาทิเสส.</strong></p><p>        สองบทว่า <strong>ตสฺเสว  วา   อาปตฺตินิกายสฺส</strong>   มีความว่า (อีกอย่างหนึ่ง</p><p>กรรมเป็นชื่อสำหรับเรียก)  ประชุมแห่งอาบัตินั้นนั่นเอง.   ในพระบาลีนั้น</p><p>อาบัตินี้   มีเพียงตัวเดียว   แม้ก็จริง,    ถึงอย่างนั้นนิกายศัพท์ท่านกล่าวด้วย</p><p>รุฬหิศัพท์    หรือด้วยโวหารที่เรียกส่วนทั้งหลายรวมกัน     อย่างขันธศัพท์</p><p>ในคำว่าว่า  เวทนาขันธ์หนึ่ง  วิญญาณขันธ์หนึ่ง  ดังนี้เป็นต้น.</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้า   ครั้นทรงจำแนกสิกขาบทที่พระองค์ทรงอุเทศ</p><p>ไว้ตามลำดับอย่างนั้นแล้ว  บัดนี้  จึงตรัสคำว่า <strong>อชฺฌตฺตรูเป    โมเจติ</strong>  เป็น</p><p>อาทิ   เพื่อแสดงอุบาย  กาล  ความประสงค์และวัตถุแห่งความประสงค์ของ</p><p>ภิกษุผู้ถึงการปล่อยสุกกะนี้</p><p>               <strong>[อธิบายบทภาชนีย์ว่าด้วยเหตุให้ปล่อยสุกกะ]</strong></p><p>จริงอยู่   ในส่วนทั้ง ๔  มีอุบายเป็นต้นนี้          อุบายทรงแสดงแล้ว</p><p>ด้วย  ๔   บท  มีอัชฌัตตรูปเป็นต้น  เพราะว่า   ภิกษุพึงปล่อยในรูปภายใน</p><p>บ้าง ในรูปภายนอกบ้าง   ในรูปทั้งสองบ้าง   พึงแอ่นเอวในอากาศปล่อย</p><p>บ้าง.  อุบายอื่นนอกจากนี้   ย่อมไม่มี.  ในอุบายนั้น   ภิกษุพยายามปล่อย</p><p>ในรูปก็ดี   พยายามปล่อยด้วยรูปก็ดี   พึงทราบว่า    "ปล่อยในรูปทั้งนั้น"</p><p>เพราะว่าเมื่อมีรูป   เธอจึงปล่อยได้,   ไม่ได้รูป   ปล่อยไม่ได้  ฉะนี้แล.</p><p>        ส่วนกาลทรงแสดงด้วย ๕ บท    มีราคะอุปถัมภ์เป็นต้น.    จริงอยู่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 107</p><p>เมื่อความที่องคชาตใด   เป็นของควรแก่การงาน   มีอยู่   ภิกษุจึงปล่อยได้,</p><p>องคชาตนั้นย่อมเป็นของควรแก่การงาน      ในกาลที่ราคะอุปถัมภ์เป็นต้น</p><p>(ในเวลามีความกำหนัดหนุนเป็นต้น  )   กาลอื่นนอกจากนี้         ย่อมไม่มี</p><p>เพราะว่า     เว้นจากกาลที่ราคะอุปถัมภ์เป็นต้นนั้นเสียแล้ว     กาลต่างชนิด</p><p>มีเวลาเช้าเป็นต้นจะเป็นที่กำหนดในการให้เคลื่อนหาได้ไม่.  ความประสงค์</p><p>ทรงแสดงด้วย  ๑๐ บท  มีบทว่า  <strong>อโรคฺยตฺถาย</strong>  เป็นต้น.  จริงอยู่  ภิกษุ</p><p>ย่อมให้เคลื่อนตามชนิดแห่งความประสงค์เห็นปานนี้.    หาใช่โดยประการ</p><p>อย่างอื่นไม่,     ส่วนวัตถุแห่งความประสงค์ที่ ๙     ทรงแสดงด้วย  ๑๐ บท</p><p>มีนีลบทเป็นต้น.   จริงอยู่    ภิกษุเมื่อจะทดลอง   ย่อมทดลองด้วยอำนาจ</p><p>แห่งสีเขียวเป็นต้นอย่างใดอย่างหนึ่ง      สีอื่นพ้นจากสีเหล่านั้นไปย่อมไม่มี</p><p>ฉะนั้นแล.</p><p>        ต่อนี้ไป พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำว่า <strong>อชฺฌตฺตรูเปติ   อชฺฌตฺตอุปา-</strong></p><p><strong>ทินฺนรูเป</strong>       เป็นต้น      เพื่อประกาศบททั้งหลายมีอัชฌัตตรูปบทเป็นต้น</p><p>เหล่านี้นั่นแล.   บรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า   <strong>อชฺฌตฺตอุปาทินฺนรูเป</strong>   คือ</p><p>ในรูปต่างชนิด  มีมือเป็นต้นของตน.</p><p>        บทว่า  <strong>พหิทฺธอุปาทินเน</strong>   คือ ในรูปเช่นนั้นเหมือนกันของคนอื่น.</p><p>        บทว่า   <strong>อนุปาทินฺเน</strong>   คือ   ในรูปต่างชนิด    มีช่องลูกดาลประตู</p><p>เป็นต้น.</p><p>        บทว่า  <strong>ตทุภเย</strong>  คือ   ในรูปทั้งของตนและของคนอื่น.     การให้</p><p>สุกกะเคลื่อนนี้        พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสด้วยอำนาจความพยายามในรูป</p><p>ทั้งสอง.    การให้สุกกะเคลื่อน    ย่อมมีได้     แม้ในความพยายามรวมกัน</p><p>โดยรูปของตน  และโดยอนุปาทินนรูป. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 108</p><p>        สองบทว่า  <strong>อากาเส   วายมนฺตสฺส</strong>   ความว่า    ไม่พยายามโดยรูป</p><p>อะไร ๆ เลย      ส่ายองคชาตโดยประโยค     คือ      การแอ่นเอวในอากาศ</p><p>อย่างเดียว.</p><p>        บทว่า   <strong>ราคูปตฺถมฺเภ</strong>   ความว่า   ในเวลาองคชาตเกิดความกำหนัด</p><p>เพราะราคะมีกำลัง    หรือเพราะความกำหนัด   มีอธิบายว่า   เมื่อองคชาต</p><p>เกิดความแข็งตัวขึ้นแล้ว.                    </p><p>        สองบทว่า  <strong>กมฺมนิย  โหติ</strong>  ความว่า   องคชาตเป็นอวัยวะควรแก่</p><p>การงานในอันให้เคลื่อน คือ เหมาะแก่การพยายามในอัชฌัตตรูปเป็นต้น.</p><p>        บทว่า   <strong>อุจฺจาลิงฺคปาณกทฏฺฐุปตฺถมฺเภ</strong>    ความว่า    เมื่อองคชาต</p><p>ถูกหนุนให้เกิดความกำหนัดเพราะบุ้งขนกัด.    ที่ชื่อว่าบุ้งขน     เป็นสัตว์</p><p>เล็ก  ๆ มีขน,  องคชาตอันขนของสัตว์เล็ก ๆ   เหล่านั้นถูกต้อง  ก็รู้สึกคัน</p><p>แล้วแข็งตัว  ( ?  )  ในบาลีนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า    "เพราะถูก</p><p>บุ้งกัด" (ก็ )   เพราะขนเหล่านั้น     ย่อมสำเร็จเหมือนกัดองคชาต.    แต่</p><p>โดยใจความ   มีอธิบายว่า   เพราะถูกขนของบุ้งขนแทงเอา.</p><p>        คำว่า  <strong>อโรโค ภวิสฺสามิ</strong>   ความว่า    เราให้สุกกะเคลื่อนแล้วจักเป็น</p><p>ผู้หายโรค.</p><p>        คำว่า  <strong>สุขเวทน อุปฺปาเทสฺสามิ</strong>   ความว่า   สุขเวทนาอันใดย่อมมี</p><p>เพราะการให้เคลื่อน   คือ    เพราะเกิดการปล่อย    และเพราะสุกกะเคลื่อน</p><p>แล้วเป็นปัจจัย,   เราจักยังสุขเวทนานั้น  ให้เกิดขึ้น.              </p><p>        คำว่า  <strong>เภสชฺช   ภิสฺสติ</strong>   ความว่า   สุกกะที่เราให้เคลื่อนแล้วนี้   จัก</p><p>เป็นยาบางชนิดทีเดียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 109</p><p>        คำว่า  <strong>ทาน  ทสฺสามิ</strong>  ความว่า   เราทำให้เคลื่อนแล้ว    จักให้ทาน</p><p>แก่สัตว์เล็ก  ๆ มีแมลงและมดเป็นต้น .</p><p>        คำว่า  <strong>ปุญฺ   ภวิสฺสติ</strong>   ความว่า  เมื่อเราปล่อยให้เป็นทานแก่แมลง</p><p>เป็นต้น    จักเป็นบุญ.</p><p>        คำว่า <strong>ยญฺ  ยชิสฺสามิ</strong>          ความว่า   เราทำให้เคลื่อนแล้ว    จักบูชา</p><p>ยัญแก่พวกแมลงเป็นต้น,   มีอธิบายว่า   เราจักกล่าวบทมนต์อะไรบางอย่าง</p><p>แล้วให้.</p><p>        คำว่า <strong>สคฺค คมิสฺสามิ</strong>  ความว่า   เราจักไปสวรรค์ด้วยการที่ปล่อย</p><p>ให้ทานแก่พวกแมลงเป็นต้น   ด้วยบุญ  หรือด้วยยัญวิธี.</p><p>        คำว่า  <strong>วีช  ภวิสฺสติ</strong>   ความว่า   จักเป็นพืชเพื่อทารกผู้เป็นหน่อแห่ง</p><p>วงศ์สกุล.  อธิบายว่า    ย่อมปล่อยโดยประสงค์นี้ว่า    บุตรจักเกิดด้วยพืช</p><p>ของเรานี้.</p><p>        บทว่า   <strong>วีมสตฺถาย</strong>  คือ  เพื่อต้องการรู้.</p><p>        ในคำว่า  <strong>นีล ภวิสฺสติ</strong>  เป็นต้น  บัณฑิตพึงทราบใจความอย่างนี้ว่า</p><p>เราจักรู้ก่อนว่า     สุกกะที่ปล่อยแล้ว     จักเป็นสีเขียว      หรือสีอย่างใด</p><p>อย่างหนึ่ง   มีสีเหลืองเป็นต้น.</p><p>        บทว่า <strong>ขิฑฺฑาธิปฺปาโย</strong>    คือ  ขวนขวายในการเล่น.  มีคำอธิบายว่า</p><p>ภิกษุย่อมปล่อยเล่นโดยความประสงค์นั้น ๆ.</p><p>                              <strong>[อธิบายสุทธิกสังฆาทิเสส]</strong></p><p>        บัดนี้  พระผู้มีพระภาคเจ้า    เมื่อจะทรงแสดงอาการที่ภิกษุให้สุกกะ</p><p>เคลื่อนต้องอาบัติและจำนวนชนิดอาบัติ          ด้วยอำนาจแห่งบทเหล่านั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 110</p><p>ทั้งหมด    ในพระดำรัสที่ตรัสไว้ว่า  <strong>อชฺฌตฺตรูเป  โมเจติ</strong>  เป็นต้น     จึง</p><p>ตรัสพระดำรัสมีอาทิว่า   ภิกษุจงใจ   คือ   พยายามในรูปภายใน,   สุกกะ</p><p>เคลื่อน   ต้องสังฆาทิเสส  ดังนี้.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น   บทว่า  <strong>เจเตติ</strong>   ความว่า   ย่อมจงใจว่า   สุกกะ</p><p>จงเคลื่อน   ด้วยเจตนาที่ถึงความยินดีในการให้เคลื่อน.</p><p>        บทว่า  <strong>อุปกฺกมติ</strong>    ความว่า    ย่อมกระทำความพยายามอันสมควร</p><p>แก่ความจงใจนั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>มุจฺจติ</strong>   ความว่า   เมื่อภิกษุจงใจอยู่อย่างนั้น       พยายามด้วย</p><p>ความพยายามอันสมควรแก่ความจงใจนั้น   สุกกะย่อมเคลื่อนจากฐาน.</p><p>        คำว่า <strong>อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺส</strong>  ความว่า  ย่อมเป็นอาบัติชื่อสังฆา-</p><p>ทิเสส   แก่ภิกษุนั้น   ด้วยองค์ ๓ เหล่านี้.   แม้ใน  ๒๘  บทที่เหลือมีบทว่า</p><p><strong>พหิทฺพารูเป</strong>  เป็นต้น   ก็นัยนี้.</p><p>        ก็ในปัญจกะทั้ง ๔   นี้      บัณฑิตพึงนำอาบัติสองพันตัวออกแสดง.</p><p>แสดงอย่างไร ?   คือ  เมื่อภิกษุปล่อยสุกกะสีเขียวเพื่อประสงค์ความไม่มีโรค</p><p>ในเวลาเกิดความกำหนัดในรูปภายในก่อน   ย่อมเป็นอาบัติตัวเดียว,    เป็น</p><p>อาบัติ อีก ๙ ตัว   ด้วยอำนาจปล่อยสุกกะสีเหลืองเป็นต้นในรูปภายในนั่นแล</p><p>เพื่อประสงค์ความไม่มีโรค   ในเวลามีความกำหนัด;   ฉะนั้น  จึงรวมเป็น</p><p>อาบัติ  ๑๐ ตัว.    เหมือนอย่างว่า    เพื่อประสงค์ความไม่มีโรค     มีอาบัติ</p><p>๑๐ ตัว  ฉันใด,   เพื่อประสงค์ ๙ บท  มีสุขบทเป็นต้น    ก็มีอาบัติ ๑๐ ตัว</p><p>เพราะแบ่งออกไปแต่ละบทเป็นบทละ  ๑๐  ตัว ๆ ฉันนั้น.   อาบัติ ๙๐ ตัว</p><p>เหล่านี้     และอาบัติ   ๑๐ ตัวก่อน    ด้วยประการอย่างนี้;   ฉะนั้น  จึงเป็น</p><p>อาบัติ ๑๐๐ ตัว   ในเวลาเกิดความกำหนัดก่อน.   เหมือนอย่างว่า   ในเวลา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 111</p><p>เกิดความกำหนัด     มีอาบัติ ๑๐๐ ตัว ฉันใด,    แม้ในเหตุหนุน ๔ อย่าง</p><p>มีปวดอุจจาระเป็นต้น   ก็มีอาบัติ  ๔๐๐ ตัว   เพราะแบ่งเหตุหนุนแต่ละอย่าง</p><p>ออกไปเป็นอย่างละ ๑๐๐ ตัว ๆ ฉันนั้น.   อาบัติ ๔๐๐ ตัวเหล่านี้     และ</p><p>อาบัติ ๑๐๐ ตัวก่อนดังกล่าวมานี้     จึงเป็นอาบัติ  ๕๐๐ ตัว    ด้วยอำนาจ</p><p>แห่งเหตุหนุน  ๕ อย่าง   ในรูปภายในก่อน.   เหมือนอย่างว่าในรูปภายใน</p><p>มีอาบัติ ๕๐๐ ตัว ฉันใด,   ในรูปภายนอกมีอาบัติ  ๕๐๐ ตัว   ในรูปทั้งที่</p><p>เป็นภายในทั้งที่เป็นภายนอก  มีอาบัติ  ๕๐๐ ตัว,   เมื่อภิกษุแอ่นสะเอวใน</p><p>อากาศ    มีอาบัติ ๕๐๐ ตัว ฉันนั้น,    บัณฑิตพึงทราบ    อาบัติทั้งหมด</p><p>๒,๐๐๐ ตัว  ด้วยอำนาจปัญจกะทั้ง ๔ ด้วยประการฉะนี้.</p><p>                   <strong>[อธิบายขัณฑจักรและพัทธจักรเป็นต้น]</strong></p><p>        บัดนี้   พระผู้มีพระภาคเจ้า     ตรัสพระบาลีมีความวิจิตรไปด้วยชนิด</p><p>แห่งขัณฑจักรและพัทธจักรเป็นต้นว่า       เพื่อความหายโรคและเพื่อความ</p><p>สุข  ดังนี้       ก็เพื่อแสดงว่า       เมื่อมีการปล่อยสุกกะให้เคลื่อนด้วยความ</p><p>พยายามโดยความจงใจ    ของภิกษุผู้จับ (องคชาต) ตามลำดับ     หรือผิด</p><p>ลำดับ   หรือเบื้องต่ำใน  ๑๐ บท   มีบทว่า  <strong>อาโรคฺยตฺถาย</strong>    เป็นต้นก่อน</p><p>แล้วจับเบื้องบนก็ดี     จับเบื้องบนแล้วจับเบื้องต่ำก็ดี   จับทั้งสองข้างแล้ว</p><p>หยุดอยู่ที่ตรงกลางก็ดี    จับที่ตรงกลางแล้วขยับไปทั้งสองข้างก็ดี   จับให้มี</p><p>มูลรวมกันทั้งหมดก็ดี  ชื่อว่าความผิดที่หมาย  ย่อมไม่มี.</p><p>        ในพระบาลีนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสขัณฑจักรอันหนึ่ง ประกอบ</p><p>อาโรคยบท     ด้วยทุก ๆ บท     อย่างนี้ว่า     เพื่อความหายโรคและเพื่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 112</p><p>ความสุข  เพื่อความหายโรคและเพื่อเภสัช   ดังนี้   เป็นต้น    ทรงประกอบ</p><p>สุขบทเป็นต้นด้วยทุก ๆ บท   นำมาจนถึงบทเป็นลำดับที่ล่วงไปแห่งตน ๆ</p><p>แล้วตรัส  ๙  พัทธจักร,    ด้วยประการดังกล่าวมานี้     จึงเป็นจักรมีมูลเดียว</p><p>กัน ๑๐ จักร.    จักรเหล่านั้นกับด้วยจักรมีมูลสองเป็นต้น   อันผู้ศึกษาพึง</p><p>ทราบให้พิสดาร    โดยความไม่งมงาย.  ส่วนใจความในเอกมูลกจักรแม้นี้</p><p>ปรากฏชัดแล้วแล.      และตรัสจักรทั้งหลาย      แม้ในสุกกะสีเขียวเป็นต้น</p><p>โดยนัยมีอาทิว่า        ภิกษุจงใจ       พยายามปล่อยสุกกะสีเขียวและสีเหลือง</p><p>ดังนี้    เหมือนใน ๑๐ บท      มีบทว่า    เพื่อความหายโรค     เป็นต้น</p><p>ฉะนั้น.  แม้จักรเหล่านั้น  ก็ควรทราบให้พิสดารโดยความไม่งมงาย.  ส่วน</p><p>ใจความแม้ในจักรทั้งหลายเหล่านั้น      ก็ปรากฏชัดแล้วเหมือนกัน .     ตรัส</p><p>มิสสกจักรอันหนึ่งอีกประกอบบทหลังกับบทหน้าอย่างนี้  คือ  บทหนึ่งกับ</p><p>บทหนึ่ง  สองบทกับสองบท  ฯลฯ   สิบบทกับสิบบทว่า   <strong>อาโรคฺยตฺถญฺจ</strong></p><p><strong>นีลญฺจ  อาโรคฺยตฺถญฺจ  สุขตฺถญฺจ  นีลญฺจ  ปีตกญฺจ</strong>    ดังนี้  เป็นต้น.</p><p>        บัดนี้    พระผู้มีพระภาคเจ้า   ตรัสจักรโดยนัยมีอาทิว่า    ภิกษุจงใจ</p><p>พยายามว่า   'เราจักปล่อยสุกกะสีเขียว'    แต่สุกกะสีเหลืองเคลื่อน    ดังนี้</p><p>เพื่อแสดงนัยแม้น เพราะเมื่อภิกษุจงใจพยายามว่า  " จักปล่อยสุกกะสีเขียว"</p><p>ครั้นสุกกะสีเขียวเป็นต้นเคลื่อนก็ดี  จงใจพยายามด้วยอำนาจแห่งสุกกะสี-</p><p>เหลืองเป็นต้น  ครั้นสุกกะสีเหลืองเป็นต้นนอกนี้  เคลื่อนก็ดี  ไม่มีความ</p><p>ผิดสังเกตเลย.  ต่อจากนั้น  ทรงประกกอบบทหลังทั้งหมดด้วย ๙  บท มี</p><p>นีลบทเป็นต้น    แล้วตรัสให้ชื่อว่า <strong>กุจฉิจักร</strong>.   ต่อจากนั้น   ทรงประกอบ</p><p>๙ บท  มีปีตกบทเป็นต้น  เข้าด้วยนีลบทเพียงบทเดียว  แล้วตรัสให้ชื่อว่า</p><p><strong>ปิฏฐิจีกร.</strong>  ต่อจากนั้น     ทรงประกอบ ๙ บทมีโลหิตกะเป็นต้น   เข้าด้วย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 113</p><p>ปีตกบทเดียวเท่านั้น     แล้วตรัสทุติยปิฏฐิจักร.     ทรงประกอบ ๙ บท ๆ</p><p>นอกนี้    แม้กับด้วยโลหิตกบทเป็นต้นอย่างนั้น  แล้วตรัส ๘ จักรแม้เหล่า</p><p>อื่น;  เพราะฉะนั้น  พึงทราบปิฏฐิจักรมีคติ  ๑๐ อย่าง   ด้วยประการฉะนี้.</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงครุกาบัติอย่างเดียว     โดยพิสดารค้วย</p><p>อำนาจแห่งจักรมิใช่น้อยมีขัณฑจักรเป็นต้นอย่างนี้แล้ว     เพื่อจะทรงแสดง</p><p>ครุกาบัติ   ลหุกาบัติ   และอนาบัติ    ด้วยอำนาจแห่งองค์เท่านั้น    จึงตรัส</p><p>คำเป็นต้นว่า   ย่อมจงใจ   ย่อมพยายาม,   สุกกะเคลื่อน  ดังนี้.</p><p>        บรรดานัยเหล่านั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้า    ตรัสครุกาบัติถึงพร้อม</p><p>ด้วยองค์ ๓    ในเพราะพยายามปล่อยอสุจิแห่งภิกษุผู้จงใจ     เพื่อต้องการ</p><p>ความหายโรคเป็นต้น   ในเวลาเกิดมีความกำหนัดเป็นต้น    ในอัชฌัตตรูป</p><p>เป็นต้น  แม้โดยนัยก่อนนั่นแล. ตรัสลหุกาบัติ  คือ อาบัติถุลลัจจัย สำเร็จ</p><p>ด้วยองก์ ๒      ในเมื่อไม่มีการปล่อยแห่งภิกษุผู้จงใจและพยายามโดยนัยที่</p><p>สอง.     ตรัสอนาบัติโดย ๖ นัย   มีนัยว่า   จงใจไม่พยายาม    อสุจิเคลื่อน</p><p>ดังนี้เป็นต้น.  ก็ความต่างแห่งอาบัติและอนาบัตินี้   ละเอียด  สุขุม   เพราะ-</p><p>ฉะนั้น    พระวินัยธรควรกำหนดหมายให้ดี    ครั้นกำหนดให้ดีแล้ว    ถูก</p><p>ซักถามถึงความรังเกียจ    พึงบอกอาบัติ    หรืออนาบัติ     หรือพึงกระทำ</p><p>วินัยกรรม.    จริงอยู่   พระวินัยธรเมื่อกำหนดไม่ได้   ทำลงไป   ย่อมถึง</p><p>ความลำบาก    และไม่สามารถจะแก้ไขซึ่งบุคค เช่นนั้นได้   ดุจหมดผู้ไม่รู้</p><p>ต้นเหตุแห่งโรคแล้วปรุงยาฉะนั้น.</p><p>        วิธีกำหนดในอธิการว่าด้วยความต่างแห่งอาบัติ      และอนาบัตินั้น</p><p>ดังต่อไปนี้:-      ภิกษุผู้มาเพราะความรังเกียจ    อันพระวินัยธรพึงถามจน</p><p>ถึง ๓ ครั้งว่า    ท่านต้องด้วยประโยคไหน    ด้วยความกำหนัดไหน.   ถ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 114</p><p>ครั้งแรกเธอกล่าวอย่างหนึ่ง   แล้วภายหลังกล่าวอีกอย่างหนึ่ง  ไม่กล่าวโดย</p><p>ทางเดียว,      พึงกล่าวเตือนเธอว่า   ท่านไม่พูดทางเดียวพูดเลี่ยงไป,    เรา</p><p>ไม่อาจเพื่อจะทำวินัยกรรมแก่ท่านได้,    ท่านจงไปแสวงหาความสวัสดีเถิด.</p><p>ก็ถ้าเธอกล่าวยืนยันโดยทางเดียวเท่านั้นถึง ๓ ครั้ง,   กระทำตนให้แจ้งตาม</p><p>ความเป็นจริง,    ลำดับนั้น    พระวินัยธรพึงพิจารณาประโยค ๑๑    ด้วย</p><p>อำนาจแห่งราคะ ๑๑ อย่าง   เพื่อวินิจฉัย    อาบัติ   อนาบัติ    ครุกาบัติและ</p><p>ลหุกาบัติของเธอ.</p><p>                      <strong>[อธิบายราคะและประโยค   ๑๑  อย่าง]</strong></p><p>        บรรดาราคะและประโยค ๑๑ นั้น     ราคะ ๑๑ เหล่านี้  คือ   ความ</p><p>ยินดีเพื่อจะให้เคลื่อน ๑   ความยินดีในขณะเคลื่อน ๑   ความยินดีในเมื่อ</p><p>อสุจิเคลื่อนแล้ว ๑  ความยินดีในเมถุน ๑  ความยินดีในผัสสะ ๑   ความ</p><p>ยินดีในความคัน  ๑   ความยินดีในการดู ๑  ความยินดีในกิริยานั่ง ๑  ความ</p><p>ยินดีในคำพูด    ความรักอาศัยเรือน ๑  ความยินดีด้วยกิ่งไม้ที่พึงหักได้ ๑.   </p><p>        ในราคะ ๑๑ อย่างนั้น  พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-    ความยินดีเพื่อจะ</p><p>ให้สุกกะเคลื่อน  ชื่อว่า โมจนัสสาทะ.  ความยินดีในขณะอสุจิเคลื่อน ชื่อว่า</p><p>มุจจนัสสาทะ.      ความยินดีในเมื่ออสุจิเคลื่อนแล้ว   ชื่อว่า    มุตตัสสาทะ.</p><p>ความยินดีในเมถุน   ชื่อว่า   เมถุนัสสาทะ.    ความยินดีในผัสสะ    ชื่อว่า</p><p>ผัสสัสสาทะ.  ความยินดีในความคัน   ชื่อว่า  กัณฑวนัสสาทะ.  ความยินดี</p><p>ในการดู ชื่อว่า ทัสสนัสสาทะ.  ความยินดีในกิริยานั่ง  ชื่อว่า นิสสัชชัส-</p><p>สาทะ.    ความยินดีในถ้อยคำ   ชื่อว่า  วาจัสสาทะ.    ความรักอาศัยเรือน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 115</p><p>ชื่อว่า    เคหสิตเปมะ.    รุกขาวัยวะอย่างใดอย่างหนึ่ง    มีดอกไม้และผลไม้</p><p>เป็นต้นที่เขาหักเอามาจากป่า   ชื่อว่า   วนภังคิยะ (ของขวัญ).</p><p>        ก็บรรดาบททั้ง ๑๑ นี้  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสราคะ โดยยกความ</p><p>ยินดีที่สัมปยุตเป็นประธานด้วย ๙ บท   ตรัส โดยสรูปด้วยบทเดียว,   ตรัส</p><p>โดยวัตถุด้วยบทเดียว.   จริงอยู่    วนภังคะ    เป็นที่ตั้งแห่งราคะ,    ไม่ใช่</p><p>เป็นตัวราคะทีเดียว.    แต่ประโยค   (ในการปล่อย)   พระวินัยธรพึงทราบ</p><p>ด้วยอำนาจแห่งราคะเหล่านี้   โดยนัยดังจะกล่าวต่อไปนี้:-</p><p>        ในความยินดีเพื่อจะให้สุกกะเคลื่อน  พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-     เมื่อ</p><p>ภิกษุจงใจและยินดีอยู่ด้วยโมจนัสสาทเจตนา    พยายาม,    อสุจิเคลื่อนเป็น</p><p>สังฆาทิเสส,         เมื่อภิกษุจงใจและยินดีอยู่ด้วยเจตนาอย่างนั้นเหมือนกัน</p><p>พยายาม.    แต่อสุจิไม่เคลื่อน    เป็นถุลลัจจัย.    ถ้าว่าในเวลานอน    ภิกษุ</p><p>เป็นผู้กลัดกลุ้มด้วยราคะ   เอาขาอ่อน   หรือกำมือบีบองคชาตให้แน่นแล้ว</p><p>หลับไปทั้งที่ยังมีความอุตสาหะ  เพื่อต้องการจะปล่อย   ก็เมื่อภิกษุนั้นหลับ</p><p>อยู่   อสุจิเคลื่อน,    เป็นสังฆาทิเสส,   ถ้าหากว่า   เธอยังความกลัดกลุ้มด้วย</p><p>ราคะให้สงบโดยมนสิการอสุภะ  มีใจบริสุทธิ์หลับไป,   แต่เมื่ออสุจิเคลื่อน</p><p>ขณะเธอหลับ  ก็เป็นอนาบัติ.</p><p>        ในความยินดีขณะเคลื่อน  พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-    ภิกษุยินดีอสุจิ</p><p>ที่กำลังเคลื่อนโดยธรรมดาของมัน   ไม่พยายาม,  อสุจิเคลื่อน  เป็นอนาบัติ</p><p>ก็ถ้าหากว่า    เธอยินดีอสุจิที่กำลังจะเคลื่อนย่อมพยายาม,    เมื่ออสุจิเคลื่อน</p><p>แล้วด้วยความพยายามนั้น    เป็นสังฆาทิเสส.    ในมหาปัจจรีกล่าวว่า  เมื่อ</p><p>อสุจิเคลื่อนโดยธรรมดาของมัน  เธอจับองคชาตไว้ด้วยคิดว่า  'อย่าเปื้อน</p><p>ผ้ากาสาวะ  หรือ เสนาสนะ'  ไปสู่ที่มีน้ำ  เพื่อทำความสะอาด  ย่อมควร. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 116</p><p>        ในความยินดีเมื่ออสุจิเคลื่อนแล้ว    พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-    เมื่อ</p><p>อสุจิเคลื่อน  คือ  เคลื่อนจากฐานโดยธรรมดาของมันแล้ว   เมื่อภิกษุยินดี</p><p>ภายหลัง    อสุจิเคลื่อนเว้นจากความพยายาม    เป็นอนาบัติ.    ถ้าเธอยินดี</p><p>พยายามที่นิมิตเพื่อต้องการให้เคลื่อนอีก  แล้วให้เคลื่อน,  เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>        ในความยินดีในเมถุน  พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-    ภิกษุจับมาตุคาม</p><p>ด้วยความกำหนัดในเมถุน    อสุจิเคลื่อนเพราะประโยคนั้น    เป็นอนาบัติ</p><p>แต่การจับต้อง (มาตุคาม) เช่นนั้น    เป็นทุกกฏ.    เพราะเป็นประโยคแห่ง</p><p>เมถุนธรรม   เมื่อถึงที่สุด    เป็นปาราชิก.    ถ้าหากภิกษุกำหนัดด้วยความ</p><p>กำหนัดในเมถุน  กลับยินดี  พยายามที่นิมิต  เพื่อต้องการจะปล่อย   แล้ว</p><p>ปล่อย,     เป็นสังฆาทิเสส.    พึงทราบวินิจฉัยในความยินดีในผัสสะ    ดัง</p><p>ต่อไปนี้:-       ผัสสะมี ๒ อย่าง    ผัสสะที่เป็นภายใน ๑   ผัสสะที่เป็นภาย</p><p>นอก ๑.     พึงทราบวินิจฉัยในผัสสะที่เป็นภายในในก่อน:-    เมื่อภิกษุเล่น</p><p>นิมิตของคนโดยคิดว่า   เรารู้จักว่า  ตึง  หรือ  หย่อนก็ดี  โดยความซุกซน</p><p>ก็ดี  อสุจิเคลื่อน  เป็นอนาบัติ .   ถ้าเธอเล่นอยู่ยินดี  พยายามที่นิมิต  เพื่อ</p><p>ประสงค์จะปล่อย   แล้วปล่อย,   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>        ส่วนในผัสสะภายนอก   พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-    เมื่อภิกษุลูบคลำ</p><p>อวัยวะน้อยใหญ่ของมาตุคาม    และสวมกอดด้วยความกำหนัดในการเคล้า</p><p>คลึงกาย    อสุจิเคลื่อน   เป็นอนาบัติ.    แต่เธอต้องกายสังสัคคสังฆาทิเสส.</p><p>ถ้าว่า ภิกษุกำหนัดด้วยความกำหนัดในการเคล้าคลึงกายกลับยินดี พยายาม</p><p>ในนิมิตเพื่อต้องการปล่อย    แล้วปล่อย,    เป็นสังฆาทิเสส     แม้เพราะการ</p><p>ปล่อยสุกกะเป็นปัจจัย . </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 117</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยความยินดีโนความคัน   ดังนี้:-    เมื่อภิกษุเกานิมิต</p><p>ที่กำลังคัน     ด้วยอำนาจแห่งหิตด้านและหิดเปื่อย    ผื่นคัน    และสัตว์เล็ก</p><p>เป็นต้น    อย่างใดอย่างหนึ่ง    ด้วยความยินดีในความคันเท่านั้น     อสุจิ</p><p>เคลื่อน  เป็นอนาบัติ.  ภิกษุกำหนัดด้วยความยินดีในความ   กลับยินดี</p><p>พยายามในนิมิต   เพี่อต้องการจะปล่อย   แล้วปล่อย   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยความยินดีในการดู ดังนี้:-     ภิกษุเพ่งดูโอกาสอัน</p><p>ไม่สมควร  (กำเนิด)  ของมาตุคามบ่อย ๆ  ด้วยอำนาจความยินดีในการดู</p><p>อสุจิเคลื่อน    เป็นอนาบัติ.      แต่เป็นทุกกฎเพราะเพ่งดูที่ไม่ใช่โอกาสอัน</p><p>สมควรแห่งมาตุคาม.    ถ้าภิกษุกำหนัดด้วยความยินดีในการดู    กลับยินดี</p><p>พยายามในนิมิต   เพี่อต้องการจะปล่อย   แล้วปล่อย   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยความยินดีในการนั่ง  ดังนี้:-         เมื่อภิกษุนั่งด้วย</p><p>ความกำหนัดยินดีการนั่งในที่ลับกับมาตุคาม    อสุจิเคลื่อน    เป็นอนาบัติ.</p><p>แต่พระวินัยธร        พึงปรับเธอด้วยอาบัติที่ต้องเพราะการนั่งในที่ลับเป็น</p><p>ปัจจัย.  ถ้าภิกษุกำหนัดด้วยความยินดีในการนั่ง  แล้วกลับยินดี   พยายาม</p><p>ที่นิมิตเพี่อต้องการจะปล่อย   แล้วปล่อย,   เป็นสังฆาทิเสส.                      </p><p>        พึงทราบวินิจฉันในความยินดีในคำพูด  ดังนี้:-          ภิกษุพูดเกี้ยว</p><p>มาตุคาม    ด้วยคำพูดพาดพิงเมถุนด้วยความกำหนัดยินดีในถ้อยคำ    อสุจิ</p><p>เคลื่อน   เป็นอนาบัติ.   แต่เธอต้องสังฆาทิเสส   เพราะวาจาชั่วหยาบ.   ถ้า</p><p>ภิกษุกำหนัดด้วยความยินดีในถ้อยคำแล้ว  กลับยินดี  พยายามที่นิมิต เพื่อ</p><p>ต้องการจะปล่อย   แล้วปล่อย   เป็นสังฆาทิเสส.                                </p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในความรักอาศัยเรือน ดังนี้:-     เมื่อภิกษุลูบคลำ</p><p>และสวมกอดบ่อย  ๆ ซึ่งมารดาด้วยความรักฐานมารดาก็ดี ซึ่งพี่สาว  น้อง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 118</p><p>สาวด้วยความรักฉันพี่สาวน้องสาวก็ดี   อสุจิเคลื่อน  เป็นอนาบัติ   แต่เป็น</p><p>ทุกกฎ   เพราะถูกต้องด้วยความรักอาศัยเรือนเป็นปัจจัย.   ถ้าหากว่า   ภิกษุ</p><p>กำหนัดด้วยความรักอาศัยเรือนแล้วกลับยินดี    พยายามที่นิมิตเพื่อต้องการ</p><p>จะปล่อย   แล้วปล่อย   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในวนภังคะ (ของขวัญ)  ดังนี้:-   หญิงกับชายย่อม</p><p>ส่งบรรณาการ (ของขวัญ) มีชนิด  คือ  หมากพลู  ของหอมดอกไม้ และ</p><p>เครื่องอบกลิ่นเป็นต้นไร ๆ  ไปให้กันและกัน   เพื่อต้องการความมีสันถว-</p><p>ไมตรีที่มั่นคง  นี้ชื่อว่า  วนภังคะ.   ถ้า   มาตุคามส่งของขวัญเช่นนั้น  ไปให้</p><p>แก่ภิกษุผู้เข้าสู่ตระกูล   ผู้อยู่ใกล้ชิดกันบางรูป,   และเมื่อเธอกำหนัดหนักว่า</p><p>ของนี้หญิงชื่อโน้นส่งมาให้        ดังนี้แล้ว       เอามือลูบคลำของขวัญเล่น</p><p>บ่อย ๆ  อสุจิเคลื่อน  เป็นอนาบัติ.   ถ้าว่า   ภิกษุกำหนัดหนักในวนภังคะ</p><p>แล้วกลับยินดี     พยายามที่นิมิตเพื่อประสงล์จะปล่อย   แล้วปล่อย,    เป็น</p><p>สังฆาทิเสส.   ถ้าแม้  เมื่อภิกษุพยายาม   แต่อสุจิไม่เคลื่อน   เป็นถุลลัจจัย.</p><p>        พระวินัยธรพึงพิจารณาประโยค ๑๑ เหล่านี้     ด้วยอำนาจแห่งราคะ</p><p>๑๑ เหล่านี้แล้ว  กำหนดอาบัติ   หรืออนาบัติ   ด้วยประการอย่างนี้   ครั้น</p><p>กำหนดดีแล้ว    ถ้าเป็นครุกาบัติ     พึงบอกว่า   " เป็นครุกาบัติ"   ถ้าเป็น</p><p>ลหุกาบัติ    พึงบอกว่า    " เป็นลหุกาบัติ"   และพึงกระทำวินัยกรรมให้</p><p>สมควรแก่อาบัติเหล่านั้น ๆ.   จริงอยู่    วินัยกรรมที่ทำแล้วอย่างนี้    ชื่อว่า</p><p>เป็นกรรมที่ทำดีแล้ว     ดุจหมอรู้สมุฎฐานแห่งโรคแล้วปรุงยาฉะนั้น    และ</p><p>ย่อมเป็นไปเพื่อความสวัสดีแก่บุคคลผู้นั้น.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในคำว่า  <strong>เจเตติ  น  อุปกฺกมติ</strong>   เป็นต้น   ดังนี้:-</p><p>ภิกษุจงใจด้วยเจตนายินดีที่จะปล่อย   แต่ไม่พยายาม   อสุจิเคลื่อน   ไม่เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 119</p><p>อาบัติ.  ภิกษุถูกความยินดีในการปล่อยบีบคั้นแล้ว  จงใจว่า    "ไฉนหนอ !</p><p>อสุจิจะพึงเคลื่อน"  แต่ไม่พยายาม,   อสุจิไม่เคลื่อน  ไม่เป็นอาบัติ.  ภิกษุ</p><p>ไม่จงใจด้วยความยินดีในการปล่อย      พยายามด้วยความยินดีในผัสสะก็ดี</p><p>ด้วยความยินดีในการคันก็ดี     อสุจิเคลื่อนไม่เป็นอาบัติ.      ภิกษุไม่จงใจ</p><p>อย่างนั้นเหมือนกัน   แต่พยายาม   อสุจิไม่เคลื่อนไม่เป็นอาบัติ.    ภิกษุเมื่อ</p><p>ตรึกถึงวิตก    ไม่จงใจ    ไม่พยายาม    เพื่อต้องการปล่อย    แต่อสุจิ</p><p>เคลื่อน,   ไม่เป็นอาบัติ.    ถ้าแม้เมื่อภิกษุนั้นตรึกถึงกามวิตกอยู่    อสุจิไม่</p><p>เคลื่อน.   คำนี้   เป็นคำที่ชักมาอ้างในอรรถกถาโบราณว่า   ภิกษุไม่จงใจ</p><p>ไม่พยายาม  อสุจิไม่เคลื่อน  ไม่เป็นอาบัติ ดังนี้.</p><p>        คำว่า  <strong>อนาปคฺติ  สุปินนฺเตน</strong>   ความว่า   เมื่อภิกษุหลับแล้ว    ฝัน</p><p>เหมือนว่าเสพเมถุนธรรมก็ดี    ฝันเหมือนว่าถึงความเคล้าคลึงกาย   (มาตุ-</p><p>คาม)  เป็นต้นก็ดี   ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้มีอสุจิเคลื่อนเพราะเหตุในความ</p><p>ฝันนั้นเลย.    แต่เมื่อเจตนายินดีบังเกิดในความฝัน  ถ้าหากเป็นวิสัยของเธอ.*</p><p>อย่าพึงเคลื่อนไหว   ไม่พึงเอามือจับนิมิตเล่น    แต่เพื่อจะรักษาผ้ากาสาวะ</p><p>และผ้าปูที่นอน  จะเอาอุ้งมือจับ  ไปสู่ที่มีน้ำ  เพื่อทำความสะอาค  ควรอยู่.</p><p>        บทว่า <strong>นโมจนาธิปฺปายสฺส</strong>   มีความว่า   เมื่อภิกษุใด   พอกนิมิต</p><p>ด้วยเภสัชก็ดี   กระทำการถ่ายอุจจาระเป็นต้นก็ดี  ไม่มีความประสงค์ในการ</p><p>ให้เคลื่อน   อสุจิเคลื่อน,   ไม่เป็นอาบัติแม้แก่ภิกษุนั้น.   ไม่เป็นอาบัติ  แม้</p><p>แก่ภิกษุบ้าทั้งสองจำพวก.     ในสิกขาบทนี้     พระเสยยสกะเป็นต้นบัญญัติ.</p><p>ไม่เป็นอาบัติ  แก่พระเสยยสกะผู้เป็นต้นบัญญัตินั้น  ฉะนี้แล.        </p><p>                             <em>บทภาชนียวรรณา  จบ</em></p><p>*  โยชนาปาฐะ  ๑/๔๓๔. สจสฺสาสโยติ   สเจ  อสฺส  ภิกฺขุสฺส  อวิสโย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 120</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในสมุฏฐานเป็นต้น   ดังนี้:-  สิกขาบทนี้   มีสมุฏ-</p><p>ฐานดุจปฐมปาราชิกสิกขาบท    ย่อมตั้งขึ้นทางกายกับจิตเป็นกิริยา    เป็น</p><p>สัญญาวิโมกข์  สจิตตกะ  โลกวัชชะ   กายกรรม   อกุศลจิต   มีเวทนา ๒</p><p>โดยเป็นสุขเวทนาและอุเบกขาเวทนาทั้งสองแล.</p><p>                        <strong>วินีตวัตถุในสังฆาทิเสส   สิกขาบทที่  ๑</strong></p><p>        บรรดาวินีตวัตถุทั้งหลาย  เรื่องความฝันมีนัยดังที่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ตรัสแล้ว   ในอนุบัญญัตินั้นแล.    เรื่องถ่ายอุจจาระปัสสาวะหลายเรื่อง    มี</p><p>เนื้อความชัดเจนทั้งนั้น.</p><p>        ในเรื่องวิตก    บทว่า   <strong>กามวิตกฺก</strong>   ได้แก่ ความตรึกถึงกามที่อาศัย</p><p>เรือน.   ในเรื่องกามวิตกนั้น  ตรัสอนาบัติไว้แม้โดยแท้,  ถึงกระนั้น ภิกษุ</p><p>ไม่ควรตกอยู่ในอำนาจแห่งวิตก.    เรื่องน้ำร้อนเรื่องแรกง่ายแล.    ในเรื่อง</p><p>ที่ ๒    ภิกษุนั้นใคร่เพื่อจะปล่อย    เอาน้ำร้อนสาดแล้วสาดอีกซึ่งนิมิตแล้ว</p><p>อาบน้ำ.   ด้วยเหตุนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงปรับอาบัติแก่เธอ.   ในเรื่อง</p><p>ที่ ๓  เป็นถุลลัจจัยเพราะมีความพยายาม.  เรื่องยาและเรื่องเกา  มีเนื้อความ</p><p>กระจ่างทั้งนั้นแล.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในมัคควัตถุหลายเรื่อง  ดังนี้:-       เมื่อภิกษุรูปแรก</p><p>มีขาล่ำกำลังเดินทาง    อสุจิได้เคลื่อน    เพราะความเสียดสีในที่แคบ     ไม่</p><p>เป็นอาบัติแก่เธอ  เพราะไม่มีความประสงค์ในการให้เคลื่อน.   สำหรับรูป</p><p>ที่สอง   อสุจิได้เคลื่อนอย่างนั้นเหมือนกัน     แต่เป็นสังฆาทิเสส   เพราะมี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 121</p><p>ความประสงค์ในการให้เคลื่อน.   รูปที่สาม   อสุจิไม่เคลื่อน   แต่เป็นถุล-</p><p>ลัจจัย   เพราะมีความพยายาม.   เพราะเหตุนั้น    ภิกษุกำลังเดินทาง    เมื่อ</p><p>ความกลัดกลุ้มเกิดขึ้น  ไม่ควรเดินทาง   พึงหยุดเดิน  ยังจิตให้สงบโดย</p><p>มนสิการในอสุภเป็นต้น      กำหนดกรรมฐานด้วยจิตบริสุทธิ์   แล้วจึงเดิน</p><p>ต่อไป    ถ้าหยุดยืนแล้วไม่อาจบรรเทาได้    พึงแวะออกจากหนทาง     นั่ง</p><p>บรรเทาแล้วเดินกำหนดกรรมฐานด้วยจิตบริสุทธิ์นั่นแล.</p><p>        ในเรื่องฝักหัวไส้หลายเรื่อง   พวกภิกษุเหล่านั้น   จับหัวไส้*ให้แน่น</p><p>ปล่อย (เบา) ให้เต็มแล้ว ๆ ถ่ายปัสสาวะ   เหมือนพวกเด็กชาวบ้าน.</p><p>        ในเรื่องเรือนไฟเมื่อภิกษุอังท้องอยู่  มีความประสงค์จะให้เคลื่อนก็ดี</p><p>ไม่ประสงค์จะให้เคลื่อนก็ดี    เมื่ออสุจิเคลื่อนแล้ว   เป็นอนาบัติเหมือนกัน.</p><p>เมื่อกระทำบริกรรมอยู่      อสุจิเคลื่อนด้วยอำนาจแห่งการยังนิมิตให้เคลื่อน</p><p>ไหว  เพราะเหตุนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงปรับอาบัติในฐานะแห่งอาบัติ.</p><p>        ในเรื่องเสียดสีด้วยขาหลายเรื่อง     ท่านกล่าวไว้ในกุรุนทีอรรถกถา</p><p>อย่างนี้ว่า   พระผู้มีพระภาคเจ้าปรับอาบัติแก่ภิกษุเหล่าใด,  ภิกษุเหล่านั้น</p><p>บัณฑิตพึงทราบว่า    เสียดสีอยู่โดยรอบองคชาต     ให้ถูกต้ององคชาตนั้น</p><p>แล้ว.   เรื่องสามเณรเป็นต้น    มีเนื้อความกระจ่างทั้งนั้น.</p><p>        ในเรื่องดัดกาย  คำว่า <strong>กาย  ถมฺเภนฺตสฺส</strong>    มีความว่า    เมื่อภิกษุ</p><p>นั่งนานหรือนอนนานก็ดี    กระทำนวกรรมก็ดี    แล้วดัดกายเพื่อแก้ความ</p><p>เมื่อขยบ.</p><p>*สารัตถทีปนี  ๒/๒๖. วตฺถึ ทฬฺห คเหตฺวาติ องฺคชาตสฺส อคฺเค ปสฺสาวนิคฺคมนาเน จมฺม</p><p>ทฬฺห คเหตฺวา แปลว่า ข้อว่า จับหัวไส้ให้แน่นนั้น ได้แก่ จับที่ปลายองคชาต คือ หนังใน</p><p>ที่ซึ่งปัสสาวะไหลออกให้แน่น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 122</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องเพ่งดู  ดังนี้:-    แม้ถ้าว่า    หญิงนั้นนุ่งผ้า</p><p>ตั้งร้อยชั้น     ภิกษุยืนข้างหน้าก็ตาม ข้างหลังก็ตาม  เพ่งดูว่า  "นิมิตอยู่</p><p>ในโอกาสชื่อนี้"    เป็นทุกกแท้.    ก็เมื่อเพ่งดูนิมิตแห่งพวกเด็กหญิงชาว</p><p>บ้านผู้ไม่นุ่งผ้า     จะต้องกล่าวอะไรเล่า ?   ในนิมิตแม้แห่งสัตว์เดียรัจฉาน</p><p>ก็มีนัยเหมือนกันนี้.  แต่เมื่อภิกษุไม่เหลียวไปข้างโน้นข้างนี้    เพ่งดูโดย</p><p>ประโยคเดียว   แม้ตลอดทั้งวัน    ก็เป็นทุกกฏตัวเดียวเท่านั้น.   เมื่อเหลียวดู</p><p>ทางโน้นและทางนี้   เพ่งดูแล้ว ๆ เล่า ๆ  เป็นทุกกฏทุก ๆ ประโยค.  พระ-</p><p>วินัยธร     ไม่พึงปรับด้วยอำนาจแห่งการลืมตาและหลับตา   (กะพริบตา).</p><p>เมื่อเพ่งดูโดยบังเอิญ    กลับพิจารณาแล้วตั้งอยู่ในสังวรอีก    เป็นอนาบัติ.</p><p>เมื่อละสังวรนั้นแล้ว     เพ่งดูอีก     เป็นทุกกฏทีเดียว.     เรื่องช่องลูกดาล</p><p>เป็นต้น    มีเนื้อความกระจ่างทั้งนั้น  .          </p><p>        ในเรื่องอาบน้ำหลายเรื่อง      พระผู้มีพระภาคเจ้าปรับอาบัติแก่พวก</p><p>ภิกษุผู้เอานิมิตฟาดกระแสน้ำ.   แม้เรื่องน้ำโคลนหลายเรื่อง   ก็มีนัยเหมือน</p><p>กันนี้.    ก็ในเรื่องน้ำโคลนนี้     น้ำโคลนท่านเรียกว่า   <strong>อุทัญชละ</strong>.   เรื่อง</p><p>อื่น ๆ นอกนี้ทั้งหมดเรื่องวิ่งในน้ำเป็นต้น   บัณฑิตพึงทราบโดยอุบายนี้</p><p>เหมือนกัน.  ส่วนความแปลกกัน  ในเรื่องบุปผาวลีย์ดังต่อไปนี้:-   ถึงว่า</p><p>จะไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ไม่มีความประสงค์ในอันให้เคลื่อน.    แต่กระนั้น</p><p>ก็เป็นทุกกฏ  เพราะการเล่นเป็นปัจจัย  ดังนี้แล.</p><p>                <em>สุกกวิสัฏฐิสิกขาบทวรรณนา  ในอรรถกถาพระวินัย</em></p><p><em>                                   ชื่อสมันตปาสาทิกา  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 123</p><p>                                <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๒</strong></p><p>                                      <strong>เรื่องพระอุทายี</strong></p><p>        [๓๗๕]   โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี  เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้นท่าน</p><p>พระอุทายีอยู่ในป่า  วิหารของท่านงดงาม  น่าดู   น่าชม   มีห้องกลาง  มี</p><p>ระเบียงโดยรอบ  เตียงตั่งฟูกหมอน  จัดไว้เรียบร้อย  น้ำฉัน   น้ำใช้  ตั้ง</p><p>ไว้ดีแล้ว    บริเวณเตียนสะอาด     ประชาชนเป็นอันมากพากันมาชมวิหาร</p><p>ของท่านพระอุทายี     แม้พราหมณ์คนหนึ่งกับภรรยาก็เข้าไปหาท่านพระ-</p><p>อุทายี    แล้วได้กล่าวกะท่านว่า    พวกผมอยากชมวิหารของท่าน    ท่าน</p><p>พระอุทายีกล่าวเชิญว่า  ถ้าเช่นนั้น   เชิญชมเถิดพราหมณ์   แล้วถือลูกดาล</p><p>ไขลิ่มผลักบานประตูเข้าไป</p><p>        แม้พราหมณ์นั้นก็ตามหลังท่านพระอุทายีเข้าไป  ส่วนพราหมณีตาม</p><p>หลังพราหมณ์เข้าไป  ขณะนั้น  ท่านพระอุทายีเดินไปเปิดบานหน้าต่างบาง</p><p>ตอน  ปิดบานหน้าต่างบางตอนรอบห้อง  แล้วย้อนมาทางหลัง  จับอวัยวะ</p><p>น้อยใหญ่ของพราหมณีนั้น</p><p>        ครั้น  พราหมณ์นั้นสนทนากับ ท่านพระอุทายีแล้ว         ก็ลากลับไป</p><p>พราหมณ์นั้นดีใจเปล่งวาจาแสดงความยินดีว่า      พระสมณะเธอสายพระ-</p><p>ศากยบุตรเหล่านี้    อยู่ในป่าเช่นนี้ ยังมีอัธยาศัยดี    แม้ท่านพระอุทายีอยู่ใน-</p><p>ป่าเช่นนี้   ก็ยังมีอัธยาศัยดี</p><p>        เมื่อพราหมณ์กล่าวอย่างนั้นแล้ว  พราหมณีได้กล่าวกะพราหมณ์นั้นว่า</p><p>พระอุทายีจะมีอัธยาศัยดีแค่ไหน      เพราะพระอุทายีได้จับอวัยวะน้อยใหญ่</p><p>ของดิฉันเหมือนที่ท่านจับดิฉัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 124</p><p>        พอได้ทราบดังนั้น  พราหมณ์จึงเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า พระ-</p><p>สมณะเชื้อสายพระศากยบุตรเหล่านี้   เป็นผู้ไม่ละอาย   ทุศีล  พูดเท็จ พระ-</p><p>สมณะเหล่านี้ยังจักปฏิญาณว่า   เป็นผู้ประพฤติธรรม    ประพฤติเรียบร้อย</p><p>ประพฤติพรหมจรรย์  พูดจริง   มีศีล   มีกัลยาณธรรม  ดังนี้เล่า   ความ</p><p>เป็นสมณะของพระสมณะเหล่านี้ไม่มี    ความเป็นพราหมณ์ของพระสมณะ</p><p>เหล่านี้ไม่มี  ความเป็นสมณะของพระสมณะเหล่านี้พินาศแล้ว   ความเป็น</p><p>พราหมณ์ของพระสมณะเหล่านี้พินาศแล้ว   ความเป็นสมณะของพระสมณะ</p><p>เหล่านี้จะมีแต่ไหน    ความเป็นพราหมณ์ของพระสมณะเหล่านี้จะมีแต่ไหน</p><p>พระสมณะเหล่านี้ปราศจากความเป็นสมณะแล้ว    พระสมณะเหล่านี้ปราศ-</p><p>จากความเป็นพราหมณ์แล้ว    ไฉนพระสมณอุทายี    จึงได้จับต้องอวัยวะ</p><p>น้อยใหญ่ของภรรยาเรา  ต่อไปกุลสตรี  กุลธิดา  กุลกุมารี  สะใภ้ผู้มีสกุล</p><p>กุลทาสี  จักไม่กล้าไปสู่อารามหรือวิหาร  เพราะถ้าไป  พระสมณะเชื้อสาย</p><p>พระศากยบุตรเหล่านั้น  ก็จะพึงประทุษร้ายเขา</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินพราหมณ์นั้น       เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ   มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา    ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า    ไฉนท่านพระอุทายี    จึง</p><p>ได้ถึงกายสังสัคคะกับมาตุคามเล่า     แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า</p><p>                      <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้า     รับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์    ใน</p><p>เพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถาม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 125</p><p>ท่านพระอุทายีว่า    ดูก่อนอุทายี          ข่าวว่าเธอถึงกายสังสัคคะกับมาตุคาม</p><p>จริงหรือ</p><p>        ท่านพระอุทายีทูลรับ ว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า ดูก่อนโมฆบุรุษ การกระทำ</p><p>ของเธอนั่นไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ     ไฉนเธอจึงได้ถึงกายสังสัคคะกับมาตุคามเล่า</p><p>        ดูก่อนโมฆบุรุษ   ธรรมอันเราแสดงแล้วโดยอเนกปริยาย    เพื่อ</p><p>คลายความกำหนัด  ไม่ใช่เพื่อมีความกำหนัด   เพื่อความพราก    ไม่ใช่</p><p>เพื่อความประกอบ      เพื่อความไม่ถือมั่น      ไม่ใช่เพื่อมีความถือมั่น</p><p>มิใช่หรือ   เมื่อธรรมชื่อนั้น    อันเราแสดงแล้วเพื่อคลายความกำหนัด</p><p>เธอยังจักคิดเพื่อมีความกำหนัด  เราแสดงเพื่อความพราก   เธอยังจัก</p><p>คิดเพื่อความประกอบ  เราแสดงเพื่อความไม่ถือมั่น   เธอยังจักคิดเพื่อ</p><p>มีความถือมั่น</p><p>        ดูก่อนโมฆบุรุษ    ธรรมอันเราแสดงแล้วโดยอเนกปริยาย   เพื่อ</p><p>เป็นที่สำรอกราคะ   เพื่อเป็นที่สร่างความเมา   เพื่อบรรเทาความกระหาย</p><p>เพื่อเพิกถอนอาลัย    เพื่อเข้าไปตัดวัฏฏะ   เพื่อสิ้นตัณหา    เพื่อคลาย</p><p>ความกำหนัด    เพื่อความดับทุกข์    เพื่อความไม่มีกิเลสเครื่องร้อยรัด</p><p>มิใช่หรือ</p><p>        การการละกามเราก็บอกแล้ว  การกำหนดรู้ความหมายในการ  การ</p><p>กำจัดความกระหายในกาม        การเพิกถอนความตรึกอันเกี่ยวด้วยกาม</p><p>การระงับความกลัดกลุ้มเพราะกาม   เราก็บอกไว้แล้วโดยอเนกปริยาย</p><p>มิใช่หรือ</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 126</p><p>        ดูก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำของเธอนั่น      ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุม-</p><p>ชนที่เลื่อมใสแล้ว  อันที่แท้ การกระทำของเธอนั่นนั่น   เป็นไปเพื่อความไม่</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของ</p><p>ชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>        ครั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุทายีโดยอเนกปริยาย</p><p>แล้ว      ทรงติโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน    ทรงสรรเสริญคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย    ความเป็น</p><p>คนบำรุงง่าย  ความมักน้อย  ความสันโดษ ความขัดเกลา ความกำจัด</p><p>อาการที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม   การปรารภความเพียรโดยอเนก-</p><p>ปริยาย     แล้วทรงทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น ที่เหมาะสมแก่</p><p>เรื่องนั้น   แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก  ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลแห่งสงฆ์ ๑  เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑  เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑  เพื่อความตั่งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 127</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้ว่าดังนี้:-</p><p>                                      <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๖.   ๒.   อนึ่ง    ภิกษุใดกำหนัดแล้ว    มีจิตแปรปรวนแล้ว ถึง</p><p>ความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม  คือจับมือก็ตาม   จับช้องผมก็ตาม</p><p>ลูบคลำอวัยวะอันใดอันหนึ่งก็ตาม   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>                                 <em>เรื่องพระอุทายี จบ</em></p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๓๗๖]   บทว่า  อนึ่ง . . . ใด ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด  มีการ</p><p>งานอย่างใด      มีชาติอย่างใด     มีชื่ออย่างใด     มีโคตรอย่างใด    มีปกติ</p><p>อย่างใด     มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด     มีอารมณ์อย่างใด    เป็นเถระก็ตาม</p><p>เป็นนวกะก็ตาม      เป็นมัชฌิมะก็ตาม       ผู้นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า</p><p>อนึ่ง. . .ใด.</p><p>        บทว่า  <strong>ภิกษุ</strong>   ความว่า  ที่ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>     เพราะอรรถว่า  ประพฤติภิกขาจริยวัตร     ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong></p><p>เพราะอรรถว่า     ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว      ชื่อว่า   <strong>ภิกษุ</strong>    โดยสมญา</p><p>ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  โดยปฏิญญา   ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นเอหิภิกษุ</p><p>ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong> เพราะอรรถว่า  เป็น ผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า</p><p><strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้เจริญ ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  มีสาร- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 128</p><p>ธรรม   ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>   เพราะอรรถว่า   เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า   เป็นพระอเสขะ   ชื่อว่า   ภิกษุ     เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อันสงฆ์</p><p>พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้แล้วด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ  ควร</p><p>แก่ฐานะ  บรรดาภิกษุเหล่านั้น ภิกษุนี้ใด  ที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบท</p><p>ให้แล้วด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบควรแก่ฐานะ  ภิกษุนี้  พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าทรงประสงค์ว่า  ภิกษุ   ในอรรถนี้.</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>กำหนัดแล้ว</strong>  คือ มีความยินดี มีความเพ่งเล็ง มีจิตปฏิพัทธ์.</p><p>        บทว่า   <strong>แปรปรวนแล้ว</strong>  ความว่า จิตที่ถูกราคะย้อมแล้ว ก็แปรปรวน</p><p>ทิ่ถูกโทสะประทุษร้ายแล้วก็แปรปรวน     ทิ่ถูกโมหะให้ลุ่มหลงแล้วก็แปร-</p><p>ปรวน   แต่ที่ว่าแปรปรวนโนอรรถนี้   ทรงประสงค์จิตทื่ถูกราคะย้อมแล้ว.</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>มาตุคาม</strong>  ไค้แก่  หญิงมนุษย์ ไม่ใช่หญิงยักษ์ ไม่ใช่หญิง</p><p>เปรต    ไม่ใช่สัตว์ดิรัจฉานตัวเมีย  โดยที่สุด  แม้เด็กหญิงที่เกิดในวันนั้น</p><p>ไม่ต้องพูดถึงหญิงผู้ใหญ่.</p><p>        บทว่า  <strong>กับ</strong>  คือ  ด้วยกัน.</p><p>        คำว่า   <strong>ถึงความเคล้าคลึงด้วยกาย</strong>  คือ  ที่เรียกกันว่าความประพฤติ</p><p>ล่วงเกิน.</p><p>        ทื่ชื่อว่า   <strong>มือ</strong>   คือ   หมายตั้งแต่ข้อศอกถึงปลายเล็บ.</p><p>        ทื่ชื่อว่า   <strong>ช้องผม</strong>  คือ  เป็นผมล้วนก็มี   แซมด้วยด้ายก็มี  แซมด้วย</p><p>ดอกไม้ก็     แซมด้วยเงินก็มี  แซมด้วยทองก็มี  แซมด้วยแก้วมุกดาก็มี</p><p>แซมด้วยแก้วมณีก็มี.</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>อวัยวะ</strong>  คือ เว้นมือและช้องผมเสีย  นอกนั้นชื่อว่าอวัยวะ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 129</p><p>        [๓๗๗]  ที่ชื่อว่า  <strong>ลูบคลำ</strong>   คือ  ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ</p><p>อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง.</p><p>        [๓๗๘]   ที่ชื่อว่า  <strong>ถูก</strong>   คือ  เพียงถูกต้อง  ที่ชื่อว่า คลำ  คือ จับ</p><p>เบา ๆ  ไปข้างโน้นข้างนี้    ที่ชื่อว่า  ลูบลง  คือ  ลูบลงเบื้องล่าง  ที่ชื่อว่า</p><p>ลูบขึ้น คือ  ลูบขึ้นเบื้องบน  ที่ชื่อว่า  ทับ  คือ กดลงข้างล่าง  ที่ชื่อว่า อุ้ม</p><p>คือ  ยกขึ้นข้างบน  ที่ชื่อว่า  ฉุด  คือ รั้งมา   ที่ชื่อว่า ผลัก คือ  ผลักไป</p><p>ที่ชื่อว่า กด คือ  จับอวัยวะกดลง  ที่ชื่อว่า  บีบ  คือ บีบกับวัตถุบางอย่าง</p><p>ที่ชื่อว่า  จับ  คือ  จับเฉย ๆ  ที่ชื่อว่า  ต้อง  คือ  เพียงต้องตัว.</p><p>        [๓๗๙]  บทว่า  <strong>สังฆาทิสส</strong>     ความว่า    สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาส</p><p>เพื่ออาบัตินั้นได้  ซักเข้าอาบัติเดิมได้  ให้มานัตได้  เรียกเข้าหมู่ได้  ไม่ใช่</p><p>คณะมากรูปด้วยกัน   ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว  เพราะฉะนั้น   จึงตรัสเรียกว่า</p><p>สังฆาทิเสส    คำว่า  สังฆาทิเสส  เป็นการขนานนาม    คือเป็นชื่อของ</p><p>อาบัตินิกายนั้นแล   แม้เพราะเหตุนั้น   จึงตรัสเรียกว่า   สังฆาทิเสส.</p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                         <strong>ภิกษุเปยยาล  สตรี-กายต่อกาย</strong></p><p>        [๓๘๐]   สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ   ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของสตรี  ด้วยกาย  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสงสัย   มีความกำหนัด  และถูก  คลำ ลูบลง</p><p>ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้นของสตรี</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติถุลลัจจัย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 130</p><p>        สตรีหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์     มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของสตรี  ด้วยกาย  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษ   มีความกำหนัด  และถูก</p><p>คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง  ซึ่งกาย</p><p>นั้นของสตรี  ด้วยกาย  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน    มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง   ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ   ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของสตรี  ด้วยกาย  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                <strong>บัณเฑาะก์-กายต่อกาย</strong></p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญเป็นบัณเฑาะก์  มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์ด้วยกาย   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสงสัย  มีความกำหนัด  และถูก  คลำ</p><p>ลูบขึ้น  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้น</p><p>ของบัณเฑาะก์  ด้วยกาย   ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ     มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ   ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน    มีความ</p><p>กำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับต้อง  ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฎ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 131</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง     ภิกษุมีความสำคัญเป็นสตรี     มีความกำหนัด</p><p>และถูก    คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด  บีบ  จับ  ท้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                   <strong>บุรุษ-กายต่อกาย</strong></p><p>        บุรุษหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ  มีความกำหนัด  และถูก</p><p>คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ ต้อง  ซึ่งกาย</p><p>นั้นของบุรุษ  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        บุรุษหนึ่ง  ภิกษุมีความสงสัย  มีความกำหนัด  และถูก  คลำ ลูบลง</p><p>ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของบุรุษ</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน   มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของบุรุษ  ด้วยกายต้องอาบัติทุกกฏ                            </p><p>        บุรุษหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด   และถูก</p><p>คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ   จับ   ต้อง   ซึ่ง</p><p>กายนั้นของบุรุษ  ด้วยกาย   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญเป็นบัณเฑาะก์     มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ   อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของบุรุษ  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                         <strong>สัตว์ดิรัจฉาน-กายต่อกาย</strong></p><p>        สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน   มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 132</p><p>จับ   ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสัตว์ดิรัจฉาน  ด้วยกายต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง   ภิกษุมีความสงสัย    มีความกำหนัด     และถูก</p><p>คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ จับ   ต้อง  ซึ่งกาย</p><p>นั้นของสัตว์ดิรัจฉาน  ด้วยกาย   ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญเป็นสตรี   มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ   อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ จับ ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้น  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ด้วยกาย   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญเป็นบัณเฑาะก์     มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด   บีบ</p><p>จับ   ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสัตว์ดิรัจฉาน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษ   มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของสัตว์ดิรัจฉาน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                             <strong>สตรีสองคน-กายต่อกาย</strong></p><p>        [๓๘๑]  สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน  มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ   จับ     ต้อง   ซึ่งกายนั้นของสตรีทั้งสองคน    ด้วยกาย    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส ๒  ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน     ภิกษุมีความสงสัยสตรีทั้งสองคน     มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ   จับ   ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของสตรีทั้งสองคน  ด้วยกาย   ต้องอาบัติถุลลัจจัย  ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน    มีความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 133</p><p>กำหนัด   และถูก  คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ อุ้ม ฉุด ผลัก  กด บีบ  จับ</p><p>ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสตรีทั้งสองคน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติถุลลัจจัย  ๒  ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษทั้งสองคน     มีความ</p><p>กำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ   อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ ต้อง ชึ่งกายนั้นของสตรีทั้งสองคน ด้วยกายต้องอาบัติถุลลัจจัย ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด</p><p>บีบ   จับ   ต้อง   ซึ่งกายนั้นของสตรีทั้งสองคน    ด้วยกาย     ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย  ๒  ตัว</p><p>                         <strong>บัณเฑาะก์สองคน-กายต่อกาย</strong></p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ จับ ต้อง   ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย  ๒  ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน  ภิกษุมีความสงสัย บัณเฑาะก์ทั้งสองคน   มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ    ต้อง    ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์ทั้งสองคน    ด้วยกาย   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฎ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน ภิกษุสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน  มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม   ฉุด  ผลัก  กด  บีบ จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 134</p><p>มีความกำหนัด   และถูก  คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ   อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ จับ ต้อง   ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  ด้วยกาย   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน     มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง   ลูบขึ้น  ทับ   อุ้ม  ฉุด   ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฎ ๒ ตัว</p><p>                       <strong>บุรุษสองคน-กายต่อกาย</strong></p><p>        บุรุษ ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน     มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของบุรุษทั้งสองคน ด้วยกายต้องอาบัติทุกกฎ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน    ภิกษุมีความสงสัยบุรุษทั้งสองคน     มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง   ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของบุรุษทั้งสองคน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก   คลำ  ลูบลง   ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของบุรุษทั้งสองคน    ด้วยกาย    ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญเป็นสตรีทั้งสองคน     มีความ</p><p>กำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของบุรุษทั้งสองคน  ด้วยกาย   ต้องอาบัติ ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  มีความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 135</p><p>กำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด บีบ จับ</p><p>ต้อง  ซึ่งกายนั้นของบุรุษทั้งสองคน  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว </p><p>                   <strong>สัตว์ดิรัจฉานสองตัว-กายต่อกาย</strong></p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ตัว  มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก</p><p>กด  บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองตัว     ด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว    ภิกษุมีความสงสัยสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองตัว   มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ   อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองตัว  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว    ภิกษุมีความสำคัญเป็นสตรีทั้งสองตัว    มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองตัว  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองตัว</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด   ผลัก  กด</p><p>บีบ จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้น  ของสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองตัว  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒  ตัว    ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษทั้งสองตัว    มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด</p><p>บีบ จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองตัว  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 136</p><p>                     <strong>สตรี  บัณเฑาะก์-กายต่อกาย</strong></p><p>        [๓๘๒]   สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี</p><p>ทั้งสองคน  มีความกำหนัด  และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ   อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก   กด   บีบ   จับ   ต้อง   ซึ่งกายนั้นของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง    ภิกษุมีความทั้งสองคน   มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น   ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้นของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสอง   ด้วยกาย   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฎ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง    บัณเฑาะก์หนึ่ง      ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสองคนมีความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก   กด   บีบ   จับ   ต้อง     ซึ่งกายนั้นของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติถุลลัจจัย  ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ   ต้อง  ซึ่งกายนั้น ของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฎ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ   อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้นของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสอง   ด้วยกาย   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 137</p><p>                           <strong>สตรี บุรุษ-กายต่อกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  บุรุษหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญ  ว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสตรีและบุรุษทั้งสอง   ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีหนึ่ง  บุรุษหนึ่ง  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน  มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด บีบ จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของสตรีและบุรุษทั้งสอง  ด้วยกายต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง  บุรุษหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก กด</p><p>บีบ  จับ ต้อง  ซึ่งกายของสตรีและบุรุษทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฎ   กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง   บุรุษหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษทั้งสองคน  มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสตรีและบุรุษทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง    บุรุษหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้ง-</p><p>สองคน   มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด  บีบ จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของสตรีและบุรุษทั้งสอง    ด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 138</p><p>                     <strong>สตรี      ดิรัจฉาน-กายต่อกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัดและถูก   คลำ  ลูบลง   ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้นของสตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ   กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีหนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง    ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง    มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ  ต้อง ซึ่งกายนั้นของสตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ด้วยกาย ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง  มีความกำหนัด   และถูก   คลำ   ลูบลง   ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของสตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง   สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง   ลูบขึ้น  ทับ อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของสตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง    ด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรีหนึ่ง สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด   และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก   กด   บีบ   จับ   ต้อง    ซึ่งกายนั้นของสตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 139</p><p>                         <strong>บัณเฑาะก์  บุรุษ-กายต่อกาย</strong></p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง   บุรุษหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้ง</p><p>สองคน   มีความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ    อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก กด บีบ จับ ต้อง  ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสอง  ด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  บุรุษหนึ่ง  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน    มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ   ต้อง   ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  บุรุษหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ ต้อง   ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  บุรุษหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสองคน   มีความกำหนัด  และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก   กด   บีบ   จับ   ต้อง    ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสอง</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒  ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  บุรุษหนึ่ง ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ   จับ   ต้อง  ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 140</p><p>                 <strong>บัณเฑาะก์  สัตว์ดิรัจฉาน-กายต่อกาย</strong></p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง     สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง      ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็น</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสอง  มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ อุ้ม</p><p>ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง  ซึ่งกายนั้น ของบัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง   สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง   มี</p><p>ความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง   ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ จับ ต้อง  ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง ด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด    และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด  บีบ  จับต้อง     ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง  มีความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม</p><p>ฉุด ผลัก  กด บีบ จับ ต้อง   ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง  ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์หนึ่ง   สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก   กด  บีบ  จับ  ต้อง     ซึ่งกายนั้นของบัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง  ด้วยกาย ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 141</p><p>                    <strong>บุรุษ  สัตว์ดิรัจฉาน-กายต่อกาย</strong></p><p>        บุรุษหนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญเป็นบุรุษทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของบุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง    ด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษหนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง    ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง   มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด  บีบ</p><p>จับ   ต้อง    ซึ่งกายนั้น  ของบุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง   ด้วยกาย   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>        บุรุษหนึ่ง สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้น  ของบุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>        บุรุษหนึ่งสัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของบุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง    ด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติ ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษหนึ่ง  สัตว์ดิรัจฉานหนึ่ง    ภิกษุมีความสำคัญเป็นบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด   และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น   ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด  บีบ  จับ   ต้อง    ซึ่งกายนั้นของบุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ด้วยกาย  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒  ตัว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 142</p><p>                 <strong>สตรี-กายต่อของเนื่องด้วยกาย</strong></p><p>        [๓๘๓]  สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ    อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด บีบ จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรี   ด้วยกาย   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๒ คน ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน มีความกำหนัด</p><p>และถูก   คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก   กด  บีบ  จัน ต้อง</p><p>ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรีทั้งสองคน   ด้วยกาย   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง   บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด</p><p>บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>ด้วยกาย   ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                <strong>สตรี-ของเนื่องด้วยกายต่อกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด   และถูก</p><p>คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม ฉุด  ผลัก  กด บีบ  จับ  ต้อง     ซึ่งกายนั้น</p><p>ของสตรี   ด้วยของเนื่องด้วยกาย  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญเป็นสตรีทั้งสองคน มีความกำหนัด</p><p>และถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด บีบ  จับ ต้อง    ซึ่ง</p><p>กายนั้นของสตรีทั้งสองคน     ด้วยของเนื่องด้วยกาย    ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด   และถูก  คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ อุ้ม ฉุด  ผลัก  กด บีบ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 143</p><p>จับ  ต้อง   ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสองคน   ด้วย</p><p>ของเนื่องด้วยกายต้องอาบัติทุกกฎ   กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>            <strong>สตรี-ของเนื่องด้วยกายต่อของเนื่องด้วยกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด   และถูก</p><p>คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ อุ้ม ฉุด  ผลัก  กด   บีบ  จับ ต้อง   ซึ่งของเนื่อง</p><p>ด้วยกายนั้นของสตรี   ด้วยของเนื่องด้วยกาย   ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญเป็นสตรีทั้งสองคน        มีความ</p><p>กำหนัด     และถูก คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ</p><p>ต้อง    ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรีทั้งสองคน    ด้วยของเนื่องด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฎ ๒  ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง   บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด บีบ</p><p>จับ  ต้อง   ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้น  ของสตรี   และบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>ด้วยของเนื่องด้วยกาย   ต้องอาบัติทุกกฎ ๒ ตัว</p><p>                           <strong>สตรี-ของที่โยนต่อกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรี    มีความกำหนัด    และถูก</p><p>ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสตรี  ด้วยของที่โยนไป  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน        มีความ</p><p>กำหนัด   และถูก   ต้อง  ซึ่งกายนั้น ของสตรีทั้งสองคน  ด้วยของที่โยนไป</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรีทั้งสองคน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 144</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>ด้วยของที่โยนไป  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                        <strong>สตรี-ของที่โยนต่อเนื่องด้วยกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง    ภิกษุสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และถูก   ต้อง</p><p>ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรี  ด้วยของที่โยนไป  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  ต้อง  ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรีทั้งสองคน  ด้วย</p><p>ของที่โยนไป  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด      และถูก   ต้อง      ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของสตรีและ</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสองด้วยของที่โยนไป  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                           <strong>สตรี-ของที่โยนต่อของที่โยน</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี    มีความกำหนัด  และถูก</p><p>ต้อง ซึ่งของที่โยนมานั้นของสตรี  ด้วยของที่โยนไป   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด  และถูก  ต้อง ซึ่งของที่โยนมานั้นของสตรีทั้งสอง  ด้วยของที่โยน</p><p>ไป ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และถูก  ต้อง  ซึ่งของที่โยนมานั้นของสตรีและบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสองด้วยของที่โยนไป  ต้องอาบัติทุกกฎ ๒ ตัว.</p><p>                                         <em>ภิกษุเปยยาล  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 145</p><p>                                     <strong>อิตถีเปยยาล</strong></p><p>                                <strong>สตรี-กายต่อกาย</strong></p><p>        [๓๘๔]   สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด</p><p>และสตรี  ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม ฉุด ผลัก  กด บีบ  จับ  ต้อง</p><p>ซึ่งกายนั้นของภิกษุด้วยกาย   ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ  พยายามด้วยกาย</p><p>รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี ๒  คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด    และสตรีทั้งสอง    ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ อุ้ม ฉุด ผลัก</p><p>กด  บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกายนั้นของภิกษุ   ด้วยกาย  ภิกษุมีความประสงค์</p><p>จะเสพ   พยายามด้วยกาย   รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน  มี</p><p>ความกำหนัด  และทั้งสองคน  ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม ฉุด ผลัก</p><p>กด บีบ  จับ  ต้อง   ซึ่งกายนั้นของภิกษุ  ด้วยกาย    ภิกษุมีความประสงค์</p><p>จะเสพ    พยายามด้วยกาย   รู้ตอบผัสสะอยู่    ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>                    <strong>สตรี-กายต่อของเนื่องด้วยกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และสตรี</p><p>ถูก  คลำ ลูบขึ้น  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม  ฉุด  ผลัก  กด บีบ  จับ ต้อง    ซึ่งของ</p><p>เนื่องด้วยกายนั้นของภิกษุ   ด้วยกาย   ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ  พยายาม</p><p>ด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด  และสตรีทั้งสองคน  ถูก  คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม ฉุด  ผลัก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 146</p><p>กด  บีบ  จับ   ต้อง    ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของภิกษุ   ด้วยกาย     ภิกษุมี</p><p>ความประสงค์จะเสพ   พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่ ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>ความกำหนัด    และทั้งสองคน    ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด บีบ  จับ  ต้อง     ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของภิกษุ     ด้วยกาย</p><p>ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ   พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                        <strong>สตรี-ของเนื่องด้วยกายต่อกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และสตรี</p><p>ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม ฉุด  ผลัก  กด  บีบ  จับ  ต้อง    ซึ่งกาย</p><p>นั้นของภิกษุ  ด้วยของเนื่องด้วยกาย  ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ  พยายาม</p><p>ด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด  และสตรีทั้งสองคน  ถูก  คลำ ลูบลง ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม ฉุด ผลัก</p><p>กด   บีบ  จับ ต้อง    ซึ่งกายนั้น ของภิกษุ  ด้วยของเนื่องด้วยกาย    ภิกษุมี</p><p>ความประสงค์จะเสพ  พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และทั้งสองคน   ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด  บีบ  จับ   ต้อง     ซึ่งกายนั้น  ของภิกษุ     ด้วยของเนื่องด้วยกาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 147</p><p>ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ   พยายามด้วยกาย   รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>          <strong>สตรี-ของเนื่องด้วยกายต่อของเนื่องด้วยกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และสตรี</p><p>ถูก  คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ  อุ้ม ฉุด  ผลัก  กด  บีบ จับ ต้อง    ซึ่งของ</p><p>เนื่องด้วยกายนั้นของภิกษุ    ด้วยของเนื่องด้วยกาย   ภิกษุมีความประสงค์</p><p>จะเสพ   พยายามด้วยกาย   รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน มีความกำหนัด</p><p>และสตรีทั้งสองคน  ถูก  คลำ ลูบลง  ลูบขึ้น ทับ อุ้ม ฉุด  ผลัก  กด บีบ</p><p>จับ  ต้อง  ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของภิกษุ  ด้วยของเนื่องด้วยกาย  ภิกษุ</p><p>มีความประสงค์จะเสพ     พยายามด้วยกาย    รู้ตอบผัสสะอยู่     ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด   และทั้งสองคน  ถูก  คลำ  ลูบลง  ลูบขึ้น  ทับ  อุ้ม  ฉุด</p><p>ผลัก  กด บีบ จับ ต้อง     ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของภิกษุ     ด้วยของ</p><p>เนื่องด้วยกาย  ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ พยายามด้วยกาย รู้ตอบผัสสะอยู่</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                                  <strong>สตรี-ของที่โยนต่อกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และสตรี</p><p>ถูก  ต้อง  ซึ่งกายนั้นของภิกษุ  ด้วยของที่โยน ไป  ภิกษุมีความประสงค์จะ</p><p>เสพ  พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 148</p><p>        สตรี ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด   และสตรีทั้งสองคน  ถูก  ต้อง   ซึ่งกายนั้นของภิกษุ  ด้วยของที่</p><p>โยนไป    ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ    พยายามด้วยกาย   รู้ตอบผัสสะอยู่</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และทั้งสองคน   ถูก  ต้อง  ซึ่งกายนั้น  ของภิกษุ  ด้วยของ</p><p>ที่โยนไป   ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ   พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                <strong>สตรี-ของที่โยนต่อของเนื่องด้วยกาย</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และสตรี</p><p>ถูก  ต้อง    ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้น ของภิกษุ   ด้วยของที่โยนไป   ภิกษุมี</p><p>ความประสงค์จะเสพ  พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด  และสตรีทั้งสองคน  ถูก  ต้อง  ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของภิกษุ</p><p>ด้วยของที่โยนไป   ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ   พยายามด้วยกาย   รู้ตอบ</p><p>ผัสสะอยู่   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง  ภิกษุมีความสำกัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด   และทั้งสองคน  ถูก   ต้อง   ซึ่งของเนื่องด้วยกายนั้นของ</p><p>ภิกษุ   ด้วยของที่โยนไป    ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ   พยายามด้วยกาย</p><p>รู้ตอบผัสสะอยู่   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                        <strong>สตรี-ของที่โยนต่อของที่โยน</strong></p><p>        สตรีหนึ่ง  ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด   และสตรี</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 149</p><p>ถูก   ต้อง   ซึ่งของที่โยนมานั้นของภิกษุ   ด้วยของที่โยนไป  ภิกษุมีความ</p><p>ประสงค์จะเสพ  พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่  ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน       มีความ</p><p>กำหนัด  และสตรีทั้งสองคน  ถูก  ต้อง ซึ่งของที่โยนมานั้นของภิกษุ  ด้วย</p><p>ของที่โยนไป  ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ  พยายามด้วยกาย    รู้ตอบผัสสะ</p><p>อยู่   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรีหนึ่ง  บัณเฑาะก์หนึ่ง   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด     และทั้งสองคน  ถูก  ต้อง  ซึ่งของที่โยนมานั้นของภิกษุ</p><p>ด้วยของที่โยนไป   ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ   พยายามด้วยกาย  รู้ตอบ</p><p>ผัสสะอยู่   ต้องอาบัติทุกกฎ ๒ ตัว.</p><p>                                         <em>อิตถีเปยยาล  จบ</em></p><p>        [๓๘๕]   ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ  พยายามด้วยกาย รู้ตอบผัสสะ</p><p>อยู่   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ    พยายามด้วยกาย     แต่ไม่รู้ตอบผัสสะ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ  แต่ไม่พยายามด้วยกาย  รู้ตอบผัสสะอยู่</p><p>ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุมีความประสงค์จะเสพ    แต่ไม่พยายามด้วยกาย    และไม่รู้ตอบ</p><p>ผัสสะ  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุมีความประสงค์จะให้พ้น    พยายามด้วยกาย    รู้ตอบผัสสะอยู่</p><p>ไม่ต้องอาบัติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 150</p><p>        ภิกษุมีความประสงค์จะให้พ้น    พยายามด้วยกาย  แต่ไม่รู้ตอบผัสสะ</p><p>ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุมีความประสงค์จะให้พ้น  แต่ไม่พยายามด้วยกาย   รู้ตอบผัสสะ</p><p>อยู่   ไม่ต้องอาบัติ</p><p>        ภิกษุมีความประสงค์จะให้พ้น     แต่ไม่พยายามด้วยกาย    และไม่รู้</p><p>ตอบผัสสะ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                           <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๓๘๖]  ภิกษุไม่จงใจถูกต้อง ๑  ภิกษุถูกต้องด้วยไม่มีสติ ๑  ภิกษุ</p><p>ไม่รู้ ๑   ภิกษุไม่ยินดี ๑   ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุผู้กระสับกระส่ายเพราะ</p><p>เวทนา ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑ ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                                           <strong>วินีตวัตถุ</strong></p><p>                                    <strong>คาถาแสดงชื่อเรื่อง</strong></p><p>        [๓๘๗ ]   เรื่องมารดา   เรื่องบิดา   เรื่องพี่    เรื่องน้อง   เรื่องชายา</p><p>เรื่องยักษี    เรื่องบัณเฑาะก์  เรื่องสตรีหลับ  เรื่องสตรีตาย  เรื่องสัตว์</p><p>ดิรัจฉานตัวเมีย  เรื่องตุ๊กตาไม้  เรื่องฉุดต่อ ๆ กัน  เรื่องสะพาน  เรื่อง     </p><p>หนทาง    เรื่องต้นไม้    เรื่องเรือ    เรื่องเชือก     เรื่องท่อนไม้   เรื่องดัน</p><p>ด้วยบาตร  เรื่องไหว้    เรื่องพยายามแต่มิได้จับต้อง.</p><p>                                       <strong>เรื่องมารดา</strong></p><p>        [๓๘๘]  ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งจับต้องมารดาด้วยความรัก</p><p>ฉันมารดา   เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 151</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>                                      <strong>เรื่องธิดา</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งจับต้องธิดาด้วยความรักฉันธิดา  เธอ</p><p>ได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ    จึงกราบ</p><p>ทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า     ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>                                <strong>เรื่องพี่น้องหญิง</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่ง   จับต้องพี่น้องหญิงด้วยความรักฉัน</p><p>พี่น้องหญิง   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                    <strong>เรื่องชายา</strong></p><p>        [๓๘๙]   ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่ง  ถึงความเคล้าคลึงด้วยกาย</p><p>กับปุราณทุติยิกา    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้น แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                                   <strong>เรื่องยักษี</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่ง    ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับนาง</p><p>ยักษิณี   เธอได้มีความว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 152</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ   ตรัสว่า    ดูก่อนภิกษุ    เธอ</p><p>ไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                 <strong>เรื่องบัณเฑาะก์</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล      ภิกษุรูปหนึ่ง       ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับ</p><p>บัณเฑาะก์    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว กระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                 <strong>เรื่องสตรีหลับ</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่ง    ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับสตรี</p><p>นอนหลับ     เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสส แล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                                <strong>เรื่องสตรีตาย</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่ง   ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับสตรี</p><p>ตายแล้ว      เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว กระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                    <strong>เรื่องสัตว์ดิรัจฉานตัวเมีย</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่ง    ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับสัตว์</p><p>ดิรัจฉานตัวเมีย    เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้น แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าๆ ตรัสว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติ ทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 153</p><p>                                   <strong>เรื่องตุ๊กตาไม้</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่ง   ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับตุ๊กตา</p><p>ไม้     เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า    ดูก่อนภิกษุ    เธอ</p><p>ไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องทุกกฏ</p><p>                                 <strong>เรื่องฉุดต่อ ๆ  กัน</strong></p><p>        [๓๙๐]    ก็โดยสมัยนั้นแล      สตรีจำนวนมากเอาแขนต่อ ๆ กันโอบ</p><p>พาภิกษุรูปหนึ่งไป    ภิกษุนั้นมีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แล้วกระมังหนอ        จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ  เธอยินดีไหม</p><p>        ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าไม่ยินดี  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดูก่อนภิกษุ  ภิกษุผู้ไม่ยินดี  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                    <strong>เรื่องสะพาน</strong></p><p>        [๓๙๑]    ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัด  เขย่าสะพาน</p><p>ที่สตรีขึ้นเดิน      เธอได้มีความรังเกียจว่า      เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                   <strong>เรื่องหนทาง</strong></p><p>        [๓๙๒]    ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งพบสตรีเดินสวนทางมา</p><p>มีความกำหนัด   ได้กระทบไหล่   เธอได้มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสสแล้ว กระมังหนอ    จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ</p><p>ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 154</p><p>                                       <strong>เรื่องต้นไม้</strong></p><p>        [๓๙๓]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัด    ได้เขย่า</p><p>ต้นไม้ที่สตรีขึ้น     เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าๆ ตรัสว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                         <strong>เรื่องเรือ</strong></p><p>        [๓๙๔]   ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัด   โคลงเรือ</p><p>ที่สตรีลงนั่ง   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                        <strong>เรื่องเชือก</strong></p><p>        [๓๙๕]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัด    กระตุก</p><p>เชีอกที่สตรีรับไว้   เธอได้มีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อน</p><p>ภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                   <strong>เรื่องท่อนไม้</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล     ภิกษุหนึ่งฉุดท่อนไม้ที่สตรีถือไว้    เธอได้มี</p><p>ความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ     จึงกราบทูล</p><p>เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอไม่ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                <strong>เรื่องดันด้วยบาตร</strong></p><p>        [๓๙๖]    ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัด  ดันสตรีไป </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 155</p><p>ด้วยบาตร    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                    <strong>เรื่องไหว้</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัด    ยกเท้าขึ้นถูกต้อง</p><p>สตรีผู้กำลังไหว้     เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราไม่ต้องสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุ   เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                  <strong>เรื่องพยายามแต่มิได้จับต้อง</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งพยายามว่าจะจับสตรี  แต่มิได้จับต้อง</p><p>เธอได้มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ     จึง</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า    ดูก่อนภิกษุ    เธอไม่</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                     <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๒  จบ</em></p><p>                       <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๒</strong></p><p><strong>                      กายสังสัคคสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>        กายสังสัคคสิกขาบทว่า  <strong>เตน สมเยน  พุทฺโธ   ภควา</strong>     เป็นอาทิ</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป       ในกายสังสัคคสิกขาบทนั้น  มีการพรรณนาบท</p><p>ที่ยังไม่ชัดเจน  ดังต่อไป:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 156</p><p>                          <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระอุทายี]</strong></p><p>        สองบทว่า  <strong>อรญฺเ    วิหรติ</strong>     ความว่า  ไม่ใช่อยู่ในป่าแผนกหนึ่ง</p><p>ต่างหาก   คือ  อยู่ที่สุดแดนข้างหนึ่งแห่งพระวิหารเขตวันนั่นเอง.</p><p>        สองบทว่า  <strong>มชฺเฌ  คพฺโภ</strong>     ความว่า ก็ที่ตรงกลางวิหารของท่าน</p><p>พระอุทายีนั้น  มีห้อง.</p><p>        บทว่า  <strong>สมนฺตาปริยาคาโร</strong>  ความว่า ก็โดยรอบห้องนั้น  มีระเบียง</p><p>โรงกลมเป็นเครื่องล้อม.    ได้ยินว่า  ห้องนั้น  ท่านพระอุทายีสร้างให้เป็น</p><p>ห้อง ๔ เหลี่ยมจตุรัสที่ตรงกลาง        โดยมีโรงกลมเป็นระเบียงล้อมในภาย</p><p>นอก  อย่างที่คนทั้งหลายอาจเพื่อจะเดินเวียนรอบภายในได้ทีเดียว.</p><p>        บทว่า <strong>สุปฺปญฺต</strong>  แปลว่า จัดตั้งไว้เรียบร้อย.    อธิบายว่า  เตียง</p><p>ดังนั้น     จัดวางไว้โดยประการใด ๆ และในโอกาสใด ๆ จึงจะก่อให้เกิด</p><p>ความเลื่อมใส   ให้ชาวโลกยินดี,   ท่านได้จัดตั้งไว้โดยประการนั้น ๆ  ใน</p><p>โอกาสนั้น ๆ.    แท้จริง  ท่านพระอุทายีนั้น     จะกระทำกิจแม้สักอย่างหนึ่ง</p><p>โดยยกข้อวัตรขึ้นเป็นประธานก็หามิได้.</p><p>        ข้อว่า   <strong>เอกจฺเจ  วาตปาเน</strong>      ความว่า  เปิดหน้าต่างทั้งหลายที่เมื่อ</p><p>ปิดแล้วมีความมืด   ปิดหน้าต่างทั้งหลายที่เมื่อเปิดแล้วมีแสงสว่าง.</p><p>        ข้อว่า   <strong>อว  วตฺเต   สา   พฺราหฺมณ    ต   พฺราหฺมณ   เอตทโวจ</strong></p><p>ความว่า   เมื่อพราหมณ์นั้นกล่าวสรรเสริญอย่างนี้    นางพราหมณีนั้นเข้าใจ</p><p>ว่า    พราหมณ์นี้เลื่อมใสแล้ว    ชะรอยอยากจะบวช   เมื่อจะเปิดเผยอาการ</p><p>ที่น่าบัดสีนั้นของตน   แม้ควรปกปิดไว้  มีความมุ่งหมายจะตัดรอนศรัทธา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 157</p><p>ของพราหมณ์นั้นอย่างเดียว   จึงได้กล่าวคำมีอาทิว่า  <strong>กุโต  ตสฺส  อุฬา-</strong></p><p><strong>รตฺตตา*</strong>  นี้</p><p>        ในบทว่า <strong>อุฬารตฺตตา</strong>   นั้น มีวิเคราะห์ว่า ตน (อัธยาศัย) ของผู้นั้น</p><p>โอฬาร (ดี);    เพราะเหตุนั้น  จึงชื่อว่า  มีตนอันโอฬาร.   ภาวะแห่งบุคคล</p><p>ผู้มีตนอัน โอฬารนั้น    ชื่อว่า <strong>อุฬารตฺตตา.</strong></p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในคำว่า <strong>กุลิตฺถีหิ</strong>  เป็นต้นต่อไป:-</p><p>        หญิงแม่เจ้าเรือนทั้งหลาย  ชื่อว่า  <strong>กุลสตรี.</strong>     พวกลูกสาวของตระกูล</p><p>ผู้ไปกับบุรุษอื่นได้  ชื่อว่า<strong> กุลธิดา</strong>.     พวกหญิงวัยรุ่นมีใจยังไม่หนักแน่น</p><p>เรียกชื่อว่า <strong>กุลมารี.</strong>    หญิงสาวที่เขานำมาจากตระกูลอื่น   เพื่อเด็กหนุ่ม</p><p>ในตระกูล  เรียกชื่อว่า <strong>กุลสุณหา.</strong></p><p>              <strong>(อธิบายสิกขาบทวิภังค์ว่าด้วยถูกราคะครอบงำ)</strong></p><p>        บทว่า <strong>โอติณฺโณ</strong> นั้น   ได้แก่  ผู้อันราคะซึ่งเกิดในภายในครอบงำ</p><p>แล้ว    ประหนึ่งสัตว์ทั้งหลาย      ที่ถูกยักษ์เป็นต้นข่มขื่นเอาไว้ฉะนั้น.     อีก</p><p>อย่างหนึ่ง   เมื่อไม่พิจารณากำหนัดอยู่ในฐานะที่น่ากำหนัด   ชื่อว่าหยั่งลง</p><p>สู่ความกำหนัดเอง    ดังสัตว์ที่ไม่พิจารณาตกหลุมเป็นต้นฉะนั้น.     ก็คำว่า</p><p><strong>โอติณฺโณ</strong>   นี้   เป็นชื่อของภิกษุผู้สะพรั่งด้วยราคะ เท่านั้น  แม้โดยประการ</p><p>ทั้งสอง;     เพราะฉะนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสบทภาชนะแห่งบทว่า</p><p><strong>โอติณฺโณ</strong> นั้น   อย่างนี้ว่า   ผู้กำหนัดนัก  ผู้มีความเพ่งเล็ง  ผู้มีจิตปฏิพัทธ์</p><p>ชื่อว่า  ผู้ถูกราคะครอบงำ.</p><p>*บาลี  เป็นอุฬารตา. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 158</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น       บทว่า <strong>สารตฺโต</strong>  ได้แก่ ผู้กำหนัดจัด  ด้วย</p><p>กายสังสัคคราคะ.</p><p>        บทว่า  <strong>อเปกฺขวา</strong>    ได้แก่  ผู้มีความเพ่งเล่ง    ด้วยความมุ่งหมายใน</p><p>กายสังสัคคะ.</p><p>        บทว่า <strong>ปฏิพทฺธจิตฺโต</strong>  ได้แก่  ผู้มีจิตผูกพันในวัตถุนั้น    ด้วยกาย</p><p>สังสัคคราคะนั่นแหละ.</p><p>        บทว่า วิปริณเตน   มีความว่าจิตที่ละปกติ   กล่าวคือภวังคสันตติ</p><p>ที่บริสุทธิ์เสีย     เป็นไปโดยประการอื่น   จัดว่าแปรปรวนไปผิดรูป   หรือ</p><p>เปลี่ยนแปลงไปผิดรูป.    อธิบายว่า   จิตเปลี่ยนแปลงอย่างใด  ชื่อว่าผิดรูป,</p><p>มีจิตเปลี่ยนแปลงไปอย่างนั้น.      ก็เพราะเหตุที่จิตนั้นไม่ล่วงเลยความประ-</p><p>กอบพร้อมด้วยกิเลส   มีราคะเป็นต้นไปได้;    ฉะนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>เมื่อตรัสบทภาชนะแห่งบทว่า  <strong>วิปริณต</strong>   นั้น  โดยนัยเป็นต้นว่า <strong>วิปริณตนฺติ</strong></p><p><strong>รตฺตมฺปิ   จิตฺต</strong>  แล้วจะทรงแสดงอรรถที่ประสงค์ในสิกขาบทนี้ในที่สุด จึง</p><p>ตรัสว่า   ก็แต่ว่า   จิตที่กำหนัดแล้ว    ชื่อว่าจิตแปรปรวน   ซึ่งประสงค์ใน</p><p>อรรถนี้.</p><p>        บทว่า <strong>ตทหุชาตา</strong>   ได้แก่  เด็กหญิงที่เกิดในวันนั้น  คือ สักว่าเกิด</p><p>ยังมีสีเป็นชิ้นเนื้อสด.   จริงอยู่   ในเพราะเคล้าคลึงกายกับเด็กหญิง แม้เห็น</p><p>ปานนี้     ก็ย่อมเป็นสังฆาทิเสส,    ในเพราะก้าวล่วงด้วยเมถุน    ย่อมเป็น</p><p>ปาราชิก,   และในเพราะยินดีด้วยรโหนิสัชชะ  ย่อมเป็นปาจิตตีย์.</p><p>        บทว่า   <strong>ปเคว</strong>   ได้แก่  ก่อนทีเดียว.</p><p>        สองบทว่า  <strong>กายสสคฺค สมาปชฺเชยฺย</strong>       มีความว่า พึงถึงความ</p><p>ประชิดกายมีจับมือเป็นต้น      คือ  ความเป็นผู้เคล้าคลึงด้วยกาย.     ก็กาย- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 159</p><p>สังสัคคะของภิกษุผู้เข้าถึงความเคล้าคลึงด้วยกายนั่นแหละ       โดยใจความ</p><p>ย่อมเป็นอัชฌาจาร       คือ  ความประพฤติล่วงแดนแห่งสำรวมด้วยอำนาจ</p><p>ราคะ;     เพราะเหตุนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าเมื่อจะทรงแสดงเนื้อความโดย</p><p>ย่อแห่งสองบทนั้น   จึงตรัสบทภาชนะว่า   เราเรียกอัชฌาจาร.</p><p>        บทว่า  <strong>หตฺถคฺคาห  วา</strong>  เป็นต้น     เป็นบทจำแนกของสองบทนั้น</p><p>ท่านแสดงโดยพิสดาร   ในสิกขาบทนี้.   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำเป็นต้น</p><p>ว่า   <strong>หตฺโถ  นาม  กุปฺปร  อุปาทาย</strong>     เพื่อแสดงวิภาคแห่งอวัยวะ    มีมือ</p><p>เป็นต้น  ในบทภาชนะนั้น.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  สองบทว่า <strong>กุปฺปร  อุปาทาย</strong>  มีความว่า หมาย</p><p>ถึงที่ต่อใหญ่ที่สอง   (ตั้งแต่ข้อศอกลงไป).       แต่ในที่อื่นตั้งแต่ต้นแขนถึง</p><p>ปลายเล็บ    จัดเป็นมือ.   ในที่นี้   ประสงค์ตั้งแต่ข้อศอกพร้อมทั้งปลาย</p><p>เล็บ.</p><p>        บทว่า <strong>สุทฺเกสาน</strong>   ได้แก่  ผมที่ไม่เจือด้วยด้ายเป็นต้น           คือ</p><p>ผมล้วน ๆ นั่นเอง.      คำว่า  <strong>ช้อง</strong>  นี้     เป็นชื่อของมัดผมที่ถักด้วยผม  ๓</p><p>เกลียว.</p><p>        บทว่า  <strong>สุตฺตมิสฺสา</strong>   ได้แก่  ช้องที่เขาเอาด้าย  ๕  สี   แซมในผม.</p><p>        บทว่า  <strong>มาลามิสฺสา</strong>     ได้แก่   ช้องที่เขาแซมด้วยดอกมะลิเป็นต้น</p><p>หรือถักด้วยผม ๓ เกลียว.     อีกอย่างหนึ่ง    กำผมที่แซมด้วยดอกไม้อย่าง</p><p>เดียว  แม้ไม่ได้ถัก   ก็พึงทราบว่า  ช้อง ในที่นี้.</p><p>        บทว่า <strong>หิรญฺมิสฺสา</strong>  ได้แก่  ช้องที่แซมด้วยระเบียบกหาปณะ.</p><p>        บทว่า  <strong>สุวณฺณมิสสา</strong>    ได้แก่  ช้องที่ประดับด้วยสายสร้อยทองคำ</p><p>หรือด้วยสังวาลเป็นต้น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 160</p><p>        บทว่า <strong>มุตฺตามิสฺสา</strong>  ได้แก่  ช้องที่ประดับด้วยแก้วมุกดา.</p><p>        บทว่า  <strong>มณิมิสฺสา</strong>  ได้แก่  ช้องที่ประดับด้วยแก้วมณีร้อยด้าย.   จริง</p><p>อยู่   เมื่อภิกษุจับช้องชนิดใดชนิดหนึ่งในช้องเหล่านี้เป็นสังฆาทิเสสทั้งนั้น.</p><p>ความพ้นไม่มีแก่ภิกษุผู้แก้ตัวว่า   ข้าพเจ้าได้จับช้องที่เจือ.</p><p>        ส่วนผม   เป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงถือเอาด้วยเวณิศัพท์   ใน</p><p>บทว่า  <strong>เวณิคฺคาห</strong>  นี้.      เพราะเหตุนั้น    แม้ภิกษุใดจับผมเส้นเดียว,    แม้</p><p>ภิกษุนั้น  ก็เป็นอาบัติเหมือนกัน.</p><p>        ร่างกายที่เหลือ   เว้นมือและช้องผมมีประการทุกอย่าง  ซึ่งมีลักษณะ</p><p>ดังที่กล่าวแล้ว     ในคำว่า <strong>หตฺถญฺจ  เวณิญฺจ  เปตฺวา</strong>  นี้   พึงทราบว่า</p><p>อวัยวะ   บรรดาอวัยวะมีมือเป็นต้น   ที่กำหนดแล้วอย่างนี้ การจับมือ ชื่อว่า</p><p><strong>หัตถัคคาหะ.</strong>     การจับช้องผม   ชื่อว่า  <strong>เวณิคคาหะ</strong>.    การลูบคลำสรีระที่</p><p>เหลือ  ชื่อว่า  การลูบคลำอวัยวะอันใดอันหนึ่งก็ตาม   อรรถนี้ว่า  ภิกษุใด</p><p>พึงถึงการจับมือก็ตาม    การจับช้องผมก็ตาม    การลูบคลำอวัยวะอย่างใด</p><p>อย่างหนึ่งก็ตาม,   เป็นกองอาบัติสังฆาทิเสสแก่ภิกษุนั้น  ดังนี้   เป็นใจความ</p><p>แห่งสิกขาบท.</p><p>          <strong>[อรรถกถาธิบายบทภาชนีย์ว่าด้วยการจับมือเป็นต้น]</strong></p><p>        อนึ่ง  การจับมือก็ดี  การจับช้องผมก็ดี   การลูบคลำอวัยวะที่เหลือ</p><p>ก็ดี  ทั้งหมดโดยความต่างกันมี ๑๒ อย่าง   เพราะฉะนั้น  เพื่อแสดงความ</p><p>ต่างกันนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้า  จึงตรัสบทภาชนะแห่งบทว่า <strong>หัตถัคคาหะ</strong></p><p>เป็นต้นนั้น  โดยนัยมีอาทิว่า <strong>อามสนา   ปรามสนา</strong> ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 161</p><p>        บรรดาบทว่า  <strong>อามสนา</strong>   เป็นต้นนั้น  ๒  บทที่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ตรัสว่า <strong>อามสนา นาม อามฏฺมตตา</strong>  และว่า  <strong>ฉุปนนฺนาม  ผุฏฺมตฺตา</strong> นี้</p><p>มีความแปลกกันดังต่อไปนี้    การถูกต้อง  คือ  การเสียดสีในโอกาสที่</p><p>ถูกต้องเท่านั้น  ไม่ถึงกับเลยโอกาสที่ถูกต้องไป  ชื่อว่า <strong>อามสนา.</strong>   จริงอยู่</p><p>การเสียดสีนี้   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า  <strong>อามัฏฐมัตตา.</strong>    กิริยาสักว่า</p><p>ถูกต้องไม่เสียดสี  ชื่อว่า  <strong>ฉุปนัง.</strong>     ถึงแม้ในบทเดียวกันนั้นเองที่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าตรัสไว้  ในนิเทศแห่ง  <strong>อุมฺมสนา</strong>  และ  <strong>อุลฺลงฺฆนา</strong>  ว่า <strong>อุทธ</strong></p><p><strong>อุจฺจารณา</strong>  ดังนี้     ก็มีความแปลกกันดังต่อไปนี้:-         บทที่ ๑     ตรัสด้วย</p><p>สามารถแห่งกายของคนถูกต้องข้างบนกายของหญิง.    บทที่ ๒   ตรัสด้วย</p><p>สามารถแห่งการยกกายของหญิงขึ้น.    บทที่เหลือ   ปรากฏชัดแล้วแล.</p><p>        บัดนี้   พระผู้มีพระภาคเจ้า    เมื่อจะทรงแสดงประเภทแห่งอาบัติโดย</p><p>พิสดาร   ด้วย สามารถแห่งบทเหล่านี้      ของภิกษุผู้ถูกราคะครอบงำแล้วมีจิต</p><p>แปรปรวน   ถึงความเคล้าคลึงกาย   จึงตรัสคำเป็นต้นว่า   หญิง ๑    ภิกษุ</p><p>มีความสำคัญว่าเป็นหญิง ๑    มีความกำหนัด ๑   เคล้าคลึงกายด้วยกายกับ</p><p>หญิงนั้น ๑ ดังนี้.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยบทเหล่านั้น ดังนี้:-    คำว่า  <strong>ภิกฺขุ   จ   น   อิตฺถิยา</strong></p><p><strong>กาเยน   กาย</strong>   ความว่า   ภิกษุนั้นมีความกำหนัด ๑   มีความสำคัญเป็น</p><p>หญิง ๑ (เคล้าคลึงกายของหญิง)  ด้วยกายของตน   บทว่า   <strong>น</strong>   เป็นเพียง</p><p>นิบาต.    อีกอย่างหนึ่ง  ความว่า (เคล้าคลึง) กายนั่น    คือ  กายต่างด้วยมือ</p><p>เป็นต้นของหญิงนั้น.</p><p>        คำว่า  <strong>อามสติ   ปรามสิ</strong>  ความว่า    ก็ภิกษุประพฤติล่วงละเมิด</p><p>โดยอาการแม้อย่างหนึ่ง     บรรดาการจับต้องเป็นต้นเหล่านี้นั่นแล     ต้อง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 162</p><p>สังฆาทิเสส,    ในการจับต้องเป็นต้นนั้น    เมื่อภิกษุจับต้องคราวเดียวเป็น</p><p>อาบัติตัวเดียว,   เมื่อจับต้องบ่อย ๆ เป็นสังฆาทิเสสทุก ๆ ประโยค.    เเม้</p><p>เมื่อลูบคลำ  หากว่า  ไม่ปล่อยให้พ้นจากกายเลย  ส่าย  ย้าย   ไส   มือก็ดี</p><p>กายก็ดี  ของตนไปข้างโน้น   ข้างนี้,  เมื่อลูบคลำอยู่  แม้ตลอดทั้งวัน     ก็</p><p>เป็นอาบัติตัวเดียวเท่านั้น.    ถ้าปล่อยให้พ้นจากกายแล้ว ๆ เล่า ๆ ลูบคลำ</p><p>เป็นอาบัติทุก ๆ ประโยค.  เมื่อลูบลง  ถ้าไม่ให้พ้นจากกายเลย  ลูบตั้งแต่</p><p>กระหม่อมของหญิงลงไปจนถึงหลังเท้า ก็เป็นอาบัติเพียงตัวเดียว.  ก็  ถ้าว่า</p><p>ถึงที่นั้น ๆ    บรรดาที่มีท้องเป็นต้น    ปล่อย (มือ) แล้วลูบลงไป   เป็น</p><p>อาบัติทุก ๆ ประโยค.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยแม้ในการลูบขึ้น ดังนี้:-  เมื่อภิกษุลูบขึ้นตั้งแต่เท้า</p><p>ไปจนถึงศีรษะ  ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยการทับลง  ดังนี้:-    เมื่อภิกษุจับมาตุคามที่ผม</p><p>แล้วกดลง    กระทำอัชฌาจารตามปรารถนา    มีการจูบเป็นต้นแล้วปล่อย</p><p>เป็นอาบัติตัวเดียว.   เมื่อภิกษุกดหญิงที่เงยขึ้นแล้ว  ให้ก้มลงบ่อย  ๆ   เป็น</p><p>อาบัติทุก ๆ ประโยค.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยแม้ในการอุ้ม  ดังนี้:-        เมื่อภิกษุจับมาตุคามที่ผม</p><p>ก็ดี  ที่มือทั้งสองก็ดี  ให้ลุกขึ้น  มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในการฉุด ดังนี้:-    ภิกษุฉุดมาตุคามให้หันหน้ามา</p><p>หาตน   ยังไม่ปล่อย  ( มือ) เพียงใด  เป็นอาบัติตัวเดียวเพียงนั้นแล    เมื่อ</p><p>ปล่อยวาง (มือ) แล้วกลับฉุดมาแม้อีก เป็นอาบัติทุก ๆ ประโยค.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในการผลัก  ดังนี้:-    ก็เมื่อภิกษุจับที่หลังมาตุคาม</p><p>ลับหลังแล้วผลักไป  มีนัยเช่นนี้เหมือนกัน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 163</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในการกด  ดังนี้:-   เมื่อภิกษุจับที่มือ   หรือที่แขน</p><p>มาตุคามให้แน่นแล้ว     เดินไปแม้สิ้นระยะโยชน์หนึ่ง    เป็นอาบัติเพียงตัว</p><p>เดียว.  เมื่อปล่อยจับ ๆ  เป็นอาบัติทุกๆ ประโยค,   พระมหาสุมเถระกล่าวว่า</p><p>เมื่อไม่ปล่อยถูกต้อง  หรือสวมกอดก็ดี  บ่อย ๆ เป็นอาบัติทุก ๆ ประโยค</p><p>ฝ่ายพระมหาปทุมเถระกล่าวว่า  การจับเดิมนั่นแหละเป็นประมาณ,  เพราะ-</p><p>เหตุนั้น      ภิกษุยังไม่ปล่อย  (มือ)  ตราบใด      เป็นอาบัติเพียงตัวเดียว</p><p>ตราบนั้น.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในการบีบ  ดังนี้:-  เมื่อภิกษุบีบด้วยผ้าก็ดี เครื่อง</p><p>ประดับก็ดี   ไม่ถูกต้องตัวเป็นถุลลัจจัย,   เมื่อถูกต้องตัว    เป็นสังฆาทิเสส</p><p>เป็นอาบัติตัวเดียวโดยประโยคเดียว,   เป็นอาบัติต่าง ๆ ด้วยประโยคต่าง ๆ</p><p>กัน.    ในการจับและถูกต้อง   แม้เมื่อไม่กระทำวิการอะไร ๆ อื่น  ย่อมต้อง</p><p>อาบัติแม้ด้วยอาการเพียงจับ   เพียงถูกต้อง.</p><p>        บรรดาอาการ  มีการจับต้องเป็นต้นนี้    อย่างกล่าวมานี้   เมื่อภิกษุ</p><p>มีความสำคัญในหญิงว่าเป็นผู้หญิง   ประพฤติล่วงละเมิดด้วยอาการแม้อย่าง</p><p>หนึ่ง     เป็นสังฆาทิเสส.    เป็นถุลลัจจัยแก่ภิกษุผู้มีความสงสัย     แม้ภิกษุ</p><p>สำคัญในหญิงว่าเป็นบัณเฑาะก์  เป็นบุรุษ  และเป็นดิรัจฉาน  ก็เป็นถุลลัจจัย</p><p>เหมือนกัน.      เป็นถุลลัจจัยแก่ภิกษุผู้มีความสำคัญในบัณเฑาะก์ว่าเป็น</p><p>บัณเฑาะก์   เป็นทุกกฏแก่ภิกษุผู้มีความสงสัย.    สำหรับภิกษุผู้สำคัญ  (ใน</p><p>บัณเฑาะก์) ว่าเป็นบุรุษ   เป็นดิรัจฉาน   และเป็นหญิงเป็นทุกกฏเหมือนกัน.</p><p>ภิกษุมีความสำคัญในบุรุษว่า  เป็นบุรุษก็ดี  มีความสงสัยก็ดี มีความสำคัญ</p><p>ว่า  เป็นหญิง  เป็นบัณเฑาะก์   เป็นสัตว์ดิรัจฉานก็ดี   เป็นทุกกฏทั้งนั้น.</p><p>แม้ในสัตว์ดิรัจฉาน  ก็เป็นทุกกฎโดยอาการทุกอย่างเหมือนกันแล. บัณฑิต </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 164</p><p>พึงกำหนดอาบัติเหล่านี้     ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในเอกมูลกันแล้ว</p><p>ทราบอาบัติทวีคูณ     แม้ในทวิมูลกัน ที่ตรัสโดยอุบายนี้     และโดยอำนาจ</p><p>แห่งคำว่า   <strong>เทฺว อิตฺถิโย  ทฺวินฺน  อิตฺถีน</strong> เป็นต้น.</p><p>เหมือนอย่างว่า  ในหญิง ๒ คน  พึงทราบสังฆาทิเสส  ๒  ตัว  ฉันใด</p><p>ในหญิงมากคน   พึงทราบสังฆาทิเสสมากตัว  ฉันนั้น.    จริงอยู่   ภิกษุใด</p><p>เอาแขนทั้งสองรวบจับหญิงมีจำนวนมากคนที่ยืนรวมกันอยู่   ภิกษุนั้นต้อง</p><p>สังฆาทิเสสมากตัว    ด้วยการนับจำนวนหญิงที่ตนถูกต้อง     ต้องถุลลัจจัย</p><p>ด้วยการนับหญิงที่อยู่ตรงกลาง.    จริงอยู่    หญิงเหล่านั้นย่อมเป็นอันภิกษุ</p><p>นั้นจับต้องด้วยของเนื่องด้วยกาย.</p><p>        อนึ่ง   ภิกษุใด   จับนิ้วมือ   หรือผมของหญิงจำนวนมากรวมกัน,</p><p>ภิกษุนั้น   พระวินัยธรอย่านับนิ้วมือ   หรือเส้นผมปรับ    พึงนับหญิงปรับ</p><p>ด้วยสังฆาทิเสส        และเธอย่อมต้องถุลลัจจัยด้วยการนับหญิงทั้งหลายผู้มี</p><p>นิ้วมือและผมอยู่ตรงกลาง.  จริงอยู่  หญิงเหล่านั้น  ย่อมเป็นผู้อันภิกษุนั้น</p><p>จับต้องแล้ว     ด้วยของที่เนื่องด้วยกาย     แต่เมื่อภิกษุรวบจับหญิงเป็นอัน</p><p>มาก   ด้วยของที่เนื่องด้วยกาย  มีเชือกและผ้าเป็นต้น    ย่อมต้องอาบัติถุล-</p><p>ลัจจัย   ด้วยการนับหญิงทั้งหมดผู้อยู่ภายในวงล้อมนั้นแล.     ในมหาปัจจรี</p><p>ท่านปรับทุกกฏ  ในพวกหญิงที่ไม่ได้ถูกต้องด้วย.   บรรดานัยก่อนและนัย</p><p>ที่ท่านกล่าวไว้ในมหาปัจจรีนั้น    เพราะขึ้นชื่อว่า    การจับต้องของเนื่อง</p><p>ด้วยกาย  กับของเนื่องด้วยกาย  ไม่มีในบาลี;   เพราะฉะนั้นแล   นัยก่อน</p><p>ที่ท่านรวบรวมของเนื่องด้วยกายทั้งหมดเข้าด้วยกัน          กล่าวไว้ในมหา-</p><p>อรรถกถาและกุรุนที  ปรากฏว่าถูกต้องกว่าในอธิการนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 165</p><p>        ก็ภิกษุใดมีความกำหนัดจัดเท่ากัน      ในหญิงทั้งหลายผู้ยืนเอามือจับ</p><p>มือกันอยู่ตามลำดับ  จับหญิงหนึ่งที่มือ,   ภิกษุนั้นย่อมต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสสตัวเดียว  ด้วยสามารถแห่งหญิงคนที่ตนจับ,  ต้องอาบัติถุลลัจจัยหลาย</p><p>ตัว    ตามจำนวนแห่งหญิงนอกนี้    โดยนัยก่อนนั่นแล.   ถ้าว่าภิกษุนั้นจับ</p><p>หญิงนั้น   ที่ผ้า   หรือที่ดอกไม้อันเป็นของเนื่องด้วยกาย   ย่อมต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยมากตัว  ตามจำนวนแห่งหญิงทั้งหมด.  เหมือนอย่างว่า ภิกษุรวบ</p><p>จับหญิงทั้งหลาย     ด้วยเชือกและผ้าเป็นต้น    ย่อมเป็นอันจับต้องหล่อนแม้</p><p>ทั้งหมด ด้วยของเนื่องด้วยกาย  ฉันใดแล,   แม้ในอธิการนี้   หญิงทั้งหมด</p><p>ก็เป็นอันภิกษุจับต้องแล้ว     ด้วยของเนื่องด้วยกาย      ฉันนั้นเหมือนกัน</p><p>ฉะนี้แล.</p><p>        ก็ถ้าว่า     หญิงเหล่านั้นยืนจับกันและกันที่ชายผ้า,     และภิกษุนี้จับ</p><p>หญิงคนแรกในบรรดาหญิงเหล่านั้น    ที่มือ,     เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ด้วยอำนาจแห่งหญิงคนที่ตนจับ,   ต้องทุกกฏหลายตัวตามจำนวนแห่งหญิง</p><p>นอกนี้   โดยนัยก่อนนั่นแล.  ด้วยว่า  ของที่เนื่องด้วยกายกับของที่เนื่องด้วย</p><p>กายของหญิงเหล่านั้นทั้งหมด   เป็นอันภิกษุนั้นจับต้องแล้ว    โดยนัยก่อน</p><p>เหมือนกัน.   ก็ถ้าแม้นว่า    ภิกษุนั้นจับหญิงนั้นเฉพาะของที่เนื่องด้วยกาย</p><p>เท่านั้น,      ต้องทุกกฎหลายตัวตามจำนวนแห่งหญิงนอกนี้    โดยนัยถัดมา</p><p>นั่นเอง.</p><p>        ก็ภิกษุใด     เบียดผู้หญิงที่นุ่งผ้าหนา    ถูกผ้าด้วยกายสังสัคคราคะ,</p><p>ภิกษุนั้นต้องถุลลัจจัย   เบียดผู้หญิงที่นุ่งผ้าบางถูกผ้า,   ถ้าว่าในที่ซึ่งถูกกัน</p><p>นั้น   ขนของผู้หญิงที่ลอดออกจากรูผ้าถูกภิกษุ  หรือขนของภิกษุแยงเข้าไป</p><p>ถูกหญิง   หรือขนทั้งสองฝ่ายถูกกันเท่านั้น,   เป็นสังฆาทิเสส.   เพราะว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 166</p><p>แม้ถูกรูปที่มีวิญญาณครอง  หรือไม่มีวิญญาณครอง (ของหญิง) ด้วยกรรม-</p><p>ชรูปที่มีวิญาณ (ของตน)  ก็ดี     ถูกรูปที่มีวิญญาณครอง     หรือไม่มี-</p><p>วิญญาณครอง (ของหญิง)  ด้วยผมเป็นต้น    แม้ไม่มีวิญญาณครองก็ดี  ย่อม</p><p>ต้องสังฆาทิเสสเหมือนกัน.  ในการที่ขนต่อขนถูกกันนั้น ในกุรุนทีกล่าวว่า</p><p>พึงนับขนปรับสังฆาทิเสส.    แต่ในมหาอรรถกถากล่าวว่า    ไม่ควรนับขน</p><p>ปรับอาบัติ,    ภิกษุนั้นต้องสังฆาทิเสสตัวเดียวเท่านั้น    ส่วนภิกษุไม่ปูลาด</p><p>นอนบนเตียงของสงฆ์   จึงควรนับขนปรับอาบัติ.    คำของพระอรรถกถา</p><p>นั่นแหละชอบ.  เพราะว่า   อาบัตินี้ปรับด้วยอำนาจแห่งหญิง   ไม่ใช่ปรับ</p><p>ด้วยอำนาจแห่งส่วน  ฉะนี้แล.</p><p>                   <strong>[ความต่างกันแห่งมติของพระเถระ ๒ รูป]</strong></p><p>        ในอธิการนี้ท่านตั้งคำถามว่า   ก็ภิกษุใด  คิดว่า  จักจับขอเนื่อง</p><p>ด้วยกาย   แล้วจับกายก็ดี   คิดว่า   จักจับกาย   แล้วจับของเนื่องด้วยกายก็ดี</p><p>ภิกษุนั้นจะต้องอาบัติอะไร  ?</p><p>        พระสุมเถระตอบก่อนว่า     ต้องอาบัติตามวัตถุเท่านั้น.    ได้ยินว่า</p><p>ลัทธิของท่านมีดังนี้:-  </p><p>                <strong>วัตถุ ๑ สัญญา  ๑  ราคะ  ๑  ความรับรู้ผัสสะ  ๑  เพราะ -</strong></p><p><strong>        ฉะนั้น  ควรปรับครุกาบัติ  ที่กล่าวแล้วในนิเทศตามที่ทรง</strong></p><p><strong>        อธิบายไว้.</strong></p><p>        ในคาถานี้ วัตถุ  นั้น ได้แก่  ผู้หญิง.  สัญญา  นั้น ได้แก่  ความสำคัญว่า</p><p>เป็นผู้หญิง. ราคะ นั้น  ได้แก่ ความกำหนัดในการเคล้าคลึงด้วยกาย. ความ</p><p>รับรู้ผัสสะ นั้น   ได้แก่ ความรู้สึกผัสสะในการเคล้าคลึงด้วยกาย.    เพราะ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 167</p><p>ฉะนั้น  ภิกษุใดมีความสำคัญว่าเป็นผู้หญิง   ด้วยความกำหนัด ในอันเคล้า-</p><p>คลึงด้วยกาย   คิดว่า   จักจับของเนื่องด้วยกาย   แม้พลาดไปถูกกาย,   ภิกษุ</p><p>นั้น  ต้องสังฆาทิเสส  เป็นโทษหนักแท้,  ฝ่ายภิกษุนอกนี้  ต้องถุลลัจจัย</p><p>ฉะนี้แล. </p><p>        ฝ่ายพระมหาปทุมเถระ  กล่าวว่า</p><p>                  เมื่อความสำคัญผิดไป   และการจับ   ก็พลาดไป   อาบัติ</p><p>        หนักในนิเทศตามที่ทรงอธิบายไว้  ย่อมไม่ปรากฏในการจับ</p><p>        นั้น.</p><p>        ลัทธิของท่านเล่ามีดังนี้:-  จริงอยู่   ท่านปรับสังฆาทิเสสแก่ภิกษุผู้มี</p><p>ความสำคัญในผู้หญิงว่าเป็นผู้หญิง,  แต่ความสำคัญว่าเป็นผู้หญิง  อันภิกษุนี้</p><p>ให้คลาดเสีย,  ความสำคัญในของเนื่องด้วยกายว่าเป็นของเนื่องด้วยกาย  อัน</p><p>เธอให้เกิดขึ้นแล้ว,    ก็แม้เธอจับของเนื่องด้วยกายนั้น  ท่านปรับถุลลัจจัย.</p><p>        อนึ่ง   การจับเล่า    อันภิกษุ     ก็ให้คลาดเสีย     เธอไม่ได้จับของ</p><p>เนื่องด้วยกายนั้น  แต่ได้จับผู้หญิง;  เพราะฉะนั้น   สังฆาทิเสส    ชื่อว่ายัง</p><p>ไม่ปรากฏ  ในเพราะการจับนี้   เพราะไม่มีความสำคัญว่าเป็นผู้หญิง,  ถุล-</p><p>ลัจจัย   ชื่อว่าไม่ปรากฏ  เพราะของเนื่องด้วยกาย  เธอก็ไม่ได้จับ, แต่ปรับ</p><p>เป็นทุกกฏ  เพราะเธอถูกด้วยกายสังสัคคราคะ,  จริงอยู่   เมื่อถูกวัตถุเช่นนี้</p><p>ด้วยกายสังสัคคราคะ  คำว่า  ไม่เป็นอาบัติ   ไม่มี;   เพราะฉะนั้น  จึงเป็น</p><p>ทุกกฏแท้.</p><p>        ก็แล   พระมหาสุมเถระ    ครันกล่าวคำนี้แล้ว    จึงกล่าวจตุกกะนี้ว่า</p><p>ภิกษุคิดว่า  จักจับรูปที่มีความกำหนัด   แล้วจับรูปที่มีความกำหนัด    เป็น</p><p>สังฆาทิเสส,    คิดว่า    จักจับรูปที่ปราศจากความกำหนัด     แล้วจับรูปที่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 168</p><p>ปราศจากความกำหนัด  เป็นทุกกฏ  คิดว่า จักจับรูปที่มีความกำหนัด</p><p>ไพล่ไปจับรูปที่ปราศจากความกำหนัด  เป็นทุกกฏ  คิดว่า  จักจับรูปที่ปราศ-</p><p>จากความกำหนัด  ไพล่ไปจับรูปที่มีความกำหนัด  เป็นทุกกฏเหมือนกัน.</p><p>        พระมหาปทุมเถระกล่าวแล้วอย่างนี้  แม้ก็จริง, ถึงอย่างนั้นในวาทะ</p><p>ของพระเถระทั้งสองนี้  ก็วาทะของพระมหาสุมเถระเท่านั้น  ย่อมสมด้วย</p><p>พระบาลีนี้ว่า ผู้หญิง ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นผู้หญิง  ๑  มีความ</p><p>กำหนัด  ๑  ถูก  คลำ  จับ ต้อง  ซึ่งของเนื่องด้วยกายของผู้หญิงด้วยกาย</p><p>ต้องอาบัติถุลลัจจัย  และด้วยวินิจฉัยในอรรถกถามีอาทิว่า ก็ภิกษุใด  เอา</p><p>แขนทั้งสองรวบจับหญิงหลายคนที่ยืนรวมกันอยู่ , ภิกษุนั้น  ต้องสังฆาทิเสส</p><p>เท่ากับจำนวนหญิงที่ตนถูกต้อง  ดังนี้.</p><p>        ก็ถ้าว่า  การจับ ชื่อว่าคลาดไป  ด้วยความคลาดแห่งสัญญาเป็นต้น</p><p>จะพึงมีไซร้, พระผู้มีพระภาคเจ้า พึงตรัสความแปลกแห่งบาลี  โดยนัย</p><p>เป็นต้นว่า  <strong>กายปฏิพทฺธญฺจ  โหติ  กายสญฺี  จ</strong>  ดังนี้บ้าง เหมือนตรัสไว้</p><p>ในบาลีเป็นต้นว่า  <strong>ปณฺฑโก  จ  โหติ   อิตฺถีสญฺี</strong>  ดังนี้.    ก็เพราะความ</p><p>แปลกกันนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่ตรัสไว้แล้ว;   ฉะนั้น   ความเป็นตาม</p><p>วัตถุว่า  เมื่อมีความสำคัญในผู้หญิงว่าเป็นผู้หญิง   เป็นสังฆาทิเสสแก่ภิกษุ</p><p>ผู้ถูกต้องผู้หญิง,    เป็นถุลลัจจัย    แก่ภิกษุผู้ถูกต้องของเนื่องด้วยกาย  ดังนี้</p><p>เท่านั้น  ย่อมถูก.</p><p>        จริงอยู่    แม้ในมหาปัจจรี  ท่านกล่าวว่า  เมื่อหญิงดำห่มผ้าสีเขียว</p><p>นอน  ภิกษุคิดว่า  จักเบียดกาย  แล้วเบียดกาย  เป็นสังฆาทิเสส,  คิดว่า</p><p>จักเบียดกาย  แล้วเบียดผ้าสีเขียว เป็นถุลลัจจัย, คิดว่า จักเบียดผ้าเขียว</p><p>แล้วเบียดผ้าเขียว  เป็นถุลลัจจัย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 169</p><p>ก็วัตถุมิสสกนัยนี้ใด  ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้  โดยนัยมีคำว่า</p><p><strong>อิตฺถี  จ  ปณฺฑโก  จ</strong>  เป็นต้น,  ในมิสสกวัตถุแม้นั้น    อาบัติทั้งหลายที่</p><p>พระองค์ตรัสไว้   ด้วยอำนาจความสำคัญ  และความสำคัญผิดในวัตถุ   อัน</p><p>ผู้ไม่งมงายในพระบาลี  พึงทราบ.</p><p>        ส่วนในวาระว่าด้วยของเนื่องด้วยกายกับกาย    เมื่อภิกษุมีความสำคัญ</p><p>ในผู้หญิงว่าเป็นผู้หญิง    และจับของเนื่องด้วยกาย    เป็นถุลลัจจัย,     ใน</p><p>บัณเฑาะก์ที่เหลือ    เป็นทุกกฎทุก ๆ บท,    แม้ในวาระว่าด้วยกายกับของ</p><p>เนื่องด้วยกาย  ก็มีนัยเหมือนกันนี้.</p><p>        ในวาระว่าด้วยของเนื่องด้วยกายกับของที่เนื่องด้วยกาย และในวาระ</p><p>ทั้งหลาย    มีวาระว่าด้วยกายกับของที่ซัดไปเป็นต้น   คงเป็นทุกกฏแก่ภิกษุ</p><p>นั้น  เหมือนกันทุก ๆ บท.</p><p>        แต่วาระเป็นอาทิว่า  <strong>"อิตฺถี  จ  โหติ  อิตฺถีสญฺี  สารตฺโต  จ  อีตฺถี</strong></p><p><strong>จ น ภิกฺขุสฺส  กาเยน กาย"</strong>   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสด้วยอำนาจแห่งความ</p><p>กำหนัดจัด  ของมาตุคามในภิกษุ.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น หลายบทว่า <strong>อิตฺถี  จ  น  ภิกฺขุสฺส  กาเยน  กาย</strong></p><p>มีความว่า  หญิงผู้มีความกำหนัดจัดในภิกษุ   จึงไปยังโอกาสที่เธอนั่ง  หรือ</p><p>นอน  แล้วจับถูกกายของภิกษุนั้นด้วยกายของตน.</p><p>        ข้อว่า  <strong>เสวนาธิปฺปาโย กาเยน วายมติ ผสฺส ปฏิวิชานาติ</strong>  มี</p><p>ความว่า  ภิกษุซึ่งหญิงนั้นจับต้องแล้ว หรือถูกต้องอย่างนั้นแล้ว  เป็นผู้มี</p><p>ความประสงค์ในอันเสพ ถ้าขยับ  หรือไหวกาย  แม้น้อยหนึ่ง   เพื่อรับรู้</p><p>ผัสสะ,  เธอต้องสังฆาทิเสส.</p><p>        ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ๒  ตัว  ในบทว่า หญิง   ๒  คน  นี้.  ในหญิง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 170</p><p>และบัณเฑาะก์เป็นทุกกฏกับสังฆาทิเสส.    ด้วยอุบายนี้    คำว่า  ผู้หญิงถูก</p><p>นิสสัคคียวัตถุ,    ภิกษุมีความประสงค์ในอันเสพพยายามด้วยกาย,     แต่ไม่</p><p>รับรู้ผัสสะ  ต้องทุกกฏ  ดังนี้  ยังมีอยู่  เพียงใด, ชนิดต้องอาบัติ  พึงทราบ</p><p>ตามนัยก่อนนั่นแหละ  เพียงนั้น.</p><p>         ก็แล  ในคำนี้   ข้อว่า   <strong>กาเยน วายมติ  น  จ ผสฺส  ปฏิวิชานาติ</strong></p><p>ความว่า   ภิกษุเห็นผู้หญิงขว้างดอกไม้   หรือผลไม้ที่ตนขว้างไป    ด้วย</p><p>ดอกไม้ หรือผลไม้สำหรับขว้างของหล่อน  จึงทำกายวิการ  คือ  กระดิก</p><p>นิ้ว  หรือยักคิ้ว   หรือหลิ่วตา   หรือทำวิการเห็นปานนั้นอย่างอื่น   ภิกษุนี้ </p><p>เรียกว่า   พยายามด้วยกาย   แต่ไม่รับรู้ผัสสะ.   แม้ภิกษุนี้ชื่อว่า   ต้องทุกกฏ</p><p>เพราะมีความพยายามด้วยกาย.    ผู้หญิง ๒ คน    ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว,</p><p>บัณเฑาะก์กับผู้หญิง  ต้องทุกกฏ  ๒  ตัวเหมือนกัน.</p><p>                         <strong>[อธิบายอาบัติและอนาบัติโดยลักษณะ]</strong></p><p>          พระผู้มีพระภาคเจ้า  ครั้นทรงแสดงชนิดแห่งอาบัติโดยพิสดาร  ด้วย</p><p>อำนาจแห่งวัตถุอย่างนี้แล้ว        บัดนี้จะทรงแสดงอาบัติและอนาบัติโดยย่อ</p><p>ด้วยอำนาจลักษณะ   จึงตรัสคำว่า  <strong>เสวนาธิปฺปาโย</strong>   เป็นอาทิ.</p><p>             บรรดานัยเหล่านั้น       นัยแรกเป็นสังฆาทิเสสด้วยครบองค์ ๓ คือ</p><p>ภิกษุเป็นผู้อันหญิงถูกต้องมีอยู่  ๑     มีความประสงค์ในอันเสพ    พยายาม</p><p>ด้วยกาย  ๑  รับรู้ผัสสะ  ๑  นัยที่สองเป็นทุกกฏ  ด้วยครบองค์ ๒  คือเพราะ</p><p>พยายามเหมือนในการถูกนิสสัคคียวัตถุด้วยนิสสัคคียวัตถุ  ๑   เพราะไม่รับรู้</p><p>ผัสสะเหมือนในการไม่ถูกต้อง  ๑.  นัยที่  ๓  ไม่เป็นอาบัติแก่เธอผู้ไม่พยายาม</p><p>ด้วยกาย.                                   </p><p>         จริงอยู่   ภิกษุใดมีความประสงค์จะเสพ  แต่มีการนิ่ง รับรู้  คือยินดี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 171</p><p>เสวยผัสสะอย่างเดียว,  ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุนั้น  เพราะไม่มีอาบัติในอาการ</p><p>สักว่า  จิตตุปบาท.                 </p><p>        ส่วนนัยที่ ๔  แม้ความรับรู้ผัสสะก็ไม่มี  เหมือนในการถูกนิสสัคดีย-</p><p>วัตถุ    ด้วยนิสสัคคียวัตถุ,   มีแต่สักว่าจิตตุปบาทอย่างเดียวเท่านั้น;  เพราะ-</p><p>เหตุนั้น    จึงไม่เป็นอาบัติ.    ไม่เป็นอาบัติในเพราะอาการทั้งปวง    ของ</p><p>ภิกษุผู้ประสงค์จะให้พ้น.</p><p>        ก็แล   ในฐานะนี้  พึงทราบอธิบายว่า   ภิกษุใดถูกผู้หญิงจับ    จะ</p><p>ให้หญิงนั้นพ้นจากสรีระของตน    จึงผลัก    หรือ  ตี,   ภิกษุนี้   ชื่อว่า</p><p>พยายามด้วยกาย    รับรู้ผัสสะ.    ภิกษุใดเห็นผู้หญิงกำลังมาใคร่จะพ้นจาก</p><p>หญิงนั้น   จึงตวาดให้หนีไป,   ภิกษุนี้   ชื่อว่า   พยายามด้วยกาย   แต่ไม่</p><p>รับรู้ผัสสะ.    ภิกษุใดเห็นทีฆชาติเช่นนั้นเลื้อยขึ้นบนกาย    แต่ไม่สลัดด้วย</p><p>คิดว่า     มันจงค่อย ๆ ไป,   มันถูกเราสลัดเข้า      จะพึงเป็นไปเพื่อความ</p><p>พินาศ,   หรือรู้ว่าหญิงทีเดียวถูกตัว   แต่นิ่งเฉย   ทำเป็นไม่รู้เสียด้วยคิดว่า</p><p>หญิงนี้รู้ว่า   ภิกษุนี้    ไม่มีความต้องการเรา  แล้วจักหลีกไปเองแหละ  หรือ</p><p>ภิกษุหนุ่มถูกผู้หญิงมีกำลังกอดไว้แน่น      แม้อาการหนี      แต่ต้องนิ่งเฉย</p><p>เพราะถูกยึดไว้มั่น  ภิกษุนี้  ชื่อว่า  ไม่ได้พยายามด้วยกาย   แต่รับรู้ผัสสะ.</p><p>ส่วนภิกษุใดเห็นผู้หญิงมา  แล้วเป็นผู้นิ่งเฉยเสียด้วยคิดว่า หล่อนจงมาก่อน,</p><p>เราจักตี  หรือผลักหล่อนแล้วหลีกไปเสียจากนั้น   ภิกษุนี้    พึงทราบว่า  มี</p><p>ความประสงค์จะพ้นไปไม่พยายามด้วยกาย  ทั้งไม่รับรู้ผัสสะ.</p><p>        บทว่า  <strong>อสญฺจิจฺจ</strong>   มีความว่า   ไม่จงใจว่า    เราจักถูกผู้หญิงคนนี้</p><p>ด้วยอุบายนี้.     จริงอยู่     เพราะไม่จงใจอย่างนั้น    เมื่อภิกษุแม้ถูกต้องตัว</p><p>มาตุคามเข้าในคราวที่รับบาตรเป็นต้น    ย่อมไม่เป็นอาบัติ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 172</p><p>        บทว่า  <strong>อสติยา</strong>  มีความว่า   ภิกษุเป็นผู้ส่งใจไปในที่อื่น  คือ  ไม่มี</p><p>ความนึกว่า   เราจักถูกต้องมาตุคาม    เพราะไม่มีสติอย่างนี้   ไม่เป็นอาบัติ</p><p>แก่ภิกษุผู้ถูกต้องในเวลาเหยียดมือและเท้าเป็นต้น.</p><p>        บทว่า   <strong>อชานนฺตสฺส</strong>    มีความว่า    ภิกษุเห็นเด็กหญิงมีเพศคล้าย</p><p>เด็กชาย  ไม่รู้ว่า  เป็นผู้หญิง   ถูกต้องด้วยกรณียกิจบางอย่างเท่านั้น   ไม่</p><p>เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ไม่รู้ว่า   เป็นผู้หญิง   และถูกต้องด้วยอาการอย่างนี้.</p><p>        บทว่า  <strong>อสาทิยนฺตสฺส</strong>   มีความว่า   ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ไม่ยินดี</p><p>การเคล้าคลึงด้วยกาย    เหมือนไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุที่ถูกผู้หญิงจับแขนกัน</p><p>และกันห้อมล้อมพาเอาไปฉะนั้น    ภิกษุบ้าเป็นต้น   มีนัยดังกล่าวแล้วแล.</p><p>และพระอุทายีเถระเป็นอาทิกัมมิกะในสิกขาบทนี้      ไม่เป็นอาบัติแก่ท่านผู้</p><p>เป็นอาทิกัมมิกะนั้น  ฉะนี้แล.</p><p>                              <em>บทภาชนียวรรณนาจบ</em></p><p>        บรรดาสมุฎฐานเป็นต้น     สิกขาบทนี้    มีสมุฎฐานดุจปฐมปาราชิก</p><p>สิกขาบท  ย่อมเกิดขึ้นทางกายกับจิต  เป็นกิริยา  สัญญาวิโมกข์  สจิตตกะ</p><p>โลกวัชชะ   กายกรรม    อกุศลจิต    มีเวทนา  ๒   โดยเป็นสุขเวทนาและ</p><p>อุเบกขาเวทนาทั้งสองแล.    </p><p>                   <strong>วินีตวัตถุในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๒</strong></p><p>        พึงทราบวินิจฉัย   ในวินีตวัตถุทั้งหลายต่อไปนี้:-</p><p>        สองบทว่า   <strong>มาตุยา  มานุปฺเปเมน</strong>   ความว่า  ย่อมจับต้องกาย</p><p>ของมารดาด้วยความรักฉันมารดา.     ในเรื่องลูกสาวและพี่น้องสาว     ก็มี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 173</p><p>นัยนี้เหมือนกัน.     ในพระบาลีนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าปรับอาบัติทุกกฏ</p><p>เหมือนกันทั้งนั้น    แก่ภิกษุผู้จับต้อง     ด้วยความรักอาศัยเรือนว่า    ผู้นี้</p><p>เป็นมารดาของเรา    นี้เป็นธิดาของเรา   นี้เป็นพี่น้องสาวของเรา   เพราะ</p><p>ขึ้นชื่อว่าผู้หญิงแม้ทั้งหมด  จะเป็นมารดาก็ตาม  เป็นธิดาก็ตาม  เป็นข้าศึก</p><p>แก่พรหมจรรย์ทั้งนั้น.</p><p>        ก็เมื่อภิกษุระลึกถึงพระอาญานี้   ของพระผู้มีพระภาคเจ้า   ถ้าแม้นว่า</p><p>เห็นมารดาถูกกระแสน้ำพัดไป  ไม่ควรจับต้องด้วยมือเลย.  แต่ภิกษุผู้ฉลาด</p><p>พึงนำเรือ   หรือแผ่นกระดาน    หรือท่อนกล้วย    หรือท่อนไม้เข้าไปให้</p><p>เมื่อเรือเป็นต้นนั้นไม่มี     แม้ผ้ากาสาวะนำไปวางไว้ข้างหน้า    แต่ไม่ควร</p><p>กล่าวว่า   จงจับที่นี้.   เมื่อท่านจับแล้ว   พึงสาวมาด้วยทำในใจว่า   เราสาว</p><p>บริขารมา.  ก็ถ้ามารดากลัว  พึงไปข้างหน้า ๆ  แล้วปลอบโยนว่า  อย่ากลัว</p><p>ถ้ามารดาถูกน้ำพัดไปรีบขึ้นคอ    หรือจับที่มือของภิกษุผู้เป็นบุตร    ภิกษุ</p><p>อย่าพึงสลัดว่า   หลีกหนีไป   หญิงแก่     พึงส่งไปให้ถึงบก.     เมื่อมารดา</p><p>ติดหล่มก็ดี  ตกลงไปในบ่อก็ดี   มีนัยเหมือนกันนี้.  อธิบายว่า    ภิกษุพึง</p><p>ฉุดขึ้น  แต่อย่าพึงจับต้องเลย.</p><p>                           <strong>[อธิบายวัตถุที่เป็นอนามาส]</strong></p><p>        ก็มิใช่แก่ร่างกายของมาตุคามอย่างเดียวเท่านั้น    เป็นอนามาส   แม้</p><p>ผ้านุ่งและผ้าห่มก็ดี     สิ่งของเครื่องประดับก็ดี     จนชั้นเสวียนหญ้าก็ตาม</p><p>แหวนใบตาลก็ตาม   เป็นอนามาสทั้งนั้น.    ก็แลผ้านุ่งและผ้าห่มนั้นตั้งไว้</p><p>เพื่อต้องการใช้เป็นเครื่องประดับเท่านั้น.      ก็ถ้าหากว่ามาตุคามวางผ้านุ่ง</p><p>หรือผ้าห่มไว้ในที่ใกล้เท้า       เพื่อต้องการให้เปลี่ยนเป็นจีวร       ผ้านั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 174</p><p>สมควร.  ก็บรรดาเครื่องประดับ  ภัณฑะที่เป็นกัปปิยะ มีเครื่องประดับศีรษะ</p><p>เป็นต้น   อันมาตุคามถวายว่า  ท่านเจ้าคะ   ขอพระคุณท่านโปรดรับสิ่งนี้ </p><p>เถิด   ภิกษุควรรับไว้    เพื่อเป็นเครื่องใช้     มีฝักมีดโกนและเข็มเป็นต้น.</p><p>ส่วนภัณฑะที่ทำด้วยทอง   เงิน   และแก้วมุกดาเป็นต้น     เป็นอนามาสแท้</p><p>ถึงแม้เขาถวาย    ก็ไม่ควรรับ. </p><p>          อนึ่ง      มิใช่แต่เครื่องประดับที่สวมร่างกาย       ของหญิงเหล่านั้น</p><p>อย่างเดียวเท่านั้น    จะเป็นอนามาส.   ถึงรูปไม้ก็ดี   รูปงาก็ดี   รูปเหล็กก็ดี</p><p>รูปดีบุกก็ดี   รูปเขียนก็ดี   รูปที่สำเร็จด้วยรัตนะทุกอย่างก็ดี   ที่เขากระทำ</p><p>สัณฐานแห่งหญิง     ชั้นที่สุดแม้รูปที่ปั้นด้วยแป้ง    ก็เป็นอนามาสทั้งนั้น. </p><p>แต่ได้ของที่เขาถวายว่า     สิ่งนี้จงเป็นของท่าน   เว้นของที่สำเร็จด้วยรัตนะ</p><p>ทุกอย่าง   ทำลายรูปที่เหลือ      น้อมเอาสิ่งพี่ควรเป็นเครื่องอุปกรณ์เข้าใน</p><p>เครื่องอุปกรณ์       และสิ่งที่ควรใช้สอย       เข้าในของสำหรับใช้สอยเพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่การใช้สอย   ควรอยู่.</p><p>         อนึ่ง    แม้ธัญชาติ ๗ ชนิด      ก็เป็นอนามาสเช่นเดียวกับรูปสตรี</p><p>ฉะนั้น.    เพราะฉะนั้น    เมื่อเดินไปกลางทุ่งนา     อย่าเดินจับต้องเมล็ด</p><p>ธัญชาติแม้ที่เกิดอยู่ในทุ่งนานั้นไปพลาง.           ถ้ามีธัญชาติที่เขาตากไว้</p><p>ที่ประตูเรือน    หรือที่หนทาง    และด้านข้างมีทางเดิน     อย่าเดินเหยียบ</p><p>ย่ำไป.   เมื่อทางเดินไม่มี    พึงอธิษฐานให้เป็นทางแล้วเดินไปเถิด.    คน</p><p>ทั้งหลายปูลาดอาสนะถวายบนกองธัญชาติในละแวกบ้าน       จะนั่งก็ควร.</p><p>ชนบางพวกเทธัญชาติกองไว้ในโรงฉัน      ถ้าอาจจะให้นำออกได้     ก็พึง</p><p>ให้นำออก   ถ้าไม่อาจ   อย่าเหยียบย่ำธัญชาติ   พึงตั้งตั่ง  ณ  ส่วนข้างหนึ่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 175</p><p>แล้ว     นั่งเถิด.     ถ้าไม่มีโอกาส      พวกชาวบ้านปูลาดอาสนะถวายตรง</p><p>ท่ามกลางธัญชาตินั้นเอง    พึงนั่งเถิด.   แม้ในธัญชาติที่อยู่บนเรือ   ก็มีนัย</p><p>อย่างนี้เหมือนกัน.  แม้อปรัณชาติมีถั่วเขียวและถั่วเหลืองเป็นต้นก็ดี  ผลไม้</p><p>มีตาลและขนุนเป็นต้นก็ดี    ที่เกิดในที่นั้น   ภิกษุไม่ควรจับเล่น.   แม้ใน</p><p>อปรัณชาติและผลไม้ที่ชาวบ้านรวมกองไว้    ก็มีนัยเช่นนี้ เหมือนกัน.    แต่</p><p>การที่ภิกษุจะถือเอาผลไม้ที่หล่นจากต้นในป่า     ด้วยตั้งใจว่า     จักให้แก่</p><p>พวกอนุปสัมบัน  ควรอยู่.</p><p>                             <strong>[ว่าด้วยรัตนะ ๑๐  ประการ]</strong></p><p>         บรรดารัตนะ ๑๐  ประการเหล่านี้   คือ  มุกดา  มณี  ไพฑูรย์  สังข์</p><p>ศิลา   ประพาฬ   เงิน   ทอง   ทับทิม   บุษราคัม   มุกดาตามธรรมชาติ</p><p>ยังไม่ได้เจียระไนและเจาะ  ภิกษุจะจับต้องได้อยู่   อาจารย์บางพวกกล่าวว่า</p><p>รัตนะที่เหลือ    เป็นอนามาส    แต่ในมหาปัจจรีท่านกล่าวว่า  มุกดา   ที่</p><p>เจียระไนแล้วก็ดี   ที่ยังไม่เจียระไนก็ดี     เป็นอนามาส    และภิกษุรับเพื่อ</p><p>ประโยชน์เป็นมูลค่าแห่งสิ่งของ     ย่อมไม่ควร   แต่จะรับเพื่อเป็นยาแก่คน</p><p>เป็นโรคเรื้อน   ควรอยู่.   มณีชนิดสีเขียวและเหลืองเป็นต้น      แม้ทั้งหมด</p><p>โดยที่สุดจนกระทั่งแก้วผลึกธรรมชาติที่เขาขัด  เจียระไนและกลึงแล้ว เป็น</p><p>อนามาส.  แต่มณีตามธรรมชาติพ้นจากบ่อเกิด  ท่านกล่าวว่า  ภิกษุจะรับ</p><p>เอาไว้เพื่อเป็นมูลค่าแห่งสิ่งของมีบาตรเป็นต้น    ก็ควร.  แม้มณีนั้น  ท่าน</p><p>ห้ามไว้ในมหาปัจจรี.   กระจกแก้ว   ที่เขาหุงทำไว้อย่างเดียวเท่านั้น   ท่าน</p><p>กล่าวว่า  ควร.  แม้ในไพฑูรย์  ก็มีวินิจฉัยเช่นเดียวกันกับแก้วมณี.    สังข์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 176</p><p>จะเป็นสังข์สำหรับเป่า (แตรสังข์) ก็ดี ที่เขาขัดและเจียระไนแล้วก็ดี ประดับ</p><p>ด้วยรัตนะ  (ขลิบด้วยรัตนะ)  ก็ดี    เป็นอนามาส.    สังข์สำหรับตักน้ำดื่ม</p><p>ที่ขัดแล้ว ก็ดี   ยังมิได้ขัดก็ดี    เป็นของควรจับต้องได้แท้.   อนึ่ง   รัตนะที่</p><p>เหลือ   ภิกษุจะรับไว้    เพื่อใช้เป็นยาหยอดตาเป็นต้นก็ดี    เพื่อเป็นมูลค่า</p><p>แห่งสิ่งของก็ดี   ควรอยู่.</p><p>         ศิลา    ที่ขัดและเจียระไนแล้ว   ประดับด้วยรัตนะมีสีเหมือนถั่วเขียว</p><p>เท่านั้น    เป็นอนามาส.    ศิลาที่เหลือ    ภิกษุจะถือเอามาเพื่อใช้เป็นหิน</p><p>ลับมีดเป็นต้น ก็ได้.  ในคำนี้  อาจารย์บางพวกกล่าวว่า บทว่า <strong>รตนสยุตฺตา</strong></p><p>ได้แก่   ศิลาที่หลอมผสมปนกับทองคำ.</p><p>          แก้วประพาฬที่ขัดและเจียระไนแล้ว       เป็นอนามาส.      ประพาฬ</p><p>ที่เหลือเป็นอามาส  (ควรจับต้องได้)  และภิกษุจะรับไว้     เพื่อใช้จ่ายเป็น</p><p>มูลค่าแห่งสิ่งของ   ควรอยู่.   แต่ในมหาปัจจรีกล่าวว่า   ประพาฬที่ขัดแล้ว</p><p>ก็ตาม  มิได้ขัดก็ตาม  เป็นอนามาสทั้งนั้น  และจะรับไว้ไม่สมควร.</p><p>         เงินและทอง   แม้เขาทำเป็นรูปพรรณทุกสิ่งทุกอย่าง   เป็นอนามาส</p><p>และเป็นของไม่ควรรับไว้   จำเดิมแต่ยังเป็นแร่.    ได้ยินว่า  อุดรราชโอรส</p><p>ให้สร้างพระเจดีย์ทองส่งไปถวายพระมหาปทุมเถระ.        พระเถระห้ามว่า</p><p>ไม่ควร  ดอกปทุมทองและดาวทองเป็นต้น     มีอยู่ที่เรือนพระเจดีย์,  แม้</p><p>สิ่งเหล่านั้นก็เป็นอนามาส    แต่พวกภิกษุผู้เฝ้าเรือนพระเจดีย์ตั้งอยู่ในฐาน</p><p>เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ  เพราะเหตุนั้น  ท่านจึงกล่าวว่า  ภิกษุเหล่านั้นจะลูบคลำดู</p><p>ก็ควร.     แต่คำนั้น    ท่านห้ามไว้ในกุรุนที.    ท่านอนุญาตเพียงเท่านี้ว่า</p><p>จะชำระหยากเยื่อที่พระเจดีย์ทองควรอยู่.  ท่านกล่าวไว้ในอรรถกถาทั้งปวง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 177</p><p>ว่า  แม้โลหะที่กะไหล่ทอง*   ก็มีคติทองคำเหมือนกัน   จัดเป็นอนามาส.</p><p>ส่วนเครื่องใช้สอยในเสนาสนะ   เป็นกัปปิยะทั้งสิ้น   เพราะฉะนั้น     เครื่อง</p><p>บริขารประจำเสนาสนะ     แม้ทุกอย่างที่ทำด้วยทองและเงิน     เป็นอามาส</p><p>(ควรจับต้องได้).  พวกชาวบ้านสร้างมณฑปแก้ว   เป็นสถานที่แสดงพระ-</p><p>ธรรมวินัยแก่ภิกษุทั้งหลาย   มีเสาแก้วผลึก     ประดับประดาด้วยพวงแก้ว.</p><p>การที่ภิกษุทั้งหลาย    จะเก็บรักษาเครื่องอุปกรณ์ทั้งหมดในรัตนมณฑปนั้น</p><p>ควรอยู่.</p><p>           ทับทิมและบุษราคัม   ที่ขัดและเจียระไนแล้ว     เป็นอนามาส  ที่ยัง</p><p>ไม่ได้ขัดและเจียระไนนอกนี้    ท่านกล่าวว่า   เป็นอามาส    ภิกษุจะรับไว้</p><p>เพื่อใช้เป็นมูลค่าแห่งสิ่งของ   ควรอยู่.   แต่ในมหาปัจจรีกล่าวว่า    ทับทิม</p><p>และบุษราคัมที่ขัดแล้วก็ดี    ที่ยังมิได้ก็ดี   เป็นอนามาส    โดยประการ</p><p>ทุกอย่าง  และภิกษุจะรับไว้  ไม่ควร.</p><p>           เครื่องอาวุธทุกชนิด  เป็นอนามาส    แม้เขาถวาย    เพื่อประโยชน์</p><p>จำหน่ายเป็นมูลค่าแห่งสิ่งของก็ไม่ควรรับไว้    ชื่อว่า    การค้าขายศัสตรา</p><p>ย่อมไม่สมควร.   แม้คันธนูล้วน ๆ ก็ดี   สายธนูก็ดี  ประตักก็ดี    ขอช้าง</p><p>  * วิมติวิโนทนีฏีการ. อารกูฏโลหนฺติ สุวณฺณวรฺโณ กิตติมโลหวิเสโส. ติวิธญฺหิ  กิตฺติมโลห</p><p>กสโลห วฏฏโลห หารกูฏโลหนฺติ ตตฺถ ติปุตมฺเพ มิสฺเสตฺวา กต กสโลห  นาม. แปลว่า โลหะเทียม</p><p>มิสฺเสตฺวา กต วฏฺฏโลห. รสตมฺเพ มิสฺเสตฺวา กต หารกูฏโลห นาม  แปลว่า โลหะเทียม </p><p>พิเศษมีสีเหมือนทองคำ ชื่อว่า อารกูฏโลหะ. ก็ โลหะทำเทียมมี ๓ อย่าง  คือ กังสโลหะ </p><p>วัฏฏโลหะ หารกูฏโลหะ. บรรดาโลหะเหล่านั้น โลหะที่เขาผสมดีบุก  และทองแดง ชื่อว่า </p><p>กังสโลหะ.  ที่เขาทำผสมตะกั่วและทองแดง ชื่อว่า วัฏฏโลหะ. ที่เขาทำ  ผสมปรอทและทองแดง</p><p>ชื่อว่า หารกูฏโลหะ. แม้ในสารัตถทีปนี ๓/๓๕ ก็ขยายความโดย  ทำนองนี้-ผู้ชำระ. น่าจะเป็น</p><p>สัมฤทธิ์.</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 178</p><p>ก็ดี   โดยที่สุดแม้มีดและขวานเป็นต้น    ที่เขาทำโดยสังเขปเป็นอาวุธก็เป็น</p><p>อนามาส.   ถ้ามีใคร  ๆ เอาหอก  หรือโตมรมาวางไว้ในวิหาร  เมื่อจะชำระ</p><p>วิหาร     พึงส่งข่าวไปบอกแก่พวกเจ้าของว่า     จงนำไปเสีย.     ถ้าพวกเขา</p><p>ไม่นำไป   อย่าให้ของนั้นขยับเขยื้อน    พึงชำระวิหารเถิด.    ภิกษุพบเห็น</p><p>ดาบก็ดี  หอกก็ดี  โตมรก็ดี  ตกอยู่ในสนามรบ  พึงเอาหินหรือของอะไร ๆ</p><p>ต่อยดาบเสียแล้ว    ถือเอาไปเพื่อใช้ทำเป็นมีดควรอยู่.    ภิกษุจะแยกแม้ของ</p><p>นอกนี้ออกแล้ว    ถือเอาของบางอย่างเพื่อใช้เป็นมีด   บางอย่างเพื่อใช้เป็น</p><p>ไม้เท้าเป็นต้น   ควรอยู่.   ส่วนว่าเครื่องอาวุธที่เขาถวายว่า    ขอท่านจงรับ</p><p>อาวุธนี้ไว้     ภิกษุจะรับแม้ทั้งหมดด้วยตั้งว่า     เราจักทำให้เสียหายแล้ว</p><p>กระทำให้เป็นกัปปิยภัณฑ์ดังนี้ควรอยู่.</p><p>            เครื่องจับสัตว์      มีแหทอดปลาและข่ายดักนกเป็นต้นก็ดี     เครื่อง</p><p>ป้องกันลูกศร         มีโล่และตาข่ายเป็นต้นก็ดี        เป็นอนามาสทุกอย่าง.</p><p>ก็บรรดาเครื่องดักสัตว์       และเครื่องป้องกันลูกศรที่ได้มาเพื่อเป็นเครื่อง</p><p>ใช้สอย   ทีแรก   ตาข่ายภิกษุจะถือเอาด้วยตั้งใจว่า   เราจะผูกขึงไว้หรือพัน</p><p>เป็นฉัตรไว้เบื้องบนแห่งอาสนะ   หรือพระเจดีย์  ควรอยู่.   เครื่องป้องกัน</p><p>ลูกศรแม้ทั้งหมด      ภิกษุจะรับไว้เพื่อใช้เป็นมูลค่าแห่งของ      ก็สมควร.</p><p>เพราะว่า      เครื่องป้องกันลูกศรนั้น      เป็นเครื่องกันการเบียดเบียนจาก</p><p>คนอื่น     ไม่ใช่เป็นเครื่องทำการเบียดเบียน     ฉะนี้แล,      จะรับโล่ด้วย</p><p>จงใจว่า  เราจักทำเป็นภาชนะใส่ไม้สีฟัน  ดังนี้    ก็ควร.</p><p>           เครื่องดนตรีมีพิณและกลองเป็นต้น   ที่ขึงด้วยหนัง   เป็นอนามาส.</p><p>แต่ในกุรุนทีท่านกล่าวว่า    ตัวกลอง  (หนังชะเนาะขึ้นกลอง) ก็ดี  ตัวพิณ  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 179</p><p>(สายขึงพิณ)  ก็ดี  รางเปล่าก็ดี*  หนังเขาปิดไว้ที่ขอบปากก็ดี  คันพิณก็ดี</p><p>เป็นอนามาสแม้ทั้งสิ้น.   จะขึงเอง    หรือให้คนอื่นเขาขึงก็ดี    จะประโคม</p><p>เอง   หรือให้คนอื่นเขาประโคมก็ดี   ไม่ได้ทั้งนั้น.    แม้เห็นเครื่องดนตรี</p><p>ที่พวกมนุษย์กระทำการบูชา   แล้วทิ้งไว้ทีลานพระเจดีย์   อย่าทำให้เคลื่อน</p><p>ที่เลย   พึงกวาดไปในระหว่าง ๆ.  แต่ในมหาปัจจรี   ท่านกล่าวว่า ในเวลา</p><p>เทหยากเยื่อ      พึงนำไปโดยกำหนดว่าเป็นหยากเยื่อแล้ววางไว้  ณ   ส่วนข้าง</p><p>หนึ่ง   ควรอยู่.     แม้จะรับไว้เพื่อใช้เป็นมูลค่าแห่งสิ่งของ    ก็ควร.   แต่ที่</p><p>ได้มาเพื่อต้องการจะใช้สอย   จะถือเอาเพื่อต้องการทำให้เป็นบริขารนั้น ๆ</p><p>โดยตั้งใจอย่างนี้ว่า        เราจักทำรางพิณและหุ่นกลองให้เป็นภาชนะใส่ไม้</p><p>สีฟัน       หนังจักทำให้เป็นฝักมีด       แล้วกระทำตามที่ตั้งใจอย่างนั้น ๆ</p><p>ควรอยู่.                   </p><p>            เรื่องภรรยาเก่า    มีอรรถชัดเจนทีเดียว.    พึงทราบวินิจฉัยในเรื่อง</p><p>นางยักษิณี     ดังนี้:-    แม้ถ้าว่า   ภิกษุถึงความเคล้าคลึงกายกับนางเทพี</p><p>ของท้าวปรนิมมิตวสวัดดี  ก็ต้องถุลลัจจัยอย่างเดียว.</p><p>            เรื่องบัณเฑาะก์   และเรื่องหญิงหลับ   ปรากฏแล้วแล.             </p><p>    *สารัตถทีปนี ๓/๓๖. แก้ว่า เภรีสงฺฆาโฏติ สงฺฆาฏตจมฺมเภรี. วีณาสงฺฆาโฏติ  สงฺฆาฏิ-</p><p>ตจมฺมวีณา. จมฺมวินทฺธาน เภรีวีณานเมต อธิวจน ตุจฺฉโปกฺขรนฺติ อวินทฺธจมฺม  เภรีโปกฺขร </p><p>วีณาโปกฺขรญฺจ. แปลว่า กลองที่ขึ้นหนังแล้ว ชื่อว่า เภรีสังฆาฏะ.  พิณที่ขึงสายแล้ว ชื่อว่า วีณา </p><p>สังฆาฏะ. คำทั้งสองนี้ เป็นชื่อแห่งกลองที่ขึ้นหนังและพิณ -ที่ขึงสายแล้ว. ในที่บางแห่งว่า หนัง </p><p>ชะเนาะขึ้นกลอง ชื่อว่า เภรีสังฆาฏะ สายขึงพิณ ชื่อว่า วีณาสังฆาฏะ ก็มี ดังในวิมติวิโนทนีฏีกา </p><p>อ้างถึงอรรกถากุรุนที แก้ไว้ว่า เภรีอาทีน  วินทฺโธปกรณสมุโห เภรีวีณาสงฺฆาโฏติ เวทิตพฺพ.</p><p>พึงทราบว่า ประชุมเครื่องอุปกรณ์ขึ้นกลองเป็นต้น ชื่อว่า เภรีวีณาสังฆาฏะ. รางกลองและ</p><p>รางพิณที่ยังไม่ได้ขึ้นหนังและขึงสาย ชื่อว่า ตฺวฉโปกขระ. ผู้ชำระ.</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 180</p><p>          พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องหญิงตาย    ดังนี้:-    เป็นถุลลัจจัยในเวลา</p><p>พอจะเป็นปาราชิก  นอกจากนั้น  เป็นทุกกฏ.</p><p>          พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องดิรัจฉาน    ดังนี้:-    (เคล้าคลึงกาย)   กับ</p><p>นางนาคมาณวิกาก็ดี    กับนางสุบรรณมาณวิกาก็ดี  กับนางกินรีก็ดี   กับ</p><p>แม่โคก็ดี  เป็นทุกกฏทั้งนั้น.</p><p>          พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องตุ๊กตาไม้    ดังนี้:-      มิใช่กับไม้อย่างเดียว</p><p>เท่านั้น     โดยที่สุดแม้ในรูปหญิงที่เขาเขียนจิตรกรรมไว้     ก็เป็นทุกกฏ</p><p>เหมือนกัน.   เรื่องบีบบังคับภิกษุ   มีอรรถกระจ่างทั้งนั้น.</p><p>          พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องสะพาน     ดังนี้:-        สะพานที่คนเดินได้</p><p>จำเพาะคนเดียวก็ตาม      สะพานที่เป็นทางเกวียนข้ามก็ตามที      เพียงแต่</p><p>ภิกษุกระทำประโยคด้วยตั้งใจว่า   เราจักเขย่าสะพาน   ดังนี้   จะเขย่าก็ตาม</p><p>ไม่เขย่าก็ตาม   เป็นทุกกฏ   เรื่องหนทาง    ปรากฏชัดแล้วแล.</p><p>          พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องต้นไม้    ดังนี้:-   ต้นไม้เป็นไม้ใหญ่ขนาด</p><p>เท่าต้นหว้าใหญ่ก็ตาม      เป็นต้นไม้เล็กก็ตาม      ภิกษุอาจเพื่อเขย่าก็ตาม</p><p>ไม่อาจเพื่อจะเขย่าก็ตาม   เป็นทุกกฏ     เพราะเหตุเพียงแต่มีความพยายาม</p><p>แม้ในเรื่องเรือ   ก็มีนัย เช่นนี้เหมือนกัน.</p><p>           พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องเชือก    ดังนี้:-    ภิกษุอาจเพื่อจะดึงเชือก</p><p>ให้เคลื่อนจากฐานได้   เป็นถุลลัจจัยในเพราะเชือกนั้น.   เชือกชนิดใดเป็น</p><p>เชือกเส้นใหญ่    ย่อมไม่เคลื่อนไหวจากฐาน    แม้เพียงเล็กน้อยเป็นทุกกฏ</p><p>ในเพราะเชือกนั้น.    แม้ในขอนไม้ก็มีนัยเช่นนี้ เหมือนกัน.    จริงอยู่   แม้</p><p>ต้นไม้ใหญ่ที่ล้มลงบนฟื้นดิน    ก็ทรงถือเอาแล้วด้วยทัณฑศัพท์เหมือนกัน</p><p>ในเรื่องขอนไม้นี้.    เรื่องบาตรปรากฏชัดแล้วแล.                                                   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 181</p><p>          พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องไหว้   ดังนี้:-      หญิงผู้ประสงค์จะนวดเท้า</p><p>ทั้งสองไหว้    ภิกษุพึงห้าม    พึงปกปิดเท้าไว้    หรือพึงนิ่งเฉยเสีย.  ด้วย </p><p>ว่า  ภิกษุผู้นิ่งเฉย  แม้จะยินดี  ก็ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>            เรื่องสุดท้าย    ปรากฏชัดแล้วแล.</p><p>                 <em>กายสังสัคควรรณนา  ในอรรถกถาพระวินัย</em></p><p><em>                 ชื่อสมันตปาสาทิกา  จบ ด้วยประการฉะนี้</em></p><p>                            <strong>  สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๓        </strong></p><p><strong>                                     เรื่องพระอุทายี</strong></p><p>          [๓๙๗]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน</p><p>อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี  เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น  ท่านพระ-</p><p>อุทายีอยู่ในวิหารชายป่า     สตรีเป็นอันมากได้พากันไปสู่อาราม     มีความ</p><p>ประสงค์จะชมวิหาร    จึงเข้าไปหาท่านพระอุทายีกราบเรียนว่า   พวกดิฉัน</p><p>ประสงค์จะชมวิหารของพระคุณเจ้า  เจ้าค่ะ</p><p>           จึงท่านพระอุทายีเชิญสตรีเหล่านั้นให้ชมวิหารแล้ว    กล่าวมุ่งวัจจ-</p><p>มรรค  ปัสสาวมรรค  ของสตรีเหล่านั้น ชมบ้าง  ติบ้าง    ขอบ้าง อ้อนวอน</p><p>บ้าง  ถามบ้าง  ย้อนถามบ้าง  บอกบ้าง  สอนบ้าง  ด่าบ้าง  สตรี เหล่านั้น</p><p>จำพวกที่หน้าด้าน    ฐานนักเลง   ไม่มียางอาย     บ้างยิ้มแย้ม   บ้างๆ พูดยั่ว</p><p>บ้างก็ซิกซี้    บ้างก็เย้ยกับท่านพระอุทายี      ส่วนจำพวกที่มีความละอายใจ</p><p>ก็เลี่ยงออกไป   แล้วโพนทะนาภิกษุทั้งหลายว่า   ท่านเจ้าข้า   คำนี้ไม่สมควร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 182</p><p>ไม่เหมาะ แม้สามีดิฉันพูดอย่างนี้    ดิฉันยังไม่ปรารถนา    ก็นี่ประโยชน์</p><p>อะไรด้วยท่านพระอุทายี</p><p>           ภิกษุทั้งหลาย     บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย    สันโดษ   มีความละอาย</p><p>มีความรังเกียจผู้ใคร่ต่อสิกขา    ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า    ไฉน</p><p>ท่านพระอุทายีจึงได้พูดเคาะมาตุคาม      ด้วยวาจาอันชั่วหยาบเล่า      แล้ว</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า.</p><p>                     <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>          ลำดับนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้ารับส่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วตรัสสอบถามท่าน</p><p>พระอุทายีว่า    ดูก่อนอุทายี     ข่าวว่าเธอพูดเคาะมาตุคาม    ด้วยวาจา</p><p>อันชั่วหยาบ   จริงหรือ</p><p>          ท่านพระอุทายีทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>          พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า   ก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น       ไม่เหมาะ     ไม่สม     ไม่ควร     ไม่ใช่กิจของสมณะ</p><p>ใช้ไม่ได้      ไม่ครวทำ     ไฉนเธอจึงได้พูดเคาะมาตุคาม     ด้วยวาจา</p><p>อันชั่วหยาบเล่า</p><p>         ดูก่อนโมฆบุรุษ        ธรรมอันเราแสดงแล้วโดยอเนกปริยายเพื่อ</p><p>คลายความกำหนัด   ไม่ใช่เพื่อความกำหนัด    เพื่อความพราก   ไม่ใช่</p><p>เพื่อความประกอบ       เพื่อความไม่ถือมั่น     ไม่ใช่เพื่อมีความถือมั่น</p><p>มิใช่หรือ   เมื่อธรรมชื่อนั้น  อันเราแสดงแล้ว  เพื่อคลายความกำหนัด</p><p>เธอยังจักคิดมีเพื่อมีความกำหนัด   เราแสดงเพื่อความพราก   เธอยังจัก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 183</p><p>คิดเพื่อความประกอบ     เราแสดงเพื่อความไม่ถือมั่น      เธอยังจักคิด</p><p>เพื่อมีความถือมั่น</p><p>          ดูก่อนโมฆบุรุษ       ธรรมอันเราแสดงแล้วโดยอเนกปริยายเพื่อ</p><p>เป็นที่สำรอกแห่งราคะ     เพื่อเป็นที่สร่างความเมา    เพื่อเป็นที่ดับสูญ</p><p>แห่งความกระหาย   เพื่อเป็นที่หลุดถอนแห่งอาลัย  เพื่อเป็นที่เข้าไปตัด</p><p>แห่งวัฏฏะ    เพื่อเป็นที่สิ้นแห่งตัณหา    เพื่อคลายกำหนัด    เพื่อความ</p><p>ดับทุกข์  เพื่อปราศจากตัณหาเครื่องร้อยรัด  มิใช่หรือ</p><p>          ดูก่อนโมฆบุรุษ   การละกาม   การกำหนัดรู้ความหมายในกาม</p><p>การกำจัดความกระหายในกาม  การเพิกถอนความตรึกอันเกี่ยวด้วยกาม</p><p>การระงับความกลัดกลุ้มเพราะกาม      เราบอกไว้แล้วโดยอเนกปริยาย</p><p>มิใช่หรือ</p><p>           ดูก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำของเธอนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส        หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั้น  เป็นไปเพื่อ</p><p>ความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส        และเพื่อความเป็นไป</p><p>อย่างอื่นของตนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>           พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุทายีโดยอเนกปริยายดังนี้ </p><p>แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก    ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย </p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด    อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 184</p><p>ทรงกระทำธรรมมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น         ที่เหมาะสมกับเรื่องนั้น</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ    คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑     เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑     เพื่อข่มบุคคลผู้</p><p>เก้อยาก ๑     เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑      เพื่อป้องกัน</p><p>อาสวะอันจะเกิดในปัจจุบัน  ๑       เพื่อกำจัดอาสนะอันจักบังเกิดใน</p><p>อนาคต  ๑    เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑   เพื่อความ</p><p>ตั้งมั่น แห่งพระสัทธรรม ๑   เพื่อถือความพระวินัย  ๑              </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนั้นว่าดังนี้:-</p><p>                                 <strong>พระปฐมบัญญัติ</strong></p><p>        ๗.๓.   อนึ่ง  ภิกษุใด   กำหนัดแล้ว    มีจิตแปรปรวนแล้ว   พูด</p><p>เคาะมาตุคาม   ด้วยวาจาชั่วหยาบ   เหมือนชายหนุ่มพูดเคาะหญิงสาว</p><p>ด้วยวาจาพาดพิงเมถุน   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>                                  <em>เรื่อง พระอุทายี จบ</em></p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๓๙๘]   บทว่า  อนึ่ง...ใด ความว่า  ผู้ใด คือ  ผู้เช่นใด มีการ</p><p>งานอย่างใด  มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 185</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม    เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง..ใด.</p><p>         บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ </p><p>ที่ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า    พระพฤติภิกขาจริยวัตร   ชื่อว่า   ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า  ภิกษุ  โดยสมญา  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นเอหิภิกษุ   ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า เป็นผู้เจริญ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพระอรรถว่า   เป็น</p><p>พระอเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบควรแก่ฐานะ  บรรดาภิกษุ.</p><p>เหล่านั้น   ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยเหนือญัตติจตุตถกรรมอัน</p><p>ไม่กำเริบควรแก่ฐานะนี้        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประสงค์ว่า      ภิกษุ </p><p>ในอรรถนี้.</p><p>           ที่ชื่อว่า  <strong>กำหนัดแล้ว</strong> คือ มีความยินดี มีความเพ่งเล็ง มีจิตปฏิพัทธ์-</p><p>           บทว่า   <strong>แปรปรวนแล้ว</strong>   ความว่า   จิตแม้อันราคะย้อมแล้ว   ก็แปร</p><p>ปรวน   แม้อันโทสะประทุษร้ายแล้ว  ก็แปรปรวน  แม้อันโมหะให้ลุ่มหลง</p><p>แล้ว   ก็แปรปรวน   แต่ที่ว่า   <strong>แปรปรวนแล้ว</strong>   ในอรรถนี้   ทรงประสงค์</p><p>จิตอันราคะย้อมแล้ว.</p><p>           ที่ชื่อว่า  <strong>มาตุคาม</strong>  ได้แก่  หญิงมนุษย์    ไม่ใช่หญิงยักษ์    ไม่ใช่</p><p>หญิงเปรต  ไม่ใช่สัตว์ดิรัจฉานตัวเมีย  เป็นหญิงที่รู้เดียงสา  สามารถทราบ</p><p>ถ้อยคำที่เป็นสุภาษิตทุพภาษิต   วาจาชั่วหยาบ  และสุภาพ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 186</p><p>        วาจา ชื่อว่า <strong>ชั่วหยาบ</strong> ได้แก่ วาจาที่พาดพิงวัจจมรรค ปัสสาวมรรค</p><p>และเมถุนธรรม.</p><p>        บทว่า  <strong>พูดเคาะ</strong>  คือ  ที่เรียกกันว่า  ประพฤติล่วงเกิน.</p><p>        คำว่า  เหมือนชายหนุ่มหญิงสาว  ได้แก่ เด็กชายรุ่นกับเด็กหญิงรุ่น</p><p>คือหนุ่มกับสาว  ชายบริโภคกามกับหญิงบริโภคกาม.                 </p><p>        บทว่า <strong>ด้วยวาจาพาดพิงเมถุน</strong>  ได้แก่ ถ้อยคำที่เกี่ยวด้วยเมถุนธรรม.</p><p>        บทว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า  สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม    ให้มานัต    เรียกเข้าหมู่     ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว   เพราะฉะนั้น   จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>    คำว่า</p><p><strong>สังฆาทิเสส</strong>      เป็นการขนานนาม      คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล</p><p>แม้เพราะเหตุนั้น  จึงตรัสเรียกว่า  <strong> สังฆาทิเสส</strong>.</p><p>                                      <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p><strong>                                        มาติกา</strong></p><p>        [๓๙๙]   มุ่งมรรคทั้งสอง   <strong>พูดชม</strong>   ก็ดี  <strong>พูดติ</strong>  ก็ดี  <strong>พูดขอ</strong>   ก็ดี</p><p><strong>พูดอ้อนวอน</strong>  ก็ดี  <strong>ถาม</strong>   ก็ดี   <strong>ย้อนถาม</strong>  ก็ดี <strong>บอก</strong>   ก็ดี  <strong>สอน</strong>   ก็ดี</p><p><strong>ด่า</strong>   ก็ดี.</p><p>        [๔๐๐]  ที่ชื่อว่า  <strong>พูดชม</strong>  คือ  ชม  พรรณนา  สรรเสริญ  มรรค</p><p>ทั้งสอง.</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>พูดติ</strong>    คือ  ด่า  ว่า  ติเตียน  มรรคทั้งสอง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 187</p><p>        ที่ชื่อว่า   <strong>พูดขอ</strong>   คือ   พูดว่า   โปรดให้แก่เรา   โปรดยกให้แก่เรา</p><p>ควรจะให้แก่เรา   ดังนี้เป็นต้น.</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>พูดอ้อนวอน</strong> คือ  พูดว่า  เมื่อไรมารดาของเธอจักเลื่อมใส</p><p>เมื่อไรบิดาของเธอจักเลื่อมใส     เมื่อไรเทวดาของเธอจักเลื่อมใส    เมื่อไร</p><p>โอกาสดีจักมีแก่เธอ     เมื่อไรเวลาดีจักมีแก่เธอ     เมื่อไรยามดีจักมีแก่เธอ</p><p>เมื่อไรฉันจักได้เมถุนธรรมของเธอ  ดังนี้เป็นต้น.</p><p>        ที่ชื่อว่า   <strong>ถาม</strong>  คือ   ถามว่า  เธอให้เมถุนธรรมแก่สามีอย่างไร  ให้</p><p>แก่ชู้อย่างไร  ดังนี้เป็นต้น.            </p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>ย้อนถาม</strong>  คือ  สอบถามดูว่า  ข่าวว่า   เธอให้เมถุนธรรม</p><p>แก่สามีอย่างนี้หรือ  ให้เเก่ชู้อย่างนี้หรือ  ดังนี้เป็นต้น.</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>บอก</strong>   คือ   ถูกเขาถามแล้วบอกว่า  เธอจงให้อย่างนี้   เมื่อ</p><p>ให้อย่างนี้  จักเป็นที่รักใคร่และพอใจของสามี ดังนี้เป็นต้น.</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>สอน</strong>  คือ  เขาไม่ได้ถาม  บอกเองว่า   เธอจงให้อย่างนี้</p><p>เมื่อให้อย่างนี้  จักเป็นที่รักใคร่และพอใจของสามี  ดังนี้เป็นต้น.</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>ด่า</strong> คือ  ด่าว่า  เธอเป็นคนไม่มีนิมิต  เธอเป็นคนสักแต่ว่า</p><p>มีนิมิต เธอเป็นคนไม่มีโลหิต  เธอเป็นคนมีโลหิตเสมอ  เธอเป็นคนมีผ้าซับ</p><p>เสมอ    เธอเป็นคนช้ำรั่ว     เธอเป็นคนมีเดือย     เธอเป็นบัณเฑาะก์หญิง</p><p>เธอเป็นคนกล้าผู้ชาย     เธอเป็นคนผ่า     เธอเป็นคนสองเพศ      ดังนี้</p><p>เป็นต้น.          </p><p>                                     <strong>สตรี</strong></p><p>        [๔๐๑]  สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   ความกำหนัดและ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา ของสตรี ชนก็ดี ติก็ดี ขอก็ดี  อ้อน- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 188</p><p>วอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อมถามก็ดี บอกก็ดี สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส</p><p>        สตรี  ภิกษุมีความสงสัย  มีความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวาร</p><p>หนัก  ทวารเบา  ของสตรี  ชมก็ดี ก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์    มีความกำหนัด    และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา   ของสตรี   ชมก็ดี    ติก็ดี    ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี  ต้อง</p><p>อาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ     มีความกำหนัด     และพูด</p><p>พาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรี  ชมก็ดี ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอน</p><p>ก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน  มีความกำหนัด  และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของสตรี   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย</p><p>                                     <strong>บัณเฑาะก์</strong></p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์      มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบัณเฑาะก์   ชมก็ดี   ติก็ดี</p><p>ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี    ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติถุลลัจจัย                                         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 189</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสงสัย  มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึง</p><p>ทวารหนัก   ทวารเบา  ของบัณเฑาะก์  ชมก็ดี   ก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอน</p><p>ก็ดี   ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี   ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ     มีความกำหนัด    และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของบัณเฑาะก์  ชมก็ดี  ก็ดี ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี ด่าก็ดี  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุที่ความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และพูด</p><p>พาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของบัณเฑาะก์  ชมก็ดี  ติก็ดี  อ้อนวอน</p><p>ก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                       <strong>บุรุษ</strong></p><p>        บุรุษ    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ    มีความกำหนัด    และพูด</p><p>พาดพิงถึงทวารหนัก ทวารเบา ของบุรุษ ชมก็ดี ติก็ดี ขอก็ดี อ้อนวอน</p><p>ก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสงสัย  มีความกำหนัด และพูดพาดพิงถึงทวาร</p><p>หนัก  ทวารเบา  ของบุรุษ  ชมก็ดี  ติก็ดี  อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี  ย้อน</p><p>ถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน  มีความกำหนัดเละ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา  ของบุรุษ   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 190</p><p>        บุรุษ    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี    มีความกำหนัด    และพูด</p><p>พาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของบุรุษชมก็ดี ติก็ดี ขอก็ดี  อ้อนวอน</p><p>ก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์   มีความกำหนัด    และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบุรุษ   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ</p><p>                                    <strong>สัตว์ดิรัจฉาน</strong></p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน      มีความ</p><p>กำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ชม</p><p>ก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี   สอน</p><p>ก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติ ทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสงสัย  มีความกำหนัด   และพูดพาดพิง</p><p>ถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ชมก็ดี  ติก็ดี ขอก็ดี อ้อน-</p><p>วอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี    ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด   และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของสัตว์ดิรัจฉาน    ชมก็ดี  ติก็ดี</p><p>ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์  มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ชมก็ดี  ติก็ดี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 191</p><p>ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ                                                             </p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ  มีความกำหนัด และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ชมก็ดี  ติก็ดี ขอ</p><p>ก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                 <strong>สตรี  ๒  คน</strong></p><p>        [๔๐๒ ]  สตรี ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา ของสตรีทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี    บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน  มีความกำหนัด  และพูด</p><p>พาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา ของสตรีทั้งสองคน ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย  ๒  ตัว</p><p>        สตรี ๒  คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  มีความ</p><p>กำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของสตรีทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี   ต้อง</p><p>อาบัติถุลลัจจัย  ๒ ตัว</p><p>        สตรี  ๒   คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน      มีความ</p><p>กำหนัด และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา   ของสตรีทั้งสองคน ชม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 192</p><p>ก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอน</p><p>ก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย ๒ ตัว                              .</p><p>        สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา ของสตรีทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี    อ้อนวอนก็ดี    ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย ๒ ตัว</p><p>                              <strong>บัณเฑาะก์ ๒  คน</strong></p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก ทวารเบา   ของบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสองคน  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย  ๒  ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน    ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน    มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา  ของบัณเฑาะก์ทั้งสองคน ชมก็ดี</p><p>ติก็ดี  ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี</p><p>ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน    มี</p><p>ความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสองคน   ชมก็ดี    ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์  ๒  คน  ภิกษุความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสองคน   ชมก็ดี   ติก็ดี  ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 193</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน มีความ</p><p>กำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก ทวารเบา ของบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี   ติก็ดี    ขอก็ดี    อ้อนวอนก็ดี    ถามก็ดี    ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒  ตัว</p><p>                                        <strong>บุรุษ ๒ คน</strong></p><p>        บุรุษ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษสองคน มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของบุรุษทั้งสองคน ชมก็ดี ติก็ดี</p><p>ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน   มีความกำหนัด   และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบุรุษทั้งสองคน   ชมก็ดี  ติก็ดี</p><p>ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของบุรุษทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน     มีความ</p><p>กำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา    ของบุรุษทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อมถามก็ดี  บอกก็ดี  สอน</p><p>ก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  มีความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 194</p><p>กำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของบุรุษทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี     ก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                               <strong>สัตว์ดิรัจฉาน  ๒  ตัว</strong></p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ตัว  มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของสัตว์</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถาม</p><p>ดี  บอกก็ดี   สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองตัว   มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี</p><p>ก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี  สอนก็ดี</p><p>ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองตัว    มี</p><p>ความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง   ชมก็ดี    ติก็ดี   ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี    ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองตัว</p><p>ความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก ทวารเบา ของสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี    อ้อนวอนก็ดี    ถามก็ดี    ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองตัว    มี</p><p>ความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉาน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 195</p><p>ทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี บอก</p><p>ก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว.</p><p>                                    <strong>สตรี - บัณเฑาะก์</strong></p><p>        [๔๐๓]   สตรี ๑ บัณเฑาะก์ ๑    ภิกษุมีความสำคัญเป็นสตรีทั้งสอง</p><p>คน  มีความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของสตรี</p><p>และบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  ชมก็ดี  ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี ๑ บัณเฑาะก์     ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน  มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี ย้อนถามก็ดี บอกก็ดี   สอน</p><p>ก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ บัณเฑาะก์ ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของสตรีและ</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสองคน    ชมก็ดี    ติก็ดี    ขอก็ดี    อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี   ด่าก็ดี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย  ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๑ บัณเฑาะก์ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองงคน   มี</p><p>ความกำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก     ทวารเบา    ของสตรีและ</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสองคน ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อน-</p><p>ถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ บัณเฑาะก์ ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>คน  มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของสตรี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 196</p><p>และบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  ชมก็ดี ติก็ดี  ขอก็ดี อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อน</p><p>ถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                     <strong>สตรี-บุรุษ</strong></p><p>        สตรี ๑ บุรุษ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   มีความ</p><p>กำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรีและบุรุษทั้งสอง</p><p>คน  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี ๑ บุรุษ ๑  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน มีความกำหนัด  และ</p><p>พูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา   ของสตรีและบุรุษทั้งสองคน   ชมก็ดี</p><p>ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี    ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี</p><p>ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ บุรุษ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน  มี</p><p>ความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรีและบุรุษ</p><p>ทั้งสองคน  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ บุรุษ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน   มีความ</p><p>กำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรีและบุรุษทั้งสอง</p><p>คน  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี    ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ บุรุษ ๑    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรีและบุรุษ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 197</p><p>ทั้งสองคน   ชมก็ดี  ติก็ดี   ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ  กับถุลลัจจัย</p><p>                               <strong>สตรี-สัตว์ดิรัจฉาน</strong></p><p>        สตรี   สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง   มี</p><p>ความกำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของสตรีและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อน</p><p>ถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง  มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี ย้อนถามก็ดี บอกก็ดี สอน</p><p>ก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด     และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของสตรีและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี ย้อน-</p><p>ถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสอง  มี</p><p>ความกำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของสตรีและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี ย้อน-</p><p>ถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ติรัจฉานทั้ง</p><p>สอง  มีความกำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา  ของสตรี</p><p>และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 198</p><p>ย้อนถามก็ดี    บอกก็ดี    สอนก็ดี    ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย</p><p>                                  <strong>บัณเฑาะก์-บุรุษ</strong></p><p>        บัณเฑาะก์ ๑  บุรุษ  ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>คน มีความกำหนัด และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก ทวารเบา ของบัณเฑาะก์</p><p>และบุรุษทั้งสอง  ชมก็ดี   ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถาม</p><p>ก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ บุรุษ ๑  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน  มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของบัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสอง</p><p>ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี</p><p>สอนก็ดี  ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ บุรุษ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน  มี</p><p>ความกำหนด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบัณเฑาะก์แล</p><p>บุรุษทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติ ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑  บุรุษ  ๑     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้ง</p><p>สองคน  มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของ</p><p>บัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ บุรุษ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน  มี</p><p>ความกำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของบัณเฑาะก์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 199</p><p>และบุรุษทั้งสอง  ชมก็ดี   ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถาม</p><p>ก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                         <strong>บัณเฑาะก์-สัตว์ดิรัจฉาน</strong></p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง  มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของ</p><p>บัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองงง   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี</p><p>ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอก็ดี   สอนก็ดี  ด่าก็ดี    ต้องอาบัติทุกกฏ  กับ</p><p>อาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง    มีความ</p><p>กำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบัณเฑาะก์และสัตว์</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถาม</p><p>ก็ดี  บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑ ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบัณเฑาะก์</p><p>และสัตว์ติรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี    ถามก็ดี                         </p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์  ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑ ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา   ของ</p><p>บัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองงง  ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี</p><p>ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบัณเฑาะก์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 200</p><p>        และสัตว์ติรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                                 <strong>บุรุษ- สัตว์ดิรัจฉาน</strong></p><p>        บุรุษ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสอง  มี</p><p>ความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา   ของบุรุษและสัตว์</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี   ย้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถาม</p><p>ก็ดี  บอกก็ดี   สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง  มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา   ของบุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอน</p><p>ก็ดี  ด่าก็ดี  ไม่ต้องทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้ง</p><p>สอง    มีความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก   ทวารเบา   ของบุรุษ</p><p>และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง   มี</p><p>ความกำหนัด   และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก  ทวารเบา   ของบุรุษและสัตว์</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถาม</p><p>ก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๑ สัตว์ดิรัจฉาน ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด    และพูดพาดพิงถึงทวารหนัก    ทวารเบา    ของบุรุษและ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 201</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ชมก็ดี   ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อน</p><p>ถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว.</p><p>                           <strong>ใต้รากขวัญ-เหนือเข่า</strong></p><p>        [๔๐๔]  อนึ่ง  สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนใต้รากขวัญลงมา  อวัยวะเบื้องต่ำเหนือเข่า</p><p>ในรูป  เว้น ทวารหนัก  ทวารเบา  ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี</p><p>ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี    ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด   และพูด</p><p>พาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนใต้รากขวัญลงมา   อวัยวะเบื้องต่ำเหนือเข่าขึ้นไป</p><p>เว้นทวารหนัก  ทวารเบา  ของบัณเฑาะก์ ชมก็ดี ติก็ดี ขอก็ดี  อ้อนวอน</p><p>ก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี   ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และพูดพาด</p><p>พิงถึงอวัยวะเบื้องบนใต้รากขวัญลงมา         อวัยวะเบื้องต่ำเหนือเข่าในรูป</p><p>เว้น ทวารหนัก   ทวารเบา   ของบุรุษ   ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอน</p><p>ก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และ</p><p>พูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนใต้รากขวัญลงมา      อวัยวะเบื้องต่ำเหนือเข่า</p><p>ขึ้นไป  เว้นทวารหนัก  ทวารเบา  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ชมก็ดี  ติก็ดี</p><p>ก็ดี  อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี    สอนก็ดี    ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน     มีความ</p><p>กำหนัด      และพูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนใต้รากขวัญลงมา      อวัยวะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 202</p><p>เบื้องต่ำเหนือเข่าขึ้นไป   เว้นทวารหนัก   ทวารเบา   ของสตรีทั้งสอง   ชม</p><p>ก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอน</p><p>ก็ดี   ด่าก็ดี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย ๒ ตัว</p><p>        สตรี  ๑  บัณเฑาะก์ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด  และพูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนใต้รากขวัญลงมา  อวัยวะ</p><p>เบื้องต่ำเหนือเข่าขึ้นไป   เว้นทวารหนัก  ทวารเบา  ของสตรีและบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี ย้อนถามก็ดี บอก</p><p>ก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฎ  กับอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                         <strong>เหนือรากขวัญ-ใต้เข่า</strong></p><p>        [๔๐๕]   สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และ</p><p>พูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องต่ำใต้เข่าลงมา   ของสตรี   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี    มีความกำหนัด    และ</p><p>พูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนเหนือรากขวัญขึ้นไป     อวัยวะเบื้องต่ำใต้เข่า</p><p>ลงมา   ชองบัณเฑาะก์   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญ  ว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และพูดพาด</p><p>พิงถึงอวัยวะเบื้องบนเหนือรากขวัญขึ้นไป         อวัยวะเบื้องต่ำใต้เข่าลงมา</p><p>ของบุรุษ   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี</p><p>บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 203</p><p>พูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนเหนือรากขวัญขึ้นไป     อวัยวะเบื้องต่ำใต้เข่า</p><p>ลงมา  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ชมก็ดี   ติก็ดี  ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน มีความกำหนด</p><p>และพูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนเหนือรากขวัญขึ้นไป     อวัยวะเบื้องต่ำใต้</p><p>เข่าลงมา  ของสตรีทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี</p><p>ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๑ บัณเฑาะก์ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   นี้</p><p>ความกำหนัด         และพูดพาดพิงถึงอวัยวะเบื้องบนเหนือรากขวัญขึ้นไป</p><p>อวัยวะเบื้องต่ำใต้เข่าลงมา   ของสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสอง   ชมก็ดี   ติก็ดี</p><p>ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                                  <strong>ขอเนื่องด้วยกาย</strong></p><p>        สตรี ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรี มีความกำหนัด  และพูดพาดพิง</p><p>ถึงของที่เนื่องด้วยกาย   ของสตรี   ชมก็ดี   ติก็ดี   ขอก็ดี   อ้อนวอนก็ดี</p><p>ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นสตรี   มีความกำหนัด   และพูด</p><p>พาดพิงถึงของที่เนื่องด้วยกาย    ของบัณเฑาะก์   ชมก็ดี    ติก็ดี    ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี  สอนก็ดี ด่าก็ดี  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด   และพูดพาด</p><p>พิงถึงของที่เนื่องด้วยกาย  ของบุรุษ ชมก็ดี  ติก็ดี ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 204</p><p>ถามก็ดี ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี   ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  แล ะ</p><p>พูดพาดพิงถึงของที่เนื่องด้วยกาย  ของสัตว์ดิรัจฉาน  ชมก็ดี ติก็ดี  ขอก็ดี</p><p>อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี  ย้อนถามก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>        สตรี ๒ คน ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน มีความกำหนัด</p><p>และพูดพาดพิงถึงของที่เนื่องด้วยกาย   ของสตรีทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี ขอ</p><p>ก็ดี  อ้อนวอนก็ดี   ถามก็ดี   ย้อนถามก็ดี   บอกก็ดี   สอนก็ดี   ด่าก็ดี</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๑ บัณเฑาะก์ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด       และพูดพาดพิงถึงของที่เนื่องด้วยกาย       ของสตรีและ</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสอง  ชมก็ดี  ติก็ดี  ขอก็ดี  อ้อนวอนก็ดี  ถามก็ดี ย้อนถาม</p><p>ก็ดี  บอกก็ดี  สอนก็ดี  ด่าก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                                      <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๘๐๖]  ภิกษุผู้มุ่งประโยชน์ ๑   ภิกษุผู้มุ่งธรรม ๑   ภิกษุผู้มุ่งสั่ง-</p><p>สอน ๑  ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล</p><p>                                      <strong>วินีตวัตถุ</strong></p><p><strong>                                     อุทานคาถา</strong></p><p>        [๔๐๗]   เรื่องสีแดง   เรื่องขนแข็ง   เรื่องขนรก    เรื่องขน</p><p>หยาบ   เรื่องขนยาว   เรื่องนาหว่าน   เรื่องหนทางราบรื่น  เรื่อง</p><p>มีศรัทธา  เรื่องให้ทาน  อย่างละ ๓ เรื่อง  เรื่องทำงาน  ๓  เรื่อง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 205</p><p>                                               <strong>วินีตวัตถุ</strong>                                                               <strong>เรื่องสีแดง</strong></p><p>        [๔๐๘]   ก็โดยสมัยนั้นแล สตรีผู้หนึ่งห่มผ้ากัมพลใหม่สีแดง  ภิกษุ</p><p>รูปหนึ่ง  มีความกำหนัด  พูดเคาะว่า  น้องหญิง   เธอมีสีแดงแท้</p><p>        นางไม่เข้าใจความหมาย    ตอบว่า   เจ้าค่ะ  ผ้ากัมพลใหม่สีแดงค่ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ    จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                       <strong>เรื่องขนแข็ง</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล     สตรีผู้หนึ่งห่มผ้ากัมพลขนแข็ง     ภิกษุรูปหนึ่ง</p><p>มีความกำหนัด   พูดเคาะว่า   น้องหญิง   เธอมีขนแข็งแท้</p><p>        นางไม่เข้าใจความหมาย   ตอบว่า   เจ้าค่ะ   ผ้ากัมพลมีขนแข็งค่ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง-</p><p>หนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสว่า    ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                        <strong>เรื่องขนรก</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    สตรีผู้หนึ่งห่มผ้ากัมพลซักใหม่    ภิกษุรูปหนึ่ง</p><p>ความกำหนัด  พูดเคาะว่า  น้องหญิง  เธอมีขนรก</p><p>        นางไม่เข้าใจความหมาย   ตอบว่า   เจ้าค่ะ   ผ้ากัมพลซักใหม่ค่ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า      เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระ-</p><p>มังหนอ  จึงกราบทูลเรื่อง นั้น แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 206</p><p>                                   <strong>เรื่องขนหยาบ</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล   สตรีผู้หนึ่งห่มผ้ากัมพลขนหยาบ   ภิกษุรูปหนึ่งมี</p><p>ความกำหนัด  พูดเคาะว่า  น้องหญิง  เธอมีขนหยาบ</p><p>        นางไม่เข้าใจความหมาย   ตอบว่า   เจ้าค่ะ   ผ้ากัมพลขนหยาบค่ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น  แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                   <strong>เรื่องขนยาว</strong>                        </p><p>        [ ๔๐๙]    ก็โดยสมัยนั้นแล  สตรีผู้หนึ่งห่มผ้ามีขนยาว   ภิกษุรูปหนึ่ง</p><p>มีความกำหนัด  พูดเคาะว่า  น้องหญิง  เธอมีขนยาว</p><p>        นางไม่เข้าใจความหมาย   ตอบว่า   เจ้าค่ะ   ผ้าห่มมีขนยาวค่ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังมาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                   <strong>เรื่องนาหว่าน</strong></p><p>        [๔๑๐]   ก็โดยสมัยนั้นแล     สตรีผู้หนึ่งหว่านข้าวในนาแล้วกลับมา</p><p>ภิกษุรูปหนึ่งมีความกำหนัด   พูดเคาะว่า น้องหญิง  เธอหว่านนาแล้วหรือ</p><p>        นางไม่เข้าใจความหมาย   ตอบว่า    หว่านแล้วเจ้าค่ะ     แต่ยังไม่ได้</p><p>กลบค่ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า    ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 207</p><p>                            <strong>เรื่องหนทางราบรื่น</strong></p><p>        [๔๑๑]  ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุรูปหนึ่งพบนางปริพาชิกาเดินสวน</p><p>ทางมา  มีความกำหนัด   พูดเคาะว่า   น้องหญิง   หนทางของเธอราบรื่น</p><p>ดอกหรือ</p><p>        นางไม่เข้าใจความหมาย    ตอบว่า   เจ้าค่ะภิกษุ   ท่านจักเดินไปได้</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ ภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า    ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                                 <strong>เรื่องมีศรัทธา</strong></p><p>        [๘๑๒]   ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่ง  มีความกำหนัด    พูดเคาะ</p><p>สตรีผู้หนึ่งว่า  น้องหญิง   เธอเป็นคนมีศรัทธา   จะถวายของที่เธอให้สามี</p><p>แก่พวกฉันบ้างไม่ได้หรือ</p><p>        สตรีนั้นถามว่า   ของอะไรเจ้าขา</p><p>        ภิกษุตอบว่า  เมถุนธรรม จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้น  มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                                 <strong>เรื่องให้ทาน</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่ง    มีความกำหนัด    พูดเคาะสตรี</p><p>ผู้หนึ่งว่า    น้องหญิง   เธอเป็นคนมีศรัทธา   ทำไมไม่ถวายทานที่เลิศแก่</p><p>พวกฉันบ้าง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 208</p><p>        สตรีนั้นถามว่า   อะไรเจ้าขา  ชื่อว่าทานที่เลิศ</p><p>        ภิกษุตอบว่า  เมถุนธรรม  จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว.</p><p>                             <strong>เรื่องทำงาน ๓ เรื่อง</strong></p><p>        [๔๑๓]   ๑.    ก็โดยสมัยนั้นแล    สตรีผู้หนึ่งกำลังทำงานอยู่    ภิกษุ</p><p>รูปหนึ่งมีความกำหนัด    พูดเคาะว่า   น้องหญิง    หยุดเถิด  ฉันจักทำเอง</p><p>นางไม่เข้าใจความหมาย   ภิกษุนั้นมีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสสแล้วกระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าๆ ตรัสว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุ   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        ๒.  ก็โดยสมัยนั้นแล   สตรีผู้หนึ่งกำลังทำงานอยู่    ภิกษุรูปหนึ่งมี</p><p>ความกำหนัด   พูดเคาะว่า  น้องหญิง  นั่งลงเถิด    ฉันจักทำเอง   นางไม่</p><p>เขัาใจความหมาย  ภิกษุนั้นมีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>กระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุ   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ๓.    ก็โดยสมัยนั้นแล    สตรีผู้หนึ่งกำลังทำงานอยู่    ภิกษุรูปหนึ่งมี</p><p>ความกำหนัด     พูดเคาะว่า    น้องหญิง   จงนอนเสียเถิด    ฉันจักทำเอง</p><p>นางไม่เข้าใจความหมาย   ภิกษุนั้นมีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆา -</p><p>ทิเสสแล้วกระมังหนอ จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าๆ ตรัสว่า</p><p>ก่อนภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                         <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๓  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 209</p><p>                           <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๓</strong></p><p><strong>                      ทุฏฐุลลวาจาสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>        ทุฏฐุลลวาจาสิกขา   บทว่า   <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ    ภควา</strong>  เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในทุฎฐุลลวาจาสิกขาบทนั้นดังนี้</p><p>     <strong>[อธิบาย  สิกขาบทวิภังค์  สังฆาทิเสสที่ ๓]</strong></p><p>        บทว่า  <strong>อาทิสฺส</strong>  แปลว่า  มุ่งถึง.</p><p>        หลายบทว่า  <strong>วณฺณมฺปิ  ภณติ</strong>  เป็นต้น    จักมีแจ้งข้างหน้า.</p><p>        บทว่า  <strong>อจฺฉินฺนกา</strong>   แปลว่า   ขาคความเกรงบาป.</p><p>        บทว่า   <strong>ธุตฺติกา</strong>   แปลว่า   ผู้มีมารยา.</p><p>        บทว่า  <strong>อหิริกาโย</strong>   แปลว่า   ผู้ไม่มีความอาย.</p><p>        บทว่า  <strong>โอหสนฺติ</strong>    แปลว่า   แย้มพรายแล้ว    หัวเราะเบา ๆ.</p><p>        บทว่า <strong>อุลฺลปนฺติ</strong>  ความว่า  ย่อมกล่าวถ้อยคำแทะโลม   มีประการ</p><p>ต่าง ๆ   ยกย่องโดยนัยเป็นต้นว่า   โอ!   พระคุณเจ้า.</p><p>        บทว่า  <strong>อุชฺชคฆนฺติ</strong>  แปลว่า  ย่อมหัวเราะลั่น.</p><p>        บทว่า <strong>อุปฺผณฺเฑนฺติ</strong>   ความว่า   กระทำการเยาะเย้ยโดยนัยเป็นต้น</p><p>ว่า  นี้ เป็นบัณเฑาะก์  นี้  มิใช่ผู้ชาย.</p><p>        บทว่า  <strong>สารตฺโต</strong>   แปลว่า   กำหนัดแล้ว    ด้วยความกำหนัด     โดย</p><p>อำนาจแห่งความพอใจในวาจาชั่วหยาบ.</p><p>        บทว่า  <strong>อเปกฺขวา ปฏิพทฺธจิตฺโต</strong>    มีนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.     ใน</p><p>สิกขาบทนี้    พึงประกอบราคะด้วยอำนาจแห่งความยินดีในวาจาอย่างเดียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 210</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้า     เมื่อจะทรงแสดงมาตุคามที่ทรงประสงค์ในคำ</p><p>ว่า <strong>มาตุคาม  ทุฏฐุลฺลาหิ  ราจาหิ</strong> นี้   จึงตรัสดำว่า มาตุคาโม เป็นอาทิ.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  ด้วยคำว่า  เป็นหญิงที่รู้เดียงสา   สามารถทราบ</p><p>ถ้อยคำที่เป็นสุภาษิตทุพภาษิต   วาจาชั่วหยาบและสุภาพได้   นี้ท่านพระ-</p><p>อุบาลีแสดงว่า     หญิงที่เป็นผู้ฉลาด     สามารถเพื่อจะทราบถ้อยคำที่เป็น</p><p>ประโยชน์และไร้ประโยชน์    ถ้อยคำที่พาดพิงอสัทธรรมและสัทธรรมทรง</p><p>ประสงค์เอาในสิกขาบทนี้,        ส่วนหญิงที่โง่เขลาเบาปัญญาแม้เป็นผู้ใหญ่</p><p>ก็ไม่ทรงประสงค์เอาในสิกขาบทนี้.</p><p>        บทว่า <strong>โอภาเสยฺย</strong>  ความว่า  พึงพูดเคาะ   คือ   พูดพาดพิงอสัท-</p><p>ธรรม  มีประการต่าง ๆ.  ก็เพราะชื่อว่า  การพูดเคาะของภิกษุผู้พูดอย่างนี้</p><p>โดยความหมาย     เป็นอัชฌาจาร   คือ   เป็นความประพฤติล่วงละเมิดเขต</p><p>แดนแห่งความสำรวมด้วยอำนาจแห่งราคะ;    เพราะฉะนั้น   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า   เมื่อจะทรงแสดงเนื้อความนั้น      จึงตรัสว่า   บทว่า  <strong>โอภาเสยฺย</strong></p><p>คือ   ที่เรียกว่า  อัชฌาจาร.</p><p>        คำว่า   <strong>ต</strong>  ในคำว่า  <strong>ยถาต</strong>  นี้  เป็นเพียงนิบาต.  ความว่า   เหมือน</p><p>ชายหนุ่มพูดเคาะหญิงสาวฉะนั้น.</p><p>        คำเป็นต้นว่า  <strong>เทฺว    มคฺเค  อาทิสฺส</strong>  ดังนี้   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส</p><p>แล้ว    เพื่อทรงแสดงอาการที่เป็นเหตุให้เป็นสังฆาทิเสส   แก่ภิกษุผู้พูดเคาะ</p><p>(หญิง).                                </p><p>                <strong>[อธิบายบทภาชนีย์  สังฆาทิเสสที่ ๓]</strong></p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  สองบทว่า  <strong>เทฺว  มคฺเค</strong>  ได้แก่ วัจจมรรคกับ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 211</p><p>ปัสสาวมรรค.    คำที่เหลือปรากฏแล้วแต่แรกในอุเทศนั่นแล.   ก็ในอุเทศ</p><p>คำว่า   พูดชม   คือ   พูดว่า   เธอเป็นผู้เพียบพร้อมด้วยลักษณะของหญิง</p><p>คือด้วยศุภลักษณะ,    อาบัติยังไม่ถึงที่สุดก่อน.     พูดว่า    วัจจมรรคและ</p><p>ปัสสาวมรรคของเธอเป็นเช่นนี้,      เธอเป็นผู้เพียบพร้อมด้วยลักษณะของ</p><p>สตรี  คือด้วยศุภลักษณะเช่นนี้   ด้วยเหตุเช่นนั้น,  อาบัติย่อมถึงที่สุด  คือ</p><p>เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>        ก็สองบทว่า  <strong>วณฺเณติ ปสสติ</strong> นี้   เป็นไวพจน์ของบทว่า  พูดชม.</p><p>        บทว่า  <strong>ขุเสติ</strong>  ความว่า  ย่อมพูดกระทบกระเทียบด้วยประตัก   คือ</p><p>วาจา.</p><p>        บทว่า  <strong>วมฺเภติ</strong>   แปลว่า  พูดรุกราน.</p><p>        บทว่า <strong>ครหติ</strong>  แปลว่า  ย่อมกล่าวโทษ.</p><p>        แต่เมื่อยังไม่พูดเชื่อมต่อกับ  ๑๑  บท  มีบทว่า  <strong>อนิมิตฺตาสิ</strong>  เป็นต้น</p><p>ซึ่งมาในบาลีข้างหน้า   อาบัติยังไม่ถึงที่สุด,   ถึงแม้เชื่อมแล้ว  เมื่อพูดเชื่อม</p><p>ด้วย ๓ บทเหล่านี้ว่า  เธอเป็นคนมีเดือย,  เธอเป็นคนผ่า,  เธอเป็นคน ๒</p><p>เพศ   ดังนี้เท่านั้น   ในบรรดา ๑๑ บทเหล่านั้น   จึงเป็นสังฆาทิเสส.   แม้</p><p>ในการพูดขอว่า    เธอจงให้แก่เรา    อาบัติยังไม่ถึงที่สุด    ด้วยคำพูดเพียง</p><p>เท่านี้      ต่อเมื่อพูดเชื่อมด้วยเมถุนธรรมอย่างนี้ว่า     เธอจงให้เมถุนธรรม</p><p>เป็นสังฆาทิเสส. แม้ในคำพูดอ้อนวอนว่า  เมื่อไรมารดาของเธอจักเลื่อมใส</p><p>เป็นต้น    อาบัติยังไม่ถึงที่สุด   ด้วยคำพูดเพียงเท่านี้    แต่เมื่อพูดเชื่อมด้วย</p><p>เมถุนธรรม   โดยนัยเป็นต้นว่า   เมื่อไรมารดาของเธอจักเลื่อมใส,   เมื่อไร</p><p>เราจักได้เมถุนธรรมของเธอ      หรือว่า     เมื่อมารดาของเธอเลื่อมใสแล้ว</p><p>เราจักได้เมถุนธรรม  ดังนี้    เป็นสังฆาทิเสส.   แม้ในคำถามเป็นต้นว่า  เธอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 212</p><p>ให้แก่สามีอย่างไร  ?     เมื่อพูดคำว่า    เมถุนธรรม   เท่านั้น   จึงเป็นสังฆา-</p><p>ทิเสส    หาเป็นโดยประการอื่นไม่.      แม้ในคำพูดสอบถามว่า    ได้ยินว่า</p><p>เธอให้แก่สามีอย่างนี้หรือ   ก็มีนัยเหมือนกันนี้.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในการบอกดังนี้:-    สองบทว่า  <strong>ปุฏฺโ  ภณติ</strong>  มี</p><p>ความว่า   ภิกษุถูกผู้หญิงถามว่า   เมื่อให้อย่างไร    จึงจะเป็นที่รักของสามี  ?</p><p>แล้วบอก.   ก็ในการบอกนั้น   แม้เมื่อพูดว่า   จงให้อย่างนี้   เมื่อให้อย่างนี้</p><p>อาบัติยังไม่ถึงที่สุด,   แต่เมื่อเชื่อมด้วยเมถุนธรรมเท่านั้น   โดยนัยเป็นต้น</p><p>ว่า   เธอจงให้  จงน้อมเข้าไป   ซึ่งเมถุนธรรมอย่างนี้,    เมื่อให้  เมื่อน้อม</p><p>เข้าไปซึ่งเมถุนธรรมอย่างนี้    จะเป็นที่รัก    เป็นสังฆาทิเสส.     แม้ในการ</p><p>กล่าวสอน  ก็มีนัยเหมือนกันนี้.</p><p>        วินิจฉัยอักโกสนิเทศ  พึงทราบดังนี้:-</p><p>        บทว่า  <strong>อนิมิตฺตาสิ</strong>  แปลว่า  เธอเป็นคนปราศจากนิมิต.  มีอธิบาย</p><p>ว่า   ช่องปัสสาวะของเธอมีประมาณเท่ารูกุญแจเท่านั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>นิมิตฺตมตฺตาสิ</strong>  แปลว่า นิมิตสตรีของเธอ  ไม่เต็มบริบูรณ์,</p><p>มีอธิบายว่า   สักแต่ว่าเป็นที่หมายรู้เท่านั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>อโลหิตา</strong>   แปลว่า   มีช่องคลอดแห้ง.</p><p>        บทว่า  <strong>ธุวโลหิตา</strong>    แปลว่า    มีช่องคลอดที่เปียกชุ่มไปด้วยโลหิต</p><p>เป็นนิตย์.</p><p>        บทว่า  <strong>ธุวโจลา</strong>    แปลว่า    มีผ้าลิ่มจุกอยู่เป็นนิตย์.      มีอธิบายว่า</p><p>เธอใช้ผ้าซับเสมอ.</p><p>        บทว่า  <strong>ปคฺฆรนฺติ</strong>  แปลว่า  ย่อมไหลออก.     มีอธิบายว่า   น้ำมูตร</p><p>ของเธอไหลออกอยู่เสมอ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 213</p><p>        บทว่า <strong>สิขิรณี</strong>  แปลว่า  มีเนื้อเดือยยื่นออกมาข้างนอก.    หญิงที่ไม่</p><p>มีนิมิตเลย   ท่านเรียกว่า หญิงบัณเฑาะก์,   หญิงที่มีหนวดและเครา  รูปร่าง</p><p>คล้ายผู้ชาย   ท่านเรียกว่า   หญิงคล้ายผู้ชาย.</p><p>        บทว่า  <strong>สมฺภนฺนา</strong>    ความว่า   มีช่องทวารหนัก  และช่องทวารเบา</p><p>ปนกัน.</p><p>        บทว่า <strong>อุภโตพฺยญฺชนา</strong>   ความว่า   เป็นผู้ประกอบด้วยเพศทั้งสอง</p><p>คือ   เครื่องหมายเพศสตรี ๑   เครื่องหมายเพศบุรุษ ๑.</p><p>        ก็บรรดา  ๑๑  บทเหล่านั้น ๓ บทล้วน ๆ นี้    คือ   เธอมีเดือย,    เธอ</p><p>เป็นคนผ่า,    เธอเป็นคนสองเพศ  เท่านั้น    ย่อมถึงที่สุด.    ๓ บทนี้   และ       </p><p>๓ บทก่อน ๆ  คือ    บทว่าด้วยวัจจมรรคปัสสาวมรรค    และเมถุนธรรม</p><p>รวมเป็น ๖ บทล้วน ๆ ทำให้เป็นอาบัติได้   ด้วยประการฉะนี้.</p><p>        บทที่เหลือเป็นต้นว่า  เธอเป็นคนไม่มีนิมิต   ซึ่งเชื่อมในบทว่าไม่มี</p><p>นิมิต  ด้วยเมถุนธรรมไม่แล้วนั่นแล   โดยนัยเป็นต้นว่า  เธอจงให้เมถุนธรรม</p><p>แก่เรา   หรือว่า   เธอเป็นคนไม่มีนิมิต   จงให้เมถุนธรรมแก่เรา  พึงทราบ</p><p>ว่า  เป็นบทก่อให้เป็นอาบัติได้.</p><p>        บัดนี้  พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อจะทรงแสดงชนิดแห่งอาบัติโดยพิสดาร</p><p>ด้วยสามารถแห่งอาการมีการพูดชมเป็นต้นเหล่านี้      พาดพิงถึงวัจจมรรค</p><p>และปัสสาวมรรค    ของภิกษุผู้กำหนัด    มีจิตแปรปรวนพูดเคาะมาตุคาม</p><p>จึงตรัสคำว่า  <strong>อิตฺถี จ โหติ  อิตฺถีสญฺี</strong>   เป็นต้น   เนื้อความแห่งบทเหล่า-</p><p>นั้น    พึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้ว   ในกายสังสัคคะนั่นแล.     ส่วนความ</p><p>แปลกกัน ดังต่อไปนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 214</p><p>        บทว่า  <strong>อธกฺขก</strong>  คือ  เบื้องต่ำตั้งแต่รากขวัญลงมา.</p><p>        บทว่า <strong>อุพฺภชานุนณฑล</strong>  คือ  เบื้องบนตั้งแต่มณฑลเข่าขึ้นไป.</p><p>        บทว่า <strong>อพฺภกฺขก</strong>  คือ  บนตั้งแต่รากขวัญขึ้นไป.</p><p>        บทว่า  <strong>อโธชานุมณฺฑล</strong>  คือ  ต่ำตั้งแต่มณฑลเข่าลงไป.</p><p>        ก็รากขวัญ  (ไหปลาร้า)  และมณฑลเข่า    สงเคราะห์เข้าในเขตแห่ง</p><p>ทุกกฎ เฉพาะในสิกขาบทนี้  เหมือนในกายสังสัคคะของนางภิกษุณี  แท้จริง</p><p>พระพุทธเจ้าทั้งหลาย  ย่อมทรงบัญญัติครุกาบัติ ให้มีส่วนเหลือหามิได้เเล</p><p>        บทว่า <strong>กายปฏิพทฺธ</strong>  ได้แก่ ผ้าบ้าง  ดอกไม้บ้าง เครื่องประดับบ้าง.</p><p>                             <strong>[ว่าด้วยอนาปัตติวาร]</strong></p><p>        บทว่า <strong>อตฺถปุเรกฺขารสฺส</strong>   ความว่า  ผู้กล่าวอรรถแห่งบทเป็นต้นว่า</p><p>อนิมิตฺตาสิ   หรือผู้ทำการสาธยายอรรถกถา.</p><p>        บทว่า  <strong>ธมฺมปุเรกฺขารสฺส</strong>  ความว่า  ผู้บอก   หรือสาธยายพระบาลี</p><p>อยู่.    เมื่อภิกษุมุ่งอรรถ   มุ่งธรรม  กล่าวอย่างนี้   ชื่อว่า   ไม่เป็นอาบัติแก่</p><p>ผู้มุ่งอรรถ   และมุ่งธรรม.</p><p>        บทว่า <strong>อนุสาสนีปุเรกฺขารสฺส</strong>  ความว่า   เมื่อภิกษุมุ่งสั่งสอนกล่าว</p><p>อย่างนั้นว่า  ถึงบัดนี้    เธอก็เป็นคนไม่มีนิมิต,    เป็นคนสองเพศ   เธอพึง</p><p>ทำความไม่ประมาทเสีย    แต่บัดนี้,       เธออย่าเป็นเหมือนอย่างนี้ต่อไปเลย</p><p>ชื่อว่า  ไม่เป็นอาบัติแก่ผู้มุ่งคำสอน.    ส่วนภิกษุใด   เมื่อบอกบาลีแก่พวก</p><p>นางภิกษุณี  ละทำนองพูดตามปกติเสีย  หัวเราะเยาะพูดย้ำ ๆ อยู่ว่า   เธอ</p><p>เป็นคนมีเดือย,  เป็นคนผ่า,  เป็นคนสองเพศ,    ภิกษุนั้น   เป็นอาบัติแท้.</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 215</p><p>ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุบ้า.     พระอุทายีเถระเป็นต้นบัญญัติ      ในสิกขาบทนี้</p><p>ไม่เป็นอาบัติแก่ท่านผู้เป็นต้นบัญญัติฉะนี้แล.</p><p>                                 <em>บทภาชนียวรรณา  จบ</em></p><p>        บรรดาปกิณกะมีสมุฏฐานเป็นต้น  สิกขาบทนี้  มีสมุฏฐาน ๓  ย่อม</p><p>เกิดขึ้นทางกายกับจิต  ๑   ทางวาจากับจิต ๑   ทางกายวาจากับจิต ๑    เป็น</p><p>กิริยา  สัญญาวิโมกข์  สจิตตกะ  โลกวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม อกุศลจิต</p><p>มีเวทนา ๒ ฉะนี้แล.</p><p>                          <strong>วินีตวัตถุในตติยสังฆาทิเสส</strong></p><p>        บรรดาวินีตวัตถุ   พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องโลหิต ดังนี้:-      ภิกษุนั้น</p><p>กล่าวหมายถึงนิมิตที่มีโลหิตของหญิง,     หญิงนอกนี้ไม่รู้;      เพราะฉะนั้น</p><p>จึงเป็นทุกกฏ.</p><p>        บทว่า <strong>กกฺกสโลม</strong>  แปลว่า  มีขนมากด้วยขนสั้น  ๆ.</p><p>        บทว่า  <strong>อากิณฺณโลม</strong>  แปลว่า  มีขนรกรุงรัง.             </p><p>        บทว่า  <strong>ขรโลม</strong>   แปลว่า   มีขนกระด้าง.</p><p>        บทว่า  <strong>ทีฆโลม</strong>  แปลว่า  มีเส้นขนไม่สั้น  (ขนยาว).   คำทั้งหมด</p><p>ภิกษุเหล่านั้นกล่าวหมายถึงนิมิตของหญิงทั้งนั้น.</p><p>        ภิกษุนั้นกล่าวหมายถึงอสัทธรรมว่า  เธอหว่านนาแล้วหรือ ?   หญิง</p><p>นั้นไม่เข้าใจ   จึงกล่าวว่า (หว่านแล้ว) แต่ยังไม่ได้กลบเจ้าค่ะ  ! </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 216</p><p>        พืชที่ชื่อว่ากลบแล้ว  ได้แก่ พืชที่เขาให้ตั้งขึ้นใหม่ (ให้หว่านซ่อม)</p><p>ในโอกาสที่พืชทั้งหลายตั้งไม่ติด   (ไม่งอก)  หรือในโอกาสที่มีพืชถูกพวก</p><p>แมลงทำให้เสียหาย     แล้วราดให้เสมอด้วยน้ำ     ในนาหว่านมีน้ำ  (และ)</p><p>พืชที่เขาเกลี่ยให้เสมอด้วยคราดมีฟัน ๘ ซี่ซ้ำอีก      เพื่อต้องการทำให้พืช</p><p>ทั้งหลาย   ที่ตกลงไปไม่สม่ำเสมอกัน   ให้สม่ำเสมอกันในนาหว่านที่ดอน.</p><p>บรรดาพืชเหล่านั้น  หญิงนี้กล่าวหมายเอาพืชอย่างใดอย่างหนึ่ง.</p><p>        ในเรื่องทาง  คำว่า  ทางของเธอราบรื่นดอกหรือ ? ภิกษุนั้นกล่าว</p><p>หมายถึงทางองคชาต.    คำที่เหลือมีเนื้อความกระจ่างทั้งนั้นแล.</p><p>              <em>ทุฏฐุลลวาจาสิกขาบทวรรณนา  ในอรรถกถาพระวินัย</em></p><p><em>                               ชื่อสมันตปาสาทิกา  จบ</em></p><p>                             <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๔</strong></p><p><strong>                                  เรื่องพระอุทายี</strong></p><p>        [๔๑๔]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน  อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้น ท่าน</p><p>พระอุทายีเป็นพระกุลุปกะในพระนครสาวัตถี       เข้าไปสู่สกุลเป็นอันมาก</p><p>ครั้งนั้นมีสตรีหม้ายผู้หนึ่ง  รูปงาม   น่าดู   น่าชม   ครั้นเวลาเช้า   ท่าน</p><p>พระอุทายีครองอันตรวาสกแล้วถือบาตรและจีวรเดินไปทางเรือนของสตรี</p><p>หม้ายนั้น   ครั้นแล้วนั่งเหนืออาสนะที่เขาจัดถวาย    จึงสตรีหม้ายนั้นเข้าไป</p><p>หาท่านพระอุทายี   กราบแล้วนั่ง  ณ  ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง   ท่านพระอุทายี</p><p>ได้ยังสตรีหม้ายนั้น  ให้เห็นแจ้ง  สมาทาน  อาจหาญ  ร่าเริงด้วยธรรมีกถา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 217</p><p>ครั้นแล้วสตรีหม้ายนั้นได้กล่าวปวารณาท่านพระอุทายีว่า     โปรดบอกเถิด</p><p>เจ้าข้า   ต้องการสิ่งใดซึ่งดิฉันสามารถจัดหาถวายพระคุณเจ้าได้  คือ   จีวร</p><p>บิณฑบาต  เสนาสนะ  เภสัชบริขารอันเป็นปัจจัยของภิกษุไข้</p><p>        พระอุทายีขอร้องว่า  น้องหญิง   ปัจจัยเหล่านั้น   ไม่เป็นของหาได้</p><p>ยากสำหรับฉัน    ขอจงให้ของที่หาได้ยากสำหรับฉันเถิด</p><p>สตรีหม้ายถามว่า   ของอะไร   เจ้าข้า</p><p>        อุ.    เมถุนธรรม  จ้ะ</p><p>        ส.    พระคุณเจ้าต้องการหรือ   เจ้าคะ</p><p>        อุ.    ต้องการ   จ้ะ</p><p>        สตรีหม้ายนั้นกล่าวว่า    นิมนต์มาเถิด     เจ้าค่ะ     แล้วเดินเข้าห้อง</p><p>เลิกผ้าสาฎกนอนหงายบนเตียง</p><p>        ทันใดนั้น      ท่านพระอุทายีตามเข้าไปหานางถึงเตียง    ครั้นแล้วถ่ม</p><p>เขฬะรด   พูดว่า   ใครจักถูกต้องหญิงถ่อย   มีกลิ่นเหม็นนี้ได้  ดังนี้แล้ว</p><p>หลีกไป</p><p>        จึงสตรีหม้ายนั่นเพ่งโทษว่า           พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>เหล่านี้   เป็นผู้ไม่ละอาย  ทุศีล   พูดเท็จ   พระสมณะเหล่านี้ยังจักปฏิญาณ</p><p>ว่า  เป็นผู้ประพฤติธรรม  ประพฤติเรียบร้อย   ประพฤติพรหมจรรย์  พูด</p><p>จริง  มีศีล   มีกัลยาณธรรม  ดังนี้เล่า   ติเตียนว่า   ความเป็นสมณะของ</p><p>พระสมณะเหล่านี้ไม่มี         ความเป็นพราหมณ์ของพระสมณะเหล่านี้ไม่มี</p><p>ความเป็นสมณะของพระสมณะเหล่านี้พินาศแล้ว   ความเป็นพราหมณ์ของ</p><p>พระสมณะเหล่านี้พินาศแล้ว   ความเป็นสมณะของพระสมณะเหล่านี้    จะมี</p><p>แต่ไหน   ความเป็นพราหมณ์ของพระสมณะเหล่านี้     จะมีแต่ไหน    และ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 218</p><p>โพนทะนาว่า   พระสมณะเหล่านี้ขาดจากความเป็นสมณะแล้ว   พระสมณะ</p><p>เหล่านี้ขาดจากความเป็นพราหมณ์แล้ว        ไฉนพระสมณะอุทายีจึงได้ขอ</p><p>เมถุนธรรมต่อเราด้วยตนเอง   แล้วถ่มเขฬะรด  พูดว่า  ใครจักถูกต้องหญิง</p><p>ถ่อยมีกลิ่นเหม็นนี้ได้ ดังนี้แล้วหลีกไป    เรามีอะไรชั่วช้า   เรามีอะไรที่มี</p><p>กลิ่นเหม็น  เราเลวกว่าหญิงคนไหน  อย่างไร  ดังนี้</p><p>        แม้สตรีเหล่าอื่นก็เพ่งโทษว่า        พระสมณะเธอสายพระศากยบุตร</p><p>เหล่านั้น  เป็นผู้ไม่ละอาย  ทุศีล  พูดเท็จ  พระสมณะเหล่านั้น  ยังจักปฏิญาณ</p><p>ว่า  เป็นผู้ประพฤติธรรม  ประพฤติเรียบร้อย  ประพฤติพรหมจรรย์  พูด</p><p>จริง  มีศีล   มีกัลยาณธรรม  ดังนี้เล่า    ติเตียนว่า    ความเป็นสมณะ ของ</p><p>พระสมณะเหล่านั้นไม่มี         ความเป็นพราหมณ์ของพระสมณะเหล่านั้นไม่มี</p><p>ความเป็นสมณะของพระสมณะเหล่านั้นพินาศแล้ว    ความเป็นพราหมณ์ของ</p><p>พระสมณะเหล่านั้นพินาศแล้ว    ความเป็นสมณะของพระสมณะเหล่านี้     จะ</p><p>มีแต่ที่ไหน  ความเป็นพราหมณ์ของพระสมณะเหล่านี้    จะมีแต่ไหน   และ</p><p>โพนทะนาว่า  พระสมณะเหล่านี้  ขาดจากความเป็นพระสมณะแล้ว    พระ-</p><p>สมณะเหล่านั้นขาดจากความเป็นพราหมณ์แล้ว        ไฉนพระอุทายีจึงได้ขอ</p><p>เมถุนธรรมต่อสตรีนี้ด้วยตนเอง   แล้วจึงถ่มเขฬะรด   พูดว่า   ใครจักถูก</p><p>ต้องหญิงถ่อยมีกลิ่นเหม็นนี้ได้ ดังนี้  แล้วหลีกไป   นางคนนี้มีอะไรชั่วช้า</p><p>นางคนนี้มีอะไรที่มีกลิ่นเหม็น     นางคนนี้ เลวกว่าสตรีคนไหน    อย่างไร</p><p>คนนี้</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินสตรีพวกนั้นเพ่งโทษ  ติเตียน   โพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ  ใคร่ต่อ</p><p>สิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน   โพนทะนาว่า   ไฉนท่านพระอุทายี จึงได้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 219</p><p>กล่าวคุณ แห่งการบำเรอตนด้วยกามในสำนักมาตุคามเล่า        แล้วกราบทูล</p><p>เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                   <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้า    รับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์   ใน</p><p>เพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถาม</p><p>ท่านพระอุทายีว่า   <strong>ดูก่อนอุทายี</strong>  ข่าวว่า   <strong>เธอกล่าวคุณแห่งการบำเรอตน</strong></p><p><strong>บำเรอด้วยกาม   ในสำนักมาตุคามจริงหรือ</strong></p><p>        ท่านพระอุทายีทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า   <strong>ดูก่อนโมฆบุรุษ   การ</strong></p><p><strong>กระทำของเธอนั้น  ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของ</strong></p><p><strong>สมณะ  ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ  ไฉนเธอจงได้กล่าว คุณแห่งการ</strong></p><p><strong>บำเรอตนด้วยกาม   ในสำนักมาตุคามเล่า</strong></p><p><strong>        ดูก่อนโมฆบุรุษ    ธรรมอันเราแสดงแล้วโดยอเนกปริยาย</strong></p><p><strong>เพื่อคลายความกำหนัด    ไม่ใช่เพื่อความกำหนัด   เพื่อความ</strong></p><p><strong>พราก  ไม่ใช่เพื่อความประกอบ   เพื่อความไม่ถือมั่น   ไม่ใช่</strong></p><p><strong>เพื่อความถือมั่น  มิใช่หรือ   เมื่อธรรมชื่อนั้น   อันเราแสดง</strong></p><p><strong>แล้ว   เพื่อคลายความกำหนัด  เธอยังจักคิดเพื่อมีความกำหนัด</strong></p><p><strong>เราแสดงเพื่อความพราก   เธอยังจักคิดเพื่อความประกอบ  เรา</strong></p><p><strong>แสดงเพื่อความไม่ถือมั่น  เธอยังจักคิดเพื่อมีความถือมั่น</strong></p><p><strong>        ดูก่อนโมฆบุรุษ     ธรรมอันเราแสดงเเล้วโดยอเนกปริยาย</strong></p><p><strong>เพื่อเป็นที่สำรอกแห่งราคะ         เพื่อเป็นที่สร่างแห่งความเมา</strong></p><p><strong>เพื่อเป็นที่ดับสูญแห่งความกระหาย    เพื่อเป็นที่หลุดถอนแห่ง </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 220</p><p><strong>อาลัย  เพื่อเป็นที่เข้าไปตัดแห่งวัฏฏะ  เพื่อเป็นที่สิ้นแห่งตัณหา</strong></p><p><strong>เพื่อคลายความกำหนัด     เพื่อความดับทุกข์    เพื่อปราศจาก</strong></p><p><strong>ตัณหาเครื่องร้อยรัดมิใช่หรือ</strong></p><p><strong>        ดูก่อนโมฆบุรุษ    การละกาม    การกำหนดรู้ความหมาย</strong></p><p><strong>ในกาม การกำจัดความกระหายในกาม การเพิกถอนความตรึก</strong></p><p><strong>อันเกี่ยวด้วยกาม    การระงับความกลัดกลุ้มเพราะกาม    เรา</strong></p><p><strong>บอกไว้แล้วโดยอเนกปริยาย  มิใช่หรือ</strong></p><p><strong>        ดูก่อนโมฆบุรุษ   การกระทำของเธอนั่น    ไม่เป็นไปเพื่อ</strong></p><p><strong>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส หรือเพื่อความเลื่อม-</strong></p><p><strong>ใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้ การกระทำของเธอ-</strong></p><p><strong>นั่น    เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</strong></p><p><strong>และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</strong></p><p><strong>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุทายีโดยอเนกปริยาย</strong></p><p><strong>ดังนี้แล้ว   ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคน</strong></p><p><strong>บำรุงยาก     ความเป็นคนมักมาก      ความเป็นคนไม่สันโดษ</strong></p><p><strong>ความคลุกคลี  ความเกียจคร้าน ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยง</strong></p><p><strong>ง่าย    ความเป็นคนบำรุงง่าย    ความมักน้อย    ความสันโดษ</strong></p><p><strong>ความขัดเกลา  ความกำจัด อาการที่น่าเลื่อมใส การไม่สะสม</strong></p><p><strong>การปรารภความเพียร     โดยอเนกปริยาย     แล้วทรงกระทำ</strong></p><p><strong>ธรรมมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่</strong></p><p><strong>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</strong></p><p><strong>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติ </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 221</p><p><strong>สิกขาบทแก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ</strong></p><p><strong>คือ    เพื่อความรับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑  เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑</strong></p><p><strong>เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อยาก       เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็น</strong></p><p><strong>ที่รัก   ๑  เพื่อป้องกันอาสวะอันจะบังเกิดในปัจจุบัน        เพื่อ</strong></p><p><strong>กำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑  เพื่อความเลื่อมใสของ</strong></p><p><strong>ชุนชนที่ยังไม่เลื่อมใส       เพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่</strong></p><p><strong>เลื่อมใสแล้ว   ๑  เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</strong></p><p><strong>ถือตามพระวินัย   ๑</strong></p><p><strong>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้น</strong></p><p><strong>แสดงอย่างนั้น   ว่าดังนี้:-</strong></p><p>                             <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        <strong>๘.   ๔.    อนึ่ง  ภิกษุใด   กำหนัดแล้ว  มีจิตแปรปรวนแล้ว</strong></p><p><strong>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักมาตุคาม      ด้วย</strong></p><p><strong>ถ้อยคำพาดพิงเมถุนว่า  น้องหญิง  สตรีใด  บำเรอผู้ประพฤติ</strong></p><p><strong>พรหมจรรย์  มีศีล  มีกัลยาณธรรม    เช่นเรา   ด้วยธรรมนั่น</strong></p><p><strong>นั่นเป็นยอดแห่งความบำเรอทั้งหลาย   เป็นสังฆาทิเสส</strong></p><p>                          <em>เรื่องพระอุทายี  จบ</em></p><p>                           <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๔๑๕]  บทว่า  อนึ่ง. . .ใด   ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด   มี</p><p>การงานอย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด    มีโคตรอย่างใด   มีปกติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 222</p><p>อย่างใด     มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด    มีอารมณ์อย่าง     เป็นเถระก็ตาม</p><p>เป็นนวกะก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า อนึ่ง. . .</p><p>ใด.</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า   ภิกษุ    เพราะอรรถว่า    พระพฤติภิกขาจริยวัตร   ชื่อว่า   ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกพระพฤติแล้ว  ชื่อว่า  ภิกษุ  โดยสมญา  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ   ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   เป็นผู้เจริญ   ชื่อว่า   ภิกษุ   เพราะอรรถว่า    มีสารธรรม</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า</p><p>เป็นพระอเสขะ ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้แล้วด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบควรแก่ฐานะ  บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น    ภิกษุนี้ใด     ที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้แล้วด้วย</p><p>ญัตติจตุตถกรรม    อันไม่กำเริบ    ควรแก่ฐานะ  ภิกษุนี้    พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าทรงประสงค์ว่า    ภิกษุ  ในอรรถนี้.</p><p>        ที่ชื่อว่า   <strong>กำหนัดแล้ว</strong>   คือ    มีความยินดี    มีความเพ่งเล็ง   มีจิต</p><p>ปฏิพัทธ์.</p><p>        บทว่า  <strong>แปรปรวนแล้ว</strong>  ความว่า  จิตที่ถูกราคะย้อมแล้วก็แปรปรวน</p><p>ที่ถูกโทสะประทุษร้ายแล้วก็แปรปรวน      ที่ถูกโมหะให้ลุ่มหลงแล้วก็แปร</p><p>ปรวน  แต่ที่ว่าแปรปรวนในอรรถนี้   ทรงประสงค์จิตที่ถูกราคะยอมแล้ว.</p><p>        ที่ชื่อว่า   <strong>มาตุคาม</strong>    ได้แก่   หญิงมนุษย์  ไม่ใช่หญิงยักษ์  ไม่ใช่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 223</p><p>หญิงเปรต   ไม่ใช่สัตว์ดิรัจฉานตัวเมีย   เป็นหญิงที่รู้เดียงสา   สามารถทราบ</p><p>ถึงถ้อยคำเป็นสุภาษิต    ทุพภาษิต  วาจาชั่วหยาบ  และสุภาพ.</p><p>        บทว่า  <strong>ในสำนักมาตุคาม</strong>   คือ  ในที่ใกล้มาตุคาม  ในที่ไม่ห่าง</p><p>มาตุคาม.</p><p>        บทว่า  <strong>กามของตน</strong> ได้แก่  ความใคร่ของตน  เหตุของตน  ความ</p><p>ประสงค์ของตน  การบำเรอของตน.</p><p>        บทว่า  <strong>นั่นเป็นยอด</strong>  คือนั่นเป็นเลิศ ประเสริฐ  สูงสุด  อุดมเยี่ยม.</p><p>        บทว่า  <strong>สตรีใด</strong> ได้แก่  นางกษัตริย์   พราหมณี   หญิงแพศย์  หรือ</p><p>หญิงศูทร.</p><p>        บทว่า  <strong>เช่นเรา</strong>  คือ เป็นกษัตริย์ก็ตาม  เป็นพราหมณ์ก็ตาม  เป็น</p><p>แพศย์ก็ตาม   เป็นศูทรก็ตาม.</p><p>        บทว่า  <strong>มีศีล</strong>  คือ  เว้นขาดจากปาณาติบาต  เว้นขาดจากอทินนา-</p><p>ทาน   เว้นขาดจากมุสาวาท.</p><p>        บทว่า  <strong>ผู้ประพฤติ  พรหมจรรย์</strong> คือ  ผู้เว้นขาดจากเมถุนธรรม</p><p>        ที่ชื่อว่า   <strong>มีกัลยาณธรรม</strong>   คือ   เป็นผู้ชื่อว่ามีธรรมงาม    เพราะ</p><p>ศีลนั้นและเพราะพรหมจรรย์นั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>ด้วยธรรมนั่น</strong>  คือ  ด้วยเมถุนธรรม.</p><p>        บทว่า  <strong>บำเรอ</strong>  คือ  อภิรมย์.</p><p>        บทว่า  <strong>ด้วยถ้อยคำพาดพิงเมถุน</strong>  คือ  ด้วยถ้อยคำที่เกี่ยวด้วยเมถุน</p><p>ธรรม.                </p><p>        บทว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า  สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม     ให้มานัต     เรียกเข้าหมู่     ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 224</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว  เพราะฉะนั้น  จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>    คำว่า</p><p>สังฆาทิเสส   เป็นการขนานนาม   คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล   แม้</p><p>เพราะเหตุนั้น    จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>.</p><p>                                     <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p><strong>                                    สตรีคนเดียว</strong></p><p>        [๔๑๖]   สตรี   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรี  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี   ภิกษุมีความสงสัย    มีความกำหนัด     และกล่าวคุณแห่งการ</p><p>บำเรอกามของตนในสำนักสตรี  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์   มีความกำหนัด    และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรี   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ    มีความกำหนัด    และกล่าว</p><p>คุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรี   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน  มีความกำหนัด  และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรี   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                            <strong>บัณเฑาะก์คนเดียว</strong></p><p>        บัณเฑาะก์   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์    มีความกำหนัด</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์      ต้องอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสงสัย  มีความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่ง</p><p>การบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์  ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 225</p><p>        บัณเฑาะก์   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ     มีความกำหนัด   และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บัณเฑาะก์  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน   มีความกำหนัด</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์       ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฎ</p><p>        บัณเฑาะก์ ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด และกล่าว</p><p>คุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์ ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>                                      <strong>บรุษคนเดียว</strong></p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ    มีความกำหนัด   และกล่าว</p><p>คุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษ  ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        บุรุษ   ภิกษุมีความสงสัย    มีความกำหนัด    และกล่าวคุณแห่งการ</p><p>บำเรอกามของตนในสำนักบุรุษ  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน  มีความกำหนัด และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษ   ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และกล่าวคุณ</p><p>แห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษ   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        บุรุษ  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์   มีความกำหนัด    และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษ  ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>                              <strong>สัตว์ดิรัจฉานตัวเดียว</strong></p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน      ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน     มีความ</p><p>กำหนัด      และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 226</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสงสัย    มีความกำหนัด   และกล่าวคุณ</p><p>แห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์ดิรัจฉาน  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรี  มีความกำหนัด  และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์ดิรัจฉาน ต้องอาบัติทุกกฎ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์   มีความกำหนัด</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์ดิรัจฉาน   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ  มีความกำหนัด  และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์ดิรัจฉาน    ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ.</p><p>                                 <strong>สตรี ๒ คน</strong></p><p>        [๔๑๗]  สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน มีความกำหนัด และกล่าว</p><p>คุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีทั้งสอง      ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>๒ ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน มีความ</p><p>กำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีทั้งสอง ต้อง</p><p>อาบัติถุลลัจจัย  ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน     มีความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 227</p><p>กำหนัด         และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติถุลลัจจัย  ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๒ คน   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติถุลลัจจัย ๒ ตัว</p><p>                                 <strong>บัณเฑาะก์   ๒   คน</strong></p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง ต้องอาบัติถุลลัจจัย  ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน    ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน    มีความกำหนัด</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์ทั้งสอง ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๒  ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน  มีความ</p><p>กำหนัด และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฎ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๒ คน ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน  มีความ</p><p>กำหนัด และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 228</p><p>                                      <strong>บุรุษ ๒ คน</strong></p><p>        บุรุษ ๒ คน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุบุรุษทั้งสองคน    มีความ</p><p>กำหนัด        และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน   มีความกำหนัด   และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษทั้งสอง   ต้องอาบัติทุก</p><p>กฏ ๒  ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน   มี</p><p>ความกำหนัด         และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุบุรุษทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน     มีความ</p><p>กำหนัด       และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุบุรุษทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๒ คน ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน มีความ</p><p>กำหนัด       และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุบุรุษทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                            <strong>สัตว์ดิรัจฉาน  ๒  ตัว</strong></p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>ตัว    มีความกำหนัด      และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนัก</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง ตัวมีความกำหนัด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 229</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองตัว   มี</p><p>ความกำหนัด           และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองตัว</p><p>มีความกำหนัด        และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        สัตว์ดิรัจฉาน ๒ ตัว  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุบุรุษทั้งสองตัว    มี</p><p>ความกำหนัด และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                                 <strong>สตรี-บัณเฑาะก์</strong></p><p>        สตรี ๑    บัณเฑาะก์ ๑     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด    และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและ</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี ๑  บัณเฑาะก์ ๑  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน  มีความกำหนัด</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑  บัณเฑาะก์ ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด     และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและ</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสอง  ต้องอาบัติถุลลัจจัย ๒ ตัว</p><p>        สตรี ๑    บัณเฑาะก์ ๑    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 230</p><p>มีความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของคนในสำนักสตรีและ</p><p>บัณเฑาะก์ทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑  บัณเฑาะก์ ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง</p><p>คน มีความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรี</p><p>และบัณเฑาะก์ทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                    <strong>สตรี-บุรุษ</strong></p><p>        สตรี    บุรุษ ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน   มีความ</p><p>กำหนัด       และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและบุรุษ</p><p>ทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี๑  บุรุษ ๑  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน มีความกำหนัด  และ</p><p>กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและบุรุษทั้งสอง      ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี    ๑  บุรุษ  ๑    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและ</p><p>บุรุษทั้งสอง   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑  บุรุษ ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน มีความ</p><p>กำหนัด      และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและบุรุษ</p><p>ทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑  บุรุษ ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนด    และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและ</p><p>บุรุษทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 231</p><p>                                   <strong>สตรี-สัตว์ดิรัจฉาน</strong></p><p>        สตรี ๑    สัตว์ดิรัจฉาน ๑     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด    และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรี ๑  สัตว์ดิรัจฉาน ๑  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง มีความกำหนัด</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้ง</p><p>สอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑     สัตว์ดิรัจฉาน ๑      ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง    มีความกำหนัด    และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามในสำนักสตรี</p><p>และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑    สัตว์ดิรัจฉาน ๑     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด    และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักสตรีและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        สตรี ๑    สัตว์ดิรัจฉาน ๑    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด  และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนัก</p><p>สตรีและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>                                <strong>บัณเฑาะก์- บุรุษ</strong></p><p>        บัณเฑาะก์ ๑  บุรุษ ๑   ภิกษุมีความสำคัญ ว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์</p><p>และบุรุษทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑ บุรุษ    ภิกษุมีความสงสัยทั้งสองคน  มีความกำหนัด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 232</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์    และบุรุษ</p><p>ทั้งสอง ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์  ๑   บุรุษ ๑    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด  และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์</p><p>และบุรุษทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑     บุรุษ ๑      ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสองคน    มีความกำหนัด    และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนใน</p><p>สำนักบัณเฑาะก์และบุรุษทั้งสองง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์      บุรุษ ๑    ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสองคน</p><p>มีความกำหนัด กล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์และ</p><p>บุรุษทั้งสอง ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ตัว</p><p>                        <strong>บัณเฑาะก์-สัตว์ดิรัจฉาน</strong></p><p>        บัณเฑาะก์ ๑  สัตว์ดิรัจฉาน ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด  และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนัก</p><p>บัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง   ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑   สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง   มีความ</p><p>กำหนัด     และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์และ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑     สัตว์ดิรัจฉาน ๑     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุรุษ</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด    และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนัก</p><p>บัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสองง   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑     สัตว์ดิรัจฉาน ๑      ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 233</p><p>ดิรัจฉานทั้งสอง   มีความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตน</p><p>ในสำนักบัณเฑาะก์และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บัณเฑาะก์ ๑  สัตว์ดิรัจฉาน ๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด  และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบัณเฑาะก์</p><p>และสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                                 <strong>บุรุษ-สัตว์ดิรัจฉาน</strong></p><p>        บุรุษ ๑   สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบุบุรุษทั้งสอง  มี</p><p>ความกำหนัด     และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๑  สัตว์ดิรัจฉาน ๑  ภิกษุมีความสงสัยทั้งสอง  มีความกำหนัด</p><p>และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้ง</p><p>สอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ      สัตว์ดิรัจฉาน ๑   ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน</p><p>ทั้งสอง   มีความกำหนัด  และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนัก</p><p>บุรุษและสัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๑    สัตว์ดิรัจฉาน ๑     ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นสตรีทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        บุรุษ ๑  สัตว์ดิรัจฉาน๑  ภิกษุมีความสำคัญว่าเป็นบัณเฑาะก์ทั้งสอง</p><p>มีความกำหนัด   และกล่าวคุณแห่งการบำเรอกามของตนในสำนักบุรุษและ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานทั้งสอง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 234</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๔๑๘]  ภิกษุกล่าวว่า      ขอท่านจงบำรุงด้วยจีวร      บิณฑบาต</p><p>เสนาสนะ  และเภสัชบริขาร   อันเป็นปัจจัย ของภิกษุไข้  ดังนี้   เป็นต้น ๑</p><p>ภิกษุวิกลจริต   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                                          <strong>วินีตวัตถุ</strong></p><p>                                        <strong>อุทานคาถา</strong></p><p>        [๔๑๙]   เรื่องหญิงหมันว่าทำไฉนจะได้บุตร   เรื่องหญิงมีบุตรถี่</p><p>เรื่องเป็นที่รัก   เรื่องมีโชคดี    เรื่องจะถวายอะไรดี   เรื่องจะอุปัฏฐากด้วย</p><p>อะไรดี   เรื่องไฉนจึงได้ไปสุคติ.</p><p>                                         <strong>วินีตวัตถุ</strong></p><p><strong>                       เรื่องหญิงหมันว่าทำไฉนจะได้บุตร</strong></p><p>        [๔๒๐]  ก็โดยสมัยนั้นแล  สตรีหมันคนหนึ่งได้ถามภิกษุกุลุปกะว่า</p><p>ท่านเจ้าขา   ทำไฉน  ดิฉันจึงจะมีบุตร</p><p>        ภิกษุนั้นตอบว่า  น้องหญิง  ถ้าเช่นนั้นเธอจงถวายทานที่เลิศ</p><p>        ส. อะไร  เจ้าคะ  ชื่อว่า  ทานที่เลิศ</p><p>        ภิ.  เมถุนธรรม  จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 235</p><p>                                   <strong>เรื่องหญิงมีบุตรถี่</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล  สตรีผู้หนึ่งมีบุตรถี่  ได้ถามภิกษุกุลุปกะว่า  ท่าน</p><p>เจ้าข้า  ทำไฉน  ดิฉันจึงจะไม่มีบุตร</p><p>        ภิกษุนั้นตอบว่า  น้องหญิง  ถ้าเช่นนั้นเธอจงถวายทานที่เลิศ</p><p>        ส.   อะไร   เจ้าคะ   ชื่อว่า   ทานที่เลิศ</p><p>        ภิ.  เมถุนธรรม  จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                                        <strong>เรื่องเป็นที่รัก</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล     สตรีผู้หนึ่งได้ถามภิกษุกุลุปกะว่า     ท่านเจ้าข้า</p><p>ทำไฉนดิฉันจึงจะเป็นที่รักของสามี</p><p>        ภิกษุนั้นตอบว่า  น้องหญิง  ถ้าเช่นนั้นเธอจงถวายทานที่เลิศ</p><p>        ส.   อะไรเจ้าคะ   ชื่อว่าทานที่เลิศ</p><p>        ภิ.  เมถุนธรรม  จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                                       <strong>เรื่องมีโชคดี</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล     สตรีผู้หนึ่งได้ถามภิกษุกุลุปกะว่า     ท่านเจ้าข้า</p><p>ทำไฉนดิฉันจึงจะโชคดี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 236</p><p>        ภิกษุตอบว่า  น้องหญิง  ถ้าเช่นนั้น  เธอจงถวายทานที่เลิศ</p><p>        ส.   อะไร   เจ้าคะ   ชื่อว่า   ทานที่เลิศ</p><p>        ภิ. เมถุนธรรม  จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้น  มีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ   ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                           <strong>เรื่องจะถวายอะไรดี</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล      สตรีผู้หนึ่งได้ถามภิกษุกุสุปกะว่า    ท่านเจ้าข้า</p><p>ดิฉันจะถวายอะไรแก่พระคุณเจ้าดี</p><p>        ภิกษุรูปนั้นตอบว่า  น้องหญิง  เธอจงถวายทานที่เลิศ</p><p>        ส.   อะไร   เจ้าคะ   ชื่อว่า ทานที่เลิศ</p><p>        ภิ.  เมถุนธรรม  จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว กระมัง</p><p>หนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                     <strong>เรื่องจะอุปัฏฐากด้วยอะไร</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล      สตรีผู้หนึ่งได้ถามภิกษุกุลุปกะว่า     ท่านเจ้าข้า</p><p>ดิฉันจะอุปัฏฐากพระคุณเจ้าด้วยอะไรดี</p><p>        ภิกษุนั้นตอบว่า  น้องหญิง  เธอจงอุปัฏฐากด้วยทานที่เลิศ</p><p>        ส.   อะไร   เจ้าคะ   ชื่อว่า   ทานที่เลิศ</p><p>        ภิ.  เมถุนธรรม  จ้ะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 237</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ  ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว</p><p>                                <strong>เรื่องไฉนจึงจะไปสุคติ</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล     สตรีผู้หนึ่งได้ถามภิกษุกุลุปกะว่า     ท่านเจ้าข้า</p><p>ทำไฉนดิฉันจึงจะได้ไปสุคติ</p><p>        ภิกษุนั้น  ตอบว่า  น้องหญิง  ถ้าเช่นนั้นเธอจงถวายทานที่เลิศ</p><p>        ส.   อะไร   เจ้าคะ   ชื่อว่า   ทานที่เลิศ</p><p>        ภิ .   เมถุนธรรม   จ้ะ</p><p>        ภิกษุรูปนั้นมีความรังเกียจว่า     เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมัง</p><p>หนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ   ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว.</p><p>                             <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๔  จบ</em></p><p>                         <strong>พรรณนาสังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๔</strong></p><p>        อัตตกามปาริจริยสิกขาบทว่า  เตน สมเยน  พุทฺโธ  ภควา เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>        วินิจัยในอัตตกามปาริจริยสิกขาบทนั้น  พึงทราบดังนี้:-</p><p>                       <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระอุทายี ]</strong></p><p>        บทว่า   <strong>กุลุปโก</strong>    ความว่า   เป็นผู้เข้าใกล้ชิดตระกูล   คือ   เป็นผู้</p><p>ขวนขวายเป็นนิตย์ในการเข้าหาตระกูล   เพื่อต้องการปัจจัย  ๔. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 238</p><p>        บทว่า  <strong>จีวรปิณฺฑปาคเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาร</strong>  ได้แก่</p><p>จีวร   บิณฑบาต  เสนาสนะ   และคิลานปัจจัยเภสัชบริขาร.   ก็ในบทว่า</p><p><strong>คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกขาร</strong>  นี้   พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-     ที่ชื่อว่าปัจจัย</p><p>เพราะอรรถว่า   ทำการบำบัด.    คำว่า   ปัจจัย    เป็นชื่อแห่งเภสัชอันสบาย</p><p>ชนิดใดชนิดหนึ่ง.  ชื่อว่ากรรมของหมอ  เพราะหมอนั้นอนุญาต    ฉะนั้น</p><p>จึงชื่อว่า   เภสัช    คิลานปัจจัยด้วย   เภสัชด้วย   ชื่อว่า   คิลานปัจจัยเภสัช.</p><p>มีคำอธิบายว่า การงานของหมอมีน้ำมัน  น้ำผึ้ง  และน้ำอ้อยเป็นต้น  ชนิดใด</p><p>ชนิดหนึ่ง    เป็นที่สบายแก่คนไข้.    ก็เครื่องล้อม   ท่านเรียกว่า    บริขาร</p><p>ในคำเป็นต้นว่า      เมืองเป็นอันเขาล้อมดีแล้วด้วย เครื่องล้อมเมือง ๗ ชั้น<sup>๑</sup></p><p>ดังนี้.    เครื่องประดับท่านก็เรียกว่า   บริขาร   ในคำเป็นต้นว่า  รถมีเครื่อง</p><p>ประดับขาว   มีฌานเป็นเพลา   มีความเพียรเป็นล้อ<sup>๒</sup>     ดังนี้.   เครื่องค้ำจุน</p><p>ท่านเรียกว่า   บริขาร   ในประโยคเป็นต้นว่า    เครื่องค้ำจุนชีวิตแม้เหล่านี้</p><p>อันบรรพชิตพึงแสวงหา<sup>๓</sup>   ดังนี้.    ในบทว่า  <strong>คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาร</strong></p><p>นี้ย่อมควรทั้งเครื่องค้ำจุน  ทั้งเครื่องล้อม.</p><p>        แท้จริง     คิลานปัจจัยเภสัชนั้น    เป็นเครื่องล้อมชีวิตบ้าง   เพราะ</p><p>ไม่ให้ช่องแก่ความเกิดขึ้น   แห่งอาพาธอันจะยังชีวิตให้พินาศ   เป็นเครื่อง</p><p>ค้ำจุนบ้าง    เพราะเป็นเหตุให้ชีวิตนั้น    เป็นไปได้นาน     เพราะฉะนั้น</p><p>จึงเรียกว่า  บริขาร  พึงทราบเนื้อความอย่างนั้นว่า  คิลานปัจจัยเภสัชนั้นด้วย</p><p>เป็นบริขารด้วย  โดยนัยดังกล่าวมานี้  เพราะฉะนั้น  จึงชื่อว่า คิลานปัจจัย</p><p>เภสัชบริขาร.  ซึ่งคิลานปัจจัยเภสัชบริขารนั้น.</p><p>๑.  อง. สตฺตก.  ๒๗/๑๐๗. ๒. ส.  มหาวาร.  ๑๙/๗.  ๓. ม. มู. ๑๒/๒๑๒. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 239</p><p>        บทว่า   <strong>วสล</strong>   แปลว่า   เลว   คือ   ชั่วช้า.  อีกนัยหนึ่ง  ผู้ที่ชื่อว่า</p><p>วสละ   เพราะอรรถว่า   ไหลออกมา.   อธิบายว่า  ย่อมหลั่งออก.</p><p>        บทว่า  <strong>นิฏฺหิตฺวา</strong>  แปลว่า  บ้วนเขฬะให้ตกไป</p><p>        ด้วยคำว่า   <strong>กิสฺสาห   เกน   หายามิ</strong>   ดังนี้   หญิงนั้นแสดงว่า   เรา</p><p>จะด้อยกว่าหญิงอื่นคนไหน ? ว่าโดยอะไร ?  คือ  ว่าโดยโภคะก็ตาม  โดย</p><p>เครื่องแค่แต่งตัวก็ตาม   โดยรูปร่างก็ตาม    หญิงชื่ออะไรเล่า ?    จะเป็นผู้ดียิ่ง</p><p>ไปกว่าเรา.</p><p>        บทว่า   <strong>สนฺติเก</strong>   แปลว่า   ยืนอยู่ในที่ใกล้เคียง   คือ   ในที่ไม่ไกล</p><p>โดยรอบ.   แม้ด้วยบทภาชนะ   ท่านก็แสดงเนื้อความอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>        บทว่า   <strong>อตฺตกามปาริจริยาย</strong> ความว่า การบำเรอด้วยกาม  กล่าวคือ</p><p>เมถุนธรรม   ชื่อว่า   <strong>กามปาริจริยา.</strong>     การบำเรอด้วยกามเพื่อประโยชน์</p><p>แก่ตน   ชื่อว่า   <strong>อัตตกามปาริจริยา.</strong>   อีกอย่างหนึ่ง    การบำเรอที่ตนใคร่</p><p>คือ  ปรารถนา  เพราะฉะนั้น  จึงชื่อว่า อัตตกามา.  อธิบายว่า  อันภิกษุ</p><p>เองปรารถนาแล้วด้วยอำนาจแห่งความกำหนด ในเมถุน  การบำเรอนั้นด้วย</p><p>อันตนให้ใคร่ด้วย  เพราะฉะนั้น   จึงชื่อว่า  <strong>อัตตกามปาริจริยา.</strong>   แห่งการ</p><p>บำเรอด้วยกามเพื่อประโยชน์แก่ตน  (หรือแห่งการบำเรออันตนใคร่) นั้น.</p><p>               <strong>[อธิบายสิกขาบทวิภังค์จตุตถสังฆาทิเสส]</strong></p><p>        สองบทว่า  <strong>วณฺณ ภาเสยฺย</strong>  ความว่า  พึงประกาศคุณ คืออานิสงส์.</p><p>ในอรรถวิกัปทั้งสองนั้น    เพราะในอรรถวิกัปนี้ว่า     การบำเรอกามเพื่อ</p><p>ประโยชน์ตน  ได้ใจความ  คือ  กาม ๑  เหตุ ๑  การบำเรอ ๑  พยัญชนะ</p><p>ยังเหลือ    ในอรรถวิกัปนี้ว่า    การบำเรอนั้นด้วย  อันตนใคร่ด้วย   ชื่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 240</p><p>อัตตกามปาริจริยา     ได้ใจความ    คือ   ความประสงค์       การบำเรอ  ๑</p><p>พยัญชนะยังเหลือ  เพราะเหตุนั้น  เพื่อไม่ทำความเอื้อเฟื้อในพยัญชนะแสดง</p><p>แต่ใจความเท่านั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสบทภาชนะว่า  คือ   เป็นเหตุ</p><p>แห่งตน   เป็นที่ประสงค์แห่งตน.   จริงอยู่    เมื่อตรัสคำว่า    การบำเรอตน</p><p>บัณฑิตทั้งหลายจักทราบว่า การบำเรอด้วยกาม เพื่อประโยชน์แก่ตน  ท่าน</p><p>กล่าวแล้วว่าด้วยคำมีประมาณเท่านี้    แม้เมื่อท่านกล่าวคำว่า    การบำเรอตน</p><p>ซึ่งเป็นที่ประสงค์แห่งตน    บัณฑิตทั้งหลาย   ก็จักทราบว่า    การบำเรอ</p><p>ที่ตนใคร่    ด้วยอรรถว่า     ที่ตนต้องการประสงค์     ท่านกล่าวด้วยคำมี</p><p>ประมาณเท่านี้.</p><p>        บัดนี้      พระผู้มีพระภาคเจ้า    จะทรงแสดงอาการในการสรรเสริญ</p><p>คุณแห่งการบำเรอตนด้วยกายนั้น จึงตรัสคำว่า <strong>เอตทคฺค</strong> เป็นอาทิ คำนั้น</p><p>มีเนื้อความชัดเจนทีเดียว   ทั้งโดยอุเทศทั้งโดยนิเทศ.</p><p>        ส่วนบทสัมพันธ์ และวินิจฉัยอาบัติในสิกขาบทนี้  พึงทราบดังนี้:-</p><p>        คำว่า   <strong>เอตทค ฯเป ฯ ปริจเรยฺย</strong>   มีความว่า   หญิงในพึงบำเรอ</p><p>ผู้ประพฤติพรหมจรรย์มีศีล      มีกัลยาณธรรมเช่นเรา      ด้วยธรรมนั่น</p><p>ขึ้นชื่อว่าการบำเรอใด     ของหญิงนั้น      ผู้บำเรอผู้พระพฤติพรหมจรรย์</p><p>เช่นเราอย่างนั้น,   การบำเรอเป็นยอดของการบำเรอทั้งหลาย.</p><p>        สองบทว่า   <strong>เมถุนูปสหิเตน  สงฺฆาทิเสส</strong>  มีความว่า    ภิกษุใด</p><p>เมื่อกล่าวคุณแห่งการบำเรอตนด้วยกามอย่างนั้น     พึงกล่าวด้วยคำพาดพิง</p><p>เมถุนจัง ๆ   คือ   หมายเฉพาะเมถุนจัง ๆ  เป็นสังฆาทิเสสแก่ภิกษุนั้น.</p><p>        บัดนี้   ท่านปรับสังฆาทิเสส      แก่ภิกษุผู้กล่าวด้วยคำพาดพิงเมถุน</p><p>เท่านั้น;             เพราะเหตุนั้น    จึงไม่เป็นสังฆาทิเสสแม้แก่ภิกษุผู้กล่าวคุณแห่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 241</p><p>การบำเรอ   ด้วยถ้อยคำมีอาทิอย่างนี้ว่า   ฉันก็เป็นกษัตริย์   หล่อนก็เป็น</p><p>กษัตริย์  นางกษัตริย์สมควรให้แก่กษัตริย์ เพราะมีชาติเสมอกัน   แต่เป็น</p><p>สังฆาทิเสสแก่ภิกษุผู้กล่าวปริยายแม้มาก  มีคำว่า ฉันก็เป็นกษัตริย์ หล่อน</p><p>ก็เป็นกษัตริย์ เป็นต้น  แล้วกล่าวด้วยถ้อยคำพาดพิงเมถุนจัง ๆ  อย่างนี้ว่า</p><p>หล่อนสมควรให้เมถุนแก่ฉัน.</p><p>        คำว่า  <strong>อิตฺถี  จ  โหติ</strong>  เป็นต้น    มีนัยดังกล่าวแล้วในก่อนนั้นแล</p><p>พระอุทานเถระเป็นอาทิกัมมิกะในสิกขาบท     ไม่เป็นอาบัติแก่ท่านผู้เป็น</p><p>อาทิกัมมิกะฉะนี้แล.</p><p>                            <em>บทภาชนียวรรณนา  จบ</em></p><p>        ปกิณกะทั้งปวงมีสมุฏฐานเป็นต้น      เหมือนทุฏฐุลลวาจาสิกขาบท.</p><p>แม้วินีตวัตถุทั้งหลาย  ก็มีอรรถชัดเจนทั้งนั้น  ด้วยประการนี้.</p><p>                 <em>พรรณนาสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๔  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 242</p><p>                          <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๕</strong></p><p><strong>                                 เรื่องพระอุทายี</strong></p><p>        [๔๒๑]  โดยสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า  ประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวันอารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี    ครั้งนั้นแล</p><p>ท่านพระอุทายีเป็นพระกุลุปกะในพระนครสาวัตถี เข้าไปสู่สกุลเป็นอันมาก</p><p>ที่ตนเห็นว่ามีแก่ชายหนุ่มน้อยยังไม่มีภรรยา   หรือเด็กหญิงสาวน้อยยังไม่มี</p><p>สามี      ย่อมพรรณนาคุณสมบัติของเด็กหญิงสาวน้อยในสำนักมารดาบิดา</p><p>ของเด็กชายหนุ่มน้อยว่า    เด็กหญิงสาวน้อยของสกุลโน้น    มีรูปงาม   น่าดู</p><p>น่าชม  คมคาย   มีแววฉลาด   มีไหวพริบดี  ขยัน    ไม่เกียจคร้าน  เด็ก</p><p>หญิง  สาวน้อยนั้นสมควรแก่เด็กชายหนุ่มน้อยนี้       มารดาบิดาของเด็กชาย</p><p>หนุ่มน้อยกล่าวอย่างนี้ว่า   ท่านเจ้าข้า    คนเหล่านั้นไม่รู้จักพวกข้าพเจ้าว่า</p><p>เป็นใคร  หรือเป็นพรรคพวกของใคร    ท่านเจ้าข้า   ถ้าพระคุณเจ้ากรุณา</p><p>พูดทาบทามให้        พวกข้าพเจ้าจะสู่ขอเด็กหญิงสาวน้อยนั้นมาให้แก่เด็ก</p><p>ชายหนุ่มน้อยนี้       และพรรณนาคุณสมบัติของเด็กชายหนุ่มน้อยในสำนัก</p><p>มารดาบิดาของเด็กหญิงสาวน้อยว่า    เด็กชามหนุ่มน้อยของสกุลโน้น     มี</p><p>รูปงาม  น่าดู   น่าชม  คมคาย     มีแววฉลาด    มีไหวพริบดี  ขยัน  ไม่</p><p>เกียจคร้าน    เด็กชายหนุ่มน้อยนั้นสมควรแก่เด็กหญิงสาวน้อยนี้      มารดา</p><p>บิดาของเด็กหญิงสาวน้อยกล่าวอย่างนี้ว่า    ท่านเจ้าข้า    คนเหล่านั้นไม่</p><p>รู้จักพวกข้าพเจ้าว่าเป็นใคร    หรือเป็นพรรคพวกของใคร      ฝ่ายหญิงจะ</p><p>พูดชมว่า  ดู  ๆ ก็อยู่   ท่านเจ้าข้า   ถ้าพระคุณเจ้ากรุณาช่วยพูดให้เขา</p><p>สู่ขอ      พวกข้าพเจ้าจะยอมยกเด็กหญิงสาวน้อยนี้แก่เด็กชายหนุ่มน้อยนั้น</p><p>โดยอุบายนี้แล  ท่านพระอุทายีให้มารดาบิดาของเจ้าหนุ่มเจ้าสาวทำอาวาห-</p><p>มงคลบ้าง  วิวาหมงคลบ้าง  พูดให้สู่ขอกันบ้าง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 243</p><p>        [๔๒๒]  สมัยต่อมา   ธิดาของสตรีหมายคนหนึ่ง    มีรูปงาม  น่าดู</p><p>น่าชม  พวกสาวกของอาชีวกชาวบ้านอื่น    มาพูดกะสตรีหมายนั้นดังนี้ว่า</p><p>ข้าแต่แม่   ขอแม่จงกรุณายกเด็กหญิงสาวน้อยนี้ให้แก่เด็กชายหนุ่มน้อยของ</p><p>พวกข้าพเจ้าเถิด</p><p>        สตรีหมายนั้นตอบดังนี้ว่า  คุณขา ดิฉันไม่ทราบว่า พวกคุณเป็นใคร</p><p>หรือเป็นพรรคพวกของใคร   อนึ่งเล่า    เด็กหญิงสาวน้อยนี้     ก็เป็นธิดา</p><p>คนเดียวของดิฉัน  และจะต้องไปอยู่บ้านอื่น  ดิฉันจะยกให้ไม่ได้</p><p>        คนทั้งหลายซักถามสาวกของอาชีวกเหล่านั้นว่า      ท่านทั้งหลายมา</p><p>ธุระอะไร</p><p>        พวกสาวกของอาชีวกชี้แจงว่า          พวกข้าพเจ้ามาขอธิดาของหญิง</p><p>หมายชื่อโน้น    ในตำบลบ้านนี้ให้เด็กชายหนุ่มน้อยของพวกข้าพเจ้า   นาง</p><p>ตอบอย่างนั้นว่า คุณขาดิฉันไม่ทราบว่า พวกคุณเป็นใคร  หรือเป็นพรรค</p><p>พวกของใคร     อนึ่งเล่า    เด็กหญิงสาวน้อยนี้ก็เป็นธิดาคนเดียวของดิฉัน</p><p>และจะต้องไปอยู่บ้านอื่น  ดิฉันจะยกให้ไม่ได้</p><p>        คนพวกนั้นแนะนำว่า     พวกคุณไปขอธิดาต่อหญิงหม้ายนั้นทำไม</p><p>ไปพูดกะท่านพระอุทายีหรือ  ท่านพระอุทายีจักช่วยพูดให้เขายกให้เอง</p><p>        จึงพวกสาวกของอาชีวกเหล่านั้นเข้าไปหาท่านพระอุทายี   ครั้นแล้ว</p><p>ได้เรียนท่านพระอุทายีว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า      พวกข้าพเจ้าขอธิดาของ</p><p>หญิงหม้ายชื่อโน้นในบ้านนี้ให้แก่เด็กชายหนุ่มน้อยของพวกข้าพเจ้า    นาง</p><p>ตอบอย่างนี้ว่า   คุณขา   ดิฉันไม่ทราบว่า    พวกคุณเป็นใคร   หรือเป็น</p><p>พรรคพวกของใคร   อนึ่งเล่า    เด็กหญิงสาวน้อยก็เป็นธิดาคนเดียวของ</p><p>ดิฉัน   และจะต้องให้อยู่บ้านอื่น    ดิฉันจะยกให้ไม่ได้    ข้าแต่พระคุณเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 244</p><p>ขอพระคุณเจ้าได้โปรดช่วยพูดให้หญิงหม้ายนั้น    อมยกธิดาให้แก่เด็กชาย</p><p>หนุ่มน้อยของพวกข้าพเจ้าด้วยเถิด</p><p>        ลำดับนั้น   ท่านพระอุทายีเข้าไปหาสตรีหม้ายนั้น   ครั้นแล้วได้ถาม</p><p>สตรีหม้ายนั้นว่า   ทำไมเธอจึงไม่ยอมยกธิดาให้แก่คนเหล่านั้นเล่า</p><p>        สตรีหม้ายนั้นตอบว่า   เพราะดิฉัน ไม่ทราบว่า   คนเหล่านั้นเป็นใคร</p><p>หรือเป็นพรรคพวกของใคร  อนึ่งเล่า เด็กหญิงสาวน้อยนี้เป็นธิดาคนเดียว</p><p>ของดิฉัน   และจะต้องไปอยู่บ้านอื่น  ดิฉันจึงไม่ยอมยกให้เจ้าค่ะ</p><p>        อุ.   จงให้แก่คนเหล่านั้นเถิด  คนเหล่านี้ฉันรู้จัก</p><p>        ส.   ถ้าพระคุณเจ้ารู้จัก  ดิฉันยอมยกให้เจ้าค่ะ                       </p><p>        จึงสตรีหม้ายนั้นได้ยกธิดาให้แก่สาวกของอาชีวกเหล่านั้น       ครั้น</p><p>พวกสาวก องอาชีวกเหล่านั้น นำเด็กหญิงสาวน้อยนั้นไปแล้ว     ได้เลี้ยงดู</p><p>อย่างสะใภ้ชั่วเดือนเดียวเท่านั้น   ต่อแต่นั้นก็เลี้ยงดูอย่างทาสี</p><p>                            <strong>สาวน้อยร้องทุกข์</strong></p><p>        [๔๒๓] ต่อมา    สาวน้อยนั้นส่งทูตไปในสำนักมารดาว่า     ดิฉัน</p><p>ตกทุกข์ได้ยาก   ไม่ได้รับความสุข   พวกสาวกของชีวกได้เลี้ยงดูดิฉัน อย่าง</p><p>สะใภ้ชั่วเตือนเดียวเท่านั้น   ต่อแต่นั้นมาก็เลี้ยงดูอย่างทาสี ขอให้คุณแม่</p><p>ดิฉันมารับดิฉันไป</p><p>        พอทราบข่าว  สตรีหม้ายนั้นจึงเข้าไปหาพวกสาวกของอาชีวก  ครั้น</p><p>แล้วได้กล่าวดังนี้ว่า       ท่านทั้งหลายโปรดอย่าเลี้ยงดูสาวน้อยนี้อย่างทาสี</p><p>โปรดเลี้ยงดูอย่างสะใภ้เถิดเจ้าค่ะ</p><p>        สาวกของอาชีวกเหล่านั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   พวกเราไม่ได้รับรองและ</p><p>ตกลงไว้กับท่าน     พวกเรารับรองและตกลงไว้กับสมณะต่างหาก     ท่าน</p><p>จงไป  เราไม่รู้จักท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 245</p><p>        ครั้นสตรีหม้ายนั้นถูกพวกสาวกของอาชีวกเหล่านั้นรุกรานแล้ว  ได้</p><p>กลับมายังพระนครสาวัตถีตามเดิม</p><p>        แม้ครั้งที่สอง    สาวน้อยนั้นก็ได้ส่งทูตไปในสำนักมารดาว่า   ดิฉัน</p><p>ตกทุกข์ได้ยาก     ไม่ได้รับความสุข     พวกสาวกของอาชีวกได้เลี้ยงดิฉัน</p><p>อย่างสะใภ้ชั่วเดือนเดียวเท่านั้น     ต่อแต่นั้นมาก็เลี้ยงดูอย่างทาสี     ขอให้</p><p>คุณแม่ดิฉันมารับดิฉันไป</p><p>        จึงสตรีหม้ายนั้นเข้าไปหาท่านพระอุทายี    ครั้นแล้วได้เรียนท่านพระ- </p><p>อุทายีว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ลูกสาวของดิฉัน    ตกทุกข์ได้ยาก   ไม่ได้รับ</p><p>ความสุข         พวกสาวกของอาชีวกได้เลี้ยงดูนางอย่างสะใภ้ชั่วเดือนเดียว</p><p>เท่านั้น     ต่อแต่นั้นมาก็เลี้ยงดูอย่างทาสี      พระคุณเจ้าควรพูดขอร้องว่า</p><p>ดูก่อนท่านทั้งหลาย      ขอท่านทั้งหลายโปรดอย่าได้เลี้ยงดูสาวน้อยนี้อย่าง</p><p>ทาสี   โปรดเลี้ยงดูอย่างสะใภ้เถิด</p><p>        ดังนั้น  ท่านพระอุทายีจึงเข้าไปหาสาวกของอาชีวกเหล่านั้น   ครั้น</p><p>แล้วได้กล่าวดังนี้ว่า      ดูก่อนท่านทั้งหลาย     ขอท่านทั้งหลายโปรดอย่า</p><p>เลี้ยงดูสาวน้อยนี้อย่างทาสี   โปรดเลี้ยงดูอย่างสะใภ้เถิด</p><p>        พวกสาวกของอาชีวกเหล่านั้น กล่าวอย่างนี้ว่า   เราไม่ได้รับรองและ</p><p>ตกลงไว้กับท่าน    เรารับรองและตกลงไว้กับหญิงหม้ายต่างหาก    สมณะ</p><p>ต้องเป็นผู้ไม่ขวนขวาย    สมณะต้องเป็นสมณะที่ดี   เชิญท่านไปเถิด   เรา</p><p>ไม่รู้จักท่าน</p><p>        ครั้นท่านพระอุทายีถูกพวกสาวกของอาชีวกเหล่านั้นรุกรานแล้ว ได้</p><p>กลับมายังพระนครสาวัตถีตามเดิน</p><p>        แม้ครั้งที่สาม    สาวน้อยนั้นก็ได้ส่งทูตไปในสำนักมารดาว่า   ดิฉัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 246</p><p>ตกทุกข์ได้ยาก    ไม่ได้รับความสุข    พวกสาวกของอาชีวกได้เลี้ยงดูดิฉัน</p><p>อย่างสะใภ้ชั่วเดือนเดียวเท่านั้น  ต่อแต่นั้นมาก็เลี้ยงดูอย่างทาสี  ขอให้</p><p>คุณแม่ดิฉันมารับดิฉันไป</p><p>        แม้สตรีหม้ายนั้น    ก็ได้เข้าไปหาท่านพระอุทายีเป็นครั้งที่สอง  แล้ว</p><p>ได้เรียนท่านพระอุทายีดังนี้ว่า    ข้าแด่พระคุณเจ้า    ข่าวว่า    ลูกสาวของ</p><p>ดิฉันตกทุกข์ได้ยากไม่ได้รับความสุข    พวกสาวกของอาชีวกได้เลี้ยงดูนาง</p><p>อย่างสะใภ้ชั่วเดือนเท่านั้น      ต่อแต่นั้นมาก็เลี้ยงดูอย่างทาสี    พระ-</p><p>คุณเจ้าควรพูดของร้องว่า    ดูก่อนท่านทั้งหลาย      ขอท่านทั้งหลายโปรด</p><p>อย่าได้เลี้ยงดูสาวน้อยนี้อย่างทาสี  โปรดเลี้ยงดูอย่างสะใภ้เถิด</p><p>        ท่านพระอุทายีกล่าวว่า  ฉันถูกพวกสาวกของอาชีวกเหล่านั้นรุกราน</p><p>มาครั้งหนึ่งแล้ว   เชิญเธอไปเถิด  ฉันไม่ไปละ</p><p>                        <strong>นินทาและสรรเสริญพระอุทายี</strong></p><p>        [๔๒๔]  ครั้งนั้น สตรีหม้ายจึงเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า ลูกสาว</p><p>ของเราตกทุกข์ได้ยาก    ไม่ได้รับความสุข    เพราะแม่ผัวชั่ว   พ่อผัวชั่ว</p><p>และสามีชั่วฉันใด    ขอให้ท่านพระอุทายีจงตกทุกข์ได้ยาก  อย่าได้รับความ</p><p>สุขฉันนั้นเถิด  แม้สาวน้อย  นั้นก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า   เราตกทุกข์</p><p>ได้ยาก  ไม่ได้รับความสุข  เพราะแม่ผัวชั่ว  พ่อผัวชั่ว  และสามีชั่วฉันใด</p><p>ขอท่านพระอุทายีจงตกทุกข์ได้ยาก    อย่าได้รับความสุขฉันนั้นเถิด    แม้</p><p>สตรีเหล่าอื่น    บรรดาที่ไม่พอใจด้วยแม่ผัว    พ่อผัว    หรือสามี    ต่างก็</p><p>กล่าวแช่งชักอย่างนั้นว่า  เราตกทุกข์ได้ยากไม่ได้รับความสุข เพราะแม่ผัว</p><p>ชั่ว    พ่อผัวชั่ว    และสามีชั่วฉันใด   ขอให้ท่านพระอุทายีจงตกทุกข์ได้ยาก</p><p>อย่าได้รับความสุขฉันนั้นเถิด ส่วนสตรีบรรดาที่ได้ยินดีด้วยแม่ผัว   พ่อผัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 247</p><p>หรือสามี  ต่างก็อำนวยพรอย่างนี้ว่า  เราสบาย   สมบูรณ์  พูนสุข  เพราะ</p><p>แม่ผัวดี  และสามีดี  ฉันใด    ขอให้ท่านพระอุทายี  จงสบาย   สมบูรณ์</p><p>พูนสุข  ฉันนั้นเถิด.</p><p>        [๔๒๕]   ภิกษุทั้งหลายได้ยินสตรีบางพวกกล่าวแช่งชักอยู่บางพวก</p><p>อำนวยพรอยู่   บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ   มีดาวามละอาย    มีความ</p><p>รังเกียจ     ใคร่ต่อสิกขา    ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า    ไฉนท่าน</p><p>พระอุทายี   จึงได้ถึงความเป็นผู้ชักสื่อเล่า     แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า.</p><p>                      <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุนสงฆ์   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น       แล้วทรงสอบถามท่านพระ-</p><p>อุทายีว่า  <strong>ดูก่อนอุทายี  ข่าวว่า   เธอถึงความเป็นผู้ชักสื่อจริงหรือ</strong></p><p>        ท่านพระอุทายีทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     <strong>ดูก่อนโมฆบรุษ     การ</strong></p><p><strong>กระทำของเธอนั่น     ไม่เหมาะ   ไม่สม   ไม่ควร    ไม่ใช่กิจของสมณะ</strong></p><p><strong>ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ   ฉันเธอจงได้ถึงความเป็นผู้ชักสื่อเล่า</strong> </p><p>        <strong>ดูก่อนโมฆบุรุษ     การกระทำของเธอนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความ</strong></p><p><strong>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส       หรือเพื่อครามเลื่อมใสยิ่งของ</strong></p><p><strong>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว     โดยที่แท้การกระทำของเธอนั่น     เป็นไปเพื่อ</strong></p><p><strong>ครามไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส และเพื่อความเป็นอย่าง</strong></p><p><strong>อื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 248</p><p>        พระผู้พระภาคเจ้า  ทรงติเตียนท่านพระอุทายีโดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว     <strong>ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</strong></p><p><strong>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</strong></p><p><strong>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย ความเป็นคนบำรุงง่าย</strong></p><p><strong>ความมักน้อย     ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด    อาการที่</strong></p><p><strong>น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม   การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย</strong></p><p><strong>ทรงทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น     แก่</strong></p><p><strong>ภิกษุทั้งหลาย</strong>  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        <strong>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p><strong>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</strong></p><p><strong>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์     เพื่อข่มบุรุษผู้เก้อ</strong></p><p><strong>ยาก ๑  เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก    เพื่อป้องกันอาสวะ</strong></p><p><strong>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน      เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</strong></p><p><strong>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</strong></p><p><strong>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  เพื่อ</strong></p><p><strong>ถือตามพระวินัย ๑</strong></p><p><strong>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แล  พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</strong></p><p><strong>อย่างนี้ว่าดังนี้:-</strong></p><p>                                 <strong>พระปฐมบัญญัติ</strong></p><p>        ๙.๕.  อนึ่ง ภิกษุใด  ถึงความเป็นผู้ชักสื่อ   บอกความประสงค์</p><p>ของบุรุษเเก่สตรีก็ดี    บอกความประสงค์ของสตรีแก่บุรุษก็ดี   ในความ</p><p>เป็นเมียก็ตาม  ในความเป็นชู้ก็ตาม  เป็นสังฆาทิเสส. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 249</p><p>        ก็สิกขาบทนี้   ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้ว    แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   ด้วยประการฉะนี้                                            </p><p>                              <em>เรื่องพระอุทายี  จบ</em></p><p>                            <strong>เรื่องนักเลงหญิง</strong></p><p>        [๔๒๖]   ก็โดยสมัยนั้นแล  พวกนักเลงหญิงหลายคนพากันไปเที่ยว</p><p>รื่นเริงในสวน     ได้ส่งชายสื่อไปในสำนักหญิงแพศยาคนหนึ่งว่า    ขอให้</p><p>นางมา   พวกเราจักพากันเที่ยวรื่นเริงในสวน   หญิงแพศยานั้นได้ตอบไป</p><p>อย่างนี้ว่า   ข้าแต่นาย    ดิฉันไม่ทราบว่า   พวกท่านเป็นใคร   หรือเป็น</p><p>พรรคพวกของใคร    อนึ่ง   ดิฉันมีเครื่องแต่งกายนาก    มีเครื่องประดับ</p><p>เรือนมาก   และจะต้องไปนอกเมือง   ดิฉันไปไม่ได้  ครั้นแล้วชายสื่อนั้น</p><p>ได้แจ้งเรื่องนั้น    แก่นักเลงหญิงเหล่านั้น</p><p>        เมื่อชายสื่อแจ้งอย่างนั้นแล้ว      บุรุษคนหนึ่งได้กล่าวกะนักเลงเหล่า</p><p>นั้นว่า   ท่านทั้งหลาย    พวกท่านไปอ้อนวอนหญิงแพศยานั้นทำไม   ควร</p><p>บอกพระอุทายีมิดีหรือ  ท่านพระอุทายีจักส่งมาให้เอง</p><p>        เมื่อบุรุษนั้นกล่าวอย่างนั้นแล้ว   อุบาสกคนหนึ่งได้กล่าวกะบุรุษผู้นั้น</p><p>ว่า   คุณอย่าได้พูดอย่างนั้น    การกระทำเช่นนั้นไม่สมควรแก่พระสมณะ</p><p>เชื้อสายพระศากยบุตร  ท่านพระอุทายีจักไม่ทำเช่นนั้น</p><p>         เมื่ออุบาสกนั้นกล่าวอย่างนั้นแล้ว     นักเลงหญิงเหล่านั้น     ได้พากัน</p><p>ว่า    ท่านพระอุทายีจักทำหรือไม่ทำ     แล้วเข้าไปหาท่านพระอุทายีกล่าว</p><p>ดังนี้ว่า    ข้าแต่พระภาคเจ้า     พวกข้าพเจ้าพากันไปเที่ยวรื่นเริงในสวน</p><p>ได้ส่งชายสื่อไปในสำนักหญิงแพศยาชื่อโน้นว่า    ขอให้นางมา    พวกเรา</p><p>จักพากันเที่ยวรื่นเริงในสวน    นางตอบอย่างนั้นว่า     ข้าแต่นาย     ดิฉันไม่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 250</p><p>ทราบว่า  ท่านทั้งหลายเป็นใคร  หรือเป็นพรรคพวกของใคร อนึ่ง  ดิฉัน</p><p>มีเครื่องแต่งกายมาก   มีเครื่องประดับเรือนมาก    และจะต้องไปนอกเมือง</p><p>ดิฉันไปไม่ได้    ข้าแด่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าได้โปรดส่งหญิงแพศยา</p><p>นั้นไปให้สำเร็จประโยชน์ด้วย เถิด  ขอรับ</p><p>        ลำดับนั้น    ท่านพระอุทายีเข้าไปหาหญิงแพศยานั้น    ครั้นแล้วได้</p><p>ถามหญิงแพศยานั้นดังนี้ว่า   ทำไมเธอจึงไม่ไปหาคนเหล่านี้เล่า</p><p>        หญิงแพศยานั้นตอบว่า  ดิฉัน ไม่ทราบว่า  คนเหล่านั้นเป็นใคร หรือ</p><p>เป็นพรรคพวกของใคร  อนึ่ง  ดิฉันมีเครื่องแต่งตัวมาก    มีเครื่องประดับ</p><p>เรือนมาก   และจะต้องไปนอกเมือง   ดิฉันไปไม่ได้   เจ้าค่ะ</p><p>        อุ.  จงไปหาคนเหล่านี้เถิด  คนเหล่านั้นฉันรู้จัก</p><p>        ญ.  ถ้าพระคุณเจ้ารู้จัก  ดิฉันจะไป  เจ้าค่ะ</p><p>        ครั้งนั้น   นักเลงหญิงเหล่านั้น    ได้พาหญิงแพศยานั้นไปเที่ยวสวน</p><p>จึงอุบาสกนั้นเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า     ไฉนท่านอุทายีจึงได้ถึงความ</p><p>เป็นผู้ชักสื่ออันจะพึงอยู่ร่วมชั่วขณะหนึ่งเล่า ภิกษุทั้งหลายได้ยินอุบาสกนั้น</p><p>เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่    บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ   มีความ</p><p>ละอาย  มีความรังเกียจ  ผู้ใคร่ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า</p><p>ไฉน  ท่าฬพระอุทายีจึงได้ถึงความเป็นผู้ชักสื่ออันจะพึงอยู่ร่วมชั่วขณะหนึ่ง</p><p>เล่า  แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติอนุบัญญัติ</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์   ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น       ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุทายีว่า   ดูก่อนอุทายี   ข่าวว่า    เธอถึงความเป็นผู้ชักสื่ออันจะพึง</p><p>อยู่ร่วมชั่วขณะหนึ่ง จริงหรือ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 251</p><p>        ท่านพระอุทายีทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษ     การ</p><p>กระทำของเธอนั่น   ไม่เหมาะ   ไม่สม  ไม่ควร    ไม่ใช่กิจของสมณะ</p><p>ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ  ไฉนเธอจึงได้ถึงความเป็นผู้ชักสื่ออันจะพึงอยู่ร่วม</p><p>ชั่วขณะหนึ่งเล่า  ดูก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำของเธอนั่น   ไม่เป็นไป</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส    หรือเพื่อความเลื่อมใส</p><p>ยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั้น   เป็น</p><p>ไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่นของตนบางที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>        ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้า  ทรงติเตียนท่านพระอุทายีโดยอเนกปริยาย</p><p>แล้ว       ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก       ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น  แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายแล้ว   รับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ...</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แล   พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 252</p><p>                                    <strong>พระอนุบัญญัติ</strong></p><p>        ๙.๕.  ก.  อนึ่ง ภิกษุใดลงความเป็นผู้ชักสื่อ  บอกความประสงค์</p><p>ของบุรุษแก่สตรีก็ดี   บอกความประสงค์ของสตรีแก่บุรุษก็ดี   ในความ</p><p>เป็นเมียก็ตาม ในความเป็นชู้ก็ตาม โดยที่สุด บอกแม้แก่หญิงแพศยา</p><p>อันจะพึงอยู่ร่วมชั่วขณะ  เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>                             <em>เรื่องนักเลงหญิง  จบ</em></p><p>                                <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๔๒๗]  บทว่า อนึ่ง...ใด  ความว่า ผู้ใด คือ ผู้เช่นใด  มีการงาน</p><p>อย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด   มีโคตรอย่างใด   มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า   ภิกษุ    เพราะอรรถว่า   ประพฤติภิกขาจริยวัตร    ชื่อว่า   ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว   ชื่อว่า ภิกษุ โดยสมญา  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  โดยปฏิญญา   ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า เป็นเอหิภิกขุ   ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์  ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   เป็นผู้เจริญ      ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  มีสารธรรม</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นพระเสขะ    ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 253</p><p>เป็นพระอเสขะ  ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียง</p><p>กัน อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม       อันไม่กำเริบ       ควรแก่ฐานะ</p><p>บรรดาภิกษุเหล่านั้น   ภิกษุที่พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถ-</p><p>กรรม     อันไม่กำเริบ    ควรแก่ฐานะ   ชื่อว่า ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ใน</p><p>อรรถนี้.                           </p><p>        คำว่า   <strong>ถึงความเป็นผู้ชักสื่อ</strong>  ความว่า ถูกสตรีวานไปในสำนักบุรุษ</p><p>หรือถูกบุรุษวานไปในสำนักสตรี.</p><p>        คำว่า   <strong>บอกความประสงค์ของบุรุษแก่สตรีก็ดี</strong>    คือ    แจ้งความ</p><p>ปรารถนาของชายแก่หญิงก็ดี.</p><p>        คำว่า    <strong>บอกความประสงค์ของสตรีแก่บุรุษก็ดี</strong>     คือ    แจ้งความ</p><p>ประสงค์ของหญิงแก่ชายก็ดี.</p><p>        คำว่า   <strong>ในความเป็นเมียก็ตาม</strong>   คือ  บอกว่า   เธอจักเป็นเมีย.</p><p>        คำว่า  <strong>ในความเป็นชู้ก็ตาม</strong>  คือ บอกว่า  เธอจักเป็นชู้.</p><p>        คำว่า <strong>โดยที่สุด บอกแม้แก่หญิงแพศยาอันจะพึงอยู่ร่วมชั่วขณะ</strong></p><p>คือ  บอกว่า  เธอจักเป็นภรรยาชั่วคราว.</p><p>        บทว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า  สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม    ให้มานัต     เรียกเข้าหมู่    ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว     เพราะฉะนั้น   จึงเรียกว่า   <strong>สังฆาทิเสส</strong>    คำว่า</p><p>สังฆาทิเสส เป็นการขนานนาม  คือ  เป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล  แม้</p><p>เพราะเหตุนั้น  จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 254</p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์  มาติกา</strong></p><p>                                         <strong>สตรี  ๑๐ จำพวก</strong></p><p>        [๔๒๘]  สตรี  ๑๐ จำพวก คือ  สตรีมีมารดาปกครอง     สตรี</p><p>มีบิดาปกครอง ๑    สตรีมีมารดาบิดาปกครอง  ๑       สตรีมีพี่น้องชาย</p><p>ปกครอง ๑   สตรีมีพี่น้องหญิงปกครอง ๑    สตรีมีญาติปกครอง ๑  สตรี</p><p>มีโคตรปกครอง ๑     สตรีมีธรรมคุ้มครอง ๑    สตรีมีคู่หมั้น     สตรีมี</p><p>กฎหมายคุ้มครอง  ๑.</p><p>                                      <strong>ภรรยา ๑๐  จำพวก</strong></p><p>        [๔๒๙]  ภรรยา ๑ จำพวก   คือ  ภรรยาสินไถ่ ๑   ภรรยาที่อยู่</p><p>ด้วยความเต็มใจ   ภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ ๑   ภรรยาที่อยู่เพราะผ้า  ๑</p><p>ภรรยาที่สมรส  ๑     ภรรยาที่ถูกปลงเทริด     ภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็น</p><p>ทั้งภรรยา ๑    ภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างทั้งเป็นภรรยา       ภรรยาเชลย</p><p>ภรรยาชั่วคราว   ๑.                                         </p><p>                                      <strong>มาติกาวิภังค์</strong></p><p>        [ ๔๓๐]   สตรีที่ชื่อว่า   มีมารดาปกครอง   ได้แก่    สตรีที่มีมารดา</p><p>คอยระวัง  ควบคุม  ห้ามปราม  ให้อยู่ในอำนาจ</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า   มีบิดาปกครอง   ได้แก่    สตรีที่มีบิดา    คอยระวัง</p><p>ควบคุม  ห้ามปราม  ให้อยู่ในอำนาจ</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า    มีมารดาปกครอง   ได้แก่   สตรีที่มีมารดาบิดา</p><p>คอยระวัง  ควบคุม  ห้ามปราม ให้อยู่ในอำนาจ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 255</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า    <strong>มีพี่น้องชายปกครอง</strong>    ได้แก่    สตรีที่มีพี่น้องชาย</p><p>คอยระวัง  ควบคุม  ห้ามปราม  ให้อยู่ในอำนาจ</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า  <strong>มีพี่น้องหญิงปกครอง</strong>    ได้แก่    สตรีที่มีพี่น้องหญิง</p><p>คอยระวัง  ควบคุม  ห้ามปราม  ให้อยู่ในอำนาจ</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า  <strong>มีญาติปกครอง</strong> ได้แก่ สตรีที่มีญาติคอยระวัง ควบคุม</p><p>ห้ามปราม  ให้อยู่ในอำนาจ</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า    <strong>มีโคตรปกครอง</strong>    ได้แก่    สตรีที่มีบุคคลร่วมสกุล</p><p>คอยระวัง  ควบคุม  ห้ามปราม  ให้อยู่ในอำนาจ</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า  <strong>มีธรรมคุ้มครอง</strong> ได้แก่  สตรีที่มีสหธรรมมิกทั้งหลาย</p><p>คอยระวัง  ควบคุม  ห้ามปราม  ให้อยู่ในอำนาจ</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า  <strong>มีคู่หมั้น</strong>  ได้แก่   สตรีที่มีผู้หมั้นไว้แต่ในครรภ์  โดย</p><p>ที่สุด  แม้สตรีที่ถูกบุรุษสวมด้วยพวงดอกไม้  ด้วยมั่นหมายว่า   สตรีคนนี้</p><p>เป็นของเรา</p><p>        สตรีที่ชื่อว่า <strong>มีกฎหมายคุ้มครอง</strong>  ได้แก่  สตรีที่มีพระราชาบางองค์</p><p>ทรงกำหนดอาชญาไว้ว่า บุรุษใดถึงสตรีผู้มีชื่อนี้  ต้องได้รับอาชญาเท่านี้</p><p>        [๔๓๑]  ภรรยาที่ชื่อว่า <strong>สินไถ</strong>่ ได้แก่ สตรีที่บุรุษช่วยมาด้วยทรัพย์</p><p>แล้วให้อยู่ร่วม</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า  <strong>อยู่ด้วยความเต็มใจ</strong>  ได้แก่   สตรีที่บุรุษคู่รัก   ให้</p><p>อยู่ร่วม</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า   <strong>อยู่เพราะสมบัติ</strong>   ได้แก่    สตรีที่บุรุษยกสมบัติให้</p><p>แล้วให้อยู่ร่วม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 256</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า    <strong>อยู่เพราะผ้า</strong>    ได้แก่   สตรีที่บุรุษมอบผ้าให้แล้ว</p><p>ให้อยู่ร่วม</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า <strong>สมรส</strong>  ได้แก่    สตรีที่บุรุษจับต้องภาชนะน้ำด้วยกัน</p><p>แล้วให้อยู่ร่วม</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า <strong>ถูกปลงเทริด</strong>  ได้แก่ สตรีที่บุรุษปลงเทริดลง แล้ว</p><p>ให้อยู่ร่วม</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า  <strong>เป็นคนใช้</strong>   ได้แก่  สตรีที่เป็นทั้งคนรับใช้ เป็น</p><p>ทั้งภรรยา</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า  <strong>เป็นลูกจ้าง</strong>  ได้แก่  สตรีที่เป็นทั้งคนทำงาน  เป็น</p><p>ทั้งภรรยา</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า   <strong>เชลย</strong>    ได้แก่    สตรีที่เรียกว่า   ถูกนำมาเป็นเชลย</p><p>        ภรรยาที่ชื่อว่า  ภรรยาชั่วคราว  ได้แก่   สตรีที่เรียกว่า  เป็นภรรยา</p><p>ชั่วขณะ.</p><p>                              <strong>๑. ธนักกีตาจักร</strong></p><p>                                <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๓๒]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 257</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแด่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก     ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส                                                               </p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแด่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า    ข้าแด่พระคุณเจ้า     ขอพระคุณเจ้าไป  บอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้นี้ชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของ</p><p>บุรุษผู้นี้ชื่อนี้    ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า ข้าแด่พระคุณเจ้า     ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอกต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแด่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 258</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้น  ผู้มีชื่อว่า  ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มี ชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของ</p><p>บุรุษผู้ผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส.</p><p>                                  <em>นิกเขปบท  จบ</em></p><p>                                  <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p><strong>             ขัณฑจักรมีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล</strong></p><p>        [ ๔๓๓]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกดรองผู้มีชื่อนี้         และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้ชื่อนี้   ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มารดาปกครองผู้มีชื่อนี้และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 259</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแด่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำา  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้      และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีธรรนคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 260</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแด่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลาย จงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                                    <em>ขัณฑจักร  จบ</em></p><p>                                   <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p>          <strong>พัทธจักร มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่ ๑</strong></p><p>        [๔๓๔]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับ</p><p>คำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                          </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 261</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 262</p><p>็ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ภิกษุรับคำ  นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                               <em>พัทธจักร  หมวดที่ ๑  จบ</em></p><p>                                       <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p>        <strong>พัทธจักร มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่ ๒</strong></p><p>        [๔๓๕]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีที่บิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับ</p><p>คำ   นำไปบอก   และกลับมาบอก    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้       และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็น  ภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 263</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีคู่หมั่นผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าว</p><p>ว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีมารดาปกดรองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   แสะสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                           <em>พัทธจักร  หมวดที่ ๒ จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 264</p><p>                                    <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p><strong>        พัทธจักร  มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๓</strong></p><p>        [๔๓๖]  บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครอง ผู้นี้</p><p>ชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า    ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชาย ปกครองผู้นี้ชื่อนี้    และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีคู่หมั่นผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 265</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีบิดาปกครองผู้ชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลาย จงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้        และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                            <em>พัทธจักร  หมวดที่ ๓  จบ</em></p><p>                                  <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p>        <strong>พัทธจักร  มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่ ๔</strong></p><p>        [๔๓๗]  บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 266</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่ ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีน้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้         และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 267</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้      และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้      และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก   และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                 <em>พัทธจักร  หมวดที่ ๔  จบ</em></p><p>                                      <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p>           <strong>พัทธจักร มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๕</strong></p><p>        [๔๓๘]   บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลาย จงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 268</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่ ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีคู่หมั่นผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มี ชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้      แสะสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า     ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 269</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                               <em>พัทธจักร  หมวดที่ ๕ จบ</em></p><p>                                     <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p><strong>        พัทธจักร  มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่ ๖</strong></p><p>        [๔๓๙]   บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้        และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า   ขอท่านทั้งหลาย จงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับ</p><p>คำ   นำไปบอก   และกับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีคู่หมั่นผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไ ปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีกฎหมายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 270</p><p>ขอท่านทั้งหลาย จงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้      และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกดรองผู้มีชื่อนี้       และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า      ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้นี้ชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    </p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                        </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 271</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่ออัน   ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                             <em>พัทธจักร หมวดที่ ๖  จบ</em></p><p>                                <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p>          <strong>พัทธจักร มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่ ๗</strong></p><p>        [๔๔๐]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้นี้ชื่อนี้     และสตรีมีคู่หมั่นผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่ ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้      และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก   และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า  ขอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 272</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่     ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>ธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                            <em>พัทธจักร  หมวดที่ ๗ จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 273</p><p>                                    <strong>ธนักกีตาจักร                </strong></p><p><strong>        พัทธจักร  มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่ ๘</strong></p><p>        [๔๔๑]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า    ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้น  ผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจึงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ    นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 274</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก    และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า   ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                               <em>พัทธจักร  หมวดที่  ๘  จบ</em></p><p>                                     <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p>            <strong>พัทธจักร มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่ ๙</strong></p><p>      [๔๔๒]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 275</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>กฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้         และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้         และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแก่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 276</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                   </p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้    และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ   นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>กฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีคู่หมั้น  ผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                          <em>พัทธจักร  หมวดที่ ๙  จบ</em></p><p><em>                ขัณฑจักร และพัทธจักร แห่งธนักกีตาจักร</em></p><p><em>                          มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล จบ</em></p><p>        [๔๔๓]   ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งธนักกีตาจักรมีสตรี  ๒  คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งธนักกีคาจักร  มีสตรี ๓ คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งธนักกีคาจักร  มีสตรี ๔  คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งธนักกีคาจักร  มีสตรี ๕ คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร   แห่งธนักกีคาจักร  มีสตรี ๖ คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งธนักกีทาจักร   มีสตรี ๗ คนเป็นมูล </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 277</p><p>                   ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งธนักกีคาจักร   มีสตรี ๘ คนเป็นมูล</p><p>                   ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งธนักกีคาจักร   มีสตรี ๙  คนเป็นมูล</p><p>                      นักปราชญ์พึงทำตามแบบนี้แล.</p><p>                                <strong>ธนักกีตาจักร</strong></p><p>                    <strong>พัทธจักร  มีสตรี  ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๔๔]   บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้    สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมี</p><p>มารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมี</p><p>พี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้    สตรีมีโคตร</p><p>ปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีธรรมะคุ้มครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้</p><p>และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า     ขอท่านทั้งหลายจงเป็น</p><p>ภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก  และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                               <em>ธนักกีตาจักร  จบ</em></p><p>                          <strong>๒.  ฉัทวาสินีจักร</strong></p><p>                             <strong>  นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๔๕]   บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า     ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 278</p><p>ด้วยความเต็มใจ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมา</p><p>บอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส....ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                              <em>ฉันทวาสินีจักร  จบ</em></p><p>                              <strong>๓.  โภควาสินีจักร</strong></p><p>                                   <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า     ข่าวว่า     ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่เพราะ</p><p>สมบัติ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                           <em>โภควาสินีจักร  จบ</em></p><p>                              <strong>๔.  ปฏวาสินีจักร</strong></p><p>                                     <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า     ข่าวว่า     ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่เพราะ</p><p>ผ้า    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                                <em>ปฏวาสินีจักร  จบ</em></p><p>                             <strong>๕.   โอทปัตตกินีจักร</strong></p><p>                                    <strong>นิเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 279</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาที่สมรส   ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส...  ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                            <em>โอทปัตตกินีจักร จบ</em></p><p>                           <strong>๖.  โอภตจุมพฏาจักร</strong></p><p>                                 <strong>นิเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส... ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                        <em>โอภคจุมพฏาจักร  จบ</em></p><p>                          <strong>๗.  ทาสีภริยาจักร</strong></p><p>                               <strong>นิเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับมา</p><p>บอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส....  ขัณฑจักร...และพัทธจักร...</p><p>                      <em>ทาสีภริยาจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 280</p><p>                             <strong>๘.  กัมมการีภริยาจักร</strong></p><p><strong>                                     นิเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้าง</p><p>เป็นทั้งภรรยาของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำว่า   นำไปบอก   และกลับมา</p><p>บอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...พัทธจักร...                  </p><p>                            <em>กัมมการีภริยาจักร  จบ</em></p><p>                               <strong>๙.  ธชาหฏาจักร</strong></p><p><strong>                                   นิเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาเชลย    ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส...  ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                             <em>ธชาหฏาจักร จบ</em></p><p>                           <strong>๑๐.  มุหุตติกาจักร</strong></p><p><strong>                                 นิเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว   ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 281</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว    ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติทสังฆา-</p><p>ทิเสส      </p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว   ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติ- .</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว    ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว   ของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 282</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว   ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก  ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้น  ผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มี</p><p>ชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส.</p><p>                                             <em>นิกเขปบท  จบ</em></p><p>                                           <strong>มุหุตติกาจักร</strong></p><p><strong>                     ขัณฑจักร  มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๔๖]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้        และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า   ขอท่านทั้งหลาย จงเป็นภรรยาชั่วคราว   สองบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 283</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                               </p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า     ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้      และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ ว่า    ข่าวว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 284</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มารดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                                   <strong>มุหุตติกาจักร</strong></p><p><strong>        พัทธจักร มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong></p><p>        [๔๔๗]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้       และสตรีมีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้</p><p>ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้       และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองผู้</p><p>ชื่อนี้... </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 285</p><p>        ....สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ ..</p><p>        ...สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีกฎหมายคุ้มครอง      ผู้มี</p><p>ชื่อนี้ ... </p><p>        ...สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                           <strong>มูลย่อ*</strong></p><p><strong>                            มุหุตติกาจักร</strong></p><p><strong>        พัทธจักร  มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล หมวดที่  ๙</strong></p><p>        [๔๔๘]  บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้ชื่อนี้    และสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า   ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส      </p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้   และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีมารดาบิดาปกครอง</p><p>ผู้มีชื่อนี้...                                                             </p><p> * พัทธจักร  มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล   หมวดที่ ๒- หมวดที่  ๘  ท่านย่อไว้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 286</p><p>        ...สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้       และสตรีมีพี่น้องชายปกครอง</p><p>ผู้มีชื่อนี้ ...                                                </p><p>         ...สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้     และสตรีมีพี่น้องหญิงปกครอง</p><p>ผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้         และสตรีมีญาติปกครองผู้มี</p><p>ชื่อนี้ ...</p><p>        ...สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้         และสตรีมีโคตรปกครองผู้มี</p><p>ชื่อนี้ ...</p><p>        ...สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้        และสตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มี</p><p>ชื่อนี้ ...                                              </p><p>        ...สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>ข่าวว่า  ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                <em>ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร</em></p><p><em>                          มีสตรีคนหนึ่งเป็นมูล  จบ</em></p><p>        [๔๔๙]   ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งมุหุตติกาจักร    มีสตรี ๒ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร  มีสตรี ๓ คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร  มีสตรี ๔   คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร มีสตรี ๕ คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร  มีสตรี ๖   คนเป็นมูล </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 287</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร  สตรีมี ๗ คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร  มีสตรี ๘ คนเป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร  แห่งมุหุตติกาจักร  มีสตรี ๙   คนเป็นมูล</p><p>                             นักปราชญ์พึงทำตามแบบนี้แล                      </p><p>่ิ่                                     <strong>มุหุตติกาจักร</strong></p><p>                <strong>พัทธจักร มีสตรี  ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๕๐]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้      สตรีมี</p><p>มารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ สตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ สตรีมีพี่น้อง</p><p>หญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ สตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้  สตรีมีโคตรปกครองผู้มี</p><p>ชื่อนี้    สตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้    สตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้    และสตรีมี</p><p>กฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า   ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส.</p><p>                                   <em>มุหุตติกาจักร  จบ</em></p><p>                               <strong>๑.  มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                     นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๕๑]   บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 288</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่สมรส  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ..</p><p>        ...เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาเชลย   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                         <strong>มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>ุ                  ขัณฑจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๕๒]   บุรุษวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจง</p><p>ไปบอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่  และเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับ</p><p>คำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                      </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 289</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่    และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ  ของผู้มีชื่อนี้... </p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...</p><p>        ...ภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่ และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา... </p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาเชลย...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่     และเป็นภรรยาชั่วคราว     ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                     <strong>มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>     พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๑</strong></p><p>        [๔๕๓]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่</p><p>ด้วยความเต็มใจ     และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ      ของบุรุษผู้นี้ชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอกและกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ  และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้... </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 290</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ     และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา...                      </p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้าง</p><p>เป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาเชลย...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาชั่วคราว...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ     และเป็นภรรยาสินไถ่     ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส.</p><p>                                               <strong>มูลย่อ*</strong></p><p><strong>                             มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>         พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๙</strong></p><p>        [๔๕๔]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่ว</p><p>คราว   และเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมานอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว   และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>*พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๒-หมวดที่  ๘ ท่านย่อไว้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 291</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ   ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้ ... </p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว    และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า   ของบุรุษผู้มี</p><p>ชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว และเป็นภรรยาที่สมรส ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว    และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด    ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้.. .</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว     และเป็นภรรยาเชลย     ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                <em>ขัณฑจักร และพัทธจักร  แห่งมาตุรักขิตาจักร</em></p><p><em>                           มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  จบ</em></p><p>        [๔๕๕]   ขัณฑจักรและพัทธจักร   เเห่งมาตุรักขิตาจักร   มีภรรยา</p><p>๒ คน  เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งมาตุรักขิตาจักร    มีภรรยา ๓ คน</p><p>เป็นมูล               </p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งมาตุรักขิตาจักร   มีภรรยา  ๔ คน</p><p>เป็นมูล </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 292</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งมาตุรักขิตาจักร   มีภรรยา ๕ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งมาตุรักขิตาจักร   มีภรรยา ๖ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งมาตุรักขิตาจักร   มีภรรยา ๗ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งมาตุรักขิตาจักร   มีภรรยา ๘ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งมาตุรักขิตาจักร   มีภรรยา ๙ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>                     นักปราชญ์พึงทำตามแบบนั้นแล.</p><p>                                    <strong>มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>              พัทธจักร มีภรรยา  ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๕๖]  บุรุษวานภิกษุว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาสิน-</p><p>ไถ่   เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ    เป็น</p><p>ภรรยาที่อยู่เพราะผ้า   เป็นภรรยาที่สมรส    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็น</p><p>ทั้งภรรยา      เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา      เป็นภรรยาเชลย</p><p>และเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และ</p><p>กลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                <em>มาตุรักขิตาจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 293</p><p>                              <strong>๒.  ปิตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                    นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๕๗]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                               <em>ปิตุรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                           <strong>๓.  มาตาปิตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                    นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก  ต้องอาบัติ.</p><p>สังฆาทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                         <em>มาตาปิตุรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                            <strong>๔. ภาตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                  นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ขอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 294</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร... </p><p>                                    <em>ภาตุรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                                  <strong>๕.  ภคินีรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                       นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีพี่น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่  ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรบคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                                <em>ภคินีรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                                 <strong>๖.  ญาติรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                     นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                             <em>ญาติรักขิตาจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 295</p><p>                             <strong>๗. โคตตรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                    นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีโคตรปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่    ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                           <strong>๘.  ธัมมรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                   นิกขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่ ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับมานอก  ต้องอาบัติสังฆา.</p><p>ทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                          <em>ธัมมรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                              <strong>๙. สารักขาจักร</strong></p><p><strong>                                นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่ ของบุรุษผู้มีชื่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 296</p><p>นี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...</p><p>ขัณฑจักร...พัทธจักร... </p><p>                                 <em>สารักขาจักร จบ</em></p><p>                              <strong>๑๐.  สปริทัณฑาจักร</strong></p><p><strong>                                      นิกเขปบท</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>กฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่   ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ-</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>กฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่สมรส   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...   </p><p>        ...เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาเชลย   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ... เป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 297</p><p>                                 <strong>สปริทัณฑาจักร</strong></p><p><strong>             ขัณฑจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล</strong> </p><p>        [๔๘๘]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณ เจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้   ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาสิน-</p><p>ไถ่  และเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมานอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่   และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาเชลย...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่    และเป็นภรรยาชั่วคราว     ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                                  <strong>สปริทัณฑาจักร</strong></p><p><strong>     พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong></p><p>        [๔๕๙]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า     ข่าวว่า      ขอท่านจงเป็นภรรยา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 298</p><p>ที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองมีชื่อนี้ว่า    ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ     และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้าง</p><p>เป็นทั้งภรรยา...                                                   </p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาเชลย ...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาชั่วคราว...</p><p>        . .. เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ      และเป็นภรรยาสินไถ่     ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส.</p><p>                                              <strong>มูลย่อ*</strong></p><p><strong>                                สปิทัณฑาจักร</strong></p><p><strong>        พัทธจักร มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๙</strong></p><p>        [๔๖๐]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>*  พัทธจักรมีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๒-หมวดที่ ๘ ท่านย่อไว้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 299</p><p>บอกสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า   ข่าวว่า    ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่ว</p><p>คราว  และเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอท่านจงเป็นภรรยาชั่วคราว และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้.่</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ     ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว    และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า   ของบุรุษผู้มี</p><p>ชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่สมรส  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด  ของบุรุษผู้มี</p><p>ชื่อนี้ ...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้.. . </p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้...</p><p>        ... เป็นภรรยาชั่วคราว     และเป็นภรรยาเชลย       ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับนาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                    <em>ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งสปริทัณฑาจักร</em></p><p><em>                            มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 300</p><p>        [๔๖๑]  ขัณฑจักร  และพัทธจักรแห่งสปริทัณฑาจักร มีภรรยา ๒</p><p>คนเป็นมูล </p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร    แห่งสปริทัณฑาจักร    มีภรรยา ๓ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร   แห่งสปริทัณฑาจักร    มีภรรยา ๔ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งสปริทัณฑาจักร    มีภรรยา ๕ คน</p><p>เป็นมูล                 </p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งสปริทัณฑาจักร   มีภรรยา ๖ คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร  และพัทธจักร   แห่งสปริทัณฑาจักร    มีภรรยา ๗ คน</p><p>เป็นมูล                                                                 </p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งสปริทัณฑาจักร    มีภรรยา ๘  คน</p><p>เป็นมูล</p><p>        ขัณฑจักร   และพัทธจักร   แห่งสปริทัณฑาจักร   มีภรรยา  ๙  คน</p><p>เป็นมูล</p><p>                          นักปราชญ์พึงทำตามแบบนี้แล.</p><p>                                  <strong>สปริทัณฑาจักร</strong></p><p><strong>           พัทธจักร  มีภรรยา  ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๖๒]   บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า     ข่าวว่า     ขอท่านจงเป็นภรรยา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 301</p><p>สินไถ่     เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ      เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า    เป็นภรรยาที่สมรส    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา     เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็น</p><p>ทั้งภรรยา   เป็นภรรยาเชลย   และเป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                     <em>สปริทัณฑจักร  จบ</em></p><p>                                       <strong>อุภโตพัทธจักร</strong></p><p><strong>                          มีสตรีและภรรยารวมกันข้างละหนึ่ง</strong></p><p>        [๔๖๓]  บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านจงเป็นภรรยาสินไถ่</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส.                                                            </p><p>                                <strong>อุภโตพัทธกจักร</strong></p><p><strong>               มีสตรีและภรรยารวมกันข้างละ  ๒</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า  ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่         และเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับมาบอก  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส.                                          </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 302</p><p>                                       <strong>อุภโตพัทธกจักร</strong></p><p><strong>               มีสตรีและภรรยารวมกันข้างละ  ๓</strong></p><p>        บุรุษวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรี</p><p>มีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้  สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้  และสตรีผู้มีมารดา</p><p>บิดาปกครองผู้มีชื่อนี้ว่า     ข่าวว่า     ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยาสินไถ่</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ    ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส.</p><p>        อุภโตพัทธกจักร  มีสตรีและภรรยารวมกันข้างละ ๔</p><p>        อุภโตพัทธกจักร  มีสตรีและภรรยารวมกัน ข้างละ ๕</p><p>        อุภโตพัทธกจักร  มีสตรีและภรรยารวมกัน ข้างละ ๖</p><p>        อุภโตพัทธกจักร  มีสตรีและภรรยารวมกันข้างละ ๗           </p><p>        อุภโตพัทธกจักร  มีสตรีและภรรยารวมกัน ข้างละ ๘</p><p>        อุภโตพัทธกจักร  มีสตรีและภรรยารวมกันข้างละ ๙</p><p>                         นักปราชญ์พึงทำตามแบบนี้แล.</p><p>                                <strong>อุภโตพัทธกจักร</strong></p><p><strong>           มีสตรีและภรรยารวมกันข้างละ  ๑๐</strong></p><p>        [๘๖๔]  บุรุษวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีมีมารดาปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   สตรีมี</p><p>มารดาบิดาปกครองผู้มีชื่อนี้   สตรีมีพี่น้องชายปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีพี่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 303</p><p>น้องหญิงปกครองผู้มีชื่อนี้     สตรีมีญาติปกครองผู้มีชื่อนี้      สตรีมีโคตร</p><p>ปกครองผู้มีชื่อนี้  สตรีมีธรรมคุ้มครองผู้มีชื่อนี้  สตรีมีคู่หมั้นผู้มีชื่อนี้ และ</p><p>สตรีมีกฎหมายคุ้มครองผู้มีชื่อนี้ว่า  ข่าวว่า   ขอท่านทั้งหลายจงเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่ เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า    เป็นภรรยาที่สมรส    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา     เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็น</p><p>ทั้งภรรยา   เป็นภรรยาเชลย   และเป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>                               <em>อุภโตพัทธกจักร</em></p><p>                                 <strong>ปุริสเปยยาล</strong></p><p>                             <strong>๑.  ปุริสมาตุจักร</strong></p><p>                                <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๖๕]  มารดาของบุรุษวานภิกษุว่า...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                             <em>ปุริสมาตุจักร  จบ</em></p><p>                          <strong>๒.  ปุริสปิตุจักร</strong>        </p><p>                             <strong>  นิกเขปบท</strong></p><p>        บิดาของบุรุษวานภิกษุว่า...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                            <em>ปุริสปิตุจักร จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 304</p><p>                           <strong>๓.  ปุริสมาตาปิตุจักร</strong></p><p><strong>                              นิกเขปบท</strong> </p><p>        มาดาบิดาของบุรุษวานภิกษุว่า...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                               <em>ปุริสมาตาปิตุจักร  จักร</em></p><p>                               <strong>๔.  ปุริสภาตุจักร</strong></p><p>                                     <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        พี่น้องชายของบุรุษวานภิกษุว่า..ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                                 <em>ปุริสภาตุจักร  จบ</em></p><p>                            <strong>๕.  ปุริสภคินีจักร</strong></p><p><strong>                              นิกเขปบท</strong></p><p>        พี่น้องหญิงของบุรุษวานภิกษุว่า...ขัณฑจักร...พทัธจักร...</p><p>                                 <em>ปุริสภคินีจักร  จบ</em></p><p>                           <strong>๖.  ปุริสญาตกจักร</strong></p><p><strong>                             นิกเขปบท</strong></p><p>        ญาติของบุรุษวานภิกษุว่า...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                               <em>ปุริสญาตกจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 305</p><p>                        <strong>๗.  ปุริสโคตตจักร</strong></p><p>                                <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        โคตรของบุรุษวานภิกษุว่า...ขัณฑจักร...พัทธจัก...</p><p>                            <em>ปุริสโคตตจักร  จบ</em></p><p>                    <strong>๘.  ปุริสสหธัมมิกจักร</strong></p><p>                                <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        สหธรรมิกของบุรุษวานภิกษุว่า...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                        <em>ปุริสสหธัมมิกจักร  จบ</em></p><p>        นักปราชญ์พึงยังปุริสเปยยาลให้พิสดาร  อุภโตพัทธกจักรก็พึงให้</p><p>พิสดาร  ดุจนัยที่มีมาแล้วข้างต้นนั้นแล.</p><p>                             <em>ปุริสเปยยาล  จบ</em></p><p>                               <strong>อิตถีเปยยาล</strong></p><p>                      <strong>๑.  มาตุรักขิตามาตุจักร</strong></p><p>                             <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๖๖] มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระ-</p><p>คุณเจ้า ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่ ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส                                 </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 306</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า     หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วย</p><p>ความเต็มใจ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่เพราะ</p><p>สมบัติ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่เพราะ</p><p>ผ้า   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับมาบอก   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองว่า  ภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่สมรส</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่ถูกปลง</p><p>เทริด  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า     หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่เป็นทั้ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 307</p><p>        คนใช้เป็นทั้งภรรยาของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับ</p><p>มาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า     หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่เป็นทั้ง</p><p>ลูกจ้างเป็นทั้งภรรยาของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   และกลับ</p><p>มาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาเชลย  ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>                                 <strong>มาตุรักขิตามาตุจักร</strong></p><p><strong>                ขัณฑจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล</strong></p><p>        [ ๔๖๗]  มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระ</p><p>คุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่และเป็นภรรยาทอยู่ด้วยความเต็มใจ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 308</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษชื่อนี้ว่า   หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาสินไถ่    และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรา...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาเชลย...</p><p>        ...เป็นภรรยาสินไถ่     และเป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                        </p><p>                             <strong>มาตุรักขิตามาตุจักร</strong></p><p><strong>     พัทธจักร   มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๑</strong></p><p>        [๔๖๘]   มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระ-</p><p>คุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วย</p><p>ความเต็มใจ   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า... </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 309</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาถูกปลงเทริด...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา... </p><p>        ... เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้าง</p><p>เป็นทั้งภรรยา...                                                             </p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาเชลย...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาชั่วคราว...</p><p>        ...เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ุุ่่๊                                            <strong>มูลย่อ *</strong></p><p>                                 <strong>มาตุรักขิตามาตุจักร</strong></p><p>        <strong>พัทธจักร มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๙</strong></p><p>        [๔๖๙]  มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระ</p><p>คุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>ชั่วคราว  และเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไป</p><p>บอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>และเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ.่.่</p><p>* พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๒- หมวดที่ ๘ ท่านย่อไว้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 310</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ.. ..</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...</p><p>        ...เป็นภรรยาชั่วคราว และเป็นภรรยาเชลย   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>                        <em>ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งมาตุรักขิมาตาตุจักร</em></p><p><em>                                   มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  จบ</em></p><p>        แม้ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งมาทุรักขิตามาตุจักร  มีภรรยา ๒ คน</p><p>เป็นมูล ตลอดถึงขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งมาตุรักขิตามาตุจักร  มีภรรยา</p><p>๙ คนเป็นมูล</p><p>                               นักปราชญ์ก็พึงทำตามแบบนี้แล.</p><p>                                    <strong>มาตุรักขิตามาตุจักร</strong></p><p><strong>                พัทธจักร  มีภรรยา  ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>                [๔๗๐]   มารดาของสตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระ</p><p>คุณเจ้า  ขอพระคุณ เจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่     เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ     เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า   เป็นภรรยาที่สมรส    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 311</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา     เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้าง</p><p>ทั้งภรรยา   เป็นภรรยาเชลย   และเป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>                                <em>มาตุรักขิตามาตุจักร  จบ</em></p><p>                            <strong>๒.  ปิตุรักขิตาปิตุจักร</strong></p><p><strong>                                นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๗๑]   บิดาของสตรีมีบิดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า     หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาสินไถ่</p><p>ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        บิดาของสตรีมีบิดาปกครองวานภิกษุว่า     ข้าแต่พระคุณเจ้า     ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า     หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วย</p><p>ความเต็มใจ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>เป็นภรรยาที่สมรส...   เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้ง</p><p>คนใช้เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา..   เป็น</p><p>ภรรยาเชลย...  เป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำ</p><p>ไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                               <em>ปิตุรักขิตาปิตุจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 312</p><p>                        <strong>๓.  มาตาปิตุรักขิตามาตาปิตุจักร</strong></p><p>                                         <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        มารดาบิดาของสตรีมีมารดาบิดาปกครองวานภิกษุว่า     ข้าแต่พระ</p><p>คุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>        มารดาบิดาของสตรีมีมารดาบิดาปกครองวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระ-</p><p>คุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาที่อยู่</p><p>เพราะผ้า...    เป็นภรรยาที่สมรส...    เป็นภรรยาที่ ถูกปลงเทริด...    เป็น</p><p>ภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...   เป็นภรรยาเชลย ...  เป็นภรรยาชั่วคราวของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ...ขัณฑจักร...</p><p>พัทธจักร...</p><p>                            <em>มาตุปิตุรักขิตามาตาปิตุจักร  จบ</em></p><p>                              <strong>ภาตุรักขิตาภาตุจักร</strong></p><p>                                     <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        พี่น้องชายของสตรีมีพี่น้องชายปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณ</p><p>เจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอกเเล้วกลับมาบอก  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 313</p><p>        พี่น้องชายของสตรีมีพี่น้องชายปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณ</p><p>เจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่</p><p>อยู่ด้วยความเต็มใจ...    เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...     เป็นภรรยาที่อยู่ .่</p><p>เพราะผ้า...    เป็นภรรยาที่สมรส...    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...     เป็น</p><p>ภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...    เป็นภรรยาเชลย...    เป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...ขัณฑ-</p><p>จักร...  พัทธจักร... </p><p>                                <em>ภาตุรักขิตาภาตุจักร  จบ</em></p><p>                        <strong>๕  ภคินีรักขิตาภคินีจักร</strong></p><p>                                    <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        พี่น้องหญิงของสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระ...</p><p>คุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        พี่น้องหญิงของสตรีมีพี่น้องหญิงปกครองวานภิกษุว่า     ข้าแต่พระ...</p><p>คุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...    เป็นภรรยาที่อยู่</p><p>เพราะผ้า...    เป็นภรรยาที่สมรส...    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทรด...    เป็น</p><p>ภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 314</p><p>ภรรยา...    เป็นภรรยาเชลย. ..    เป็นภรรยาชั่วคราว     ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส... ขัณฑ-  </p><p>จักร...  พัทธจักร... </p><p>                                 <em>ภคินีรักขิตาภคินีจักร  จบ</em></p><p>                        <strong>๖.  ญาติรักขิตาญาติกจักร</strong></p><p>                                      <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        ญาติของสตรีมีญาติปกครองวานภิกษุว่า     ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาสินไถ่  ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก     ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        ญาติของสตรีมีญาติปกครองวานภิกษุว่า     ข้าแต่พระคุณเจ้า     ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า     หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วย</p><p>ความเต็มใจ...  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>เป็นภรรยาที่สมรส...    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้ง</p><p>คนใช้เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...   เป็น</p><p>ภรรยาเชลย. . .   เป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำ</p><p>ไปบอก   และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...   ขัณฑจักร...พัทธ-</p><p>จักร...</p><p>                            <em>ญาติรักขิตาญาตจักร จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 315</p><p>                                   <strong>๗. โคตตรักขิตาโคตตจักร</strong></p><p>                                                <strong>นิกเขปบท</strong>                                </p><p>        โคตรทั้งหลายของสตรีมีโคตรปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณ.</p><p>เจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>สินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส </p><p>        โคตรทั้งหลายของสตรีมีโคตรปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณ-</p><p>เจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...    เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาที่อยู่</p><p>เพราะผ้า...    เป็นภรรยาที่สมรส...    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...   เป็น</p><p>ภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...    เป็นภรรยาเชลย...    เป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...ขัณฑ-</p><p>จักร...  พัทธจักร...</p><p>                                    <em>โคตตรักขิตาโคตตจักร  จบ</em></p><p>                            <strong>๘.  ธัมมรักขิตาสหธัมมิกจักร</strong></p><p>                                            <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        สหธรรมิกทั้งหลายของสตรีมีธรรมคุ้มครองวานภิกษุว่า        ข้าแต่</p><p>พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   หญิงนั้นจะขอเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 316</p><p>ภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สหธรรมิกทั้งหลายของสตรีมีธรรมคุ้มครองวานภิกษุว่า        ข้าแต่</p><p>พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   หญิงนั้นจะขอเป็น</p><p>ภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...  เป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่เพราะผ้า...  เป็นภรรยาที่สมรส...  เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...  เป็น</p><p>ภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...    เป็นภรรยาเชลย...    เป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส... ขัณฑ-</p><p>จักร...  พัทธจักร...</p><p>                                <strong>ธัมมรักขิตาสหธัมมิกจักร</strong></p><p>                                      <strong>๙. สารักขาปุริสจักร</strong></p><p>                                           <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        คู่หมั้นของสตรีมีคู่หมั้นวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณ-</p><p>เจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        คู่หมั้น ของสตรีมีคู่หมั้นวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ...     เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...     เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>เป็นภรรยาที่สมรส...    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้ง</p><p>คนใช้เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...   เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 317</p><p>ภรรยาเชลย...เป็นภรรยาชั่วคราว ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                                 <em>สารักขาปุริสจักร  จบ</em></p><p>                         <strong>๑๐. สปริทัณฑาปุริสจักร</strong></p><p>                                       <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า ข้า-</p><p>แต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอ</p><p>เป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับ</p><p>มาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า ข้า-</p><p>แต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...    เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...    เป็น</p><p>ภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...  เป็นภรรยาที่สมรส...  เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็น</p><p>ทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาเชลย ...   เป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                <em>สปริทัณฑาปุริสจักร  จบ</em></p><p>                                <strong>สปริทัณฑาปุริสจักร</strong></p><p>้                  <strong>ขัณฑจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล</strong></p><p>        [๘๗๒]  พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวาน</p><p>ภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  หญิง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 318</p><p>นั้น  จะขอเป็นภรรยาสินไถ่    และภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ     ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>        พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมาย คุ้มครองวานภิกษุว่า  ข้า-</p><p>แต่พระคุณเจ้า ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  หญิงนั้นจะขอเป็น</p><p>ภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาสินไถ่  และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า..     เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>เป็นภรรยาสินไถ่      และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...     เป็นภรรยาสินไถ่</p><p>และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาสินไถ่     และ</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาสินไถ่    และเป็น</p><p>ภรรยาเชลย... เป็นภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาชั่วคราวของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                <strong>สปริทัณฑาปริสจักร</strong></p><p>        <strong>พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong></p><p>        [๔๗๓]   พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวาน</p><p>ภิกษุว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   หญิง</p><p>นั้นจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ          และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะ</p><p>สมบัติ    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า   ข้า</p><p>แต่พระคุณเจ้า     ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ     และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...     เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 319</p><p>ภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่สมรส...     เป็นภรรยาที่อยู่</p><p>ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...     เป็นภรรยาที่อยู่ด้วย</p><p>ความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่ด้วยความเต็มใจ         และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาเชลย...      เป็นภรรยาที่</p><p>อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาชั่วคราว...  เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ  และเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>                                          <strong>มูลย่อ*</strong></p><p>                              <strong>สปริทัณฑาปุริสจักร</strong></p><p>        <strong>พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๙</strong></p><p>ุ        [๔๗๔ ]    พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวาน</p><p>ภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  หญิง</p><p>นั้นจะขอเป็นภรรยาชั่วคราว   และภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า ข้า</p><p>แต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    หญิงนั้นจะขอ</p><p>เป็นภรรยาชั่วคราว      และเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...   เป็นภรรยา</p><p>ชั่วคราว    และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...  เป็นภรรยาชั่วคราว    และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...  เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>* พัทธจักร มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๒- หมวดที่ ๘ ท่านย่อไว้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 320</p><p>เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด..  เป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา...  เป็นภรรยาชั่วคราว   และ</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาชั่วคราว      และ</p><p>เป็นภรรยาเชลยของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>                        <em>ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งสปริทัณฑาปุริสจักร</em></p><p><em>                                        มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล จบ</em>        </p><p>        แม้ทัณฑจักรและพัทธจักรแห่งสปริทัณฑาปุริสจักร มีภรรยา ๒ คน</p><p>เป็นมูล   ตลอดถึงขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งสปริทัณฑาปุริสจักรมีภรรยา</p><p>คนเป็นมูล  นักปราชญ์ก็พึงทำตามแบบนี้แล.</p><p>                                        <strong>สปริทัณฑาปุริสจักร</strong></p><p><strong>                   พัทธจักร  มีภรรยา ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๗๕]    พระราชาผู้ตรากฎหมายของสตรีมีกฎหมายคุ้มครองวาน</p><p>ภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า       ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า</p><p>หญิงนั้นจะขอเป็นภรรยาสินไถ่ เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ เป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่เพราะสมบัติ เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า  เป็นภรรยาที่สมรส เป็นภรรยา</p><p>ที่ถูกปลงเทริด  เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา  เป็นภรรยาที่เป็น</p><p>ทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา เป็นภรรยาเชลย และเป็นภรรยาชั่วคราว ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                                   <em>สปริทัณฑาปุริสจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 321</p><p>                                        <strong>๑.  มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p>                                                <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๗๖]  สตรีมารดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแด่พระคุณเจ้า   ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่   ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส </p><p>        สตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ข้าพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า     ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...    เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...     เป็นภรรยา</p><p>ที่สมรส...  เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาเชลย..</p><p>เป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และ</p><p>กลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                      <strong>มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p>                <strong>ขัณฑจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๗๗]   สตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า         ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่ และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ของพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า ดิฉัน จะขอเป็นภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาที่อยู่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 322</p><p>เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาสินไถ่    และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...   เป็น</p><p>ภรรยาสินไถ่     และเป็นภรรยาที่สมรส...     เป็นภรรยาสินไถ่     และเป็น</p><p>ภรรยาที่ถูกปลงเทริด  เป็นภรรยาสินไถ่  และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา...  เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...   เป็นภรรยาสินไถ่    และเป็นภรรยาเชลย ...     เป็นภรรยาสินไถ่</p><p>และเป็นภรรยาชั่วคราวของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และ</p><p>กลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>                                        <strong>มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p>        <strong>พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong></p><p>        [๔๗๘]   สตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า        ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วย</p><p>ความเต็มใจ   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก    และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า        ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ</p><p>และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...   เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็น</p><p>ภรรยาที่สมรส...    เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่ถูก</p><p>ปลงเทริด...   เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคน</p><p>ใช้เป็นทั้งภรรยา.. เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาที่เป็น</p><p>ทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...     เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ      และเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 323</p><p>ภรรยาเชลย... เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>                                               <strong>มูลย่อ*</strong></p><p>                                        <strong>มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p>         <strong>พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๙</strong></p><p>        [๔๗๙]   สตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาชั่วคราว  และ</p><p>เป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับ</p><p>มาบอก.   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีมารดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้นี้ชื่อนี้ว่า  ดิฉัน จะขอเป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยา</p><p>ที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...    เป็นภรรยาชั่วคราว     และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะ</p><p>สมบัติ...  เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...  เป็นภรรยา</p><p>ชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่สมรส...   เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยา</p><p>ที่ถูกปลงเทริด...  เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็น</p><p>ทั้งภรรยา        เป็นภรรยาชั่วคราว      และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็น</p><p>ทั้งภรรยา. ..  เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาเชลย    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                <em>ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งมาตุรักขิตาจักร</em></p><p>                            <em>มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  จบ</em></p><p>*พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๒-หมวดที่  ๘ ท่านย่อไว้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 324</p><p>        แม้ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งมาตุรักขิตาจักร        มีภรรยา ๒ คน</p><p>เป็นมูลเป็นต้น  นักปราชญ์ก็พึงทำตามแบบนี้แล. </p><p>                                 <strong>มาตุรักขิตาจักร</strong></p><p>                  <strong>พุทธจักร มีภรรยา  ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๘๐]   สตรีมีมารดาปกครอง วานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่    เป็น</p><p>ภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ  เป็นภรรยาที่อยู่</p><p>เพราะผ้า  เป็นภรรยาที่สมรส    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด    เป็นภรรยาที่</p><p>เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา  เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา เป็น</p><p>ภรรยาเชลย    และเป็นภรรยาชั่วคราว      ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                             <em>มาตุรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                            <strong>๒.  ปิตุรักขิตาจักร</strong></p><p>                                    <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        [๔๘๑ ]   สตรีมีบิดาปกครองวานภิกษุ ว่า     ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอ</p><p>พระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่   ของ</p><p>บุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ    นำไปบอก    และกลับมาบอก    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส   </p><p>        สตรีมีบิดาปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ... </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 325</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...   เป็นภรรยาที่</p><p>สมรส...   เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...   เป็นภรราที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...  เป็นภรรยาเชลย ...</p><p>เป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก  และ</p><p>กลับมาบอก    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...  พัทธจักร...    </p><p>                                 <em>ปิตุรักขิตาจักร จบ</em></p><p>                          <strong>๓.  มาตาปิตุรักขิตาจักร</strong></p><p>                                     <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        สตรีมีมารดาบิดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้      ภิกษุรับคำ     นำไปบอก    และกลับมาบอก      ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีมารดาบิดาปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า        ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ...เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...   เป็น</p><p>ภรรยาที่สมรส...  เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยา</p><p>เชลย ...  เป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...  พัทธจักร...</p><p>                                <em>มาตาปิตุรักขิตาจักร </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 326</p><p>                             <strong>๔.  ภาตุรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                             นิกเขปบท</strong>                        </p><p>        สตรีมีพี่น้องชายปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มี</p><p>ชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีพี่น้องชายปกครองวานภิกษุว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณ</p><p>เจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...    เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...    เป็นภรรยา</p><p>ที่สมรส...    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็น</p><p>ทั้งภรรยา... เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา... เป็นภรรยาเชลย ...</p><p>เป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ นำไปบอก  และกลับ</p><p>มาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส... ขัณฑจักร...พัทธจักร...</p><p>                              <em>ภาตุรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                          <strong>๕.  ภคินีรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                          นิกเขปบท</strong></p><p>        สตรีมีพี่น้องหญิงปกครองวานภิกษุว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า ขอพระคุณ</p><p>เจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่    ของบุรุษผู้มี</p><p>ชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีพี่น้องหญิงปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า        ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 327</p><p>เต็มใจ...  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ..  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...  เป็น</p><p>ภรรยาที่สมรส...   เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...  เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยา</p><p>เชลย ...  เป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...  พัทธจักร...</p><p>                                      <em>ภคินีรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                                 <strong>๖.  ญาติรักขิตาจักร</strong></p><p><strong>                                 นิกเขปบท</strong></p><p>        สตรีมีญาติปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีญาติปกครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...   เป็นภรรยาที่</p><p>สมรส...   เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาเชลย...</p><p>เป็นภรรยาชั่วคราว    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้     ภิกษุรับคำ  นำไปบอก    และ</p><p>กลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร.. .  พัทธจักร...</p><p>                                <em>ญาติรักขิตาจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 328</p><p>                               <strong>๗.  โคตตรักขิตาจักร</strong>                </p><p>                                             <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        สตรีมีโคตรปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ของพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้ </p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีโคตรปกครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...     เป็นภรรยา</p><p>ที่สมรส...   เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...  เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา..    เป็นภรรยาเชลย...</p><p>เป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และ</p><p>กลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...  พัทธจักร...</p><p>                                    <em>โคตตรักขิตาจักร  จบ</em></p><p>                                 <strong>๘.  ธัมมรักขิตาจักร</strong></p><p>                                         <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        สตรีมีธรรมคุ้มครองวานภิกษุว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีธรรมคุ้มครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้า</p><p>จงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 329</p><p>ภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ... เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...  เป็นภรรยาที่สมรส... </p><p>เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด      เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...  เป็นภรรยาเชลย...  เป็นภรรยา</p><p>ชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร... พัทธจักร... </p><p>                                     <em>ธัมมรักขิตาจักร</em></p><p>                                 <strong>๙.  สารักขาจักร</strong></p><p>                                     <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        สตรีมีคู่หมั้นวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่ ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุ</p><p>รับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีคู่หมั้นวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...   เป็น</p><p>ภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...   เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...เป็นภรรยาที่สมรส...</p><p>เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...      เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา</p><p>เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...  เป็นภรรยาเชลย...  เป็นภรรยา</p><p>ชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ   นำไปบอก    และกลับมาบอก</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส...  ขัณฑจักร...  พัทธจักร...             </p><p>                                <em>สารักขาจักร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 330</p><p>                               <strong>๑๐.  สปริทัณฑาจักร</strong></p><p>                                      <strong>นิกเขปบท</strong></p><p>        สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า   ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษ</p><p>ผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า        ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ...  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...  เป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...     เป็น</p><p>ภรรยาที่สมรส...  เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด...   เป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา...    เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...  เป็นภรรยา</p><p>เชลย...  เป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ   นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                   <em>นิกเขปบท  จบ</em></p><p>                               <strong>สปริทัณฑาจักร</strong></p><p>           <strong>พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล</strong></p><p>        [๔๘๒]   สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า       ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่  และ</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  นำไปบอก</p><p>และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไป  บอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า    ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่    และเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 331</p><p>ภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ...เป็นภรรยาสินไถ่ และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...</p><p>เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่สมรส...  เป็นภรรยาสินไถ่    และเป็น</p><p>ภรรยาที่ถูกปลงเทริด...  เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา... เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้ง</p><p>ภรรยา...   เป็นภรรยาสินไถ่   และเป็นภรรยาเชลย...     เป็นภรรยาสินไถ่</p><p>และเป็นภรรยาชั่วคราว  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และ</p><p>กลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                    <strong>สปริทัณฑาจักร</strong></p><p>       <strong>พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่ ๑</strong>  </p><p>        [๔๘๓]   สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า       ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า       ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วย</p><p>ความเต็มใจและเป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ  ของบุรุษผู้มีชื่อนี้  ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า     ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า        ดิฉันจะขอเป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความ</p><p>เต็มใจ     และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...   เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ</p><p>และเป็นภรรยาที่สมรส... เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็นภรรยา</p><p>ที่ถูกปลงเทริด...  เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    และเป็นภรรยาที่เป็น</p><p>ทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา... เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ และเป็นภรรยาที่</p><p>เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา...  เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ   และเป็น</p><p>ภรรยาเชลย ...  เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาชั่วคราว... </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 332</p><p>เป็นภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ  และเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส. </p><p>                                           <strong>มูลย่อ*</strong></p><p>                                  <strong>สปริทัณฑาจักร</strong></p><p>        <strong>พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๙</strong></p><p>        [์๔๘๔]   สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า       ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า      ดิฉันจะขอเป็นภรรยาชั่วคราว</p><p>และเป็นภรรยาสินไถ่   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   และ</p><p>กลับมาบอก  ต้องอาบัติทสังฆาทิเสส.</p><p>        สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระ-</p><p>คุณเจ้าจงไปบอกบุรุษมีชื่อนี้ว่า   ดิฉันจะขอเป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็น</p><p>ภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ...   เป็นภรรยาชั่วคราว     และเป็นภรรยาที่อยู่</p><p>เพราะสมบัติ... เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่อยู่เพราะผ้า...  เป็น</p><p>ภรรยาชั่วคราว    และเป็นภรรยาที่สมรส...  เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็น</p><p>ภรรยาที่ถูกปลงเทริด...    ภรรยาชั่วคราว    และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้</p><p>เป็นทั้งภรรยา...   เป็นภรรยาชั่วคราว   และเป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็น</p><p>ทั้งภรรยา...  เป็นภรรยาชั่วคราว  และเป็นภรรยาเชลย    ของบุรุษผู้มีชื่อนี้</p><p>ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>            <em>ขัณฑจักรและพัทธจักแห่งสปริทัณฑาจักร</em></p><p><em>                       มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  จบ</em></p><p>*พัทธจักร  มีภรรยาคนหนึ่งเป็นมูล  หมวดที่  ๒- หมวดที่ ๘  ท่านย่อไว้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 333</p><p>        ขัณฑจักรและพัทธจักรแห่งสปริทัณฑาจักร  มีภรรยา ๒ คนเป็นมูล</p><p>้เป็นต้น   นักปราชญ์พึงทำตามแบบนี้แล. </p><p>                                   <strong>สปริทัณฑาจักร</strong></p><p>                     <strong>พัทธจักรมีภรรยา  ๑๐  คนเป็นมูล</strong></p><p>        [๘๘๕]  สตรีมีกฎหมายคุ้มครองวานภิกษุว่า       ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกบุรุษผู้มีชื่อนี้ว่า  ดิฉันจะขอเป็นภรรยาสินไถ่  เป็น</p><p>ภรรยาที่อยู่ด้วยความเต็มใจ    เป็นภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ    เป็นภรรยาที่</p><p>อยู่เพราะผ้า   เป็นภรรยาที่สมรส    เป็นภรรยาที่ถูกปลงเทริด   เป็นภรรยา</p><p>ที่เป็นทั้งคนใช้เป็นทั้งภรรยา      เป็นภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างเป็นทั้งภรรยา</p><p>เป็นภรรยาเชลย   และเป็นภรรยาชั่วคราว   ของบุรุษผู้มีชื่อนี้    ภิกษุรับคำ</p><p>นำไปบอก  และกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                  <em>สปริทัณฑาจักร</em></p><p><em>                            จักรเปยยาลทั้งมวล  จบ</em></p><p>                                  <strong>ภิกษุรับคำ</strong></p><p>        [๔๘๖]  ภิกษุรับคำ นำไปบอก กลับมาบอก ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุรับคำ  นำไปบอก  ไม่กลับมาบอก  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        ภิกษุรับคำ  ไม่นำไปบอก  กลับมาบอก  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        ภิกษุรับคำ  ไม่นำไปบอก  ไม่กลับมาบอก   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                              <strong>ภิกษุไม่รับคำ</strong></p><p>        ภิกษุไม่รับคำ  นำไปบอก  กลับมาบอก   ต้องอาบัติถุลลัจจัย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 334</p><p>        ภิกษุไม่รับคำ  นำไปบอก  ไม่กลับมาบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุไม่รับคำ   ไม่นำไปบอก  กลับมาบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุไม่รับคำ  ไม่นำไปบอก  ไม่กลับมาบอก  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                  <strong>บุรุษสั่งภิกษุหลายรูป</strong></p><p>        [๔๘๗]   บุรุษสั่งภิกษุหลายรูปด้วยกันไว้ว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอ</p><p>พระคุณเจ้าทั้งหลายจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้      ภิกษุทุกรูปรับคำ     ทุกรูป</p><p>นำไปบอก  ทุกรูปกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกรูป</p><p>        บุรุษสั่งภิกษุหลายรูปด้วยกันไว้ว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>ทั้งหลายจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้      ภิกษุทุกรูปรับคำ      ทุกรูปนำไปบอก</p><p>ให้รูปหนึ่งกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกรูป</p><p>        บุรุษสั่งภิกษุหลายรูปด้วยกันไว้ว่า ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>ทั้งหลายจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้    ภิกษุทุกรูปรับคำ   ให้รูปหนึ่งนำไปบอก</p><p>ทุกรูปกลับมาบอก   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกรูป</p><p>        บุรุษสั่งภิกษุหลายรูปด้วยกันไว้ว่า  ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้า</p><p>ทั้งหลายจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้    ภิกษุทุกรูปรับคำ   ให้รูปหนึ่งนำไปบอก</p><p>แล้วให้รูปหนึ่งกลับมาบอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกรูป</p><p>                            <strong>บุรุษสั่งภิกษุรูปเดียว</strong></p><p>        บุรุษสั่งภิกษุรูปเดียวไว้ว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   และกลับมาบอก   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 335</p><p>        บุรุษสั่งภิกษุรูปเดียวไว้ว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ  นำไปบอก   แต่ให้ภิกษุอันเตวาสิกกลับมา</p><p>บอก  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>        บุรุษสั่งภิกษุรูปเดียวไว้ว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีผู้มีชื่อนี้   ภิกษุรับคำ ให้ภิกษุอันเตวาสิกไปบอก  แต่กลับมาบอก</p><p>ด้วยตนเอง   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        บุรุษสั่งภิกษุรูปเดียวไว้ว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    ขอพระคุณเจ้าจงไป</p><p>บอกสตรีผู้ชื่อนี้  ภิกษุรับคำ  ให้ภิกษุอันเตวาสิกไปบอก  ภิกษุอันเตวาสิก</p><p>ไปบอก  แล้วกลับมาบอกนอกเรื่อง  ต้องอาบัติถุลลัจจัยทั้งสองรูป.</p><p>                   <strong>ภิกษุจัดการสำเร็จและบอกเคลื่อนคลาด</strong></p><p>        [๔๘๘]   ภิกษุไปจัดการสำเร็จ    กลับมาบอกเคลื่อนคลาด    ต้อง</p><p>อาบัติถุลลัจจัย</p><p>        ภิกษุไปบอกเคลื่อนคลาด กลับมาจัดการสำเร็จ ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>        ภิกษุไปจัดการสำเร็จ  กลับมาจัดการสำเร็จ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        ภิกษุไปบอกเคลื่อนคลาด กลับมาบอกเคลื่อนคลาด ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                     <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๔๘๙]  ภิกษุผู้ไปด้วยกรณียกิจของสงฆ์ก็ดี    ของเจดีย์ก็ดี    ของ</p><p>ภิกษุผู้อาพาธก็ดี ๑  ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑ ไม่ต้องอาบัติ .</p><p>แล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 336</p><p>                                      <strong>วินีตวัตถุ</strong></p><p><strong>                                     อุทานคาถา</strong></p><p>        [๔๙๐]ุ เรื่องสตรีหลับ เรื่องสตรีตาย  เรื่องสตรีย้ายบ้าน  เรื่อง</p><p>ผู้มิใช่สตรี    เรื่องสตรีบัณเฑาะก์     เรื่องชักโยงสามีภรรยาผู้ทะเลาะให้</p><p>คืนดีและเรื่องการชักสื่อบัณเฑาะก์ </p><p>                                    <strong>วินีตวัตถุ</strong></p><p><strong>                                 เรื่องสตรีหลับ</strong></p><p>        [๔๙๑]  ก็โดยสมัยนั้นแล บุรุษคนหนึ่งสั่งภิกษุรูปหนึ่งไว้ว่า  ข้าแต่</p><p>พระคุณเจ้า     ขอพระคุณ เจ้าจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้     ภิกษุนั้นไปถามคน</p><p>ทั้งหลายว่า  สตรีผู้มีชื่อนี้ไปไหน  เขาตอบว่า หลับ ขอรับ  เธอได้มีความ</p><p>รังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แต่ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                             <strong>เรื่องสตรีตาย</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล   บุรุษคนหนึ่งสั่งภิกษุรูปหนึ่งไว้ว่า    ข้าแต่พระ-</p><p>คุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้   ภิกษุนั้นไปถามคนทั้งหลาย</p><p>ว่า   สตรีผู้มีชื่อนี้ไปไหน   เขาตอบว่า  ตายเสียแล้ว  ขอรับ  เธอได้มีความ</p><p>รังเกียจว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ   จึงกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าๆตรัส ว่า  ดูก่อนภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แต่ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 337</p><p>                                  <strong>เรื่องสตรีย้ายบ้าน</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล   บุรุษคนหนึ่งสั่งภิกษุรูปหนึ่งไว้ว่า    ข้าแต่พระ</p><p>คุณเจ้า ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้ ภิกษุนั้นไปถามคนทั้งหลายว่า</p><p>สตรีผู้มีชื่อนี้ไปไหน  เขาตอบว่า ย้ายไปแล้ว ขอรับ  เธอได้มีความรังเกียจ</p><p>ว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ  จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า      ดูก่อนภิกษุ      เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แต่ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>                                       <strong>เรื่องผู้มิใช่สตรี</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    บุรุษคนหนึ่งสั่งภิกษุรูปหนึ่งไว้ว่า    ข้าแต่พระ-</p><p>คุณเจ้า ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้  ภิกษุนั้นไปถามคนทั้งหลายว่า</p><p>สตรีผู้มีชื่อนี้ไปไหน  เขาตอบว่า   ไม่ใช่สตรี ขอรับ  เธอได้มีความรังเกียจ</p><p>ว่า  เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ   เธอไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แต่ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                  <strong>เรื่องสตรีบัณเฑาะก์</strong></p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    บุรุษคนหนึ่งสั่งภิกษุรูปหนึ่งไว้ว่า    ข้าแต่พระ-</p><p>คุณเจ้า  ขอพระคุณเจ้าจงไปบอกสตรีผู้มีชื่อนี้   ภิกษุนั้นไปถามคนทั้งหลาย</p><p>ว่า  สตรีผู้มีชื่อนี้ไปไหน  เขาตอบว่า  เป็นสตรีบัณเฑาะก์ ขอรับ  เธอได้</p><p>มีความรังเกียจว่า   เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ    จึงกราบทูล</p><p>เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า   ดูก่อนภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  แต่ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 338</p><p>                <strong>เรื่องชักโยงสามีภรรยาผู้ทะเลาะให้คืนดี</strong></p><p>        [๔๙๒]   ก็โดยสมัยนั้นแล    สตรีคนหนึ่งทะเลาะกับสามี     แล้วได้</p><p>ไปยังเรือนมารดา    ภิกษุกุลุปกะได้ชักโยงให้คืนดีกันแล้ว    เธอได้มีความ</p><p>รังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วกระมังหนอ      จึงกราบทูลเรื่อง</p><p>นั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสถามว่า ดูก่อนภิกษุ  เขาหย่ากันแล้วหรือ</p><p>        ภิ.   เขายังไม่ได้หย่ากัน   พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ    ดูก่อนภิกษุ  เธอไม่ต้องอาบัติ   เพราะเขายังไม่ทันหย่ากัน.</p><p>                         <strong>เรื่องการชักสื่อในบัณเฑาะก์</strong></p><p>        [๔๙๓]   ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุรูปหนึ่งถึงการชักสื่อในบัณเฑาะก์</p><p>เเล้ว    เธอได้มีความรังเกียจว่า    เราต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้ว กระมังหนอ</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุ     เธอ</p><p>ไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   แต่ต้องอาบัติถุลลัจจัย.</p><p>                           <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๕ บท</em></p><p>                           <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๕</strong></p><p>                         <strong>สัญจริตตสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>        สัญจริตตสิกขา บทว่า   เตน   สมเยน   พุทฺโธ    ภควา    เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-                                                </p><p>        ในสัญจริตตสิกขาบทนั้น     พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>             <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระอุทายี]</strong></p><p>        บทว่า  <strong>ปณฺฑิตา</strong>  ได้แก่   ผู้ประกอบด้วยความเป็นผู้ฉลาด   คือผู้มี</p><p>ปัญญาเป็นเครื่องดำเนินไป. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 339</p><p>        บทว่า  <strong>พฺยตฺตา</strong>  ได้แก่    ผู้ประกอบด้วยความเป็นผู้สามารถ   คือ</p><p>เป็นผู้รู้อุบาย  ผู้กล้าหาญ. </p><p>        บทว่า   <strong>เมธาวินี</strong> ความว่า   เป็นผู้ประกอบด้วยปัญญาทำให้คนอื่น</p><p>เห็นแล้วเห็นเล่า.                                               </p><p>        บทว่า  <strong>ทกฺขา</strong>  คือ  เป็นผู้เฉียบแหลม.</p><p>        บทว่า  <strong>อนลสา</strong>  คือ   เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยความขยันหมั่นเพียร.</p><p>        บทว่า   <strong>ฉนฺนา</strong>  แปลว่า   เหมาะสม.</p><p>        บทว่า  <strong>กิสฺมึ   วิย</strong>    มีอธิบายว่า    ดูเหมือนจะเป็นการยาก    คือ</p><p>ดูจะเป็นความเสีย   ดูจะเป็นข้อที่น่าละอายแก่พวกข้าพเจ้า.</p><p>        สองบทว่า   <strong>กุมาริกาย    วตฺตุ</strong>   ความว่า    การที่จะพูดเพราะเหตุ</p><p>แห่งเด็กหญิงว่า   พวกท่านจงรับเอาเด็กหญิงนี้ไป   (ดูเป็นการยาก).</p><p>        บรรดาอาวาหะเป็นต้น    ที่ชื่อว่า   <strong>อาวาหะ</strong>   ได้แก่   การนำเด็กสาว</p><p>มาจากตระกุลอื่น   เพื่อเด็กหนุ่ม.   ที่ชื่อว่า  <strong>วิวาหะ</strong>  ได้แก่  การส่งเด็กสาว</p><p>ของคนไปสู่ตระกูลอื่น.</p><p>        บทว่า   <strong>วาเรยฺยานิ</strong>   ความว่า  การสู่ขอว่า  พวกท่านจงให้เด็กหญิง</p><p>สาวน้อยแก่เด็กชายหนุ่มน้อยของพวกเรา   หรือทำการกำหนดวัน     ฤกษ์</p><p>และยาม.</p><p>        บทว่า  <strong>ปุราณคณกิยา</strong>  ความว่า ภรรยาของหมอดู (โหร)คนหนึ่ง. </p><p>หญิงนั้น  เมื่อหมอดูนั้นยังมีชีวิตอยู่  ปรากฏชือว่า  <strong>คณกี</strong> .  และเมื่อหมอดู</p><p>ตายแล้ว   ถึงอันนับว่า  <strong>ปุราณคณกี</strong>.</p><p>        บทว่า  <strong>ติโรคาโม</strong>  ได้แก่   นอกบ้าน.  อธิบายว่า  บ้านอื่น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 340</p><p>        บทว่า  <strong>มนุสฺสา</strong>   ได้แก่    พวกชาวบ้านผู้รู้ความที่พระอุทายีเป็นผู้</p><p>ชอบขวนขวายในการชักสื่อนี้ .</p><p>        บทว่า   <strong>สุณิสาโภเคน</strong>    ความว่า    พวกสาวกของอาชีวกเหล่านั้น</p><p>ใช้สอยหญิงนั้น     อย่างที่คนทั้งหลายจะพึงใช้สอยหญิงสะใภ้     มีการให้</p><p>หุงภัตให้ต้มแกง   และการให้เลี้ยงดูเป็นต้น.</p><p>        หลายบทว่า   <strong>ตโต  อปเรน  ทาสีโภเคน</strong>   ความว่า   แต่ล่วงไป</p><p>ได้ ๑ เดือน      พวกสาวกของอาชีวกเหล่านั้นใช้สอยนางนั้น     ด้วยการ</p><p>ใช้สอยอย่างที่คนทั้งหลายจะพึงใช้สอยทาสี     มีการทำนา     เทหยากเยื่อ</p><p>และตักน้ำเป็นต้น.</p><p>        บทว่า  <strong>ทุคคตา</strong>    คือ   เป็นผู้ยากจน,    อีกอย่างหนึ่ง    ความว่า</p><p>ไปสู่ตระกูลที่ตนไปแล้ว  เป็นผู้ตกทุกข์ได้ยาก.</p><p>        หลายบทว่า  <strong>มายฺโย   อิม   ภุมาริก</strong>   ความว่า    คุณอย่าใช้สอย</p><p>เด็กหญิงนี้   อย่างใช้สอยทาสีเลย.</p><p>        ด้วยบทว่า    <strong>อาหารูปหาโร</strong>   พวกสาวกของอาชีวกแสดงว่า    การ</p><p>รับรองและการตกลง    คือการรับและการให้   พวกเราไม่ได้รับมา     ไม่</p><p>ได้มอบให้อะไร ๆ คือว่า      พวกเราไม่มีการซื้อขาย    คือ     การค้าขาย</p><p>กับท่าน.</p><p>        คำว่า  <strong>สมเณน  ภิตพฺพ  อพฺยาวเฏน สมโณ อสฺส สุสฺสมโณ</strong></p><p>มีความว่า     พวกสาวกของอาชีวก     รุกรานพระอุทายีเถระนั้นอย่างนี้ว่า</p><p>ธรรมดาว่า   สมณะ    ต้องเป็นผู้ไม่ขวนขวาย     คือต้องเป็นผู้ไม่พยายาม</p><p>ในการงานเช่นนี้   ด้วยว่า   สมณะผู้เป็นอย่างนี้    พึงเป็นสมณะที่ดี  แล้ว</p><p>กล่าวว่า  ไปเสียเถิดท่าน  พวกเราไม่รู้จักท่าน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 341</p><p>        บทว่า  <strong>สชฺชิโต</strong>  ความว่า เป็นผู้สมบูรณ์ด้วยเครื่องอุปกรณ์ทุกอย่าง</p><p>หรือเป็นผู้ตกแต่งประดับประดาแล้ว.</p><p>        บทว่า   <strong>ชุตฺตา</strong>   ได้แก่   พวกนักเลงหญิง.</p><p>        บทว่า   <strong>ปริจาเรนฺตา</strong>   ความว่า     ยังอินทรีย์ทั้งหลายให้เที่ยวรื่นเริง</p><p>ในอารมณ์มีรูปเป็นต้น   ที่เพลิดเพลินใจโดยรอบด้าน  อย่างโน้นอย่างนี้,</p><p>มีอธิบายว่า  เล่นอยู่   คือยินดีอยู่.</p><p>        บทว่ า  <strong>อพฺภุตมกสุ</strong>    ความว่า    พวกนักเลงกระทำการพนันกันว่า</p><p>ถ้าพระอุทายีจักทำ    ท่านชนะพนันเท่านี้    ถ้าจักไม่ทำ    เราจักแพ้พนัน</p><p>เท่านี้    ท่านกล่าวไว้ในมหาปัจจรีว่า   ก็การกระทำพนันกัน     ไม่ควรแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย,   ถ้าภิกษุใดกระทำ,   ผู้แพ้จะต้องเสียให้แก่ภิกษุนั้น.</p><p>        เวลาไม่นาน  เรียกว่า ตังขณะ  (ขณะนั้น)  ในคำว่า  <strong>กถ หิ  นาม</strong></p><p><strong>อยฺโย  อุทายิ  ตงฺขณิก</strong>  นี้.   บทว่า  <strong>ตงฺขณิก</strong>  ได้แก่  การชักสื่อ  มีการ</p><p>ทำหน้าที่ชั่วกาลไม่นาน.</p><p>                                <strong>[อธิบายการเที่ยวชักสื่อ]</strong></p><p>        คำว่า   <strong>สญฺจริตฺต   สนาปชฺเชยฺย</strong>  ความว่า   พึงถึงภาวะเที่ยวชักสื่อ</p><p>ก็เพราะภิกษุผู้ถึงภาวะชักสื่อนั้น     ถูกใคร ๆ ส่งไปแล้ว      จำจะต้องไป</p><p>ในที่บางแห่ง,  หญิงและชาย ที่ท่านประสงค์เอาในสิกขาบทนี้  โดยพระบาลี</p><p>เป็นต้นว่า  <strong>อิตฺถิยา  วา   ปุริสมตึ</strong>   ข้างหน้านั่นแหละ.  ฉะนั้น  เพื่อจะ</p><p>ทรงแสดงอรรถนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสบทภาชนะแห่งคาว่า  <strong>อิตฺถิ-</strong></p><p><strong>ยา   วา  ปุริสมตึ</strong>   นั้น     อย่างนี้ว่า   ภิกษุถูกหญิงวานไปในสำนักผู้ชาย</p><p>หรือว่าถูกผู้ชายวานไปในสำนักแห่งหญิง  ดังนี้ . </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 342</p><p>        ในคำว่า   <strong>อิตฺถิยา   วา  ปุริสมตึ    ปุริสสฺส   วา   อิตฺถึมตึ</strong>   นี้</p><p>บัณฑิตพึงทราบบาลีที่เหลือว่า   <strong>อาโรเจยฺย</strong>   แปลว่า   พึงบอก.    ด้วยเหตุ</p><p>นั้นนั่นแล    ในบทภาชนะแห่งบทว่า    <strong>ปุริสสฺส     วา  อิตฺถีมตึ</strong>    นั้น</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า     ย่อมบอกความประสงค์ของชายแก่หญิง</p><p>บอกความประสงค์ของหญิงแก่ชาย  ดังนี้. </p><p>        บัดนี้   เมื่อจะทรงแสดงประโยชน์  คือ   ความประสงค์  ความต้อง</p><p>การ   อัธยาศัย     ความพอใจ    ความชอบใจ    ของชายและหญิงเหล่านั้น</p><p>ที่ภิกษุบอก  จึงตรัสว่า  ในความเป็นเมียก็ตาม   ในความเป็นชู้ก็ตาม.</p><p>        บรรดาบททั้งสองนั้น    บทว่า  <strong>ชายตฺตเน</strong>  คือ  ในความเป็นเมีย.</p><p>        บทว่า  <strong>ชารตฺตเน</strong>    คือ   ในควานเป็นชู้   อธิบายว่า    เมื่อภิกษุ</p><p>บอกความประสงค์ของชายแก่หญิง   ชื่อว่าย่อมบอกในความเป็นเมีย,  เมื่อ</p><p>บอกความประสงค์ของหญิงแก่ชาย    ชื่อว่าย่อมบอกในความเป็นชู้.    อีก</p><p>นัยหนึ่ง    เมื่อบอกความประสงค์ของชายนั่นแหละแก่หญิง     ชื่อว่าบอก</p><p>ในความเป็นเมีย   คือ  ในความเป็นภรรยาถูกต้องตามกฎหมายบ้าง    ใน</p><p>ความเป็นชู้  คือ ในความเป็นมิจฉาจารบ้าง.   ก็เพราะว่า  ภิกษุเมื่อจะบอก</p><p>ความเป็นเมียและเป็นชู้นี้    จำจะต้องกล่าวคำมีอาทิว่า   นัยว่า   เธอจักต้อง</p><p>เป็นภรรยาของชายนั้น,   ฉะนั้น   เพื่อจะแสดงอาการแห่งความเป็นถ้อยคำ</p><p>จำเป็นต้องกล่าวนั้น   จึงตรัสบอกบทภาชนะแห่งบททั้งสองนั้น ว่า    คำว่า</p><p>ในความเป็นเมีย   คือ  เธอจักเป็นภรรยา,   คำว่า  ในความเป็นชู้  คือ  เธอ</p><p>จักเป็นชู้  ดังนี้.</p><p>        โดยอุบายนี้นั่นแล       แม้ในการบอกความประสงค์ของหญิงแก่ชาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 343</p><p>บัณฑิตพึงทราบอาการที่ภิกษุจำเป็นต้องกล่าวว่า   เธอจักเป็นผัว,   เธอจัก</p><p>เป็นสามี,   ชักเป็นชู้.</p><p>        สองบทว่า   <strong>อนฺตมโส    ตขณิกายปิ</strong>    มีความว่า    หญิงที่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า     <strong>ตังขณิกา</strong>    เพราะผู้อันชายพึงอยู่ร่วมเฉพาะ</p><p>ในขณะนั้น    คือ   เพียงชั่วครู่,    ความว่า     เป็นเมียเพียงชั่วคราว   โดย</p><p>กำหนดอย่างต่ำที่สุดทั้งหมด.    เมื่อภิกษุบอกความประสงค์ของชายอย่างนี้</p><p>ว่า   เธอจักเป็นเมียชั่วคราว   แก่หญิงแม้นั้น  ก็เป็นสังฆาทิเสส.  โดยอุบาย</p><p>นี้นั่นแล    แม้ภิกษุผู้บอกความประสงค์ของหญิงแก่ชายอย่างนี้ว่า   เธอจัก</p><p>เป็นผัวชั่วคราว  บัณฑิตพึงทราบว่า  ต้องสังฆาทิเสส.</p><p>                       <strong>[อธิบายหญิง  ๑๐  จำพวก]</strong></p><p>        บัดนี้         พระผู้มีพระภาคเจ้า     เพื่อทรงแสดงหญิงจำพวกที่ทรง</p><p>ประสงค์ในคำว่า   <strong>อิตฺถิยา  วา  ปุริสมตึ</strong>   นี้   โดยประเภทแล้ว  ทรงแสดง</p><p>ชนิดแห่งอาบัติ  ด้วยอำนาจความเป็นผู้ชักสื่อ   ในหญิงเหล่านั้น   จึงตรัส</p><p>คำว่า  <strong>ทส  อิตฺถิโย</strong>  เเป็นต้น.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น   บทว่า   <strong>มาตุรกฺขิตา</strong>   ได้แก่    หญิงที่มารดา</p><p>รักษา   คือ  มารดารักษาโดยประการที่จะสำเร็จการอยู่ร่วมกับผู้ชายไม่ได้</p><p>ด้วยเหตุนั้น  ท่านพระอุบาลีจึงกล่าวแม้บทภาชนะแห่งบทว่า   <strong>มาตุรกฺขิตา</strong></p><p>นั้นว่า   มารดาย่อมรักษาคุ้มครอง  ยังตนให้ทำความเป็นใหญ่   ยังอำนาจ</p><p>ให้เป็นไป.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น    บทว่า    <strong>รกฺขิตา</strong>    ความว่า    ไม่ให้ไปในที่</p><p>ไหน ๆ.  บทว่า  <strong>โคเปติ</strong> ความว่า  ย่อมกักไว้ในที่คุ้มครอง  โดยประการ</p><p>ที่ชายเหล่าอื่นจะไม่เห็น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 344</p><p>        สองบทว่า  <strong>อิสฺสริย  กาเรติ</strong> ความว่า  ห้ามการอยู่คามอำเภอใจแห่ง</p><p>หญิงนั้น   พระพฤติข่มขี่. </p><p>        สองบท   <strong>วส   วตฺเตติ</strong>   ความว่า    ยังอำนาจของตนให้เป็นไปใน</p><p>เบื้องบนแห่งหญิงนั้นอย่างนี้ว่า    เจ้าจงทำสิ่งนี้,     อย่าได้ทำอย่างนี้.   แม้</p><p>หญิงทั้งหลาย  มีหญิงที่บิดารักษาเป็นต้น    ก็พึงทราบโดยอุบายนี้.</p><p>        โคตร   หรือ   ธรรม   ย่อมรักษาไม่ได้,   แต่ว่า    หญิงอันชนผู้มี</p><p>โคตรเสมอกัน     และอันชนผู้ประพฤติธรรมร่วมกัน    คือ  ชนผู้บวชอุทิศ</p><p>พระศาสดาพระองค์เดียวกัน   และชนผู้นับเนื่องในคณะเดียวกัน รักษาแล้ว</p><p>ท่านเรียกว่า    หญิงอันโคตรรักษา   หญิงอันธรรมรักษา.    เพราะฉะนั้น</p><p>ท่านจึงกล่าวบทภาชนะแห่งบทเหล่านั้น     โดยนัยเป็นต้นว่า     <strong>สโคตฺตา</strong></p><p><strong>รกฺขนฺติ.</strong>   หญิงที่เป็นไปกับด้วยอารักขา    ชื่อว่า  หญิงมีอารักขา.   หญิง</p><p>เป็นไปกับด้วยอาชญารอบ    ชื่อว่า  หญิงมีอาชญารอบ.   นิเทศแห่งหญิง</p><p>เหล่านั้นปรากฏชัดแล้วแล.    บรรดาหญิง ๑๐ จำพวกนี้    เฉพาะสองพวก</p><p>หลังเท่านั้นเมื่อคบหาชายอื่นย่อมเป็นมิจฉาจาร,   พวกนอกนี้หาเป็นไม่.</p><p>        บรรดาหญิงที่เขาซื้อด้วยทรัพย์เป็นต้น   หญิงที่เขาซื้อมาด้วยทรัพย์</p><p>น้อยบ้าง  มากบ้าง  ชื่อว่า  <strong>ธนักกีตา</strong>   ก็เพราะหญิงนั้น    เพียงเขาซื้อมา</p><p>ด้วยทรัพย์เท่านั้น    ยังไม่ชื่อว่าเป็นภรรยา,    แต่ที่ชื่อว่าภรรยา  ก็เพราะเขา</p><p>ซื้อมาเพื่อประโยชน์แก่การอยู่ร่วม,  ฉะนั้น    ในนิเทศแห่งบทว่า <strong>ธนกฺกีตา</strong></p><p>นั้น   พระอุบาลีเถระจึงกล่าวว่า   ชายซื้อมาด้วยทรัพย์แล้วให้อยู่.</p><p>        หญิงใด     ย่อมอยู่ด้วยความพอใจ    คือ   ด้วยความยินดีของตน,</p><p>เหตุนั้น   หญิงนั้น    ชื่อว่า   <strong>ฉันทวาสินี.</strong>    ก็เพราะเหตุที่หญิงนั้นยอมเป็น</p><p>ภรรยาด้วยเหตุสักว่าความพอใจของตนฝ่ายเดียว    ก็หามิได้,    แต่ที่ชื่อว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 345</p><p>เป็นภรรยา   เพราะเป็นผู้อันชายรับรองแล้ว,    ฉะนั้น   ในนิเทศแห่งบทว่า</p><p><strong>ฉนฺทวาสินี</strong>   นั้น  ท่านจึงกล่าวว่า  ชายที่รัก   ย่อมยังหญิงที่รักให้อยู่. </p><p>        หญิงใด  ย่อมอยู่ด้วยโภคะ.    เหตุนั้น   หญิงนั้น    ชื่อว่า    <strong>โภค-</strong></p><p><strong>วาสินี.</strong>   คำว่า  <strong>โภควาสินี</strong>  นั่น  เป็นชื่อแห่งหญิงในชนบท  ผู้ได้อุปกรณ์</p><p>แห่งเรือน   มีครก   สากเป็นต้น    แล้วเข้าถึงความเป็นภรรยา.</p><p>        หญิงใด   ย่อมอยู่ด้วยแผ่นผ้า,  เหตุนั้น หญิงนั้น ชื่อว่า <strong>ปฏวาสินี.</strong></p><p>คำว่า   <strong>ปฏวาสินี</strong>     นั่น     เป็นชื่อแห่งหญิงเข็ญใจ     ผู้ได้เพียงผ้านุ่งบ้าง</p><p>ผ้าห่มบ้าง   แล้วเข้าถึงความเป็นภรรยา.</p><p>        คำว่า   <strong>โอทปตฺตกินี</strong>    นั่น      เป็นชื่อแห่งหญิงผู้ที่หมู่ญาติยังมือของ</p><p>คู่บ่าวสาวให้จุ่มลงในถาดน้ำ    ถาดเดียวกัน    แล้วกล่าวว่า    เจ้าทั้งสองจง</p><p>ปรองดองไม่แตกกันดุจน้ำนี้เถิด   ดังนี้    แล้วกำหนดถือเอา.   แม้ในนิเทศ</p><p>แห่งบทว่า  <strong>โอทปตฺตกินิ</strong>  นั้น  พึงทราบเนื้อความอย่างนี้ว่า  ญาติให้ชาย</p><p>นั้น  จับภาชนะน้ำร่วมกับหญิงนั้น  แล้วให้อยู่.</p><p>        เทริดของสตรีนั้นอันบุรุษนำลง คือ  ปลงลงแล้ว  เหตุนั้น    สตรีนั้น</p><p>ชื่อว่า  <strong>โอภฏจุมฺพฏา,</strong>  คือ   บรรดาสตรีทั้งหลาย    มีสตรีขายฟืนเป็นต้น</p><p>คนใดคนหนึ่ง.   คำว่า  <strong>โอภฏจุมฺพฏา</strong>   นั่น   เป็นชื่อแห่งสตรีผู้ที่บุรุษยก</p><p>เทริดลงจากศีรษะ   แล้วให้อยู่ในเรือน.</p><p>        บทว่า  <strong>ทาสี   จ</strong>  ได้แก่   สตรีเป็นทั้งทาสี  ทั้งภรรยาของตน.  สตรี</p><p>ผู้ทำงานในเรือนเพื่อค่าจ้าง   ชื่อว่า   สตรีทำการงาน,    บุรุษบางคนไม่มี</p><p>ความต้องการด้วยภรรยาของตน        จงสำเร็จการครองเรือนกับสตรีนั้น;</p><p>สตรีนี้   ท่านเรียกว่า   สตรีผู้ทำการงานด้วย   เป็นภรรยาด้วย.</p><p>        สตรีผู้อันธงนำมาแล้ว   ชื่อว่า     <strong>ธชาหฏา.</strong>    มีคำอธิบายว่า   สตรี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 346</p><p>ผู้อันกองทัพยกธงขึ้นแล้วไปโจมตีเขตแดนของปรปักษ์แล้วนำมา  บุรุษ</p><p>บางคนทำสตรีนั้นให้เป็นภรรยา, สตรีนี้ชื่อว่า <strong>ธชาหฏา</strong>  สตรีที่บุรุษ</p><p>พึงอยู่ร่วมเพียงชั่วครู่หนึ่ง  มีนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.     เป็นมิจฉาจารแก่</p><p>สตรีทั้ง ๑๐  จำพวกนี้  ในเพราะคบหาชายาอื่น.  ก็ในสตรีทั้ง  ๓๐  จำพวกนี้</p><p>เป็นมิจฉาจารแก่พวกบุรุษ, และก็เป็นการชักสื่อแก่ภิกษุด้วย. </p><p>                <strong>[อธิบายนิกเขปบทเรื่องชายวานภิกษุ]</strong></p><p>         บัดนี้  พึงทราบวินิจฉัยในคำว่า  <strong>ปุริโส ภิกฺขุ  ปกิณาติ</strong>  เป็นอาทิ</p><p>ดังต่อไปนี้:-        </p><p>        ภิกษุนั้นรับคำที่ชายนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า  ท่านโปรดไปพูดกะหญิง</p><p>ที่มารดาปกครองชื่อนี้ว่า ได้ยินว่า  หล่อนจงเป็นภรรยาสินไถ่ของชาย</p><p>ชื่อนี้  ดังนี้  ด้วยลั่นวาจาด้วยอาการอย่างใดอย่างหนึ่งว่า    ดีละอุบาสก  ?</p><p>หรือว่าจงสำเร็จ หรือว่าเราจักบอก  หรือด้วยกายวิการมีพยักศีรษะเป็นต้น</p><p>ชื่อว่า <strong>รับ</strong>.</p><p>        ครั้นรับอย่างนั้นแล้ว  ไปยังสำนักหญิงนั้น  บอกคำสั่งนั้น  ชื่อว่า</p><p><strong>บอก.</strong></p><p>        เมื่อคำสั่งนั้นอันเธอบอกแล้ว  หญิงนั้นรับว่า ดีละ  หรือห้ามเสีย</p><p>หรือนิ่งเสีย  เพราะอายก็ตามที, ภิกษุกลับมาบอกข่าวนั้นแก่ชายนั้น  ชื่อว่า</p><p><strong>กลับมาบอก.</strong>   ด้วยอาการเพียงเท่านี้เป็นสังฆาทิเสส  เพราะครบองค์ ๓</p><p>กล่าวว่า  <strong>รับคำ  บอก กลับมาบอก.</strong>  แต่หญิงนั้น  จะเป็นภรรยาของชาย</p><p>นั้นหรือไม่  ก็ตามที  นั่นไม่ใช่เหตุ   พระมหาปทุมเถระกล่าวว่า ก็ถ้า</p><p>ภิกษุนั้น  อันชายวานไปยังสำนักของหญิงที่มารดาปกครอง ไม่พบหญิงนั้น</p><p>จึงบอกคำสั่งนั้นแก่มารดาของหญิงนั้น  ชื่อว่าบอกนอกคำสั่ง, เพราะฉะนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 347</p><p> จึงผิดสังเกต.    ฝ่ายพระมหาสุมเถระกล่าวว่า    จะเป็นมารดา     หรือบิดา </p><p>ก็ตามที่   ชั้นที่สุดแม้เป็นทาสีในเรือน    หรือผู้อื่นคนใดคนหนึ่ง    จักยัง</p><p>กิริยานั้นให้สำเร็จได้,     เมื่อคำสั่งนั้นอันภิกษุนั้น     แม้บอกแล้วแก่ผู้นั้น</p><p>เป็นอันบอกแล้วทีเดียว,    เพราะฉะนั้น    คงเป็นอาบัติเหมือนกัน ในเวลา</p><p>ครบองค์ ๓,   ภิกษุใดใคร่จะกล่าวว่า <strong>พุทธ  ปจฺจกฺขามิ</strong>  พึงกล่าวผิดไปว่า</p><p><strong>ธมฺม    ปจฺจกฺขามิ</strong>   สิกขาพึงเป็นอันเธอลาแล้วมิใช่หรือ  ข้อนี้   ฉันใด,</p><p>อีกอย่างหนึ่ง  ภิกษุใคร่จะกล่าวว่า  <strong>ปม  ฌาน  สมาปชฺชามิ</strong>  พึงกล่าว</p><p>ผิดไปว่า <strong>ทุติย  ฌาน สมาปชฺชามิ</strong>  เธอพึงเป็นผู้ต้องปาราชิกแท้มิใช่หรือ</p><p>ข้อนี้  ฉันใด,  คำเป็นเครื่องยังอุปไมยให้ถึงพร้อมนี้    ก็ฉันนั้น.</p><p>        ก็คำของพระสุมเถระนั่นแหละ     สมด้วยบทนี้ว่า     ภิกษุรับแต่ให้</p><p>อันเตวาสิกบอก  แล้วกลับมาบอกด้วยตนเอง   ต้องสังฆาทิเสส,   เพราะ-</p><p>ฉะนั้น  คำของท่านเป็นอันกล่าวชอบแล้ว.</p><p>        เมื่อภิกษุอันชายสั่งว่า  ท่านโปรดบอกหญิงอันมารดาปกครอง  แล้ว</p><p>ไปบอกแม้แก่ชนอื่นมีมารดาเป็นต้น         ผู้สามารถจะบอกแก่หญิงนั้นได้,</p><p>ความผิดสังเกตย่อมไม่มี  ฉันใด;  ในเมื่อควรจะบอกว่า ได้ยินว่า  หล่อนจง</p><p>เป็นภรรยาสินไถ่ของชายชื่อนี้    แม้เมื่อภิกษุบอกด้วยอำนาจคำว่า     ผู้อยู่</p><p>ร่วมด้วยความพอใจ   เป็นต้น    คำใดคำหนึ่ง    ที่ตรัสไว้ในบาลีอย่างนี้ว่า</p><p>ได้ยินว่า    หล่อนจงเป็นภรรยา    ผู้อยู่ด้วยความพอใจของชายชื่อนี้   หรือ</p><p>ด้วยอำนาจคำทั้งหลาย       แม้ที่ไม่ได้ตรัสไว้แต่แสดงความอยู่ร่วมกันมีอาทิ</p><p>อย่างนี้ว่า  ได้ยินว่า  หล่อนจงเป็นภรรยา  ชายา  ปชาบดี  มารดาของบุตร</p><p>แม่เรือน   แม่เจ้าเรือน   แม่ครัว   นางบำเรอ    หญิงบำเรอกาม    ของชาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 348</p><p>ชื่อนี้  ดังนี้  คำใดคำหนึ่ง   ความผิดสังเกต  ย่อมไม่มี   ฉันนั้นแล.    คง</p><p>เป็นอาบัติแท้   เพราะครบองค์ ๓.   </p><p>           แต่เมื่อภิกษุอันชายวานว่า โปรดบอกหญิงที่มารดาปกครอง แล้วไป</p><p>บอกหญิงเหล่าอื่นมีหญิงที่บิดาปกครองเป็นต้น  คนใดคนหนึ่ง  ผิดสังเกต.</p><p>แม้ในบทว่า  <strong>ปิตุรกฺขิต  พฺรูหิ</strong>    เป็นต้น  ก็นัยนี้แหละ.  อันที่จริง  ความ</p><p>แปลกกันในบทว่า  <strong>ปิตุรกฺขิต  พฺรูหิ</strong>    เป็นต้นนี้    ก็เพียงความต่างแห่ง</p><p>เปยยาล     ด้วยอำนาจแห่งจักร     มีเอกมูลจักร      และทุมูลกจักรเป็นต้น</p><p>และด้วยอำนาจแห่งคนเดิม     มีอาทิอย่างนี้   คือมารดาของชายวานภิกษุ,</p><p>มารดาของหญิงอันมารดาปกครองวานภิกษุ,     หญิงที่มารดาปกครองวาน</p><p>ภิกษุเท่านั้น.   แต่ความแปลกกันนั้น   ผู้ศึกษาอาจทราบได้   ตามแนวแห่ง</p><p>พระบาลีนั่นเอง     เพราะมีนัยดังได้กล่าวไว้แล้วในก่อน    เพราะเหตุนั้น</p><p>ข้าพเจ้าจึงมิได้ทำความเอื้อเฟื้อเพื่อแสดงวิภาคแห่งความแปลกกันนั้น.</p><p>           ก็ใน ๒จตุกกะ  มีคำว่า    <strong>ปฏิคฺคณฺหาติ</strong>    เป็นอาทิ    ในจตุกกะ</p><p>ที่  ๑   เป็นสังฆาทิเสส    เพราะครบองค์  ๓  ด้วยบทต้น    เป็นถุลลัจจัย</p><p>เพราะครบองค์ ๒ ด้วยบทท่ามกลาง,    เป็นทุกกฏ    เพราะครบองค์  ๑</p><p>ด้วยบทเดียวสุดท้าย.  ในจตุกกะที่ ๒    เป็นถุลลัจจัย   เพราะครบองค์ ๒</p><p>ด้วยบทต้น,       เป็นทุกกฏ   เพราะครบองค์         ด้วยสองบทท่ามกลาง,</p><p>ไม่เป็นอาบัติ    เพราะไม่มีองค์   ด้วยบทเดียวสุดท้าย.</p><p>            <strong>[อธิบายเรื่องภิกษุรับคำของหญิงผู้วานเป็นต้น]</strong></p><p>           บรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า  <strong>รับ</strong>   ได้แก่   รับคำสั่งของผู้วาน.</p><p>           บทว่า   <strong>บอก</strong>  ได้แก่   ไปสู่ที่ซึ่งเขาวานไปแล้ว    บอกคำสั่งนั้น.   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 349</p><p>           บทว่า   <strong>กลับมาบอก</strong> ได้แก่  กลับมาบอกแก่ผู้วานซึ่งเป็นต้นเดิม.</p><p>           บทว่า   <strong>ไม่กลับมา</strong>   ได้แก่   บอกแล้วหลีกไปจากที่นั้นเสีย.</p><p>           บทว่า   <strong>ไม่บอก   แต่กลับมาบอก</strong>  ได้แก่   ผู้อันชายวานว่า   ท่าน</p><p>โปรดไปบอกหญิงชื่อนี้    รับคำสั่งของเขาว่า   ได้ซี    แล้วจะลืมเสีย   หรือ</p><p>ไม่ลืมคำสั่งนั้นก็ตาม    ไปสู่สำนักของหญิงนั้นด้วยกรณียกิจอย่างอื่น   นั่ง</p><p>กล่าวคำบ้างเล็กน้อย,  ด้วยอาการเพียงเท่านี้  ท่านเรียกว่า   <strong>รับ แต่ไม่บอก.</strong></p><p>           ลำดับนั้น   หญิงนั้นพูดเองกะภิกษุนั้นว่า   ได้ยินว่า   อุปัฏฐากของ</p><p>ท่านอยากได้ดิฉัน   ดังนี้,   ครั้นพูดอย่างนี้แล้ว    จึงพูดว่า   ดิฉันจักเป็น</p><p>ภรรยาของเขา  หรือว่าจักไม่เป็น   ก็ดี,   ภิกษุนั้นไม่รับรอง    ไม่คัดค้าน</p><p>คำของหญิงนั้น   นิ่งเฉยเสีย    ลุกจากที่นั่งมายังสำนักของชายนั้นบอกข่าว</p><p>นั้น,   ด้วยอาการเพียงเท่านี้   ท่านเรียกว่า   ชื่อว่า   <strong>ไม่บอก    แต่กลับมา</strong></p><p><strong>บอก.</strong></p><p>           บทว่า  <strong>ไม่บอก  ไม่กลับมาบอก</strong>   ได้แก่   รับในเวลาที่บอกคำสั่ง</p><p>อย่างเดียวเท่านั้น,   แต่ว่า   ไม่ทำกิจสองอย่างนอกนี้. </p><p>            บทว่า   <strong>ไม่รับ    แต่บอก   กลับมาบอก</strong>   ได้แก่    ชายบางคนกล่าว</p><p>ถ้อยคำเห็นปานนั้น ในที่ซึ่งภิกษุยืนอยู่  หรือที่ซึ่งนั่งอยู่  ภิกษุแม้อันเขาไม่</p><p>ได้วานเลย   แต่เป็นดังถูกเขาวาน   จึงไปยังสำนักของหญิง    แล้วบอกโดย</p><p>นัยเป็นต้นว่า ได้ยินว่า หล่อนจงเป็นภรรยาของชายชื่อนี้  แล้วกลับมาบอก</p><p>ความชอบใจ   หรือไม่ชอบใจปองหญิงนั้นแก่ชายนี้.    ภิกษุบอกแล้วกลับ</p><p>มาบอกโดยนัยนั้นนั่นแหละ   ท่านเรียกว่า    ไม่รับ   แต่บอก    และกลับ</p><p>มาบอก  ภิกษุผู้ไปแล้วโดยนัยนั้นนั่นแล  แต่ไม่บอก  ฟังถ้อยคำของหญิง</p><p>นั้นพูดแล้ว   มาบอกแก่ชายนี้   ตามนัยที่กล่าวแล้ว  ในบทที่ ๓ แห่งปฐม- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 350</p><p>จตุกกะ   ท่านเรียกว่า    <strong>ไม่รับ     ไม่บอก    แต่กลับมาบอก.</strong>    บทที่ ๔</p><p>ชัดเจนแล้วแล.   นัยทั้งหลายเป็นต้นว่า   วานภิกษุมากหลาย   ชัดเจนแล้ว</p><p>เหมือนกัน.    เหมือนอย่างว่า    ภิกษุแม้หลายรูปด้วยกัน   ย่อมต้องอาบัติ</p><p>ในเพราะวัตถุเดี่ยว   ฉันใด,     พึงทราบอาบัติมากหลายในเพราะวัตถุมาก</p><p>หลาย    แม้แห่งภิกษุรูปเดียว   ฉันนั้น.</p><p>        เป็นอย่างไร ?    ชายวานภิกษุว่า  ท่านขอรับ !   ขอท่านโปรดไป</p><p>ที่ปราสาทชื่อโน้น   มีหญิงประมาณ  ๖๐ หรือ  ๗๐ คน,   ท่านโปรดบอก</p><p>หญิงเหล่านั้นว่า  ได้ยินว่า  พวกหล่อนจงเป็นภรรยาของชายชื่อนี้   ภิกษุ</p><p>นั้นรับแล้ว     ไปที่ปราสาทนั้นทีเดียว      บอกแล้วนำข่าวนั้นกลับมาอีก</p><p>เธอต้องอาบัติเท่าจำนวนหญิง.  จริงอยู่  แม้ในคัมภีร์ปริวาร  พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าก็ได้ตรัสคำนี้ไว้ว่า</p><p>                <strong>ภิกษุพึงต้องครุกอาบัติ       ที่ยังทำคืนได้ทั้งหมด</strong></p><p><strong>        พร้อมกันทั้ง  ๖๔  ตัว  ด้วยสักว่าย่างเท้าเดินไป   และ</strong></p><p><strong>        กล่าวด้วยวาจา    ปัญหานี้ท่านผู้ฉลาดทั้งหลายคิดกัน</strong></p><p><strong>        แล้ว.</strong></p><p>        ได้ยินว่า   ปัญหานี้    ท่านอาศัยอำนาจแห่งอรรถนี้กล่าวแล้ว.   ส่วน</p><p>คำว่าอาบัติ   ๖๔ ตัว ในคำถาม  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส    เพื่อความสล ะ</p><p>สลวยแห่งถ้อยคำ.  แต่เมื่อภิกษุทำอย่างนั้น  ย่อมต้องอาบัติตั้ง  ๑๐๐ ตัวก็ได้</p><p>ตั้ง ๑,๐๐๐   ตัวก็ได้ฉะนั้นแล.</p><p>        เหมือนอย่างว่า        เป็นอาบัติมากหลายในเพราะหญิงมากหลายแก่</p><p>ภิกษุรูปเดียว  ที่ชายคนเดียววานไป  ฉันใด,  ชายคนเดียว  วานภิกษุมาก</p><p>หลายไปยังสำนักของหญิงคนเดียว,  เป็นสังฆาทิเสส  แก่ภิกษุทั้งหมดทุกรูป</p><p>ฉันนั้น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 351</p><p>         ชายคนเดียว     วานภิกษุมากรูปด้วยกันไปยังสำนักของหญิงจำนวน</p><p>มากด้วยกัน  เป็นสังฆาทิเสสตามจำนวนหญิง.  ชายมากคนด้วยกัน   วาน </p><p>ภิกษุรูปเดียวไปยังสำนักของหญิงคนเดียว        เป็นสังฆาทิเสสตามจำนวน</p><p>ของชาย.  ชายมากคนด้วยกัน    วานภิกษุรูปเดียวไปยังสำนักของหญิงมาก</p><p>คนด้วยกัน  เป็นสังฆาทิเสสตามจำนวนวัตถุ.    ชายมากคนด้วยกัน   วาน</p><p>ภิกษุมากรูปด้วยกันไปยังสำนักหญิงคนเดียว     เป็นสังฆาทิเสสตามจำนวน</p><p>วัตถุ.   ชายมากคนด้วยกัน    วานภิกษุมากรูปไปยังสำนักแห่งหญิงมากคน</p><p>ด้วยกัน    เป็นสังฆาทิเสสตามจำนวนวัตถุ.     แม้ในคำว่า   หญิงคนเดียว</p><p>วานภิกษุรูปเดียว  เป็นต้น    ก็มีนัยเหมือนกันนี้.   ก็ในสัญจริตตสิกขาบทนี้ </p><p>ชื่อว่า  ความเป็นผู้ถูกส่วน   และไม่ถูกส่วนกันไม่เป็นประมาณ.   เมื่อภิกษุ </p><p>ทำการชักสื่อ    แก่บิดามารดาก็ดี    แก่สหธรรมิกทั้ง ๕ ก็ดี    เป็นอาบัติ</p><p>ทั้งนั้น.   จตุกกะว่า  ชายวานภิกษุว่า    ไปเถิดท่านขอรับ    ท่านกล่าวไว้</p><p>เพื่อแสดงชนิดแห่งอาบัติ   ด้วยอำนาจแห่งองค์.</p><p>          ในบทท้ายแห่งจตุกกะนั้น  พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>          หลายบทว่า  <strong>อันเตวาสิกบอกแล้ว  กลับมาบอกภายนอก</strong>  มีความ</p><p>ว่า   อันเตวาสิกมาแล้วไม่บอกแก่อาจารย์   ไปเสียทางอื่นบอกแก่ชายผู้นั้น.</p><p>          หลายบทว่า <strong>อาปตฺติ  อุภินฺนฺน   ถุลฺลจฺจยสฺส</strong>   มีความว่า   เป็นถุล-</p><p>ลัจจัยแก่อาจารย์ด้วยองค์ ๒  คือ     เพราะคำรับ ๑     เพราะใช้ให้บอก ๑. </p><p>เป็นถุลลัจจัยแก่อันเตวาสิกด้วยองค์ ๒  คือ   เพราะบอก ๑    เพราะกลับมา</p><p>บอก  ๑.   คำที่เหลือ   ปรากฏชัดแล้วแล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 352</p><p>             สองบทว่า <strong>คจฺฉนฺโต  สมฺปาเหติ</strong>  ได้แก่  รับ   และบอก.</p><p>             สองบทว่า <strong>อาคจฺฉนฺโต  วิสวาเทติ</strong>  ได้แก่ ไม่กลับมาบอก. </p><p>             สองบทว่า <strong>คจฺฉนฺโต วิวาเทติ</strong>  ได้แก่ ไม่รับ.  </p><p>             สองบทว่า  <strong>อาคจฺฉนฺโต สมฺปาเทติ</strong> ได้แก่  บอก  และกลับมาบอก.</p><p>             ในบททั้งสองอย่างนี้   เป็นถุลลัจจัยด้วยองค์ ๒.     ในบทที่ ๓ เป็น</p><p>อาบัติ,   ในบทที่ ๔  ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>             ในคำว่า <strong>อนาปตฺติ สงฺฆสฺส วา  เจติยสฺส วา   คิลานสฺส วา กรณี-</strong></p><p><strong>เยน คจฺฉติ  อุมมฺตฺตกสฺส  อาทิกมฺมิกสสฺ</strong> นี้   พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-      I</p><p>             อุโปสถาคาร    หรือการงานอะไร ๆ  ของภิกษุสงฆ์ที่ทำค้างไว้มีอยู่,</p><p>อุบาสกวานภิกษุไปยังสำนักของอุบายสิกา        หรืออุบายสิกาวานภิกษุไปยัง</p><p>สำนักของอุบาสก     เพื่อต้องการอาหารและค่าแรงงานสำหรับพวกคนงาน</p><p>(พวกช่าง)่   ในการสร้างอุโปสถาคารเป็นต้นนั้น,  เมื่อภิกษุไปด้วยกรณียะ</p><p>ของสงฆ์เช่นนี้   ไม่เป็นอาบัติ.   แม้ในเจติยกรรมที่กำลังทำ   ก็มีนัยเหมือน</p><p>กันนี้.    ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้อันอุบาสกวานแล้ว  ไปยังสำนักของอุบาสิกา</p><p>หรือผู้อันอุบาสิกาวานแล้ว      ไปยังสำนักของอุบาสก     แม้เพื่อต้องการยา</p><p>สำหรับภิกษุอาพาธ.    ภิกษุบ้าและภิกษุผู้เป็นอาทิกัมมิกะ    มีนัยดังกล่าว</p><p>แล้วนั่นแล.                                           </p><p>             บรรดาปกิณกะมีสมุฏฐานเป็นต้น      สิกขาบทนี้       มีสมุฏฐาน ๖</p><p>เมื่อภิกษุรับข่าวสารด้วยกายวิการมีผงกศีรษะเป็นต้น  ไปบอกด้วยหัวแม่มือ</p><p>แล้วกลับมาบอกด้วยหัวแม่มือ,  อาบัติเกิดโดยลำพังกาย.  เมื่อใคร ๆ กล่าว</p><p>แก่ภิกษุผู้นั่งที่หอฉันว่า    หญิงชื่อนี้    จักมา,    ท่านพึงทราบจิตของนาง</p><p>แล้วรับว่า   ดีละ   บอกกะนางผู้มาหา    เมื่อนางกลับไปแล้ว     บอกในเมื่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 353</p><p>ชายนั้นกลับมาหา,    อาบัติเกิดโดยลำพังวาจา.     แม้เมื่อภิกษุรับคำสั่งด้วย</p><p>วาจาว่า  ได้ซี   แล้วไปยังเรือนของหญิงนั้นด้วยกรณียะอื่น   หรือพบหญิง</p><p>นั้นในเวลาไปที่อื่น  แล้วบอกด้วยเปล่งวาจานั้นแล  ยังไม่หลีกไปจากที่นั้น</p><p>ด้วยเหตุอื่นนั่นเอง  บังเอิญพบชายคนนั้นเข้าอีกแล้วบอก,   อาบัติย่อมเกิด</p><p>โดยลำพังวาจาอย่างเดียว.   แต่อาบัติย่อมเกิดโดยทางกายและวาจา    แม้แก่</p><p>พระขีณาสพผู้ไม่รู้พระบัญญัติ. </p><p>           เป็นอย่างไร?    ก็ถ้าว่า    มารดากับบิดาของภิกษุนั้นโกรธกันเป็น</p><p>ผู้หย่าร้างขาดกันแล้ว.   ก็บิดาของพระเถระนั้น พูดกะภิกษุนั้นผู้มายังเรือน</p><p>ว่า   แน่ะลูก !  โยมมารดาของท่านทิ้งโยมผู้แก่เฒ่าไปสู่ตระกูลญาติเสียแล้ว, </p><p>ขอท่านไปส่งข่าวให้โยมมารดานั้น  (กลับมา) เพื่อปรนนิบัติโยมเถิด.    ถ้า</p><p>ภิกษุนั้นไปพูดกะโยมมารดานั้นแล้วกลับมาบอกข่าวการมา  หรือไม่มาแห่ง</p><p>โยมมารดานั้น   แก่โยมบิดา   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>           ๓ สมุฏฐานนี้  เป็นอจิตตกสมุฏฐาน  แต่เมื่อภิกษุทราบพระบัญญัติ</p><p>แล้ว      ถึงความชักสื่อโดยนัยทั้ง ๓ นี้แหละ      อาบัติย่อมเกิดทางกายกับ</p><p>จิต ๑   ทางวาจากับจิต ๑    ทางกายวาจากับจิต ๑.   ๓ สมุฏฐานนี้     เป็น</p><p>สจิตตกสมุฏฐาน     ด้วยจิตที่รู้พระบัญญัติ.      เป็นกิริยาโนสัญญาวิโมกข์</p><p>ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม   วจีกรรม   และในสิกขาบทนี้    มีจิต ๓ ดวง</p><p>ด้วยสามารถแห่งกุศลจิตเป็นต้น     มีเวทนา ๓   ด้วยสามารถแห่งสุขเวทนา</p><p>เป็นต้น    ฉะนี้แล.</p><p>            บรรดาวินีตวัตถุทั้งหลาย  ใน ๕  เรื่องข้างต้น   เป็นทุกกฏ   เพราะ</p><p>เป็นแต่เพียงรับ.</p><p>            ในเรื่องทะเลาะกัน  มีวินิจฉัย ดังนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 354</p><p>          บทว่า  <strong>สมฺโมทนีย  อกาสิ</strong>  ความว่า  ให้หญิงนั้นยินยอมแล้ว    ได้</p><p>กระทำบ้านให้เป็นสถานที่ควรกลับไปอีก. </p><p>           บทว่า  <strong>นาลวนียา</strong>   มีอรรถว่า   ยังไม่หย่าร้างกัน.    จริงอยู่    หญิง</p><p>ใดอันสามีทิ้งแล้วในชนบทใด ๆ    โดยประการโด ๆ    ย่อมพ้นภาวะเป็น</p><p>ภรรยา,   หญิงนี้ท่านเรียกว่า  ผู้หย่าร้างกัน.   แต่หญิงคนนี้    มิใช่ผู้หย่าร้าง</p><p>กัน.    นางทะเลาะกันด้วยเหตุบางประการแล้วไปเสีย.    ด้วยเหตุนั่นแล  ใน</p><p>เรื่องทะเลาะกันนี้    พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า   ไม่เป็นอาบัติ.   ก็เพราะ</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าปรับถุลลัจจัย      ในนางยักษิณี   เพราะกายสังสัคคะ;</p><p>ฉะนั้น  แม้ในทุฏฐุลลสิกขาบทเป็นต้นนี้  นางยักษิณีและนางเปรต  บัณฑิต</p><p>พึงทราบว่า   เป็นวัตถุแห่งถุลลัจจัย เหมือนกัน.    แต่ในอรรถกถาทั้งหลาย </p><p>ท่านไม่ได้วิจารคำนี้ไว้.   คำที่เหลือทุก ๆ เรื่อง   มีอรรถกระจ่างทั้งนั้นแล.</p><p>                            <em>สัญจริตตสิกขาบทวรรณนา</em> </p><p>  </p><p>                             <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่    ๖</strong></p><p><strong>                              เรื่องภิกษุชาวรัฐอาฬวี</strong></p><p>      [๔๙๔]   โดยสมัยนั้น    พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้า    ประทับอยู่  ณ</p><p>พระเวฬุวัน    อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต     เขตพระนคร</p><p>ราชคฤห์  ครั้งนั้น ภิกษุทั้งหลายชาวรัฐอาฬวี สร้างกุฎีซึ่งมีเครื่องอุปกรณ์</p><p>อันตนขอเขามาเอง  อันหาเจ้าของมิได้  เป็นส่วนเฉพาะตนเอง  ใหญ่ไม่มี</p><p>กำหนด   กุฎีเหล่านั้นจึงไม่สำเร็จ   เธอต้องมีการวิงวอน   มีการขอเขาอยู่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 355</p><p>ร่ำไปว่า  ท่านทั้งหลายจงให้บุรุษ  จงให้แรงบุรุษ  จงให้โค  จงให้เกวียน</p><p>จงให้มีด   จงให้ขวาน   จงให้ผึ่ง   จงให้จอบ   จงให้สิ่ว    จงให้เถาวัลย์</p><p>จงให้ไม้ไผ่    จงให้หญ้ามุงกระต่าย    จงให้หญ้าปล้อง    จงให้หญ้าสามัญ </p><p>จงให้ดิน   ดังนี้เป็นต้น    ประชาชนที่ถูกเบียดเบียนด้วยการวิงวอน   ด้วย</p><p>การขอ   พอเห็นภิกษุทั้งหลายแล้ว   หวาดบ้าง   สะดุ้งบ้าง   หนีไปเสียบ้าง</p><p>เดินเลียงไปเสียทางอื่นบ้าง   เมินหน้าเสียบ้าง   ปิดประตูเสียบ้าง   แม้พบ</p><p>แม่โคเข้าก็หนี   สำคัญว่าพวกภิกษุ. </p><p>          [๔๙๕]  ครั้งนั้น     ท่านพระมหากัสสปจำพรรษาอยู่ในพระนคร-</p><p>ราชคฤห์   แล้วออกเดินทางมุ่งไปรัฐอาฬวี   เที่ยวจาริกไปโดยลำดับถึงรัฐ</p><p>อาฬวีแล้ว   ทราบว่าท่านพักอยู่ที่อัคคาฬวเจดีย์ในรัฐอาฬวีนั้น   ครั้นเวลา</p><p>เช้า  ท่านพระมหากัสสปครองอันตรวาสกแล้ว   ถือบาตรจีวรเข้าไปบิณฑ-</p><p>บาตในรัฐอาฬวี  ประชาชนเห็นท่านพระมหากัสสปแล้วหวาดบ้าง    สะดุ้ง</p><p>บ้าง  หลบหนีไปบ้าง   เดินเลี่ยงไปทางอื่นบ้าง  เมินหน้าบ้าง   ปิดประตู</p><p>บ้านบ้าง   ครั้นท่านพระมหากัสสปเที่ยวบิณฑบาตไปในรัฐอาฬวี     เวลา</p><p>หลังอาหารกลับจากบิณฑบาตแล้ว    เรียกภิกษุทั้งหลายมาถามว่า     ท่าน</p><p>ทั้งหลาย  เมื่อก่อนรัฐอาฬวีนี้มีอาหารบริบูรณ์  หาบิณฑบาตได้ง่าย   ภิกษุ</p><p>สงฆ์ครองชีพด้วยการถือบาตรแสวงหา     ก็ทำได้ง่าย     มาบัดนี้รัฐอาฬวี</p><p>อัตคัดอาหาร  หาบิณฑบาตได้ยาก  ภิกษุสงฆ์จะครองชีพด้วยการถือบาตร</p><p>แสวงหาก็ทำไม่ได้ง่าย   อะไรเป็นเหตุ  อะไรเป็นปัจจัย   ให้รฐัอาฬวีนี้เป็น</p><p>ดังนี้   จึงภิกษุเหล่านั้นกราบเรียนเรื่องนั้นให้ท่านพระมหากัสสปทราบแล้ว. </p><p>           [๔๙๖]  คราวนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับ อยู่ในพระนครราช- </p><p>คฤห์ตามพระพุทธาภิรมย์แล้ว     เสด็จจาริกโดยหนทางอันจะไปสู่รัฐอาฬวี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 356</p><p>เมื่อเสด็จจาริกโดยลำดับ      ได้เสด็จถึงรัฐอาฬวีแล้ว      ทราบว่าพระองค์</p><p>ประทับอยู่ที่อัคคาฬวเจดีย์ในรัฐอาฬวีนั้น  จึงท่านพระมหากัสสปเข้าไปเฝ้า</p><p>ถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง      ได้กราบทูลเนื้อความนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า. </p><p>                      <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>          ลำดับนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถามภิกษุชาว</p><p>รัฐอาฬวีว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ข่าวว่า   พวกเธอให้สร้างกุฎี    ซึ่งมี</p><p>อุปกรณ์ที่ตนต้องขอเขามาเอง     อันหาเจ้าของมิได้    เป็นส่วนเฉพาะ</p><p>ตนเอง   ใหญ่ไม่มีกำหนด   กุฎีเหล่านั้นจงไม่สำเร็จ    พวกเธอจึงต้อง</p><p>มีการวิงวอน  มีการขอเขาอยู่ร่ำไปว่า   ท่านทั้งหลายจงให้บุรุษ    จงให้</p><p>แรงบุรุษ   จงให้โค   จงให้เกวียน  จงให้มีด   จงให้ขวาน   จงให้ผึ่ง</p><p>จงให้จอบ  จงให้สิ่ว  จงให้เถาวัลย์  จงให้ไม้ไผ่  จงให้หญ้ามุงกระต่าย</p><p>จงให้หญ้าปล้อง   จงให้หญ้าสามัญ  จงให้ดิน ดังนี้เป็นต้น  ประชาชน</p><p>ที่ถูกเบียดเบียนด้วยการวิงวอน  ด้วยการขอ   พอเห็นภิกษุทั้งหลายเข้า</p><p>บ้างก็หวาด    บ้างก็สะดุ้ง    บ้างก็หลบหนีไป     บ้างก็เลี่ยงไปทางอื่น</p><p>บ้างก็เมินหน้า  บ้างก็ปิดประตูบ้าน  แม้พบแม่โคก็หลบหนี   สำคัญว่า</p><p>พวกภิกษุ ดังนี้  จริงหรือ.                                                      </p><p>           ภิกษุเหล่านั้น ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>           พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 357</p><p>สมณะ  ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ   ไฉนพวกเธอจึงได้ให้สร้างกุฎีซึ่งมีเครื่อง</p><p>อุปกรณ์ที่ตนต้องขอเขามาเอง  อันหาเจ้าของมิได้    เป็นส่วนเฉพาะตน </p><p>ใหญ่ไม่มีกำหนดเล่า    กุฎีเหล่านั้นจงไม่สำเร็จ    พวกเธอจึงต้องมีการ </p><p>วิงวอน   มีการขอเขาอยู่ร่ำไปว่า    ท่านทั้งหลายจงให้บุรุษ     จงให้แรง</p><p>บุรุษ  จงให้โค  จงให้เกวียน   จงให้มีด   จงให้ขวาน  จงให้ผึ่ง  จงให้</p><p>จอบ   จงให้สิ่ว    จงให้เถาวัลย์   จงให้ไม้ไผ่   จงให้หญ้ามุงกระต่าย</p><p>จงให้หญ้าปล้อง   จงให้หญ้าสามัญ    จงให้ดิน   ดั่งนี้เป็นต้น   ดูก่อน</p><p>โมฆบุรุษทั้งหลาย    การกระทำของพวกเธอนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุม-</p><p>ชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้   การกระทำของพวกเธอนั่นเป็นไปเพื่อ</p><p>ความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่าง</p><p>อื่น  ของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>           ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้า      ทรงติเตียนภิกษุชาวรัฐอาฬวีโดยอเนก</p><p>ปริยายดังนี้แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคน</p><p>บำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุก</p><p>คลี  ความเกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคน</p><p>บำรุงง่าย   ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด</p><p>อาการที่น่าเลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียรโดยอเนก</p><p>ปริยายแล้ว      ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสม</p><p>แก่เรื่องนั้น  แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่าดังนี้:-</p><p>                               <strong>เรื่องฤาษีสองพี่น้อง</strong></p><p>            [๔๙๗]   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เรื่องเคยมีมาแล้ว    ฤาษีสองพี่น้อง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 358</p><p>เข้าอาศัยแม่น้ำคงคาสำนักอยู่     ครั้งนั้น     มณีกัณฐนาคราชขึ้นจากแม่น้ำ</p><p>คงคาเข้าไปหาฤาษีผู้น้อง   ครั้นแล้ววงด้วยขนาด ๗  รอบ   แผ่พังพานใหญ่</p><p>อยู่บนศีรษะ   เพราะความกลัวนาคราชนั้น   ฤาษีผู้น้องได้ซูบผอม   เศร้า </p><p>หมอง  มีผิวพรรณคล้ำ  มีผิวเหลืองขึ้น ๆ  มีตัวสะพรั่งด้วยเอ็น   ฤาษีผู้พี่</p><p>เห็นฤาษีผู้น้องซูบผอม   เศร้าหมอง   มีผิวพรรณคล้ำ   มีผิวเหลืองขึ้น ๆ</p><p>มีตัวสะพรั่งด้วยเอ็น   จึงได้ไต่ถามว่า   เหตุไรเธอจึงซูบผอม   เศร้าหมอง</p><p>มีผิวพรรณคล้ำ  มีผิวเหลืองขึ้น ๆ  มีตัวสะพรั่งด้วยเอ็น</p><p>          น.   ท่านพี่   มณีกัณฐนาคราชขึ้นจากแม่น้ำคงคา   เข้ามาหาข้าพเจ้า</p><p>ณ  สถานที่นี้    ครั้นแล้ววงข้าพเจ้าด้วยขนาด  ๗ รอบ   แผ่พังพานใหญ่บน</p><p>ศีรษะ    เพราะความกลัวนาคราชนั้น    ข้าพเจ้าจึงได้ซูบผอม   เศร้าหมอง</p><p>มีผิวพรรณคล้ำ  มีผิวเหลืองขึ้น ๆ    มีตัวสะพรั่งด้วยเอ็น</p><p>          พ.  ท่านต้องการไม่ให้นาคราชนั้นมาหรือ</p><p>          น.  ข้าพเจ้าต้องการไม่ให้นาคราชนั้นมา</p><p>          พ.  ท่านเห็นนาคราชนั้นมีอะไรบ้าง</p><p>          น.  เห็นมีแก้วมณีประดับอยู่ที่คอ</p><p>          พ.  ถ้าเช่นนั้น    ท่านจงขอแก้วมณีกะนาคราชนั้นว่า    ท่านจงให้</p><p>แก้วมณีแก่ข้าพเจ้า ๆ ต้องการแก้วมณี</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ครั้นมณีกัณฐนาคราชขึ้นจากแม่น้ำคงคาเข้า</p><p>ไปหาฤๅษีผู้น้อง  หยุดอยู่  ณ  ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้ว   ฤาษีผู้น้องได้กล่าว</p><p>ขอแก้วมณี      กะมณีกัฐนาคราชว่า      ขอท่านจงให้แก้วมณีแก่ข้าพเจ้า</p><p>ข้าพเจ้าต้องการแก้วมณี    จึงมณีกัณฐนาคราชรำพึงว่า    ภิกษุขอแก้วมณี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 359</p><p>ภิกษุต้องการแก้วมณี  แล้วได้รีบกลับไป  แม้ครั้งที่สอง  มณีกัณฐนาคราช </p><p>ขึ้นจากแม่น้ำคงคาเข้าไปหาฤาษีผู้น้อง  ๆ  เห็นมณีกัณฐนาคราชมาแต่ไกล</p><p>ได้กล่าวขอแก้วมณี      กะมณีกัณฐนาคราชว่า     ขอท่านจงให้แก้วมณีแก่</p><p>ข้าพเจ้า ๆ ต้องการแก้วมณี      จึงมณีกัณฐนาคราชรำพึงว่า       ภิกษุขอ</p><p>แก้วมณี   ภิกษุต้องการแก้วมณี    แล้วได้กลับแต่ที่ไกลนั้นเทียว    แม้ครั้ง</p><p>ที่สาม    มณีกัณฐนาคราชกำลังจะขึ้นจากแม่น้ำคงคา    ฤๅษีผู้น้องได้เห็น</p><p>มณีกัณฐนาคราชกำลังโผล่ขึ้นจากแม่น้ำคงคา  ก็ได้กล่าวขอแก้วมณี กะมณี-</p><p>กัณฐนาคราชว่า        ขอท่านจงให้แก้วมณีแก่ข้าพเจ้า ๆ  ต้องการแก้วมณี</p><p>ขณะนั้นมณีกัณฐนาคราชได้กล่าวตอบฤาษีผู้น้องด้วยคาถา        ความว่า</p><p>ดังนี้:-</p><p>                     <strong>ข้าวน้ำ   ที่ดียิ่ง  มากหลาย  บังเกิดแก่ข้าพเจ้า  เพราะเหตุ</strong></p><p><strong>            แห่งแก้วมณีดวงนี้    ข้าพเจ้าจะให้แก้วนั้นแก่ท่านไม่ได้  ท่าน</strong></p><p><strong>            เป็นคนขอจัด  ข้าพเจ้าจักไม่มาสู่อาศรมของท่านอีกแล้ว.</strong></p><p><strong>                     ท่านขอแก้วกะข้าพเจ้า   ทำให้ข้าพเจ้าสะดุ้งกลัว   ดังคน</strong></p><p><strong>            หนุ่มถือดาบซึ่งลับดีแล้วบนหินลับ     ข้าพเจ้าจักไม่ให้แก้วนั้น</strong></p><p><strong>            แก่ท่าน ๆ  เป็นคนขอจัด    ข้าพเจ้าจักไม่มาสู่อาศรมของท่าน</strong></p><p><strong>            อีกแล้ว.</strong></p><p>               ครั้งนั้นมณีกัณฐนาคราชได้หลีกไป   พลางรำพึงว่า    ภิกษุขอแก้ว</p><p>  มณี   ภิกษุต้องการแก้วมณี   ได้หลีกไปอย่างนั้นแล้ว  ไม่กลับมาอีก ดูก่อน</p><p>  ภิกษุทั้งหลาย  ต่อมาฤาษีผู้น้องได้ซูบผอม   เศร้าหมอง   มีผิวพรรณคล้ำ</p><p>   มีผิวเหลืองขึ้น ๆ   มีตัวสะพรั่งด้วยเอ็นยิ่งกว่าเก่า     เพราะไม่ได้เห็นนาค- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 360</p><p>ราชผู้น่าดูนั้น  ฤาษีผู้พี่ได้เห็นฤาษีผู้น้องซูบผอม  เศร้าหมอง  มีผิวพรรณ</p><p>คล้ำ     มีผิวเหลืองขึ้น ๆ  มีตัวสะพรั่งด้วยเอ็นยิงกว่าเก่า    จึงได้ถามดูว่า</p><p>เพราะเหตุไรท่านจึงซูบผอม    เศร้าหมอง   มีผิวพรรณคล้ำ    มีผิวเหลือง</p><p>ขึ้น ๆ  มีตัวสะพรั่งด้วยเอ็นยิ่งกว่าเก่า     ฤาษีผู้น้องตอบว่า    เพราะไม่ได้</p><p>เห็นนาคราชผู้น่าดูนั้น  จึงฤาษีผู้พี่ได้กล่าวกะฤาษีผู้น้องด้วยคาถา ความว่า</p><p>ดังนี้:-                                                    </p><p>                    <strong>บุคคลรู้ว่าสิ่งใดเป็นที่รักของเขา   ไม่ควรขอสั่งนั้น  อนึ่ง</strong></p><p><strong>         คนย่อมเป็นที่เกลียดชัง  ก็เพราะขอจัด   นาคที่ถูกพราหมณ์</strong></p><p><strong>         ขอแก้วมณี     จึงไม่มาให้พราหมณ์นั้นเห็นอีกเลย.</strong></p><p>             ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   การวิงวอน   การขอ    ไม่เป็นที่พอใจของ</p><p>สัตว์ดิรัจฉานในเหล่านั้นแล้ว  ก็จะป่วยกล่าวไปไยถึงหมู่มนุษย์เล่า.</p><p>                                   <strong>เรื่องนกฝูงใหญ่</strong></p><p>            [๔๙๘]    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เรื่องเคยมีมาแล้ว    ภิกษุรูปหนึ่งอยู่</p><p>ในไพรสณฑ์แห่งหนึ่งแถบภูเขาหิมพานต์   ณ  สถานที่ไม่ห่างไพรสณฑ์นั้น</p><p>มีหนองน้ำใหญ่   ครั้งนั้นนกฝูงใหญ่  กลางวันเที่ยวหาอาหารที่หนองน้ำนั้น</p><p>เวลาเย็นเข้าอาศัยไพรสณฑ์นั้นสำนักอยู่    ภิกษุนั้นรำคาญเพราะเสียงนกฝูง</p><p>นั้น  จึงเข้าไปหาเรา   ครั้นกราบไหว้เราแล้ว   นั่ง  ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง</p><p>เราได้ถามภิกษุนั้นว่า  ดูก่อนภิกษุ   ยังพอทนอยู่หรือ   ยังพอครองอยู่หรือ</p><p>เธอเดินทางมาด้วยความลำบากน้อยหรือ   ก็นี่เธอมาจากไหนเล่า</p><p>           ภิกษุกราบทูลว่า    ยังพอทนอยู่    ยังพอครองอยู่   พระพุทธเจ้าข้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 361</p><p>ข้าพระพุทธเจ้าเดินทางมาด้วยความลำบากเล็กน้อย     พระพุทธเจ้าข้า    มี </p><p>ไพรสณฑ์ใหญ่อยู่แถบภูเขาหิมพานต์    ณ  สถานที่ไม่ห่างไพรสณฑ์นั้นแล</p><p>มีหนองน้ำใหญ่   ครั้นเวลากลางวัน    นกฝูงใหญ่เที่ยวหาอาหารที่หนองน้ำ</p><p>นั้น  เวลาเย็นก็เข้าอาศัยไพรสณฑ์นั้นสำนักอยู่  ข้าพระพุทธเจ้าถูกเสียงนก</p><p>ฝูงนั้นรบกวน  จึงหนีมาจากไพรสณฑ์นั้น    พระพุทธเจ้าข้า</p><p>           ภ.   ดูก่อนภิกษุ   ก็เธอต้องการจะไม่ให้นกฝูงนั้นมาหรือ</p><p>           ภิ.  ข้าพระพุทธเจ้าต้องการไม่ให้นกฝูงนั้นมา  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>           ภ.   ดูก่อนภิกษุ  ถ้าเช่นนั้นเธอจงกลับไปที่ไพรสณฑ์นั้น  เข้าอาศัย</p><p>ไพรสณฑ์นั้นแล้ว    ในปฐมยามแห่งราตรี    จงประกาศ ๓ ครั้ง    ว่าดังนี้ </p><p>แน่ะนกผู้เจริญทั้งหลาย  นกทั้งหลายที่อาศัยในไพรสณฑ์นี้มีประมาณเท่าใด</p><p>จงฟังเรา ๆ ต้องการขน    นกทั้งหลายจงให้ขนแก่เรานกละหนึ่งขน    ใน</p><p>มัชฌิมยามแห่งราตรี  ก็จงประกาศ ๓  ครั้ง  ว่าดังนี้  แน่ะนกผู้เจริญทั้งหลาย</p><p>นกทั้งหลายที่อาศัยอยู่ในไพรสณฑ์นี้  มีประมาณเท่าใด  จงฟังเรา ๆ ต้อง</p><p>การขน   นกทั้งหลายจงให้ขนแก่เรานกละหนึ่งขน  ในปัจฉิมยามแห่งราตรี</p><p>ก็จงประกาศ ๓ ครั้ง  ว่าดังนี้    แน่ะนกเจริญทั้งหลาย    นกทั้งหลายที่อาศัย</p><p>อยู่ในไพรสณฑ์นี้  มีประมาณเท่าใด  จงฟังเรา ๆ ต้องการขน   นกทั้งหลาย</p><p>จงให้ขนแก่เรานกละหนึ่งขน   จึงภิกษุรูปนั้นกลับไปที่ไพรสณฑ์นั้น   เข้า</p><p>อาศัยไพรสณฑ์นั้นแล้ว  ในปฐมยามแห่งราตรี  ประกาศ  ๓   ครั้ง  ว่าดังนี้</p><p>แน่ะนกผู้เจริญทั้งหลาย...  ในมัชฌิมยามแห่งราตรี   ประกาศ ๓ ครั้ง  ว่า</p><p>ดังนี้    แน่ะนกผู้เจริญทั้งหลาย...  ในปัจฉิมยามแห่งราตรี  ประกาศ ๓ ครั้ง</p><p>ว่าดังนี้    แน่ะนกผู้เจริญทั้งหลาย...    ครั้นนกฝูงนั้นทราบว่า  ภิกษุขอขน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 362</p><p>ภิกษุต้องการขน ดังนี้     ได้หลีกไปจากไพรสณฑ์นั้น   ได้หลีกไปอย่างนั้น</p><p>เที่ยว  ไม่กลับมาอีก </p><p>                 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ขึ้นชื่อว่าการวิงวอน  การขอ  จักไม่ได้เป็น</p><p>ที่พึงใจของพวกสัตว์ดิรัจฉานเหล่านั้นแล     ก็จะป่วยกล่าวไปไยเล่าถึง</p><p>หมู่สัตว์ที่เกิดมาเป็นมนุษย์.</p><p>                                    <strong>เรื่องรัฐบาลกุลบุตร</strong></p><p>                 [๔๙๙]   ดูก่อนภิกษุหลาย    เรื่องเคยมีมาแล้ว    บิดาของรัฐบาล</p><p>กุลบุตร  ได้กล่าวถามรัฐบาลกุลบุตรด้วยคาถา   ความว่าดังนี้:-</p><p>                 แน่ะพ่อรัฐบาล   เออก็คนเป็นอันมากที่พากันมาขอเรา   เรา</p><p>            ไม่รู้จัก   ไฉนเจ้าไม่ขอเรา.</p><p>                 รัฐบาลกุลบุตรได้กล่าวตอบบิดาด้วยคาถา  ความว่าดังนี้:-</p><p>            คนผู้ขอ     ย่อมไม่เป็นที่รักของผู้ถูกขอ   ฝ่ายคนผู้ถูกขอ</p><p>            เมื่อไม่ให้   ก็ย่อมไม่เป็นที่รักของผู้ขอ  เพราะฉะนั้น  ข้าพเจ้า</p><p>            จงไม่ขอท่าน   ขออย่าให้ข้าพเจ้าเป็นที่เกลียดชังของท่านเลย.</p><p>                 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      รัฐบาลกุลบุตรนั้นยังได้กล่าวตอบอย่างนี้</p><p>            กะบิดาของตนแล้ว  ก็จะป่วยกล่าวไปไยเล่าถึงคนอื่นต่อคนอื่น.</p><p>                 [๕๐๐]  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  โภคสมบัติของคฤหัสถ์รวบรวมได้</p><p>ยาก     แม้ได้มาแล้วก็ยังยากที่จะตามรักษา    ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>เมื่อโภคสมบัติ นั้นอันพวกคฤหัสถ์รวบรวมได้ยาก   แม้เขาได้มาแล้วก็ยัง</p><p>ยากที่จะตามรักษาอย่างนี้   พวกเธอได้มีการวิงวอน   มีการขอเขาบ่อย</p><p>ครั้ง   หลายคราวแล้วว่า   ขอท่านทั้งหลายจงให้คน   จงให้เเรงงาน  จง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 363</p><p>ให้โค  จงให้เกวียน   จงให้มีด   จงให้ขวาน    จงให้ผึ่ง    จงให้จอบ </p><p>จงให้สิ่ว   จงให้เถาวัลย์           จงให้ไม้ไผ่   จงให้หญ้ามุงกระต่าย   จงให้</p><p>หญ้าปล้อง   จงให้หญ้าสามัญ    จงให้ดิน  ดังนี้เป็นต้น  การกระทำของ</p><p>พวกเธอนั่น      ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้   การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น   เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>          ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุชาวรัฐอาฬวีโดยอเนกปริ-</p><p>ยายดังนี้แล้ว   ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคนบำรุง</p><p>ยาก    ความเป็นคนมักมาก    ความเป็นคนไม่สันโดษ    ความคลุกคลี </p><p>ความเกียจคร้าน    ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย    ความเป็นคน</p><p>บำรุงง่าย  ความมักน้อย  ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด</p><p>อาการที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร   โดยอเนก</p><p>ปริยาย    แล้วทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสม</p><p>แก่เรื่องนั้น   แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>             ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก  ๑    เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑  เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะเกิดในปัจจุบัน         เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมรส ๑   เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 364</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม   เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>          ดุก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนั้น  ว่าดังนี้:-  </p><p>                                <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>           ๑๐.   ๖.  อนึ่ง  ภิกษุผู้จะสร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้      เฉพาะ</p><p>ตนเอง   ด้วยอาการขอเอาเอง  พึงสร้างให้ได้ประมาณ  ประมาณในการ</p><p>สร้างกุฎีนั้นดังนี้   โดยยาว  ๑๒  คืบ  โดยกว้างในร่วมใน  ๗  คืบ   ด้วย</p><p>คืบสุคต    พึงนำภิกษุทั้งหลายไปเพื่อแสดงที่     ภิกษุเหล่านั้นพึงแสดง</p><p>ที่อันไม่มีผู้จองไว้   อันมีชานรอบ   หากภิกษุสร้างกุฎีด้วยอาการขอเอา</p><p>เอง   ในที่อันมีผู้จองไว้  อันหาชานรอบมิได้  หรือไม่นำภิกษุทั้งหลาย</p><p>ไปเพื่อแสดงที่   หรือสร้างให้ล่วงประมาณ   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>                          <em>เรื่องภิกษุชาวรัฐอาฬวี  จบ</em></p><p>                                <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>           [๕๐๑]   ที่ชื่อว่า  <strong>อาการขอเอาเอง</strong>   คือ    ขอเองซึ่งคนก็ดี    แรง</p><p>งานก็ดี  โคก็ดี  เกวียนก็ดี  มีดก็ดี  ขวานก็ดี   ผึ่งก็ดี   จอบก็ดี   สิ่วก็ดี</p><p>เถาวัลย์ก็ดี   ไม้ไผ่ก็ดี   หญ้ามุงกระต่ายก็ดี  หญ้าปล้องดี  หญ้าสามัญก็ดี</p><p>ดินก็ดี.</p><p>          ที่ชื่อว่า  <strong>กุฎี</strong>   ได้แก่  ที่อยู่ซึ่งโบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายในก็ตาม  ซึ่ง</p><p>โบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายนอกก็ตาม     ซึ่งโบกฉาบปูนไว้ทั้งภายในทั้งภาย </p><p>นอกก็ตาม. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 365</p><p>            บทว่า  <strong>สร้าง</strong>   คือ   ทำเองก็ตาม   ใช้ให้เขาทำก็ตาม.</p><p>           บทว่า <strong>อันหาเจ้าของมิได้</strong> คือ  ไม่มีใคร ๆ อื่น  ที่เป็นสตรีก็ตาม</p><p>บุรุษก็ตาม  คฤหัสถ์ก็ตาม  บรรพชิตก็ตาม  เป็นเจ้าของ. </p><p>           บทว่า  <strong>เฉพาะตนเอง</strong>  คือ  เพื่อประโยชน์ส่วนตัว.                  </p><p>           คำว่า  <strong>พึงสร้างให้ได้ประมาณ</strong>   ประมาณในการสร้างกุฎีนั้นดังนี้</p><p>โดยยาว  ๑๒ คืบ  ด้วยคืบสุคต นั้น  คือ  วัดนอกฝาผนัง.</p><p>           คำว่า โดยสร้างในร่วมใน  ๗  คืบ นั้น  คือ  วัดร่วมในฝาผนัง.</p><p>           [๕๐๒]  คำว่า  <strong>พึงนำภิกษุทั้งหลายไปเพื่อแสดงที่  </strong>นั้น   มีพระ-</p><p>พุทธาธิบาย ไว้ว่าดังนี้    ภิกษุผู้จะสร้างกุฎีนั้น  พึงให้แผ้วถางฟื้นที่ที่จะสร้าง</p><p>กุฎีนั้นเสียก่อน     แล้วเข้าไปหาสงฆ์ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า     กราบเท้า</p><p>ภิกษุทั้งหลายผู้แก่พรรษากว่า     แล้วนั่งกระโหย่งประณมมือกล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>ท่านเจ้าข้า   ข้าพเจ้าใคร่จะสร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้  เฉพาะตนเอง   ด้วย</p><p>อาการขอเอาเอง   ท่านเจ้าข้า   ข้าพเจ้านั้นขอสงฆ์ให้ตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้าง</p><p>กุฎี   พึงขอแม้ครั้งที่สอง   พึงขอแม้ครั้งที่สาม    ถ้าสงฆ์ทั้งหมดจะอุตสาหะ</p><p>ไปตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎีได้    ก็พึงไปตรวจดูด้วยกันทั้งหมด     ถ้าไม่</p><p>อุตสาหะ  ในหมู่สงฆ์นั้น  ภิกษุเหล่าใดฉลาดสามารถจะรู้ได้ว่า  เป็นสถาน</p><p>มีผู้จองไว้หรือไม่    เป็นสถานมีชานเดินได้รอบหรือไม่   สงฆ์พึงขอสมมติ</p><p>ภิกษุเหล่านั้นไปแทนสงฆ์</p><p>                                              <strong>วิธีสมมติ</strong></p><p>            ก็แล  สงฆ์พึงสมมติอย่างนั้น  คือ  ภิกษุผู้ฉลาดผู้สามารถพึงประกาศ</p><p>ให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติทุติยกรรมวาจา  ว่าดังนี้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 366</p><p>                 <strong>กรรมวาจาขอสมมติให้ภิกษุตรวจดูพื้นที่</strong></p><p>           ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้     เป็นผู้ใคร่จะ </p><p>สร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้  เฉพาะตนเอง    ด้วยอาการขอเอาเอง    เธอขอ</p><p>สงฆ์ให้ตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎี       ถ้าความพรั่งพร้อมของสงฆ์ถึงที่แล้ว</p><p>สงฆ์พึงสมมติภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้  เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎี</p><p>ของภิกษุมีชื่อนี้   นี่เป็นญัตติ   ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ภิกษุมี</p><p>ชื่อนี้ผู้นี้      เป็นผู้ใคร่จะสร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้   เฉพาะตนเอง    ด้วย</p><p>อาการขอเอาเอง      เธอขอสงฆ์ให้ตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎี     สงฆ์สมมติ</p><p>ภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้     เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎีของภิกษุมี</p><p>ชื่อนี้     การสมมติภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้      เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะ</p><p>สร้างกุฎีของภิกษุมีชื่อนี้    ชอบแก่ท่านผู้ใด    ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง    ไม่</p><p>ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด   ภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้    อัน</p><p>สงฆ์สมมติแล้ว    เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎีของภิกษุมีชื่อนี้     ชอบแก่</p><p>สงฆ์  เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้  ด้วยอย่างนี้.</p><p>                                      <strong>วิธีแสดงพื้นที่</strong></p><p>           [๕๐๓]   ภิกษุทั้งหลายผู้อันสงฆ์สมมติแล้วเหล่านั้น  พึงไป ณ ที่นั้น</p><p>ตรวจดูพื้นที่ที่จะสร้างกุฎี  พึงทราบว่าเป็นสถานมีผู้จองไว้ หรือเป็นสถาน</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  เป็นสถานมีชานเดินได้รอบ  หรือเป็นสถานไม่มีชานเดินได้</p><p>รอบ  ถ้าเป็นสถานมีผู้จองไว้  ทั้งไม่มีชานเดินได้รอบ   พึงบอกว่า   อย่า</p><p>สร้างลงในที่นี้      ถ้าเป็นสถานไม่มีผู้จองไว้ทั้งมีชานเดินได้รอบ    พึงแจ้ง</p><p>แก่สงฆ์ว่า   เป็นสถานไม่มีผู้จองไว้ทั้งมีชานเดินได้รอบ   ภิกษุผู้จะสร้างกุฎี</p><p>นั้น  พึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า    กราบเท้าภิกษุทั้งหลาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 367</p><p>ผู้แก่พรรษากว่า    แล้วนั่งกระโหย่งประนมมือกล่าวอย่างนี้ว่า    ท่านเจ้าข้า</p><p>ข้าพเจ้าใคร่จะสร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้   เฉพาะตนเอง     ด้วยอาการขอ</p><p>เอาเอง   ท่านเจ้าข้า    ข้าพเจ้านั้นขอสงฆ์ให้แสดงพื้นที่ที่จะสร้างกุฎี    พึง</p><p>ขอแม้ครั้งที่สอง    พึงขอแม้ครั้งที่สาม    ภิกษุผู้ฉลาดผู้สามารถพึงประกาศ</p><p>ให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติทุติยกรรมวาจา  ว่าดังนี้ </p><p>                       <strong>กรรมวาจาขอสงฆ์ให้แสดงพื้นที่</strong></p><p>        ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้ใคร่จะสร้างกุฎี</p><p>อันหาเจ้าของมิได้  เฉพาะตนเอง   ด้วยอาการขอเอาเอง    เธอขอสงฆ์ให้</p><p>แสดงพื้นที่ที่จะสร้างกุฎี    ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว     สงฆ์พึง</p><p>แสดงพื้นที่ที่จะสร้างกุฎีแก่ภิกษุมีชื่อนี้   นี่เป็นญัตติ  ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์</p><p>จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้ใคร่จะสร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้   เฉพาะ</p><p>ตนเอง      ด้วยอาการขอเอาเอง     เธอขอสงฆ์ให้แสดงพื้นที่ที่จะสร้างกุฎี</p><p>สงฆ์แสดงพื้นที่ที่จะสร้างกุฎีแก่ภิกษุมีชื่อนี้      การแสดงะพื้นที่ที่จะสร้างกุฎี</p><p>ของภิกษุมีชื่อนี้   ชอบแก่ท่านผู้ใด    ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง    ไม่ชอบแก่</p><p>ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึงพูด   พื้นที่ที่จะสร้างกุฎีของภิกษุมีชื่อนี้    อันสงฆ์</p><p>แสดงแล้ว  ชอบแก่สงฆ์ เหตุนั้นจึงนิ่ง  ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ ด้วยอย่างนี้.</p><p>        [๕๐๔]  ที่ชื่อว่า อันมีผู้จอง คือ  เป็นที่อาศัยของมด    เป็นที่</p><p>อาศัยของปลวก  เป็นที่อาศัยของหนู  เป็นที่อาศัยของงู   เป็นที่อาศัยของ</p><p>แมลงป่อง   เป็นที่อาศัยของตะขาบ   เป็นที่อาศัยของช้าง   เป็นที่อาศัยของ</p><p>ม้า  เป็นที่อาศัยของราชสีห์   เป็นที่อาศัยของเสือโคร่ง    เป็นที่อาศัยของ</p><p>เสือเหลือง    เป็นที่อาศัยของหมี    เป็นที่อาศัยของสุนัขป่า     เป็นที่อาศัย</p><p>*สุนัขป่าในทะเลทราย, เสือดาวก็ว่า. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 368</p><p>ของสัตว์ดิรัจฉานบางเหล่า   เป็นสถานใกล้ที่นา  เป็นสถานใกล้ตะแลงแกง </p><p>เป็นสถานใกล้ที่ทรมานนักโทษ    เป็นสถานใกล้สุสาน    เป็นสถานใกล้ที่</p><p>สวน   เป็นสถานใกล้ที่หลวง    เป็นสถานใกล้โรงช้าง    เป็นสถานใกล้โรง</p><p>ม้า   เป็นสถานใกล้เรือนจำ   เป็นสถานใกล้โรงสุรา   เป็นสถานใกล้ที่สุนัข</p><p>อาศัย   เป็นสถานใกล้ถนน   เป็นสถานใกล้หนทางสี่แยก   เป็นสถานใกล้ที่</p><p>ชุมนุมชน  หรือเป็นสถานใกล้ทางที่เดินไปมา  นี่ชื่อว่าสถานอันมีผู้จองไว้.</p><p>            [๕๐๕]   ที่ชื่อว่า <strong>อันหาชานรอบมิได้</strong> คือ เกวียนที่เขาเทียมวัวแล้ว</p><p>ตามปกติ   ไม่สามารถจะเวียนได้  บันไดหรือพะองไม่สามารถจะทอดเวียน</p><p>ไปได้  โดยรอบ  นี่ชื่อว่า  สถานอันหาชานรอบมิได้.           </p><p>                  [๕๐๖]   ที่ชื่อว่า <strong>อันไม่มีผู้จองไว้</strong>  คือ ไม่เป็นที่อาศัยของมด   ไม่</p><p>เป็นที่อาศัยของปลวก   ไม่เป็นที่อาศัยของหนู   ไม่เป็นที่อาศัยของงู   ไม่</p><p>เป็นที่อาศัยของแมลงป่อง   ไม่เป็นที่อาศัยของตะขาบ  ไม่เป็นที่อาศัยของ</p><p>ช้าง  ไม่เป็นที่อาศัยของม้า   ไม่เป็นที่อาศัยของราชสีห์  ไม่เป็นที่อาศัยของ</p><p>เสือโคร่ง ไม่เป็นที่อาศัยของเสือเหลือง ไม่เป็นที่อาศัยของหมี ไม่เป็นที่อาศัย</p><p>ของสุนัขป่า   ไม่เป็นที่อาศัยของสัตว์ดิรัจฉานบางเหล่า    ไม่เป็นสถานใกล้</p><p>ที่นา   ไม่เป็นสถานใกล้ที่ไร่    ไม่เป็นสถานใกล้ตะแลงแกง   ไม่เป็นสถาน</p><p>ใกล้ที่ทรมานนักโทษ ไม่เป็นสถานใกล้สุสาน ไม่เป็นสถานใกล้ที่สวน  ไม่</p><p>เป็นสถานใกล้ที่หลวง   ไม่เป็นสถานใกล้โรงช้าง   ไม่เป็นสถานใกล้โรงม้า</p><p>ไม่เป็นสถานใกล้เรือนจำ   ไม่เป็นสถานใกล้โรงสุรา     ไม่เป็นสถานใกล้ที่</p><p>สุนัขอาศัย    ไม่เป็นสถานใกล้ถนน  ไม่เป็นสถานใกล้หนทางสี่แยก ไม่เป็น</p><p>สถานใกล้ที่ชุมนุมชน     หรือไม่เป็นสถานใกล้ทางที่เดินไปมา     นี่ชื่อว่า</p><p>สถานอันไม่มีผู้จองไว้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 369</p><p>           [๕๐๗]   ที่ชื่อว่า   <strong>อันมีชานรอบ</strong>   คือ     เกวียนที่เขาเทียมวัวแล้ว</p><p>ตามปกติสามารถจะเวียนไปได้  บันไดหรือพะองก็สามารถจะทอดเกวียนไป</p><p>ได้โดยรอบ  นี่ชื่อว่า  สถานอันมีชานรอบ. </p><p>           [๕๐๘]    ที่ชื่อว่า  <strong>อาการขอเอาเอง</strong>   อธิบายว่า   ขอเอง  ซึ่งคนก็ดี</p><p>แรงงานก็ดี   โคก็ดี  เกวียนก็ดี  มีดก็ดี  ขวานก็ดี  ผึ่งก็ดี  จอบก็ดี   สิ่ว</p><p>ก็ดี  เป็นต้น                                                                </p><p>          ที่ชื่อว่า <strong>กุฎี</strong>   ได้แก่ ที่อยู่ซึ่งโบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายในก็ตาม  ซึ่ง</p><p>โบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายนอกก็ตาม     ซึ่งโบกฉาบปูนไว้ทั้งภายในทั้งภาย </p><p>นอกก็ตาม.                                             </p><p>           บทว่า <strong>สร้าง</strong>   คือ   ทำเองก็ตาม   ใช้ให้เขาทำก็ตาม.       </p><p>          สองพากย์ว่า หรือไม่นำภิกษุทั้งหลายไปเพื่อแสดงที่   หรือสร้าง</p><p>ให้ล่วงประมาณ   เป็นสังฆาทิเสส  ความว่า  ไม่ขอให้สงฆ์แสดงสถานที่</p><p>สร้างกฎีด้วยญัตติทุติกรรมวาจาก็ตาม   สร้างเองหรือใช้ให้เขาสร้างให้เกิน</p><p>กำหนด   แม้เพียงเส้นผมเดียว   โดยส่วนยาวหรือโดยส่วนกว้างก็ตาม  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏทุกประโยคที่ทำ   ยังอิฐอีกก้อนหนึ่งจะเสร็จต้องอาบัติถุลลัจจัย </p><p>ก้อนที่สุดเสร็จ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.                                       </p><p>           บทว่า <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า   สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม   ให้มานัต     เรียกเข้าหมู่    ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว  เพราะฉะนั้น  จงตรัสเรียกว่า <strong>สังฆาทิเสส</strong>    คำว่า</p><p><strong>สังฆาทิเสส</strong>  เป็นการขนานนาม   คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล   แม้</p><p>เพราะเหตุนั้น จึงตรัสเรียกว่า <strong>สังฆาทิเสส. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 370</p><p>                                    <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                         <strong>พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>        [๕๐๙]  ภิกษุผู้สร้างกุฏี   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้เแสดงให้  มีผู้จอง</p><p>ไว้  ไม่มีชานรอบ ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชาน</p><p>รอบ ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว   กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้เแสดงให้ ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้เแสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>                      <strong>พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   มีผู้จองไว้   ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไวั  มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว                            </p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   มีชาน</p><p>รอบ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                        <strong>สร้างเกินประมาณ</strong></p><p>        [๕๑๐]  ภิกษุสร้างกุฎี    เกินประมาณ   มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 371</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  เกินประมาณ    มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๑  ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว </p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี   เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๑  ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๑  ตัว</p><p>          ภิกษุสร้างกุฎี  เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>                                  <strong>สร้างเท่าประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  เท่าประมาณ    มีผู้จองไว้  มีชานรอบ     ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี     เท่าประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๑ ตัว                                            </p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี   เท่าประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ.</p><p>              <strong>พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ</strong></p><p>        [๕๑๑]  ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประ-</p><p>มาณ  มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ    ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว     กับอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ   มีผู้</p><p>จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว   กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 372</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้ เกินประมาณ  ไม่มี</p><p>ผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ   ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว    กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>๒ ตัว </p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ  ไม่มี</p><p>ผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว.</p><p>                   <strong>พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ</strong></p><p>        [๕๑๒]   ภิกษุสร้างกุฏี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  มี</p><p>ผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฎี  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว      </p><p>        ภิกษุสร้างกุฏี     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   เท่าประมาณ    ไม่มีผู้</p><p>จองไว้  ไม่มีชาน  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสร้างกุฏี   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   เท่าประมาณ    ไม่มีผู้</p><p>จองไว้  มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>            <strong>สั่งสร้างกุฎี  มีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>        [๕๑๓]  ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    ผู้รับคำสั่ง</p><p>สร้างกุฎให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้   ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว   กับอาบัติสังฆาทิเส  ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้   มีชานรอบ    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว   กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๑   ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 373</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฎ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว </p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>                 <strong>สั่งสร้างกุฎี  มีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ    ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ</p><p>                <strong>สั่งสร้างกุฎี  เขาสร้างเกินประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 374</p><p>แก่เธอ  เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว </p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ เกินประมาณ  มีผู้จองไว้ มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับ</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  เกินประมาณ  ไม่มีผู้จอง  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>๑  ตัว</p><p>                  <strong>สั่งสร้างกุฎี  เขาสร้างเท่าประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  เท่าประมาณ   มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>                    ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  เท่าประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  เท่าประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>  <strong>สั่งสร้างกุฎีมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 375</p><p>แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ   มีผู้จองไว้  ไม่มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติททุกกฏ ๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๒  ตัว </p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   เกินประมาณ    มีผู้จองไว้   มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับ อาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้เเก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่</p><p>มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>       <strong>สั่งสร้างกุฏีมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ   มีผู้จองไว้  ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ   มีผู้จองไว้  มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว                         </p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   เท่าประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 376</p><p>        ภิกษุสั่งว่า         จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เธอ   ซึ่งมีฟื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   เท่าประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้   มีชาน</p><p>รอบ  ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>             <strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง  พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>        [๕๑๔]   ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไป</p><p>เสีย    แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จอง</p><p>ไว้  และจงให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีฟื้นที่อัน</p><p>สงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ    ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้  และ</p><p>จงให้มีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีฟื้นที่อันสงฆ์</p><p>มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้   ชานรอบ   ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว   กับอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   อย่าให้มีผู้จองไว้   และ</p><p>จงให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับสั่งสร้างกุฎีให้แต่เธอ    ซึ่งมีฟืนที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ    ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ตัว    กับ</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว                                                           </p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้   และ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 377</p><p>จงให้มีชานรอบด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีฟื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว        </p><p>                     <strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง สงฆ์แสดงที่ให้</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้   และ</p><p>จงให้มีชานรอบด้วย      ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้   มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้  และ</p><p>จงให้มีชานรอบด้วย      ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     ซึ่งมีฟืนที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้ มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้   และ</p><p>จงให้มีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้  และ</p><p>จงให้มีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     ซึ่งมีฟื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>           <strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง เขาสร้างเกินประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 378</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ  อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มี</p><p>ชานรอบด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  ไม่</p><p>มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว </p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ   อย่าให้มีผู้จองไว้  และจงให้มี</p><p>ชานรอบด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  มี</p><p>ชานรอบ ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ   อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มี</p><p>ชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ   อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มี</p><p>ชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>                <strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง เขาสร้างเท่าประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ   อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มี</p><p>ชานรอบด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  เท่าประมาณ มีผู้จองไว้   ไม่มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฎ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ    อย่าให้มีผู้จองไว้  และจงให้มี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 379</p><p>ชานรอบด้วย   ผู้รับสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้  มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว </p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ   อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มี</p><p>ชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เท่าประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ   ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นจงให้ได้ประมาณ   อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มี</p><p>ชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เท่าประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ</p><p><strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง  พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้ เกินประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า     กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้      จงให้ได้ประมาณ</p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ</p><p>ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้    เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า      กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    จงให้ได้ประมาณ</p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ</p><p>ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   เกินประมาณ     มีผู้จองไว้   มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 380</p><p>      ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า     กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้     จงให้ได้ประมาณ</p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้  และจงให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ</p><p>ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว </p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า     กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้     จงให้ได้ประมาณ</p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้   และจงให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ</p><p>ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>   <strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้ เท่าประมาณ</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า     กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้     จงให้ได้ประมาณ</p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้  และจงให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ</p><p>ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  จงให้ได้ประมาณ  อย่า</p><p>ให้มีผู้จองไว้  และจงให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่ง</p><p>มีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   เท่าประมาณ    มีผู้จองไว้   มีชานรอบ    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๑ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 381</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้ จงให้ได้ประมาณ   อย่า</p><p>ให้มีผู้จองไว้  และจงมีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมี</p><p>พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๑ ตัว                               </p><p>        ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  จงให้ได้ประมาณ  อย่า</p><p>ให้มีผู้จองไว้  และจงให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่ง</p><p>มีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   เท่าประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ.</p><p>                <strong>สร้างผิดคำสั่ง พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>        [๕๑๕]   ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไป</p><p>เสีย   แต่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้</p><p>และให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้าง</p><p>กุฎีให้แก่เรา   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบด้วย   ถ้าไม่ไปเอง   หรือไม่ส่งทูตไป</p><p>บอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ไม่ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้  และ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 382</p><p>ให้มีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เรา  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุนั้น</p><p>พึงไปเอง   หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า    ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   และ </p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้ด้วย   ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   อย่าให้มีผู้จองไว้   และ</p><p>ให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้าง</p><p>กุฎีให้แก่เรา   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>และมีชานรอบด้วย  ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   อย่าให้มีผู้จองไว้  และ</p><p>ให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ    ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า    เขาสร้างกุฎี</p><p>ให้แก่เรา    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                <strong>สร้างผิดคำสั่ง  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   อย่าให้มีผู้จองไว้   และ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 383</p><p>ให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดง</p><p>ให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่</p><p>เรา  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นพึง</p><p>ไปเอง    หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องไม่มีผู้จองไว้   และให้มีชานรอบด้วย</p><p>ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้  และให้มี</p><p>ชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา   ซึ่ง</p><p>มีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุนั้นพึงไปเอง หรือ</p><p>พึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องไม่มีผู้จองไว้    ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้  และ</p><p>ให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดง</p><p>ให้ ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้</p><p>แก่เรา   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุ</p><p>นั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องมีชานรอบด้วย  ถ้าไม่ไปเอง</p><p>หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  อย่าให้มีผู้จองไว้  และ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 384</p><p>ให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดง</p><p>ให้ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ . </p><p>              <strong>สั่งเท่าประมาณ  เขาสร้างเกินประมาณ</strong></p><p>           [๕๑๖]   ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไป</p><p>เสีย   แต่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ    อย่าให้มีผู้จองไว้   และให้</p><p>มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     เกินประมาณ    มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา   เกินประมาณ</p><p>มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ    ภิกษุนั้นพึงไปเอง    หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า</p><p>ต้องเท่าประมาณ   อย่าให้มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบด้วย    ถ้าไม่ไปเอง</p><p>หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  อย่าให้มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ   มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุ</p><p>นั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา   เกินประมาณ   มีผู้จองไว้  มีชาน</p><p>รอบ  ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า ต้องเท่าประมาณ และ   </p><p>อย่าให้มีผู้จองไว้ด้วย  ถ้าไม่ไปเอง หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  อย่าให้มีผู้จองไว้ และให้มีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอน</p><p>ภิกษุนั้นทราบข่าว    เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา    เกินประมาณ     ไม่มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ    ภิกษุนั้นพึงไปเอง    หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องเท่า    </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 385</p><p>ประมาณ     และให้มีชานรอบด้วย     ถ้าไม่ไปเอง    หรือไม่ส่งทูตไปบอก</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  อย่าให้มีผู้จองไว้   และให้มีชานรอบด้วย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เกินประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ</p><p> ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา   เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องเท่าประมาณ </p><p>ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                 <strong>สั่งเท่าประมาณ  เขาสร้างเท่าประมาณ</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  อย่าให้มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบ</p><p>ด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า    เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา    เท่าประมาณ    มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง    หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องไม่มีผู้</p><p>จองไว้   และให้มีชานรอบด้วย   ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ </p><p>           ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย  แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  อย่าให้มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบ</p><p>ด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  เท่าประมาณ   มีผู้จองไว้  มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า    เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา    เท่าประมาณ   มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 386</p><p>           ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย     แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  อย่าให้มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบ</p><p>ด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างกุฏีให้แก่เธอ  เท่าประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชาน</p><p>รอบ    ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา   เท่าประมาณ    ไม่มี</p><p>ผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องมี</p><p>ชานรอบ  ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฏีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฏีนั้นต้องเท่าประมาณ  อย่าให้จองไว้   และให้มีชานรอบ</p><p>ด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เท่าประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้   มีชาน</p><p>รอบ   ไม่ต้องอาบัติ                                             </p><p><strong>สั่ง  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  เขาไม่สร้างตามสั่ง</strong></p><p>         ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ   ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมี</p><p>พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้    เกินประมาณ    มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดง</p><p>ให้  เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือ</p><p>พึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ  ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบด้วย  ถ้าไม่ไปเอง   หรือไม่ส่งทูตไปบอก </p><p> ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ   ต้อง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 387</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมี</p><p>พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุ </p><p>นั้นทราบข่าวว่า    เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</p><p>เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือพึงส่งทูต</p><p>ไปบอกว่า  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ   และต้องไม่มี</p><p>ผู้จองไว้ด้วย  ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องเท่าประมาณ   ไม่มีผู้</p><p>จองไว้  และให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่</p><p>อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ   ภิกษุ</p><p>นั้นทราบข่าวว่า    เขาสร้างกุฎีให้เเก่เรา    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</p><p>เกินประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือพึง</p><p>ส่งทูตไปบอกว่า  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องเท่าประมาณ   และให้</p><p>มีชานรอบด้วย  ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกัน  สร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่ </p><p>ได้สั่งว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องเท่าประมาณ ต้องไม่มี</p><p>ผู้จองไว้และให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่</p><p>อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุนั้น</p><p>ทราบข่าวว่า  เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   เกิน</p><p>ประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไป</p><p>บอกว่า ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้และต้องเท่าประมาณด้วย  ถ้าไม่ไปเอง</p><p>หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 388</p><p> <strong>สั่ง  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้ เท่าประมาณ เขาสร้างตามสั่ง</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า      กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้      ต้องเท่าประมาณ</p><p>ไม่มีผู้จองไว้และให้มีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น</p><p>ที่อันสงฆ์แสดงให้เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุนั้นทราบ</p><p>ข่าวว่า  เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    เท่าประมาณ</p><p>มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ    ภิกษุนั้นพึงไปเอง    หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า</p><p>ต้องไม่มีผู้จองไว้  และให้มีชานรอบด้วย   ถ้าไม่ไปเอง   หรือไม่ส่งทูตไป</p><p>บอก   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    ต้องเท่าประมาณ  ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้และให้มีชานรอบด้วย ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่</p><p>อันสงฆ์แสดงให้เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุนั้น ทราบข่าวว่า</p><p>เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>ถ้าไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกัน สร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า       กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้       ต้องเท่าประมาณ</p><p>ต้องไม่มีผู้จองไว้     และให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ</p><p>ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างกุฎีให้แก่เรา     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>เท่าประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้    ไม่มีชานรอบ    ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือ</p><p>                                                                      </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 389</p><p>พึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องมีชานรอบ  ถ้าไม่ไปเอง    หรือไม่ส่งทูตไปบอก</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>          ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า       กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้        ต้องเท่าประมาณ</p><p>ต้องไม่มีผู้จองไว้     และให้มีชานรอบด้วย      ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ</p><p>ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    เท่าประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้      มีชานรอบ</p><p>ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                <strong>ทำผิดคำสั่ง  พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>          [๕๑๗]    ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไป</p><p>เสีย   แต่ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และให้มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ    ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>๓ ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎี ให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่ </p><p>ได้สั่งไว้ว่า       กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้        ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า      กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้        ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ   ภิกษุผู้สร้าง    ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 390</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า       กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้        ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง    ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว. </p><p>                   <strong>ทำผิดคำสั่ง  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า       กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้       ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดง</p><p>ให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า       กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้       ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย      ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้   มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า       กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้       ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้  และ</p><p>มีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 391</p><p>                              <strong>ทำผิดคำสั่ง  เกินประมาณ</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ     ต้องไม่มีผู้จองไว้   และต้องมีชาน</p><p>รอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ  มีผู้จองไว้   ไม่มี</p><p>ชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๓ ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ   ต้องไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  เกินประมาณ   มีผู้จองไว้  มีชานรอบ ภิกษุ</p><p>ผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว </p><p>           ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้น    ต้องเท่าประมาณ    ต้องไม่มีผู้จองไว้   และมีชาน</p><p>รอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เกินประมาณ     ไม่มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  ต้องไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เกินประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ</p><p>ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว.</p><p>                               <strong>ทำผิดคำสั่ง  เท่าประมาณ</strong></p><p>           ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ   ต้องไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เท่าประมาณ    มีผู้จองไว้    ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 392</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  ต้องไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุ</p><p>ผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว </p><p>          ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ  ต้องไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เท่าประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑ ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องเท่าประมาณ   ต้องไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     เท่าประมาณ     ไม่มีผู้จองไว้    มีชานรอบ</p><p>ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>    <strong>ทำผิดคำสั่ง  พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้ เกินประมาณ</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    ต้องเท่าประมาณ  ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น</p><p>ที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๔ ตัว                                                         </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ    ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 393</p><p>ที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๓ ตัว  </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ   ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น</p><p>ที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุ</p><p>ผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๓ ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย   แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    ต้องเท่าประมาณ   ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น</p><p>ที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้เกินประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้ มีชานรอบ ภิกษุผู้สร้าง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว.</p><p>       <strong>ทำผิดคำสั่ง  ฟื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ</strong></p><p>           ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ   ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น</p><p>ที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>            ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า    กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ  ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 394</p><p>ที่อันสงฆ์แสดงให้   เท่าประมาณ    มีผู้จองไว้   มีชานรอบ    ภิกษุผู้สร้าง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว                                                      </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า  กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องเท่าประมาณ    ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้น</p><p>ที่อันสงฆ์แสดงให้ เท่าประมาณ ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว                                                    </p><p>          ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    แต่</p><p>ได้สั่งไว้ว่า   กุฎีนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    ต้องเท่าประมาณ  ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้น</p><p>ที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ </p><p>                   <strong>พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้ ทำค้าง</strong></p><p>         [๕๑๘]   ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า    แล้วหลีก</p><p>ไปเสีย     ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</p><p>มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้น </p><p>แก่ภิกษุรูปอื่น     หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่      ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว     กับอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส  ๑ ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา   พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 395</p><p>หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รอเสียแล้ว</p><p>สร้างใหม่   คืออาบัติทุกกฏ ๑  ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว </p><p>         ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือพึงรอเสียแล้วสร้างใหม่   ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อเสียแล้ว</p><p>สร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้ ไม่มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อเสียแล้ว</p><p>สร้างใหม่   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                          <strong>พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ทำค้าง</strong></p><p>           ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้      มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อเสียแล้ว</p><p>สร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้      มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา   พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 396</p><p>หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อเสียแล้ว</p><p>สร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    ไม่มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่    ถ้าไม่ได้ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อเสีย </p><p>แล้วสร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว                              </p><p>         ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้     ไม่มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ.                                              </p><p>                            <strong>เกินประมาณ  ทำค้าง</strong></p><p>         ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เกินประมาณ   มีผู้จองไว้    ไม่มีชานรอบ</p><p>ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น  หรือพึงรื้อ</p><p>เสียแล้วสร้างใหม่    ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ   มีผู้จองไว้   มีชานรอบ   ถ้า</p><p>เมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น  หรือพึงรื้อเสีย</p><p>แล้วสร้างใหม่  ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น  หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว                         </p><p>        ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 397</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เกินประมาณ   ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา   พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น   หรือพึงรื้อ</p><p>เสียแล้วสร้างใหม่    ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น     หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่ </p><p>ต้องอาบัติทุกกฎ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เกินประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้    มีชานรอบ</p><p>ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น หรือพึงรื้อเสีย</p><p>แล้วสร้างใหม่   ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น  หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว.                                            </p><p>                              <strong>เท่าประมาณ  ทำค้าง</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     เท่าประมาณ     มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น  หรือพึงรื้อเสีย</p><p>แล้วสร้างใหม่  ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น   หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ ๒ ตัว               </p><p>          ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    เท่าประมาณ   มีผู้จองไว้   มีชานรอบ   ถ้า</p><p>เมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น   หรือพึงรื้อเสีย</p><p>แล้วสร้างใหม่   ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น   หรือไม่รื้อเสียแล้ว สร้างใหม่  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฎ ๑  ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   เท่าประมาณ  ไม่มีผู้จองไว้     ไม่มีชานรอบ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 398</p><p>ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา   พึงให้กุฏีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น   หรือพึงรื้อ</p><p>เสียแล้วสร้างใหม่    ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     เท่าประมาณ    ไม่มีผู้จองไว้    มีชานรอบ</p><p>ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>       <strong>พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ ทำค้าง</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ</p><p>มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้น</p><p>แก่ภิกษุรูปอื่น     หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่      ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>๒ ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ</p><p>มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้    เธอกลับมา   พึงให้กุฎีนั้น</p><p>แก่ภิกษุรูปอื่น  หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น หรือ</p><p>ไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่      ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว     กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>๒ ตัว                 </p><p>         ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  เกินประมาณ</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ    ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้    เธอกลับมา   พึงให้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 399</p><p>กุฎีนั้นแก่ภิกษุรูปอื่น  หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว   กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>๒  ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า  แล้วหลีกไปเสีย  ผู้รับคำ</p><p>สั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้     เกินประมาณ</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา พึงให้กุฎีนั้น</p><p>แก่ภิกษุรูปอื่น  หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น หรือ</p><p>ไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๒  ตัว.</p><p>           <strong>พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  เท่าประมาณ  ทำค้าง</strong></p><p>           ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    เท่าประมาณ</p><p>มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา  พึงให้กุฎีนั้น</p><p>แก่ภิกษุรูปอื่น     หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่      ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า      จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    เท่าประมาณ</p><p>มีผู้จองไว้  มีชานรอบ    ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้   เธอกลับมา    พึงให้กุฎีนั้น</p><p>แก่ภิกษุรูปอื่น  หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น หรือ</p><p>ไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า       แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    เท่าประมาณ</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ถ้าเมื่อเขาทำค้างไว้  เธอกลับมา   พึงให้กุฎี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 400</p><p>นั้นแก่ภิกษุรูปอื่น   หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่    ถ้าไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า      จงช่วยกันสร้างกุฎีให้แก่ข้าพเจ้า        แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างกุฎีให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้     เท่าประมาณ</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>                                  <strong>สร้างค้าง  สร้างต่อ</strong></p><p>         [๕๑๙]   กุฎีที่ตนสร้างค้างไว้      ภิกษุสร้างต่อให้สำเร็จด้วยตนเอง</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                                                   </p><p>        กุฎีที่ตนสร้างค้างไว้    ภิกษุให้คนอื่นสร้างต่อให้สำเร็จ   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>         กุฎีที่คนอื่นสร้างค้างไว้  ภิกษุสร้างต่อให้สำเร็จด้วยตนเอง  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>        กุฎีที่คนอื่นสร้างค้างไว้   ภิกษุให้คนอื่นสร้างต่อให้สำเร็จ  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส.</p><p>                                   <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๕๒๐]   ภิกษุสร้างถ้ำ ๑  ภิกษุสร้างดูหา  ๑  ภิกษุสร้างกุฎีหญ้า ๑</p><p>ภิกษุสร้างกุฎีเพื่อภิกษุอื่น ๑   เว้นอาคารอันเป็นที่อยู่เสีย   ภิกษุสร้างนอก</p><p>จากนั้น ๑  ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                         <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๖  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 401</p><p>                           <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๖</strong></p><p>                           <strong>กุฏิการสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>         กุฎิการสิกขาบทว่า    <strong>เตน    สมเยน</strong>   เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป.  ในกุฎิการสิกขาบทนั้น  พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-  </p><p>             <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องภิกษุชาวแคว้นอาฬวี]</strong></p><p>         บทว่า  <strong>อาฬวกา</strong>     มีความว่า    พวกเด็กหนุ่มเกิดในแคว้นอาฬวี</p><p>ชื่อว่า   <strong>อาฬวกา.</strong>     เด็กหนุ่มเหล่านั้น     แม้ในเวลาบวชแล้ว    ก็ปรากฏ</p><p>ชื่อว่า  <strong>อาฬวกา</strong>  เหมือนกัน.  ท่านกล่าวคำว่า  <strong>อาฬวกา   ภิกขุ</strong>   หมาย </p><p>เอาภิกษุชาวแคว้นอาฬวีเหล่านั้น.</p><p>         บทว่า  <strong>สญฺาจิกาโย</strong>   ได้แก่    มีเครื่องอุปกรณ์อันตนขอเขาเอา</p><p>มาเอง.</p><p>         บทว่า   <strong>การาเปนฺติ</strong>   ได้แก่   กระทำเองบ้าง    ใช้ให้คนอื่นทำบ้าง.</p><p>ได้ยินว่า   พวกภิกษุเหล่านั้น  ทอดทิ้งธุระทั้งสอง  คือ  วิปัสสนาธุระและ</p><p>คันถธุระ  ยกนวกรรมเท่านั้นขึ้นเป็นธุระสำคัญ.</p><p>         บทว่า  <strong>อสฺสามิกาโย</strong>  ได้แก่  ไม่มีผู้เป็นใหญ่,  อธิบายว่า   เว้น</p><p>จากผู้สร้างถวาย.</p><p>         บทว่า  <strong>อตฺตุทฺเทสิกาโย</strong>  ได้แก่   เฉพาะตนเอง,  อธิบายว่า   อัน</p><p>ภิกษุปรารภเพื่อประโยชน์แก่ตน.</p><p>         บทว่า  <strong>อปฺปมาณิกาโย</strong> ได้แก่ ไม่มีประมาณกำหนด*ไว้ว่าอย่างนี้ว่า</p><p>  *  ฎีการวิมติและสารัตถทีปนี้ เป็น อปฺปริจฺฉินฺนปฺปมาณาโย แปลว่า ไม่ได้กำหนด</p><p>ประมาณไว้, หรือไม่มีกำหนดและไม่มีประมาณ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 402</p><p>จักถึงความสำเร็จด้วยเครื่องอุปกรณ์เพียงเท่านี้        หรือขยายกว้างยาวไม่มี</p><p>ประมาณ  อธิบายว่า   ใหญ่ไม่มีประมาณ.</p><p>         ภิกษุเหล่านี้       มีการขอร้องเท่านั้นมาก     การงานอื่น     มีน้อย </p><p>เพราะเหตุนั้น         จึงชื่อว่าเป็นมากไปด้วยการขอร้อง.         พวกภิกษุ</p><p>เหล่านั้นเป็นผู้มากด้วยการขอ     ก็พึงทราบอย่างนี้.      แต่โดยใจความใน</p><p>สองบทว่า  <strong>ยาจนพหุลา  วิญฺตฺติพหุลา</strong>  นี้   ไม่มีเหตุแตกต่างกัน.  คำนั้น</p><p>เป็นชื่อรองพวกภิกษุผู้วอนขอหลายครั้งว่า    ท่านจงให้คน.    จงให้หัตถ-</p><p>กรรมที่คนต้องทำ  (แรงงาน).  บรรดาคนและหัตถกรรมนั้น    จะขอคน</p><p>โดยความขาดมูลไม่ควร.    จะขอว่า    พวกท่านจงให้คนเพื่อประโยชน์แก่</p><p>การร่วมมือ   เพื่อประโยชน์แก่การทำงาน   ควรอยู่.    หัตถกรรมที่คนพึง</p><p>กระทำท่านเรียกว่า   แรงงาน,  จะขอแรงงาน   ควรอยู่.</p><p>                    <strong>[วิญญัติกถาว่าด้วยการออกปากขอ]</strong></p><p>         ขึ้นชื่อว่าหัตถกรรมมิใช่เป็นวัตถุบางอย่าง,   เพราะเหตุนั้น   หัตถ-</p><p>กรรมนั้น     เว้นการงานส่วนตัวของพวกพรานเนื้อและชาวประมงเป็นต้น</p><p>เสีย   ที่เหลือเป็นกัปปิยะทั้งหมด.    เมื่อเขาถามว่า    ท่านมาทำไมขอรับ ?</p><p>มีการงานที่ใครจะต้องทำหรือ ?    หรือว่า  ไม่ถาม  จะขอ  ก็ควร.  ไม่มี</p><p>โทษ  เพราะการขอเป็นปัจจัย.  เพราะเหตุนั้น พวกพรานเนื้อเป็นต้น   ภิกษุ</p><p>ไม่ควรขอกิจการส่วนตัวเขา.   ทั้งไม่ได้กำหนดให้แน่นอนลงไป    ไม่ควร</p><p>ขอว่า  พวกท่านจงให้หัตถกรรม.   เพราะพวกพรานเนื้อเป็นต้นนั้น   ถูก</p><p>ภิกษุขออย่างนั้นแล้ว    จะต้องรับคำว่า   ได้  ขอรับ !    แล้วนิมนต์ภิกษุให้</p><p>กลับไป    พึงฆ่าเนื้อมาถวายได้     แต่ควรขอกำหนดลงไปว่า     ในวิหาร</p><p>มีกิจการบางอย่างจำต้องทำ,    พวกท่านจงให้หัตถกรรมในวิหารนั้น.   การ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 403</p><p>ที่ภิกษุจะขอหัตถกรรมบางอย่างกะชาวนา      หรือคนอื่นแม้ผู้ขวนขวายใน</p><p>การงานของตน   ซึ่งถือเอาเครื่องอุปกรณ์   มีผาลและไถเป็นต้น     กำลัง</p><p>เดินไปเพื่อไถนาก็ดี  เพื่อหว่านก็ดี  เพื่อเกี่ยวก็ดี  สมควรแท้.</p><p>        ส่วนผู้ใด    เป็นคนกินเดน   หรือเป็นคนว่างงานอื่นบางคน    ผู้คุย </p><p>แต่เรื่องไร้ประโยชน์  หรือเอาแต่หลับนอนอยู่,  แม้ไม่ขอร้องคนเห็นปานนี้ </p><p>จะกล่าวว่า    เฮ้ย !    เองจงมาทำการงานสิ่งนี้    หรือสิ่งนี้     แล้วให้กระทำ</p><p>การงานตามที่ต้องการ   ควรอยู่.   แต่เพื่อแสดงว่า   หัตถกรรมเป็นกัปปิยะ</p><p>ทุกอย่าง   อาจารย์ทั้งหลายจึงกล่าวนัยนี้ไว้.</p><p>         ก็    ถ้าว่า    ภิกษุประสงค์จะให้สร้างปราสาท,     พึงไปยังบ้านแห่ง</p><p>พวกช่างสลักหิน     เพื่อต้องการเสา     แล้วกล่าวว่า    อุบาสก !    การได้</p><p>หัตถกรรม   ควรอยู่.   เมื่อเขาถามว่า   ควรทำอย่างไร   ขอรับ ?   พึงบอก</p><p>ว่า   พึงหามเสาหินไปให้.   ถ้าพวกเขาหามไปถวาย    หรือถวายเสาของตน</p><p>ที่เข็นมาเก็บไว้แล้ว    ควรอยู่.    แม้ถ้าพวกเขากล่าวว่า     พวกผมไม่มีเวลา</p><p>จะทำหัตถกรรม   ขอรับ !   ขอให้ท่านให้คนอื่นขนไปเถิด,  พวกผมจักให้</p><p>ค่าจ้างแก่เขาเอง   ดังนี้,    จะใช้ให้คนอื่นขนไปแล้วบอกว่า    พวกท่านจง</p><p>ให้ค่าจ้างแก่พวกคนขนหินเถิด  ดังนี้   ก็ควร.</p><p>        โดยอุบายเช่นเดียวกันนี้     การที่ภิกษุจะไปยังสำนักพวกคนผู้ทำการ</p><p>ช่างศิลป์นั้น ๆ  เพื่อประสงค์ทุก ๆ สิ่งที่ต้องการ  คือ  ไปยังสำนักช่างไม้</p><p>เพื่อต้องการไม้สร้างปราสาท    ไปยังสำนักช่างอิฐเพื่อต้องการอิฐ    ไปยัง</p><p>สำนักช่างมุงหลังคาเรือน     เพื่อต้องการมุงหลังคา    ไปยังสำนักช่างเขียน</p><p>เพื่อต้องการจิตรกรรม   แล้วขอหัตถกรรม   สมควรอยู่.  และจะรับเอาของ</p><p>แม้ที่ตนได้    ด้วยอำนาจการขอหัตถกรรมก็ดี    ด้วยการเพิ่มให้ค่าจ้างและ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 404</p><p>เบี้ยเลี้ยง  โดยการขาดมูลก็ดี  สมควรทุกอย่าง  และเมื่อจะนำของมาจากป่า</p><p>ควรให้นำของทั้งหมดที่ใคร ๆ ไม่ได้คุ้มครอง  (ไม่หวงแหน) มา.</p><p>          อนึ่ง    มิใช่แต่ประสงค์จะสร้างปราสาทอย่างเดียว     แม้ประสงค์จะ</p><p>ให้ทำเตียงตั่งบาตร   ธมกรกกรองน้ำ     และจีวรเป็นต้น    ก็พึงให้นำมา, </p><p>ได้ไม้   โลหะ   และด้ายเป็นต้นแล้ว     เข้าไปหาพวกช่างศิลป์นั้น  ๆ    พึง</p><p>ขอหัตถกรรมโดยนัยดังกล่าวนั่นแล.    และสิ่งของแม้ที่ตนได้มาด้วยอำนาจ</p><p>แห่งการขอหัตถกรรมก็ดี     ด้วยการเพิ่มให้ค่าจ้างและเบี้ยเลี้ยงโดยการขาด</p><p>มูลก็ดี  พึงรับเอาทั้งหมด.</p><p>          ก็   ถ้าพวกคนงานไม่ปรารถนาจะทำ,  เกี่ยงเอาค่าจ้างและเบี้ยเลี้ยง,</p><p>ของเป็นอกัปปิยะมีเหรียญกษาปณ์เป็นต้น        ไม่ควรให้.       จะแสวงหา</p><p>ข้าวสารเป็นต้น   ด้วยภิกขาจารวัตรให้   ควรอยู่.</p><p>          ภิกษุให้ช่างบาตรทำบาตรด้วยอำนาจแห่งหัตถกรรมแล้ว    ให้ระบม</p><p>ทำนองเดียวกันนั้นแล้ว    เข้าไปยังภายในบ้าน     เพื่อต้องการน้ำมันชโลม</p><p>บาตรที่ระบมใหม่    เมื่อชาวบ้านเข้าใจว่า   มาเพื่อภิกษา    แล้วนำข้าวต้ม</p><p>หรือข้าวสวยมา  (ถวาย)  พึงเอามือปิดบาตร.    ถ้าอุบาสิกาถามว่า     ทำไม</p><p>เจ้าค่ะ !   ภิกษุพึงบอกว่า    บาตรระบมใหม่    ต้องการน้ำมันสำหรับทา.</p><p>ถ้าอุบาสิกานั้นกล่าวว่า   โปรดให้บาตรเถิด   เจ้าค่ะ !    แล้วรับบาตรไปทา</p><p>น้ำมัน   บรรจุข้าวต้ม  หรือข้าวสวยให้เต็มแล้วถวาย,  ไม่ชื่อว่า   เป็นวิญญัติ</p><p>จะรับควรอยู่ฉะนี้แล.</p><p>         พวกภิกษุเที่ยวไปบิณฑบาตแต่เช้ามืด        ไปถึงหอฉันไม่เห็นที่นั่ง</p><p>ยืนคอยอยู่.   ถ้าที่หอฉันนั้น    พวกอุบาสิกาเห็นพวกภิกษุยืนอยู่    ช่วยกัน</p><p>ให้นำที่นั่งมาเอง.    พวกภิกษุผู้นั่งแล้ว     เมื่อจะไป    พึงบอกลาก่อนแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 405</p><p>จึงไป.   เมื่อพวกภิกษุไม่บอกลาก่อนแล้วไป   ของหาย   ไม่เป็นสินใช้.</p><p>แต่การบอกลาแล้วไป  เป็นธรรมเนียม.</p><p>         ถ้าอาสนะเป็นของที่ชาวบ้านซึ่งภิกษุทั้งหลายสั่งว่า       พวกท่านจง</p><p>นำอาสนะมา    จึงนำมาให้;     ภิกษุทั้งหลายต้องบอกลาแล้วจึงไป.     เมื่อ</p><p>พวกภิกษุไปไม่บอกลา   เป็นการเสียธรรมเนียม  และของหาย  เป็นสินใช้</p><p>ด้วย;   แม้ในพรมสำหรับปูลาด   ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน . </p><p>          แมลงหวี่มีชุมมาก     พึงกล่าวว่า     จงเอาพัดปัดแมลงหวี่.     พวก</p><p>ชาวบ้านนำกิ่งสะเดาเป็นต้นมาให้     พึงให้ทำกัปปิยะก่อน     แล้วจึงรับ.</p><p>ภาชนะน้ำที่หอฉันว่างเปล่า   ไม่ควรกล่าวว่า    จงนำธมกรกมา.    เพราะ</p><p>เมื่อหย่อนธมกรกลงไปในภาชนะว่างเปล่า     จะพึงทำภาชนะแตก.     แต่</p><p>จะไปยังแม่น้ำ   หรือบึง    แล้วกล่าวว่า   จงนำน้ำมา   ควรอยู่   จะกล่าวว่า</p><p>จงนำมาจากเรือน     ก็ไม่ควรเหมือนกัน.     อยู่บริโภคน้ำที่เขานำมาให้.</p><p>         ภิกษุทั้งหลายผู้ทำภัตกิจที่หอฉัน    หรือเสนาสนะป่าก็ดี   ใบไม้หรือ</p><p>ผลไม้ที่ควรกินเป็นกับแกล้มอย่างใดอย่างหนึ่ง   ซึ่งไม่มีคนหวงห้ามเกิดใน</p><p>ที่นั้น    ถ้าพวกเธอจะให้คนทำงานบางอย่างนำมา     ควรจะให้นำมาด้วย</p><p>อำนาจแห่งหัตถกรรมแล้วฉัน,   แต่ไม่ควรใช้พวกภิกษุ  หรือสามเณรผู้เป็น</p><p>อลัชชีให้ทำหัตถกรรม,  ในเรื่องปุริสัตถกร (แรงงานคน) มีนัยเท่านี้ก่อน.</p><p>          แต่การที่ภิกษุจะให้นำโคมาจากสถานที่แห่งคนผู้มีใช่ญาติ   และมิใช่</p><p>ปวารณา    ย่อมไม่ควร.    เป็นทุกกฏแก่ภิกษุผู้ให้นำมา.    จะขอโดยขาด</p><p>มูลค่าแม้จากสถานที่แห่งญาติและคนปวารณา    ก็ไม่ควร.     จะขอโดยนัย</p><p>ของขอยืม     ควรทุกแห่ง.      และพึงรักษาบำรุงโคที่ให้นำมาแล้วอย่างนี้</p><p>*อตฺถโยชนา  ๑/๔๕๔  มจฺฉิกาติ มกฺขากา. มกฺขิกาติปิ  อตฺถิ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 406</p><p>เสร็จแล้วพึงมอบให้เจ้าของรับมันคืนไป.     ถ้าเท้าหรือเขาของมันแตกหัก</p><p>หรือเสียไป,  ถ้าเจ้าของยอมรับมันคืนไป,   การยินยอมรับนั่นอย่างนั้นเป็น</p><p>การดี,    ถ้าเจ้าของไม่ยอมรับ.   เป็นสินใช้.   ถ้าหากเจ้าของกล่าวว่า   พวก</p><p>ผมถวายท่านเลย   ไม่ควรรับ.     แต่เมื่อเจ้าของกล่าวว่า    พวกผมถวายวัด</p><p>พึงกล่าวว่า   พวกท่านจงบอกแก่บุคคลผู้ทำการวัด    เพื่อประโยชน์แก่การ</p><p>เลี้ยงดูมัน.   จะกล่าวกะพวกคนที่มิใช่ญาติ    และไม่ได้ปวารณาว่า   พวก</p><p>ท่านจงถวายเกวียน    ดังนี้ก็ดี    ไม่ควร.    ย่อมเป็นวิญญัติแท้    คือต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ.   แต่ในฐานแห่งญาติและคนปวารณา   ควรอยู่.   ของขอยืม</p><p>ก็ควร.   ทำการงานเสร็จแล้วพึงคืนให้.   ถ้ากงเป็นต้นแตกไป   พึงกระทำ</p><p> ให้เหมือนเดิม   แล้วให้คืน.   เมื่อเสียหาย  เป็นสินใช้.  เมื่อเจ้าของกล่าวว่า</p><p>พวกผมถวายท่านเลย   ธรรมดาว่าเครื่องไม้ควรจะรับไว้.    ในมีด  ขวาน</p><p>ผึ่ง   จอบ   และสิ่วก็ดี   ในพฤกษชาติ    มีเถาวัลย์เป็นต้นก็ดี    ที่เจ้าของ</p><p>หวงแหน  ก็มีนัยเหมือนกันนี้.    ก็ในพวกพฤกษชาติมีเถาวัลย์เป็นต้น  ที่</p><p>พอเป็นครุภัณฑ์ได้เท่านั้น   จึงเป็นวิญญัติ  ต่ำกว่านั้นหาเป็นไม่.</p><p>        แต่ภิกษุจะให้นำเอาของสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ไม่มีคนหวงห้ามมา   ควรอยู่.</p><p>เพราะว่า  ในที่มีคนรักษาคุ้มครองเท่านั้น  ท่านเรียกว่า  วิญญัติ.  วิญญัติ</p><p>นั้น  ย่อมไม่ควรในปัจจัยทั้งสอง  (คือ  จีวรและบิณฑบาต)   โดยประการ</p><p>ทุกอย่าง.    แต่ในเสนาสนปัจจัย    เพียงแต่ออกปากขอว่า    ท่านจงนำมา</p><p>จงให้  เท่านั้น  ไม่ควร.  ปริกถา  โอภาส  และนิมิตตกรรม  ควร.</p><p>         บรรดาปริกถา    โอภาส    และนิมิตตกรรมนั้น     คำพูดของภิกษุ</p><p>ผู้ต้องการโรงอุโบสถ  หอฉัน หรือเสนาสนะอะไร ๆ อื่น โดยนัยเป็นต้น ว่า</p><p>การสร้างเสนาสนะเห็นปานนี้   ในโอกาสนี้    ควรหนอ   หรือว่าชอบหนอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 407</p><p>หรือสมควรหนอ  ดังนี้  ชื่อว่า  ปริกถา.    ภิกษุถามว่า  อุบาสก !   พวก </p><p>ท่านอยู่ที่ไหน ?  พวกอุบาสกตอบว่า  ที่ปราสาท  ขอรับ !   พูดต่อไปว่า</p><p>ก็ปราสาทไม่ควรแก่ภิกษุทั้งหลายหรือ      อุบาสก !     คำพูดมีอาทิอย่างนี้</p><p>ชื่อว่า  โอภาส.  ก็การกระทำมีอาทิอย่างนี้   คือภิกษุเห็นพวกชาวบ้านแล้ว</p><p>ขึงเชือก  ให้ตอกหลัก  เมื่อพวกชาวบ้านถามว่า  นี้ให้ทำอะไรกัน   ขอรับ ?</p><p>ตอบว่า   พวกอาตมาจะสร้างที่อยู่อาศัยที่นี้  ชื่อว่า    นิมิตตกรรม.    ส่วน</p><p>ในคิลานปัจจัย  แม้วิญญติก็ควร จะป่วยกล่าวไปไยถึงปริกถาเป็นต้นเล่า.</p><p>        คำว่า  <strong>มนุสฺสา   อุปทฺทุตา   ยาจนาย   อุปทฺทุตา  วิญฺตฺติยา</strong></p><p>มีความว่า  พวกชาวบ้านถูกบีบคั้นด้วยการขอร้อง    และด้วยการออกปาก</p><p>ขอนั้นของภิกษุเหล่านั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>อุพฺภิชฺชนฺติปิ</strong>  มีความว่า  ย่อมได้รับความหวาดสะดุ้ง  คือ</p><p>ไหว  หวั่นไปว่า   จักให้นำอะไรไปให้หนอ ?</p><p>        บทว่า  <strong>อุตฺตสนฺติปิ</strong>  มีความว่า   พบภิกษุเข้า   ก็พลันสะดุ้งชะงัก</p><p>ไปเหมือนพบงูฉะนั้น.                                           </p><p>        บทว่า  <strong>ปลายนฺติปิ</strong>  มีความว่า  ย่อมหนีไปเสียแต่ไกล  โดยทางใด</p><p>ทางหนึ่ง.</p><p>        สองบทว่า  <strong>อญฺเนปิ   คจฺฉนฺติ</strong>   มีความว่า   ละทางที่ภิกษุเดินไป</p><p>เสีย    แล้วกลับเดินมุ่งไปทางซ้าย    หรือทางขวา.   ปิดประตูเสียบ้างก็มี. </p><p>                    <strong>[แก้อรรถศัพพ์ในเรี่องมณีกัณฐนาคราช]</strong></p><p>        สองบทว่า  <strong>ภูตปุพฺพ  ภิกฺขเว</strong>  เป็นต้น  มีความว่า   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า  ครั้นทรงติเตียนภิกษุเหล่านั้นด้วยประการฉะนี้     และตรัสธรรมี- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 408</p><p>กถาให้สมควรแก่เรื่องราวนั้นแล้ว          เมื่อจะทรงทำโทษแห่งวิญญัติให้</p><p>ปรากฏชัดแม้อีก     จึงทรงแสดง ๓ เรื่องนี้    โดยนัยเป็นต้นว่า    <strong>ภูตปพฺพ</strong></p><p><strong>ภิกฺขเว</strong>  ดังนี้. </p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น    บทว่า   <strong>มณิกณฺโ</strong>    มีความว่า    ได้ยินว่า</p><p>พญานาคนั้นประดับแก้วมณีมีค่ามาก   ซึ่งอำนวยให้สิ่งที่ปรารถนาทุกอย่าง</p><p>ไว้ที่คอ  เที่ยวไป ;  เพราะฉะนั้น  จึงปรากฎนามว่า  มณิกัณฐนาคราช.</p><p>        คำว่า   <strong>อุปริมุทฺธนิ  มหนฺต  ผณ   อฏฺาสิ</strong>  มีความว่า  ได้ยินว่า</p><p>บรรดาฤษีทั้ง ๒  นั้น   ฤษีผู้น้องนั้น   เป็นผู้มีปกติอยู่ด้วยเมตตา;   เพราะ</p><p>เหตุนั้น  พญานาคนั้นจึงขึ้นมาจากแม่น้ำ  นิรมิตเพศเป็นเทวดานั่งในสำนัก</p><p>แห่งฤษีนั้น    กล่าวสันโมทนียกถา     ละเพศเทวดานั้นแล้ว     กลับกลาย</p><p>เป็นเพศเดิมของตนนั้นแล   วงล้อมฤษีนั้น    เมื่อจะทำอาการเลื่อมใส   จึง</p><p>แผ่พังพานใหญ่เบื้องบนศีรษะแห่งฤษีนั้น   ดุจกั้นร่มไว้ยับยั้งอยู่ชั่วครู่หนึ่ง</p><p>แล้วจึงหลีกไป.      ด้วยเหตุนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า   <strong>ได้ยืน</strong></p><p><strong>แผ่พังพานใหญ่ไว้ ณ เบื้องบนศีรษะ</strong>  ดังนี้.</p><p>         ข้อว่า  <strong>มณิมสฺส   กณฺเ    ปิลนฺธน</strong>   มีความว่า    ซึ่งแก้วมณีอัน</p><p>พญานาคนั้นประดับไว้  คือ สวมไว้ที่คอ.</p><p>         สองบทว่า  <strong>เอกมนฺต  อฏฺาสิ</strong>   มีความว่า    พญานาคนั้นมาแล้ว</p><p>โดยเพศเทวดานั้น  ชื่นชมอยู่กับดาบส  ได้ยืนอยู่ ณ ประเทศหนึ่ง.</p><p>          บทว่า   <strong>มนฺนปาน</strong>   ได้แก่   ข้าวและน้ำของเรา.</p><p>          บทว่า   <strong>วิปุล</strong>   ได้แก่   มากมาย.</p><p>          บทว่า  <strong>อุฬาร</strong>  ได้แก่   ประณีต.         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 409</p><p>        บทว่า  <strong>อติยาจโกสิ</strong>  ได้แก่  เป็นผู้ขอจัดเหลือเกิน.  มีคำอธิบายว่า</p><p>ท่านเป็นคนขอซ้ำ ๆ  ซาก  ๆ.                                          </p><p>        บทว่า  <strong>สุสู</strong>    มีความว่า    คนหนุ่ม   คือ  ผู้สมบูรณ์ด้วยเรี่ยวแรง</p><p>ได้แก่บุรุษที่ยังอยู่ในวัยหนุ่ม.                                             </p><p>         ศิลาดำ    ท่านเรียกว่า    หินลับ.    ดาบที่เขาลับแล้วบนหินลับนั้น</p><p>ท่านเรียกว่า    สักขรโธตะ.    ดามที่ลับดีแล้วบนหินลับ    มีอยู่ในมือของ</p><p>บุรุษนั้น;    เพราะเหตุนั้น   บุรุษนั้น    จึงชื่อว่า    ผู้ถือดาบซึ่งลับดีแล้ว</p><p>บนหินลัน,    อธิบายว่า    มีมือถือดาบซึ่งขัดและลับดีแล้วบนหิน.    ท่าน</p><p>วอนขอแก้วกะเรา     ทำให้เราหวาดเสียว      เหมือนบุรุษมีดาบในมือนั้น</p><p>ทำให้คนอื่นหวาดเสียวฉะนั้น.                                </p><p>         ข้อว่า  <strong>เสล  ม   ยาจมาโน</strong>  มีความว่า  วอนขออยู่ซึ่งแก้วมณี.</p><p>         ข้อว่า  <strong>น  ต  ยาเจ</strong>  มีความว่า  ไม่ควรขอของนั้น.</p><p>         ถามว่า   ของสิ่งไหน ?</p><p>          ตอบว่า  ของที่ตนรู้ว่า  เป็นที่รักของเขา.                          </p><p>           ข้อว่า  <strong>ยสฺส  ปิย    ชิคึเส</strong>   มีความว่า  คนพึงรู้ว่า  สิ่งใดเป็นที่รัก</p><p> ของสัตว์นั้น  (ไม่ควรขอของนั้น ).                                      </p><p>           ข้อว่า   <strong>กิมงฺค     ปน     นนุสฺสภูตาน</strong>     มีความว่า    ในคำว่า</p><p>(การอ้อนวอนขอนั้น) ไม่เป็นที่พอใจของเหล่าสัตว์ที่เป็นมนุษย์ นี้ จะพึง</p><p>กล่าวทำไมเล่า ? </p><p>               <strong>[แก้อรรถศัพท์ในเรื่องนกฝูงใหญ่เป็นต้น]</strong></p><p>         หลายบทว่า   <strong>สกุณสงฺฆสฺส  สทฺเทน  อุพฺพาฬฺโห</strong>  มีความว่า</p><p>ได้ยินว่า   ฝูงนกนั้น  ทำเสียงระเบ็งเซ็งแซ่ติดต่อกันไปจนตลอดปฐมยาม  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 410</p><p>และปัจฉิมยาม.   ภิกษุนั้นเป็นผู้รำคาญด้วยเสียงนกนั้น   จึงได้ไปยังสำนัก</p><p>ของพระผู้มีพระภาคเจ้า.      ด้วยเหตุนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า</p><p>เข้ามาหาเราถึงที่อยู่.</p><p>        ในคำว่า  <strong>กุโต   จ  ตฺว  ภิกฺขุ  อาคจฺฉสิ</strong>  นี้ มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>ภิกษุนั้นนั่งอยู่แล้ว  (ในสำนักแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้านี้ )  มิใช่พึงมา,  แต่</p><p>การที่จะกล่าวอย่างนี้ในอดีตกาลใกล้ปัจจุบันกาลยอมมีได้.      ด้วยเหตุนั้น</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า   จึงตรัสว่า     ดูก่อนภิกษุ !     ก็เธอมาจากไหนเล่า ?</p><p>อธิบายว่า   เธอเป็นผู้มาแล้วแต่ที่ไหน ?</p><p>         แม้ในคำว่า   <strong>ตโต   อห   ภควา  อาคจฺฉามิ</strong>    นี้   ก็มีนัยอย่างนั้น</p><p>เหมือนกัน.</p><p>         บทว่า  <strong>อุพฺพาฬฺโห</strong>   มีความว่า  เป็นผู้ถูกเสียงรบกวน  คือ  ก่อให้</p><p>เกิดความรำคาญ.</p><p>         ในคำว่า   <strong>โส  สกุณสงฺโฆ   ภิกขุ   ปตฺต   ยาจติ</strong> นี้  มีวินิจฉัย ดังนี้:-</p><p>ฝูงนกย่อมไม่รู้คำพูดของภิกษุ.    แต่พระผู้มีพระภาคเจ้า    ทรงกระทำให้</p><p>มันรู้โดยอานุภาพของพระองค์.</p><p>          คำว่า   <strong>อปาห   เต   น    ชานามิ</strong>     มีความว่า  เออ  เราก็ไม่รู้จักชน</p><p>เหล่านั้นว่า   ชนเหล่านี้    เป็นคนพวกไหน    หรือว่า   ชนพวกนี้เป็นคน</p><p>ของใคร.</p><p>          สองบทว่า  <strong>สงฺคมฺม  ยาจนฺติ</strong>  มีความว่า  ชนเหล่านั้นพากันมา  คือ</p><p>รวมกันเป็นพวก ๆ  อ้อนวอนขออยู่.</p><p>         คำว่า  <strong>ยาจโก  อปฺปิโย โหติ</strong>  มีความว่า บุคคลผู้ขอย่อมไม่เป็นที่รัก</p><p>(ของผู้ถูกขอ). </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 411</p><p>        คำว่า  <strong>ยาจ  อททมปฺปิโย</strong>   มีความว่า สิ่งที่คนอื่นขอ  ท่านเรียกว่า</p><p><strong>ยาจัง</strong>   แม้ผู้ไม่ให้ซึ่งประโยชน์ที่เขาขอ  ย่อมไม่เป็นที่รัก  (ของคนผู้ขอ). </p><p>         อีกอย่างหนึ่ง   บทว่า   <strong>ยาจ</strong>   ได้แก่   ของบุคคลผู้ขออยู่.</p><p>        คำว่า  <strong>อททมปฺปิโย</strong>  มีความว่า  ผู้ไม่ให้  (แก่ผู้ขอ)  ย่อมไม่เป็น</p><p>ที่รัก  (ของผู้ขอ).  </p><p>        คำว่า  <strong>มา   เม  วิทฺเทสนา  อหุ</strong>  มีความว่า    ความเป็นผู้ไม่เป็น</p><p>ที่รัก   อย่าได้มีแล้วแก่ข้าพเจ้า,   อธิบายว่า   ข้าพเจ้าอย่าได้เป็นที่เกลียดชัง</p><p>คือ  ไม่เป็นที่รักของท่าน  หรือว่าท่านอย่าได้เป็นที่เกลียดชัง   คือไม่เป็น</p><p>ที่รักของข้าพเจ้า.</p><p>         บทว่า  <strong>ทุสฺสหรานิ</strong>  มีความว่า  รวบรวมมาได้โดยยาก  ด้วยอุบาย </p><p>ทั้งหลาย  มีกสิกรรมและโครักขกรรมเป็นต้น.   การอ้อนวอนขอที่ภิกษุให้</p><p>เป็นไปเอง   ท่านเรียกว่า   <strong>สังยาจิกา</strong>  ในคำว่า  <strong>สยาจิกาย   ปน  ภิกฺขุนา</strong></p><p>นี้.  เพราะเหตุนั้น  บทว่า  <strong>สยาจิกา</strong>  จึงมีรูปความที่ท่านกล่าวไว้ว่า  ด้วย</p><p>การวิงวอนขอของตน.   อธิบายว่า    ด้วยอุปกรณ์ทั้งหลายที่ตนขอมาเอง.</p><p>ก็เพราะว่า  กุฎีนั้นเป็นอันภิกษุทำอยู่ด้วยเครื่องอุปกรณ์ที่ตนขอมาเอง  คือ</p><p>ขอเอามากระทำเอง;  ฉะนั้น  เพื่อแสดงบรรยายแห่งอรรถนั้น   ท่านจึงกล่าว</p><p>บทภาชนะแห่งบทว่า  <strong>สยาจิกาย</strong>  นั้นอย่างนี้ว่า ขอเองซึ่งคนบ้าง  เป็นต้น .</p><p>        <strong>[แก้อรรถสิกขาบทวิภังค์  ว่าด้วยการโบกฉาบกุฎี]</strong></p><p>         บทว่า  <strong>อุลฺลิตฺตา</strong>  ได้แก่   โบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายใน.</p><p>         บทว่า  <strong>อวลิตฺตา</strong>   ได้แก่   โบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายนอก. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 412</p><p>          บทว่า  <strong>อลฺลิตฺตาวลิตตา</strong>    มีคำอธิบายว่า โบกฉาบปูนไว้ทั้งภายใน        </p><p>ทั้งภายนอก.</p><p>         ในบทภาชนะแห่งบทว่า  <strong>การยมาเนน</strong>  นี้  คำเพียงว่า <strong>การาเปนฺเตน</strong> </p><p>นี้เท่านั้น      เป็นคำที่ท่านพระอุบาลีกล่าวไว้    เพราะว่าเมื่อมีคำอย่างนี้</p><p>พยัญชนะย่อมเสมอกัน.        แต่เพราะเหตุที่ภิกษุแม้ให้สร้างกุฎีด้วยอาการ</p><p>ขอเอาเอง  พึงปฏิบัติโดยนัยดังกล่าวแล้ว    ในสิกขาบทนี้นั่นแล,   ฉะนั้น</p><p>เพื่อแสดงอรรถนี้ว่า    ภิกษุผู้สร้างเองก็ตามให้ผู้อื่นสร้างก็ตาม     ทั้งสอง</p><p>พวกนี้สงเคราะห์ด้วยบทว่า   <strong>การยมาเนน</strong>  นี้แล  จึงกล่าวว่า    <strong>กโรนฺโต</strong></p><p><strong>วา   การาเปนฺโต   วา</strong>   ดังนี้เป็นต้น.   ก็ถ้าว่าท่านพระอุบาลีจะพึงกล่าวว่า</p><p><strong>กโรนฺเตน   วา   การาเปนฺเตน   วา</strong>    พยัญชนะจะต้องผิดไป.     เพราะว่า</p><p>ภิกษุใช้ให้เขาทำ  จะชื่อว่าเป็นผู้ทำเองไม่ได้.  เพราะฉะนั้น   พึงทราบว่า</p><p> ในบทภาชนะนี้พระอุบาลีแสดงแต่เพียงใจความเท่านั้น .</p><p>          บทว่า  <strong>อตฺตุทฺเทส</strong>  มีความว่า  คนเป็นที่เจาะจงแห่งกุฎีนั้นอย่างนี้ว่า</p><p>กุฎีนี้ของเรา    เพราะฉะนั้น   กุฎีนั้นจึงชื่อว่าเฉพาะตนเอง.    ซึ่งกุฎีเฉพาะ</p><p>ตนเองนั้น.   ก็เพราะกุฎีมีตนเป็นที่เจาะจงนั้น  ย่อมมีเพื่อประโยชน์แก่ตน; </p><p>ฉะนั้น      ท่านพระอุบาลีเมื่อจะแสดงบรรยายแห่งอรรถนั้น      จึงกล่าวว่า</p><p>บทว่า  <strong>อตฺตุตฺเทส</strong>  คือ  เพื่อประโยชน์แก่ตน.</p><p>         สองบทว่า  <strong>ปมาณิกา  กาเรตพฺพา</strong>   คือ   พึงสร้างให้ได้ประมาณ.</p><p>         สองบทว่า  <strong>ตตฺรีท   ปมาณ</strong>  คือ  นี้   ประมาณแห่งกุฎีนั้น.</p><p>         บทว่า  <strong>สุคติวิทตฺถิยา</strong>  มีความว่า  ที่มีชื่อว่า  คืบพระสุคตคือ  ๓  คืบ</p><p>ของบุรุษกลางคนในปัจจุบันนี้  เท่ากับศอกคืบ  โดยศอกช่างไม้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 413</p><p>        สองบทว่า  <strong>พาหิริเมน  มาเนน</strong> ได้แก่ ๑๒ คืบ  โดยวัดนอกฝาผนัง</p><p>แห่งกุฎี.   แต่เมื่อจะวัด   ไม่พึงกำหนดเอาที่สุดก้อนดินเหนียวใหญ่ที่ตนให้</p><p>ไว้แต่แรกเขาหมด.   พึงวัดโดยที่สุดก้อนดินผสมแกลบ  (ก้อนอิฐ).  การ</p><p>ฉาบทาปูนขาวข้างบนแห่งก้อนดินผสมแกลบ   เป็นอัพโพหาริก.  ถ้าภิกษุ</p><p>ไม่มีความต้องการด้วยก้อนดินผสมแกลบ  สร้างให้เสร็จด้วยก้อนดินเหนียว</p><p>ใหญ่เท่านั้น,  ดินเหนียวใหญ่นั่นแล  เป็นเขตกำหนด. </p><p>         บทว่า   <strong>ติริย</strong>   แปลว่า   โดยส่วนกว้าง.</p><p>        บทว่า  <strong>สตฺต</strong>  แปลว่า  ๗  คืบพระสุคต.</p><p>        บทว่า  <strong>อนฺตรา</strong>  นี้   มีนิเทศดังนี้:-   คือ  โดยการวัดอันมีในร่วม</p><p>ใน  มีอธิบายว่า  เมื่อไม่ถือเอาที่สุดด้านนอกฝา  วัดเอาที่สุด  โดยการวัด</p><p>ทางริมด้านใน  ได้ประมาณด้านกว้าง ๗  คืบพระสุคต.</p><p>        ส่วนภิกษุใดอ้างเลศว่า   เราจักทำให้ได้ประมาณตามที่ตรัสไว้จริง ๆ</p><p>แต่พึงทำประมาณด้านยาว  ๑๑  คืบ  ด้านกว้าง ๘  คืบ หรือด้านยาว ๑๓ คืบ</p><p>ด้านกว้าง ๖ คืบ.    การทำนั้นไม่สมควรแก่ภิกษุนั้น.  จริงอยู่   ประมาณ</p><p>แม้ที่เกินไปทางด้านเดียว  ก็จัดว่าเกินไปเหมือนกัน.   คืบจงยกไว้  จะลด </p><p>ด้านยาวเพิ่มด้านกว้าง หรือลดด้านกว้างเพิ่มด้านยาว  แม้เพียงปลายเส้นผม</p><p>เดียว   ก็ไม่ควร.   จะป่วยกล่าวไปไยในการขยายเพิ่มทั้งสองด้านเล่า.</p><p>          สมจริงดังคำที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า    ภิกษุสร้างเองก็ดี   ให้</p><p>ผู้อื่นสร้างก็ดี (ซึ่งกุฎี)ให้ล่วงประมาณไปทางด้านยาว หรือด้านกว้าง  โดย</p><p>ที่สุดแม้เพียงปลายเส้นผมเดียว  เป็นทุกกฏทุก ๆ ประโยค    ดังนี้เป็นต้น.</p><p>ก็กุฎีมีประมาณตามที่กล่าวไว้เท่านั้น  จึงสมควร.</p><p>         ส่วนกุฎีใด    ด้านยาวมีประมาณถึง ๖๐ ศอก   ด้านกว้างมีประมาณ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 414</p><p>๓  ศอก    หรือหย่อน ๓ ศอก    เป็นที่ซึ่งเตียงที่ได้ขนาดหมุนไปข้างโน้น</p><p>ข้างนี้ไม่ได้,   กุฎีนี้ไม่ถึงการนับว่า  กุฎี.  เพราะฉะนั้น   กุฎีแม้นี้  ก็สมควร;</p><p>แต่ในมหาปัจจรีท่านกล่าวกุฎีกว้าง ๔  ศอกไว้โดยกำหนดอย่างต่ำ.   ต่ำกว่า</p><p>กุฎีกว้าง ๔ ศอกนั้น   ไม่จัดว่าเป็นกุฎี;   ก็กุฎีถึงได้ประมาณ   แต่สงฆ์ยัง</p><p>ไม่ได้แสดงที่ให้ก็ดี   มีผู้จองไว้ก็ดี    ไม่มีชานเดินโดยรอบก็ดี   ไม่ควร.</p><p>กุฎีได้ประมาณ   สงฆ์แสดงที่ให้แล้ว    ไม่มีผู้จองไว้     มีชานเดินได้รอบ</p><p>จึงควร. </p><p>        ภิกษุเมื่อจะสร้างกุฎีต่ำกว่าประมาณก็ดี  กุฎีมีประมาณ ๔-๕ ศอกก็ดี</p><p>พึงสร้างให้เป็นกุฎีมีที่อันสงฆ์แสดงให้แล้วเท่านั้น.       ก็แลเมื่อภิกษุทำให้</p><p>ล่วงประมาณไป    ต้องครุกาบัติ   ในเวลาฉาบเสร็จ.    ในอธิการแห่งการ</p><p>สร้างกุฎีให้ล่วงประมาณนั้น       ผู้ศึกษาพึงทราบการฉาบ      การไม่ฉาบ</p><p>โอกาสควรฉาบ   และโอกาสไม่ควรฉาบ.</p><p>         คือ   อย่างไร ?   คือ  ที่ชื่อว่าการฉาบนั้น   ได้แก่การฉาบ ๒ อย่าง</p><p>คือ  การฉาบด้วยดินเหนียว  ๑    การฉาบด้วยปูนขาว ๑  ก็ยกเว้นการฉาบ</p><p>๒ อย่างนี้เสีย      การฉาบที่เหลือ       มีชนิดฉาบด้วยเถ้าและโคมัยเป็นต้น</p><p>ไม่จัดเป็นการฉาบ.     ถ้าแม้นมีการฉาบด้วยโคลน    ก็ไม่จัดเป็นการฉาบ</p><p>เหมือนกัน.</p><p>         ที่ชื่อว่า   โอกาสควรฉาบนั้น   ได้แก่จำพวกฝาผนัง     และหลังคา.</p><p>ก็โอกาสไม่ควรฉาบที่เหลือ   ยกเว้นฝาและหลังคาเสีย   มีเสา   คาน  บาน-</p><p>ประตู   หน้าต่าง  และปล่องควันเป็นต้น  แม้ทั้งหมด  พึงทราบว่า  โอกาส</p><p>ไม่ควรฉาบ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 415</p><p>                <strong>[ว่าด้วยพื้นที่ควรสร้างกุฏีและไม่ควรสร้าง]</strong></p><p>        ข้อว่า  <strong>ภิกฺขู  อภิเนตพฺพา   วตฺถุเทสนาย</strong>  มีความว่า    อันภิกษุ</p><p>ผู้จะสร้าง     พึงนำภิกษุทั้งหลายไป    เพื่อประโยชน์แก่การแสดงที่ให้ในที่</p><p>ซึ่งตนต้องการจะให้สร้างกุฏี. </p><p>         ก็คำว่า   <strong>เตน   กุฏีการเกน</strong>   เป็นต้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้</p><p>เพื่อทรงแสดงวิธีที่จะพึงนำภิกษุเหล่านั้นไปเพื่อแสดงที่สร้าง.</p><p>         บรรดาบทเหล่านั้นด้วยคำว่า  <strong>กุฏีวตฺถุ    โสเธตฺวา</strong>   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าทรงแสดงว่า   ภิกษุผู้สร้างกุฎี   อย่าพึงนำภิกษุทั้งหลายไปสู่ป่ามีพื้น</p><p>ที่ไม่เสมอ    พึงให้ชำระที่สร้างกุฎีก่อน    ปราบพื้นที่ให้เรียบเสมอเช่นกับ</p><p>มณฑลสีมาแล้ว   ภายหลังเข้าไปหาสงฆ์ขอแล้วจึงพาไป.</p><p>         สองบทว่า  <strong>เอวมสฺส  วจนีโย</strong>   มีความว่า  สงฆ์ควรเป็นผู้อันภิกษุ</p><p>นั้นพึงบอกอย่างนี้,.    แต่ข้างหน้า    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงหมายถึงภิกษุ</p><p>หลายรูป   ตรัสพหุวจนะว่า  <strong>ทุติยมฺปิ  ยาจิตพฺพา.</strong></p><p>         คำว่า   <strong>สเจ  สพฺโพ  สงฺโฆ  น  อุสฺสหติ</strong>   มีความว่า    ถ้าสงฆ์</p><p>ทั้งปวงไม่ปรารถนา     คือ     ภิกษุเหล่านั้นเป็นผู้ขวนขวายในกิจ    มีการ</p><p>สาธยายและมนสิการเป็นต้น.</p><p>          สองบทว่า  <strong>สารมฺภ   อนารมฺภ</strong>  ได้แก่   มีเหตุขัดข้อง    ไม่มีเหตุ</p><p>ขัดข้อง.</p><p>          สองบทว่า  <strong>สปริกฺกมน   อปริกฺกมน</strong>  ได้แก่   มีชานรอบ      ไม่มี</p><p>ชานรอบ.</p><p>            บทว่า   <strong>ปตฺตกลฺล</strong>  มีความว่า  เวลาแห่งการตรวจดูนี้ถึงแล้ว;  เพราะ</p><p>เหตุนั้น    จึงชื่อว่ามีกาลถึงแล้ว.    ปัตตกาลนั้นแล    ข้อว่า   <strong>ปัตตกัลลัง. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 416</p><p>ก็แลอปโลกนกรรมนี้     ถึงจะอปโลกน์ทำ     โดยนัยแห่งการสวดประกาศ</p><p>สมมติกรรม    เพื่อต้องการตรวจดูพื้นที่  ก็ควร.  แต่ต่อไปข้างหน้ากรรม</p><p>ที่ทำในการแสดงพื้นที่   ควรทำด้วยญัตติ    และอนุสาวนาตามที่กล่าวแล้ว</p><p>เท่านั้น.   จะอปโลกน์ทำไม่ควร.</p><p>         บทว่า   <strong>กิปิลิกาน</strong>   มีความว่า   แห่งมดทั้งหลาย  มีชนิดเป็นมดแดง</p><p>มดดำและมดเหลืองเป็นต้น  ชนิดใดชนิดหนึ่ง.  ปาฐะว่า  <strong>กปีลกาน</strong>  ก็มี.</p><p>         บทว่า   <strong>อาสโย</strong>   แปลว่า   สถานที่อยู่ประจำ.   และพึงทราบที่อาศัย</p><p>คือ    ที่อยู่ประจำแม้ของพวกสัตว์เล็ก    มีตัวปลวกเป็นต้น   เหมือนของ</p><p>พวกมดฉะนั้น,    แต่พวกสัตว์เล็ก   มีมดแดงเป็นต้นนั้น   มาเพื่อต้องการ</p><p>หาเหยื่อในที่ใดแล้วไป,        ประเทศที่สัญจรเช่นนั้น       แม้ของสัตว์ทุก</p><p>จำพวก  ท่านไม่ห้าม.   เพราะฉะนั้น   การถางต้นไม้เป็นต้นในโอกาสนั้น</p><p>ออกปราบให้เตียนแล้วสร้าง  ควรอยู่.   ที่  ๖ สถานเหล่านี้    พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าห้ามไว้ก่อน   เพราะความเอ็นดูสัตว์.</p><p>         บทว่า   <strong>หตฺถีน   วา</strong>   มีความว่า    สถานที่อยู่ประจำก็ดี     สถานที่</p><p>หากินประจำก็ดี    ของช้างโขลง    ย่อมไม่สมควร.    ที่อาศัยของสัตว์ร้าย</p><p>มีสีหะเป็นต้นก็ดี    ทางเดินประจำของพวกสัตว์ร้ายมีสีหะเป็นต้น     ที่หลีก</p><p>ไปหาเหยื่อก็ดี   ไม่สมควร.   แต่ท่านมิได้หมายเอาพื้นที่เป็นที่เที่ยวไปแห่ง</p><p>สัตว์ร้ายเหล่านั่น.</p><p>         สองบทว่า   <strong>เยส    เกสญฺจิ</strong>   มีความว่า     แห่งสัตว์ดิรัจฉานที่ดุร้าย</p><p>แม้จำพวกอื่น.   ที่ ๗ สถานเหล่านี้     เป็นที่มีภัยเฉพาะหน้า    ทรงห้ามไว้</p><p>เพื่อประโยชน์แก่ความปลอดจากอันตรายแห่งภิกษุทั้งหลาย.   สถานที่เหลือ</p><p>เป็นสถานที่มีเหตุขัดข้องด้วยเหตุขัดข้องต่าง ๆ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 417</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า  <strong>ปุพฺพนฺนนิสฺสิต</strong>  มีความว่า   อันอาศัย</p><p>นาบุพพัณชาติ    คือตั้งอยู่ใกล้เคียงนาเพราะปลูกธัญชาติ ๗ ชนิด.    แม้</p><p>ในบทว่า  <strong>อปรนฺนนิสฺสิต</strong>  เป็นต้น  ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.  แต่ในบทว่า</p><p><strong>อปรนฺนนิสฺสิต</strong>    เป็นต้นนี้     ท่านกล่าวไว้ในอรรถกถาทั้งหลายมีกุรุนที</p><p> เป็นต้นว่า   ที่ชื่อว่า   ตะแลงแกง   นั้น  ได้แก่เรือนของเจ้าพนักงาน    คือ</p><p> เรือนของคนมีเวร   ที่เขาสร้างไว้   เพื่อใช้เป็นที่ฆ่าพวกโจร. </p><p>         พื้นที่ลงอาชญาคนผิด     มีการตัดมือและเท้าเป็นต้น    เรียกว่า   ที่</p><p>ทรมานนักโทษ.  ป่าช้าใหญ่   ท่านเรียกว่า  <strong>สุสาน.</strong>  ทางที่คนจะต้องเดิน</p><p>ผ่านไป  คือ  ทางไปมา   ท่านเรียกว่า    ทางสัญจร.    บทที่เหลือชัดเจน</p><p>ทั้งนั้น.                                           </p><p>                         <strong>[ว่าด้วยลักษณะการสร้างกุฎี]</strong></p><p>         ข้อว่า  <strong>น  สกฺกา  โหติ  ยถายุตฺเตน  สกเฏน</strong>  มีความว่า  เป็น</p><p>ที่อันเกวียนซึ่งเทียมด้วยโคถึก ๒ ตัว   ไม่อาจจะจอดล้อข้างหนึ่งไว้ในที่น้ำ</p><p>ตกจากชายคา   ล้อข้างหนึ่งไว้ข้างนอกแล้วเวียนไปได้.   แต่ในกุรุนทีกล่าว</p><p>ว่า   เทียมด้วยโคถึก ๔ ตัว   ก็ดี.</p><p>         หลายบทว่า   <strong>สมนฺตา  นิสฺเสณิยา  อนุปริคนฺตุ</strong>  มีความว่า   เป็น</p><p>ที่ซึ่งคนทั้งหลายผู้ยืนมุงเรือนอยู่ที่บันได  หรือพะอง   ไม่อาจเวียนไปโดย</p><p>รอบด้วยบันได หรือพะองได้,   ในที่มีผู้จองไว้และไม่มีชานรอบ เห็นปานนี้</p><p>ดังกล่าวมาฉะนี้      ไม่ควรให้สร้างกุฎี.     แค่ควรให้สร้างในที่ไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 418</p><p>        สองบท  (ว่า   <strong>อนารมฺภ   สปริกฺกมน</strong>)  นั้น  มาแล้วในพระบาลี</p><p>นั่นแล   โดยปฏิปักขนัยแห่งคำกล่าวแล้ว.   คำเป็นต้นอย่างนี้ว่า   <strong>สยาจิกา</strong></p><p>นาม พระผู้มีพระภาคเจ้า  ตรัสซ้ำเพื่อประกาศเนื้อความแห่งคำว่า <strong>สยาจิกา</strong></p><p>เป็นต้น   ที่ตรัสไวอย่างนี้ว่า   ถ้าภิกษุสร้างกุฎีด้วยอาการขอมาเอง   ในพื้น</p><p>ที่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ. </p><p>         สองบทว่า   <strong>ปโยเค   ทุกฺกฏ</strong>   มีความว่า    ภิกษุดำริว่า    เราจักให้</p><p>สร้างกุฎีที่สงฆ์ไม่แสดงที่ให้ หรือให้ล่วงประมาณ โดยนัยดังตรัสไว้ในบาลี</p><p>อย่างนี้   แล้วลับมีด   หรือขวานเพื่อต้องการนำไม้มาจากป่า   เป็นทุกกฏ.</p><p>เข้าสู่ป่า  เป็นทุกกฏ.  ตัดหญ้าสดในป่านั้น  เป็นปาจิตตีย์พร้อมด้วยทุกกฏ. </p><p>ตัดหญ้าแห้ง  เป็นทุกกฏ.   แม้ในต้นไม้ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน .</p><p>        ประโยคตั้งแต่ต้นอย่างนี้  คือ  ภิกษุถางพื้นที่,   ขุด   โกยดิน  วัด</p><p>เป็นต้นไป   จนถึงปักผัง  (ผูกแผนผัง)   ชื่อว่า   บุพประโยค.    ในบุพ-</p><p>ประโยคนี้    ทุก ๆ แห่ง     ในฐานะแห่งปาจิตตีย์    เป็นปาจิตตีย์กับทุกกฏ</p><p>ในฐานะแห่งทุกกฏ    เป็นเพียงทุกกฏ.     จำเดิมแต่ปักผังนั้นไป    ชื่อว่า</p><p>สหประโยค.</p><p>        ในสหประโยคนั้น  มีวินิจฉัยดังนี้ :-    ในกุฎีที่พึงสร้างด้วยเสาหลาย</p><p>ต้น    ภิกษุให้ยกเสาต้นแรกในกุฎีนั้น    เป็นทุกกฏ.    ในกุฎีที่พึงก่อด้วยอิฐ</p><p>หลายก้อน     ภิกษุก่ออิฐก้อนแรก    เป็นทุกกฏ.     ภิกษุประกอบเครื่อง</p><p>อุปกรณ์ใด ๆ   เข้าด้วยอุบายยอย่านี้.    เป็นทุกกฏ     ทุกประโยคแห่งการ</p><p>ประกอบเครื่องอุปกรณ์นั้น .   เมื่อถากไม้    เป็นทุกกฏทุก ๆ ครั้งที่ยกมือ,</p><p>เมื่อไปเพื่อต้องการถากไม้นั้นเป็นทุกกฏทุก ๆ ย่างเท้า.              </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 419</p><p>         ก็เมื่อภิกษุคิดว่า   เราจักฉาบกุฎีฝาผนังไม้   หรือฝาผนังศิลา  หรือ</p><p>ฝาผนังอิฐ     ชั้นที่สุดแม้บรรณศาลา    พร้อมทั้งฝาและหลังคาที่สร้างแล้ว</p><p>อย่างนี้     แล้วฉาบด้วยปูนขาว    หรือดินเหนียวเป็นทุกกฏทุก ๆ ประโยค,</p><p>เป็นทุกกฏ    ตลอดเวลาที่ยังไม่เป็นถุลลัจจัย.    แต่ทุกกฏนี้   ขยายเพิ่มขึ้น</p><p>ด้วยการฉาบมากครั้งเหมือนกัน.  ไม่เป็นอาบัติ   ในเพราะการระบายสีขาว</p><p>และสีแดงหรือในเพราะจิตรกรรม.</p><p>          ข้อว่า   <strong>เอก   ปิณฺฑ   อนาคเต</strong>   มีความว่า    ในเมื่อการสร้างกุฎี</p><p>ยิ่งไม่ทันถึงก้อนปูนฉาบก้อนหนึ่ง       ซึ่งเป็นก้อนหลังสุดแห่งเขาทั้งหมด</p><p>มีคำอธิบายว่า   ในขณะที่ควรกล่าวได้ว่า  กุฎีจักถึงความสำเร็จด้วย ๒ ก้อน</p><p>ในบัดนี้  ในบรรดา ๒ ก้อนนั้น  เป็นถุลลัจจัยในการใส่ก้อนแรก.</p><p>         ข้อว่า   <strong>ตสฺมึ  ปิณฺเฑ  อาคเต</strong>    มีความว่า   ในเมื่อกุฎีกรรมยัง</p><p>ไม่ถึงก้อนหนึ่งอันใด     เป็นถุลลัจจัย,     เมื่อก้อนนั้นอันเป็นก้อนสุดท้าย </p><p>มาถึงแล้ว   คือ  อันภิกษุใส่แล้ว   วางลงแล้ว   ต้องสังฆาทิเสส  เพราะการ</p><p>ฉาบเชื่อมกันแล้ว.   และอันภิกษุผู้ฉาบอย่างนี้    เมื่อเชื่อมการฉาบด้านใน</p><p>ด้วยการฉาบด้านใน   ทำให้ฝาและหลังคาเนื่องเป็นอันเดียวกัน    หรือเมื่อ</p><p>เชื่อมการฉาบด้านนอกด้วยการฉาบด้านนอกแล้ว   จึงเป็นสังฆาทิเสส       </p><p>         ก็ถ้าภิกษุยังไม่ตั้งทวารพันธ์ (กรอบประตู)  หรือหน้าต่างเลย   ฉาบ</p><p>ด้วยดินเหนียว,   และเมื่อตั้งกรอบประตูและหน้าต่างนั้นแล้วจะขยายโอกาส</p><p>แห่งกรอบประตูและหน้าต่างนั้นใหม่   หรือไม่ขยายก็ตาม    การฉาบยังไม่</p><p>เชื่อมกัน    ยังรักษาอยู่ก่อน.    แต่เมื่อฉาบใหม่พอเชื่อมกันก็เป็นสังฆา-</p><p>ทิเสส.                                             </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 420</p><p>          ถ้ากรอบประตูและหน้าต่างนั้น    ที่ภิกษุติดตั้งไว้   ตั้งอยู่ติดต่อกัน</p><p>กับด้วยการฉาบที่ให้ไว้แต่แรกทีเดียว,     เป็นสังฆาทิเสสตั้งแต่แรกเหมือน</p><p>กัน.  เพื่อป้องกันปลวก   จะฉาบฝาผนัง  ไม่ให้ถึงหลังคาประมาณ ๘ นิ้ว</p><p>ไม่เป็นอาบัติ.   เพื่อป้องกันปลวกเหมือนกัน   จะทำฝาผนังหินภายใต้  ไม่</p><p>ฉาบฝานั้น   ฉาบในเบื้องบน,   การฉาบชื่อว่ายังไม่เชื่อมต่อกัน,    ไม่เป็น</p><p>อาบัติเหมือนกัน. </p><p>          ภิกษุทำหน้าต่างและปล่องไฟด้วยอิฐล้วน    ในกุฎีฝาผนังอิฐ    เป็น</p><p>อาบัติโดยเชื่อมด้วยการฉาบทีเดียว.     ภิกษุฉาบบรรณศาลา,     เป็นอาบัติ</p><p>โดยเชื่อมด้วยการฉาบเหมือนกัน,  เพื่อต้องการแสงสว่างในบรรณศาลานั้น</p><p>จึงฉาบเว้นที่ไว้ประมาณ ๘ นิ้ว,   การฉาบชื่อว่ายังไม่เชื่อมต่อกัน,   ยังไม่ </p><p>เป็นอาบัติเหมือนกัน.</p><p>           ถ้าภิกษุทำในใจว่า    เราได้หน้าต่างแล้ว    จักตั้งตรงนี้   แล้วจึงทำ,</p><p>เมื่อติดตั้งหน้าต่างเสร็จแล้ว    เป็นอาบัติโดยเชื่อมด้วยการฉาบ.    ถ้าภิกษุ</p><p>ทำฝาผนังด้วยดินเหนียว,   เป็นอาบัติในเพราะการเชื่อมกันกับด้วยการฉาบ</p><p>หลังคา.  รูปหนึ่งพักให้เหลือไว้ก้อนหนึ่ง.   อีกรูปอื่นเห็นหนึ่งก้อนที่ไม่ได้</p><p>ฉาบนั้น  ทำในใจว่า  นี้เป็นทุกกฏ  จึงฉาบเสียด้วยมุ่งวัตร  ไม่เป็นอาบัติ</p><p>ทั้งสองรูป.                                                 </p><p>        <strong>[แก้อรรถนี้บทภาชนีย์ว่าด้วยจตุกกะทำให้เป็นอาบัติต่าง ๆ]</strong></p><p>          ๓๖ จตุกกะมีอาทิอย่างนี้ว่า  ภิกขุ  กุฏี  กโรติ    พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ตรัสไว้   เพื่อทรงแสดงชนิดแห่งอาบัติ.    ใน ๓๖ จตุกกะนั้น    พึงทราบ</p><p>อาบัติที่คละกันด้วยอำนาจแห่งทุกกฏและสังฆาทิเสสเหล่านี้         คือทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 421</p><p>เพราะมีผู้จองไว้,  ทุกกฏ   เพราะไม่มีชานรอบ,   สังฆาทิเสส     เพราะทำ</p><p>ล่วงประมาณ,   สังฆาทิเสส   เพราะสงฆ์ไม่ได้แสดงที่สร้างให้. </p><p>        ก็ในคำเป็นต้นว่า  <strong>อาปตฺติ  ทฺวินฺน  สงฺฆาทิเสสาน  ทฺวินฺน  ทุกฺก-</strong></p><p><strong>ฏาน</strong>   บัณฑิตพึงทราบใจความโดยนัยเป็นต้นว่า  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>พร้อมด้วยสังฆาทิเสส ๒ ตัว</p><p>         ก็ในคำเป็นต้นว่า  <strong>โส  เจ  วิปฺปกเต  อาคจฺฉติ</strong>     มีอรรถวินิจฉัย</p><p>ดังต่อไปนี้:-</p><p>             บทว่า   <strong>โส</strong>    ได้แก่  ภิกษุผู้สั่งแล้วหลีกไปเสีย. </p><p>             บทว่า  <strong>วิปฺปกเต</strong>   ได้แก่  เมื่อการสร้างกุฎียังไม่เสร็จ.</p><p>             สองบทว่า  <strong>อญฺสฺส  วา   ทาตพฺพา</strong> มีความว่า พึงสละให้แก่บุคคล</p><p>อื่น   หรือแก่สงฆ์.</p><p>          สองบทว่า  <strong>ภินฺทิตวา  วา  ปุน  กาตพฺพา</strong>   มีความว่า   กุฎีจัดว่าเป็น</p><p>อันรื้อแล้ว  ด้วยเหตุมีประมาณเท่าไร ?  ถ้าเสาฝังลงที่พื้นดิน พึงถอนขึ้น.</p><p>ถ้าตั้งไว้บนหิน  พึงนำออกเสีย.    พึงรื้อผนังแห่งกุฎีที่ก่ออิฐออกเสีย    จน</p><p>ถึงอิฐมงคล  (ศิลาฤกษ์).    โดยสังเขป     กุฎีที่ถูกพังลงให้เรียบเสมอพื้น</p><p>ย่อมจัดว่าเป็นอันรื้อแล้ว     เหนือพื้นดินขึ้นไป    เมื่อยังมีฝาผนังเหลืออยู่</p><p>แม้ประมาณ ๔  นิ้ว  กุฎีจัดว่ายังไม่ได้รื้อเลย   คำที่เหลือในทุก ๆ จตุกกะ</p><p>ปรากฏชัดแล้วทั้งนั้น  แท้จริง  ในจตุกกะทั้งปวงนี้   ไม่มีคำอะไรอื่นที่จะ</p><p>พึงรู้ได้ยาก   ตามแนวแห่งพระบาลีเลย.</p><p>          ก็ในคำว่า  <strong>อตฺตนา   วิปฺปกต</strong>  เป็นต้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-   ที่ชื่อว่า</p><p>ยังกุฎีที่ตนริเริ่มไว้ให้สำเร็จลงด้วยตนเอง    คือ    เมื่อภิกษุใส่ก้อนสุดท้าย  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 422</p><p>เข้าในกุฎีที่คนมีความประสงค์จะให้ถึงความเป็นของสร้างแล้วเสร็จด้วยดิน-</p><p>เหนียวจำนวนมาก   หรือด้วยดินเหนียวผสมแกลบ   ชื่อว่าให้สำเร็จลง.</p><p>         สองบทว่า  <strong>ปเรหิ  ปริโยสาเปติ</strong>    มีความว่า   ใช้คนเหล่าอื่นทาให้</p><p>สำเร็จ   เพื่อประโยชน์แก่ตน </p><p>         ในคำนี้    พึงทราบวินิจฉัยดังนี้ว่า    ก็กุฎีอันตนเอง    หรืออันคน</p><p>เหล่าอื่น   หรือว่าทั้งสองฝ่าย   ทำค้างไว้ก็ตามที,  ก็แล   ภิกษุยังกุฎีนั้นให้</p><p>สำเร็จด้วยตนเองก็ดี  ใช้ให้คนอื่นทำให้สำเร็จก็ดี   ใช้คนที่รวมเป็นคู่  คือ</p><p>ตนเองและคนเหล่าอื่นสร้างให้สำเร็จก็ดี  เพื่อประโยชน์แก่ตน  เป็นสังฆา-</p><p>ทิเสสทั้งนั้น.</p><p>         แต่ในกุรุนที   ท่านกล่าวว่า    ภิกษุ ๒-๓ รูป    รวมกันทำกล่าวว่า</p><p>พวกเราจักอยู่,   ยังรักษาอยู่ก่อน,    ยังไม่เป็นอาบัติ    เพราะยังไม่แจกกัน,</p><p>แจกกันว่า   ที่นี่ของท่าน   แล้วช่วยกันทำ,   เป็นอาบัติ,   สามเณรกับภิกษุ</p><p>ร่วมกันทำ,   ยังรักษาอยู่ตลอดเวลาที่ยังไม่ได้แบ่งกัน,  แจกกันโดยนัยก่อน</p><p>แล้วช่วยกันทำ   เป็นอาบัติแก่ภิกษุ  ดังนี้.                </p><p>                                  <strong>[อนาปัตติวารวรรณนา]</strong></p><p>          ในคำว่า  <strong>อนาปตฺติ   เลเณ</strong>  เป็นต้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-   ไม่เป็นอาบัติ </p><p>แก่ภิกษุผู้กระทำถ้ำแม้ให้ใหญ่          เพราะการฉาบในถ้ำนี้ไม่เชื่อมต่อกัน.</p><p>สำหรับภิกษุผู้กระทำแม้คูหา  คือ  คูหาก่ออิฐก็ดี   คูหาศิลาก็ดี   คูหาไม้ก็ดี</p><p>คูหาดินก็ดี   แม้ให้ใหญ่ก็ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>         บทว่า  <strong>ติณกุฎีกาโย</strong>    มีความว่า    ปราสาทแม้มีพื้น ๗  ชั้น    แต่</p><p>หลังคามุงด้วยหญ้าและใบไม้   ท่านก็เรียกว่า   กุฎีหญ้า.   แต่ในอรรถกถา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 423</p><p>ทั้งหลาย       ท่านเรียกกุฎีที่เขาทำหลังคาให้ประสานกันดุจตาข่าย    ด้วยไม้</p><p>ระแนงทั้งหลายย      แล้วมุงด้วยพวกหญ้าหรือใบไม้นั้นแลว่า    เรือนเล้าไก่</p><p>ไม่เป็นอาบัติในเพราะกุฎีที่เขามุงแล้วนั่น.     จะกระทำเรือนหลังคามุงหญ้า</p><p>แม้ให้ใหญ่    ก็ควร     เพราะว่าภาวะมีการโบกฉาบปูนภายในเป็นต้นเป็น</p><p>ลักษณะแห่งกุฎี.    และภาวะมีโบกฉาบปูนภายในเป็นต้นนั้น    บัณฑิตพึง</p><p>ทราบว่า  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสหมายถึงหลังคาเท่านั้น. </p><p>        ก็คำว่า  หญ้าและใบไม้แห่งโรงจงกรมพังลง...   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย !</p><p>เราอนุญาตเพื่อกำหนดทำการโบกฉาบปูนทั้งภายในและภายนอก   เป็นต้น</p><p>เป็นเครื่องสาธกในกุฎีหญ้านี้.   เพราะฉะนั้น   เรือนหลังใด  มีปีกสองข้าง</p><p>หรือติดยอด  กลม   หรือ  ๔  เหลี่ยมจตุรัสเป็นของที่เขาสร้างโดยสังเขปว่า</p><p>นี้เป็นหลังคาของเรือนหลังนี้   เมื่อการฉาบเชื่อมติดต่อกันกับด้วยการฉาบ</p><p>ฝาผนังของเรือนหลังนั้นแล้ว     เป็นอาบต.     ก็ถ้าว่าภิกษุทั้งหลายมุงด้วย</p><p>หญ้าข้างบน     เพื่อรักษาเครื่องฉาบของเรือนที่มีหลังคาโบกฉาบปูนไว้ทั้ง</p><p>ภายในและภายนอก   ไม่ชื่อว่าเป็นกุฎีหญ้า   ด้วยอาการเพียงเท่านี้.</p><p>         ถามว่า  ก็ในกุฎีหญ้านี้   ไม่เป็นอาบัติ   เพราะสงฆ์ไม่ได้แสดงที่ให้</p><p>และทำล่วงประมาณเป็นปัจจัยเท่านั้น     หรือว่า    แม้เพราะมีผู้จองไว้และ</p><p>ไม่มีชานรอบเป็นปัจจัยเล่า ?</p><p>          ตอบว่า  ไม่เป็นอาบัติ  แม้ในทุก ๆ กรณี.</p><p>           จริงอย่างนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงหมายถึงกุฎีเช่นนี้   จึงตรัสไว้</p><p>ในคัมภีร์ปริวารว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 424</p><p>               <strong>ภิกษุสร้างกุฎี   ซึ่งสงฆ์ไม่แสดงที่ให้  ล่วงประมาณ   มีผู้</strong></p><p><strong>      จองไว้ ไม่มีชานรอบด้วยการขอเอาเอง  ไม่เป็นอาบัติ ปัญหานี้ </strong></p><p><strong>      ท่านผู้ฉลาดทั้งหลาย  คิดกันแล้ว.</strong>                            </p><p>         ส่วนคำที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในบาลีมีอาทิว่า       ภิกษุผู้สร้าง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๓ ตัว  ดังนี้   ตรัสเพราะการไม่สร้างตามที่สั่งไว้เป็นปัจจัย.</p><p>        สองบทว่า  <strong>อญฺสฺสตฺถาย</strong>  มีความว่า ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้สร้าง.</p><p>กุฎี  แม้ไม่ถูกลักษณะของกุฎี   เพื่อประโยชน์แก่ผู้อื่น   คืออุปัชฌาย์ก็ตาม</p><p>อาจารย์ก็ตาม   สงฆ์ก็ตาม</p><p>         ข้อว่า  <strong>วาสาคาร   เปตฺวา  สพฺพตฺถ</strong>     มีความว่า     ภิกษุให้สร้าง</p><p>อาคารอื่น      เว้นอาคารเพื่อประโยชน์เป็นที่อยู่ของตนเสีย     ด้วยตั้งใจว่า</p><p>จักเป็นโรงอุโบสถก็ตาม  เป็นเรือนไฟก็ตาม   เป็นหอฉันก็ตาม   เป็นโรง</p><p>ไฟก็ตาม;    ไม่เป็นอาบัติในเพราะอาคารทั้งหมด    มีโรงอุโบสถเป็นต้น.</p><p>ถ้าแม้นภิกษุนั้น   มีความรำพึงในใจว่า    จักเป็นโรงอุโบสถด้วย    เราจัก</p><p>อยู่ด้วย  ดังนี้    ก็ดี  ว่า   จักเป็นเรือนไฟด้วย   จักเป็นศาลาฉันด้วย...    จัก</p><p>เป็นโรงไฟด้วย     เราจักอยู่ด้วย  ดังนี้     ก็ดี      แม้เมื่อให้สร้างโรงอุโบสถ</p><p>เป็นต้น     เป็นอาบัติแท้.   แต่ในมหาปัจจรี   ท่านกล่าวว่า   ไม่เป็นอาบัติ</p><p>แล้วกล่าวว่า     เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้สร้าง     เพื่อประโยชน์แก่เรือนเป็นที่อยู่</p><p>ของตนเท่านั้น.</p><p>          บทว่า  <strong>อนาปตฺติ</strong>     มีความว่า     ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุบ้า    และแก่</p><p>พวกภิกษุชาวแคว้นอาฬวี  ผู้เป็นต้นบัญญัติเป็นต้น.               </p><p>         ในสมุฏฐานเป็นต้น    พึงทราบวินิจฉัย ดังนี้:-  สิกขาบทนี้  มีสมุฏ-</p><p>ฐาน ๖ เป็นกิริยา.   แท้จริง   สิกขาบทนี้  ย่อมเกิดโดยการกระทำของภิกษุ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 425</p><p>ผู้ให้สงฆ์แสดงที่ให้แล้ว   สร้างให้ล่วงประมาณไป,   เกิดทั้งโดยการทำและ</p><p>ไม่ทำของภิกษุผู้ไม่ให้สงฆ์แสดงที่ให้แล้วสร้าง         เป็นโนสัญญาวิโมกข์</p><p>อจิตตกะ  ปัณณัติวัชชะ กายกรรม วจีกรรม  มีจิต ๓ มีเวทนา ๓ ฉะนี้แล. </p><p>                             <em>กุฏีการสิกขาบทวรรณนา  จบ</em></p><p>                               <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๗</strong></p><p><strong>                                    เรื่องพระฉันนะ</strong></p><p>           [๕๒๑]    โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้า   ประทับอยู่ ณ วัด</p><p>โฆสิตาราม   เขตพระนครโกสัมพี    ครั้งนั้น    คฤหบดีอุปัฏฐากของท่าน</p><p>พระฉันนะได้กล่าวกะท่านว่า     ข้าแต่ท่านผู้เจริญ     ขอพระคุณเจ้าโปรด</p><p>ตรวจดูสถานที่สร้างวิหาร    กระผมจักให้สร้างวิหารถวายพระคุณเจ้า    จึง</p><p>ท่านพระฉันนะ  ให้แผ้วถางสถานที่สร้างวิหาร   ให้โค่นต้นไม้อันเป็นเจดีย์</p><p>ต้นหนึ่ง  ซึ่งชาวบ้าน  ชาวนิคม  ชาวนคร  ชาวชนบท  ชาวรัฏฐะ   พา</p><p>กันบูชา   คนทั้งหลายพากัน   เพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาว่า    ไฉน</p><p>พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร    จึงให้โค่นต้นไม้อันเป็นเจดีย์   ซึ่งชาว</p><p>บ้าน  ชาวนิคม  ชาวนคร  ชาวชนบท  ชาวรัฏฐะ  พากันบูชาเล่า พระ-</p><p>สมณะเชื้อสายพระศากยบุตรเบียดเบียนอินทรีย์ชนิดหนึ่งซึ่งมีชีพ      ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายได้ยินพวกเหล่านั้น  เพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาอยู่   บรรดา</p><p>ผู้ที่มีความมักน้อย   สันโดษ   มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่ต่อ</p><p>สิกขา  ย่อมเพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาว่า   ไฉนท่านพระฉันนะจึงให้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 426</p><p>โค่นต้นไม้อัน เป็นเจดีย์   ซึ่งชาวบ้าน   ชาวนิคม   ชาวนคร   ชาวชนบท</p><p>ชาวรัฏฐะ พากันบูชาเล่า  แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>                    <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระฉันนะว่า  ดูก่อนฉันะ   ข่าวว่า   เธอให้เขาโค่นต้นไม้อันเป็นเจดีย์</p><p>ซึ่งชาวบ้าน   ชาวนิคม  ชาวนคร  ชาวชนบท  ชาวรัฎฐะ   พากันบูชา</p><p>จริงหรือ</p><p>         ท่านพระฉันนะทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจสมณะ   ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ    ไฉนเธอจึงได้ให้โค่นต้นไม้   อันเป็นเจดีย์   ซึ่งชาวบ้าน</p><p>ชาวนิคม  ชาวนคร   ชาวชนบท   ชาวรัฏฐะ   พากันบูชาเล่า   เพราะ</p><p>มนุษย์มีความสำคัญในต้นไม้ว่ามีชีพ  ดูก่อนโมฆบุรุษ   การกระทำของ</p><p>เธอนั่น    ไม่เป็นเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส     หรือ</p><p>เพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว      โดยที่แท้การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น        เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>และเพื่อความเป็นอย่างอี่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>           ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระฉันนะ โดยอเนกปริยาย</p><p>ดังนี้แล้ว   ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 427</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า </p><p>เลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย   ทรง</p><p>กระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์     เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก      เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน ๑  เพื่อกำจัดอาสนะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย                                                  </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้ </p><p>                                      <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>            ๑๑.  ๗.   อนึ่ง  ภิกษุจะให้สร้างวิหารใหญ่    อันมีเจ้าของเฉพาะ</p><p>ตนเอง    พึงนำภิกษุทั้งหลายไปเพื่อแสดงที่     ภิกษุเหล่านั้นพึงแสดงที่</p><p>อันไม่มีผู้จองไว้   อันมีชานรอบ    หากภิกษุให้สร้างวิหารใหญ่    ในที่</p><p>อันมีผู้จองไว้  อันหาชานรอบมิได้    หรือไม่นำภิกษุทั้งหลายไป   เพื่อ</p><p>แสดงที่    เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>                                 <em>เรื่องพระฉันนะ   จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 428</p><p>                                        <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>          [๕๒๒]   วิหารที่ชื่อว่า  ใหญ่     ท่านว่ามีเจ้าของ</p><p>         ที่ชื่อว่า <strong>วิหาร</strong>  ได้แก่  ที่อยู่   ซึ่งโบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายในก็ตาม</p><p>ซึ่งโบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายนอกก็ตาม      ซึ่งโบกฉาบปูนไว้ทั้งภายในทั้ง</p><p>ภายนอกก็ตาม</p><p>          บทว่า  <strong>ให้สร้าง</strong>  คือ  ทำเองก็ตาม   ใช้ให้เขาทำก็ตาม.</p><p>        บทว่า   <strong>อันมีเจ้าของ</strong> คือ มีใคร ๆ คนอื่น  ที่เป็นสตรีก็ตาม  บุรุษ</p><p>ก็ตาม  คฤหัสถ์ก็ตาม  บรรพชิตก็ตาม  เป็นเจ้าของ</p><p>         บทว่า  <strong>เฉพาะตนเอง</strong>  คือ  เพื่อประโยชน์ส่วนตัว.</p><p>         [๕๒๓]   คำว่า  <strong>พึงนำภิกษุทั้งหลายไปเพื่อแสดงที่</strong>   นั้น   ความว่า</p><p>ภิกษุจะสร้างวิหารนั้น   ต้องให้เเผ้วถางสถานที่จะสร้างวิหารเสียก่อน แล้ว</p><p>เข้าใปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า     กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า</p><p>แล้วนั่งกระโหย่ง    ประนมมือกล่าวอย่างนั้นว่า    ท่านเจ้าข้า    ข้าพเจ้าใคร่จะ</p><p>สร้างวิหารใหญ่   อันมีเจ้าของเฉพาะตนเอง   ท่านเจ้าข้า   ข้าพเจ้านั้น     ขอ</p><p>สงฆ์ให้ตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหาร  ดังนี้   พึงขอแม้ครั้งที่สอง   พึงขอแม้</p><p>ครั้งที่สาม  ถ้าสงฆ์ทั้งปวงสามารถจะตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหารได้  สงฆ์</p><p>ทั้งหมดพึงตรวจดู   ถ้าสงฆ์ทั้งปวงไม่สามารถจะตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหาร</p><p>ได้   ภิกษุเหล่าใดในสงฆ์หมู่นั้น     เป็นผู้ฉลาด     สามารถจะรู้ได้ว่าเป็น</p><p>สถานมีผู้จองไว้  หรือเป็นสถานไม่มีผู้จองไว้  เป็นสถานมีชานรอบ  หรือ </p><p>เป็นสถานไม่มีชานรอบ    สงฆ์พึงขอภิกษุเหล่านั้นแล้วสมมติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 429</p><p>                                               <strong>วิธีสมมติ</strong></p><p>         ก็แลสงฆ์พึงสมมติอย่างนี้   คือภิกษุรูปหนึ่ง  ผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึง</p><p>ประกาศให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติทุติยกรรมวาจา  ว่าดังนี้  </p><p>    <strong>กรรมวาจาสมมติภิกษุผู้ตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหาร</strong></p><p>             ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้เป็นผู้ใคร่จะสร้าง</p><p>วิหารใหญ่   อันมีเจ้าของ  เฉพาะตนเอง   เธอขอสงฆ์ให้ตรวจดูสถานที่จะ</p><p>สร้างวิหาร     ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว     สงฆ์พึงสมมติภิกษุ</p><p>ทั้งหลายมีชื่อนี้     และมีชื่อนี้    เพื่อตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหารของภิกษุมี</p><p>ชื่อนี้    นี่เป็นญัตติ  ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้เป็น</p><p>ผู้ใคร่จะสร้างวิหารใหญ่   อันมีเจ้าของเฉพาะตนเอ ง   เธอขอสงฆ์ให้ตรวจ</p><p>สถานที่จะสร้างวิหาร  สงฆ์สมมติภิกษุทั้งหลายชื่อนี้  และมีชื่อนี้   เพื่อ</p><p>ตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหารของภิกษุมีชื่อนี้   การสมมติภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้ </p><p>และมีชื่อนี้   เพื่อตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหารของภิกษุมีชื่อนี้   ชอบแก่ท่าน</p><p>ผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายมีชื่อนี้     และมีชื่อนี้   อันสงฆ์สมมติแล้ว    เพื่อตรวจดูสถานที่จะ</p><p>สร้างวิหารของภิกษุมีชื่อนี้     ชอบแก่สงฆ์    เหตุนั้นจึงนิ่ง    ข้าพเจ้าทรง</p><p>ความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้.                           </p><p>                    <strong>วิธีขอสงฆ์แสดงสถานที่สร้างวิหาร</strong></p><p>              [๕๒๔]  ภิกษุทั้งหลายผู้อันสงฆ์สมมติแล้วเหล่านั้น    พึงไป ณ ที่</p><p>นั้น  ตรวจดูสถานที่จะสร้างวิหาร  พึงทราบว่าเป็นสถานมีผู้จองไว้  หรือ</p><p>เป็นสถานไม่มีผู้จองไว้   เป็นสถานมีชานรอบ  หรือเป็นสถานไม่มีชานรอบ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 430</p><p>ถ้าเป็นสถานมีผู้จองไว้   ทั้งเป็นสถานไม่มีชานรอบ    พึงบอกว่าอย่าสร้าง</p><p>ลงในที่นี้    ถ้าเป็นสถานไม่มีผู้จองไว้  ทั้งมีชานรอบ    พึงแจ้งแก่สงฆ์ว่า</p><p>เป็นสถานไม่มีผู้จองไว้  ทั้งมีชานรอบ    ภิกษุผู้จะสร้างวิหารนั้น    พึงเข้า</p><p>ไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้าภิกษุทั้งหลายผู้แก่พรรษา</p><p>แล้วนั่งกระโหย่งประณมมือ    กล่าวอย่างนี้ว่า    ท่านเจ้าข้า    ข้าพเจ้าใคร่จะ</p><p> สร้างวิหารใหญ่    อันมีเจ้าของ    เฉพาะตนเอง    ท่านเจ้าข้า    ข้าพเจ้านั้น</p><p> ขอสงฆ์ให้แสดงสถานที่จะสร้างวิหาร   พึงขอแม้ครั้งที่สอง    พึงขอแม้ครั้ง</p><p>ที่สาม    ภิกษุรูปหนึ่งผู้ฉลาด    ผู้สามารถ    พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วย </p><p>ญัตติทุติยกรรมวาจาว่าดังนี้:-</p><p>               <strong>กรรมวาจาแสดงสถานที่จะสร้างวิหาร</strong></p><p>         ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้     เป็นผู้ใคร่จะ</p><p>สร้างวิหารใหญ่   อันมีเจ้าของ   เฉพาะตนเอง    เธอขอสงฆ์ให้แสดงสถาน</p><p>ที่จะสร้างวิหาร  ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงแสดงสถานที่</p><p>จะสร้างวิหารแก่ภิกษุมีชื่อนี้   นี่เป็นญัตติ  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้   เป็นผู้ใคร่จะสร้างวิหารใหญ่   อันมีเจ้าของ  เฉพาะตนเอง</p><p>เธอขอสงฆ์ให้แสดงสถานที่จะสร้างวิหาร    สงฆ์แสดงสถานที่จะสร้างวิหาร</p><p>ของภิกษุมีชื่อนี้     การแสดงสถานที่จะสร้างวิหารของภิกษุผู้มีชื่อนี้     ชอบ</p><p>แก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>สถานที่จะสร้างวิหารของภิกษุมีชื่อนี้     อันสงฆ์แสดงแล้ว     ชอบแก่สงฆ์</p><p>เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้.                      </p><p>         [๕๒๕]   ที่ชื่อว่า  <strong>อันมีผู้จองไว้</strong>   คือ   เป็นที่อาศัยของมด  เป็นที่</p><p>อาศัยของปลวก   เป็นที่อาศัยของหนู   เป็นที่อาศัยของงู   เป็นที่อาศัยของ</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 431</p><p>แมลงป่อง  เป็นที่อาศัยของตะขาบ  เป็นที่อาศัยของช้าง   เป็นที่อาศัยของ </p><p>ม้า     เป็นที่อาศัยของเสือโคร่ง    เป็นที่อาศัยuของเสือเหลือง    เป็นที่อาศัย </p><p>ของหมี    เป็นที่อาศัยของสุนัขป่า    เป็นที่อาศัยของสัตว์ดิรัจฉานบางเหล่า</p><p>เป็นสถานใกล้ที่นา   เป็นสถานใกล้ที่ไร่   เป็นสถานใกล้ตะแลงแกง    เป็น</p><p>สถานใกล้ที่ทรมานนักโทษ    เป็นสถานใกล้สุสาน    เป็นสถานใกล้ที่สวน</p><p>เป็นสถานใกล้ที่หลวง  เป็นสถานใกล้โรงช้าง  เป็นสถานใกล้โรงม้า  เป็น</p><p>สถานใกล้เรือนจำ     เป็นสถานใกล้โรงสุรา     เป็นสถานใกล้ที่สุนัขอาศัย</p><p>เป็นสถานใกล้ถนน   เป็นสถานใกล้หนทางสี่แยก   เป็นสถานใกล้ที่ชุมนุม</p><p>ชน  หรือเป็นสถานใกล้ทางเดินไปมา  นี่ชื่อว่าสถานอันมีผู้จองไว้.</p><p>         [๕๒๖]  ที่ชื่อว่า  <strong>อันหาชานรอบมิได้</strong>  คือ   เกวียนที่เขาเทียมวัว</p><p>แล้วตามปกติ   ไม่สามารถจะเวียนไปได้  พะองหรือบันไดก็ไม่สามารถจะ</p><p>ทอดเวียนไปได้โดยรอบ  นี่ชื่อว่าสถานอันหาชานรอบมิได้.</p><p>         [๕๒๗]   ที่ชื่อว่า  <strong>อันไม่มีผู้จองไว้</strong>   คือ    ไม่เป็นที่อาศัยของมด</p><p>ไม่เป็นที่อาศัยของปลวก  ไม่เป็นที่อาศัยของหนู  ไม่เป็นที่อาศัยของงู  ไม่</p><p>เป็นที่อาศัยของแมลงป่อง   ไม่เป็นที่อาศัยของตะขาบ   ไม่เป็นที่อาศัยของ</p><p>ช้าง   ไม่เป็นที่อาศัยของม้า   ไม่เป็นที่อาศัยของเสือโคร่ง    ไม่เป็นที่อาศัย</p><p>ของเสือเหลือง   ไม่เป็นที่อาศัยของหมี    ไม่เป็นที่อาศัยของสุนัขป่า    ไม่</p><p>เป็นที่อาศัยของสัตว์ดิรัจฉานบางเหล่า     ไม่เป็นสถานใกล้ที่นา    ไม่เป็น</p><p>สถานใกล้ที่ไร่   ไม่เป็นสถานใกล้ตะแลงแกง   ไม่เป็นสถานใกล้ที่ทรมาน</p><p>นักโทษ  ไม่เป็นสถานใกล้สุสาน   ไม่เป็นสถานใกล้ที่สวน   ไม่เป็นสถาน</p><p>ใกล้ที่หลวง  ไม่เป็นสถานใกล้โรงช้าง   ไม่เป็นสถานใกล้โรงม้า   ไม่เป็น</p><p>สถานใกล้เรือนจำ  ไม่เป็นสถานใกล้โรงสุรา  ไม่เป็นสถานใกล้ที่สุนัขอาศัย  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 432</p><p>ไม่เป็นสถานใกล้ถนน  ไม่เป็นสถานใกล้หนทางสี่แยก   ไม่เป็นสถานใกล้</p><p>ที่ชุมนุมชน    หรือไม่เป็นสถานใกล้ทางเดินไปมา    นี่ชื่อว่าสถานอันไม่มี</p><p>ผู้จองไว้.</p><p>         [๕๒๘]   ที่ชื่อว่า   <strong>อันมีชานรอบ</strong>  คือ  เกวียนที่เขาเทียมวัวแล้วตาม</p><p>ปกติ  สามารถจะเวียนไปได้  พะองหรือบันใดก็สามารถจะทอดเวียนไปได้</p><p>โดยรอบ  นี่ชื่อว่าสถานอันมีชานรอบ.</p><p>        [๕๒๙]   วิหารที่ชื่อว่า  <strong>ใหญ่ </strong> นั้น  ท่านว่ามีเจ้าของ</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>วิหาร</strong>  ได้แก่  ที่อยู่   ซึ่งโบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายในก็ตาม</p><p>ซึ่งโบกฉาบปูนไว้เฉพาะภายนอกก็ตาม    หรือซึ่งโบกฉาบปูนไว้ทั้งภายใน</p><p>ทั้งภายนอกก็ตาม.</p><p>         บทว่า  <strong>ให้สร้าง</strong>  คือ  ทำเองก็ตาม   ใช้ให้เขาทำก็ตาม</p><p>        พากย์ว่า  หรือไม่นำภิกษุทั้งหลายไปเพื่อแสดงที่  นั้น   คือไม่ให้</p><p>สงฆ์แสดงสถานที่จะสร้างวิหาร  ด้วยญัตติทุติยกรรมวาจาก่อนแล้ว   ทำเอง</p><p>ก็ตาม   ใช้ให้เขาทำก็ตาม   ต้องอาบัติทุกกฏ   ในประโยคที่ทำ   ยังอิฐอีก</p><p>ก้อนหนึ่งจะเสร็จ   ต้องอาบัติถุลลัจจัย   พอเสร็จ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>        บทว่า <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า   สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม      ให้มานัต     เรียกเข้าหมู่    ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว    เพราะฉะนั้น    จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>   คำว่า</p><p><strong>สังฆาทิเสส</strong>  เป็นการขนานนาม   คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล   แม้</p><p>เพราะเหตุนี้   จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 433</p><p>                                      <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p><strong>                    สร้างวิหาร  มีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>          [๕๓๐]  ภิกษุสร้างวิหาร  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จอง</p><p>ไว้ ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว   กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>         ภิกษุสร้างวิหาร   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้   มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>         ภิกษุสร้างวิหาร  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่ </p><p>มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>         ภิกษุสร้างวิหาร  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ๑ ตัว.</p><p>              <strong>สร้างวิหาร  มีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>         ภิกษุสร้างวิหาร  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>         ภิกษุสร้างวิหาร   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว</p><p>         ภิกษุสร้างวิหาร   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มี</p><p>ชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑ ตัว</p><p>         ภิกษุสร้างวิหาร  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  มีชาน</p><p>รอบ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                <strong>สั่งสร้าง  มีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>          [๕๓๑ ]   ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า  ผู้รับคำสั่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 434</p><p>สร้างวิหารให้แก่เธอ   มีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้  ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว   กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๑  ตัว</p><p>            ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า    ผู้รับคำสั่งสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เธอ     มีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้    มีผู้จองไว้    มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๑  ตัว</p><p>              ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      ผู้รับคำสั่งสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เธอ    มีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   ไม่มีผู้จองใว้   ไม่มีชาน</p><p>รอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>              ภิกษุสั่งว่า      จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า    ผู้รับคำสั่งสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เธอ  มีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้    มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ๑  ตัว.</p><p>                     <strong>สั่งสร้าง  มีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>              ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      ผู้รับคำสั่งสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว                                                       </p><p>               ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      ผู้รับคำสั่งสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นทีอันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้อง</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว</p><p>               ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     ผู้รับคำสั่งสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ   ๑ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 435</p><p>           ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      ผู้รับคำสั่งสร้าง</p><p>วิหารให้เเก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ</p><p>ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>                <strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>          [๕๓๒]    ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้เเก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีก</p><p>ไปเสีย  แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า   วิหารนั้น   ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้อง</p><p>ไม่มีผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมี</p><p>พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>๒ ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส ๑ ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า  วิหารนั้น    ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จอง</p><p>ไว้  และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว   กับ</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส  ๑  ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า  วิหารนั้น  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จอง</p><p>ไว้  และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว</p><p>กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๑  ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า  วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องไม่มีผู้จอง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 436</p><p>ไว้  และมีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>                <strong>หลีกไป  ไม่ได้สั่ง  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>         ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า   วิหารนั้น  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จอง</p><p>ไว้  และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า  วิหารนั้น  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จอง</p><p>ไว้   และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์แสดงให้   มีผู้จองไว้   มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า  วิหารนั้น  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องไม่มีผู้จอง</p><p>ไว้  และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ไม่ได้สั่งไว้ว่า  วิหารนั้น    ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องไม่มีผู้จอง</p><p>ไว้   และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>     <strong>หลีกไป   สั่ง  เขาสร้าง  พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>          [๕๓๓]   ภิกษุสั่งว่า  จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 437</p><p>ไปเสีย    แต่ได้สั่งไว้ว่า   วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องไม่มี </p><p>ผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่ </p><p>อันสงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ    ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า</p><p>เขาสร้างวิหารให้แก่เรา   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้  ไม่มี</p><p>ชานรอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์แสดงให้    ต้องไม่มีผู้จองไว้   และมีชานรอบด้วย  หากไม่ไปเอง  หรือ</p><p>ไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้น  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ    ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เรา   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>และต้องไม่มีผู้จองไว้ด้วย     หากไม่ไปเอง    หรือไม่ส่งทูตไปบอก    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ </p><p>          ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย   ผู้รับสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เรา  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชาน</p><p>รอบ   ภิกษุนั้นพึงไปเอง   หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า  ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 438</p><p>แสดงให้  และมีชานรอบด้วย  หากไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ </p><p>          ภิกษุสั่งว่า      จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้</p><p>แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า  เขาสร้างวิหาร</p><p>ให้แก่เรา     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</p><p>หากเธอไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูต  ไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>         <strong>หลีกไป  สั่ง   เขาสร้าง  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างพระวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     เเล้วหลีกไป</p><p>เสีย    แต่ได้สั่งไว้ว่า   วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  ต้องไม่มีผู้จอง</p><p>ไว้   และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อัน</p><p>สงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เรา    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องไม่มีผู้จองไว้  และมีชาน</p><p>รอบด้วย  หากไม่ไปเอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้างวิหาร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 439</p><p>ให้แก่เรา  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุนั้น </p><p>พึงไปเอง    หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า    ต้องไม่มีผู้จองไว้   หากไม่ไปเอง</p><p>หรือไม่ส่งทูตไปบอก  ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>           ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ   ภิกษุนั้นทราบข่าวว่า   เขาสร้าง</p><p>วิหารให้แก่เรา  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ</p><p>ภิกษุนั้นพึงไปเอง  หรือพึงส่งทูตไปบอกว่า   ต้องมีชานรอบ   หากไม่ไป</p><p>เอง  หรือไม่ส่งทูตไปบอก   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า    แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย      ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ   ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>      <strong>ภิกษุผู้สร้างต้องอาบัติ พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>         [๕๓๔]   ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้เเก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีก</p><p>ไปเสีย    แต่ได้สั่งไว้ว่า   วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มี</p><p>ผู้จองไว้  และมีชานรอบด้วย  ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้เเก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่</p><p>อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฎ ๓ ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 440</p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>มิได้แสดงให้   มีผู้จองไว้   มีชานรอบ    ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>๒ ตัว </p><p>           ภิกษุสั่งว่า      จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>มิได้แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>๒ ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      แล้วหลีกไปเสีย</p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>มิได้แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้  มีชานรอบ   ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>๑  ตัว </p><p>         <strong>ภิกษุผู้สร้างต้องอาบัติ  พื้นที่อันสงฆ์แสดงให้</strong></p><p>          ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย   ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดง</p><p>ให้  มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒  ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย     ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้  มีผู้จองไว้  มีชานรอบ  ภิกษุผู้สร้าง  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 441</p><p>           ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า      แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ   ภิกษุผู้สร้าง   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>๑ ตัว                                                                                </p><p>           ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างวิหารให้เเก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>แต่ได้สั่งไว้ว่า    วิหารนั้นต้องมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ต้องไม่มีผู้จองไว้</p><p>และมีชานรอบด้วย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์</p><p>แสดงให้  ไม่มีผู้จองไว้   มีชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                     <strong>ทำค้าง  พื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</strong></p><p>          [๕๓๕ ]   ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้เเก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีก</p><p>ไปเสีย    ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ    ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้</p><p>มีผู้จองไว้   ไม่มีชานรอบ  หากเขาสร้างค้างไว้   เธอกลับมา   พึงให้วิหาร</p><p>นั้นแก่ภิกษุรูปอื่น    หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่    หากเธอไม่ให้เเก่ภิกษุ</p><p>รูปอื่น  หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว    กับอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส ๑  ตัว</p><p>         ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้  มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ   หากเขาสร้างค้างไว้  เธอกลับมา   พึงให้วิหารนั้นแก่ภิกษุรูป</p><p>อื่น  หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   หากเธอไม่ให้เเก่ภิกษุรูปอื่น   หรือไม่</p><p>รื้อเสียแล้วสร้างให้   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๑  ตัว  กับอาบัติสังฆาทิเสส  ๑ ตัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 442</p><p>         ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์มิได้แสดงให้    ไม่มี</p><p>ผู้จองไว้  ไม่มีชานรอบ  หากเขาสร้างค้างไว้   เธอกลับมา   พึงให้วิหารนั้น</p><p>แก่ภิกษุรูปอื่น   หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   หากเธอไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น</p><p>หรือไม่รื้อเสียแล้วสร้างใหม่     ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว    กับอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส ๑  ตัว                                                                         </p><p>          ภิกษุสั่งว่า    จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ      ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ   หากเขาสร้างค้างไว้   เธอกลับมา    พึงให้วิหารนั้นแก่ภิกษุ</p><p>รูปอื่น  หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   หากไม่ให้เเก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่</p><p>รื้อเสียแล้วสร้างใหม่   ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว</p><p>          ภิกษุสั่งว่า     จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย</p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ     ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้    มีผู้จองไว้</p><p>มีชานรอบ  หากเขาสร้างค้างไว้  เธอกลับมา   พึงให้วิหารนั้นแก่ภิกษุรูป</p><p>อื่น  หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่    หากไม่ให้แก่ภิกษุรูปอื่น    หรือไม่รื้อ  </p><p>เสียแล้วสร้างใหม่   ต้องอาบัติทุกกฏ ๑ ตัว</p><p>           ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างวิหารให้แก่ข้าพเจ้า     แล้วหลีกไปเสีย </p><p>ผู้รับคำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ   ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้</p><p>ไม่มีชานรอบ  หากเขาสร้างค้างไว้  เธอกลับมา   พึงให้วิหารนั้นแก่ภิกษุ</p><p>อื่น   หรือพึงรื้อเสียแล้วสร้างใหม่   หากไม่ให้เเก่ภิกษุอื่น    หรือไม่รื้อเสีย </p><p>แล้วสร้างใหม่  ต้องอาบัติทุกกฏ ๑  ตัว                                  </p><p>           ภิกษุสั่งว่า   จงช่วยกันสร้างให้แก่ข้าพเจ้า   แล้วหลีกไปเสีย    ผู้รับ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 443</p><p>คำสั่งสร้างวิหารให้แก่เธอ  ซึ่งมีพื้นที่อันสงฆ์แสดงให้   ไม่มีผู้จองไว้  มี</p><p>ชานรอบ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                <strong>สร้างค้าง  สร้างต่อ</strong></p><p>         [๕๓๖]   วิหารที่ตนสร้างค้างไว้  ภิกษุสร้างต่อให้สำเร็จด้วยตนเอง</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        วิหารที่คนสร้างค้างไว้     ภิกษุให้คนอื่นสร้างต่อให้สำเร็จ     คือ</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        วิหารที่คนอื่นสร้างค้างไว้  ภิกษุสร้างต่อให้สำเร็จด้วยตนเอง    ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        วิหารที่คนอื่นสร้างค้างไว้   ภิกษุให้คนอื่นสร้างต่อให้สำเร็จ    ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>                                   <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>           [๕๓๗]   ภิกษุสร้างถ้ำ  ๑   ภิกษุสร้างคูหา ๑   ภิกษุสร้างกุฎีหญ้า ๑</p><p>ภิกษุสร้างวิหารเพื่อภิกษุอื่น ๑    เว้นอาคารเป็นที่อยู่เสีย     ภิกษุสร้างนอก</p><p>จากนั้น   ๑   ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                        <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๗  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 444</p><p>                              <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๗</strong></p><p>                            <strong>วิหารการสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>         วิหารการสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>    เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-</p><p>             <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระฉันนะ]</strong></p><p>        พึงกราบวินิจฉัย   ในวิหารการสิกขาบทนั้น    ดังต่อไปนี้:-      </p><p>        บทว่า <strong>โกสมฺพิย</strong>  ได้แก่  ใกล้นครที่มีชื่ออย่างนี้.</p><p>        บทว่า <strong>โฆสิตาราเม</strong>  ได้แก่ ที่วิหาร (วัด)  ของท่านโฆสิตเศรษฐี.</p><p>ได้ยินว่า วิหาร (วัด) นั้น    ท่านเศรษฐีนามว่าโฆสิตให้สร้าง    เพราะ-</p><p>ฉะนั้น    จึงเรียกว่า "วัดโฆสิตาราม."</p><p>        บทว่า  <strong>ฉนฺนสฺส</strong>  ได้แก่  พระฉันนะเคยเป็นมหาดเล็กในเวลาพระ-</p><p>พุทธองค์ยังเป็นพระโพธิสัตว์.</p><p>         ข้อว่า  <strong>วิหารวตฺถุ  ภนฺเต  ชานาติ</strong>    มีความว่า    ข้าแต่ท่านผู้เจริญ !</p><p>ท่านโปรดตรวจดูสถานที่สร้างวิหารเถิด.   ก็ในคำว่า <strong>วิหารวตฺถุ</strong>  นี้  ที่ชื่อว่า</p><p>วิหาร  ไม่ใช่วิหารทั้งสิ้น คืออาวาส (ที่อยู่) หลังหนึ่ง.  ด้วยเหตุนั้นนั่นแล</p><p>คฤหบดีอุปัฏฐากของท่านพระฉันนะ   จึงกล่าวว่า  กระผมจักให้สร้างวิหาร</p><p>ถวายพระคุณเจ้า.                                                   </p><p>          ในคำว่า  <strong>เจติยรุกฺข</strong> นี้  มีวินิจฉัยดังนี้:-     ที่ชื่อว่า <strong>เจดีย์</strong>    เพราะ</p><p>อรรถว่า    อันปวงชนทำความเคารพ.   คำว่า  <strong>เจติยรุกฺข</strong>  นี้   เป็นชื่อแห่ง</p><p>เทวสถานทั้งหลายที่ควรแก่การบูชา   ต้นไม้ที่ชาวโลกสมมติว่า เจดีย์ ชื่อว่า</p><p>รุกขเจดีย์.  ที่ชาวบ้านบูชาแล้ว หรือเป็นที่บูชาของชาวบ้าน;   เพราะฉะนั้น  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 445</p><p>ต้นไม้นั้นจึงชื่อว่า  คามปูชิตะ (ที่ชาวบ้านพากันบูชา)   ในบทที่เหลือก็มี</p><p>นัยเช่นนี้.                    </p><p>         อีกอย่างหนึ่ง    ในชนบทและรัฐนี้     ส่วนหนึ่งในรัชสีมาแห่งพระ-</p><p>ราชาพระองค์หนึ่ง  พึงทราบว่า  ชนบท.  แว่นแคว้นทั้งสิ้น   พึงทราบว่า</p><p>รัฐ.    จริงอยู่    ในกาลบางครั้ง    แม้ชาวแว่นแคว้นทั้งสิ้น    ก็ทำการบูชา </p><p>ต้นไม้นั้น.   ด้วยเหตุนั้น  ท่านจึงกล่าวว่า  ที่ชาวแว่นแคว้นพากันบูชาแล้ว.</p><p>         ด้วยบทว่า  <strong>เอกินฺทฺริย</strong>  นี้  พวกชาวบ้านกล่าวหมายเอากายินทรีย์.</p><p>        บทว่า <strong>ชีวสญฺิโน</strong>  คือ  มีความสำคัญว่า  เป็นสัตว์.</p><p>         บทว่า <strong>มหลฺลก</strong>   มีความว่า    ความที่วิหารใหญ่กว่ากุฎีที่ขอเอาเอง</p><p>โดยความเป็นที่มีเจ้าของ  มีอยู่   แก่วิหารนั้น;    เพราะเหตุนั้น    จึงชื่อว่า </p><p><strong>มหัลลกะ.</strong>     อีกอย่างหนึ่ง     เพราะใหัสงฆ์แสดงที่ให้แล้วสร้างแม้ให้เกิน</p><p>ประมาณก็ควร;   ฉะนั้น    วิหารนั้น  จึงชื่อว่า <strong>มหัลลกะ</strong>  เพราะเป็นของ</p><p>ใหญ่กว่าประมาณบ้าง.  ซึ่งวิหารใหญ่นั้น.   ก็เพราะวิหารนั้น มีความใหญ่</p><p>กว่าประมาณนั้นได้ เพราะเป็นของมีเจ้าของนั่นเอง;   ฉะนั้น   เพื่อแสดง</p><p>ใจความนั้น  ท่านพระอุบาลีจึงกล่าวบทภาชนะว่า   วิหารมีเจ้าของ   เรียก</p><p>ชื่อว่า  วิหารใหญ่.</p><p>         คำที่เหลือทั้งหมดพร้อมด้วยสมุฏฐานเป็นต้น.         ผู้ศึกษาพึงทราบ</p><p>โดยนัยดังที่กล่าวแล้วในกุฎีการสิกขาบทนั้นแล.    จริงอยู่    ในสิกขาบทนี้ </p><p>ความแปลกกัน   แต่เพียงความเป็นของมีเจ้าของ   ความไม่มีสมุฏฐานจาก </p><p>การทำ  และความไม่มีกำหนดประมาณเท่านั้น     และจตุกกะลดลงไป    ก็</p><p>เพราะไม่มีกำหนดประมาณ  ฉะนี้แล.</p><p>                           <em>วิหารการสิกขาบทวรรณนา  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 446</p><p>                             <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๘</strong></p><p><strong>                               เรื่องพระทัพพมัลลบุตร</strong></p><p>       [๕๓๘]  โดยสมัยนั้น      พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่    ณ</p><p>พระเวฬุวันวิหาร  อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต   เขตพระ-</p><p>นครราชคฤห์   ครั้งนั้น     ท่านพระทัพพมัลลบุตรมีอายุ ๗ ปี   นับแต่เกิด</p><p>ได้ทำให้เเจ้งซึ่งพระอรหัต  คุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่งซึ่งสาวกจะพึงบรรลุ</p><p>ท่านได้บรรลุแล้วโดยลำดับทั้งหมด  อนึ่ง ท่านไม่มีกรณียกิจอะไรที่ยิ่งขึ้นไป</p><p>หรือกรณียกิจที่ท่านทำเสร็จแล้ว   ก็ไม่ต้องกลับสั่งสมอีก.</p><p>        [๕๓๙]   ครั้งนั้น  ท่านพระทัพพมัลลบุตร  ไปในที่สงัด  หลีกเร้น</p><p>อยู่   ได้มีความปริวิตกแห่งจิตเกิดขึ้นอย่างนี้ว่า    เรามีอายุ ๗ ปี    นับแต่</p><p>เกิด  ได้ทำให้เเจ้งซึ่งพระอรหัต     คุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่งซึ่งสาวกจะ</p><p>พึงบรรลุ   เราได้บรรลุแล้วโดยลำดับทุกอย่าง   อนึ่งเล่า   เราไม่มีกรณียกิจ</p><p>อะไรที่ยิ่งขึ้นไป   หรือกรณียกิจที่ทำเสร็จแล้วก็ไม่ต้องกลับสั่งสมอีก    เรา</p><p>ควรทำการช่วยเหลืออะไรหนอแก่สงฆ์  ลำดับนั้น ท่านพระทัพพมัลลบุตร</p><p>ได้คิดตกลงใจว่า   ผิฉะนั้น   เราควรแต่งตั้งเสนาสนะ    และแจกอาหารแก่</p><p>สงฆ์  ครั้นท่านออกจากที่เร้นในเวลาเย็นแล้ว   เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาค</p><p>เจ้าถึงที่ประทับ  ครั้นถวายบังคม  นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้วได้กราบ      </p><p>ทูลว่า  พระพุทธเจ้าข้า   ข้าพระพุทธเจ้าไปในที่สงัด  หลีกเร้นอยู่ ณ ตำบล</p><p>นี้   ได้มีความปริวิตกแห่งจิตเกิดขึ้นอย่างนี้ว่า   ข้าพระพุทธเจ้ามีอายุ ๗ ปี</p><p>นับแต่เกิด    ได้ทำให้แจ้งซึ่งพระอรหัตแล้ว    คุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง</p><p>ซึ่งสาวกจะพึงบรรลุ  ข้าพระพุทธเจ้าได้บรรลุแล้วโดยลำดับทุกอย่าง  อนึ่ง</p><p>เล่า ข้าพระพุทธเจ้าไม่มีกรณียกิจอะไรที่ยิ่งขึ้นไป   หรือกรณียกิจที่ข้าพระ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 447</p><p>พุทธเจ้าทำเสร็จแล้วก็ไม่ต้องกลับสั่งสมอีก  ข้าพระพุทธเจ้าควรทำการช่วย </p><p>เหลืออะไรหนอแก่สงฆ์     พระพุทธเจ้าข้า     ข้าพระพุทธเจ้าติดตกลงใจ</p><p>ว่า   ผิฉะนั้น    ข้าพระพุทธเจ้าควรแต่งตั้งเสนาสนะและแจกอาหารแก่สงฆ์</p><p>ข้าพระพุทธเจ้าปรารถนาจะแต่งตั้งเสนาสนะ    และแจกอาหารแก่สงฆ์   </p><p>พระพุทธเจ้าข้า </p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  ดีละ  ดีละ  ทัพพะ   ถ้าเช่นนั้น   เธอ</p><p>จงแต่งตั้งเสนาสนะและแจกอาหารแก่สงฆ์เถิด</p><p>          ท่านพระทัพพมัลลบุตรกราบทูลรับสนองแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าว่า</p><p>อย่างนั้นพระพุทธเจ้าข้า.                               </p><p>                <strong>สมมติภิกษุผู้แต่งตั้งเสนาสนะและแจกอาหาร</strong></p><p>         [๕๔๐]   ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา   ใน</p><p>เพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วรับสั่งกะภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ถ้าเช่นนั้น  สงฆ์จงสมมติทัพพมัลล-</p><p>บุตรให้เป็นผู้แต่งตั้งเสนาสนะและแจกอาหาร                                </p><p>                                     <strong>วิธีสมมติ</strong></p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลสงฆ์พึงสมมติอย่างนี้   เบื้องต้นพึงขอ</p><p>ให้ทัพพะรับ  ครั้นแล้วภิกษุผู้ฉลาดผู้สามารถ  พึงประกาศให้สงฆ์ทราบ </p><p>ด้วยญัตติทุติยกรรมวาจาว่าดังนี้:- </p><p>                             <strong>กรรมวาจาสมมติ</strong></p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ถ้าความพรั่งพร้อมของสงฆ์ถึง</p><p>ที่แล้ว    สงฆ์พึงสมมติท่านพระทัพพมัลลบุตร   ให้เป็นผู้แต่งตั้งเสนาสนะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 448</p><p>และแจกอาหาร   นี่เป็นญัตติ    ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า     สงฆ์</p><p>สมมติท่านพระทัพพมัลลบุตร     ให้เป็นผู้แต่งตั้งเสนาสนะและแจกอาหาร</p><p>การสมมติท่านพระทัพพมัลลบุตร         ให้เป็นผู้แต่งตั้งเสนาสนะและแจก</p><p>อาหาร    ชอบแก่ท่านผู้ใด    ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง    ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด</p><p>ท่านผู้นั้นพึงพูด   ท่านพระทัพพมัลลบุตร   อันสงฆ์สมมติให้เป็นผู้แต่งตั้ง</p><p>เสนาสนะและแจกอาหารแล้ว   ชอบแก่สงฆ์   เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรง</p><p>ความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้. </p><p>        [๕๔๑]   ก็แล    ท่านพระทัพพมัลลบุตร    อันสงฆ์สมมติแล้วย่อม</p><p>แต่งตั้งเสนาสนะรวมไว้เป็นพวก ๆ    สำหรับหมู่ภิกษุผู้สม่ำเสมอกัน     คือ</p><p>ภิกษุเหล่าใดเป็นผู้ทรงพระสูตร   ท่านก็แต่งตั้งเสนาสนะรวมภิกษุเหล่านั้น</p><p>ไว้เเห่งหนึ่ง  ด้วยประสงค์ว่าพวกเธอจักซักซ้อมพระสูตรกัน  ภิกษุเหล่าใด</p><p>เป็นผู้ทรงพระวินัย     ท่านก็แต่งตั้งเสนาสนะรวมภิกษุเหล่านั้นไว้แห่งหนึ่ง</p><p>ด้วยประสงค์ว่า   พวกเธอจักวินิจฉัยพระวินัยกัน   ภิกษุเหล่าใดเป็นผู้ทรง</p><p>พระอภิธรรม  ท่านก็แต่งตั้งเสนาสนะรวมภิกษุเหล่านั้นไว้เเห่งหนึ่ง   ด้วย</p><p>ประสงค์ว่า   พวกเธอจักสนทนาพระอภิธรรมกัน    ภิกษุเหล่าใดเป็นผู้ได้</p><p>ฌาน  ท่านก็แต่งตั้งเสนาสนะรวมภิกษุเหล่านั้นไว้เเห่งหนึ่ง   ด้วยประสงค์</p><p>ว่า  พวกเธอจักไม่รบกวนกัน  ภิกษุเหล่าใดชอบกล่าวดิรัจฉานกถา   ยังมี</p><p>การบำรุงร่างกายอยู่มาก    ท่านก็แต่งตั้งเสนาสนะรวมภิกษุเหล่านั้น  ไว้เเห่ง</p><p>หนึ่ง   ด้วยประสงค์ว่าท่านเหล่านี้จักอยู่ด้วยความยินดีแม้นี้    ภิกษุเหล่าใด</p><p>มาในเวลาค่ำคืน ท่านก็เข้าจตุตถฌานมีเตโชกสิณเป็นอารมณ์  แล้วแต่งตั้ง</p><p>เสนาสนะแม้สำหรับภิกษุเหล่านั้นโดยแสงสว่างนั้นนั่นแล     ภิกษุทั้งหลาย </p><p> ย่อมแกล้งมาแม้ในเวลาค่ำคืน     ด้วยประสงค์ว่า     พวกเราจักได้ชมอิทธิ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 449</p><p>ปาฏิหาริย์ของท่านพระทัพพมัลลบุตรดังนี้ก็มี        ภิกษุเหล่านั้นเข้าไปหา </p><p>ท่านพระทัพพมัลลบุตรแล้วพูดอย่างนี้ว่า   พระะคุณเจ้าทัพพะ    ขอท่านจง</p><p>แต่งตั้งเสนาสนะให้พวกกระผม  ท่านพระทัพมัลลบุตรถามภิกษุเหล่านั้น</p><p>อย่างนี้ว่า     ท่านปรารถนาจะอยู่ที่ไหน     กระผมจะแต่งตั้งให้ ณ ที่ไหน</p><p>ภิกษุเหล่านั้นแกล้งอ้างที่ไกล ๆ ว่า  พระคุณเจ้าทัพพะ   ขอท่านจงแต่งตั้ง</p><p>เสนาสนะให้พวกกระผม   ที่ภูเขาคิชฌกูฏ   ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้</p><p>พวกกระผมที่เหวสำหรับทิ้งโจร  ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้พวกกระผม</p><p>ที่กาฬศิลาข้างภูเขาอิสิคิลิ     ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้พวกกระผมที่ถ้ำ</p><p>สัตตบรรณคูหาข้างภูเขาเวภาระ  ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนให้พวกกระผม</p><p>ที่เงื้อมเขาสัปปโสณฑิกะใกล้สีตวัน      ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้พวก</p><p>กระผมที่ซอกเขาโคมฏะ   ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้พวกกระผมที่ซอก</p><p>เขาตินทุกะ       ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้พวกกระผมที่ซอกเขากโปตะ</p><p>ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้พวกกระผมที่ตโปทาราม    ขอท่านจงแต่งตั้ง</p><p>เสนาสนะให้พวกกระผมที่ชีวกัมพวัน    ขอท่านจงแต่งตั้งเสนาสนะให้พวก</p><p>กระผมที่มัททกุจฉิมฤคทายวัน   ท่านพระทัพพมัลลบุตรจึงเข้าจตุตถฌานมี</p><p>เตโชกสิณเป็นอารมณ์    มีองคุลีส่องแสงสว่างเดินนำหน้าภิกษุเหล่านั้นไป</p><p>แม้ภิกษุเหล่านั้นก็เดินตามหลังท่านพระทัพพมัลลบุตรไปโดยแสงสว่างนั้น</p><p>แล    ท่านพระทัพพมัลลบุตรแต่งตั้งเสนาสนะสำหรับภิกษุเหล่านั้น     โดย</p><p>ชี้แจงอย่างนี้ว่า   นี่เตียง    นี่ตั่ง    นั่นฟูก    นี่หมอน    นี่ที่ถ่ายอุจจาระ</p><p>นี่ที่ถ่ายปัสสาวะ    นี่น้ำฉัน    นี่น้ำใช้   นี่ไม้เท้า     นี่ระเบียบกติกาสงฆ์</p><p>ควรเข้าเวลานี้   ควรออกเวลานี้  ครั้นแต่งตั้งเสร็จแล้วกลับมาสู่พระเวฬุวัน </p><p>วิหารตามเดิม. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 450</p><p>                          <strong>เรื่องพระเมตติยะและพระภุมมชกะ</strong> </p><p>         [๕๔๒]   ก็โดยยสมัยนั้นแล    พระเมตติยะและพระภุมมชกะ    เป็น</p><p>พระบวชใหม่   และมีบุญน้อย   เสนาสนะของสงฆ์ชนิดเลวและอาหารอย่าง</p><p>เลว   ย่อมตกถึงแก่เธอทั้งสอง    ครั้งนั้น   ชาวบ้านในพระนครราชคฤห์</p><p>ชอบถวาย    เนยใสบ้าง    น้ำมันบ้าง    แกงที่มีรสดี ๆ บ้าง    ซึ่งจัดปรุง</p><p>เฉพาะพระเถระทั้งหลาย     ส่วนพระเมตติยะและพระภุมมชกะ     เขาถวาย</p><p>อาหารอย่างธรรมดาตามแต่จะหาได้  เป็นชนิดปลายข้าว   มีน้ำส้มเป็นกับ</p><p>เวลาหลังอาหาร    เธอทั้งสองกลับจากบิณฑบาตแล้ว    เที่ยวถามพวกภิกษุ</p><p>ผู้เถระว่า  ในโรงฉันของพวกท่านมีอาหารอะไรบ้าง  ขอรับ  ในโรงฉันของ</p><p>พวกท่านมีอาหารอะไรบ้าง  ขอรับ  พระเถระบางพวกบอกอย่างนี้ว่า พวก</p><p>เรามีเนยใส    น้ำมัน    แกงที่มีรสอร่อย ๆ ขอรับ    ส่วนพระเมตติยะและ</p><p>พระภุมมชกะพูดอย่างนี้ว่า  พวกกระผมไม่มีอะไรเลย  ขอรับ  มีแต่อาหาร</p><p>อย่างธรรมดาตามแต่จะหาได้   เป็นชนิดปลายข้าวมีน้ำส้มเป็นกับ.</p><p>        [๕๔๓]  สมัยต่อมา  คหบดีผู้ชอบถวายอาหารที่ดี   ถวายภัตตาหาร</p><p>วันละ ๔ ที่แก่สงฆ์เป็นนิจภัต    เขาพร้อมด้วยบุตรภรรยาอังคาสอยู่ใกล้ๆ</p><p>ในโรงฉัน    คนอื่น ๆ ย่อมถามด้วยข้าวสุก  กับข้าว   น้ำมัน    แกงที่มีรส</p><p>อร่อย   คราวนั้น   ภัตตุเทสก์   ได้ถวายภัตตาหารของคฤหบดีผู้ชอบถวาย</p><p>อาหารที่ดี  แก่พระเมตติยะและพระภุมมชกะ  เพื่อฉันในวันรุ่งขึ้น   ขณะ</p><p>นั้นท่านคฤหบดีไปสู่อารามด้วยกรณียะบางอย่าง    แล้วเข้าไปหาท่านพระ-</p><p>ทัพพมัลลบุตรถึงที่สำนัก ครั้นนมัสการท่านพระทัพพมัลลบุตรแล้วนั่ง ณ ที่</p><p>ควรส่วนข้างหนึ่ง    ท่านพระทัพพมัลลบุตรยังท่านคฤหบดีผู้นั่งแล้ว    ให้   </p><p>เห็นแจ้ง    ให้สมาทาน    ให้อาจหาญ    ให้ร่าเริงด้วยธรรมีกถา    ครั้นแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 451</p><p>ท่านคฤหบดีได้เรียนถามท่านว่า    ภัตตาหารเพื่อจะฉันในวันพรุ่งนี้ที่เรือน</p><p>ของเกล้ากระผม   พระคุณเจ้าจัดถวายแก่ภิกษุรูปไหน   ขอรับ</p><p>          ท่านพระทัพพมัลลบุตรตอบว่า       อาตมาจัดให้แก่พระเมตติยะกับ</p><p>พระภุมมชกะแล้วจ้ะ                                                     </p><p>          ขณะนั้น  ท่านคฤหบดีได้มีความน้อยใจว่า  ไฉนภิกษุผู้ลามกจักฉัน</p><p>ภัตตาหารในเรือนเราเล่า   แล้วไปเรือนสั่งหญิงคนใช้ไว้ว่า  แม่สาวใช้  เจ้า</p><p>จงจัดอาสนะไว้ที่ซุ้มประตู        แล้วอังคาสภิกษุผู้จะมาฉันภัตตาหารในวัน</p><p>พรุ่งนี้   ด้วยปลายข้าว  มีน้ำส้มเป็นกับ</p><p>          หญิงคนใช้รับคำของท่านคหบดีว่า  อย่างนั้น    เจ้าค่ะ</p><p>          ครั้งนั้น พระเมตติยะและพระภุมมชกะ  กล่าวแก่กันว่า  คุณเมื่อวานนี้ </p><p>ท่านภัตตุเทสก์จัดภัตตาหารในเรือนท่านกัลยาณภัตติกคหบดีให้พวกเรา</p><p>พรุ่งนี้ท่านคหบดีพร้อมด้วยบุตรภรรยาจักอังคาสเราอยู่ใกล้ ๆ คนอื่น ๆ จัก</p><p>ถามด้วยข้าวสุก  กับข้าว  น้ำมัน   แกงที่มีรสอร่อย ๆ   ด้วยความดีใจนั้น</p><p>แล   ตกกลางคืนเธอทั้งสองนั้นจำวัดหลับไม่เต็มตื่น   ครั้นเวลาเช้า   พระ-</p><p>เมตติยะและพระภุมมชกะ    ครองอันตรวาสกแล้ว    ถือบาตรและจีวรเดิน-</p><p>เข้าไปยังนิเวศน์ของกัลยาณภัตติกคหบดี</p><p>          หญิงคนใช้นั้นได้แลเห็นพระเมตติยะและพระภุมมชกะ     กำลังเดิน</p><p>มาแต่ไกล   ครั้นแล้วจึงปูอาสนะถวายที่ซุ้มประตู   แล้วกล่าวว่า   นิมนต์นั่ง</p><p>เจ้าค่ะ</p><p>           จึงพระเมตติยะและพระภุมมชกะนึกว่า   ภัตตาหารจะยังไม่เสร็จเป็น</p><p>แน่   เขาจึงให้เรานั่งพักที่ซุ้มประตูก่อน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 452</p><p>          ขณะนั้นหญิงคนใช้นำอาหารปลายข้าว  ซึ่งมีผักดองเป็นกับ  เข้าไป</p><p>ถวาย    กล่าวอาราธนาว่า   นิมนต์ฉันเถิด   เจ้าค่ะ</p><p>         พ.  น้องหญิง  พวกฉันเป็นพระรับฉันนิจภัต  จ้ะ</p><p>         ญ.   ดิฉันทราบแล้วเจ้าค่ะว่า   พระคุณเจ้าเป็นพระรับฉันนิจภัต  แต่</p><p>เมื่อวานนี้เอง    ท่านคหบดีได้สั่งดิฉันไว้ว่า    แม่สาวใช้   เจ้าจงจัดอาสนะ</p><p>ไว้ที่ซุ้มประตู  แล้วอังคาสภิกษุผู้จะมาฉันภัตตาหารในวันพรุ่งนี้  ด้วยปลาย</p><p>ข้าว  มีน้ำส้มเป็นกับดังนี้   นิมนต์ฉันเถิด   เจ้าค่ะ</p><p>          จึงพระเมตติยะและพระภุมมชกะปรึกษากันว่า   อาวุโส   เมื่อวานนี้</p><p>เอง    ท่านคฤหบดีไปสู่อารามในสำนักพระทัพพมัลลบุตร   พวกเราคงถูก</p><p>พระทัพพมัลลบุตรยุยงในสำนักคหบดีเป็นแน่นอนทีเดียว       เพราะความ</p><p>เสียใจนั้นแล   เธอทั้งสองรูปนั้นฉันไม่ได้ดังใจนึก  ครั้นกลับจากบิณฑบาต</p><p>ถึงอารามในเวลาหลังอาหาร     เก็บบาตรและจีวรแล้ว     นั่งรัดเข่าด้วยผ้า</p><p>สังฆาฎิอยู่ภายนอกซุ้มประตูอาราม   นิ่งอั้น   เก้อเขิน    คอตก    ก้มหน้า</p><p>ซบเซา  ไม่พูดจา                   </p><p>                               <strong>เรื่องภิกษุณีแมตติยา</strong></p><p>          [๕๔๔]   ครั้งนั้นแล        ภิกษุณีเมตติยาเข้าไปหาพระเมตติยะและ</p><p>พระภุมมชกะถึงสำนัก  ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้ว่า  ดิฉันไหว้   เจ้าค่ะ</p><p>          เมื่อนางกล่าวอย่างนั้นแล้ว        พระเมตติยะและพระภุมมชกะก็มิได้</p><p>ทักทายปราศรัย    นางจึงกล่าวว่า   ดิฉันไหว้   เจ้าค่ะ   เป็นครั้งที่สอง   แม้</p><p>ครั้งที่สอง    พระเมตติยะและพระภุมมชกะก็มิได้ทักทายปราศรัย    นางจึง</p><p>ได้กล่าวอีกเป็นครั้งที่สามว่า  ดิฉันไหว้  เจ้าค่ะ  แม้ครั้งที่สาม  พระเมตติยะ</p><p>และพระภุมมชกะก็มิได้ทักทายปราศรัย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 453</p><p>           ภิกษุณีเมตติยาถามว่า  ดิฉันผิดอย่างไรต่อพระคุณเจ้า ๆ ไม่ทักทาย</p><p>ปราศรัยกับดิฉัน  เพื่อประสงค์อะไร   </p><p>            ภิกษุทั้งสองตอบว่า   ก็จริงอย่างนั้นแหละ    น้องหญิง    พวกเราถูก</p><p>พระทัพพมัลลบุตรเบียดเบียนอยู่   เธอยังเพิกเฉยได้</p><p>             เม.  ดิฉันจะช่วยเหลืออย่างไร   เจ้าคะ</p><p>              ภิ.   น้องหญิง    ถ้าเธอเต็มใจช่วย    วันนี้แหละพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ต้องให้พระทัพพมัลลบุตรสึก</p><p>            เม.   ดิฉันจะทำอย่างไร   ดิฉันสามารถจะช่วยเหลือได้ด้วยวิธีไหน</p><p>             ภิ.   มาเถิด     น้องหญิง    เธอจงเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่</p><p>ประทับ   ครั้นแล้วจงกราบทูลอย่างนี้ว่า   พระพุทธเจ้าข้า    กรรมนี้ไม่มิด</p><p>เม้น  ไม่สมควร  ทิศที่ไม่มีภัย   ไม่มีจัญไร ไม่มีอันตราย   บัดนี้กลับมามีภัย </p><p>ีมีจัญไร  มีอันตราย ณ สถานที่ไม่มีลม บัดนี้ กลับมามีลมแรงขึ้น หม่อมฉัน</p><p>ถูกพระคุณเจ้าทัพพมัลลบุตรประทุษร้าย   คล้ายน้ำถูกไฟเผา   พระพุทธ</p><p>เจ้าข้า                                                                                                    </p><p>           ภิกษุณีเมตติยา   รับคำพระเมตติยะและพระภุมมชกะว่า  ตกลงเจ้าคะ</p><p>แล้วเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ    ครั้นถวายบังคมแล้ว     ได้</p><p>ยืนอยู่ ณ ที่ควรข้างหนึ่งกราบทูลว่า   พระพุทธเจ้าข้า   กรรมนี้ไม่มิดเม้น</p><p>ไม่สมควร  ทิศที่ไม่มีภัย  ไม่มีจัญไร  ไม่มีอันตราย  บัดนี้กลับมามีภัย  มี</p><p>จัญไร มีอันตราย ณ  สถานที่ไม่มีลม  บัดนี้กลับมามีลมแรงขึ้น  หม่อมฉัน</p><p>ถูกพระคุณเจ้าทัพพมัลลบุตรประทุษร้าย  คล้ายน้ำถูกไฟเผา  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>     [๕๔๕]  ลำดับนั้น  พระผู้พระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมสงฆ์   ใน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 454</p><p>เพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถาม</p><p>ท่านพระทัพพมัลลบุตรว่า  ดูก่อนทัพพะ   เธอยังระลึกได้หรือว่า   เป็นผู้</p><p>ทำกรรมดังนางภิกษุณีนี้กล่าวหา                                                 </p><p>          ท่านพระทัพพมัลลบุตรกราบทูลว่า  พระพุทธเจ้าข้า  พระองค์ย่อม</p><p>ทรงทราบว่า  ข้าพระพุทธเจ้าเป็นฉันใด</p><p>           แม้ครั้งที่สองแล     พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอบถามท่านพระทัพพ-</p><p>มัลลบุตรว่า  ดูก่อนทัพพะ  เธอยังระลึกได้หรือว่า  เป็นผู้ทำกรรมดังนาง-</p><p>ภิกษุณีนี้กล่าวหา                                                              </p><p>          ท่านพระทัพพมัลลบุตรกราบทูลว่า  พระพุทธเจ้าข้า   พระองค์ย่อม</p><p>ทรงทราบว่า  ข้าพระพุทธเจ้าเป็นฉันใด</p><p>          แม้ครั้งที่สามแล    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอบถามท่านพระทัพพ-</p><p>มัลลบุตรว่า  ดูก่อนทัพพะ  เธอยังระลึกได้หรือว่า  เป็นผู้ทำกรรมดังนาง-</p><p>ภิกษุณีนี้กล่าวหา                                                              </p><p>          ท่านพระทัพพมัลลบุตรกราบทูลว่า  พระพุทธเจ้าข้า   พระองค์ย่อม</p><p>ทรงทราบว่า  ข้าพระพุทธเจ้าเป็นฉันใด                                        I</p><p>          ภ.  ดูก่อนทัพพะ  บัณฑิตย่อมไม่กล่าวแก้คำกล่าวหาเช่นนี้  ถ้าเธอ</p><p>ทำก็จงบอกว่าทำ   ถ้าเธอไม่ได้ทำ   ก็จงบอกว่าไม่ได้ทำ</p><p>          พ.   พระพุทธเจ้าข้า   ตั้งแต่ข้าพระพุทธเจ้าเกิดมา  แม้โดยความฝัน</p><p>ก็ยังไม่รู้จักเสพเมถุนธรรม   จะกล่าวไปไยถึงเมื่อตอนตื่นอยู่เล่า</p><p>          ลำดับนั้นแล   พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งกะภิกษุ ทั้งหลายว่า   ดูก่อน</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล  พวกเธอจงให้ภิกษุณีเมตติยาสึกเสีย   และ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 455</p><p>จงสอบสวนภิกษุเหล่านี้   รับสั่งดังนี้แล้ว    พระองค์เสด็จลุกจากที่ประทับ</p><p>เข้าพระวิหาร                                                </p><p>          หลังจากนั้น  ภิกษุทั้งหลายได้ให้ภิกษุณีเมตติยาสึก  จึงพระเมตติยะ</p><p>และพระภุมนชกะได้เเถลงเรื่องนี้กะภิกษุทั้งหลายว่า   อาวุโสทั้งหลาย    ขอ</p><p>ท่านทั้งหลายอย่าให้ภิกษุณีเมตติยาสึกเลย    นางไม่ผิดอะไร    พวกกระผม</p><p>แค้นเคือง  ไม่พอใจ  มีความประสงค์จะให้ท่านพระทัพพมัลลบุตรเคลื่อน</p><p>จากพรหมจรรย์   จึงได้ให้นางใส่ไคล้</p><p>          ภิกษุทั้งหลายถามว่า     อาวุโสทั้งหลาย   ก็นี่พวกคุณโจที่ท่านพระ-</p><p>ทัพพมัลลบุตรด้วยธรรมีโทษถึงปาราชิก  อันหามูลมิได้หรือ</p><p>          ภิกษุสองรูปนั้นสารภาพว่า  อย่างนั้น    ขอรับ</p><p>          บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ มีความละอาย มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่สิกขา    ต่างพากันเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า    ไฉนพระเมตติยะ</p><p>และพระภุมมชกะ      จึงได้โจที่ท่านพระทัพพมัลลบุตรด้วยธรรมมีโทษถึง</p><p>ปาราชิก    อันหามูลมิได้เล่า     แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า</p><p>                         <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>          ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>เมตติยะและพระภุมมชกะว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอโจท</p><p>ทัพพมัลลบุตร  ด้วยธรรมมีโทษถึงปาราชิก   อันหามูลมิได้  จริงหรือ</p><p>          ภิกษุสองรูปนั้นทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 456</p><p>           พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย   ไฉน</p><p>พวกเธอจงได้โจททัพพมัลลบุตรด้วยธรรมมีโทษถึงปาราชิกอันหามูลมิ-</p><p>ได้เล่า    การกระทำของพวกเธอนั่น   ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของ</p><p>ชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใส</p><p>แล้ว     โดยที่แท้    การกระทำของพวกเธอนั่น      เป็นไปเพื่อความไม่</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของ</p><p>ชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>            ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้า   ทรงติเตียนพระเมตติยะและพระภุมมชกะ</p><p>โดยอเนกปริยาย   ดังนี้แล้ว  ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก  ความ</p><p>เป็นคนบำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความ</p><p>คลุกคลี   ความเกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความ</p><p>มักน้อย  ความสันโดษ ความขัดเกลา ความกำจัด  อาการที่น่าเลื่อมใส</p><p>การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย  แล้วทรงกระทำ</p><p>ธรรมีกถาสมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น     แก่ภิกษุทั้งหลาย</p><p>แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>           ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑ ประการ   คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑  เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก        เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑     เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  </p><p>เพื่อความเลื่อมใสขอชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑      เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   ๑   เพื่อความตั้งมั่นเเห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑                                                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 457</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ก็แล   พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนั้น   ว่าดังนี้:- </p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>            ๑๒. ๘.     อนึ่ง ภิกษุใด     ขัดใจ   มีโทสะ ไม่แช่มชื่น ตามกำจัด</p><p>ซึ่งภิกษุด้วยธรรมมีโทษถึงปาราชิก   อันหามูลมิได้  ด้วยหมายว่า  แม้</p><p>ไฉนเราจะยังเธอให้เคลื่อนจากพรหมจรรย์นี้ได้      ครั้นสมัยอื่นแต่นั้น</p><p>อันผู้ใดผู้หนึ่ง  ถือเอาตามก็ตาม   ไม่ถือเอาตามก็ตาม   แต่อธิกรณ์นั้น</p><p>เป็นเรื่องหามูลมิได้  แลภิกษุยันอิงโทสะอยู่   เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>                   <em>เรื่องพระเมตติยะและพระภุมมชกะ  จบ</em></p><p>                                                   </p><p>                                 <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>           [๕๔๖]  บทว่า  <strong>อนึ่ง</strong>...ใด  ความว่า  ผู้ใด   คือผู้เช่นใด   มีการ</p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  <strong>อนึ่ง</strong>...ใด.</p><p>          บทว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  ความว่า  ที่ข้อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong> เพราะ</p><p>อรรถว่า   ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว   ชื่อว่า    <strong>ภิกษุ</strong>    โดยสมญา   ชื่อว่า</p><p><strong>ภิกษุ</strong>  โดยปฏิญญา   ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า</p><p><strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong></p><p>เพราะอรรถว่า เป็นผู้เจริญ  ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong> เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 458</p><p><strong>ภิกษุ</strong>   เพราะอรรถว่า   เป็นพระเสขะ   ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็น</p><p>พระอเสขะ   ชื่อว่า   <strong>ภิกษุ</strong>   เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อันสงฆ์พ้ร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้  ด้วยญัตติจตุตถกรรม   อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะ  บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น   ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้   ด้วยญัตติจตุตถ-</p><p>กรรมอันไม่กำเริบ ควรแก่ฐานะนี้  ชื่อว่า  ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้ </p><p>         บทว่า <strong>ซึ่งภิกษุ</strong>   หมายภิกษุอื่น.</p><p>          บทว่า   <strong>ขัดใจ</strong>   มีโทสะ   คือโกรธ   ไม่ถูกใจ   ไม่พอใจ   แค้นใจ</p><p>เจ็บใจ.                        </p><p>         บทว่า     <strong>ไม่แช่มชื่น</strong>   คือ    เป็นคนมีใจไม่แช่มชื่น    เพราะความ</p><p>โกรธนั้น   เพราะโทสะนั้น   เพราะความไม่ถูกใจนั้น   และเพราะความไม่</p><p>พอใจนั้น.                                                                  </p><p>         ที่ชื่อว่า   <strong>อันหามูลมิได้</strong>  คือ  ไม่ได้เห็น  ไม่ได้ยิน  ไม่ได้รังเกียจ. </p><p>         บทว่า    <strong>ด้วยธรรมมีโทษถึงปาราชิก</strong>  คือ  ด้วยปาราชิกธรรมทั้ง ๔</p><p>สิกขาบท  สิกขาบทใดสิกขาบทหนึ่ง.</p><p>         บทว่า   <strong>ตามกำจัด</strong>   ได้แก่   โจทเอง   หรือสั่งให้โจท.</p><p>         พากย์ว่า        แม้ไฉนเราจะยังเธอให้เคลื่อนจากพรหมจรรย์นี้ได้</p><p>ความว่า  ให้เคลื่อนจากภิกษุภาพ   ให้เคลื่อนจากสมณธรรม    ให้เคลื่อน</p><p>จากศีลขันธ์   ให้เคลื่อนเจ้าคุณคือตบะ.</p><p>         [๕๔๗]   คำว่า    <strong>ครั้นสมัยอื่นแต่นั้น</strong>     ความว่า    เมื่อขณะคราว</p><p>ครู่หนึ่งที่ภิกษุผู้ถูกตามกำจัดนั้น  ผ่านไปแล้ว.</p><p>         บทว่า   อันผู้ใดผู้หนึ่งถือเอาตามก็ตาม  คือ ภิกษุเป็นผู้ถูกตามกำจัด</p><p>ด้วย เรื่องใด   มีคนเชื่อในเพราะเรื่องนั้นก็ตาม.                                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 459</p><p>         บทว่า   <strong>ไม่ถือเอาตามก็ตาม</strong>  คือ  ไม่มีใคร  ๆ พูดถึง.</p><p>         [๕๔๘]  ที่ชื่อว่า   <strong>อธิกรณ์</strong>   ได้แก่อธิกรณ์ ๔ อย่าง คือวิวาทา-</p><p>ธิกรณ์ ๑   อนุวาทาธิกรณ์ ๑    อาปัตตาธิกรณ์ ๑   กิจจาธิกรณ์ ๑.</p><p>         [๕๔๙]   คำว่า    <strong>แลภิกษุยันอิงโทสะอยู่</strong>    ความว่า    ภิกษุกล่าว</p><p>ปฏิญาณว่าข้าพเจ้าพูดเปล่า ๆ พูดเท็จ  พูดไม่จริง  ข้าพเจ้าไม่รู้   ได้พูดแล้ว.</p><p>         บทว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า  สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม    ให้มานัต     เรียกเข้าหมู่    ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว   เพราะฉะนั้น   จึงตรัสเรียกว่า   <strong>สังฆาทิเสส</strong>   คำว่า</p><p>สังฆาทิเสส     เป็นการขนานนาม   คือ   เป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล</p><p>แม้เพราะเหตุนั้น   จึงตรัสเรียกว่า   สังฆาทิเสส.</p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p><strong>                                ไม่เห็น  โจทว่าได้เห็น</strong></p><p>         [๕๕๐]  ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   ถ้า</p><p>โจทเธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร      อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ  คำพูด.</p><p>                         <strong>ไม่ได้ยิน  โจทว่าได้ยิน</strong></p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า     ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่</p><p>เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร      อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี     สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 460</p><p>                        <strong>ไม่รังเกียจ  โจทว่ารังเกียจ</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้รังเกียจว่า     ภิกษุต้องปาราชิกธรรม      ถ้าโจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้ารังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด.</p><p>                                  <strong>โจทก์ไม่เห็น</strong> </p><p>        [๕๕๑]    ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม    ถ้า</p><p>โจทเธอว่า     ข้าพเจ้าได้เห็นและได้ยิน       ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ      ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร        อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็น   และรังเกียจ    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม     ถ้าโจทเธอ</p><p>ว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น  ได้ยิน   และรังเกียจ     ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 461</p><p>                                <strong>โจทก์ไม่ได้ยิน</strong></p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน   และรังเกียจ    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน   และได้เห็น    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากบุตร     อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า     ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน   รังเกียจ   และได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด.</p><p>                                 <strong>โจทก์ไม่รังเกียจ</strong></p><p>           ภิกษุผู้โจทก์ไม่รังเกียจว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม   ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้ารังเกียจ   และได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์ไม่รังเกียจว่า   ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้ารังเกียจ   และได้ยิน    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 462</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์ไม่รังเกียจว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้ารังเกียจ   ได้เห็น   และได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด. </p><p>                                       <strong>โจทก์เห็น</strong></p><p>           [๕๕๒]   ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม       ถ้า</p><p>โจทเธอว่า   ข้าพเจ้าได้ยิน    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม      ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้ารังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่าน</p><p>ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี     สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม      ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยินและรังเกียจ      ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด.</p><p>                                       <strong>โจทก์ได้ยิน</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า      ภิกษุต้องปาราชิกธรรม      ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้ารังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่าน</p><p>ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี    สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 463</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า     ภิกษุต้องปาราชิกธรรม       ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็น  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่</p><p>เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี     สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า      ภิกษุต้องปาราชิกธรรม      ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้ารังเกียจ   และได้เห็น    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบติสังฆาทิเสส  ทุกๆ คำพูด. </p><p>                                    <strong>โจทก์รังเกียจ</strong></p><p>       ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า      ภิกษุต้องปาราชิกธรรม        ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่าน</p><p>ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า      ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่าน</p><p>ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า      ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็นและได้ยิน  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 464</p><p>                                  <strong>โจทก์เห็น  สงสัย</strong></p><p>          [๕๕๓]  ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม มีความ</p><p>สงสัยในสิ่งที่ได้เห็น      คือเห็นแล้วกำหนดไม่ได้     ระลึกไม่ได้     ลืมเสีย</p><p>ถ้าโจทเธอว่า     ข้าพเจ้าได้เห็นและได้ยิน     ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร         อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม    มีความสงสัยใน</p><p>สิ่งที่ได้เห็น คือเห็นแล้วกำหนดไม่ได้  ระลึกไม่ได้  ลืมเสีย   ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็นและรังเกียจ     ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ  คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   มีความสงสัยใน</p><p>สิ่งที่ได้เห็น  คือเห็นแล้วกำหนดไม่ได้  ระลึกไม่ได้  ลืมเสีย  ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็น     ได้ยิน      และรังเกียจ      ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ  คำพูด            </p><p>                                 <strong>โจทก์ได้ยิน  สงสัย</strong></p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า      ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    มีความสงสัยใน</p><p>เรื่องที่ได้ยิน   คือได้ยินแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย   ถ้าโจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้ยิน   และรังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 465</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆคำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  มีความสงสัยในเรื่อง</p><p>ที่ได้ยิน   คือได้ยินแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย   ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน  และได้เห็น ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  มีความสงสัยในเรื่อง</p><p>ที่ได้ยิน    คือได้ยินแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้  ลืมเสีย   ถ้าโจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน   รังเกียจและได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด.                                                </p><p>                                 <strong>โจทก์รังเกียจ  สังสัย</strong></p><p>          ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     มีความสงสัยใน</p><p>เรื่องที่รังเกียจ    คือรังเกียจแล้วกำหนดไม่ได้    ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย    ถ้า</p><p>โจทเธอว่า      ข้าพเจ้ารังเกียจและได้เห็น      ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร        อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    มีความสงสัยใน</p><p>เรื่องที่รังเกียจ      คือรังเกียจแล้วกำหนดไม่ได้     ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย   ถ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 466</p><p>โจทเธอว่า       ข้าพเจ้ารังเกียจและได้ยิน      ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ        ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร      อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ  คำพูด      </p><p>         ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า     ภิกษุต้องปาราชิกธรรม      มีความสงสัย</p><p>ในเรื่องที่รังเกียจ     คือรังเกียจแล้วกำหนดไม่ได้     ระลึกไม่ได้     ลืมเสีย</p><p>ถ้าโจทเธอว่า  ข้าพเจ้ารังเกียจ   ได้เห็นและได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิก-</p><p>ธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.                                                 </p><p>                    <strong>โจทก์ไม่เห็น  สั่งให้โจทว่าได้เห็น</strong></p><p>        [๕๕๔]  ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   ถ้า</p><p>สั่งให้โจทเธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด.</p><p>                  <strong>โจทก์ไม่ได้ยิน  สั่งให้โจทว่าได้ยิน</strong></p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า    ข้าพเจ้าได้ยิน  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 467</p><p>                 <strong>โจทก์ไม่รังเกียจ  สั่งให้โจทว่ารังเกียจ</strong></p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ไม่รังเกียจว่า   ภิกษุต้องปาราชิกรรม    ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า  ข้าพเจ้ารังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ  คำพูด.</p><p>                         <strong>โจทก์ไม่เห็น  สั่งให้โจท</strong></p><p>         [๕๕๕]  ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   ถ้า</p><p>สั่งให้โจทเธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น   ได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ      ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร        อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น  ได้รังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น  ได้ยิน  ได้รังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 468</p><p>                        <strong>โจทก์ไม่ได้ยิน  สั่งให้โจท</strong>  </p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้ยิน   ได้รังเกียจ    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า  ข้าพเจ้าได้ยิน  ได้เห็น    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้ยินว่า     ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า    ข้าพเจ้าได้ยิน   ได้รังเกียจ   ได้เห็น  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.                                                   </p><p>                      <strong>โจทก์ไม่ได้รังเกียจ  สั่งให้โจท</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้รังเกียจว่า     ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าสั่งให้</p><p>โจทเธอว่า    ข้าพเจ้าได้รังเกียจ    ได้เห็น    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณะก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้รังเกียจว่า  ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้รังเกียจ   ได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 469</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ  คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์ไม่ได้รังเกียจว่า  ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า  ข้าพเจ้าได้รังเกียจ  ได้เห็น  ได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.</p><p>                            <strong>โจทก์ได้เห็น  สั่งให้โจท</strong></p><p>        [๕๕๖]   ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม    ถ้าสั่ง</p><p>ให้โจทเธอว่า  ข้าพเจ้าได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด   </p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม      ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า  ข้าพเจ้าได้รังเกียจ  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี   สังฆกรรม</p><p>ก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม      ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า  ข้าพเจ้าได้ยิน  ได้รังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 470</p><p>                             <strong>โจทก์ได้ยิน  สั่งให้โจท</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า  ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้รังเกียจ     ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม       ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน   ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุกๆ คำพูด </p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า   ภิกษุต้องปาราชิกธรรม   ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่าน</p><p>ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี    สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า  ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้รังเกียจ   ได้เห็น    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกๆ คำพูด.</p><p>                          <strong>โจทก์รังเกียจ  สั่งให้โจท</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า  ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็น  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่าน</p><p>ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี     สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า  ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่าน</p><p>ไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี    สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 471</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม      ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น  ได้ยิน  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด.</p><p>                          <strong>โจทก์เห็น  สงสัย  สั่งให้โจท</strong></p><p>        [๕๕๗]   ภิกษุผู้โจทได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม       มี</p><p>ความสงสัยในสิ่งที่เห็น   คือเห็นแล้วกำหนดไม่ได้    ระลึกไม่ได้    ลืมเสีย </p><p>ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น  ได้ยิน  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   มีความสงสัยใน</p><p>สิ่งที่เห็น  คือเห็นแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย    ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า  ข้าพเจ้าได้เห็น   ได้รังเกียจ   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์ได้เห็นภิกษุผู้กำลังต้องปาราชิกธรรม   มีความสงสัยใน</p><p>สิ่งที่เห็น   คือเห็นแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย   ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้เห็น  ได้ยิน   ได้รังเกียจ  ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 472</p><p>                        <strong>โจทก์ได้ยิน  สงสัย  สั่งให้โจท</strong></p><p>          ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     มีความสงสัยใน</p><p>เรื่องที่ได้ยิน   คือได้ยินแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย     ถ้าสั่งให้</p><p>โจทเธอว่า     ข้าพเจ้าได้ยิน     ได้รังเกียจ     ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า   ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  มีความสงสัยในเรื่อง</p><p>ที่ได้ยิน   คือได้ยินแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย    ถ้าสั่งให้โจท</p><p>เธอว่า   ข้าพเจ้าได้ยิน   ได้เห็น    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์ได้ยินว่า  ภิกษุต้องปาราชิกธรรม  มีความสงสัยในเรื่อง</p><p>ที่ได้ยิน       คือได้ยินแล้วกำหนดไม่ได้      ลืมเสีย      ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า</p><p>ข้าพเจ้าได้ยิน   ได้รังเกียจ   ได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด. </p><p>                        <strong>โจทก์รังเกียจ  สงสัย  สั่งให้โจท</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า   ภิกษุต้องปาราชิกธรรม     มีความสงสัยใน</p><p>เรื่องที่รังเกียจ   คือรังเกียจแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย   ถ้าสั่ง</p><p>ให้โจทเธอว่า   ข้าพเจ้าได้รังเกียจ    ได้เห็น   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ        ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร        อุโบสถก็ดี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 473</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า   ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    มีความสงสัยใน</p><p>เรื่องที่รังเกียจ   คือรังเกียจแล้วกำหนดไม่ได้   ระลึกไม่ได้   ลืมเสีย   ถ้าสั่ง</p><p>ให้โจทเธอว่า     ข้าพเจ้ารังเกียจ     ได้ยิน    ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร       อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์รังเกียจว่า    ภิกษุต้องปาราชิกธรรม    มีความสงสัยใน</p><p>ในเรื่องที่รังเกียจ    คือรังเกียจแล้วกำหนดไม่ได้     ระลึกไม่ได้     ลืมเสีย</p><p>ถ้าสั่งให้โจทเธอว่า  ข้าพเจ้าได้รังเกียจ  ได้เห็น  ได้ยิน   ท่านเป็นผู้ต้อง</p><p>ปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี    สังฆกรรมก็ดี     ไม่มีร่วมกับท่าน      ดังนี้ </p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด.</p><p>                               <strong>ความเห็น  ๔  อย่าง</strong></p><p>        [๕๕๘]     จำเลยเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์       โจทก์มีความเห็นว่า    เป็นผู้</p><p>บริสุทธิ์  ๑</p><p>        จำเลยเป็นผู้บริสุทธิ์   โจทก์มีความเห็นว่า   เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์  ๑</p><p>        จำเลยเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์   โจทก์มีความเห็นว่า  เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์  ๑</p><p>        จำเลยเป็นผู้บริสุทธิ์   โจทก์มีความเห็นว่า  เป็นผู้บริสุทธิ์  ๑.</p><p>        [๕๕๙]  ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง    ย่อมเป็นผู้ไม่</p><p>บริสุทธิ์        ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า      เป็นผู้บริสุทธิ์      ไม่ขอโอกาสต่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 474</p><p>เธอก่อนแล้วโจทเธอ    หมายจะให้เคลื่อน    ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่งย่อมเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์     ถ้า</p><p>ภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า     เป็นผู้บริสุทธิ์     ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจทเธอ</p><p>หมายจะให้เคลื่อน   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                                      </p><p>         ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่งย่อมเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์    ถ้า</p><p>ภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า   เป็นผู้บริสุทธิ์    ไม่ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจทเธอ</p><p>หมายจะด่า  ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติปาจิตตีย์  ในเพราะโอมสวาท*</p><p>          ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่งย่อมเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์     ถ้า</p><p>ภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า     เป็นผู้บริสุทธิ์     ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจทเธอ</p><p>หมายจะด่า   ต้องอาบัติปาจิตตีย์   ในเพราะโอมสวาท.</p><p>         [๕๖๐]   ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง     ย่อมเป็นผู้</p><p>บริสุทธิ์   ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า  เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์    ไม่ขอโอกาสต่อเธอ</p><p>ก่อนแล้วโจทเธอ   หมายจะด่า   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่งย่อมเป็นผู้บริสุทธิ์     ถ้า</p><p>ภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า    เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์   ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจทเธอ</p><p>หมายจะด่า  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>         ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง       ย่อมเป็นผู้บริสุทธิ์</p><p>ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า     เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์    ไม่ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้ว</p><p>โจทเธอ   หมายจะด่า   ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติปาจิตตีย์   ในเพราะ</p><p>โอมสวาท</p><p>  *  โอมสวาท  คือคำพูดเสียดแทงให้เจ็บใจ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 475</p><p>        ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง       ย่อมเป็นผู้บริสุทธิ์ </p><p>ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า       เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์       ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้ว</p><p>โจทเธอ  หมายจะด่า   ต้องอาบัติปาจิตตีย์   ในเพราะโอมสวาท. </p><p>        [๕๖๑]  ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง     ย่อมเป็นผู้ไม่</p><p>บริสุทธิ์    ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า    เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์    ไม่ขอโอกาสต่อเธอ</p><p>ก่อนแล้วโจทเธอ  หมายจะด่า  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง      ย่อมเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์ </p><p>ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า      เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์       ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้ว</p><p>โจทเธอ  หมายจะด่า  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>         ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง       ย่อมเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์</p><p>ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า    เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์      ไม่ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้ว</p><p>โจทเธอ   หมายจะด่า    ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติปาจิตตีย์   ในเพราะ</p><p>โอมสวาท</p><p>         ภิกษุต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง  ย่อมเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์  ถ้า</p><p>ภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า   เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์    ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจทเธอ</p><p>หมายจะด่า  ต้องอาบัติปาจิตตีย์  ในเพราะโอมสวาท.</p><p>         [๕๖๒]  ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง     ย่อมเป็นผู้</p><p>บริสุทธิ์     ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า   เป็นผู้บริสุทธิ์    ไม่ขอโอกาสต่อเธอก่อน</p><p>แล้วโจทเธอ  หมายจะด่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง       ย่อมเป็นผู้บริสุทธิ์</p><p>ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า   เป็นผู้บริสุทธิ์     ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจทเธอ</p><p>หมายจะด่า  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 476</p><p>        ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง       ย่อมเป็นผู้บริสุทธิ์</p><p>ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า    เป็นผู้บริสุทธิ์     ไม่ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจท</p><p>เธอ หมายจะด่า  ต้องอาบัติทุกกฏ   กับอาบัติปาจิตตีย์  ในเพราะโอมสวาท</p><p>         ภิกษุไม่ต้องปาราชิกธรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง       ย่อมเป็นผู้บริสุทธิ์ </p><p>ถ้าภิกษุผู้โจทก์เห็นว่า   เป็นผู้บริสุทธิ์    ขอโอกาสต่อเธอก่อนแล้วโจทเธอ</p><p>หมายจะด่า  ต้องอาบัติปาจิตตีย์   ในเพราะโอมสวาท.</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๕๖๓]  ภิกษุจำเลยเป็นผู้บริสุทธิ์     ภิกษุโจทก์มีความเห็นว่าเป็นผู้</p><p>ไม่บริสุทธิ์  ๑  ภิกษุจำเลยเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์    ภิกษุโจทก์มีความเห็นว่าเป็น</p><p>ผู้ไม่บริสุทธิ์  ๑  ภิกษุวิกลจริต ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                                      <em>สิกขาบทที่ ๘  จบ</em></p><p>                               <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๘</strong></p><p>                          <strong>ปฐมทุฏฐโทสสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>       ทุฏฐโทสสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา</strong> เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>      พึงทราบวินิจฉัยในทุฏฐโทสสิกขาบทนั้น   ดังนี้</p><p>                        <strong>[ประวัติพระเวฬุวันวิหาร]</strong>    </p><p>        คำว่า  <strong>เวฬุวัน</strong>  ในคำว่า  <strong>เวฬุวเน  กลนฺทกนิวาเป</strong>  เป็นชื่อแห่ง</p><p>อุทยานนั้น.   ได้ยินว่า   อุทยานนั้นได้ล้อมรอบไปด้วยกอไผ่และกำแพงสูง</p><p>๑๘ ศอก    ประกอบด้วยเชิงเทิน (ซุ้มประตู)   และป้อม    มีสีเขียวชอุ่ม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 477</p><p>เป็นที่รื่นรมย์ใจ.  ด้วยเหตุนั้น  จึงเรียกกันว่า   เวฬุวัน.  อนึ่ง  ชนทั้งหลาย</p><p>ได้ให้เหยื่อแก่พวกกระแตในอุทยานนี้,  ด้วยเหตุนั้น  อุทยานนั้น  จึงชื่อว่า</p><p>กลันทกนิวาปะ.</p><p>        ได้ยินว่า   ในกาลก่อน   พระราชาพระองค์หนึ่ง   ได้เสด็จประพาส</p><p>ณ อุทยานนั้นทรงมึนเมาเพราะน้ำจัณฑ์แล้ว    บรรทมหลับกลางวัน.   แม้</p><p>บริวารของพระองค์  ก็พูดกันว่า  พระราชาบรรทมหลับแล้ว    ถูกดอกไม้</p><p>และผลไม้เย้ายวนใจอยู่       จึงพากันหลีกไปทางโน้นทางนี้.      ขณะนั้น</p><p>งูเห่า   เลื้อยออกมาจากต้นไม้มีโพรงต้นใดต้นหนึ่ง   เพราะกลิ่นสุรา  เลื้อย</p><p>มุ่งหน้าตรงมาหาพระราชา   รุกขเทวดาเห็นงูเห่านั้นแล้วคิดว่า  เราจักถวาย </p><p>ชีวิตแด่พระราชา   จึงแปลงเพศเป็นกระแตมาทำเสียงร้องที่ใกล้พระกรรณ</p><p>แห่งพระราชา.    พระราชาทรงตื่นบรรทม.    งูก็เลื้อยกลับไป.    ท้าวเธอ</p><p>ทอดพระเนตรเห็นเหตุนั้นแล้ว   ทรงดำริว่า   กระแตนี้ให้ชีวิตเรา   จึงเริ่ม</p><p>ต้นเลี้ยงเหยื่อแก่กระแตทั้งหลาย   และทรงให้ประกาศพระราชทานอภัยแก่</p><p>ฝูงกระแตในอุทยานนั้น     เพราะฉะนั้น    เวฬุวันนั้น     จึงถึงอันนับว่า</p><p>กลันทกนิวาปะ  (เป็นที่เลี้ยงเหยื่อแก่กระแต)   จำเดิมแต่กาลนั้นมา.    แท้</p><p>จริง  คำว่า  กลันทกะ  นี้   เป็นชื่อของพวกกระรอกกระแต.</p><p>                    <strong>[แก้อรรถเรื่องพระทัพพมัลลบุตร]</strong></p><p>        คำว่า  <strong>ทัพพะ</strong>  เป็นนามแห่งพระเถระนั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>มลฺลปุตฺโต</strong>  แปลว่า  เป็นโอรสของเจ้ามัลลราช.</p><p>        คำว่า  <strong>ชาติยา  สตฺตวสฺเสน อรหตฺต  สจฺฉิกต</strong>  มีความว่า  ได้ยิน</p><p>ว่า  พระเถระบัณฑิตพึงทราบว่า  มีอายุเพียง ๗ ขวบ  เมื่อบรรพชา   ได้</p><p>ความสังเวชแล้วบรรลุพระอรหัตผล  ในขณะปลงผมเสร็จนั่นเทียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 478</p><p>        คำว่า  <strong>ยงฺกกิญฺจ  สาวเกน  ปตฺตพฺพ  สพฺพ  เตน  ปตฺตพฺพ</strong>  มีความว่า</p><p>คุณชาตินี้   คือ  วิชชา ๓   ปฏิสัมภิทา ๔   อภิญญา  ๖   โลกุตรธรรม ๙</p><p>ชื่อว่า  อันสาวกพึงบรรลุ,    คุณชาตินั้น   ย่อมเป็นอันพระเถระนั้นบรรลุ</p><p>แล้วทุกอย่าง. </p><p>        คำว่า  <strong>นตฺถิ  จสฺส  กิญฺจิ  อุตฺตริกรณีย</strong>   มีความว่า  บัดนี้    กิจที่</p><p>จะพึงทำให้ยิ่งขึ้นไปน้อยหนึ่ง  ไม่มีแก่พระเถระนั้น   เพราะกิจ ๑๖ ประการ</p><p>ในอริยสัจ  ๔  อัน ท่านกระทำเสร็จแล้วด้วยมรรค  ๔.</p><p>          คำว่า  <strong>กตสฺส  วา  ปฏิจโย</strong>    มีความว่า    แม้การจะเพิ่มเติมกิจที่</p><p>กระทำเสร็จแล้วนั้นก็ไม่มี     เหมือนกับผ้าที่ซักแล้ว      ไม่ต้องซักซ้ำอีก</p><p>เหมือนของหอมที่บดแล้ว  ไม่ต้องบดซ้ำอีก  และเหมือนดอกไม้ที่บานแล้ว</p><p>ไม่กลับบานอีกฉะนั้นแล.</p><p>         บทว่า  <strong>รโหคตสฺส</strong>  ได้แก่  ไปในที่สงัด. </p><p>         บทว่า  <strong>ปฏิสลฺลีนสฺส</strong>  ได้แก่  หลีกจากอารมณ์นั้น ๆ  แล้วเร้นอยู่.</p><p>มีคำอธิบายว่า   ถึงความเป็นผู้โดดเดี่ยว.</p><p>       ข้อว่า    <strong>อถโข  อายสฺมโต  ทพฺพสฺส  มลฺลปุตฺตสฺส  เอตทโหสิ  </strong></p><p><strong>ยนฺนูนาห  สงฺฆสฺส  เสนาสนญฺจ  ปญฺาเปยฺย  ภตฺตานิ  จ  อุทฺทิเสยฺย</strong></p><p>มีความว่า ได้ยินว่า พระเถระเห็นว่า  กิจของตนกระทำเสร็จแล้ว  จึงดำริว่า</p><p>เรายังทรงไว้ซึ่งสรีระสุดท้ายอันนี้,  ก็แลสรีระสุดท้ายนั้น   ดำรงอยู่ในทาง</p><p>แห่งความเป็นของไม่เที่ยง  ไม่นานนักก็จะดับไปเป็นธรรมดา  ดุจประทีป</p><p>ตั้งอยู่ทางลมฉะนั้น,    เราควรจะกระทำการขวนขวายแก่สงฆ์     ตลอดเวลา</p><p>ที่ยังไม่ดับ  อย่างไรหนอแล ?   พลางพิจารณาเห็นอย่างนั้นว่า  เหล่ากุลบุตร</p><p>เป็นอันมาก    ในแคว้นนอกทั้งหลาย    บวชไม่ได้เห็นพระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 479</p><p>เลย,    ท่านเหล่านั้น    ย่อมพากันมาแม้จากที่ไกล    ด้วยหวังใจว่า    เรา</p><p>ทั้งหลายจักเฝ้าแหน  จักถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้า  บรรดากุลบุตรนั้น</p><p>เสนาสนะไม่เพียงพอแก่ท่านพวกได,     ท่านพวกนั้น       ต้องนอนแม้บน</p><p>แผ่นศิลา,  ก็แล  เราย่อมอาจเพื่อนิรมิตเสนาสนะ มีปราสาท วิหาร  เพิงพัก</p><p>เป็นต้น    พร้อมทั้งเตียงตั้งและเครื่องลาดให้ตามอำนาจความปรารถนาของ</p><p>กุลบุตรเป็นอันมากเหล่านั้น     ด้วยอานุภาพของตน      และในวันรุ่งขึ้น</p><p>บรรดากุลบุตรเหล่านี้     บางเหล่ามีกายเหน็ดเหนื่อยเหลือเกิน,    กุลบุตร</p><p>พวกนั้นจะยืนข้างหน้าภิกษุทั้งหลาย          แล้วให้เเจกแม้ซึ่งภัตตาหารด้วย</p><p>คารวะหาได้ไม่,      ก็เราแลอาจแจกแม้ซึ่งภัตตาหารแก่กุลบุตรเหล่านั้นได้.</p><p>ครั้งนั้นแล  ท่านพระทัพพมัลลบุตรผู้พิจารณาอยู่อย่างนี้   ได้มีความตกลง</p><p>ใจนี้ว่า   ผิฉะนั้น     เราควรแต่งตั้งเสนาสนะ  และแจกภัตตาหารแก่สงฆ์.</p><p>        ถามว่า   ก็ฐานะทั้ง ๒ ประการนี้    ควรแก่ภิกษุผู้ตามประกอบแต่</p><p>ความยินดีในการพูดเป็นต้น   มิใช่หรือ ?   ส่วนท่านพระทัพพมัลลบุตรนี้</p><p>เป็นพระขีณาสพ  ไม่มีความยินดีในธรรมเป็นเครื่องเนิ่นช้า,  เพราะเหตุไร</p><p>ฐานะ ๒ ประการนี้   จึงปรากฎแจ่มแจ้งแก่ท่านผู้มีอายุนี้เล่า ? </p><p>          ตอบว่า    เพราะความปรารถนาในปางก่อนกระตุ้นเตือน.</p><p>        ได้ยินว่า  พระพุทธเจ้าทุกพระองค์    ทรงมีเหล่าพระสาวกผู้บรรลุ</p><p>ฐานันดรนี้เหมือนกัน,   และท่านพระทัพพมัลลบุตรนี้    เกิดชาติปางหลัง</p><p>ในตระกูลใดตระกูลหนึ่ง    ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่า</p><p>ปทุมุตตระ เห็นอานุภาพของภิกษุผู้บรรลุฐานันดรนี้   นิมนต์พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าพร้อมด้วยภิกษุ ๖๘๐,๐๐๐ รูป  ถวายมหาทานตลอด ๗ วัน  แล้ว</p><p>หมอบลงแทบบาทมูล     ได้กระทำความปรารถนาว่า    ในกาลแห่งพระ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 480</p><p>พุทธเจ้าเช่นกับพระองค์บังเกิดขึ้นในอนาคต    แม้ข้าพระองค์   พึงเป็นผู้</p><p>แต่งตั้งเสนาสนะและภัตตุทเทสกะ        เหมือนสาวกของพระองค์ผู้มีชื่อนี้.</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอดส่องอนาคตังสญาณไป   ได้ทอดพระเนตรเห็น</p><p>แล้ว.     ก็แลครั้นทอดพระเนตรเห็นแล้ว   จึงได้ทรงพยากรณ์ว่า   โดยกาล</p><p>ล่วงไปแห่งแสนกัปแต่กัปนี้        พระพุทธเจ้าทรงพระนามว่าโคดมจักทรง</p><p>อุบัติขึ้น.   ในกาลนั้นท่านจักเกิดเป็นบุตรของมัลลกษัตริย์นามว่า   ทัพพะ</p><p>มีอายุ ๗ ขวบโดยกำเนิด    จักออกบรรพชา    แล้วกระทำให้แจ้งซึ่งพระ-</p><p>อรหัตผล  และจักได้ฐานันดรนี้.     จำเดิมแต่นั้นมาท่านบำเพ็ญกุศลมีทาน</p><p>ศีล    เป็นต้นอยู่    ได้เสวยสมบัติในเทวดาและมนุษย์    ในกาลแห่งพระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าของเรา        ได้กระทำให้แจ้งพระอรหัตผลเช่นกับพระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าพระองค์นั้นทรงพยากรณ์แล้วนั่นแล.    ลำดับนั้น       เมื่อท่าน</p><p>พระทัพพมัลลบุตรผู้อยู่ในที่สงัด  ดำริอยู่ว่า  เราพึงทำการขวนขวายแก่สงฆ์</p><p>อย่างไรหนอแล    ฐานะ ๒ นี้ปรากฎแจ่มแจ้งแล้ว    เพราะความปรารถนา</p><p>ในปางก่อนนั้น  กระตุ้นเตือน  ฉะนี้แล.</p><p>        ครั้งนั้น  ท่านได้มีความรำพึงนี้ว่า  เราแล  ไม่เป็นอิสระในตนเอง,</p><p>เราอยู่ในสำนักเดียวกับพระศาสดา,       ถ้าหากพระผู้มีพระภาคเจ้าจักทรง</p><p>อนุญาตให้เราไซร้,   เราจักสมาทานฐานะทั้ง ๒ นี้  แล้วได้เข้าไปเฝ้าพระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า.    เพราะเหตุนั้น    พระธรรมสังคาหกาจารย์จึงได้กล่าวว่า</p><p><strong>อถโข  อายสฺมา ทพฺโพ  มลฺลปุตฺโต  ฯ เป ฯ  ภตฺตานิ  จ  อุทฺทิสิตุ</strong></p><p>ดังนี้.</p><p>       ครั้งนั้น      พระผู้มีพระภาคเจ้า    ทรงยังท่านพระทัพพมัลลบุตรนั้น </p><p>ให้รื่นเริงด้วยพระดำรัสว่า   ดีละ  ดีแล้ว    ทัพพะ !   จึงตรัสว่า    ดูก่อน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 481</p><p>ทัพพะ !     ถ้าเช่นนั้น     เธอจงแต่งตั้งเสนาสนะและแจกภัตตาหารแก่สงฆ์</p><p>เถิด,   เพราะว่า  ภิกษุผู้ห่างไกลจากการลำเอียงเพราะอคติเห็นปานนี้  ย่อม</p><p>สมควรจัดการฐานะทั้ ง  ๒ นี้.  </p><p>        สองบทว่า <strong>ภควโต  ปจฺจสฺโสสิ</strong>   มีความว่า ท่านพระทัพพมัลลบุตร</p><p>กราบทูลรับสนองพระดำรัสของพระผู้มีพระภาคเจ้า  คือ  ทูลรับสนองตรง</p><p>พระพักตร์.  มีคำอธิบายว่า  ทูลรับสนองตอบ.</p><p>        ในคำว่า  <strong>ปม   ทพฺโพ   ยาจิตพฺโพ</strong>  นี้  มีคำถามว่า    พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าทรงให้ขอ   เพราะเหตุไร ?</p><p>        ตอบว่า  เพื่อจะป้องกันความครหานินทา.</p><p>        จริงอยู่  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเห็นว่า   ในอนาคต   อุปัทวะใหญ่</p><p> จักบังเกิดแก่ทัพพะ      ด้วยอำนาจแห่งภิกษุชื่อเมตติยะและภุมมชกะเพราะ</p><p>อาศัยฐานะนี้,    บรรดาภิกษุเหล่านั้น  บางพวกจักตำหนิว่า  ท่านทัพพะนี้ </p><p>เป็นผู้นิ่งเฉย,  ไม่ทำการงานของตน  มาจัดการฐานะเช่นนี้เพราะเหตุไร ?</p><p>ลำดับนั้น    ภิกษุพวกอื่นจักกล่าวว่า    โทษอะไรของท่านผู้นี้,    ท่านผู้นี้ </p><p>อันภิกษุเหล่านั้นแลขอตั้งแล้ว,   เธอจักพ้นจากความครหานินทาด้วยอาการ</p><p> อย่างนี้.    แม้ครั้นให้ขอเพื่อเปลื้องความครหาอย่างนี้แล้ว   เพราะเมื่อภิกษุ</p><p>ที่สงฆ์ไม่ได้สมมติซ้ำอีก  กล่าวคำอะไร ๆ ในท่ามกลางสงฆ์จะเกิดการบ่นว่า</p><p> เป็นธรรมดาว่า   เพราะเหตุไร  ท่านผู้นี้จึงกระทำเสียงดัง   แสดงความเป็น</p><p>ใหญ่ในท่ามกลางสงฆ์เล่า ?   แต่เมื่อภิกษุที่สงฆ์สมมติแล้วพูด  จะมีผู้กล่าว</p><p>ว่า    พวกท่านอย่าได้พูดอะไร ๆ,  ท่านผู้นี้สงฆ์สมมติแล้ว   จงพูดได้ตาม</p><p>สบายเถิด, และภิกษุผู้กล่าวตู่ผู้ที่สงฆ์มิได้สมมติด้วยคำไม่จริง เป็นอาบัติเบา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 482</p><p>เพียงทุกกฏ.  แต่ผู้กล่าวตู่ภิกษุที่สงฆ์สมมติแล้ว   เป็นอาบัติปาจิตตีย์ที่หนัก</p><p>กว่า,  ทีนั้นภิกษุที่สงฆ์สมมติแล้ว   จะเป็นผู้ถูกพวกภิกษุแม้ผู้จองเวรกำจัด</p><p>ได้ยากยิ่ง  เพราะเป็นอาบัติหนัก   ฉะนั้น  เพื่อจะให้สงฆ์สมมติท่านผู้มีอายุ</p><p>นั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า  พยตฺเตน  ภิกฺขุนา   เป็นต้น. </p><p>           ถามว่า   ก็การให้สมมติ ๒ อย่าง   แก่ภิกษุรูปเดียวควรหรือ ?</p><p>           ตอบว่า   มิใช่แต่เพียง ๒ อย่างเท่านั้น,   ถ้าสามารถ    จะให้สมมติ</p><p>ทั้ง ๑๓ อย่าง  ก็ควร.  แต่เมื่อภิกษุทั้งหลายไม่สามารถ  แม้สมมติอย่างเดียว</p><p>ก็ไม่สมควรให้แก่ภิกษุ ๒ หรือ ๓ รูป.</p><p>          บทว่า  สภาคาน  มีความว่า  ผู้เสมอกันด้วยคุณ    ไม่ใช่ผู้เสมอกัน</p><p>โดยเป็นมิตรสนิทสนมกัน.    ด้วยเหตุนั้นนั่นแล    พระผู้มีพระภาคเจ้าจึง</p><p>ตรัสว่า  เย   เต  ภิกฺขู   สุตฺตนฺติกา  เตส  เอกชุณ    เป็นต้น.  ก็ภิกษุ</p><p>ผู้ทรงพระสูตรมีจำนวนเท่าใด,    ท่านทัพพะคัดเลือกภิกษุเหล่านั้นแต่งตั้ง</p><p>เสนาสนะอันสมควรแก่ภิกษุเหล่านั้นแลรวมกัน,       แก่พวกภิกษุที่เหลือ</p><p>ก็อย่างนั้น.                                                        </p><p>        บทว่า    <strong>กายทฬฺหีพหุลา</strong>    ได้แก่     เป็นผู้มากไปด้วยการกระทำ</p><p>ร่างกายให้แข็งแรง,   อธิบายว่า   เป็นผู้มากไปด้วยการบำรุงร่างกาย. </p><p>         ข้อว่า  <strong>อิมายปิเม อายสฺมนฺโต  รตฺติยา</strong>  ได้แก่   ด้วยความยินดี</p><p>ในดิรัจฉานกถาอันเป็นเหตุขัดขวางต่อทางสวรรค์นี้. </p><p>         บทว่า  <strong>อจฺฉิสฺสนฺติ</strong>  แปลว่า  จักอยู่.</p><p>         ข้อว่า   <strong>เตฌชธาตุ  สมาปชฺชิตฺวา  เตเนวาโลเกน</strong>  มีความว่า  ท่าน</p><p>ผู้มีอายุนั้น    เข้าจตุตถฌาน   มีเตโชกสิณเป็นอารมณ์    ออกแล้วอธิษฐาน</p><p>นิ้วมือให้สว่างด้วยอภิญญาญาณ  (แต่งตั้งเสนาสนะ)  ด้วยแสงสว่างที่โพลง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 483</p><p>จากนิ้วมือ   อันเตโชธาตุสมาบัติให้เกิดแล้วนั้น.     ก็อานุภาพของพระเถระ</p><p>อย่างนั้น    ได้ปรากฏแล้ว    ในสกลชมพูทวีป    ต่อกาลไม่นานนัก.    ชน</p><p>ทั้งหลายสดับข่าวนั้น     อยากเห็นอิทธิปาฏิหาริย์ของท่าน     ได้พากันมา. </p><p>พวกภิกษุแกล้งมาในเวลาวิกาลบ้าง   ก็มี. </p><p>         ข้อว่า  <strong>เต   สญฺจจิจ  ทูเร  อปทิสนฺติ</strong>   มีความว่า   ภิกษุเหล่านั้น</p><p>ทั้งที่รู้อยู่   ก็พากันอ้างถึงสถานทีไกล ๆ.</p><p>          คือ   อย่างไร ? </p><p>         คือ  อ้างเอาโดยนัยนี้ว่า    พระคุณเจ้าทัพพะ !   ขอท่านจงแต่งตั้ง</p><p>เสนาสนะให้พวกกระผมที่เขาคิชฌกูฏ  ดังนี้   เป็นต้น.</p><p>         คำว่า  <strong>องฺคุลิยา  ชลมานาย  ปุรโต  ปุรโต  คจฺฉติ</strong>    มีความว่า</p><p>ถ้ามีภิกษุรูปเดียว,  ท่านไปเอง  ถ้ามีหลายรูป,  ท่านนิรมิตอัตภาพเป็นอัน</p><p>มาก  ให้เป็นเช่นเดียวกับตนของท่านทั้งหมด.</p><p>        ก็ในคำว่า  <strong>เสนาสน  ปญฺาเปติ  อย  มญฺโจ</strong>   เป็นต้น   มีวินิจฉัย </p><p>ดังนี้:-  เมื่อพระเถระกล่าวว่า   นี้เตียง  แม้อัตภาพทีนิรมิตก็กล่าวว่า นี้เตียง</p><p>ในที่แห่งตน ๆ ไปถึงแล้ว.    แม้ในบททั้งปวงก็อย่างนั้น   จริงอยู่   ปกตินี้ </p><p>เป็นธรรมดาของอัตภาพนิรมิต  คือ:-</p><p>                       <strong>เมื่อผู้มีฤทธิ์คนเดียวพูด     อัตภาพนิรมิตทั้งหมด</strong></p><p><strong>           ก็พูดด้วย   เมื่อผู้มีฤทธิ์คนเดียวนั่งนิ่ง  อัตภาพนิรมิต</strong></p><p><strong>           เหล่านั้นทั้งหมด  ก็นิ่งด้วย.</strong></p><p>        ก็ในวิหารใด  เตียง  ตั่ง  เป็นต้น   ไม่สมบูรณ์,  ท่านย่อมให้บริบูรณ์</p><p>ด้วยอานุภาพของตน,     การพูดนอกเรื่องของอัตภาพที่พระเถระนั้นนิรมิต </p><p>ย่อมไม่มี. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 484</p><p>         คำว่า  <strong>เสนาสน  ปญฺาเปตฺวา   ปุนเทว  เวฬุวน ปจฺจาคจฺฉติ</strong></p><p>มีความว่า  ท่านย่อมไม่นั่งคุยเรื่องชนบทกับภิกษุเหล่านั้น    กลับนาสู่ที่อยู่</p><p>ของตนทันที.</p><p>               <strong>[แก้อรรถเรื่องพระเมตติยะและพระภุมมชกะ]</strong></p><p>        บทว่า  <strong>เมตฺติยภุมฺมชกา</strong> ได้แก่ ภิกษุเหล่านี้  คือ ภิกษุชื่อเมตติยะ ๑</p><p>ภิกษุชื่อภุมมชกะ ๑  เป็นบุรุษชั้นหัวหน้าแห่งพวกภิกษุฉัพพัคคีย์.</p><p>        สองบทว่า  <strong>ลามกานิ  จ  ภตฺตานิ</strong>  ได้แก่  ข้อนี้  คือ   เสนาสน ะ</p><p>อันเลวทราม   ถึงแก่พวกภิกษุใหม่ก่อน  ไม่เป็นข้อที่น่าอัศจรรย์เลย.   แต่</p><p>ภิกษุทั้งหลายใส่สลากไว้ในกระเช้า    หรือขนดจีวร   เคล้าคละกันแล้วจับ</p><p>ขึ้นทีละอัน ๆ แจกภัตให้ไป,  ภัตแม้เหล่านั้นเป็นของเลวด้อยกว่าเขาทั้งหมด</p><p>ย่อมถึงแก่ภิกษุเมตติยะและภุมมชกะนั้น     เพราะเป็นผู้มีบุญน้อย. </p><p>          ภัตที่ควรแจกให้ถึงตามลำดับคราวหนึ่งแม้ใด   ชื่อว่า   เอกวาริกภัต</p><p>เป็นของประณีตแสนจะประณีต    พึงประมวลให้แจกตั้งแต่พระเถระจนถึง</p><p>พระนวกะ,  แม้ภัตนั้น    ในวันที่ถึงแก่ภิกษุเมตติยะและภุมมชกะนี้กลายเป็น</p><p>ของเลว   หรือพวกชาวบ้านพอเห็นภิกษุ ๒  รูปนั้น   ไม่ถวายของประณีต </p><p>กลับถวายของเลว ๆ.</p><p>          บทว่า   <strong>อภิสงฺขริก</strong>   ได้แก่   อันเขาปรุงผสมด้วยเครื่องปรุงต่าง ๆ.</p><p>อธิบายว่า   อันเขาตระเตรียมด้วยดี   คือให้สำเร็จด้วยดี.                       </p><p>          บทว่า  <strong>กาณาชก</strong>  ได้แก่  ข้าวปนรำ.</p><p>          บทว่า  <strong>พิลงฺคทุติย</strong>  ได้แก่   คู่กับน้ำผักดอง.</p><p>           บทว่า  <strong>กลฺยาณภตฺติโก</strong>       มีความว่า    ภัตอย่างดี    คือที่อร่อยแสน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 485</p><p>จะประณีตของอุบาสกนั้น    มีอยู่,     เพราะเหตุนั้น    อุบาสกนั้นจึงชื่อว่า</p><p>กัลยาณภัตติกะ  อุบาสกนั้น  ปรากฏชื่อตามภัตนั่นแล  เพราะเป็นผู้ถวาย </p><p>ภัตประณีต.</p><p>         สองบทว่า  <strong>จตุกฺกภตฺต    เทติ</strong> ได้แก่    ถวายภัตตาหารวันละ ๔ ที่.</p><p>แต่โดยโวหารแห่งตัทธิตท่านกล่าวว่า   จตุกภัต.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อุปติฏฺฐิตฺวา</strong> ปริวิสติ  มีความว่า  อุบาสกนั้นสละการ</p><p>งานทั้งหมด  กระทำการบูชาและสักการะ  แล้วยืนอังคาสอยู่ในที่ใกล้ๆ. </p><p>         สองบทว่า  <strong>โอทเนน  ปุจฺฉนฺติ</strong>   มีความว่า  พวกคนถือข้าวสุกเข้า</p><p>ไปหาแล้ว   ถามว่า   กระผมจะถวายข้าวสุก   หรือขอรับ ?   อย่างนี้   เป็น</p><p>ตติยาวิภัตติ  ลงโนอรรถแห่งกรณะ.  ในสูปะเป็นต้นก็มีนัยอย่างนี้.</p><p>         บทว่า  <strong>สฺวาตนาย</strong>   มีความว่า   การฉันภัตตาหารอันมีในวันพรุ่งนี้ </p><p>ชื่อว่า สวาตนะ เพื่อประโยชน์แก่การฉันภัตตาหารในวันพรุ่งนี้นั้น ชื่อว่า</p><p>สฺวาตนาย.   มีคำอธิบายว่า    เพื่อประโยชน์แก่การฉันภัตตาหาร   ที่ควร</p><p>กระทำในวันรุ่งขึ้น.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อุทฺทิฏ   โหติ</strong>  ได้แก่    เป็นของอันภัตตุทเทสก์ถวาย</p><p>ให้ถึงแล้ว.</p><p>         พระเถระไม่ได้คำนึงถึง   จึงกล่าวคำนี้ว่า   <strong>เมตฺติยภุมฺมชกาน  โข</strong></p><p><strong>คหปติ</strong>  ดังนี้. </p><p>          จริงอยู่   ความที่ภิกษุเมตติยะและภุมมชกะนั้น  เป็นผู้มีบุญน้อย    มี</p><p>พลังอย่างนี้   แม้พระอรหันต์ทั้งหลายเป็นผู้พรั่งพร้อมด้วยความเป็นผู้มีสติ </p><p>อันไพบูลย์  ก็ไม่มีความคำนึงถึง.</p><p>           ด้วยคำว่า   <strong>เช</strong>   ในคำว่า   <strong>เย   เช</strong>   นี้    คหบดี   ร้องเรียกนางทาสี. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 486</p><p>           ข้อว่า  <strong>หีโย   โข  อาวุโส  อมฺหาก</strong>  มีความว่า  ภิกษุเมตติยะและ</p><p>ภุมมชกะ   ปรึกษากันตลอดราตรี   กล่าวหมายถึงส่วนแห่งวันที่ล่วงแล้วว่า</p><p>หีโย  (วันวาน).</p><p>         บทว่า  <strong>น   จิตูตรูป</strong>   ได้แก่   ไม่สมใจนึก.    ภิกษุทั้งสองนั้นจำวัด</p><p>ไม่หลับ    เหมือนอย่างที่ตนเคยจำวัดหลับเท่าที่ตนต้องการในก่อน.   มีคำ</p><p>อธิบายว่า  จำวัดได้นิดหน่อยเท่านั้น.</p><p>         บทว่า  <strong>พหารามโกฏฺเก</strong>  ได้แก่  ภายนอกซุ้มประตูแห่งพระเวฬุ-</p><p>วันวิหาร.                                                                           </p><p>         บทว่า   <strong>ปตฺตกขนฺธา</strong>    ได้แก่    มีคอตก    คือ    นั่งงอกระดูกคอ</p><p>(นั่งคอพับ).</p><p>         บทว่า   <strong>ปชฺณายนฺตา</strong>  ได้แก่  ซบเซาอยู่.</p><p>         คำว่า  <strong>ยโต  นีวาต   ตโต    ปวาต</strong>  มีความว่า ณ  ที่ใดอับลม คือ</p><p>ไม่มีลมแม้แต่น้อย,  ณ ที่นั้นเกิดมีลมพัดแรงขึ้น.</p><p>         คำว่า  <strong>อุทก   มญฺเ  อาทิตฺต</strong>  ได้แก่  เหมือนน้ำถูกต้มให้เดือด.</p><p>                      <strong>[พระทัพพมัลลบุตรถูกสอบสวน]</strong></p><p>         ข้อว่า  <strong>สรสิ  ตฺว  ทพฺพ  เอวรูป  กตฺต</strong>  ความว่า  ดูก่อนทัพพะ !</p><p>เธอผู้ทำกรรมเห็นปานนี้     ยังระลึกได้อยู่หรือ  ?   อีกอย่างหนึ่ง   ความว่า</p><p>ดูก่อนทัพพะ !   เธอยังระลึกคำอย่างที่นางภิกษุณีกล่าวหาได้อยู่หรือ ?   ก็</p><p>ในคำนี้  บัณฑิตพึงประกอบเห็นใจความอย่างนี้ว่า  เธอเป็นผู้กระทำกรรม</p><p>อย่างที่นางภิกษุณีนี้กล่าวหาหรือ ?        แต่ปาฐะของพวกอาจารย์ผู้สวดว่า</p><p><strong>ภตฺวา</strong>   ปรากฏตรงทีเดียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 487</p><p>         ด้วยคำว่า  <strong>ยถา  ม  ภนฺเต   ภควา  ชานาติ</strong>   นี้   พระเถระทูลชี้แจง</p><p>ว่าอย่างไร ?   ทูลชี้แจงว่า    ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !  พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงเป็นพระสัพพัญญู  และข้าพระองค์ก็เป็นพระขีณาสพ,   การเสพวัตถุ-</p><p>กามไม่มีแก่ข้าพระองค์เลย,   พระผู้มีพระภาคเจ้าย่อมทรงทราบข้าพระองค์-</p><p>นั้น,  ข้าพระองค์จักต้องกล่าวอะไรในการเสพวัตถุกามนั้นเล่า ?  พึงทราบ</p><p>ข้าพระองค์เหมือนอย่างที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทราบนั่นแล.</p><p>        ในคำว่า  <strong>น  โข  ทพฺพ  ทพฺพา  เอว  นิพฺเพเนฺติ</strong>  นี้   บัณฑิตพึง</p><p>เห็นใจความอย่างนี้ว่า  ดูก่อนทัพพะ !  ผู้ฉลาด คือบัณฑิต  ย่อมไม่กล่าวหา</p><p>เหมือนอย่างที่เธอกล่าวแก้คำกล่าวหา   เพราะมีผู้อื่นเป็นปัจจัย  (เพราะเชื่อ</p><p>ผู้อื่น),  อนึ่งแล  บัณฑิตทั้งหลาย   ย่อมกล่าวแก้คำกล่าวหาด้วยกรรมที่ตน</p><p>รู้เองทั้งนั้น.</p><p>         ด้วยคำว่า   <strong>สเจ   ตยา   กต</strong>   นี้     พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงว่า</p><p>อย่างไร ?    ทรงแสดงว่า    เพราะว่า   ใคร ๆ ไม่อาจทำบุคคลผู้ไม่ได้ทำ</p><p>(ผิด)    ให้เป็นผู้ทำ  (ผิด)   หรือผู้ทำ (ผิด)    ให้เป็นผู้ไม่ทำ  (ผิด)   ด้วย</p><p>กำลังคน     หรือด้วยกำลังสนับสนุนของพรรคพวกได้;      เพราะเหตุนั้น</p><p>กรรมใดที่ตนทำเอง  หรือมิได้กระทำก็ตาม  ควรพูดแต่กรรมนั้นเท่านั้น. </p><p>          ถามว่า   ก็เพราะเหตุไร ?    พระผู้มีพระภาคเจ้า    แม้ทรงทราบอยู่</p><p>แต่ไม่ตรัสว่า  เรารู้อยู่   เธอเป็นพระขีณาสพ,   โทษของเธอไม่มี  ภิกษุณี</p><p>นี้กล่าวเท็จ.</p><p>          แก้ว่า  เพราะทรงมีความเอ็นดูผู้อื่น.   ก็ถ้าว่า    พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>พึงตรัสทุก ๆ  เรื่องที่พระองค์ทรงทราบ,   พระองค์ถูกผู้อื่นซึ่งต้องปาราชิก</p><p>แล้วถาม   จำต้องตรัสคำว่า  เรารู้อยู่,  เธอเป็นปาราชิก.  แต่นั้น  บุคคลนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 488</p><p>พึงผูกอาฆาตว่า     เมื่อก่อนพระผู้มีพระภาคเจ้านี้      ทรงทำให้พระทัพพ-</p><p>มัลลบุตรบริสุทธิ์ ได้     บัดนี้ทรงทำเราให้เป็นผู้บริสุทธิ์ไม่ได้,      ต่อไปนี้</p><p>เราจะพูดอะไรแก่ใครได้เล่า ?      ในฐานะที่แม้พระศาสดายังทรงถึงความ</p><p>ลำเอียงในหมู่สาวก,   ความเป็นพระสัพพัญญูของพระศาสดานี้  จักมีแต่ที่ </p><p>ไหนเล่า ? ดังนี้แล้ว  ต้องเป็นผู้เข้าถึงอบาย.   เพราะเหตุนั้น   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าทรงทราบอยู่ก็ไม่ตรัส  เพราะทรงมีความเอ็นดูผู้อื่นนี้.    มีคำที่ควร</p><p>กล่าวเพิ่มเติมอีกเล็กน้อย     พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่ตรัส    เพราะทรงหลีก</p><p>เลี่ยงคำค่อนขอด.</p><p>         ก็ถ้าว่า   พระะผู้มีพระภาคเจ้า    พึงตรัสอย่างนี้,    จะพึงมีการกล่าว</p><p>ค่อนขอดอย่างนี้ว่า  ชื่อว่า การออกจากอาบัติของพระทัพพมัลลบุตรหนัก. </p><p>แต่ได้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นสักขีพยานจึงออกได้.     และพวกปาปภิกษุ</p><p>เข้าใจลักษณะแห่งการออกจากอาบัตินี้     อย่างนี้ว่า    ถึงในครั้งพุทธกาล</p><p>ความบริสุทธิ์  หรือไม่บริสุทธิ์  ย่อมมีได้ด้วยพยาน,  พวกเรารู้อยู่,  บุคคล</p><p>นี้เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์    ดังนี้     พึงทำให้ภิกษุ     แม้ผู้มีความละอายพินาศแล.</p><p>อีกนัยหนึ่ง   แม้ในอนาคต    พวกภิกษุเมื่อเรื่องวินิจฉัยแล้ว    จักให้โจทก์</p><p>โจท   แล้วให้จำเลยให้การว่า   ถ้าท่านทำ   จงกล่าวว่า    ข้าพเจ้าทำ    แล้ว</p><p>ถือเอาแต่ปฎิญญาของพวกลัชชีภิกษุ   กระทำกรรม;   เพราะเหตุนั้น  พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า   เมื่อจะทรงตั้งแบบแผนในลักษณะแห่งวินัย   จึงไม่ตรัสว่า</p><p>เรารู้อยู่   ตรัสว่า   ถ้าเธอทำ   จงกล่าวว่า   ข้าพเจ้าทำ  ดังนี้. </p><p>         ข้อว่า  <strong>นาภิชานามิ  สุปินนฺเตนปิ  เมถุน  ธมฺม  ปฏิเสวิตา</strong>    มีความ</p><p>ว่า  แม้โดยความฝันข้าพระองค์ก็ยังไม่รู้จักเสพเมถุนธรรม  มีคำอธิบายว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 489</p><p>ข้าพระองค์มิได้เสพ.     อีกอย่างหนึ่ง     มีรูปความที่ท่านกล่าวไว้ว่า  ข้า-</p><p>พระองค์ไม่รู้จักเมถุนธรรม    แม้โดยความฝันว่าเป็นผู้เสพ.   แต่ปาฐะของ</p><p>พวกอาจารย์ผู้สวดว่า  <strong>ปฏิเสวิตฺวา</strong>   ปรากฏตรงทีเดียว.</p><p>         คำว่า  <strong>ปเคว   ชาคโร</strong>    มีความว่า   ก็ข้าพระองค์ตื่นอยู่   ไม่รู้จักมา</p><p>ก่อนทีเดียว.  </p><p>        คำว่า  <strong>เตนหิ  ภิกฺขเว  เมตฺตย  ภิกฺขุนึ  นาเสถ</strong>      มีคำอธิบายว่า</p><p>เพราะคำของพระทัพพมัลลบุตรและภิกษุณีเมตติยานี้         ไม่เชื่อมต่อกัน; </p><p>ฉะนั้น  พวกเธอจงนาสนะภิกษุณีเมตติยาเสีย.   ในคำนั้น  นาสนะมี ๓ อย่าง</p><p>คือ  ลิงคนาสนะ ๑  สังวาสนาสนะ ๑  ทัณฑกัมมนาสนะ ๑.   บรรดานาสนะ</p><p>เหล่านั้น   นาสนะนี้ว่า    สามเณรผู้ประทุษร้าย (นางภิกษุณี)  สงฆ์พึงให้</p><p>ฉิบทายเสีย  ชื่อว่า  ลิงคนาสนะ.  พวกภิกษุทำอุกเขปนียกรรม  เพราะไม่</p><p>เห็น   หรือไม่ทำคืนอาบัติก็ดี   เพราะไม่สละทิฎฐิลามกเสียก็ดี  นี้  ชื่อสัง-</p><p>วาสนาสนะ.   พวกภิกษุทำทัณฑกรรม (แก่สมณุเทศ) ว่า   เจ้าคนเลว  เจ้า</p><p>จงไปเสีย  จงฉิบทายเสีย  นี้   ชื่อทัณฑกัมมนาสนะ.  แต่ในฐานะนี้   พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าทรงหมายเอาลิงคนาสนะ    จึงตรัสว่า    พวกเธอจงนาสนะ</p><p>ภิกษุณีเมตติยาเสีย  ดังนี้. </p><p>         ด้วยคำว่า <strong>อิเม  จ  ภิกฺขุ  อนุยุญฺชถ</strong>    นี้     พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง</p><p>แสดงพระประสงค์   นี้ว่า  ภิกษุณีนี้   มิใช่ผู้กระทำตามธรรมดาของตน   คง</p><p>ถูกพวกภิกษุอื่นยุยงแน่นอน;   เพราะเหตุนั้น    พวกเธอจงสอบสวน   คือ</p><p>จงสืบสวนหา   จงรู้ตัวภิกษุผู้ยุยงเหล่านี้. </p><p>          ถามว่า    ก็ภิกษุณีเมตติยา    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงรับสั่งให้สึกเสีย </p><p>ด้วยปฏิญญา  หรือทรงให้สึกด้วยไม่ปฏิญญา. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 490</p><p>        แก้ว่า  ในการทักท้วงนี้   มีคำที่จะต้องกล่าวเพิ่มบ้างเล็กน้อย,   ชั้น</p><p>แรกถ้าทรงให้สึกด้วยปฏิญญา,   พระเถระจะเป็นผู้กระทำ (ผิด),    ถ้าทรง</p><p>ให้สึกด้วยไม่ปฏิญญา,  พระเถระจะเป็นผู้ไม่ทำ (ผิด)  ไม่มีโทษ.</p><p>              <strong>[เรื่องตีความหมายบาลีพระวินัยผิดตกลงกันไม่ได้]</strong></p><p>         แม้ในกาลแห่งพระเจ้าภาติราช         พระเถระสำนักมหาวิหารและ</p><p>สำนักอภัยติรีวิหาร  ได้มีการวิวาทกัน (ถกเถียงกัน)  ในเพราะวาทะนี้แล.</p><p>ฝ่ายสำนักอภัยติรีวิหาร    อ้างสูตรของตนกล่าวว่า    ในวาทะของพวกท่าน</p><p>พระเถระเป็นผู้ทำ (ผิด).   ฝ่ายสำนักมหาวิหารอ้างสูตรของตนกล่าวว่า ใน</p><p>วาทะของพวกท่าน    พระเถระเป็นผู้ทำ (ผิด).    ปัญหาจึงตกลงกันไม่ได้.</p><p>พระราชาทรงทราบ  (ข่าวัน้น)  แล้วรับสั่งให้พระเถระทั้งหลายประชุมกัน</p><p>ทรงสั่งบังคับอำมาตย์เชื้อชาติพราหมณ์นามว่า  ทีฆการายนะว่า  เธอจงฟัง</p><p>ถ้อยคำของพระเถระทั้งหลาย.  ได้ยินว่า   อำมาตย์เป็นบัณฑิต   ฉลาดใน</p><p>ภาษาอื่น.   อำมาตย์นั้นกล่าวว่า   ท่านขอรับ !    ขอพระเถระจงกล่าวสูตร</p><p>เถิด.    ลำดับนั้น    พระเถระสำนักอภัยติรีวิหาร    ได้กล่าวสูตรของตนว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !   ถ้าเช่นนั้น  พวกเธอจงให้นางภิกษุณีเมตติยาสึกเสีย</p><p>ด้วยปฎิญญาของตน.  อำมาตย์เรียนว่า  พระคุณเจ้าผู้เจริญ !  ในวาทะของ</p><p>พวกท่าน  พระเถระเป็นผู้ทำ (ผิด) มีโทษ.</p><p>           ฝ่ายพระเถระสำนักมหาวิหาร  ได้กล่าวสูตรของตนว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย  !   ถ้าเช่นนั้น   พวกเธอจงให้นางภิกษุณีเมตติยาสืกเสีย.  อำมาตย์</p><p>เรียนว่า  พระคุณเจ้าผู้เจริญ  !   ในวาทะของพวกท่าน  พระเถระไม่ใช่ผู้ทำ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 491</p><p>(ผิด) ไม่มีโทษ.   ก็ใน ๒ สูตรนี้   สูตรไหนถูกเล่า ?   สูตรที่กล่าวภายหลัง</p><p>ถูก,   เพราะสูตรนี้    พระอรรถกถาจารย์ทั้งหลายวิจารณ์ไว้แล้ว.</p><p>          ภิกษุตามกำจัดภิกษุด้วยอันติมวัตถุอันไม่มีมูล        เป็นสังฆาทิเสส</p><p>ตามกำจัด นางภิกษุณี   เป็นทุกกฏ.   แต่ในกุรุนทีกล่าวว่า    เป็นปาจิตตีย์</p><p>เพราะมุสาวาท.   ในนัยก่อนและนัยหลังนั้น   มีการพิจารณาดังต่อไปนี้:-  </p><p>นัยต้น     เป็นเพียงทุกกฏเท่านั้น   ถูกก่อน   เพราะมีความประสงค์จะตาม</p><p>กำจัด.   แม้เมื่อมีการกล่าวเท็จ    ก็เป็นสังฆาทิเสสแก่ภิกษุ    ในเพราะภิกษุ</p><p>ด้วยกัน      และแม้เมื่อมีการกล่าวเท็จ     ก็เป็นปาจิตตีย์    เพราะโอมสวาท</p><p>เท่านั้น    แก่ภิกษุผู้มีความเห็นว่าบริสุทธิ์     โจทภิกษุผู้ไม่บริสุทธิ์     ด้วย</p><p>ความประสงค์จะด่า  ไม่ใช่เป็นปาจิตตีย์  เพราะสัมปชานมุสาวาท  ฉันใด,</p><p>แม้ในอธิการนี้   ก็ฉันนั้น  เป็นปาจิตตีย์  เพราะสัมปชานมุสาวาท  ไม่ถูก</p><p>เพราะมีความประสงค์จะตามกำจัด.   เป็นเพียงทุกกฏเท่านั้น   ถูกแล้ว.   แม้</p><p>นัยหลัง    เป็นปาจิตตีย์อย่างเดียว     ก็ถูก     เพราะเป็นมุสาวาท.     แต่จาก</p><p>หลักฐานทางพระบาลี   ไม่มีคำว่า   เป็นสังฆาทิเสสแก่ภิกษุ  ในเพราะภิกษุ</p><p>ด้วยกัน     ด้วยความประสงค์จะตามกำจัด,    เป็นสังฆาทิเสสในเพราะภิกษุ</p><p>ด้วยกัน   แก่ภิกษุผู้มีความประสงค์จะด่า    เพราะมุสาวาท,    แต่เป็นทุกกฏ</p><p>แก่ภิกษุผู้มีความประสงค์จะด่า   ในเพราะโอมสวาท    และเพราะตามกำจัด</p><p>นางภิกษุณี,   มีคำว่า   เป็นปาจิตตีย์   ในเพราะสัมปชานมุสาวาท;   เพราะ</p><p>เหตุนั้น  เป็นปาจิตตีย์อย่างเดียว  จึงถูก.  ก็ในวาทะนั้นบัณฑิตควรพิจารณา</p><p>ดังต่อไปนี้:-</p><p>         ถามว่า   เมื่อไม่มีความประสงค์จะตามกำจัด (โจท)   เป็นปาจิตตีย์,</p><p>เมื่อมีความประสงค์จะตามกำจัดนั้น  จะพึงเป็นอะไรเล่า ?  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 492</p><p>          แก้ว่า   บรรดาปาจิตตีย์และสังฆาทิเสสนั้น   เพราะแม้เมื่อสำเร็จเป็น</p><p>ปาจิตตีย์  แก่ภิกษุผู้พูดเท็จ   พระผู้มีพระภาคเจ้า   ก็ทรงปรับปาจิตตีย์ไว้</p><p>ต่างหาก  ในเพราะการโจทด้วยสังฆาทิเสสไม่มีมูล;     เพราะฉะนั้น  เมื่อมี</p><p>ความประสงค์จะโจท     โอกาสแห่งปาจิตตีย์     ในเพราะสัมปชานมุสาวาท</p><p>จึงไม่ปรากฎ   และไม่อาจที่จะไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้โจทก์;   เพราะฉะนั้น</p><p>บรรดานัยทั้งสองนี้  นัยต้นแล   ปรากฎว่า  บริสุทธิ์กว่า.</p><p>         อนึ่ง  นางภิกษุณีโจทนางภิกษุณีด้วยอันติมวัตถุอันหามูลมิได้  เป็น</p><p>สังฆาทิเสส,    โจทภิกษุ    เป็นทุกกฏ.    บรรดาสังฆาทิเสสและทุกกฏนั้น</p><p>สังฆาทิเสสเป็นวุฎฐานคามี (ออกได้ด้วยการอยู่กรรม)   ทุกกฏเป็นเทสนา-</p><p>คามี (ออกได้ด้วยกายแสดง)   การนาสนะภิกษุณี    เพราะสังฆาทิเสสและ</p><p>ทุกกฏเหล่านี้   จึงไม่มี.   อนึ่ง  นางภิกษุณีเมตติยานั้นยืนกล่าวเท็จต่อพระ-</p><p>พักตร์พระผู้มีพระภาคเจ้าใดเล่า   ด้วยเหตุนั้น   นางจึงเป็นปาจิตตีย์     ใน</p><p>เพราะสัมปชานมุสาวาท,     เพราะปาจิตตีย์แม้นี้นาสนะก็ไม่มี.    แต่เพราะ</p><p>นางภิกษุณีเมตติยานั้น    ตามปกติแล    เป็นภิกษุณีเลวทรามทุศีล,    และ</p><p>เดี๋ยวนี้นางก็กล่าวด้วยความสำคัญว่า  เราเองแล  เป็นผู้ทุศีล,  เพราะเหตุนั้น</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงรับสั่งให้สึกนางภิกษุณีนั้นเสีย   เพราะความเป็นผู้ไม่</p><p>บริสุทธิ์นั่นแล.</p><p>          ข้อว่า  <strong>อถโข  เมตฺติยภุมฺมชกา</strong>  มีความว่า  เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ตรัสว่า   พวกเธอจงให้นางภิกษุณีเมตติยาสึกเสียอย่างนี้   และจงสอบสวน</p><p>ภิกษุเหล่านี้   แล้วเสด็จลุกจากอาสนะเข้าสู่พระวิหาร.   ภิกษุเหล่านั้น  เห็น</p><p>นางภิกษุณีนั้น   ถูกภิกษุเหล่านั้นให้สึกอยู่   ด้วยคำว่า   พวกท่านจงให้ผ้า</p><p>ขาวแก่ภิกษุณีนี้เดี่ยวนี้     จึงได้ประกาศความผิดของตน     เพราะเป็นผู้มี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 493</p><p>ความประสงค์จะช่วยนางภิกษุณีนั้นให้พ้นผิด.         เพื่อแสดงเนื้อความนี้ </p><p>พระธรรมสังคาหกาจารย์ทั้งหลาย   จึงกล่าวคำว่า  <strong>อถโข  เมตฺติยภุมฺมชกา</strong></p><p>เป็นอาทิ.                                   </p><p>                <strong>[แก้อรรถสิกขาบทวิภังค์สังฆาทิเสสที่ ๘]</strong></p><p>        สองบทว่า   <strong>ทุฏฺโ   โทโส</strong>   ได้แก่ เป็นผู้ถูกโทสะประทุษร้ายและ</p><p>เป็นผู้ประทุษร้าย.   จริงอยู่   เมื่อโทสะเกิดขึ้นแล้ว   บุคคลย่อมเป็นผู้ชื่อว่า</p><p>ถูกโทสะนั้นประทุษร้ายแล้ว  คือ  ให้ละความเป็นปกติเสีย;   เพราะฉะนั้น</p><p>ท่านจึงเรียกว่า  ทุฏฐะ (ขัดใจ).   และผู้มีความขัดใจนั้น   ย่อมประทุษร้าย</p><p>ผู้อื่น  คือทำผู้อื่นให้พินาศ;   เพราะฉะนั้น  ท่านจึงเรียกว่า  โทสะ.   ด้วย</p><p>ประการอย่างนี้   คำว่า  <strong>ทุฏฺโ  โทโส</strong>  นี้    แสดงโดยความต่างแห่งอาการ</p><p>ของบุคคลเพียงคนเดียว    ด้วยเหตุนั้น    ท่านจึงกล่าวว่า  <strong>ทุฏฺโ   โทโสติ</strong></p><p><strong>ทูสิโต  เจว  ทูสโก  จ.</strong>   ในคำว่า  <strong>ทุฏฺโ   โทโส</strong>  นั้น  ผู้ศึกษาควรค้นหา</p><p>ลักษณะแห่งศัพท์.  ก็เพราะว่า  บุคคลผู้พรั่งพร้อมด้วยความแค้นเคืองนั้น</p><p>ถึงการนับว่า  ขัดใจ  มีโทสะ  ย่อมเป็นผู้ตั้งอยู่ในความเป็นผู้โกรธเป็นต้น</p><p>ทีเดียว;    เพราะเหตุนั้น     ในบทภาชนะแห่งสองบทว่า  <strong>ทุฏฺโ  โทโส</strong>  นั้น</p><p>ท่านจึงกล่าวคำมีคำว่า <strong>กุปิโต</strong>  เป็นต้น.</p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า <strong>กุปิโต</strong> ได้แก่  ถึงภาวะกำเริบ  คือภาวะ</p><p>ที่เคลื่อนไปจากปกติ.                                                             </p><p>         บทว่า   <strong>อนตฺตมโน</strong>     ได้แก่   ผู้ไม่มีใจเป็นของตน    คือมีจิตไม่</p><p>ตั้งอยู่ในอำนาจของตน.     อีกอย่างหนึ่ง    ผู้มีใจอันปีติและสุขไม่ซึมซาบ</p><p>คือมีจิตตกไปเสียจากปีติและสุข;    เพราะเหตุนั้น    จึงชื่อว่า   อนัตตมนะ</p><p>(ไม่ถูกใจ).           </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 494</p><p>         บทว่า  <strong>อนภิรทฺโธ</strong> คือ ไม่ประสบความสุข,  อีกอย่างหนึ่ง   ผู้ไม่ถึง</p><p>ความแจ่มใส;  ฉะนั้น  จึงชื่อว่า  <strong>อนภิรัทธะ</strong> (ไม่พอใจ).  จิตของเขานั้น</p><p>ถูกปฏิฆะกระทบแล้ว;    เหตุนั้น    เขาจึงชื่อว่า   <strong>อาหตจิตตะ</strong>   (แค้นใจ).</p><p>ตะปู   คือ   ปฏิฆะ   กล่าวคือ    ความที่จิตแข้งกระด้าง    และจิตยุ่งเหยิงดุจ</p><p>หยากเยื่อ   เกิดแล้วแก่บุคคลนั้น;   เพราะฉะนั้น   ผู้นั้น  จึงชื่อว่า <strong>ขีลชาตะ</strong></p><p>(เจ็บใจ). </p><p>         บทว่า  <strong>อปฺปตีโต</strong>   ได้แก่ ไม่ถึงเฉพาะ (ไม่แช่มชื่น)  คือเว้นจากปีติ</p><p>และสุขเป็นต้น,   ความว่า   อันปีติและสุขเป็นต้นไม่ซาบซ่าน.   แต่ในบท</p><p>ภาชนะท่านพระอุบาลีกล่าวว่า  <strong>เตน จ โกเปน</strong>  เป็นต้น   เพื่อแสดงธรรม</p><p>ทั้งหลายที่มีอำนาจทำให้ไม่แช่มชื่น.</p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น     คำว่า  <strong>เตน  จ  โกเปน</strong>   ได้แก่  เพราะความ</p><p>โกรธที่เป็นเหตุให้เรียกภิกษุนั้นว่า   ผู้มีความขัดใจ    และโกรธ.    แท้จริง</p><p>คำทั้งสองนี้อาการเดียวกัน    เพราะให้ละปกติภาพ.</p><p>         คำว่า  <strong>เตน  จ  โทเสน</strong>    ได้แก่  เพราะโทสะที่เป็นเหตุให้เรียกภิกษุ </p><p>นั้นว่า     มีโทสะ.     ด้วยบททั้ง ๒ นี้    ท่านพระอุบาลีแสดงสังขารขันธ์</p><p>เหมือนกัน .       </p><p>        คำว่า  <strong>ตาย  จ  อนตฺตมนตาย</strong>    ได้แก่ เพราะความไม่ถูกใจที่เป็น</p><p>เหตุให้เรียกภิกษุนั้นว่า ผู้ไม่ถูกใจ.</p><p>        คำว่า  <strong>ตาย  จ  อนภิรทฺธิยา</strong>    ได้แก่ เพราะความไม่พอใจที่เป็นเหตุ </p><p>ให้เรียกภิกษุนั้นว่า     ผู้ไม่พอใจ.     ด้วยคำทั้งสองนี้ท่านพระอุบาลีแสดง</p><p>เวทนาขันธ์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 495</p><p>                    <strong>[อธิบายเรื่องอธิกรณ์มีมูลและไม่มีมูล]</strong></p><p>        ในคำว่า    <strong>อมูลเกน    ปาราชิเกน</strong>  นี้    พึงทราบวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>ปาราชิกนั้น  ไม่มีมูล;  เพราะเหตุนั้น  จึงชื่อว่า อมูลกะ.  ก็ความที่ปารา-</p><p>ชิกนั้นไม่มีมูลนั้น  ทรงประสงค์เอาด้วยอำนาจแห่งโจทก์  ไม่ใช่ด้วยอำนาจ</p><p>แห่งจำเลย    เพราะฉะนั้น    เพื่อทรงแสดงเนื้อความนั้น    ในบทภาชนะ   </p><p>ท่านพระอุบาลีจึงกล่าวว่า  ที่ชื่อว่าไม่มีมูล  คือไม่ได้เห็น ไม่ได้ยิน  ไม่ได้</p><p>รังเกียจ.</p><p>         ด้วยบทภาชนะว่า  <strong>อหิฏฺ</strong>   เป็นต้นนั้น    ท่านแสดงอธิบายนี้ไว้ว่า</p><p>ปาราชิกที่โจทก์ไม่ได้เห็น ไม่ได้ยิน ไม่ได้รังเกียจ  ในตัวบุคคลผู้เป็นจำเลย</p><p>ชื่อว่า   ไม่มีมูล  เพราะไม่มีมูล   กล่าวคือการเห็น   การได้ยิน    และการ</p><p>รังเกียจนี้.   ก็จำเลยนั้น  จะต้องปาราชิกนั้น   หรือไม่ต้องก็ตามที,   ข้อที่</p><p>จำเลยต้องหรือไม่ต้องนี้  ไม่เป็นประมาณในสิกขาบทนี้. </p><p>         ในบทว่า  <strong>อทิฏฺ</strong>  เป็นต้นนั้น   ที่ชื่อว่า   ไม่ได้เห็น   คือไม่ได้เห็น</p><p>ด้วยจักษุประสาท  หรือด้วยทิพยจักษุของตน.  ชื่อว่า  ไม่ได้ยิน  คือไม่ได้</p><p>ยินใคร ๆ เขาพูดกันเหมือนอย่างนั้น.  ที่ชื่อว่า   ไม่ได้รังเกียจ   คือไม่ได้</p><p>รังเกียจด้วยจิต.</p><p>         ที่ชื่อว่า  ได้เห็น   คือตนเองหรือคนอื่นได้เห็นด้วยจักษุประสาทหรือ</p><p>ด้วยทิพยจักษุ.  ที่ชื่อว่า  ได้ยิน  คือได้ยินมาเหมือนอย่างที่ได้เห็นนั่นเอง.</p><p>ที่ชื่อว่า   ได้รังเกียจ   คือตนเอง    หรือคนอื่นรังเกียจ.    ในเรื่องได้เห็น</p><p>เป็นต้น   ตนเองได้เห็นมา  จึงชื่อว่า  ได้เห็น.   แต่ลักษณะทั้งหมดนี้  คือ</p><p>คนอื่นได้เห็น   ตนเองได้ยิน  คนอื่นได้ยิน   คนอื่นได้รังเกียจ   ตั้งอยู่ใน</p><p>ฐานที่ตนได้ยินมาเท่านั้น.     ก็เรื่องที่รังเกียจ มี ๓ อย่าง     คือรังเกียจด้วย  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 496</p><p>อำนาจได้เห็น  ๑   รังเกียจด้วยอำนาจได้ยิน ๑  รังเกียจด้วยอำนาจได้ทราบ</p><p>๑.   ในเรื่องรังเกียจ ๓ อย่างนั้น   ที่ชื่อว่า  รังเกียจด้วยอำนาจได้เห็น  คือ</p><p>ภิกษุรูปหนึ่งเข้าไปยังพุ่มไม้แห่งหนึ่งใกล้หมู่บ้าน   ด้วยการถ่ายอุจจาระและ</p><p>ปัสสาวะ,    หญิงแม้คนใดคนหนึ่ง    ก็เข้าไปยังพุ่มไม้นั้นด้วยกรณียกิจบาง</p><p>อย่างเหมือนกัน  แล้วกลับไป,  ทั้งภิกษุก็ไม่ได้เห็นผู้หญิง   ทั้งผู้หญิงก็ไม่</p><p>ได้เห็นภิกษุ,  ทั้งสองคนต่างก็หลีกไปตามชอบใจ ไม่ได้เห็นกันเลย,  ภิกษุ</p><p>อีกรูปหนึ่งกำหนดหมายเอาการที่คนทั้งสองออกไปจากพุ่มไม้นั้น         จึง</p><p>รังเกียจว่า   ชนเหล่านี้กระทำกรรมแล้ว   หรือจักกระทำแน่แท้  นี้    ชื่อว่า</p><p>รังเกียจด้วยอำนาจได้เห็น.</p><p>         ที่ชื่อว่า   รังเกียจด้วยอำนาจได้ยิน   คือคนบางคนในโลกนี้   ได้ยิน</p><p>คำปฏิสันถารเช่นนั้นของภิกษุกับมาตุคาม  ในโอกาสที่มืด  หรือกำบัง คน</p><p>อื่นแม้มีอยู่ในที่ใกล้   ก็ไม่ทราบว่า   มี    หรือไม่มี,    เขารังเกียจว่า    ชน</p><p>เหล่านี้ทำกรรมแล้ว   หรือว่า   จักทำแน่นอน  นี้ชื่อว่า   รังเกียจด้วยอำนาจ</p><p>ได้ยิน.</p><p>        ที่ชื่อว่ารังเกียจด้วยอำนาจได้ทราบ    คือ     ตกกลางคืนพวกนักเลง</p><p>เป็นอันมาก     ถือเอาดอกไม้ของหอม     เนื้อและสุราเป็นต้นแล้ว     ไปยัง</p><p>วิหารชายแดนแห่งหนึ่งพร้อมกับพวกสตรี        เล่นกันตามสบายที่มณฑป</p><p>หรือที่ศาลาฉันเป็นต้น   ทิ้งดอกไม้เป็นต้นให้กระจัดกระจาย     แล้วพากัน</p><p>ไป,     ในวันรุ่งขึ้น   พวกภิกษุเห็นอาการแปลกนั้นแล้วพากันสืบหาว่า   นี้</p><p>เป็นกรรมของใคร ?      ก็ในบรรดาภิกษุเหล่านั้น    ภิกษุบางรูปลุกขึ้นแต่</p><p>เช้าตรู่   ปฏิบัติมณฑป   หรือศาลาฉันด้วยมุ่งวัตรเป็นใหญ่   จำเป็นต้องจับ</p><p>ต้องดอกไม้เป็นต้น,    บางรูปต้องทำการบูชาด้วยดอกไม้เป็นต้น    ที่ตนนำ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 497</p><p>มาจากตระกูลอุปัฏฐาก,  บางรูปต้องดื่มยาดองชื่ออริฏฐะเพื่อเป็นยา.  ครั้ง</p><p>นั้น    พวกภิกษุเหล่านั้นผู้สืบหาว่า  กรรมนี้ของใคร ?   จึงดมกลิ่นมือและ</p><p>กลิ่นปาก   แล้วรังเกียจภิกษุเหล่านั้น,   นี้ชื่อว่ารังเกียจด้วยอำนาจได้ทราบ.</p><p>        ในเรื่องได้เห็นเป็นต้นนั้น    เรื่องได้เห็นที่มีมูลก็มี    ที่ไม่มีมูลก็มี,</p><p>เรื่องได้เห็นนั่นเอง     มีมูลด้วยอำนาจแห่งสัญญาก็มี    ไม่มีมูลด้วยอำนาจ</p><p>แห่งสัญญาก็มี.   แม้ในเรื่องได้ยิน   ก็นัยนี้.    แต่ในเรื่องที่รังเกียจ   เรื่องที่</p><p>รังเกียจด้วยอำนาจได้เห็น     มีมูลก็มี,     ไม่มีมูลก็มี,    เรื่องที่รังเกียจด้วย</p><p>อำนาจได้เห็นนั้นเอง   มีมูลด้วยอำนาจแห่งสัญญาก็มี,   ไม่มีมูลด้วยอำนาจ</p><p>แห่งสัญญาก็มี.    ในเรื่องที่รังเกียจ  ด้วยการได้ยิน  และการได้ทราบก็นัยนี้. </p><p>        ในคำว่า  มีมูลเป็นต้นนั้น  เรื่องได้เห็นที่ชื่อว่ามีมูล   คือเขาได้เห็น</p><p>ภิกษุต้องปาราชิกจริง ๆ  แล้วกล่าวว่า    ข้าพเจ้าเห็น.    ที่ชื่อว่า    ไม่มีมูล</p><p>คือเขาเห็นภิกษุออกมาจากโอกาสกำบัง   แต่ไม่เห็นการล่วงละเมิด กล่าวว่า</p><p>ข้าพเจ้าเห็น.   เรื่องที่เห็นนั่นเอง   ชื่อว่า   มีมูลด้วยอำนาจแห่งสัญญา   คือ</p><p>เขาเพียงแต่ได้เห็นเท่านั้น     เป็นผู้มีความสำคัญว่าได้เห็น    แล้วโจท.    ที่</p><p>ชื่อว่า   ไม่มีมูลด้วยอำนาจแห่งสัญญา    คือในเบื้องต้น     เขาเห็นการล่วง</p><p>ละเมิดด้วยปาราชิก  ภายหลังกลับเกิดมีความสำคัญว่า   ไม่ได้เห็น.   ผู้นั้น</p><p>ทำให้ไม่มีมูลด้วยสัญญา    แล้วโจทว่า    ข้าพเจ้าเห็น.    แม้เรื่องที่รังเกียจ</p><p>ด้วยอำนาจแห่งการได้ยิน   และได้ทราบ   ก็พึงทราบโดยพิสดารตามนัยนี้ </p><p>แล.  ก็ในสิกขาบทนี้   เมื่อภิกษุโจทภิกษุที่ตนเห็น  แม้โดยอาการทุกอย่าง</p><p>ด้วยปาราชิกที่มีมูล  หรือมีมูลด้วยอำนาจแห่งสัญญา  ไม่เป็นอาบัติ.   เป็น</p><p>อาบัติแต่เฉพาะภิกษุผู้โจท   ด้วยปาราชิกอันหามูลมิได้   หรือไม่มีมูลด้วย</p><p>อำนาจแห่งสัญญา. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 498</p><p>        บทว่า <strong>อนุทฺธเสยฺย</strong>  ได้แก่ พึงกำจัด   คือพึงขจัด   ขมขู่  ครอบงำ.</p><p>ก็เพราะภิกษุโจทด้วยตนเองก็ดี   ใช้ให้ผู้อื่นโจทก็ดี   ชื่อว่า   ย่อมทำการ</p><p>กำจัดนั้นทั้งนั้น;   ฉะนั้น   ในบทภาชนะ    ท่านพระอุบาลี    จึงกล่าวว่า</p><p>โจทเองก็ตาม  ใช้ให้ผู้อื่นโจทก็ตาม.</p><p>         ในสองบทว่า  <strong>โจเทติ  วา  โจทาเปติ  วา</strong>  นั้น  บทว่า <strong>โจเทติ</strong>  มี</p><p>ความว่า   ภิกษุโจทเองด้วยคำเป็นต้นว่า   ท่านเป็นผู้ต้องธรรมถึงปาราชิก</p><p>ดังนี้   เป็นสังฆาทิเสสแก่ภิกษุนั้น  ทุก ๆ คำพูด.</p><p>         บทว่า  <strong>โจทาเปติ</strong>    มีความว่า    สั่งภิกษุอื่นผู้ยืนอยู่ใกล้ๆ กับตน,</p><p>ภิกษุผู้รับสั่งนั้นโจทภิกษุนั้น      ตามคำของภิกษุผู้สั่งนั้น,    เป็นสังฆาทิเสส</p><p>แก่ภิกษุผู้สั่งให้โจททุก ๆ คำพูดเหมือนกัน.  ที่นั้นฝ่ายภิกษุผู้รับสั่งนั้นโจท</p><p>ว่า    เรื่องที่ข้าพเจ้าได้เห็น    ได้ยินมีอยู่  ดังนี้     ก็เป็นสังฆาทิเสสแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งสองรูปทุก ๆ คำพูดเหมือนกัน. </p><p>                         <strong>[อธิบายลักษณะแห่งการโจทต่าง ๆ]</strong></p><p>        ก็แล      เพื่อความฉลาดในประเภทแห่งการโจท       ในสิกขาบทนี้ </p><p>บัณฑิตพึงทราบจตุกกะเป็นต้นว่าวัตถุอย่างเดียว       และผู้โจทย์ก็คนเดียว</p><p>ก่อน.  บรรดาจตุกกะเหล่านั้น    ภิกษุรูปหนึ่งโจทภิกษุรูปหนึ่งด้วยวัตถุอัน</p><p>หนึ่ง.   การโจทนี้    มีวัตถุเดียว    ผู้โจทก์ก็คนเดียว.    ภิกษุมีจำนวนมาก</p><p>ด้วยกัน    โจทภิกษุรูปหนึ่งด้วยวัตถุอันหนึ่ง   ดุจพวกภิกษุฉัพพัคคีย์ ๕๐๐</p><p>รูป  มีภิกษุเมตติยะ  และภิกษุภุมมชกะเป็นหัวหน้า    โจทท่านพระทัพพ-</p><p>มัลลบุตร  ฉะนั้น   การโจทนี้   มีวัตถุเดียว   มีผู้โจทก์ต่าง ๆ กัน.    ภิกษุ</p><p>รูปหนึ่ง  โจทภิกษุรูปหนึ่ง  ด้วยวัตถุมากหลายด้วยกัน,  โจทนี้มีวัตถุต่าง ๆ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 499</p><p>กัน  มีผู้โจทก์คนเดียว.   ภิกษุมีจำนวนมากด้วยกัน     การโจทภิกษุมากรูป</p><p>ด้วยกัน   ด้วยวัตถุมากหลาย,  การโจทนี้  มีวัตถุต่างกัน    มีผู้โจทก์ต่างกัน. </p><p>         ถามว่า  ก็ใครย่อมได้เพื่อจะโจท  ใครย่อมไม่ได้  ?</p><p>         ตอบว่า  ภิกษุบางรูปเชื่อคำของโจทก์ที่เพลา  ย่อมไม่ได้เพื่อจะโจท</p><p>ก่อน. </p><p>         ที่ชื่อว่า    โจทก์เพลา    คือเมื่อพวกภิกษุมากด้วยกัน    นั่งประชุม</p><p>สนทนากัน    ภิกษุรูปหนึ่งพูดถึงวัตถุปาราชิก    ปรารภถึงภิกษุรูปหนึ่งไม่</p><p>เจาะจงตัว.  ภิกษุอื่นได้ยินคำของภิกษุนั้น      จึงไปบอกแก่ภิกษุเจ้าตัวนอก</p><p>นี้.  ภิกษุรูปนั้น    จึงไปหาเธอ  กล่าวว่า  ได้ยินว่า ท่านพูดอย่างนี้ ๆ ถึง</p><p>ผมหรือ ?  เธอจึงตอบว่า   ผมไม่รู้รูปการณ์จะเป็นอย่างนี้,    แต่ในขณะที่</p><p>พูด  มีถ้อยคำที่ผมพูดไม่เจาะจง,  หากผมรู้ว่าคำพูดนี้   จะเกิดทุกข์แก่ท่าน, </p><p>ผมจะไม่พึงพูดถ้อยคำแม้เท่านี้เลย.    นี้ชื่อว่า    โจทก์เพลา.    โจทก์บางรูป</p><p>ถือเอาคำพูดสนทนานั้นของเธอ  ไม่ได้เพื่อจะโจทภิกษุนั้น.    แต่พระมหา-</p><p>ปทุมเถระไม่เชื้อถ้อยคำนี้   กล่าวว่า   ภิกษุผู้สมบูรณ์ด้วยศีล   ย่อมได้เพื่อ</p><p>จะโจทภิกษุ  หรือภิกษุณี  และภิกษุณีผู้มีศีลสมบูรณ์    ย่อมได้เพื่อจะโจท</p><p>เฉพาะภิกษุณีเท่านั้น   ดังนี้.   ฝ่ายพระมหาสุมเถระกล่าวว่า สหธรรมิกทั้ง ๕</p><p>ย่อมได้ ดังนี้.  ฝ่ายพระโคทัตตเถระกล่าวว่า   ใคร ๆ จะไม่ได้เพื่อจะโจท</p><p>หามิได้   แล้วอ้างสูตรนี้ว่า   ฟังคำของภิกษุแล้วจึงโจท,   ฟังคำของภิกษุณี</p><p>แล้วจึงโจท, ฯลฯ     ฟังคำของพวกสาวกเดียรถีย์แล้วจึงโจท.      ในวาทะ</p><p>ของพระเถระทั้ง ๓ รูป  พึงปรับตามปฏิญญาของจำเลยเท่านั้น. </p><p>        ก็ธรรมดาการโจทนี้   เมื่อภิกษุแม้ส่งทูตก็ดี  หนังสือก็ดี  ข่าวสาสน์</p><p>ก็ดี  ไปโจท   ยังไม่ถึงที่สุดก่อน.    แต่เมื่อบุคคลยืนอยู่ในที่ใกล้ ๆ  โจท </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 500</p><p>ด้วยหัวแม่มือ   หรือด้วยการเปล่งวาจาเท่านั้น     จึงถึงที่สุด.   จริงอยู่    การ</p><p>บอกลาสิกขาบทอย่างเดียว   ไม่ถึงที่สุดด้วยหัวแม่มือ   ส่วนการตามกำจัด</p><p>นี้   และการอวดอุตริมนุสธรรมที่ไม่มีจริง  ย่อมถึงทีเดียว.  ภิกษุใด หมาย</p><p>โจทภิกษุรูปหนึ่งในสถานที่ภิกษุสองรูปยืนอยู่ด้วยกัน,       ถ้ารูปที่เขาหมาย </p><p>โจทนั้นรู้ตัว,  การโจทนั้น     ย่อมถึงที่สุด,   อีกรูปหนึ่งรู้ยังไม่ถึงที่สุด.   ผู้</p><p>โจทหมายโจททั้งสองรูป,   รูปหนึ่งรู้   หรือว่า   รู้ทั้งสองรูปก็ตาม   ย่อม</p><p>ถึงที่สุด.   ในโจทก์มากรูปด้วยกัน   ก็นัยนี้.    อันธรรมดาว่า   จะรู้ได้ใน</p><p>ทันทีทันใดนั้น  ทำได้ยาก.  แต่เมื่อคิดคำนึงตามความรูปปกติ*  จึงรู้  ก็จัด</p><p>ว่าเป็นอันรู้ได้เหมือนกัน.     ถ้ารู้ได้ในภายหลัง     ยิ่งไม่ถึงที่สุด.     จริงอยู่</p><p>สิกขาบทเหล่านี้   คือการบอกลาสิกขา  อภูตาโรจนสิกขาบท  ทุฏฐุลลวาจา-</p><p>สิกขาบท  อัตตกามสิกขาบท  ทุฎฐโทสสิกขาบท   และภูตาโรจนสิกขาบท</p><p>ทั้งหมดมีข้อกำหนดอย่างเดียวกันทั้งนั้น. </p><p>           <strong>[อรรถกถาธิบายการโจท  ๒  และ  ๔  อย่างเป็นต้น]</strong></p><p>           ก็การโจททั้ง ๒ นี้     ด้วยอำนาจกายและวาจาอย่างนั้น     ยังแยกเป็น</p><p>๓ อย่างได้อีก    คือ  โจทตามที่ได้เห็น     โจทตามที่ได้ยิน    โจทตามที่</p><p>รังเกียจ.</p><p>         ยังมีการโจทอีก  ๔  อย่าง  คือโจทด้วยศีลวิบัติ ๑   โจทด้วยอาจาร-</p><p>วิบัติ ๑   โจทด้วยทิฏฐิวิบัติ ๑   โจทด้วยอาชีววิบัติ  ๑.   บรรดาการโจท</p><p>๔ อย่างนั้น     การโจทด้วยศีลวิบัติ  พึงทราบด้วยอำนาจแห่งกองอาบัติหนัก</p><p>   *  วิมติริโนทนีฎีกา   สมเยนาติ  ปกติยา   ชานนกฺขเณ,   แปลว่า  คำว่าสมัย  คือ   ในขณะรู้</p><p>ได้ตามปกติ.                                                     </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 501</p><p>๒ กอง.   โจทด้วยอาจารวิบัติ    พึงทราบด้วยอำนาจแห่งกองอาบัติที่เหลือ.</p><p>โจทด้วยทิฏฐิวิบัติ   พึงทราบด้วยอำนาจแห่งมิจฉาทิฏฐิและอันตคาหิกทิฏฐิ.</p><p>โจทด้วยอาชีววิบัติ    พึงทราบด้วยอำนาจแห่งสิกขาบท ๖    ที่ทรงบัญญัติ</p><p>เพราะอาชีพเป็นเหตุ.</p><p>         การโจทยังมีอีก ๔ อย่าง    คือโจทระบุวัตถุ  ๑    โจทระบุอาบัติ  ๑</p><p>การห้ามสังวาส  ๑    การห้ามสามีจิกรรม  ๑.    บรรดาการโจท ๔ อย่างนั้น</p><p>โจทที่เป็นไปอย่างนี้ว่า   ท่านเสพเมถุนธรรม,   ท่านลักทรัพย์,    ท่านฆ่า</p><p>มนุษย์,  ท่านอวดคุณวิเศษที่ไม่เป็นจริง   ชื่อว่า   โจทระบุวัตถุ.    โจทที่</p><p>เป็นไปโดยนัยมีอาทิอย่างนั้นว่า    ท่านต้องเมถุนธรรมปาราชิกาบัติ    ชื่อว่า</p><p>โจทระบุอาบัติ.   โจทที่เป็นไปอย่างนี้ว่า  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี   สังฆ-</p><p>กรรมก็ดี  ร่วมกับท่านไม่มี   ชื่อว่า   การห้ามสังวาส.   แต่ด้วยอาการเพียง</p><p>เท่านี้    การโจทยังไม่ถึงที่สุด.   เมื่อพูดเชื่อมต่อกับคำเป็นต้นว่า   ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ไม่ใช่เหล่ากอแห่งศากยบุตร  จึงถึงที่สุด.  การไม่กระทำกรรม</p><p>มีการกราบไหว้ ลุกรับ  ประคองอัญชลี  และพัดวี  เป็นต้น    ชื่อว่า   การ</p><p>ห้ามสามีจิกรรม.</p><p>         การไม่ทำสามีจิกรรมนั้น    พึงทราบ    ในเวลาที่ภิกษุผู้กำลังทำการ</p><p>กราบไหว้เป็นต้นตามลำดับ  ไม่กระทำแก่ภิกษุรูปหนึ่ง   กระทำแก่ภิกษุที่</p><p>เหลือ.    ก็ด้วยอาการเพียงเท่านี้    ชื่อว่า  โจท.    ส่วนอาบัติยังไม่ถึงที่สุด.</p><p>แต่เมื่อถูกถามว่า   ทำไม  ท่านจึงไม่กระทำการกราบไหว้เป็นต้น  แก่เราเล่า ?</p><p>แล้วพูดเชื่อมต่อ    ด้วยคำเป็นต้นว่า  ท่านไม่ใช่สมณะ   ท่านไม่ใช่เหล่ากอ</p><p>แห่งศากยบุตร  นั่นแหละ  อาบัติจึงถึงที่สุด.   ก็ภิกษุอาปุจฉาสิ่งที่ตนต้อง</p><p>การด้วยข้าวต้มและข้าวสวยเป็นต้น,     ด้วยคำเพียงเท่านั้น     ยังไม่จัดเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 502</p><p>การโจท.   ในปาฎิโมกขัฏฐปนขันธกะ    ท่านพระอุบาลีเถระกล่าวโจทไว้</p><p>อีกถึง ๑๑๐  อย่าง  คือการโจทที่ไม่เป็นธรรม ๕๕  ที่เป็นธรรม ๕๕  อย่าง </p><p>นี้   คือแต่งตั้งแต่พระดำรัสที่ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !  การพักปาฏิโมกข์</p><p>ที่ไม่เป็นธรรมมีหนึ่ง,  การพักปาฏิโมกข์ที่เป็นธรรมมีหนึ่ง   จนถึงการพัก</p><p>ปาฏิโมกข์ที่ไม่เป็นธรรม ๑๐    การพักปาฏิโมกข์ที่เป็นธรรม  ๑๐.   การ</p><p>โจทเหล่านั้น    เป็น ๓๓๐  คือ    ของภิกษุผ้โจทด้วยการได้เห็นเอง ๑๑๐,</p><p>ของภิกษุผู้โจทด้วยการได้ยิน  ๑๑๐,  ของภิกษุผู้โจทด้วยความรังเกียจ  ๑๑๐</p><p>การโจทเหล่านั้น  เอา ๓ คูณ    คือสำหรับภิกษุผู้โจทด้วยกาย   ผู้โจทด้วย </p><p>วาจา   ผู้โจทด้วยกายและวาจา    จึงรวมเป็น ๙๙๐.    การโจท ๙๙๐ เหล่า</p><p>นั้น  ของภิกษุผู้โจทด้วยตนเองก็ดี   ใช้ให้ผู้อื่นโจทก็ดี   มีจำนวนเท่านั้น</p><p>เหมือนกัน;  เพราะฉะนั้น   จึงเป็นโจท  ๑,๙๘๐ อย่าง.   บัณฑิตพึงทราบ</p><p>อีกว่า   การโจทมีหลายพัน     ด้วยอำนาจโจทที่มีมูลและไม่มีมูล   ในความ</p><p>ต่างแห่งมูลมีเรื่องที่ได้เห็นเป็นต้น.                  </p><p>                      <strong>[อธิบายโจทก์และจำเลยตามอรรถถานัย]</strong></p><p>        อนึ่ง  พระอรรถกถาจารย์พระอรรถกถาจารย์ในฐานะนี้แล้ว     นำเอาสูตรเป็นอัน</p><p>มากที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแล้ว    ในอุบาลีปัญจกะเป็นต้น     อย่างนั้นว่า</p><p>ดูก่อนอุบาลี  !  ภิกษุผู้ประสงค์จะรับอธิกรณ์   พึงรับอธิกรณ์ประกอบด้วย</p><p>องค์  ๕<sup>๑</sup>   และว่า   ดูก่อนอุบาลี !   ภิกษุผู้โจทก์ประสงค์จะโจทผู้อื่น   พึง</p><p>พิจารณาธรรม ๕  อย่างในตนแล้ว    โจทผู้อื่น<sup>๒</sup>   ดังนี้    แล้วกล่าวลักษณะ</p><p>อธิกรณ์    ธรรมเนียมของโจทก์  ธรรมเนียมของจำเลย   กิจที่สงฆ์จะพึงทำ</p><p>และธรรมเนียมของภิกษุผู้ว่าความ  (ผู้สอบสวน)  ทั้งหมด     โดยพิสดารไว้</p><p> ๑. วิ.  ปริวาร.  ๘/๔๖๕.     ๒.  วิ.  ปริวาร.  ๘/๔๖๙. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 503</p><p>ในอรรถกถา.   ข้าพเจ้าจักพรรณนาลักษณะอธิกรณ์เป็นต้นนั้น   ในที่ตาม</p><p>ที่มาแล้วนั่นแล.</p><p>           ก็เมื่อเรื่องถูกนำเข้าในท่ามกลางสงฆ์แล้ว         ด้วยอำนาจแห่งโจท</p><p>อย่างใดอย่างหนึ่ง    บรรดาโจทซึ่งมีประเภทดังกล่าวแล้วนี้    สงฆ์พึงถาม</p><p>โจทก์และจำเลยว่า     พวกท่านจักพอใจด้วยการวินิจฉัยของพวกเราหรือ ?</p><p>ถ้าโจทก์และจำเลยกล่าวว่า   พวกกระผมจักพอใจ   สงฆ์พึงรับอธิกรณ์นั้น.</p><p>แต่ถ้าทั้งสองฝ่ายกล่าวว่า   ขอพวกท่านวินิจฉัยดูก่อนเถิด  ขอรับ  !   ถ้าการ</p><p>วินิจฉัยนั้นจักควรแก่พวกกระผม,    พวกกระผมจักยอมรับ,    พึงกล่าวคำ</p><p>มีอาทิว่า    พวกท่านจงไหว้พระเจดีย์ก่อน    แล้วพึงวิสัชนาทำพระสูตรให้</p><p>ยาว.  ถ้าพวกเธอ  เหน็ดเหนื่อยตลอดกาลนาน   เป็นผู้มีบริษัทหลีกไปเสีย </p><p>ขาดพรรคพวก   จึงขอร้องใหม่,   พระวินัยธรพึงห้ามเสียถึง  ๓ ครั้ง   แล้ว</p><p>พึงวินิจฉัยอธิกรณ์ของพวกเธอ  ในเวลาพวกเธอหมดความมานะจองหอง.</p><p>และพวกภิกษุที่สงฆ์สมมติเมื่อจะวินิจฉัย       ถ้ามีบริษัทหนาแน่นด้วยพวก</p><p>อลัชชี,  พึงวินิจฉัยอธิกรณ์นั้น  ด้วยอุพพาหิกาญัตติ,  ถ้าบริษัทหนาแน่น</p><p>ด้วยพวกคนพาล,   พึงกล่าวว่า   พวกท่านจงแสวงหาพระวินัยธร   ที่ชอบ</p><p>พอของพวกท่าน ๆ เถิด     ให้แสวงหาพระวินัยธรเอาเอง    แล้วพึงระงับ</p><p>อธิกรณ์นั้นโดยธรรม    โดยวินัย    โดยสัตถุศาสน์    ซึ่งเป็นเครื่องระงับ</p><p>อธิกรณ์นั้น.  </p><p>          ก็ในธรรมวินัยและสัตถุศาสน์นั้น   เรื่องที่เป็นจริง   ชื่อว่า  ธรรม. </p><p>การโจทและการให้การ   ชื่อว่า   วินัย.     ญัตติสมบัติและอนุสาวนาสมบัติ</p><p>ชื่อว่า สัตถุศาสน์.  เพราะฉะนั้น  เมื่อโจทก์ยกเรื่องขึ้นฟ้อง   พระวินัยธร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 504</p><p>พึงถามจำเลยว่า  เรื่องนี้   จริง   หรือไม่จริง ?   พระวินัยธร   สอบสวนเรื่อง</p><p>อย่างนี้แล้ว      โจทด้วยเรื่องที่เป็นจริง     ให้จำเลยให้การแล้ว      พึงระงับ</p><p>อธิกรณ์นั้นด้วยญัตติสมบัติและอนุสาวนาสมบัติ.</p><p>            ถ้าว่า   ในโจทก์และจำเลยนั้น    โจทก์เป็นอลัชชี    โจทจำเลยผู้เป็น</p><p>ลัชชี  และโจทก์อลัชชีนั้นเป็นพาล   ไม่ฉลาด,   พระวินัยธรไม่พึงให้การ</p><p>ซักถามแก่เธอ.    แต่พึงกล่าวอย่างนี้    ท่านโจทภิกษุนั้นเพราะเรื่องอะไร ?</p><p>แน่นอนโจทก์นั้นจักกล่าวว่า  ท่านเจริญ !   ที่ชื่อว่ากิมหินัง นี้   คืออะไร ?</p><p>พึงส่งเธอไปเสียด้วยคำว่า   ท่านไม่ระจักแม้คำว่า    กิมหินัง  (ท่านโจทภิกษุ </p><p>นั้นในเพราะเรื่องอะไร).     ท่านเป็นคนโง่เห็นปานนี้    ไม่ควรโจทผู้อื่น.</p><p>พระวินัยธรไม่พึงให้การซักถามแก่เธอ.  แต่ถ้าโจทก์อลัชชีนั้น   เป็นบัณฑิต</p><p>เฉลียวฉลาด   สามารถจะกลบเกลื่อนให้สำเร็จได้  ด้วยเรื่องที่ได้เห็น  หรือ</p><p>ด้วยเรื่องที่ได้ยิน,    พึงให้การซักถามแก่โจทก์นั้น      แล้วกระทำกรรมตาม</p><p>ปฏิญญาของจำเลยผู้เป็นลัชชีนั่นแล.  ถ้าลัชชีโจทอลัชชี,   และลัชชีนั้นเป็น</p><p>คนโง่   ไม่เฉลียวฉลาด   ไม่อาจจะให้คำตอบข้อซักถามได้,   พระวินัยธร</p><p>พึงให้นัยแก่เธอว่า   ท่านโจทภิกษุนั้นเพราะเรื่องอะไร ?  เพราะเรื่องแห่ง</p><p>ศีลวิบัติ  หรือเพราะเรื่องแห่งวิบัติอย่างหนึ่ง  ในบรรดาอาจารวิบัติเป็นต้น</p><p>          ถามว่า   ก็เพราะเหตุไร   จึงควรให้นัยอย่างนี้แก่ลัชชีนี้เท่านั้น     ไม่</p><p>ควรให้แก่อลัชชีนอกนี้เล่า ?    การลำเอียงเพราะอคติ    ไม่สมควรแก่พวก</p><p>พระวินัยธรมิใช่หรือ ?</p><p>          แก้ว่า   การลำเอียงเพราะอคติ   ไม่สมควรเลย.   แต่การให้นัยนี้  ไม่</p><p>จัดเป็นการลำเอียงเพราะอคติ.   การนี้ชื่อว่าเป็นการอนุเคราะห์ธรรม.   จริง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 505</p><p>อยู่   สิกขาบทพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติไว้  เพื่อต้องการข่มพวกอลัชชี</p><p>และเพื่อต้องการยกย่องพวกลัชชี.      </p><p>        ในลัชชีและอลัชชีเหล่านั้น    อลัชชีได้นัยแล้ว    จักกลบเกลื่อนไป</p><p>เสีย.   ฝ่ายลัชชีได้นัยแล้ว    จักกล่าวยืนยันในเรื่องที่ได้เห็น    โดยความสืบ</p><p>เนื่องกันกับเรื่องที่ได้เห็น  ในเรื่องที่ได้ยิน   โดยความสืบเนื่องกันกับเรื่อง</p><p>ที่ได้เห็น  ในเรื่องที่ได้ยิน  โดยความสืบเนื่องกันกับเรื่องที่ได้ยิน.  เพราะ-</p><p>ฉะนั้น    การอนุเคราะห์ธรรม    จึงสมควรแก่ลัชชีนั้น.    ก็ถ้าว่าลัชชีนั้น</p><p>เป็นบัณฑิต    เฉลียวฉลาด    ยืนยันพูด,    แต่อลัชชีไม่ให้ปฏิญญา    ด้วย</p><p>ปฏิเสธว่า  แม้เรื่องนี้ก็ไม่มี,  ถึงเรื่องนั่นก็ไม่มี.   พึงปรับตามปฏิญญาของ</p><p>อลัชชีเหมือนกัน. </p><p>            <strong>[ว่าด้วยเรื่องทำตามปฏิญญาของจำเลยลัชชีและอลัชชี]</strong></p><p>         ก็แลเพื่อแสดงใจความนั้น        ผู้ศึกษาพึงทราบเรื่องดังต่อไปนี้:-</p><p>ได้ยินว่า   พระเถระจูฬาภัย    ผู้ทรงไตรปิฎก   แสดงวินัยแก่ภิกษุทั้งหลาย</p><p>ภายใต้โลหปราสาท   เลิกในเวลาเย็น.   ในเวลาพระเถระนั้นเลิก   ภิกษุ ๒</p><p>รูปผู้เป็นความกันในอรรถคดี     ได้ยังถ้อยคำให้เป็นไป.     รูปหนึ่งไม่ให้</p><p>ปฏิญญาโดยปฏิเสธว่า   แม้เรื่องนี้ก็ไม่มี,    ถึงเรื่องนั้นก็ไม่มี.    คราวนั้น</p><p>เมื่อปฐมยามยังเหลือน้อย     พระเถระเกิดความเข้าใจว่าไม่บริสุทธิ์ในบุคคล</p><p>นั้นว่า  ผู้นี้ยืนยันพูด,  แต่ผู้นี้ไม่ให้ปฏิญญา  และเรื่องชักมาเป็นอุทาหรณ์</p><p>มีมาก,   กรรมนี้    จักเป็นของอันบุคคลนั้นทำแล้วแน่นอน.     ครั้งนั้น</p><p>พระเถระได้ให้สัญญาที่แผ่นกระเบื้องเช็ดเท้าด้วยด้ามพัดแล้วกล่าวว่า  คุณ ! </p><p>เราไม่สมควรจะวินิจฉัย,     เธอจงให้คนอื่นวินิจฉัยเถิด.    พวกภิกษุถามว่า</p><p>เพราะเหตุไร ขอรับ ?  พระเถระได้บอกเนื้อความนั้น.   ความเร่าร้อนเกิด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 506</p><p>ขึ้นในกายของบุคคลผู้เป็นจำเลย.  ครั้งนั้น  จำเลยไหว้พระเถระแล้วกล่าวว่า</p><p>ธรรมดาพระวินัยธรผู้เหมาะสมเพื่อวินิจฉัย     ควรเป็นผู้เช่นท่านนั่นแหละ</p><p>และผู้โจทก์ก็ควรเป็นเช่นท่านผู้นี้แล     แล้วนุ่งผ้าขาวกล่าวว่า     ผมทำให้</p><p>ท่านลำบากนานแล้ว   ขอขมาพระเถระแล้วหลีกไป. </p><p>         อลัชชีภิกษุถูกลัชชีภิกษุโจทอยู่อย่างนั้น    เมื่อเรื่องแม้เป็นอันมากเกิด</p><p>ขึ้นแล้ว  ก็ไม่ให้ปฏิญญา.   อลัชชีภิกษุนั้น  พระวินัยธรไม่ควรกล่าวเลยว่า</p><p>เป็นผู้บริสุทธิ์   ทั้งไม่ควรกล่าวว่า   เป็นผู้ไม่บริสุทธิ์.   บุคคลนี้  ชื่อว่าตาย</p><p>ทั้งเป็น     ชื่อว่าเน่าทั้งดิบ.     ก็ถ้าว่า     เรื่องแม้อื่นเช่นนั้นเกิดขึ้นแก่เขา,</p><p>พระวินัยธรไม่ต้องวินิจฉัย.   เขาจักต้องฉิบหายไปอย่างนั้นนั่นเอง.</p><p>         อนึ่ง   ถ้าอลัชชีภิกษุโจทอลัชชีภิกษุด้วยกัน     พระวินัยธรควรพูด</p><p>แนะโจทก์นั้นว่า   แน่ะคุณ !  ผู้นี้ใคร ๆ ไม่อาจว่ากล่าวอะไร   ตามคำของ</p><p>คุณได้,    กล่าวอย่างนั้นเหมือนกันกะฝ่ายจำเลย    นอกนี้    แล้วส่งไปด้วย</p><p>คำว่า     พวกเธอทั้งสองจงร่วมสมโภคบริโภคกันอยู่เถิด,      ไม่พึงทำการ</p><p>วินิจฉัยแก่อลัชชีทั้งสองนั้น    เพื่อประโยชน์แก่ศีล,    แต่เพื่อประโยชน์แก่</p><p>บาตรและจีวร   และบริเวณเป็นต้น  ได้พยานสมควรแล้วจึงควรทำ.</p><p>         ถ้าลัชชีภิกษุ   โจทลัชชีภิกษุด้วยกัน     และการวิวาทของพวกเธอมี</p><p>เพียงเล็กน้อย   ในเรื่องบางเรื่องเท่านั้น,   พระวินัยธรพึงให้รอมชอมตกลง</p><p>กัน    ให้แสดงโทษล่วงเกินแล้วส่งไปด้วยคำว่า    พวกเธอจงอยู่ทำอย่างนี้</p><p>ก็ถ้าในโจทก์และจำเลยนั้น   จำเลยพูดพลั้งพลาดผิดไป,   ตั้งแต่ต้น   จำเลย</p><p>ยังไม่ชื่อว่าเป็นอลัชชี.     และจำเลยนั้น     ไม่ให้ปฏิญญาเพื่อต้องการรักษา</p><p>พรรคพวก.  พวกมากลุกขึ้นด้วยกล่าวว่า  พวกเราไม่เชื่อ  พวกเราไม่เชื่อ.</p><p>จำเลยนั้น  จะเป็นผู้บริสุทธิ์ครั้งเดียว  หรือ ๒ ครั้ง   ตามปฏิญญาของพวก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 507</p><p>มากนั้นเถิด.   แต่ถ้าเธอไม่ตั้งอยู่ในฐาน (เป็นลัชชี)   จำเดิมแต่เวลาพูดผิด</p><p>ไป. พึงให้การวินิจฉัย.*                                                     </p><p>                          <strong>[ว่าด้วยองค์ของโจทก์และจำเลย]</strong></p><p>         เมื่อเรื่องถูกนำมาเสนอในที่ประชุมท่ามกลางสงฆ์    ด้วยอำนาจแห่ง</p><p>การโจทอย่างใดอย่างหนึ่งเช่นนี้       พระวินัยธรทราบการปฏิบัติในจำเลย</p><p>และโจทก์แล้ว    พึงทราบวินิจฉัยด้วยสามารถแห่งเบื้องต้น     ท่ามกลางและ</p><p>ที่สุดเป็นต้น  เพื่อรู้จักสมบัติและวิบัติแห่งการโจทนั้นนั่นเอง.    คืออย่างไร ?</p><p>คือการโจทมีอะไรเป็นเบื้องต้น  มีอะไรเป็นท่ามกลาง  มีอะไรเป็นที่สุด ?</p><p>         การขอโอกาสว่า   ข้าพเจ้าใคร่จะกล่าวกะท่าน,   ขอท่านผู้มีอายุ   จง</p><p>กระทำโอกาสให้แก่ข้าพเจ้า  ดังนี้    ชื่อว่า   เบื้องต้นแห่งการโจท.</p><p>         การโจทแล้วให้จำเลยให้การตามวัตถุที่ยกขึ้นบรรยายฟ้องแล้ววินิจ-</p><p>ฉัย    ชื่อว่า  ท่ามกลางแห่งการโจท.</p><p>         การระงับด้วยให้จำเลยทั้งอยู่ในอาบัติ  หรืออนาบัติ    ชื่อว่า   ที่สุด</p><p>แห่งการโจท.      </p><p>         การโจท   มีมูลเท่าไร ?   มีวัตถุเท่าไร ?   มีภูมิเท่าไร  ?</p><p>         การโจทมีมูล ๒ คือ  มูลมีเหตุ ๑   มูลไม่มีเหตุ ๑ (มูลมีมูล ๑  มูล</p><p>ไม่มีมูล ๑).  มีวัตถุ ๓ คือ  ได้เห็น ๑  ได้ยิน ๑  ได้รังเกียจ ๑.  มีภูมิ ๕</p><p>คือจักพูดตามกาล  จักไม่พูดโดยกาลไม่ควร ๑  จักพูดตามจริง   จักไม่พูด</p><p>โดยคำไม่จริง ๑   จักพูดด้วยคำอ่อนหวาน   จักไม่พูดด้วยคำหยาบ ๑   จัก</p><p>*  สารัตถทีปนี  ๓/๔๔, มี  น  ปฏิเสธ เป็น วินิจฺฉโย  น  ทาตพฺโพติ  อลชฺชิภาวาปนฺนตฺตา</p><p>ทาตพฺโพ  แปลว่า  ข้อว่า  ไม่พึงให้วินิจฉัย คือ พึงให้วินิจฉัย เพราะถึงความเป็นอลัชชี. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 508</p><p>พูดถ้อยคำประกอบด้วยประโยชน์  จักไม่พูดคำที่ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ๑</p><p>จักมีจิตประกอบด้วยเมตตาพูด  จักไม่เพ่งโทษพูด ๑. </p><p>        ก็ในการโจทนี้     บุคคลผู้เป็นโจทก์    พึงตั้งอยู่ในธรรม  ๕  อย่าง</p><p>ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในอุบาลีปัญจกะ    โดยนัยเป็นต้นว่า   เราเป็น</p><p>ผู้มีกายสมาจารบริสุทธิ์หรือหนอแล.   ผู้เป็นจำเลย พึงตั้งอยู่ในธรรม ๒ อย่าง</p><p>คือในความจริง  และความไม่โกรธ.</p><p>         ข้อว่า  <strong>อปฺเปว  นาม  น  อิมมฺหา  พฺรหฺมจริยา  จาเวยฺย</strong>  มีความว่า</p><p>แม้ไฉนแล   เราจะพึงให้บุคคลผู้นั้นเคลื่อนจากความประพฤติอันประเสริฐ</p><p>นี้ได้.   มีคำอธิบายว่า   พึงตามกำจัดด้วยความประสงค์อย่างนี้ว่า   พึงเป็น</p><p>การดีหนอ  ถ้าเราพึงให้บุคคลผู้นี้เคลื่อนจากพรหมจรรย์นี้ได้.   แต่ในบท</p><p>ภาชนะ     ท่านพระอุบาลีกล่าวคำเป็นต้นว่า    พึงให้เคลื่อนจากความเป็น</p><p>ภิกษุ    เพื่อแสดงเพียงปริยายแห่งคำว่า   พึงให้เคลื่อนจากพรหมจรรย์   นี้</p><p>เท่านั้น.</p><p>         บททั้งหลายมีขณะเป็นต้น  เป็นไวพจน์ของสมัย. </p><p>         หลายบทว่า   <strong>ต   ขณ   ต   ลย   ต   มหุตฺต   วีติวตฺเต</strong>   ได้แก่  เมื่อขณะ</p><p>นั้น   เมื่อครู่นั้น    เมื่อยามนั้น    ล่วงเลยไปแล้ว    จริงอยู่   คำว่า  ต  ขณ</p><p>เป็นต้นนี้    เป็นทุติยาวิภัตติ  เพื่อเกิดเป็นสัตตมีวิภัตติ (ลงในอรรถแห่งสัตต-</p><p>มีวิภัตติ).</p><p>         ในสมนุคคาหิยมานนิเทศ  ข้อว่า  <strong>เยน  วตฺถุนา  อนุทฺธสิโต  โหติ</strong></p><p>มีความว่า   จำเลยถูกโจทก์ตามกำจัด   คือข่มเหง   ครอบงำด้วยวัตถุใด  ใน</p><p>บรรดาวัตถุแห่งปาราชิก  ๔.  </p><p>         ข้อว่า <strong>ตสฺมึ  วตฺถุสฺมึ  สมนุคฺคาหิยมาโน</strong>    มีความว่า   ในเรื่องที่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 509</p><p>โจทก์กล่าวหานั้น  โจทก์นั้น  ถูกพระวินัยธรผู้ว่าความสอบสวน   ไต่สวน</p><p>คือพิจารณาอยู่โดยนัยเป็นต้นว่า  ท่านเห็นอะไร ?  ท่านเห็นว่าอย่างไร ? </p><p>         ในอสมนุคคาหิยมานนิเทศ  ข้อว่า  <strong>น  เกนจิ  วุจฺจมาโน</strong>  คืออันผู้</p><p>ว่าความ  หรือใครคนใดคนหนึ่ง  (ไม่ซักถาม).    อีกอย่างหนึ่ง  ความว่า</p><p>ไม่ถูกผู้ว่าความสอบถาม  ด้วยบรรดาวัตถุที่ได้เห็นเป็นต้นอย่างใดอย่างหนึ่ง. </p><p>         ก็บัณฑิตพึงทราบความสัมพันธ์แห่งบทมาติกาทั้ง ๒ นี้    ด้วยคำว่า</p><p><strong>ภิกขุ  จ  โทส  ปติฏฺาติ</strong>  นี้ข้างหน้า.   จริงอยู่   มีรูปความที่ท่านกล่าวไว้</p><p>ดังนี้ว่า   ก็แล    ภิกษุอันผู้ใดผู้หนึ่งถือเอาตามก็ตาม    ไม่ถือเอาตามก็ตาม</p><p>อย่างนี้ (เชื่อก็ตาม   ไม่เชื่อก็ตาม)  ยืนยัน   อิงอาศัยโทสะ  คือปฎิญญา,</p><p>เป็นสังฆาทิเสส.   ก็คำนี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้   เพื่อแสดงกาลปรากฏ</p><p>แห่งความเป็นอธิกรณ์ไม่มีมูลเท่านั้น.     แต่ภิกษุผู้โจทก์ย่อมต้องอาบัติใน</p><p>ขณะที่ตนโจทนั่นแล.</p><p>         บัดนี้   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำว่า <strong>อธิกรณ  นาม</strong>  เป็นต้น  เพื่อ</p><p>จะไม่ตรัสลักษณะอธิกรณ์ไม่มีมูลนั้น   แสดงแต่ที่ยังไม่เคยมีเท่านั้น  เพราะ</p><p>ลักษณะแห่งอธิกรณ์ไม่มีมูล  ได้ตรัสไว้แล้วในก่อน ในคำว่า <strong>อมูลกญฺเจว </strong></p><p><strong>ต  อธิกรณ  โหติ</strong>  นี้. </p><p>                         <strong>[อธิบายคำว่าอธิกรณ์เป็นต้น]</strong></p><p>        เพราะ  อธิกรณ์ในคำว่า  <strong>อิธิกรณ  นาม</strong>  นั้น  โดยอรรถ   คือเหตุ</p><p>ย่อมมีแม้อย่างเดียว     ด้วยอำนาจแห่งวัตถุมีต่าง ๆ กัน;     เพราะเหตุนั้น</p><p>เพื่อความแตกต่างกันนั้น   แห่งอธิกรณ์นั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำ</p><p>มีอาทิว่า   <strong>จตฺตาริ  อธิกรณานิ  วิวาทาธิกรณ</strong>  ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 510</p><p>         ถามว่า  ก็อธิกรณ์นั่น   ย่อมเป็นอันเดียว   ด้วยอรรถคือเหตุอันใด</p><p>อรรถคือเหตุอันนั้นเป็นอย่างไร ? </p><p>         แก้ว่า อรรถ  คือ  เหตุนั้น   คือ  ข้อที่อธิกรณ์เป็นเหตุที่จะพึงกระทำ</p><p>ยิ่ง (ระงับ) ด้วยสมถะทั้งหลาย.   เพราะเหตุนั้น  สมถะทั้งหลายเที่ยว  ปรารภ</p><p>คือ อาศัย  หมายเอาอธิกิจอันใดเป็นไป,  อธิกิจอันนั้นพึงทราบว่า อธิกรณ์.</p><p> แต่ในอรรถกถาทั้งหลายกล่าวว่า         อาจารย์บางพวกกล่าวความยึดถือว่า</p><p>อธิกรณ์, บางพวกกล่าวเจตนาว่า  อธิกรณ์,  บางพวกกล่าวความไม่ชอบใจ</p><p>ว่า  อธิกรณ์,  บางพวกกล่าวโวหารว่า   อธิกรณ์   บางพวกกล่าวบัญญัติ</p><p>ว่า  อธิกรณ์.                                                                 </p><p>         พระอรรถกถาจารย์เหล่านั้นวิจารณ์ซ้ำไว้อย่างนี้ว่า  ถ้าความยึดถือพึง</p><p>เป็นอธิกรณ์ไซร้,  ภิกษุรูปหนึ่งถือเอาคดีปรึกษากันกับภิกษุผู้เป็นสภาคกัน</p><p>เห็นโทษในคดีนั้นแล้วสละเสียอีก,     อธิกรณ์นั้นของเธอ    จักเป็นอันถึง</p><p>ความระงับไป.   ถ้าเจตนาพึงเป็นอธิกรณ์ไซร้,   เจตนาที่เกิดขึ้นว่า  เราจัก</p><p>ถือเอาคดีนี้   ย่อมดับไป.    ถ้าความไม่ชอบใจพึงเป็นอธิกรณ์ไซร้,   ภิกษุ</p><p>แม้ถือเอาคดีด้วยความไม่ชอบใจ     ภายหลังไม่ได้ความวินิจฉัย     หรือฝ่าย</p><p>จำเลยขอขมาโทษแล้ว   ย่อมสละเสีย.   ถ้าโวหารพึงเป็นอธิกรณ์ไซร้,   ภิกษุ</p><p>เที่ยวพูดอยู่   ย่อมเป็นผู้นิ่งไม่มีเสียงในภายหลัง,  อธิกรณ์นั้นของเธอ   จัก</p><p>เป็นอันถึงความระงับด้วยประการฉะนี้.    เพราะเหตุนั้น   บัญญัติจึงจัดเป็น</p><p>อธิกรณ์.                                                                 </p><p>         แต่คำของพระอรรถกถาทั้งหลายนั้นนี้   แย้งพระบาลีมีอาทิอย่างนั้นว่า</p><p>เมถุนธรรมปาราชิกาบัติ   มีในส่วนนั้นแห่งเมถุนธรรมปาราชิกาบัติ  ฯลฯ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 511</p><p>อาปัตตาธิกรณ์เป็นส่วนนั้น   แห่งอาปัตตาธิกรณ์<sup>๑</sup>อย่างนี้   และว่า  วิวาทา-</p><p>ธิกรณ์  เป็นกุศลก็มี  เป็นอัพยากฤต<sup>๒</sup> ก็มี ดังนี้. </p><p>         อันที่จริง    พระอรรถกถาจารย์เหล่านั้น   มิได้ประสงค์ข้อที่บัญญัติ</p><p>เป็นกุศลเป็นต้น.    และธรรมคือปาราชิก   ที่มาในคำว่า  <strong>อมูลเกน  ปารา-</strong></p><p><strong>ชิเกน   ธมฺเมน</strong>  นี้     จะได้ชื่อว่าเป็นบัญญัติ    หามิได้.    เพราะเหตุไ ?</p><p>เพราะเป็นอกุศลโดยส่วนเดียว.</p><p>           จริงอยู่   แม้พระผู้มีพระภาคเจ้า     ก็ได้ตรัสคำนี้แล้วว่า    อาปัตตา-</p><p>ธิกรณ์    เป็นอกุศลก็มี    เป็นอัพยากฤตก็มี.    และปาราชิกไม่มีมูลนั่นใด</p><p>ที่ทรงนิเทศไว้ในพระบาลีนี้ว่า <strong>อมูลเกน  ปาราชิเกน</strong>  ดังนี้.   พระบาลีว่า</p><p><strong>อมูลกญฺเจว   ต   อธิกรณ  โหติ</strong>  นี้   เป็นปฏินิเทศแห่งปาราชิกไม่มีมูลนั้น</p><p>นั่นแล   ไม่ใช่แห่งบัญญัติ.   แท้จริง   พระผู้มีพระภาคเจ้า  จะได้ทรงนิเทศ</p><p>ปาราชิกอื่น    แล้วทรงปฏินิเทศปาราชิกอื่น    หามิได้.    แต่บุคคลนั้นถูก</p><p>โจทก์ตราเอาว่า   ล่วงธรรม   คือปาราชิก    ด้วยบัญญัติใด    คือด้วยข้อหา</p><p>อันใด,   บัญญัติแม้นั้น   จัดว่าไม่มีมูล    ก็เพราะอธิกรณ์กล่าวคือปาราชิก</p><p>เป็นของไม่มีมูล,   แต่จัดเป็นอธิกรณ์  ก็เพราะบัญญัตินั้นเป็นไปในอธิกรณ์;</p><p>เพราะเหตุนั้น   คำว่า   บัญญัติเป็นอธิกรณ์   ควรถูก   โดยบรรยายนี้.    แต่</p><p>อธิกรณ์ที่จัดว่าไม่มีมูล   ย่อมไม่มีโดยปกติของตน.    จะมีได้ก็สักว่าบัญญัติ</p><p>เท่านั้น.  แม้เพราะเหตุนั้น  คำว่า  บัญญัติจัดเป็นอธิกรณ์  ก็ควรจะถูก.</p><p>          ก็แล  ข้อที่บัญญัติจัดเป็นอธิกรณ์  โดยบรรยายดังกล่าวมานั้น    ย่อม</p><p>ถูกในสิกขาบทนี้เท่านั้น    ไม่ถูกทุก ๆ สิกขาบท.    จริงอยู่    การบัญญัติ </p><p>อธิกรณ์มีวิวาทาธิกรณ์เป็นต้น   ไม่ใช่อรรถ  คือเหตุ.   แต่อรรถ   คือเหตุ</p><p>๑.  วิ  มหา.  ๑/๓๘๙-๓๙๐.            ๒.  วิ. จลฺล  ๖/๓๓๔. </p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 512</p><p>ก็ได้แก่ข้อที่อธิกรณ์เหล่านั้น   เป็นเหตุที่จะพึงกระทำยิ่ง (ระงับ) ด้วยสมถะ</p><p>ทั้งหลายดังกล่าวแล้วในหนหลัง.     ด้วยอรรถ     คือเหตุนี้อย่างกล่าวมานี้</p><p>วิวาทบางอย่างในโลกนี้   เป็นวิวาทด้วย  เป็นอธิกรณ์ด้วย;  เพราะเหตุนั้น</p><p>จึงชื่อว่า  วิวาทาธิกรณ์.  ในอธิกรณ์ที่เหลือ   ก็นัยนี้. </p><p>        บรรดาอธิกรณ์ ๔ มีวิวาทาธิกรณ์เป็นต้นนั้น  วิวาทที่อาศัยเภทกร-</p><p>วัตถุ ๑๘ อย่าง   เกิดขึ้นอย่างนี้   คือพวกภิกษุในธรรมวินัยนี้   วิวาทกันว่า</p><p>เป็นธรรม  หรือว่า  ไม่ใช่ธรรม  ชื่อว่า  วิวาทาธิกรณ์. </p><p>        การกล่าวหากันอาศัยวิบัติ ๔ เกิดขึ้นอย่างนี้    คือภิกษุในพระธรรม</p><p>วินัยนี้   ย่อมกล่าวหาภิกษุด้วยศีลวิบัติบ้าง  ชื่อว่า  อนุวาทากรณ์.</p><p>        เฉพาะอาบัติเท่านั้นชื่อว่า  อาปัตตาธิกรณ์   อย่างนี้คือ   กองอาบัติ</p><p>ทั้ง ๕  ชื่อว่า  อาปัตตาธิกรณ์.   กองอาบัติทั้ง ๗  ชื่อว่า  อาปัตตาธิกรณ์.</p><p>         ความเป็นกิจของสงฆ์  คือความเป็นกิจอันสงฆ์ต้องทำ   ได้แก่ สังฆ-</p><p>กิจ  ๔ อย่างนี้คือ  อปโลกนกรรม    ญัตติกรรม    ญัตติทุติยกรรม    และ</p><p>ญัตติจตุตถกรรม    พึงทราบว่า   กิจจาธิกรณ์.   แต่ในอรรถนี้ประสงค์เอา</p><p>อาปัตตาธิกรณ์   กล่าวคืออาบัติปาราชิกเท่านั้น.   อธิกรณ์ที่เหลือมีวิวาทา-</p><p>ธิกรณ์เป็นต้น     ท่านกล่าวไว้   ด้วยอำนาจแห่งการขยายความ.    แท้จริง</p><p>อรรถแห่งศัพท์ว่าอธิกรณ์   มีเท่านี้.    ในอรรถเหล่านั้น   ปาราชิกเท่านั้น</p><p>ประสงค์เอาในอธิการนี้.    ปาราชิกนั้นเป็นอธิกรณ์ไม่มีมูล   ด้วยมูลมีการ</p><p>ได้เห็นเป็นต้นนั่นแล.     และภิกษุนี้ยืนยันอิงอาศัยโทสะ    คือเมื่อกล่าวคำ</p><p>เป็นต้นว่า    ข้าพเจ้าพูดเล่นเปล่า ๆ   ชื่อว่าย่อมปฏิญญา.    เป็นสังฆาทิเสส</p><p>แก่ภิกษุนั้นในขณะที่ตนโจทนั่นเองแล.      นี้เป็นใจความแห่งสิกขาบทนั้น</p><p>ซึ่งมีนิเทศ (การขยาย)  ตามลำดับแห่งบทก่อน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 513</p><p>                              <strong>[แก้อรรถบทภาชนีย์]</strong></p><p>        บัดนี้   พระผู้มีพระภาคเจ้า  เมื่อจะทรงยกอาบัติขึ้นแสดงโดยพิสดาร</p><p>ด้วยสามารถแห่งเรื่องของการโจท    มีเรื่องที่ไม่ได้เห็นเป็นต้น     ที่ตรัสไว้</p><p>โดยสังเขปแล้วนั้น  จึงตรัสคำมีอาทิว่า  <strong>อทิฏฺสฺส  โหติ</strong>  ดังนี้. </p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น  คำว่า  <strong>อหิฏฺสฺส  โหติ</strong>  ได้แก่ (จำเลย)  เป็น</p><p>ผู้อันโจทก์นั้นมิได้เห็น.   อธิบายว่า บุคคลผู้ต้องธรรมถึงปาราชิกนั้น  เป็น</p><p>ผู้อันโจทก์นี้มิได้เห็น.    แม้ในบทว่า   <strong>อสฺสุตสฺส โหติ</strong>  เป็นต้น  ก็มีนัย </p><p>เหมือนกันนี้.                                </p><p>         สองบทว่า   <strong>หิฏฺโ   มยา</strong>  มีคำอธิบายว่า  ท่านเป็นผู้อันเราเห็นแล้ว. </p><p>แม้ในบทว่า  <strong>สุโต  มยา</strong>   เป็นต้นก็มีนัยอย่างนี้.   บทที่เหลือในอธิกรณ์มี</p><p>เรื่องที่ไม่ได้เห็นเป็นมูลชัดเจนทีเดียว.     ส่วนในอธิกรณ์ที่มีมูลด้วยเรื่องที่</p><p>ได้เห็น  พึงทราบความเป็นอธิกรณ์ไม่มีมูล   เพราะความไม่มีแห่งมูล    มี</p><p>เรื่องที่ได้ยินเป็นต้น    ที่ตรัสไว้อย่างนี้ว่า  ถ้าโจทก์โจทภิกษุนั้นว่า  ข้าพเจ้า</p><p>ได้ยิน  เป็นต้น. </p><p>        ก็ในวาระของโจทก์ทั้งหมดนั่นแล  ย่อมเป็นสังฆาทิเสสเหมือนกัน</p><p>ทุก ๆ คำพูด    ด้วยอำนาจแห่งคำพูดคำหนึ่ง ๆ  ในบรรดาคำเหล่านี้อันมา</p><p>แล้วในที่อื่นว่า  ท่านเป็นผู้ทุศีล  มีธรรมเลว  มีสมาจารอันไม่สะอาด  น่า</p><p>รังเกียจ  มีการงานอันซ่อนเร้น    มิใช่สมณะ  ปฏิญญาว่าเป็นสมณะ   มิใช่</p><p>พรหมจารี  ปฏิญญาว่าเป็นพรหมจารี  เป็นผู้เน่าใน  มีราคะชุม  เกิดเป็น</p><p>เพียงหยากเยื่อ  เหมือนเป็นสังฆาทิเสสทุก ๆ  คำพูด   ด้วยอำนาจคำหนึ่ง ๆ</p><p>ในบรรดาคำเหล่านี้    อันมาแล้วในสิกขาบทนี้ว่า   ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิก</p><p>เป็นผู้มีใช่สมณะ  ไม่ใช่เหล่ากอแห่งศากยบุตรฉะนั้น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 514</p><p>        ก็คำล้วน ๆ เหล่านี้ว่า    อุโบสถ    หรือปวารณา    หรือสังฆกรรม</p><p>ร่วมกับท่าน  ย่อมไม่มี  ยังไม่ถึงที่สุดก่อน.   แต่คำพูดที่เชื่อมต่อกับบทใด</p><p>บทหนึ่งแล้วเท่านั้น   บรรดาบทว่าทุศีลเป็นต้นอย่างนี้ว่า   ท่านเป็นผู้ทุศีล</p><p>อุโบสถก็ดี  ร่วมกับท่านไม่มี  และบรรดาบทว่า  ท่านต้องธรรมถึงปาราชิก</p><p>เป็นต้น    ย่อมถึงที่สุด  คือทำให้เป็นสังฆาทิเสส.</p><p>         แต่พระมหาปทุมเถระกล่าวว่า  เฉพาะบทเป็นต้นว่า  เป็นผู้ทุศีล  มี</p><p>ธรรมเลว     อย่างเดียว     ซึ่งมิได้มาในบาลีในสิกขาบทนี้    ยังไม่ถึงที่สุด,</p><p>แม้บทเหล่านี้คือ   ท่านเป็นคนชั่ว    ท่านเป็นสามเณรโค่ง   ท่านเป็นมหา</p><p>อุบายสก    ท่านเป็นผู้ประกอบวัตรแห่งเจ้าแม่กลีเทพีผู้ประเสริฐ    ท่านเป็น</p><p>นิครนถ์   ท่านเป็นอาชีวก  ท่านเป็นดาบส  ท่านเป็นปริพาชก   ท่านเป็น    </p><p>บัณเฑาะก์    ท่านเป็นเถยยสังวาส     ท่านเป็นผู้เข้ารีตเดียรถีย์     ท่านเป็น</p><p>ดิรัจฉาน    ท่านเป็นผู้ฆ่ามารดา    ท่านเป็นผู้ฆ่าบิดา    ท่านเป็นผู้ฆ่าพระ-</p><p>อรหันต์    ท่านเป็นผู้ทำสังฆเภท    ท่านเป็นผู้ทำโลหิตุปบาท    ท่านเป็น</p><p>ภิกขุนีทูสกะ   ท่านเป็นคนสองเพศ   ย่อมถึงที่สุดทีเดียว.   และพระมหา-</p><p>ปทุมเถระอีกนั่นแหละ  กล่าวในบทว่า <strong>ทิฏฺเ  เวมติโก</strong>  เป็นต้นว่า   เป็น</p><p>ผู้เคลือบแคลงด้วยส่วนใด    ย่อมไม่เชื่อด้วยส่วนนั้น,    ไม่เชื่อด้วยส่วนใด</p><p>ย่อมระลึกไม่ได้โดยส่วนนั้น,   ระลึกไม่ได้โดยส่วนใด    ย่อมเป็นผู้หลงลืม</p><p>โดยส่วนนั้น.</p><p>          ฝ่ายมหาสุมเถระแยกบทหนึ่ง ๆ   ออกเป็น ๒ บท      แล้วแสดงนัย</p><p>เฉพาะอย่างแห่งบทแม้ทั้ง ๔.     คืออย่างไร ?    คือพึงทราบนัยว่า <strong>หิฏฺเ </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 515</p><p><strong>เวมติโก</strong>  นี้ก่อน,  ภิกษุเป็นผู้สงสัยในการเห็นบ้าง,  ในบุคคลบ้าง,  บรรดา</p><p>การเห็นและบุคคลนั้น   ย่อมเป็นผู้สงสัยในการเห็นอย่างนี้ว่า   เป็นบุคคล</p><p>ที่เราเห็น   หรือไม่ใช่คนที่เราเห็น,    เป็นผู้มีความสงสัยในบุคคลอย่างนี้ว่า</p><p>คนนี้แน่หรือที่เราเห็นหรือคนอื่น.    ย่อมไม่เชื่อการเห็นบ้าง    บุคคลบ้าง,</p><p>ย่อมระลึกไม่ได้ซึ่งการเห็นบ้าง    บุคคลบ้าง,    ย่อมเป็นผู้ลืมการเห็นบ้าง</p><p>บุคคลบ้าง  ด้วยประการอย่างนี้.</p><p>         ก็บรรดาบทเหล่านี้   บทว่า  <strong>เวมติโก</strong>   ได้แก่ เกิดความสงสัย.</p><p>        สองบทว่า <strong>โน  กปฺเปติ</strong>  ได้แก่     ย่อมไม่เชื่อ.</p><p>        บทว่า  <strong>น  สรต</strong>  มีความว่า    เมื่อคนอื่นไม่เตือน    ก็ระลึกไม่ได้.</p><p>แต่เมื่อใด   คนเหล่าอื่นเตือนเธอให้ระลึกว่า   ในสถานที่ชื่อโน้น     ขอรับ !</p><p>ในเวลาโน้น  เมื่อนั้น   จึงระลึกได้.</p><p>        บทว่า  <strong>ปมุฏโ</strong>   มีความว่า   บุคคลผู้แม้ซึ่งคนอื่นเตือนให้ระลึกอยู่</p><p>โดยอุบายนั้น ๆ ก็ระลึกไม่ได้เลย.   แม้วาระแห่งบุคคลผู้ให้โจท  ก็พึงทราบ</p><p>โดยอุบายนี้   ก็ในโจทาปกวารนั้น    ลดบทว่า  มยา  ออกอย่างเดียว,  บท</p><p>ที่เหลือ   ก็เช่นเดียวกับโจทกวารนั่นแล.</p><p>         ต่อจากโจทาปกวารนั้น    เพื่อแสดงชนิดแห่งอาบัติ    และชนิดแห่ง</p><p>อนาบัติ   จึงทรงตั้งจตุกกะว่า  <strong>อสุทฺเธ    สุทฺธทิฏฺิ</strong>    เป็นต้นแล้วทรงแสดง</p><p>ขยายแต่ละบทออกไป    ตามชนิดอย่างละ ๔ ชนิด.    จตุกกะทั้งหมดนั้น</p><p>ผู้ศึกษาอาจจะรู้ได้  ตามนัยแห่งพระบาลีนั้นแล.  ก็ในการโจทนี้  พึงทราบ</p><p>ความต่างกันแห่งความประสงค์อย่างเดียว.    จริงอยู่    ธรรมดาว่า    ความ</p><p>ประสงค์นี้   มีมากอย่าง คือ  ความประสงค์ในอันให้เคลื่อน  ความประสงค์</p><p>ในการด่า  ความประสงค์ในการงาน  ความประสงค์ในการออก (จากอาบัติ) </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 516</p><p>ความประสงค์ในการพักอุโบสถและปวารณา    ความประสงค์ในการสอบ-</p><p>สวน  ความประสงค์ในการกล่าวธรรม.                                        </p><p>          บรรดาความประสงค์เหล่านั้น      ในความประสงค์ ๔ อย่างข้างต้น</p><p>เป็นทุกกฏ    แก่ภิกษุผู้ไม่ให้กระทำโอกาส,    และเป็นสังฆาทิเสส    แม้เเก่</p><p>ภิกษุผู้ให้กระทำโอกาส    แล้วตามกำจัด (โจท)    ด้วยปาราชิกอันไม่มีมูล</p><p>ซึ่ง ๆ หน้า,   เป็นปาจิตตีย์   แก่ภิกษุผู้ตามกำจัด  (โจท)   ด้วยสังฆาทิเสส</p><p>ไม่มีมูล,   เป็นทุกกฏ   แก่ภิกษุผู้ตามกำจัดด้วยอาจารวิบัติ,     เป็นปาจิตตีย์</p><p>แก่ภิกษุผู้กล่าวด้วยประสงค์จะด่า,      เป็นทุกกฏ     แก่ภิกษุผู้กล่าวด้วยกอง</p><p>อาบัติแม้ทั้ง ๗ กอง   ในที่ลับหลัง,   เป็นทุกกฏอย่างเดียวแก่ภิกษุผู้กระทำ</p><p>กรรมทั้ง ๗ อย่าง  เฉพาะในที่ลับหลัง.                                </p><p>          ส่วนในกุรุนที   ท่านกล่าวว่า   กิจด้วยการขอโอกาส    ย่อมไม่มีแก่</p><p>ภิกษุผู้กล่าวว่า   ท่านต้องอาบัติชื่อนี้     จงกระทำคืนอาบัตินั้นเสีย    โดย </p><p>ความประสงค์จะให้ออกจากอาบัติ.     ในอรรถกถาทุก ๆ อรรถกถาทีเดียว</p><p>ไม่มีการขอโอกาสสำหรับภิกษุผู้พักอุโบสถและปวารณา    แต่พึงรู้เขตแห่ง</p><p>การพัก  ดังนี้:-   ก็เมื่อสวดยังไม่เลย  <strong>เร</strong>  อักษร  นี้ว่า  <strong>สุณาตุ   เม   ภนฺเต</strong></p><p><strong>สงฺโฆ  อชฺชโปสโถ  ปณฺเณรโส  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกฺล  สงฺโฆ  อุโปสถ</strong></p><p><strong>กเร</strong> ดังนี้   ไป   ย่อมได้เพื่อจะพัก.    แต่ถัดจากนั้นไป   เมื่อถึง  <strong>ย</strong>  อักษร</p><p>แล้ว   ย่อมไม่ได้เพื่อพัก.   ในปวารณาก็มีนัยอย่างนี้.</p><p>          โอกาสกรรม    ย่อมไม่มี     แม้แก่ภิกษุผู้สอบสวนในเมื่อเรื่องถูกนำ</p><p>เข้าเสนอแล้ว    กล่าวอยู่ด้วยประสงค์จะสอบสวนว่า    เรื่องอย่างนี้มีแก่ท่าน</p><p>หรือ ?  แม้สำหรับพระธรรมกถึกผู้นั่งอยู่บนธรรมาสน์กล่าวธรรมไม่เจาะจง</p><p>โดยนัยเป็นต้นว่า  ภิกษุใดกระทำอย่างนี้และนี้,   ภิกษุนี้มิใช่สมณะ   ดังนี้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 517</p><p>ก็ไม่ต้องมีการขอโอกาส.   แต่ทว่ากล่าวเจาะจงกำหนดว่า    ผู้โน้น  ๆ มิใช่</p><p>สมณะ   มิใช่อุบาสก  ดังนี้     ลงจากธรรมาสน์แล้วควรแสดงอาบัติก่อนจึง</p><p>ไป.   อนึ่ง  พึงกราบใจความแห่งคำที่ท่านกล่าวไว้ในที่นั้น ๆ ว่า <strong>อโนกาส</strong></p><p><strong>กาเรตฺวา</strong>   อย่างนี้ว่า  <strong>โอกาส  อกาเรตฺวา</strong>   แปลว่า   ไม่ให้กระทำโอกาส.</p><p>จริงอยู่   ขึ้นชื่อว่าโอกาส   ไม่สมควรบางโอกาส   ที่โจทก็ให้ทำโอกาสแล้ว</p><p>ยังต้องอาบัติจะไม่มี   หามิได้.   แต่โจทก์ไม่ให้จำเลยทำโอกาสจึงต้องอาบัติ</p><p>ฉะนี้แล.   คำที่เหลือตื้นทั้งนั้น.</p><p>        บรรดาสมุฏฐานเป็นต้น  สิกขาบทนี้    มีสมุฏฐาน ๓ คือ   เกิดขึ้น</p><p>ทางกายกับจิต  ๑   ทางวาจากับจิต  ๑    ทางกายวาจากับจิต  ๑    เป็นกิริยา</p><p>สัญญาวิโมกข์  สจิตตกะ  โลกวัชชะ   กายกรรม  วจีกรรม  อกุศลจิต  เป็น</p><p>ทุกขเวทนา  ฉะนี้แล.</p><p>                             <em>ปฐมทุฏฐโทสสิกขาบทวรรณนา  จบ</em>      </p><p>                                     <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๙</strong></p><p><strong>                             เรื่องพระเมตติยะและพระภุมมชกะ</strong></p><p>        [๕๖๔]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระ-</p><p>เวพุวันวิหาร   อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต    เขตพระนคร</p><p>ราชคฤห์     ครั้งนั้นพระเมตติยะและพระภุมมชกะกำลังลงจากภูเขาคิชฌกูฏ</p><p>ได้เเลเห็นแพะผู้กับแพะเมียกำลังสมจรกัน            ครั้นแล้วได้พูดอย่างนี้ว่า</p><p>อาวุโส  ผิฉะนั้น  พวกเราจะสมมติแพะผู้นี้เป็นพระทัพพมัลลบุตร  สมมติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 518</p><p>แพะเมียนี้เป็นภิกษุณีเมตติยา จักกล่าวอย่างนี้ว่า  อาวุโสทั้งหลาย ครั้งก่อน</p><p>พวกกระผมได้กล่าวหาพระทัพพมัลลบุตรด้วยได้ยิน   แต่บัดนี้พวกกระผม</p><p>ได้เห็นพระทัพพมัลลบุตรปฏิบัติผิดในภิกษุณีเมตติยาด้วยตนเอง        เธอ</p><p>ทั้งสองได้สมมติแพะผู้นั้นเป็นพระทัพพมัลลบุตร    สมมติแพะเมียนั้นเป็น</p><p>ภิกษุณีเมตติยาแล้ว    จึงแจ้งแก่ภิกษุทั้งหลายว่า  อาวุโสทั้งหลาย  เมื่อก่อน</p><p>พวกกระผมได้กล่าวหาพระทัพพมัลลบุตรด้วยได้ยิน  แต่บัดนี้  พวกกระผม</p><p>ได้เห็นพระทัพพมัลลบุตรปฏิบัติผิดในภิกษุณีเมตติยาด้วยตนเอง       ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายกล่าวอย่างนี้ว่า   อาวุโส   ท่านทั้งหลายอย่าได้กล่าวอย่างนี้    ท่าน</p><p>พระทัพพมัลลบุตรจักไมทำกรรมเช่นกล่าวมานี้  แล้วกราบทูลเนื้อความนั้น</p><p>แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า                  </p><p>                             <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์   ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น  แล้วทรงสอบถามท่านพระ-</p><p>ทัพพมัลลบุตรว่า  ดูก่อนทัพพะ   เธอยังระลึกได้หรือว่า   เป็นผู้ทำกรรม</p><p>อย่างที่ภิกษุเหล่านี้กล่าวหา</p><p>        ท่านพระทัพพมัลลบุตร  กราบทูลว่า  ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  พระ-</p><p>องค์ยอมทรงทราบว่า  ข้าพระพุทธเจ้าเป็นฉันใด                           </p><p>         แม้ครั้งที่สองแล       พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสสอบถามท่านพระ-</p><p>ทัพพมัลลบุตรวา  ดูก่อนทัพพะ  เธอยังระลึกได้หรือว่า  เป็นผู้ทำกรรม</p><p>อย่างที่ภิกษุเหล่านี้กล่าวหา</p><p>         ท่านพระทัพพมัลลบุตร  กราบทูลว่า  ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ   พระองค์</p><p>ย่อมทรงทราบว่า  ข้าพระพุทธเจ้าเป็นฉันใด                      </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 519</p><p>         แม้ครั้งที่สามแล        พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสสอบถามท่านพระ-</p><p>ทัพพมัลลบุตรว่า  ดูก่อนทัพพะ   เธอยังระลึกได้หรือว่า   เป็นผู้ทำกรรม</p><p>อย่างที่ภิกษุเหล่านี้กล่าวหา</p><p>         ท่านพระทัพพมัลลบุตร       กราบทูลว่า      ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ</p><p>พระองค์ย่อมทรงทราบว่า  ข้าพระพุทธเจ้าเป็นฉันใด</p><p>         ภ.  ดูก่อนทัพพะ  คนฉลาดย่อมไม่แก้ข้อกล่าวหาอย่างนี้  ถ้าเธอ</p><p>ทำ   จงบอกว่าทำ   ถ้าเธอไม่ได้ทำ   จงบอกว่าไม่ได้ทำ</p><p>         ท.     ตั้งแต่ข้าพระพุทธเจ้าเกิดนา     แม้โดยความฝันก็ยังไม่รู้จัก</p><p>เสพเมถุนธรรม  จะกล่าวไ ยถึงเมื่อตื่นอยู่  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย  ถ้าเช่นนั้น  พวกเธอจงสอบสวนภิกษุพวกนี้   ครั้นรับสั่งเท่านี้ </p><p>แล้วเสด็จลุกจากที่ประทับ   เข้าพระวิหาร    จึงภิกษุเหล่านั้นได้ทำการสอบ</p><p>สวนพระเมตติยะและพระภุมมชกะ   เมื่อเธอทั้งสองถูกสอบสวน    ได้แจ้ง</p><p>เรื่องนี้แก่ภิกษุทั้งหลายแล้ว</p><p>         ภิกษุทั้งหลายถามว่า    อาวุโสทั้งหลาย     ก็พวกท่านถือเอาเอกเทศ</p><p>บางแห่ง     แห่งอธิกรณ์อันเป็นเรื่องอื่นให้เป็นเพียงเลศ     แล้วตามกำจัด</p><p>ท่านพระทัพพมัลลบุตรด้วยธรรมอันมีโทษถึงปาราชิกหรือ</p><p>         พระเมตติยะและพระภุมมชกะรับว่า  จริงอย่างนั้น  ขอรับ</p><p>         บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ มีความละอาย   มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างพากันเพ่งโทษ   ติเตียน    โพนทะนาว่า   ไฉนพระ-</p><p>เมตติยะและพระภุมมชกะ      จึงได้ถือเอาเอกเทศบางแห่ง      แห่งอธิกรณ์</p><p>อันเป็นเรื่องอื่นให้เป็นเพียงเลศ      แล้วตามกำจัดท่านพระทัพพมัลลบุตร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 520</p><p>ด้วยธรรมอันมีโทษถึงปาราชิกเล่า    แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มี -</p><p>พระภาคเจ้า</p><p>                   <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>เมตติยะและพระภุมมชกะว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอถือเอา</p><p>เอกเทศบางแห่ง      แห่งอธิกรณ์อันเป็นเรื่องอื่นให้เป็นเพียงเลศ      แล้ว</p><p>ตามกำจัดพระทัพพมัลลบุตร  ด้วยธรรมอันมีโทษถึงปาราชิกจริงหรือ</p><p>        ภิกษุสองรูปนั้นทูลรับว่า  จริงพระพุทธเจ้าข้า</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย   ไฉน</p><p>พวกเธอจึงได้ถือเอาเอกเทศบางแห่ง     แห่งอธิกรณ์อันเป็นเรื่องอื่นให้</p><p>เป็นเพียงเลศ  แล้วตามกำจัดพระทัพพมัลลบุตร    ด้วยธรรมมีโทษถึง</p><p>ปาราชิกเล่า   ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย    การกระทำของพวกเธอนั่นไม่</p><p>เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส       หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่ง    ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้  การกระทำของ</p><p>พวกเธอนั่น      เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว ครั้นพระ-</p><p>ผู้มีพระภาคาเจ้าทรงติเติยนพระเมตติยะ   และพระภุมมชกะโดยอเนก- </p><p>ปริยายดังนี้แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก  ความเป็นคน</p><p>บำรุงยาก  ความเป็นคนมักมา  ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี</p><p>ความเกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 521</p><p>บำรุงง่าย  ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด</p><p>อาการที่น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดยอเนก-</p><p>ปริยาย   แล้วทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น  ที่เหมาะสมแก่เรื่อง</p><p>นั้น    แก่ภิกษุทั้งหลายแล้ว   รับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ประการ คือ เพื่อความรับว่า</p><p>ดีแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อยาก ๑</p><p>เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑       เพื่อป้องกันอาสนะอันจะ</p><p>บังเกิดในปัจจุบัน ๑   เพื่อกำจัดอาสนะอันจักบังเกิดรนอนาคต ๑   เพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑       เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุนชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม   เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-                                           </p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๑๓.  ๙.      อนึ่ง  ภิกษุใด  ขัดใจ  มีโทสะ   ไม่แช่มชื่น   ถือเอา</p><p>เอกเทศบางแห่ง   แห่งอธิกรณ์อันเป็นเรื่องอื่น   ให้เป็นเพียงเลศ   ตาม</p><p>กำจัดซึ่งภิกษุ   ด้วยธรรมอันมีโทษถึงปาราชิก   ด้วยหมายว่า  แม้ไฉน</p><p>เราจักยังเธอให้เคลื่อนจากพรหมจรรย์นี้ได้    ครั้นสมัยอื่นแต่นั้น   อัน</p><p>ผู้ใดผู้หนึ่งถือเอาตามก็ตาม    ไม่ถือเอาตามก็ตาม    แต่อธิกรณ์นั้นเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 522</p><p>เรื่องอื่นแท้    เอกเทศบางแห่ง   เธอถือเอาพอเป็นเลศ    แลภิกษุยันอิง</p><p>โทสะอยู่   เป็นสังฆาทิเสส.                   </p><p>                     <em>เรื่องพระเมตติยะและพระภุมมชกะ  จบ</em></p><p>                                                                </p><p>                                 <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๕๖๕]   บทว่า   อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือ ผู้เช่นใด มีการงาน</p><p>อย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด    มีโคตรอย่างใด    มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  มีอารมณ์อย่างใด    เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>        บทว่า  ภิภษุ   ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า  ภิกษุ โดยสมญา   ชื่อว่า   ภิกษุ</p><p>โดยปฎิญญา   ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ   ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า     เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์    ชื่อว่า    ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   เป็นผู้เจริญ  ชื่อว่า  ภิกษุ เพราะอรรถว่า มีสารธรรม  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็น</p><p>พระอเสขะ  ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ ควรแก่ฐานะ บรรดาภิกษุ</p><p>เหล่านั้น    ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้   ด้วยญัตติจตุตถกรรม</p><p>อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะนี้   ชื่อว่า  ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้.</p><p>         บทว่า  ซึ่งภิกษุ  หมายภิกษุอื่น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 523</p><p>          บทว่า  <strong>ขัดใจ</strong>  มีโหสะ  คือ  โกรธ  ไม่ถูกใจ  ไม่พอใจ  แค้นใจ</p><p>เจ็บใจ.                        </p><p>         บทว่า  <strong>ไม่แช่มชื่น</strong>  คือ  เป็นคนมีใจไม่ชุ่มชื่น   เพราะความโกรธ</p><p>นั้น     เพราะโทสะนั้น     เพราะความไม่ถูกใจนั้น     และเพราะความไม่</p><p>พอใจนั้น                                        </p><p>         [๕๖๖]  บทว่า  <strong>แห่งอธิกรณ์อันเป็นเรื่องอื่น</strong> คือ เป็นส่วนอื่นแห่ง</p><p>อาบัติ   หรือเป็นส่วนอื่นแห่งอธิกรณ์    </p><p>         [๕๑๗]   <strong>อธิกรณ์เป็นส่วนอื่นแห่งอธิกรณ์</strong>  อย่างไร</p><p>          ๑.  วิวาทาธิกรณ์   เป็นส่วนอื่นแห่งอนุวาทาธิกรณ์  อาปัตตาธิกรณ์</p><p>และกิจจาธิกรณ์                            </p><p>         ๒.  อนุวาทาธิกรณ์  เป็นส่วนอื่นแห่งอาปัตตาธิกรณ์  กิจจาธิกรณ์</p><p>และวิวาทาธิกรณ์                                                                    </p><p>          ๓.  อาปัตตาธิกรณ์   เป็นส่วนอื่นแห่งกิจจาธิกรณ์    วิวาทาธิกรณ์</p><p>และอนุวาทาธิกรณ์                  </p><p>            ๔.   กิจจาธิกรณ์   เป็นส่วนอื่นแห่งวิวาทาธิกรณ์   อนุวาทาธิกรณ์</p><p>และอาปัตตาธิกรณ์                                                           </p><p>          อย่างนี้   อธิกรณ์ชื่อว่าเป็นส่วนอื่นแห่งอธิกรณ์.</p><p>          [๕๖๘]  อธิกรณ์เป็นส่วนเดียวกันแห่งอธิกรณ์  อย่างไร</p><p>          ๑.  วิวาทาธิกรณ์  เป็นส่วนเดียวกันแห่งวิวาทาธิกรณ์</p><p>          ๒.  อนุวาทาธิกรณ์  เป็นส่วนเดียวกันแห่งอนุวาทาธิกรณ์</p><p>          ๓.  อาปัตตาธิกรณ์  เป็นส่วนเดียวกันแห่งอาปัตตาธิกรณ์ก็มี  เป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาปัตตาธิกรณ์ก็มี. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 524</p><p>   <strong>อาปัตตาธิกรณืเป็นส่วนอื่นแห่งอาปัตตาธิกรณ์  อย่างไร</strong></p><p>           เมถุนธรรมปาราชิกาบัติ  เป็นส่วนอื่นแห่งอทินนาทานปาราชิกาบัติ</p><p>มนุสสวิคคหปาราชิกาบัติ   และอุตริมนุสธรรมปาราชิกาบัติ </p><p>            อทินนาทานปาราชิกาบัติ     เป็นส่วนอื่นแห่งมนุสสวิคคหปาราชิ-</p><p>กาบัติ   อุตริมนุสธรรมปาราชิกาบัติ   และเมถุนธรรมปาราชิกาบัติ       </p><p>           มนุสสวิคคหปาราชิกาบัติ    เป็นส่วนอื่นแห่งอุตริมนุสธรรมปาราชิ-</p><p>กาบัติ    เมถุนธรรมปาราชิกาบัติ   และอทินนาทานปาราชิกาบัติ              </p><p>           อุตริมนุสธรรมปาราชิกาบัติ     เป็นส่วนอื่นแห่งเมถุนธรรมปาราชิ-</p><p>กาบัติ   อทินนาทานปาราชิกาบัติ   และมนุสสวิคคหปาราชิกาบัติ</p><p>          อย่างนี้   อาปัตตาธิกรณ์ชื่อว่าเป็นส่วนอื่นแห่งอาปัตตาธิกรณ์</p><p>  <strong>ก็อาปัตตาธิกรณ์เป็นส่วนเดียวกันแห่งอาปัตตาธิกรณ์  อย่างไร</strong></p><p>           เมถุนธรรมปาราชิกาบัติ    เป็นส่วนเดียวกันแห่งเมถุนธรรมปาราชิ-</p><p>กาบัติ</p><p>        อทินนาทานปาราชิกาบัติ   เป็นส่วนเดียวกันแห่งอทินนาทานปาราชิ-</p><p>กาบัติ </p><p>         มนุสสวิคคหปาราชิกาบัติ  เป็นส่วนเดียวกันแห่งมนุสสวิคคหปาราชิ-</p><p>กาบัติ</p><p>         อุตริมนุสธรรมปาราชิกาบัติ  เป็นส่วนเดียวกันแห่งอุตริมนุสธรรม-</p><p>ปาราชิกาบัติ</p><p>            อย่างนี้  อาปัตตาธิกรณ์ชื่อว่าเป็นส่วนเดียวกันแห่งอาปัตตาธิกรณ์</p><p>             ๔.   กิจจาธิกรณ์เป็นส่วนเดียวกันแห่งกิจจาธิกรณ์</p><p>             อย่างนี้  อธิกรณ์ชื่อว่าเป็นส่วนเดียวกันแห่งอธิกรณ์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 525</p><p>                                     <strong>เลศ  ๑๐ อย่าง</strong></p><p>          [๕๖๙]   ที่ชื่อว่า   เลศ   ในคำว่า    ถือเอาเอกเทศบางแห่ง...เป็น</p><p>เพียงเลศ   นั้น  อธิบายว่า   เลศมี ๑ อย่าง  ได้แก่  เลศคือชาติ  ๑   เลศ</p><p>คือชื่อ  ๑   เลศคือวงศ์  ๑   เลศคือลักษณะ  ๑   เลศคืออาบัติ ๑   เลศคือ</p><p> บาตร ๑     เลศคือจีวร  ๑  เลศคืออุปัชฌายะ ๑  เลศคืออาจารย์ ๑</p><p>เลศคือเสนาสนะ  ๑. </p><p>                                 <strong>อธิบายเลศ  ๑๐ อย่าง</strong></p><p>       [๕๗๐]  ที่ชื่อว่า   เลศคือชาติ  นั้น  อธิบายว่า  ภิกษุผู้โจทก์เป็น</p><p>ผู้ได้เห็นภิกษุผู้กษัตริย์    ต้องปาราชิกธรรม   ครั้นเห็นภิกษุผู้กษัตริย์รูปอื่น</p><p>โจทว่า   ภิกษุผู้กษัตริย์   ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   ดังนี้    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้พราหมณ์  ต้องปาราชิกธรรม  ครั้น</p><p>เห็นภิกษุผู้พราหมณ์รูปอื่นแล้วโจทว่า   ภิกษุผู้พราหมณ์   ข้าพเจ้าได้เห็น</p><p>ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสาย</p><p>พระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน</p><p>ดังนี้    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้แพศย์   ต้องปาราชิกธรรม ครั้นเห็น</p><p>ภิกษุผู้แพศย์รูปอื่นแล้วโจทว่า     ภิกษุผู้แพศย์    ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้</p><p>ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 526</p><p>อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี    ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทย์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ศูทร  ต้องปาราชิกธรรม  ครั้นเห็น</p><p>ภิกษุผู้ศูทรรูปอื่นแล้วโจทว่า   ภิกษุผู้ศูทร    ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้อง</p><p>ปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี      ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   ดังนี้    ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>        [๕๗๑]  ที่ชื่อว่า   เลศคือชื่อ  นั้น  อธิบายว่า  ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้</p><p>ได้เห็นพระพุทธรักขิต     ต้องปาราชิกธรรม     ครั้นเห็นพระพุทธรักขิต</p><p>รูปอื่นแล้วโจทว่า   พระพุทธรักขิต  ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิก-</p><p>ธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นพระธรรมรักขิต  ต้องปาราชิกธรรม  ครั้น</p><p>เห็นพระธรรมรักขิตรูปอื่นแล้วโจทว่า   พระธรรมรักขิต    ข้าพเจ้าได้เห็น</p><p>ท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสาย</p><p>พระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน</p><p>ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นพระสังฆรักขิต   ต้องปาราชิกธรรม    ครั้น</p><p>เห็นพระสังฆรักขิตรูปอื่นแล้วโจทว่า   พระสังฆรักขิต  ข้าพเจ้าได้เห็นท่าน</p><p>เป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 527</p><p>ศากยบุตร    อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี    ไม่มีร่วมกับท่าน</p><p>ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด. </p><p>         [๕๗๒]  ที่ชื่อว่า  <strong>เลศคือวงศ์</strong>  นั้น อธิบายว่า  ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้</p><p>ได้เห็นภิกษุผู้วงศ์โคตมะ  ต้องปาราชิกธรรม   ครั้นเห็นภิกษุผู้วงศ์โคตมะ</p><p>รูปอื่นแล้วโจทว่า      ภิกษุผู้วงศ์โคตมะ      ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้อง</p><p>ปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี    สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้วงศ์โมคคัลลานะ ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ครั้นเห็นภิกษุผู้วงศ์โมคคัลลานะรูปอื่นแล้วโจทว่า  ภิกษุผู้วงศ์โมคคัลลานะ</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็น</p><p>เชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วม</p><p>กับท่าน   ดังนี้    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้วงศ์กัจจายนะ     ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ครั้นเห็นภิกษุผู้วงศ์กัจจายนะรูปอื่นแล้วโจทว่า          ภิกษุผู้วงศ์กัจจายนะ</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่</p><p>เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วม</p><p>กับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้วงศ์วาสิฏฐะ      ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ครั้นเห็นภิกษุผู้วงศ์วาสิฏฐะรูปอื่นแล้วโจทว่า  ภิกษุผู้วงศ์วาสิฏฐะ  ข้าพเจ้า</p><p>ได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 528</p><p>สายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี    ไม่มีร่วม</p><p>กับท่าน   ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด.</p><p>        [๕๗๓]  ที่ชื่อว่า  เลศคือลักษณะ นั้น อธิบายว่า ภิกษุผู้โจทก์เป็น</p><p>ผู้ได้เห็นภิกษุผู้สูง  ต้องปาราชิกธรรม  ครั้นเห็นภิกษุผู้สูงรูปอื่นเเล้วโจทว่า</p><p>ภิกษุผู้สูง   ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ท ก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ต่ำ    ต้องปาราชิกธรรม   ครั้นเห็น</p><p>ภิกษุผู้ต่ำรูปอื่นโจทว่า   ภิกษุผู้ต่ำ   ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิก-</p><p>ธรรม   ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี</p><p>ปวาณาก็ดี    สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก    ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ดำ   ต้องปาราชิกธรรม    ครั้นเห็น</p><p>ภิกษุผู้ดำรูปอื่นแล้วโจทว่า      ภิกษุผู้ดำ      ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้อง</p><p>ปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   ดังนี้  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส  ทุก  ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ขาว   ต้องปาราชิกธรรม   ครั้นเห็น</p><p>ภิกษุผู้ขาวรูปอื่นแล้วโจทว่า       ภิกษุผู้ขาว       ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้</p><p>ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>โบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 529</p><p>          [๕๗๔]  ที่ชื่อว่า  เลศคืออาบัติ  นั้น อธิบายว่า  ภิกษุผู้โจทก์เป็น</p><p>ผู้ได้เห็นภิกษุผู้ต้องลหุกาบัติ    ถ้าโจทเธอด้วยปาราชิกธรรมว่า    ข้าพเจ้า </p><p>ได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสาย </p><p>พระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน</p><p>ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         [๕๗๕]   ที่ชื่อว่า  <strong>เลศคือบาตร</strong>  นั้น  อธิบายว่า ภิกษุผู้โจทก์เป็น</p><p>ผู้ได้เห็นภิกษุผู้ใช้บาตรโลหะ    ต้องปาราชิกธรรม    ครั้นเห็นภิกษุรูปอื่น</p><p>ผู้ใช้บาตรโลหะแล้วโจทว่า     ภิกษุผู้ใช้บาตรโลหะ    ข้าพเจ้าได้เห็นท่าน</p><p>เป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระ-</p><p>ศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้ </p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด                  </p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ใช้บาตรดินเหนียว   ต้องปาราชิก-</p><p>ธรรม    ครั้นเห็นภิกษุรูปอื่นผู้ใช้บาตรดินเหนียวแล้วโจทว่า     ภิกษุผู้ใช้</p><p>บาตรดินเหนียว     ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม    ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ใช้บาตรเคลือบ  ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ครั้นเห็นภิกษุรูปอื่นผู้ใช้บาตรเคลือบแ ล้วโจทว่า     ภิกษุผู้ใช้บาตรเคลือบ</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่</p><p>เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี     สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุกๆ คำพูด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 530</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ใช้บาตรดินธรรมดา  ต้องปาราชิก-</p><p>ธรรม   ครั้นเห็นภิกษุรูปอื่นผู้ใช้บาตรดินธรรมดาแล้วโจทว่า    ภิกษุผู้ใช้</p><p>บาตรดินธรรมดา    ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม   ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด  </p><p>      [๕๗๖]   ที่ชื่อว่า  <strong>เลศคือจีวร</strong>  นั้น  อธิบายว่า   ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้</p><p>เห็นภิกษุผ้ทรงผ้าบังสกุล   ต้องปาราชิกธรรม   ครั้นเห็นภิกษุรูปอื่นผู้ทรง</p><p>ผ้าบังสกุลแล้วโจทว่า    ภิกษุผู้ทรงผ้าบังสกุล     ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้</p><p>ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้ทรงผ้าของคหบดี      ต้องปาราชิก </p><p>ธรรม  ครั้นเห็นภิกษุรูปอื่นผู้ทรงผ้าของคหบดีแล้วโจทว่า   ภิกษุผู้ทรงผ้า</p><p>ของคหบดี   ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p> ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี</p><p>ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด. </p><p>       [๕๗๗]  ที่ชื่อว่า   <strong>เลศคืออุปัชฌายะ</strong>  นั้น    อธิบายว่า    ภิกษุผู้</p><p>โจทก์เป็นผู้ได้เห็นภิกษุผู้สัทธิวิหาริกของพระอุปัชฌายะผู้มีชื่อนี้   ต้อง</p><p>ปาราชิกธรรม     ครั้นเห็นภิกษุผู้สัทธิวิหาริกรูปอื่นของพระอุปัชฌายะผู้มี</p><p>ชื่อนี้แล้วโจทว่า   ภิกษุผู้สัทธิวิหาริกของพระอุปัชฌายะผู้มีชื่อนี้      ข้าพเจ้า</p><p>ก็เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิกธรรม      ท่านไม่เป็นสมณะ      ท่านไม่เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 531</p><p>เชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วม</p><p>กับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด.</p><p>           [๕๗๘]  ที่ชื่อว่า  <strong>เลศคืออาจารย์</strong> นั้น อธิบายว่า ภิกษุผู้โจทก์เป็น</p><p>ผู้ได้เห็นภิกษุผู้อันเตวาสิกของพระอาจารย์ผู้มีชื่อนี้        ต้องปาราชิกธรรม</p><p>ครั้นเห็นภิกษุผู้อันเตวาสิกรูปอื่นของพระอาจารย์ผู้มีชื่อนี้แล้วโจทว่า  ภิกษุ</p><p>ผู้อันเตวาสิกของพระอาจารย์ผู้มีชื่อนี้           ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้อง</p><p>ปาราชิกธรรม     ท่านไม่เป็นสมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   ดังนี้    ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด.</p><p>           [๕๗๙]  ที่ชื่อว่า   <strong>เลสคือเสนาสนะ</strong>  อธิบายว่า ภิกษุผู้โจทก์เป็น</p><p>ผู้ได้เห็นภิกษุผู้อยู่ในเสนาสนะของคหบดีผู้มีชื่อนี้   ต้องปาราชิกธรรม ครั้น</p><p>เห็นภิกษุรูปอื่นผู้อยู่ในเสนาสนะของคหบดีผู้มีชื่อนี้แล้วโจทว่า    ภิกษุผู้อยู่</p><p>ในเสนาสนะของคหบดีผู้มีชื่อนี้     ข้าพเจ้าได้เห็นท่านเป็นผู้ต้องปาราชิก-</p><p>ธรรม  ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  ดังนี้  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.</p><p>           [๕๘๐]   บทว่า <strong>ด้วยพรรมอันมีโทษถึงปาราชิก</strong> คือ  ด้วยปาราชิก-</p><p>ธรรมทั้ง ๔  สิกขาบทใดสิกขาบทหนึ่ง.</p><p>           บทว่า   <strong>ตามกำจัด</strong>   ได้แก่   โจทเองหรือสั่งให้โจท.</p><p>           พากย์ว่า  <strong>แม้ไฉนเราจะยังเธอให้เคลื่อนจากพรหมจรรย์นี้ได้</strong></p><p>ความว่า  ให้เคลื่อนจากภิกษุภาพ ให้เคลื่อนจากสมณธรรม  ให้เคลื่อนจาก</p><p>ศีลขันธ์  ให้เคลื่อนจากคุณคือตบะ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 532</p><p>         [๕๘๑]  คำว่า   ครั้นสมัยอื่นแต่นั้น  ความว่า  เมื่อ  ขณะ  คราว</p><p>ครู่หนึ่งที่ภิกษุผู้ถูกตามกำจัดนั้นผ่านไปแล้ว.</p><p>         บทว่า   อันผู้ใดผู้หนึ่งถือตาม   คือ  มีบุคคลเชื่อในเรื่องที่เป็นเหตุ</p><p>ให้เขาตามกำจัดนั้น. </p><p>         บทว่า  ไม่ถือเอาตาม  คือ  ไม่มีใคร ๆ พูดถึง.</p><p>           [๕๘๒]  ที่ชื่อว่า  อธิกรณ์   ได้แก่อธิกรณ์  ๘ อย่าง  คือ  วิวาทา-</p><p>ธิกรณ์ ๑  อนุวาทาธิกรณ์ ๑  อาปัตตาธิกรณ์ ๑  กิจจาธิกรณ์ ๑          </p><p>          [๕๘๓]   บทว่า  เอกเทศบางแห่ง  เธอถือเอาพอเป็นเลศ  คือ ถือ</p><p>เอาเลศ  ๑๐ อย่างนั้น   อย่างใดอย่างหนึ่ง.</p><p>         [๕๘๔]  บทว่า   แลภิกษุยันอิงโทสะอยู่    ความว่า    ภิกษุกล่าว</p><p>ปฏิญาณว่า    ข้าพเจ้าพูดเปล่า ๆ  พูดเท็จ   พูดไม่จริง   ข้าพเจ้าไม่รู้  ได้</p><p>พูดแล้ว.                </p><p>         บทว่า  สังฆาทิเสส  ความว่า  สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น </p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม   ให้มานัติ    เรียกเข้าหมู่     ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>ไม่ไช่บุคคลรูปเดียว  เพราะฉะนั้น  จึงตรัสเรียกว่า   สังฆาทิเสส   คำว่า</p><p>สังฆาทิเสส     เป็นการขนานนาม       คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล</p><p>แม้เพราะเหตุนั้น     จึงตรัสเรียกว่า   สังฆาทิเสส.</p><p>                                             <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                <strong>เอเกกมูลจักร  โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</strong></p><p>          [๕๘๕]    ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       มีความ</p><p>เห็นในอาบัติสังฆาทิเสสว่าเป็นอาบัติสังฆาทิเสส       ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 533</p><p>ปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถ</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนั้น   อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด </p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่าเป็นอาบัติถุลลัจจัย       ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน    แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ  และถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า   เป็นอาบัติปาจิตตีย์  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน    แม้อย่างนี้     อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ  และถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุก ๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า  เป็นอาบัติปาฏิเทสนียะ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิก</p><p>ว่า   ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้     อธิกรณ์นั้น</p><p>ย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ       และถือเอาเป็นเลศ       ต้องอาบัติสังทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>            ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า    เป็นอาบัติทุกกฏ    ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 534</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี ไม่มีร่วมกับท่าน แม้อย่างนี้ อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด </p><p>            ภิกษูผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส        แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า   เป็นอาบัติทุพภาสิต   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี    ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ  และถือเอาเป็นเลศ ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ทุกๆ คำพูด.</p><p>                          <strong>โจทภิกษุต้องอาบัติถุลลัจจัย</strong></p><p>           [๕๘๖]   ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย      มีความเห็น</p><p>ในอาบัติถุลลัจจัยว่า   เป็นอาบัติถุลลัจจัย   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน    แม้อย่างนี้     อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ  และถือเป็นเลศ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุกๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย          แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติถุลลัจจัยว่า    เป็นอาบัติปาจิตตีย์     ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ        ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร      อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี    ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้น</p><p>ย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ      และถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า  เป็นอาบัติปาฏิเทสนียะ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า  ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 535</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนั้น  อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด </p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัย ว่า   เป็นอาบัติทุกกฏ    ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า  ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้  อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุกๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า  เป็นอาบัติทุพภาสิต    ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า   เป็นอาบัติสังฆาทิเสส   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า  ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด </p><p>                       <strong>โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์</strong></p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์     มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า   เป็นอาบัติปาจิตตีย์    ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า    ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 536</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า  เป็นอาบัติปาฏิเทสนียะ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า  เป็นอาบัติทุกกฏ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี     ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้  อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า   เป็นอาบัติทุพภาสิต      ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า  เป็นอาบัติสังฆาทิเสส   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 537</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า    เป็นอาบัติถุลลัจจัย   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า    ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    ทุก ๆ</p><p>คำพูด.                                    </p><p>                       <strong>โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ</strong></p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ   มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาฏิเทสนียะว่า    เป็นอาบัติปาฏิเทสนียะ    ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า </p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนั้น   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ    และถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส     ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฎิเทสนีย่ว่า   เป็นอาบัติทุกกฏ   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี    ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฏิเทสนียะว่า   เป็นอาบัติทุพภาสิต   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิก</p><p>ว่า    ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 538</p><p>ปวารณาก็ดี สังฆกรรนก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อม</p><p>เป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฎิเทสนียะว่า  เป็นอาบัติสังฆาทิเสส  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิก</p><p>ว่า    ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี </p><p>ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนั้น   อธิกรณ์นั้น</p><p>ย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และถือเอาเป็นเลศ      ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>            ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฎิเทสนียะว่า  เป็นอาบัติถุลลัจจัย  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ    และถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติสังฆาทิเสส     ทุก ๆ</p><p>คำพูด                                                          </p><p>              ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฏิเทสนียะว่า   เป็นอาบัติปาจิตตีย์    ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิก</p><p>ว่า    ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนั้น   อธิกรณ์นั้น</p><p>ย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ      และถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด        </p><p>                        <strong>โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ</strong></p><p>              ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ   มีความเห็นในอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 539</p><p>ว่า  เป็นอาบัติทุกกฏ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ</p><p>ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี   สังฆกรรม</p><p>ก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ</p><p>และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ  </p><p>ทุกกฏว่า  เป็นอาบัติทุพภาสิต   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี    </p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า   เป็นอาบัติสังฆาทิเสส   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า   เป็นอาบัติถุลลัจจัย   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า  เป็นอาบัติปาจิตตีย์  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า ท่านไม่เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 540</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า  เป็นอาบัติปาฎิเทสนียะ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส     ทุก ๆ</p><p>คำพูด.                                                                     </p><p>                     <strong>โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต</strong></p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต      มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิต  ว่าเป็นอาบัติทุพภาสิต   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด.</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่าเป็นอาบัติสังฆาทิเสส  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต          เเต่มีความเห็นใน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 541</p><p>อาบัติทุพภาสิตว่า    เป็นอาบัติถุลลัจจัย     ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า  เป็นอาบัติปาจิตตีย์   ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า  เป็นอาบัติปาฎิเทสนียะ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ    และถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติสังฆาทิเสส     ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า  เป็นอาบัติทุกกฏ  ถ้าโจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า   ท่านไม่</p><p>เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้  อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ  คำพูด</p><p>         พึงทำอาบัติหนึ่ง ๆ ให้เป็นมูลแล้วผูกเป็นจักร.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 542</p><p>                 <strong>สั่งให้โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</strong></p><p>         [๕๘๗]   ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   มีความเห็น</p><p>ในอาบัติสังฆาทิเสสว่า   เป็นอาบัติสังฆาทิเสส   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า      ท่านไม่เป็นสมณะ        ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี    ไม่มีร่วมกับท่าน    แม้อย่างนั้น</p><p>อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ         และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส        แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า      เป็นอาบัติถุลลัจจัย       ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า       ท่านไม่เป็นสมณะ       ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>อุโบสถก็ดี   ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน    แม้อย่างนี้</p><p>อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ         และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส       แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า       เป็นอาบัติปาจิตตีย์      ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถ</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส        แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า   เป็นอาบัติปาฎิเทสนียะ    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 543</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด </p><p>            ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส        แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า    เป็นอาบัติทุกกฏ   ถ้าสั่งให้โจทด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   แเละผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส        แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสว่า      เป็นอาบัติทุพภาสิต      ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถ</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้น</p><p>ย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ      และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด. </p><p>                     <strong>สั่งให้โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย</strong></p><p>           [๕๘๘]  ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย    มีความเห็นใน</p><p>อาบัติถุลลัจจัยว่า  เป็นอาบัติถุลลัจจัย   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชึ้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้ส่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 544</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า     เป็นอาบัติปาจิตตีย์     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย     แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า  เป็นอาบัติปาฎิเทสนียะ  ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า  เป็นอาบัติทุกกฏ  ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี  </p><p>สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นยอมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย     แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า    เป็นอาบัติทุพภาสิต     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากบุตร   อุโบสถก็ดี  ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 545</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด </p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติถุลลัจจัย     แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ถุลลัจจัยว่า    เป็นอาบัติสังฆาทิเสส   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.</p><p>                  <strong>สั่งให้โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์       มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์     ว่าเป็นอาบัติปาจิตตีย์    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์  ว่าเป็นอาบัติปาฏิเทสนียะ   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถก็ดี  ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 546</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า  เป็นอาบัติทุกกฏ  ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ   ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี   ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด                                                      </p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า    เป็นอาบัติทุพภาสิต     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ    และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด                                                        </p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า   เป็นอาบัติสังฆาทิเสส   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ    และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาจิตตีย์    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์ว่า     เป็นอาบัติถุลลัจจัย     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 547</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>              <strong>สั่งให้โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ</strong></p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ  มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ปาฏิเทสนียะว่า  เป็นอาบัติปาฎิเทสนียะ  ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิก</p><p>ว่า   ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อม</p><p>เป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆา-</p><p>ทิเสส  ทุก ๆ คำพูด                                                               </p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฎิเทสนียะว่า      เป็นอาบัติทุกกฏ       ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถ</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้    อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฎิเทสนียะว่า    เป็นอาบัติทุพภาสิต     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถ</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฏิเทสนียะว่า    เป็นอาบัติสังฆาทิเสส    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 548</p><p>ปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถ</p><p>ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้    อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฎิเทสนียะว่า     เป็นอาบัติถุลลัจจัย     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถ</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ  และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติปาฏิเทสนียะ      แต่มีความเห็นใน</p><p>อาบัติปาฏิเทสนียะว่า     เป็นอาบัติปาจิตตีย์     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติ</p><p>ปาราชิกว่า  ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถ</p><p>ก็ดี  ปวารณาก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์</p><p>นั้นย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ  และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเสศ  ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด.                       </p><p>                   <strong>สั่งให้โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ  มีความเห็นในอาบัติทุกกฏ</p><p>ว่าเป็นอาบัติทุกกฏ    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า    ท่านไม่เป็น</p><p>สมณะ     ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร     อุโบสถก็ดี    ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้  อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 549</p><p>แห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า  เป็นอาบัติทุพภาสิต  ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี  ปวารณาก็ดี</p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า     เป็นอาบัติสังฆาทิเสส     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>          ภิกษุผู้โจทกเห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า   เป็นอาบัติถุลลัจจัย    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า  ท่าน</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร   อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี </p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส    ทุก ๆ</p><p>คำพูด</p><p>           ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ       แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า   เป็นอาบัติปาจิตตีย์   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า  ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 550</p><p>ไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณาก็ดี </p><p>สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วนอื่น</p><p>แห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส   ทุก ๆ</p><p>คำพูด            </p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุกกฏ      แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุกกฏว่า   เป็นอาบัติปาฎิเทสนียะ    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ    และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.    </p><p>                  <strong>สั่งให้โจทภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต</strong></p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต      มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า    เป็นอาบัติทุพภาสิต    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆธรรมก็ดี     ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต    แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า   เป็นอาบัติสังฆาทิเสส   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี  สังฆกรรมก็ดี  ไม่มีร่วมกับท่าน  แม้อย่างนี้  อธิกรณ์นั้นย่อมเป็นส่วน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 551</p><p>อื่นแห่งอาบัติ      และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ       ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>        ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า    เป็นอาบัติถุลลัจจัย     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า     เป็นอาบัติปาจิตตีย์    ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ    ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต  แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า    เป็นอาบัติปาฏิเทสนียะ   ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิก</p><p>ว่า    ท่านไม่เป็นสมณะ    ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร    อุโบสถก็ดี</p><p>ปวารณาก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้   อธิกรณ์นั้น</p><p>ย่อมเป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ    และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ     ต้องอาบัติ</p><p>สังฆาทิเสส  ทุก ๆ คำพูด</p><p>         ภิกษุผู้โจทก์เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติทุพภาสิต   แต่มีความเห็นในอาบัติ</p><p>ทุพภาสิตว่า    เป็นอาบัติทุกกฏ     ถ้าสั่งให้โจทเธอด้วยอาบัติปาราชิกว่า  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 552</p><p>ท่านไม่เป็นสมณะ  ท่านไม่เป็นเชื้อสายพระศากยบุตร  อุโบสถก็ดี ปวารณา</p><p>ก็ดี   สังฆกรรมก็ดี   ไม่มีร่วมกับท่าน   แม้อย่างนี้    อธิกรณ์นั้นย่อมเป็น</p><p>ส่วนอื่นแห่งอาบัติ   และผู้สั่งให้โจทถือเอาเป็นเลศ   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด. </p><p>                                    <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๕๘๙]    ภิกษุผู้สำคัญเป็นอย่างนั้นโจทเองก็ดี    สั่งให้ผู้อื่นโจทก็ดี ๑</p><p>ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล</p><p>                         <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๙  บท</em></p><p>                            <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๙</strong></p><p>                       <strong>ทุติยทุฏฐโทสสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>        ทุติยทุฏฐโทสสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา</strong>   เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป :-</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในทุฏฐโทสสิกขาบทนั้น    ดังต่อไปนี้:-</p><p>    <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องภิกษุเมตติยะและภุมมชกะ]</strong></p><p>       คำว่า  <strong>หนฺท  มย  อาวุโส ฉกลก  ทพฺพ  มลฺลปุตฺต  นาม  กโรม</strong>   มี</p><p>ความว่า  ได้ยินว่า   พระเมตติยะและภุมมชกะนั้น   ไม่อาจให้มโนรถของ</p><p>ตนสำเร็จในเรื่องแรก    ได้รับการนิคหะ     ถึงความแค้นเคือง     กล่าวว่า</p><p>เดี๋ยวเถอะ   พวกเราจักรู้กัน    จึงเที่ยวคอยแส่หาเรื่องราวเช่นนั้น.      ต่อมา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 553</p><p>วันหนึ่ง    ได้พบเห็นแล้วดีใจ    มองดูกันและกันแล้ว    ได้กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>เอาเถิด  ผู้มีอายุ !  พวกเราจะสมมติแพะผู้ตัวนี้  ให้ชื่อว่า ทัพพมัลลบุตร</p><p>มีคำอธิบายว่า    พวกเราจะตั้งชื่อให้แพะผู้ตัวนั้น    อย่างนี้ว่า    แพะตัวนี้ </p><p>ชื่อว่าทัพพมัลลบุตร.   แม้ในคำว่า  <strong>เมตฺติย   นาม  ภิกขุนึ</strong>  นี้   ก็นัยนี้.</p><p>       คำว่า   <strong>เต  ภิกฺขู  เมตฺติยภุมฺมชเก  ภิกฺขู   อนุยุญฺชึสุ</strong>  มีความว่า  พวก</p><p>ภิกษุเหล่านั้น  สอบสวนอย่างนี้ว่า   ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย  !   พวกท่านเห็น</p><p>พระทัพพมัลลบุตรกับนางเมตติยาภิกษุณี ณ ที่ไหนกัน ?</p><p>        พวกเธอตอบว่า  ที่เชิงเชาคิชฌกูฏ. </p><p>        ภิกษุทั้งหลายถามว่า  ในเวลาไหน ?</p><p>        พวกเธอตอบว่า  ในเวลาไปภิกขาจาร.</p><p>       พวกภิกษุ  ถามท่านพระทัพพมัลลบุตรว่า  ท่านทัพพะ ! พวกภิกษุ</p><p>เหล่านี้   กล่าวอย่างนี้  ท่านอยู่ที่ไหน  ในเวลานั้น !  </p><p>        ท่านพระทัพพมัลลบุตรตอบว่า    ข้าพเจ้าแจกภัตตาหารอยู่ในพระ-</p><p>เวฬุวัน.   </p><p>        ใครบ้างทราบว่าท่านอยู่ในเวฬุวัน  ในเวลานั้น  ?</p><p>         ภิกษุสงฆ์  ขอรับ.</p><p>         พวกภิกษุเหล่านั้น    จึงถามสงฆ์ว่า    ท่านทั้งหลาย    ทราบไหมว่า</p><p>ท่านผู้มีอายุทัพพะนี้   อยู่ที่เวฬุวันในเวลานั้น  ?           </p><p>         ภิกษุสงฆ์  ขอรับ   ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย !  พวกเรารู้ว่า   พระเถระ</p><p>อยู่ที่เวฬุวันเท่านั้น   ตั้งแต่วันที่ท่านได้รับสมมติแล้ว.</p><p>         ลำดับนั้น        ภิกษุทั้งหลายจึงกล่าวกะพระเมตติยะและภุมมชกะว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 554</p><p>ท่านผู้มีอายุ !     ถ้อยคำของท่านทั้งสอง    ไม่สมกัน,    พวกท่านอ้างเลศ</p><p>กล่าวกะพวกเรากระมัง ? </p><p>         พระเมตติยะและภุมมชกะทั้งสองนั้น  ถูกพวกภิกษุเหล่านั้น  ซักฟอก</p><p>อย่างนั้น     ได้กล่าวว่า  ขอรับ    ท่านผู้มีอายุ   จึงได้บอกเรื่องราวนั้น.</p><p>          ในคำว่า  <strong>กมฺปน   ฯเปฯ   อธิกรณสฺส</strong>  นี้  มีวินิจฉัยดังนี้ :-</p><p>         แพะนี้   (อธิกรณ์กล่าวคือแพะนี้ )  แห่งส่วนอื่น  หรือส่วนอื่นแห่ง</p><p>แพะนั้น  มีอยู่;   เพราะเหตุนั้น    แพะนั้น   จึงชื่อว่า  อัญญภาคิยะ  (มี</p><p>ส่วนอื่น).  สัตว์ที่รองรับ  พึงทราบว่า   อธิกรณ์.   อธิบายว่า   ที่ตั้งแห่ง</p><p>เรื่อง.   เพราะว่า   แพะที่พวกภิกษุเมตติยะและภุมมชกะ   กล่าวว่า    ชื่อว่า</p><p>ทัพพมัลลบุตรนั้น  ย่อมมีแก่ส่วน  คือโกฎฐาส  ฝักฝ่าย  กล่าวคือกำเนิด</p><p>สัตว์ดิรัจฉาน   และความเป็นแพะอื่นจากส่วน  คือโกฏฐาส  ฝักฝ่าย   กล่าว</p><p>คือกำเนิดมนุษย์    และความเป็นภิกษุของท่านพระทัพพมลัลบุตร,     อีก</p><p>อย่างหนึ่ง  ส่วนอื่นนั้น   มีอยู่แก่แพะนั้น     เพราะเหตุดังนี้นั้น   แพะนั้น</p><p>จึงได้การนับว่า  มีส่วนอื่น.    ก็เพราะแพะนั้น   เป็นที่รองรับ    เป็นที่ตั้ง</p><p>แห่งเรื่องของสัญญา    คือการตั้งชื่อแห่งพวกภิกษุเมตติยะและภุมมชกะนั้น</p><p>ผู้กล่าวอยู่ว่า  พวกเราจะสมมติแพะนี้   ให้ชื่อว่า  ทัพพมัลลบุตร,  เพราะ-</p><p>ฉะนั้น     แพะนั้น  พึงทราบว่า  อธิกรณ์.   จริงอยู่   ภิกษุเหล่านั้นหมายถึง</p><p>แพะนั้น      จึงได้กล่าวว่า   <strong>อญฺภาคิยสฺสิ   อธิกรณสฺส</strong>   เป็นต้น,    มิได้</p><p>กล่าวหมายถึงอธิกรณ์อย่างใดอย่างหนึ่ง  มีวิวาทาธิกรณ์เป็นต้น.</p><p>          ถามว่า   เพราะเหตุไร ?                              </p><p>          แก้ว่า  เพราะอธิกรณ์เหล่านั้น  ไม่มี.</p><p>          เพราะว่าภิกษุเหล่านั้น       ไม่ได้ถือเอาเอกเทศบางอย่างให้เป็นเพียง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 555</p><p>เลศ  แห่งอธิกรณ์ ๔  อย่าง  บางอธิกรณ์ซึ่งมีส่วนอื่น.   และชื่อว่า   เลศ</p><p>แห่งอธิกรณ์ ๔ ก็ไม่มี   จริงอยู่   เลศทั้งหลาย    มีเลศ   คือชาติเป็นต้น</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้สำหรับบุคคลเหล่านั้น          มิได้ตรัสไว้สำหรับ</p><p>อธิกรณ์   มีวิวาทาธิกรณ์เป็นต้น.    และชื่อว่า  ทัพพมัลลบุตร   นี้    เป็น</p><p>เอกเทศบางอย่างของแพะนั้น         ตัวตั้งอยู่ในความเป็นอธิกรณ์มีส่วนอื่น</p><p>และเป็นเพียงเลศ   เพื่อตามกำจัดพระเถระ   ด้วยปาราชิกอันไม่มีมูล. </p><p>         ก็บรรดาเทศและเลศนี้   ส่วนที่ชื่อว่าเทศ   เพราะอรรถว่า   ปรากฎ</p><p>คือถูกอ้างถึง    ถูกเรียกว่า   แพะนี้มีความสัมพันธ์แก่ส่วนอื่นนั้น.    คำว่า</p><p>เทศนี้   เป็นชื่อแห่งส่วนใดส่วนหนึ่ง  บรรดาส่วนมีชาติเป็นต้น.   ที่ชื่อว่า</p><p>เลศ  เพราะอรรถว่า รวม  คือยึดตัววัตถุแม้อื่นไว้   ได้แก่ติดอยู่เพียงเล็กน้อย  </p><p>โดยเป็นเพียงโวหารเท่านั้น.    คำว่า เลศ นี้    เป็นชื่อแห่งส่วนใดส่วนหนึ่ง</p><p>บรรดาส่วนมีชาติเป็นต้นเหมือนกัน.    คำอื่นนอกจากสองคำนั้น   มีอรรถ</p><p>กระจ่างทั้งนั้น.   แม้ในสิกขาบทบัญญัติ   ก็มีอรรถอย่างนั้นเหมือนกัน.</p><p>                 <strong>[อธิบายอธิกรณ์เป็นเรื่องอื่นและเป็นเรื่องนั้น]</strong></p><p>        ก็บัณฑิตพึงทราบสันนิษฐาน     ในบทภาชนะว่า    ภิกษุพึงถือเอา</p><p>เอกเทศบางอย่าง  ของอธิกรณ์อัน เป็นเรื่องอื่นใด  ให้เป็นเพียงเลศ   ตาม</p><p>กำจัดภิกษุด้วยธรรมอันมีโทษถึงปาราชิก,        อธิกรณ์อันเป็นเรื่องอื่นนั้น</p><p>แจ่มแจ้งแล้วด้วยอำนาจแห่งเหตุที่เกิดขึ้นนั่นแล;   เพราะเหตุนั้น   อธิกรณ์</p><p>อันเป็นเรื่องอื่นนั้น      พระผู้มีพระภาคเจ้า      จึงไม่ทรงจำแนกไว้ในบท</p><p>ภาชนะ.  ก็แล    อธิกรณ์ ๔  เหล่าใด   ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแล้วด้วย</p><p>อำนาจแห่งอันยกเนื้อความขึ้น  โดยคำสามัญว่า   อธิกรณ์.    ข้อที่อธิกรณ์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 556</p><p>เหล่านั้นเป็นเรื่องอื่น  และข้อที่อธิกรณ์เหล่านั้นเป็นเรื่องนั้น  ยังไม่ปรากฏ </p><p>ด้วย    อันพระวินัยธรทั้งหลาย    ควรทราบด้วย;    เพราะเหตุนั้น    เมื่อ</p><p>พระองค์จะทรงอาศัยอธิกรณ์ที่ได้โดยคำสามัญ  กระทำข้อที่อธิกรณ์เหล่านั้น</p><p>เป็นเรื่องอื่นและเป็นเรื่องนั้นนั้นให้เเจ่มแจ้ง  จึงตรัสบทภาชนะว่า   <strong>อญฺ-  </strong></p><p><strong>ภาคิยสฺส  อธิกรณสฺสาติ   อาปตฺตญฺภาคิย  วา  โหติ   อธิกรณญฺภาคิย</strong></p><p><strong>วา</strong>  เป็นต้น.</p><p>         ก็ข้อที่อธิกรณ์ทั้งปวงเป็นเรื่องนั้น  และเป็นเรื่องอื่นนี้   อันผู้ศึกษา</p><p>พึงทราบว่า   ทรงประมวลมาแล้ว    เพื่อแสดงแม้ซึ่งคำโจทด้วยอำนาจแห่ง</p><p>อธิกรณ์  อันเป็นเรื่องอื่นแห่งอาบัติ  ที่ตรัสไว้เเล้วในสุดนั่นแล.   อันที่</p><p>จริง  เมื่อนิเทศว่า  <strong>กถญฺจ  อาปตฺติ  อาปตฺติยา อญฺภาคิยา  โหติ</strong> ดังนี้ </p><p>อันพระองค์ควรปรารภถึ.         เพราะในอุเทศนั้นได้ทรงยกขึ้นไว้ก่อนว่า</p><p><strong>อาปตฺตญฺภาคิย   วา</strong>   เป็นต้น,   เนื้อความนี้จักมาในคราวพิจารณาอธิกรณ์</p><p>เป็นส่วนนั้น    แห่งอาปัตตาธิกรณ์นั้นแล;    เพราะเหตุนั้น    พึงทราบว่า</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่ได้ทรงปรารภอย่างนั้น     ทรงกำหนดเอาบทสุดท้าย</p><p>ทีเดียว  ปรารภนิเทศว่า   <strong>กถญฺจ  อธิกรณ  อธิกรณสฺส   อญฺภาคิย</strong>  ดังนี้.</p><p>          ในวาระทั้งสองนั้น  อัญญภาคิยวาร  มีเนื้อความตื้นทีเดียว.  จริงอยู่</p><p>อธิกรณ์แต่ละอย่าง ๆ  จัดเป็นเรื่องอื่น   คือเป็นฝ่ายอื่น    เป็นส่วนอื่นแห่ง</p><p>อธิกรณ์ ๓ อย่างนอกนี้     เพราะมีวัตถุเป็นวิสภาคกัน.</p><p>          ส่วนในตัพภาติวาร  มีวินิจฉัยว่า  วิวาทาธิกรณ์   จัดเป็นเรื่องนั้น</p><p>เป็นฝ่ายนั้น     เป็นส่วนนั้นแห่งวิวาทาธิกรณ์   ก็เพราะมีวัตถุเป็นสภาคกัน.</p><p>อนุวาทาธิกรณ์    เป็นเรื่องนั้นแห่งอนุวาทาธิกรณ์    ก็เหมือนกัน.     คือ</p><p>อย่างไร ?     คือเพราะว่า   วิวาทที่อาศัย เภทกรวัตถุ ๑๘  เกิดขึ้นตั้งแต่ครั้ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 557</p><p>พุทธกาล   และวิวาทที่อาศัยเภทกรวัตถุเกิดขึ้นในบัดนี้   ย่อมเป็นวิวาทา-</p><p>ธิกรณ์อย่างเดียวกันแท้  เพราะมีวัตถุเป็นสภาคกัน.                            </p><p>         อนึ่ง   อนุวาทที่อาศัยวิบัติ ๔ เกิดขึ้นตั้งแต่พุทธกาล    และอนุวาท</p><p>ที่อาศัยวิบัติ  ๔  เกิดในบัดนี้  ย่อมชื่อว่า  เป็นอนุวาทาธิกรณ์อย่างเดียวกัน</p><p>แท้  เพราะมีวัตถุเป็นสภาคกัน.  ส่วนอาปัตตาธิกรณ์   ไม่จัดเป็นเรื่องนั้น</p><p>โดยส่วนเดียว  แห่งอาปัตตาธิกรณ์  เพราะมีวัตถุทั้งเป็นสภาคกัน  ทั้งเป็น</p><p>วิสภาคกัน   และเพราะพึงเห็นคล้ายความเป็นเอง;   เพราะเหตุนั้น อาปัตตา-</p><p>ธิกรณ์  ท่านจึงกล่าวว่า  เป็นเรื่องนั้น  แห่งอาปัตตาธิกรณ์ก็มี  เป็นเรื่อง</p><p>อื่น  แห่งอาปัตตาธิกรณ์ก็มี.  ในตัพภาติยะ  และอัญญภาคิยะนั้น  อัญญ-</p><p>ภาติยะนั่นแล    ทรงอธิบายก่อน    แม้ในอาปัตตาธิกรณ์นิเทศนี้    เพราะ</p><p>อัญญาภาคิยะ  ได้ทรงอธิบายมาก่อนแล้ว  ตั้งแต่ต้น.   ข้อที่อาปัตตาธิกรณ์</p><p>เป็นเรื่องอื่น    ในอาปัตตาธิกรณ์นิเทศนั้น     และข้อที่อาปัตตาธิกรณ์เป็น</p><p>เรื่องนั้น (ที่กล่าวไว้) ข้างหน้า  ผู้ศึกษาพึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้วนั่นแล.</p><p>        ก็ในคำว่า  <strong>กิจฺจาธิกรณ  กิจฺจาธิกรณสฺส  ตพฺภาคิย</strong> นี้  มีวินิจฉัย</p><p>ดังนี้:-   อธิกรณ์ที่อาศัยสังฆกรรม ๔ เกิดขึ้น  ตั้งแต่ครั้งพุทธกาล   และ</p><p>อธิกรณ์ที่อาศัยสังฆกรรม ๔  เกิดขึ้นในบัดนี้      ย่อมเป็นกิจจาธิกรณ์อย่าง</p><p>เดียวกันแท้  เพราะเป็นสภาคกัน    และเพราะเห็นได้คล้ายกัน. </p><p>         ถามว่า    อธิกรณ์ที่อาศัยสังฆกรรมเกิดขึ้น    ชื่อว่า    กิจจาธิกรณ์</p><p>หรือว่า  ข้อนั้นเป็นชื่อแห่งสังฆกรรมทั้งหลายเท่านั้น.</p><p>           แก้ว่า    ข้อนั้น      เป็นชื่อแห่งสังฆกรรมทั้งหลายเท่านั้น.     แม้เมื่อ</p><p>เป็นอย่างนี้  พระผู้มีพระภาคเจ้า  ก็ตรัสเรียกอธิกรณ์ที่อาศัยสังฆกรรมเกิด</p><p>ขึ้นว่า    กิจจาธิกรณ์    เพราะอาศัยกรรมลักษณะที่ภิกษุใฝ่ใจถึง   ซึ่งตรัส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 558</p><p>ไว้ว่า   'ชื่อว่าสังฆกรรมนี้และนี้    ควรทำอย่างนี้ ่   เกิดขึ้นและเพราะอาศัย</p><p>สังฆกรรมก่อน ๆ เกิดขึ้น.</p><p>         ก็เพราะสองบทว่า  เทโส หรือ  เลสมตฺโต  อันมีอยู่ในคำว่า  <strong>กิญฺจิ</strong></p><p><strong>เทส  เลสมตฺต   อุปาทาย</strong> นี้    ต่างกันโดยพยัญชนะ    โดยอรรถเป็นอย่าง </p><p>เดียวกัน    โดยนัยดังกล่าวแล้วดังก่อนนั่นแล;  ฉะนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>จึงตรัสคำมีอาทิว่า   <strong>เลโสติ  ทส  เลสา  ชาติเลโส  นามเลโส</strong>   ดังนี้.  </p><p>บรรดาเลศ  คือชาติเป็นต้นนั้น  ชาติ (กำเนิด) นั่นเอง  ชื่อว่า  เลศ คือ</p><p>ชาติ.  ในเลศที่เหลือ  ก็นัยนี้. </p><p>                   <strong>[แก้อรรถสิกขาบทวิภังค์ตอนว่าด้วยเลศ]</strong></p><p>          บัดนี้  พระผู้มีพระภาคเจ้าเพื่อจะทรงแสดงเลศนั้นนั่นแลโดยพิสดาร</p><p>แสดงให้เห็นพร้อมทั้งวัตถุ       โดยประการที่จะมีการอ้างเลศนั้นตามกำจัด</p><p>จึงตรัสคำเป็นต้นว่า  <strong>ชาติเลโส  นาม  ขตฺติโย   ทิฏโ  โหติ</strong>  ดังนี้. </p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น     คำว่า  <strong>ขตฺติโย    หิฏโ   โหติ</strong>  มีความว่า บุคคล</p><p>อื่นบางคน  เป็นเชื้อชาติกษัตริย์  ย่อมเป็นผู้อันโจทก์นี้เห็นแล้ว. </p><p>         คำว่า  <strong>ปาราชิก   ธมฺม   อชฺฌาปชฺชนฺโต</strong>  ได้แก่ เป็นผู้ต้องบรรดา</p><p>ปาราชิกมีเมถุนธรรมเป็นต้น  อย่างใดอย่างหนึ่ง.</p><p>         คำว่า  <strong>อญฺ   ขตฺติย   ปสฺสิตฺวา โจเทติ</strong>  มีความว่า   ภายหลังโจทก์</p><p>นั้น      เห็นภิกษุอื่นผู้มีชาติเป็นกษัตริย์   ซึ่งเป็นคู่เวรของตน   แล้วถือเอา</p><p>เลศ  คือชาติกษัตริย์นั้น     โจทอย่างนี้ว่า  กษัตริย์ต้องธรรม   คือปาราชิก</p><p>ข้าพเจ้าได้เห็นแล้ว,    ท่านเป็นกษัตริย์   เป็นผู้ต้องธรรม    คือปาราชิก.</p><p>อีกอย่างหนึ่ง   โจทว่า  ท่าน  คือกษัตริย์นั้น   ไม่ใช่ผู้อื่นเป็นผู้ต้องธรรม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 559</p><p>คือปาราชิก,      ท่านเป็นผู้มิใช่สมณะ    เป็นผู้มิใช่เหล่ากอแห่งศากยบุตร,</p><p>ไม่มีอุโบสถ  ปวารณา  หรือว่าสังฆกรรม  ร่วมกับท่าน  ต้องสังฆาทิเสส</p><p>ทุก ๆ คำพูด.</p><p>         ก็ในคำว่า <strong>ขตฺติโย  มยา  ทิฏฺโ</strong>  เป็นต้นนี้    ผู้ศึกษาพึงทราบความ</p><p>ที่กษัตริย์เหล่านั้น  เป็นผู้มีส่วนอื่น   ด้วยอำนาจแห่งกษัตริย์   ผู้ไม่เหมือน</p><p>กันและกันนั้น ๆ มีลักษณะสูง  หรือที่ตนได้เห็นแล้วเป็นต้น   และความที่</p><p>กษัตริย์เหล่านั้น   เป็นอธิกรณ์    ด้วยอำนาจแห่งความเป็นผู้รองรับบัญญัติ</p><p>คือชาติกษัตริย์.  ผู้ศึกษาพึงทราบโยชนาในบททั้งปวงโดยอุบายนี้นั่นแล.</p><p>         พึงทราบวินิจฉัยในปัตตเลสนิเทศ  ดังนี้:-          บาตรดินเหนียวมี</p><p>สัณฐานงาม  มีผิวเรียบสนิท  มีสีเหมือนแมลงภู่   คล้ายกับบาตรโลหะ ท่าน</p><p>เรียกว่า บาตรเคลือบ. บาตรดินตามปกติ  ท่านเรียกว่า บาตรดินธรรมดา.</p><p>ก็เพราะตรัสนิเทศแห่งเลศ    คืออาบัติไว้โดยสังเขปด้วยบทเดียวกันเท่านั้น;</p><p>ฉะนั้น  เพื่อแสดงเลศ   คืออาบัติแม้นั้นโดยพิสดาร   พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>จึงตรัสคำเป็นต้นว่า  เราได้เห็นภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส ดังนี้.</p><p>           ถามว่า  ก็เพราะเหตุไร   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงไม่ตรัสนิเทศแห่งเลศ</p><p>คืออาบัตินั้นไว้ในอธิการแห่งเลศ  คืออาบัตินั้นเสียทีเดียว  แต่กลับมาตรัส</p><p>ไว้ต่างหาก  ในนิเทศแห่งบทว่า  <strong>สงฺฆาทิเสโส</strong>   นี้เล่า ?</p><p>            แก้ว่า   ก็เพราะในนิเทศแห่งเลศ   ไม่มีสภาคกัน. </p><p>           จริงอยู่     นิเทศแห่งเลศทั้งหลาย     ตรัสไว้ด้วยอำนาจแห่งการเห็น</p><p>ภิกษุรูปอื่น    แล้วโจทภิกษุอีกรูปหนึ่ง.    แต่นิเทศแห่งเลศ    คืออาบัตินี้ </p><p>ตรัสด้วยอำนาจการเห็นภิกษุรูปเดียวนั่นแล   ต้องอาบัติอื่น   แล้วโจทด้วย</p><p>อาบัติอื่น.</p><p>                                                                                                                                                                </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 560</p><p>            ถามว่า  ถ้าอย่างนั้น  อธิกรณ์มีส่วนอื่น  จะมีได้อย่างไร  ? </p><p>            แก้ว่า   มีได้เพราะอาบัติ.   เพราะเหตุนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้า  จึง</p><p>ตรัสคำนี้ว่า     อธิกรณ์เป็นส่วนอื่นแห่งอาบัติ     และเลศอันโจทก์อ้างแล้ว</p><p>แม้ด้วยอาการอย่างนี้.  แท้จริง   ภิกษุนั้น    ต้องสังฆาทิเสสใด,   อธิกรณ์</p><p>คือสังฆาทิเสสนั้น  เป็นอธิกรณ์มีส่วนอื่นแห่งปาราชิก.   ก็ที่ชื่อว่าเลศแห่ง</p><p>อธิกรณ์มีส่วนอื่นนั้น     คือความเป็นอาบัติทั่วไปแก่อาบัติทั้งปวง   เหมือน</p><p>ความเป็นกษัตริย์ทั่วไปแก่กษัตริย์ทั้งปวงฉะนั้น. นัยทั้งหลายมีอาบัติที่เหลือ</p><p>เป็นมูล  และโจทาปกวาร  ผู้ศึกษาพึงทราบโดยอุบายนี้. </p><p>          คำว่า <strong>อนาปตฺติ   ตถาสญฺี    โจเทติ   วา  โจทาเปติ  วา</strong>  มีความว่า</p><p>ภิกษุใด  มีความสำคัญอย่างนี้ว่า  ผู้นี้   ต้องปาราชิกทีเดียว โจทเอง  หรือ</p><p>ใช้ให้ผู้อื่นโจทอย่างนั้น    ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุนั้น.     บทที่เหลือทั้งหมด</p><p>ตื้นทั้งนั้น.</p><p>          แม้ปกิณกะมีสมุฏฐานเป็นต้น     ก็เหมือนกับปฐมทุฏฐโทสสิกขาบท </p><p>นั้นแล.</p><p>                          <em>ทุติยทุฏฐโทสสิกขาบทวรรณา  จบ</em></p><p>                                       </p><p>                              <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๐</strong></p><p><strong>                                     เรื่องพระเทวทัต</strong></p><p>        [๕๙๐]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระ-</p><p>เวฬุวันวิหาร   อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต   เขตพระนคร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 561</p><p>ราชคฤห์  ครั้งนั้นพระเทวทัตเข้าไปหาพระโกกาลิกะ  พระกูฏโมรกติสสกะ</p><p>พระขัณฑเทวีบุตร    และพระสมุทททัต     ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้กะพระ-</p><p>โกกาลิกะ  พระกูฎโมรกติสสกะ   พระขัณฑเทวีบุตร   และพระสมุทททัต</p><p>ว่า   มาเถิด   อาวุโสทั้งหลาย    พวกเราจักกระทำสังฆเภท    จักรเภท    แก่</p><p>พระสมณโคดม                     </p><p>          เมื่อพระเทวทัตกล่าวอย่างนี้แล้ว        พระโกกาลิกะได้กล่าวคำนี้กะ</p><p>พระเทวทัตว่า     อาวุโส     พระสมณโคดมมีฤทธิ์มาก     มีอานุภาพมาก</p><p>ไฉนเราจักทำสังฆเภท  จักรเภท  แก่พระสมณโคดมได้เล่า</p><p>                                <strong>วัตถุ  ๕  ประการ</strong></p><p>          พระเทวทัตกล่าวว่า    มาเถิด   อาวุโสทั้งหลาย    พวกเราจักเข้าเฝ้า</p><p>พระสมณโคดม  ทูลขอวัตถุ ๕ ประการว่า  ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ   พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าทรงสรรเสริญคุณแห่งความมักน้อย    ความสันโดษ   ความ</p><p>ขัดเกลา    ความกำจัด     อาการที่น่าเลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภ</p><p>ความเพียร   โดยอเนกปริยาย   ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ     วัตถุ ๕ ประการนี้ </p><p>เป็นไปเพื่อความมักน้อย     ความสันโดษ     ความขัดเกลา    ความกำจัด</p><p>อาการที่น่าเสื่อมใส  การไม่สะสม การปรารภความเพียร โดยอเนกปริยาย</p><p>ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ     ข้าพระพุทธเจ้าขอประทานพระวโรกาส    ๑.  ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายควรอยู่ป่าตลอดชีวิต   ภิกษุใดอาศัยบ้านอยู่   โทษพึงถูกต้องภิกษุ</p><p>นั้น    ๒.  ภิกษุทั้งหลายควรเที่ยวบิณฑบาตตลอดชีวิต    ภิกษุใดยินดีการ</p><p>นิมนต์  โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น  ๓.  ภิกษุทั้งหลายควรถือผ้าบังสุกุลตลอด</p><p>ชีวิต  ภิกษุใดยินดีผ้าคหบดี   โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น     ๔. ภิกษุทั้งหลาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 562</p><p>ควรอยู่โคนไม้ตลอดชีวิต    ภิกษุใดเข้าอาศัยที่มุงบัง   โทษพึงถูกต้องภิกษุ</p><p>นั้น   ๕.   ภิกษุทั้งหลายไม่ควรฉันปลาและเนื้อตลอดชีวิต   ภิกษุใดฉันปลา</p><p>และเนื้อ    โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น    พระสมณโคดม   จักไม่ทรงอนุญาต</p><p>วัตถุ ๕ ประการนี้   พวกเราทั้งนั้นจักโฆษณาให้ชุมชนเชื่อถือด้วยวัตถุ ๕</p><p>ประการนี้    อาวุโสทั้งหลาย  พวกเราสามารถที่จะกระทำสังฆเภท  จักรเภท</p><p>แก่พระสมณโคดมได้    เพราะวัตถุ ๕ ประการนี้แล    เพราะคนทั้งหลาย </p><p>เลื่อมใสในลูขปฏิบัติ. </p><p>         [๕๙๑]  ครั้งนั้น      พระเทวทัตพร้อมด้วยบริษัทเข้าไปเฝ้าพระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ครั้นแล้วถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาคเจ้า นั่ง ณ ที่</p><p>ควรส่วนข้างหนึ่ง       ได้กราบทูลคำนี้แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าว่า      ข้าแต่</p><p>พระองค์ผู้เจริญ      พระองค์ทรงสรรเสริญคุณแห่งความมักน้อย     ความ</p><p>สันโดษ  ความขัดเกลา   ความกำจัด   อาการที่น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม</p><p>การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย    ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ   วัตถุ ๕</p><p>ประการนี้   เป็นไปเพื่อความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความ</p><p>กำจัด   อาการที่น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดย </p><p>อเนกปริยาย     ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ      ข้าพระพุทธเจ้าขอประทานพระ-</p><p>วโรกาส     ๑.  ภิกษุทั้งหลายควรอยู่ป่าตลอดชีวิต     ภิกษุใดอาศัยบ้านอยู่</p><p>โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น    ๒.  ภิกษุทั้งหลายควรเที่ยวบิณฑบาตตลอดชีวิต </p><p>ภิกษุใดยินดีการนิมนต์    โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น      ๓.  ภิกษุทั้งหลายควร</p><p>ถือผ้าบังสุกุลตลอดชีวิต   ภิกษุใดยินดีผ้าคหบดี    โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น</p><p>๔. ภิกษุทั้งหลายควรอยู่โคนไม้ตลอดชีวิต  ภิกษุใดเข้าอาศัยที่มุงบัง  โทษ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 563</p><p>พึงถูกต้องภิกษุนั้น       ๕. ภิกษุทั้งหลายไม่ควรฉันปลาและเนื้อตลอดชีวิต</p><p>ภิกษุใดฉันปลาและเนื้อ  โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น </p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าห้ามว่า     อย่าเลย     เทวทัต    ภิกษุใดปรารถนา</p><p>ก็จงอยู่ป่า   ภิกษุใดปรารถนา   ก็จงอยู่บ้าน   ภิกษุใดปรารถนา   ก็จงเที่ยว</p><p>บิณฑบาต   ภิกษุใดปรารถนา    ก็จงยินดีการนิมนต์    ภิกษุใดปรารถนา</p><p>ก็จงถือผ้าบังสุกุล   ภิกษุใดปรารถนา   ก็จงยินดีผ้าคหบดี   ดูก่อนเทวทัต</p><p>เราอนุญาตรุกขมูลเสนาสนะตลอด ๘ เดือนเท่านั้น     เราอนุญาตปลาและ</p><p>เนื้อที่บริสุทธิ์ด้วยอาการ ๓ อย่าง  คือ   ๑.  ไม่ได้เห็น  ๒. ไม่ได้ยิน   ๓.</p><p>ไม่ได้รังเกียจ.</p><p>           [๕๙๒]   ครั้งนั้น     พระเทวทัตร่าเริงยินดีเป็นอย่างยิ่งว่า    พระผู้มี</p><p>พระภาคเจ้าไม่ทรงอนุญาตวัตถุ  ๕ ประการนี้   แล้วพร้อมด้วยบริษัท   ลุก-</p><p>จากอาสนะ    ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้า    กระทำประทักษิณหลีกไป</p><p>ต่อมา   เธอพร้อมด้วยบริษัทเข้าไปสู่กรุงราชคฤห์    โฆษณาให้ประชาชน</p><p>เชื่อถือด้วยวัตถุ ๕  ประการว่า   อาวุโสทั้งหลาย  เราเข้าเฝ้าพระสมณโคดม</p><p>ทูลขอวัตถุ  ๕  ประการว่า   ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ    พระองค์ทรงสรรเสริญ</p><p>คุณแห่งความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด   อาการ</p><p>ที่น่าเลื่อมใส     การไม่สะสม     การปรารภความเพียร     โดยอเนกปริยาย</p><p>ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  วัตถุ ๕ ประการนี้   เป็นไปเพื่อความมักน้อย  ความ</p><p>สันโดษ   ความขัดเกลา      ความกำจัด   อาการที่น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม</p><p>การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย   ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ    ข้าพระ- </p><p>พุทธเจ้าขอประทานพระวโรกาส     ๑.  ภิกษุทั้งหลายควรอยู่ป่าตลอดชีวิต</p><p>ภิกษุใดอาศัยบ้านอยู่   โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น  ๒.  ภิกษุทั้งหลายควรเที่ยว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 564</p><p>บิณฑบาตลอดชีวิต    ภิกษุใดยินดีการนิมนต์    โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น</p><p>๓.  ภิกษุทั้งหลายควรถือผ้าบังสกุลตลอดชีวิต          ภิกษุใดยินดีผ้าคหบดี</p><p>โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น     ๔.  ภิกษุทั้งหลายควรอยู่โคนไม้ตลอดชีวิต  ภิกษุ</p><p>ใดอาศัยที่มุงบัง  โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น  ๕.  ภิกษุทั้งหลายไม่ควรฉันปลา</p><p>และเนื้อตลอดชีวิต     ภิกษุใดฉันปลาและเนื้อ     โทษพึงถูกต้องภิกษุนั้น</p><p>พระสมณโคดมไม่ทรงอนุญาตวัตถุ  ๕  ประการนี้    พวกเราเท่านั้นสมาทาน</p><p>ประพฤติวัตถุ ๕ ประการนี้อยู่. </p><p>        [๕๙๓]  บรรดาประชาชนชาวพระนครราชคฤห์นั้น   จำพวกที่ไม่มี</p><p>ศรัทธา   ไม่เลื่อมใส   มีความรู้ทราม   พากันกล่าวอย่างนี้ว่า   พระสมณะ</p><p>เชื้อสายพระศากยบุตรเหล่านี้แล    เป็นผู้กำจัด    มีความประพฤติขัดเกลา</p><p>ส่วนพระสมณโคดมเป็นผู้มีความมักมาก  ดำริเพื่อความมักมาก</p><p>       ส่วนประชาชนจำพวกที่มีศรัทธาเลื่อมใสเป็นบัณฑิต  มีความรู้สูง ต่าง</p><p>พากันเพ่งโทษ   ติเตียน  โพนทะนาว่า ไฉนพระเทวทัตจึงได้ตะเกียกตะกาย</p><p>เพื่อทำลายสงฆ์  เพื่อทำลายข้อห้ามในพุทธจักร  ของพระผู้มีพระภาคเจ้าเล่า</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินประชาชนเหล่านั้น  เพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนา</p><p>อยู่    บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย    สันโดษ    มีความละอาย     มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา   ต่างพากันเพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาว่า   ไฉนพระ-</p><p>เทวทัตจึงได้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์   เพื่อทำลายข้อห้ามในพุทธจักร</p><p>เล่า   แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong> </p><p>         ลำดับนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 565</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>เทวทัตว่า   ดูก่อนเทวทัต   ข่าวว่า    เธอตะเกียกตะกาย   เพื่อทำลาย</p><p>ข้อห้ามในพุทธจักร  จริงหรือ. </p><p>        พระเทวทัตทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า      ดูก่อนโมฆบุรุษ     การ</p><p>กระทำของเธอนั่น  ไม่เหมาะ   ไม่สม    ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ</p><p>ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ   ดูก่อนโฆษบุรุษ    ไฉนเธอจึงได้ตะเกียกตะกาย</p><p>เพื่อทำลายสงฆ์  เพื่อทำลายข้อห้ามในพุทธจักรเล่า</p><p>        ดูก่อนโมฆบุรุษ     การกระทำของเธอนั่น    ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใสยิ่ง หรือเพื่อความเลื่อมใสของชุมชน</p><p>ที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั่น     เป็นไปเพื่อความ</p><p>ไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส และเพื่อความเป็นอย่างอัน  ของ</p><p>ชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>        ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระเทวทัต      โดยอเนกปริยาย</p><p>ดังนี้แล้ว  ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก    ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส   การไม่สะสม    การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย  แล้ว</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถา     ที่สมควรแก่เรื่องนั้น       ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้นแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 566</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย    อาศัยอำนาจประโยชน์   ๑๐ ประการ   คือเพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม   เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:- </p><p>                                 <strong>พระบัญญัติ</strong> </p><p>         ๑๔.  ๑๐.   อนึ่ง   ภิกษุใด     ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์ผู้</p><p>พร้อมเพรียงหรือถือเอาอธิกรณ์อันเป็นเหตุแตกกันยกย่องยันอยู่  ภิกษุ</p><p>นั้น   อันภิกษุทั้งหลายพึงกล่าวอย่างนี้ว่า   ท่านอย่าได้ตะเกียกตะกาย</p><p>เพื่อทำลายสงฆ์ผู้พร้อมเพรียง     หรืออย่าได้ถือเอาอธิกรณ์อันเป็นเหตุ</p><p>แตกกันยกย่องยันอยู่  ขอท่านจงพร้อมเพรียงด้วยสงฆ์   เพราะว่าสงฆ์</p><p>ผู้พร้อมเพรียงกัน   ปรองดองกัน    ไม่วิวาทกัน    มีอุเทศเดียวกันย่อม</p><p>อยู่ผาสุก  แลภิกษุนั้น  อันภิกษุทั้งหลายกล่าวอยู่อย่างนี้   ยังยกย่อง</p><p>ยันอยู่อย่างนั้นเทียว   ภิกษุนั้น     อันภิกษุทั้งหลาย  พึงสวดสมนุภาสกว่า</p><p>จะครบสามจบ    เพื่อให้สละกรรมนั้นเสีย    หากเธอถูกสวดสมนุภาส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 567</p><p>กว่าจะครบสามจบอยู่    สละกรรมนั้นเสีย   สละได้อย่างนี้   นั่นเป็น</p><p>การดี  หากเธอไม่สละเสีย   เป็นสังฆาทิเสส. </p><p>                                    <em>เรื่องพระเทวทัต  จบ</em></p><p>                                       <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๕๙๔]   บทว่า  อนึ่ง...ใด    ความว่า   ผู้ใด   คือผู้เช่นโด   มีการ</p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออยู่อย่างใด   มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด    เป็นเถระก็ตาม    เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า   เป็นผู้ขอ</p><p>ที่ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ</p><p>อรรถว่า ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา  ชื่อว่า   ภิกษุ    เพราะอรรถว่า เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า เป็นผู้เจริญ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า เป็นพระอเสขะ</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ     เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้</p><p>ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   บรรดาภิกษุเหล่านั้น</p><p>ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ</p><p> ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า ภิกษุ   ทรงประสงค์ในอรรถนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 568</p><p>          สงฆ์ที่ชื่อว่า <strong>ผู้พร้อมเพรียง</strong> คือมีสังวาสเสมอกัน  อยู่ในสีมาเดียวกัน</p><p>          คำว่า   <strong>ตะเกียกตะกายเพื่อทำลาย</strong>   คือ   แสวงหาพวก   รวมเป็น</p><p>ก๊กด้วยหมายมั่นว่า   ไฉนภิกษุเหล่านี้    พึงแตกกัน   พึงแยกกัน    พึงเป็น</p><p>พรรคกัน. </p><p>          คำว่า   <strong>หรือ...อธิกรณ์อันเป็นเหตุแตกกัน</strong>     ได้แก่ วัตถุเป็นเหตุ</p><p>กระทำการแตกกัน ๑๘ อย่าง.</p><p>          บทว่า  <strong>ถือเอา</strong>   คือ   ยึดเอา.</p><p>         บทว่า <strong>ยกย่อง</strong>  คือ  แสดง.</p><p>         บทว่า <strong>ยันอยู่</strong> คือ ไม่กลับคำ.</p><p>         [๕๙๕]   บทว่า  ภิกษุนั้น  ได้แก่ ภิกษุผู้ทำลายสงฆ์.</p><p>         บทว่า อันภิกษุทั้งหลาย  ได้แก่ ภิกษุเหล่าอื่น   อธิบายว่า   ภิกษุ</p><p>เหล่าใดได้เห็น  ภิกษุเหล่าใดได้ยิน  ภิกษุเหล่านั้นพึงว่ากล่าวภิกษุผู้ทำลาย</p><p>สงฆ์รูปนั้นว่า       ท่านอย่าได้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์ผู้พร้อมเพรียง</p><p>หรืออย่าได้ถือเอาอธิกรณ์อัน เป็นเหตุแตกกัน    ยกย่องยันอยู่     ขอท่านจง</p><p>พร้อมเพรียงด้วยสงฆ์  เพราะว่าสงฆ์ผู้พร้อมเพรียงกัน  ปรองดองกัน  ไม่</p><p>วิวาทกัน    มีอุเทศเดียวกัน   ย่อมอยู่ผาสุก   พึงว่ากล่าวแม้ครั้งที่สอง    พึง</p><p>ว่ากล่าวแม้ครั้งที่สาม     หากเธอสละเสีย      สละได้อย่างนี้    นั่นเป็นการดี</p><p>หากเธอไม่สละเสีย   ต้องอาบัติทุกกฏ   ภิกษุทั้งหลายทราบแล้วไม่ว่ากล่าว</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ   ภิกษุนั้น   อันภิกษุทั้งหลายพึงคุมตัวมาสู่ท่ามกลางสงฆ์</p><p>แล้วพึงว่ากล่าวว่า    ท่านอย่าได้ตะเกียกตะกาย     เพื่อทำลายสงฆ์ผู้พร้อม-</p><p>เพรียง     หรืออย่าได้ถือเอาอธิกรณ์อันเป็นเหตุแตกกันยกย่องยันอยู่    ขอ</p><p>ท่านจงพร้อมเพรียงด้วยสงฆ์  เพราะว่าสงฆ์ผู้พร้อมเพรียงกัน     ปรองดอง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 569</p><p>กัน  ไม่วิวาทกัน     มีอุเทศเดียวกัน    ย่อมอยู่ผาสุก  ดังนี้    พึงว่ากล่าวแม้</p><p>ครั้งที่สอง     พึงว่ากล่าวแม้ครั้งที่สาม     หากเธอสละเสีย     สละได้อย่างนี้ </p><p>นั่นเป็นการดี  หากเธอไม่สละเสีย  ต้องอาบัติทุกกฏ. </p><p>                                  <strong>วิธีสวดสมนุภาส</strong></p><p>       [๕๙๖]  ภิกษุนั้น อันสงฆ์พึงสวดสมนุภาส      ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย</p><p>ก็แลสงฆ์พึงสวดสมนุภาสอย่างนี้   ภิกษุผู้ฉลาด    ผู้สามารถพึงประกาศให้</p><p>สงฆ์ทราบด้วยญัตติจตุตถกรรมวาจา ว่าดังนี้:-                   </p><p>                              <strong>กรรมวาจาสวดสมนุภาส</strong></p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  ภิกษุผู้มีชื่อนี้ผู้นี้   ตะเกียกตะกาย</p><p>เพื่อทำลายสงฆ์ผู้พร้อมเพรียง    เธอไม่สละเรื่องนั้น    ถ้าความพรั่งพร้อม</p><p>ของสงฆ์ถึงที่แล้ว    สงฆ์พึงสวดสมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้    เพื่อให้สละเรื่อง</p><p>นั้นเสีย   นี่เป็นญัตติ</p><p>        ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ภิกษุผู้มีชื่อนี้ผู้นี้   ตะเกียกตะกาย</p><p>เพื่อทำลายสงฆ์ผู้พร้อมเพรียง     เธอไม่สละเรื่องนั้น    สงฆ์สวดสมนุภาส</p><p>ภิกษุผู้มีชื่อนี้   เพื่อให้สละเรื่องนั้น    การสวดสมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้   เพื่อ</p><p>ให้สละเรื่องนั้นเสีย   ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง   ไม่ชอบแก่</p><p>ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>           ข้าพเจ้ากล่าวคำนี้แม้ครั้งที่สอง    ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุผู้มีชื่อนี้ผู้นี้    ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์ผู้พร้อมเพรียง  เธอไม่สละ</p><p>เรื่องนั้น     สงฆ์สวดสมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้    เพื่อให้สละเรื่องนั้น   การสวด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 570</p><p>สมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้    เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย   ชอบแก่ท่านผู้ใด   ท่าน</p><p>ผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด </p><p>         ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สาม  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุผู้มีชื่อนี้ผู้นี้   ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์ผู้พร้อมเพรียง  เธอไม่สละ</p><p>เรื่องนั้น    สงฆ์สมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้เพื่อให้สละเรื่องนั้น    การสวด</p><p>สมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้   เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย   ชอบแก่ท่านผู้ใด   ท่าน</p><p>ผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>        ภิกษุผู้มีชื่อนี้   สงฆ์สวดสมนุภาสแล้ว   เพื่อให้สละเรื่องนั้น   ชอบ</p><p>แก่สงฆ์   เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้.</p><p>        [๕๙๗]   จบญัตติ  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        จบกรรมวาจาสองครั้ง  ต้องอาบัติถุลลจัย</p><p>        จบกรรมวาจาครั้งสุด  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>        เมื่อต้องอาบัติสังฆาทิเสส  อาบัติทุกกฏเพราะญัตติ   อาบัติถุลลัจจัย</p><p>เพราะกรรมวาจาสองครั้ง   ย่อมระงับ.</p><p>        บทว่า สังฆาทิเสส ความว่า   สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเติม    ให้มานัต    เรียกเข้าหมู่    ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว    เพราะฉะนั้น   จึงตรัสเรียกว่า  สังฆาทิเสส   คำว่า</p><p>สังฆาทิเสส  เป็นการขนานนาม   คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั่นแล   แม้</p><p>เพราะเหตุนั้น    จึงตรัสเรียกว่า  <strong>สังฆาทิเสส. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 571</p><p>                                   <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>         [๕๙๘]   กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมเป็นธรรม ไม่สละ</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ไม่สละ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมไม่เป็นธรรม  ไม่สละ  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         กรรมไม่เป็นธรรม   ภิกษุสำคัญว่า    กรรมเป็นธรรม    ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>         กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมไม่เป็นธรรม  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ.</p><p>                                   <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๕๙๙]  ภิกษุยังไม่ถูกสวดสมนุภาส   ๑  ภิกษุผู้สละเสียได้    ภิกษุ</p><p>วิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                       <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๐  จบ</em></p><p>                          <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๐</strong></p><p>                      <strong>ปฐมสังฆเภทสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>         สังฆเภทสิกขาบทว่า  เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา   เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป.  ในสังฆเภทสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 572</p><p>                 <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระเทวทัต]</strong></p><p>        ในคำว่า  <strong>อถโข  เทวทตฺโต</strong>  เป็นต้นนี้   มีวินิจฉัยดังนี้:- </p><p>        เรื่องพระเทวทัต   เรื่องที่พระเทวทัตบวช    และเหตุที่ไปหาพรรค-</p><p>พวก    มีภิกษุโกกาลิกเป็นต้น    แล้วกล่าวชักชวนว่า    มาเถิด  ผู้มีอายุ  !</p><p>พวกเราจักกระทำสังฆเภท  จักรเภท   แก่พระสมณโคดม  ดังนี้  เป็นต้น</p><p>ทั้งหมดมาแล้วโนสังฆเภทขันธกะนั้นแล.</p><p>           ส่วนเรื่องขอวัตถุ ๕   จักมาในสังฆเภทขันธกะนั้นเหมือนกัน   แม้</p><p>ก็จริง,    ถึงอย่างนั้น     ข้าพเจ้าจักกล่าวในเรื่องขอวัตถุ ๕  นี้ก่อน     แล้ว</p><p>จึงจักผ่านไป  เพราะเรื่องมาในสังฆเภทสิกขาบทนี้  ก็มี.</p><p>         คำว่า   <strong>สาธุ   ภนฺเต</strong>   ได้แก่   การทูลขอพระวโรกาส.</p><p>       คำว่า  <strong>ภิกฺขู    ยาวชีว   อารญฺิกา  อสฺสุ</strong>  มีความว่า  ภิกษุทั้งหมด</p><p>สมาทานอรัญญิกธุดงค์แล้ว   จงเป็นผู้อยู่ป่าเป็นวัตร   คือ    จงอยู่แต่ในป่า</p><p>เท่านั้น   ตลอดชีวิต.           </p><p>        ด้วยคำว่า  <strong>โย   คามนฺต    โอสเรยฺย   วชฺช  น  ผุเสยฺย</strong>    พระ-</p><p>เทวทัตกล่าวด้วยความประสงค์ว่า    ภิกษุใด   คือ   แม้ภิกษุรูปหนึ่งละป่า</p><p>เข้าสู่เขตบ้าน   เพื่อต้องการจะอยู่,   โทษพึงต้องภิกษุนั้น     คือโทษจงต้อง</p><p>ภิกษุนั้น    ได้แก่พระผู้มีพระภาคเจ้าจงทรงปรับภิกษุนั้นด้วยอาบัติ,   แม้</p><p>ในวัตถุที่เหลือ  ก็มีนัยเหมือนกันนี้. </p><p>        สองบทว่า   <strong>ชน   สญฺาเปสฺสสาม</strong>    มีความว่า    พวกเราจักยัง</p><p>ประชาชนให้เข้าใจว่า  พวกเราเป็นผู้มีความมักน้อยเป็นต้น.  อีกอย่างหนึ่ง</p><p>มีคำอธิบายว่า  พวกเราจักให้ประชาชนยินดีพอใจ  คือ  จักให้เลื่อมใส. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 573</p><p>         ส่วนพระผู้มีพระภาคเจ้า      พอทรงสดับคำของพระเทวทัตผู้ทูลขอ</p><p>วัตถุ ๕  นี้เท่านั้น    ก็ทรงทราบได้ว่า  เทวทัตนี้  มีความต้องการจะทำลาย</p><p>สงฆ์จึงขอ     ก็เพราะวัตถุ  ๕  นั้น     เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาต</p><p>ย่อมเป็นไปเพื่ออันตรายแก่มรรค  ของเหล่ากุลบุตรเป็นอันมาก;    ฉะนั้น</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า   จึงทรงปฎิเสธว่า     อย่าเลย    เทวทัต  !   แล้วตรัสว่า</p><p>ภิกษุใดปรารถนา,  ภิกษุนั้น    จงเป็นผู้อยู่ป่าเถิด  ดังนี้เป็นต้น. </p><p>             <strong>[พระประสงค์ของพระผู้มีพระภาคเจ้าในข้อนี้]</strong></p><p>        อนึ่ง  ในคำว่า  <strong>โย  อิจฺฉติ</strong>   เป็นต้นนี้    กุลบุตรควรทราบความ</p><p>ประสงค์ของพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว    ทราบความสมควรแก่ตน.   จริงอยู่</p><p>ความประสงค์ของพระผู้มีพระภาคเจ้า    ในคำว่า  <strong>โย  อิจฺฉติ</strong>   เป็นต้นนี้ </p><p>ดังต่อไปนี้:-</p><p>        ภิกษุรูปหนึ่ง   มีอัธยาศัยใหญ่   มีอุตสาหะมาก    ย่อมสามารถเพื่อ</p><p>งดเสนาสนะใกล้แดนบ้านเสียแล้ว  อยู่ในป่ากระทำที่สุดแห่งทุกข์ได้.  ภิกษุ</p><p>รูปหนึ่งที่มีกำลังอ่อนแอ     มีเรี่ยวแรงน้อย     ย่อมไม่สามารถจะอยู่ในป่า</p><p>(กระทำที่สุดทุกข์ได้),  สามารถแต่ในคามเขตเท่านั้น.   รูปหนึ่งมีกำลังมาก</p><p>มีธาตุเป็นไปสม่ำเสมอ    สมบูรณ์ด้วยอธิวาสนขันติมีจิตคงที่ในอิฎฐารมณ์</p><p>และอนิฎฐารมณ์  ย่อมสามารถทั้งในป่า  ทั้งในเขตบ้านได้ทั้งนั้น.  รูปหนึ่ง</p><p>ไม่อาจทั้งในเขตบ้าน  ทั้งในป่า คือ เป็นปทปรมบุคคล.</p><p>           บรรดาภิกษุเหล่านั้น   ภิกษุนี้ใด   มีอัธยาศัยใหญ่   มีอุตสาหะมาก</p><p>ย่อมสามารถเพื่องดเสนาสนะใกล้แดนบ้านเสียแล้ว      อยู่ในป่ากระทำที่สุด</p><p>ทุกข์ได้,   ภิกษุรูปนั้น    จงอยู่ในป่าเท่านั้นเถิด,  การอยู่ในป่านี้     สมควร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 574</p><p>แก่เธอ.    แม้พวกสัทธิวิหาริกเป็นต้นของเธอ     ศึกษาตามอยู่    จักสำคัญ </p><p>ข้อที่ตนควรอยู่ในป่าด้วย.   อนึ่ง   ภิกษุรูปใด   มีกำลังอ่อนแอ   มีเรื่ยวแรง</p><p>น้อย     ย่อมอาจจะกระทำที่สุดทุกข์ได้ในแดนบ้านเท่านั้น    ในป่าไม่อาจ,</p><p>ภิกษุนั้นจงอยู่แต่ในเขตบ้านนั้น ก็ได้  ส่วนภิกษุรูปใด  ซึ่งมีกำลังแข็งแรง</p><p>มีธาตุเป็นไปสม่ำเสมอ    สมบูรณ์ด้วยอธิวาสนขันติ   มีจิตคงที่     ในอิฎ-</p><p>ฐารมณ์และอนิฎฐารมณ์    ย่อมอาจทั้งในป่าทั้งในแดนบ้านทีเดียว.     แม้</p><p>รูปนี้   จงละเสนาสนะใกล้แดนบ้านเสียแล้ว   อยู่ในป่าเถิด,  การอยู่ในป่านี้ </p><p>สมควรแก่เธอ.    แม้พวกสัทธิวิหาริกเป็นต้นของเธอ    ศึกษาตามอยู่   จัก</p><p>สำคัญข้อที่ตนควรอยู่ป่า.</p><p>         ส่วนภิกษุนี้ใด   ซึ่งไม่อาจทั้งในแดนบ้าน   ไม่อาจทั้งในบ่า   เป็น</p><p>ปทปรมบุคคล,     แม้รูปนี้     ก็จงอยู่ในป่านั้นเถิด.    เพราะว่า   การเสพ</p><p>ธุดงคคุณ    และการเจริญกรรมฐานนี้ของเธอ    จักเป็นอุปนิสัยเพื่อมรรค</p><p>และผลต่อไป  (ในอนาคต).  แม้พวกสัทธิวิหาริกเป็นต้นของเธอเมื่อศึกษา</p><p>ตาม  จักสำคัญข้อที่ตนควรอยู่ป่า  ฉะนี้แล.   ภิกษุนี้ใด    ซึ่งเป็นผู้มีกำลัง</p><p>อ่อนแอ   มีเรี่ยวแรงน้อยอย่างนี้   เมื่ออยู่ในแดนบ้านเท่านั้น   จึงอาจเพื่อ</p><p>จะทำที่สุดทุกข์ได้   ในป่า  ไม่อาจ  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงหมายถึงบุคคล</p><p>เช่นนี้   จึงตรัสว่า  <strong>โย อิจฺฉติ  คามนฺเต   วิหรตุ</strong>   (ภิกษุใดปรารถนา,)</p><p>ภิกษุนั้นจงอยู่ในแดนบ้านเถิด)   ดังนี้.     และบุคคลนี้    ได้ให้ช่องแม้แก่</p><p>คนเหล่าอื่น.</p><p>         ก็ถ้าว่า  พระผู้มีพระภาคเจ้า    พึงทรงรับรองวาทะของพระเทวทัต </p><p>ไซร้,    บุคคลนี้ใด    ซึ่งมีกำลังอ่อนแอ    มีเรี่ยวแรงน้อยตามปกติ,    ถึง</p><p>บุคคลใดสามารถอยู่ในป่าสำเร็จได้แต่ในเวลายังเป็นหนุ่ม     ต่อมาในเวลา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 575</p><p>แก่ตัวลง    หรือในเวลาเกิดธาตุกำเริบ      เพราะลมและดีเป็นต้นอยู่ป่าไม่</p><p>สำเร็จ,   แต่เมื่ออยู่ในแดนบ้านเท่านั้น    จึงอาจกระทำที่สุดทุกข์ได้. บุคคล</p><p>เหล่านั้น  จะพึงสูญเสียอริยมรรคไป  ไม่พึงบรรลุอรหัตผลได้,  สัตถุศาสน์</p><p>พึงกลายเป็นนอกธรรมนอกวินัย  ยุ่งเหยิง  ไม่เป็นไปเพื่อนำออกจากทุกข์.</p><p>และพระศาสดาจะพึงเป็นผู้มิใช่พระสัพพัญญูของบุคคลจำพวกนั้น    ทั้งจะ</p><p>พึงถูกตำหนิติเตียนว่า    ทรงทิ้งวาทะของพระองค์เสีย     ไปตั้งอยู่ในวาทะ</p><p>ของพระเทวทัต  ดังนี้. </p><p>         เพราะฉะนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้า    เมื่อจะทรงสงเคราะห์บุคคล</p><p>ทั้งหลายผู้เห็นปานนี้    จึงทรงปฎิเสธวาทะของพระเทวทัต.   ในเรื่องแห่ง</p><p>ภิกษุผู้ถือเที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตรก็ดี   ในเรื่องแห่งภิกษุผู้ถือผ้าบังสกุลเป็น</p><p>วัตรก็ดี     ในเรื่องแห่งภิกษุผู้ถืออยู่โคนไม้เป็นวัตรตลอด  ๘ เดือนก็ดี  พึง</p><p>ทราบวินิจฉัยโดยอุบายนี้นั่นแล.   แต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงห้ามเสนาสนะ</p><p>โคนไม้ตลอด ๔ เดือน (ฤดูฝน)  เท่านั้น.</p><p>          <strong>[ปลาเนื้อบริสุทธิ์โดยส่วน  ๓  เป็นกัปปิยมังสะควรฉันได้]</strong></p><p>         พึงทราบวินิจฉัยในเรื่องปลาและเนื้อ   ดังนี้:-</p><p>        บทว่า  <strong>ติโกฏิปริสุทฺธ</strong>  ได้แก่    บริสุทธิ์โดยส่วน  ๓.   อธิบายว่า</p><p>เว้นจากที่ไม่บริสุทธิ์  มีการเห็นเป็นต้น.   ด้วยเหตุนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>จึงตรัสว่า  ไม่ได้เห็น  ไม่ได้ยิน  ไม่ได้รังเกียจ.</p><p>        บรรดามังสะ ๓ อย่างนั้น    มังสะที่ชื่อว่า   ไม่ได้เห็น  คือ  ไม่เห็น</p><p>ชาวบ้านฆ่าเนื้อและปลา      เอามาเพื่อประโยชน์แก่พวกภิกษุ.      ที่ชื่อว่า</p><p>ไม่ได้ยิน    คือ    ไม่ได้ยินว่า    พวกชาวบ้านฆ่าเนื้อ    ปลา   เอามาเพื่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 576</p><p>ประโยชน์แก่พวกภิกษุ,     ส่วนที่ไม่ได้รังเกียจ     ผู้ศึกษาควรรู้จักมังสะที่</p><p>รังเกียจด้วยการเห็น    รังเกียจด้วยการได้ยิน      และที่รังเกียจพ้นจากเหตุ</p><p>ทั้งสองนั้น  แล้วพึงทราบโดยส่วนตรงกันข้ามจากสามอย่างนั้น. </p><p>         คือ   อย่างไร ?   คือว่า   พวกภิกษุในธรรมวินัยนี้    เห็นพวกชาว</p><p>บ้านถือแหและตาข่ายเป็นต้น       กำลังออกไปจากบ้าน      หรือกำลังเที่ยว</p><p>ไปในป่า.  และในวันรุ่งขึ้น    พวกชาวบ้านนำบิณฑบาตมีปลาและเนื้อมา</p><p>ถวายแก่ภิกษุเหล่านั้น    ผู้เข้าไปยังบ้านนั้นเพื่อบิณฑบาต.   ภิกษุเหล่านั้น</p><p>รังเกียจด้วยการได้เห็นนั้นว่า    พวกชาวบ้านทำเนื้อเพื่อประโยชน์แก่พวก</p><p>ภิกษุหรือหนอแล ?  มังสะนี้   ชื่อว่า  รังเกียจโดยได้เห็นมา.  จะรับมังสะ</p><p>เช่นนั้น     ไม่ควร.    มังสะที่ไม่ได้รังเกียจเช่นนั้นจะรับ    ควรอยู่.    ก็ถ้า</p><p>พวกชาวบ้านเหล่านั้น  ถามว่า  ทำไม   ขอรับ !  ท่านจึงไม่รับ  ?  ได้ฟัง</p><p>ความนั้นแล้ว    พูดว่า   มังสะนี้     พวกกระผมไม่ได้กระทำเพื่อประโยชน์</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย,  พวกกระผมกระทำเพื่อประโยชน์แก่ตนบ้าง  เพื่อประ-</p><p>โยชน์แก่ข้าราชการเป็นต้นบ้าง  ดังนี้,    มังสะนั้น  ควร.</p><p>         ภิกษุทั้งหลายหาเห็นไม่แล,  แต่ได้ฟังว่า  ได้ยินว่า   พวกชาวบ้าน</p><p>มีมือถือแหและตาข่ายออกจากบ้าน   หรือเที่ยวไปในป่า    และในวันรุ่งขึ้น</p><p>พวกชาวบ้านนำบิณฑบาตมีปลาและเนื้อมาถวายแก่ภิกษุเหล่านั้น   ผู้เข้าไป</p><p>ยังบ้านนั้น   เพื่อบิณฑบาต.   พวกเธอสงสัยด้วยการได้ยินนั้นว่า    เขาทำ</p><p>เพื่อประโยชน์แก่ภิกษุทั้งหลาย      หรืออย่างไรหนอ  ?     มังสะนี้    ชื่อว่า</p><p>รังเกียจด้วยได้ยินมา.   จะรับมังสะนั้น  ไม่ควร.  มังสะที่ไม่ได้สงสัยอย่างนี้</p><p>จะรับ   ควรอยู่.    ก็ถ้าพวกชาวบ้านเหล่านั้น    ถามว่า   ทำไม   ขอรับ !   </p><p>ท่านจึงไม่รับเล่า ?  ได้ฟังความนั้นแล้ว   จึงพูดว่า   มังสะนี้    พวกกระผม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 577</p><p>ไม่ได้ทำเพื่อประโยชน์แก่ภิกษุทั้งหลาย,     พวกกระผมทำเพื่อประโยชน์แก่</p><p>ตนเองบ้าง     เพื่อประโยชน์แก่ข้าราชการเป็นต้นบ้าง     ดังนี้,     มังสะนั้น</p><p>ควรอยู่.</p><p>           อนึ่ง  ภิกษุทั้งหลายไม่ได้เห็น   ไม่ได้ฟังมาเลย,    แต่เมื่อพวกภิกษุ</p><p>เหล่านั้นเข้าไปยังบ้านนั้นเพื่อบิณฑบาต   ชาวบ้านรับบาตรไปแล้ว     จัด</p><p>บิณฑบาตมีปลา   เนื้อ   นำมาถวาย.   พวกเธอรังเกียจว่า   มังสะนี้   เขาทำ</p><p>เพื่อประโยชน์แก่ภิกษุทั้งหลาย    หรืออย่างไรหนอ ?   นี้ชื่อว่า    มังสะที่</p><p>รังเกียจพ้นจากเหตุทั้งสองนั้น.   แม้มังสะเช่นนั้น   ก็ไม่สมควรรับ.    มังสะ</p><p>ที่ไม่ได้รังเกียจอย่างนั้น     จะรับ    ควรอยู่   ก็ถ้าว่าพวกชาวบ้านเหล่านั้น </p><p>ถามว่า  ทำไม  ขอรับ !   พวกท่านจึงไม่รับ ?   แล้วได้ฟังความนั้น   จึง</p><p>พูดว่า  มังสะนี้     พวกกระผมไม่ได้กระทำเพื่อประโยชน์แก่ภิกษุทั้งหลาย,</p><p>พวกกระผมกระทำเพื่อประโยชน์แก่ตนบ้าง  เพื่อประโยชน์แก่พวกข้าราช-</p><p>การเป็นต้นบ้าง,  หรือว่า พวกกระผมได้ปวัตตมังสะ   เฉพาะที่เป็นกัปปิยะ</p><p>เท่านั้น  จึงปรุงให้สำเร็จเพื่อประโยชน์แก่ภิกษุทั้งหลาย  มังสะนั้น  ควรอยู่.</p><p>แม้ในมังสะที่เขาทำเพื่อประโยชน์แห่งเปตกิจ     แก่ผู้ตายไปแล้วก็ดี     เพื่อ</p><p>ประโยชน์   แก่งานมงคลเป็นต้นก็ดี   ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.     จริงอยู่</p><p>มังสะชนิดใด ๆ  ที่เขาไม่ได้กระทำเพื่อภิกษุทั้งหลายเลย    และภิกษุก็ไม่มี</p><p>ความสงสัยในมังสะใด,  มังสะนั้น ๆ  ควรทั้งนั้น.    </p><p>           ก็ถ้าว่า    มังสะที่เขาทำอุทิศพวกภิกษุในวิหารหนึ่ง    และพวกเธอ</p><p>ไม่ทราบว่าเขากระทำเพื่อประโยชน์ตน,      แต่ภิกษุพวกอื่นรู้     พวกใดรู้</p><p>ไม่ควรแก่พวกนั้น.      พวกอื่นไม่รู้     แต่พวกเธอเท่านั้นรู้,    ย่อมไม่ควร</p><p>เฉพาะพวกเธอนั้น,    แต่ควรสำหรับพวกอื่น.     แม้พวกเธอรู้อยู่ว่า    เขา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 578</p><p>กระทำเพื่อประโยชน์แก่พวกเรา,       ถึงภิกษุพวกอื่นก็รู้ว่า      เขาทำเพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่ภิกษุพวกนี้    ไม่ควรแก่พวกเธอทั้งหมด.    พวกภิกษุทั้งหมด</p><p>ไม่รู้,  ย่อมควรแก่พวกเธอทั้งหมด.    บรรดาสหธรรมิกทั้ง ๕   มังสะอัน</p><p>เขาทำเจาะจงเพื่อประโยชน์แก่สหธรรมิกรูปใดรูปหนึ่งหนึ่งก็ตาม     ย่อมไม่สม</p><p>ควรแก่สหธรรมิกทั้งนั้น.</p><p>        ถามว่า  ก็ถ้าว่า  มีบุคคลบางคนฆ่าสัตว์  เจาะจงภิกษุรูปหนึ่งบรรจุ</p><p>บาตรให้เต็มแล้ว    ถวายแก่ภิกษุรูปนั้น     และเธอรู้อยู่ด้วยว่า    มังสะเขา</p><p>กระทำเพื่อประโยชน์ตน  รับไปแล้วถวายแก่ภิกษุรูปอื่น    ภิกษุรูปอื่นนั้น</p><p>ฉันด้วยเชื่อภิกษุนั้น,   ใครต้องอาบัติเล่า ?</p><p>        ตอบว่า  ไม่ต้องอาบัติแม้ทั้งสองรูป.</p><p>        ด้วยว่า     มังสะที่เขาทำเฉพาะภิกษุใด     ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุนั้น</p><p>เพราะเธอไม่ได้ฉัน,  และไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุนอกนี้   เพราะไม่รู้.  แท้จริง</p><p>ในการรับกัปปิยมังสะ  ไม่เป็นอาบัติ.   แต่ภิกษุไม่รู้  ฉันมังสะที่เขากระทำ</p><p>เจาะจง    ภายหลังรู้เข้า     กิจด้วยการแสดงอาบัติ   ไม่มี.     ส่วนภิกษุไม่รู้</p><p>ฉันอกัปปิยมังสะ   แม้ภายหลังรู้เข้า   พึงแสดงอาบัติ.   จริงอยู่   เป็นอาบัติ</p><p>แก่ภิกษุผู้รู้แล้ว   ฉันมังสะที่เขาทำเจาะจง.   และเป็นอาบัติเหมือนกัน    แม้</p><p>แก่ภิกษุผู้ไม่รู้  ฉันอกัปปิยมังสะ.  เพราะเหตุนั้น  ภิกษุผู้เกรงกลัวต่ออาบัติ</p><p>แม้เมื่อกำหนดรูปการณ์     พึงถามก่อนแล้วจึงรับประเคนมังสะ,     จะรับ</p><p>ประเคนด้วยใจตั้งว่า   ในเวลาฉันเราจักถามแล้ว   จึงจะฉัน   ควรถามก่อน</p><p> แล้ว    จึงฉัน.                 </p><p>     ถามว่า   เพราะเหตุไร ?</p><p>      ตอบว่า   เพราะมังสะรู้ได้ยาก. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 579</p><p>ความจริง  เนื้อหมี  ก็คล้ายกับเนื้อสุกร.  เนื้อเสือเหลืองเป็นต้น   ก็เหมือน</p><p>กับเนื้อมฤคเป็นต้น.     เพราะเหตุนั้น     เพราะอาจารย์ทั้งหลายจึงกล่าวว่า</p><p>การถามแล้วจึงรับประเคนนั่นแล  เป็นธรรนเนียม.</p><p>                 <strong>[แก้อรรถตอนพระเทวทัตทูลขอวัตถุ  ๕]</strong></p><p>        สองบทว่า  <strong>หฏฺโ  อุหคฺโค</strong>   ได้แก่   เป็นผู้ยินดีแล้ว    และมีกาย </p><p>ใจฟูขึ้นแล้ว. </p><p>        ได้ยินว่า  พระเทวทัตนั้นคิดว่า  พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่ทรงอนุญาต</p><p>วัตถุ ๕ เหล่านี้,   บัดนี้     เราจักอาจเพื่อทำสังฆเภท   ดังนี้    จึงได้แสดง</p><p>อาการลิงโลดแก่พระโกกาลิก     ไม่รู้ว่าทุกข์ที่ตนจะพึงบังเกิดในอเวจีแล้ว</p><p>เสวย       แม้ซึ่งใกล้เข้ามาเพราะสังฆเภทเป็นปัจจัย       ร่าเริงเบิกบานใจว่า</p><p>บัดนี้    เราได้อุบาย เพื่อทำลายสงฆ์    เหมือนดังบุรุษผู้ประสงค์จะกินยาพิษ</p><p>ตาย   หรือประสงค์จะเอาเชือกผูกคอตาย   หรือประสงค์จะเอาศัสตรามาฆ่า</p><p>ตัวตาย    ได้วัตถุอย่างใดอย่างหนึ่ง    มียาพิษเป็นต้น    ไม่รู้จักทุกข์   คือ</p><p>ความตายแม้ใกล้เข้ามา   เพราะการกินยาพิษเป็นต้นนั้นเป็นปัจจัย    เป็นผู้</p><p>ร่าเริงเบิกบานใจอยู่  ฉะนั้น   จึงพร้อมด้วยบริษัทลุกจากที่นั่ง   ถวายบังคม</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยความเป็นผู้ร่าเริงนั่นแล   ได้กระทำประทักษิณแล้ว</p><p>หลีกไป.</p><p>         ก็ในคำว่า  <strong>เต  มย  อิเมหิ  ปญฺจหิ    วตฺถูหิ   สมาทาย   วตฺตาม</strong></p><p>นี้  แม้เมื่อพระเทวทัตควรจะกล่าวคำว่า   <strong>อิมานิ    ปญฺจ   วตฺถูนิ</strong>  ดังนี้</p><p>ไม่ทันได้สังเกตความผิดพลาดแห่งวิภัตติ  ด้วยอำนาจแห่งวิตกเนือง ๆ  ว่า</p><p><strong>เต  มย  อเมหิ   ปญฺจหิ  วตฺถูหิ  ชน  สญฺาเปสฺสาม</strong>  (พวกเรานั้น) </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 580</p><p>จักยังประชาชนให้ยินยอมด้วยวัตถุ ๕ เหล่านี้)  ดังนี้      จึงกล่าวตามควร</p><p>แก่ความรำพึงเนือง ๆ นั่นแลว่า    เต   มย  อิเมหิ   ปญฺจหิ    วตฺถูหิ...</p><p>(พวกเรานั้นจะสมาทานประพฤติด้วยวัตถุ  ๕ เหล่านี้)   เหมือนกับคนมีจิต </p><p>ฟุ้งซ่านฉะนั้นแล. </p><p>        สองบทว่า  <strong>ธุตา  สลฺเลขวุตฺติโน</strong>  มีความว่า  ผู้ชื่อว่า ธุตะ  เพราะ</p><p>เป็นผู้ประกอบด้วยปฏิปทาอันกำจัดเสียซึ่งกิเลส,    และผู้ชื่อว่ามีความประ-</p><p>พฤติขัดเกลา  เพราะภิกษุเหล่านี้   มีความประพฤติขัดเกลากิเลสทั้งหลาย.</p><p>        บทว่า <strong>พาหุลฺลิโก</strong> มีความว่า ภาวะที่ปัจจัย  ๔ มีจีวรเป็นต้น   มีมาก</p><p>ชื่อว่า  <strong>พาหุลละ.</strong>  ความที่ปัจจัย ๔  มีมาก  มีแก่พระโคดมนั้น;   เหตุนั้น</p><p>พระโคดมนั้น  ชื่อว่า  <strong>พาหุลลิกะ</strong>  อีกอย่างหนึ่ง  พระโคดมนั้น   เป็นผู้</p><p>ประกอบ  คือตั้งอยู่ในความมีปัจจัยมากนั้น;   เหตุนั้น จึงชื่อว่า พาหุลลิกะ</p><p>(เป็นผู้มีความมักมาก).</p><p>        สองบทว่า  <strong>พาหุลฺลาย   เจเตติ</strong>  มีความว่า  ย่อมคิด   คือย่อมดำริ</p><p>ย่อมตรึก  เพื่อต้องการความมีปัจจัยมาก.   อธิบายว่า  ผู้ถึงความขวนขวาย</p><p>อย่างนี้ว่า  ทำอย่างไรหนอ  ความเป็นผู้มีปัจจัย   มีจีวรเป็นต้นมาก จะพึง</p><p>มีแก่เราและสาวกของเรา.             </p><p>       <strong>[แก้อรรถตอนตรัสประชุมสงฆ์แล้วทรงบัญญัติสิกขาบท]</strong></p><p>        หลายบทว่า   <strong>ธมฺมึ   กถ  กตฺวา</strong>  มีความว่า  ทรงกระทาธรรมีกถา</p><p>อันสมควรในขณะนั้น     คือเหมาะสมในขณะนั้น    แก่พระเทวทัตและแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลายเป็นอเนกประการ โดยนัยที่ตรัสไว้ในขันธกะ มีอาทิอย่างนี้ว่า </p><p>อย่าเลย   เทวทัต !    การทำลายสงฆ์   อย่าเป็นที่ชอบใจแก่เธอเลย,   ดูก่อน</p><p>เทวทัต !   การทำลายสงฆ์  หนักแล.  ดูก่อนเทวทัต !   บุคคลใดแล  ทำลาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 581</p><p>สงฆ์ผู้พร้อมเพรียงกัน,   ผู้นั้น  จะประสบกรรมอันหยาบช้า    คงอยู่ชั่วกัป,</p><p>ดูก่อนเทวทัต  !      ส่วนบุคคลใดแล      กระทำสงฆ์ที่แตกกันแล้วให้สมัคร</p><p>สมานกัน,   ผู้นั้นย่อมประสบบุญอันประเสริฐ   บันเทิงในสวรรค์ตลอดกัป</p><p>ดังนี้.  </p><p>        บทว่า  <strong>สมคฺคสฺส</strong>  ได้แก่   ผู้ร่วมกัน,    อธิบายว่า    ผู้ไม่แยกกัน</p><p>ทั้งทางใจและทางกาย.   จริงอยู่    แม้ในบทภาชนะ    พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ก็ได้ทรงแสดงเนื้อความอย่างนั้นเหมือนกัน.</p><p>        แท้จริง  พระผู้มีพระภาคเจ้าเมื่อตรัสว่า  <strong>สมานสวาสโก</strong>  ย่อมเป็น</p><p>อันทรงแสดงความไม่แยกกันทางจิต.</p><p>        เมื่อตรัสว่า   <strong>สมานสีมาย    ิโต</strong>  ย่อมเป็นอันทรงแสดงความไม่</p><p>แยกกันทางกาย.   คืออย่างไร ?  คือว่า   ภิกษุผู้มีสังวาสเสมอกัน    เว้นจาก</p><p>ผู้มีสังวาสต่างกันโดยลัทธิ    หรือผู้มีสังวาสต่างกันโดยกรรม   ชื่อว่าเป็นผู้</p><p>ไม่แยกกันทางจิต  เพราะมีจิตเสมอกัน,     ผู้ตั้งอยู่ในสีมาเสมอกัน   ชื่อว่า</p><p>เป็นผู้ไม่แยกกันทางกาย  เพราะให้กายสามัคคี.</p><p>        สองบทว่า  <strong>เภทนสวตฺตนิก  วา  อธิกรณ</strong>  ได้แก่    เหตุที่เป็นไป</p><p>เพื่อแตกแยกกัน    คือเพื่อต้องการทำลายสงฆ์.</p><p>        จริงอยู่   ในโอกาสนี้     เหตุท่านประสงค์เอาว่า    อธิกรณ์   ดุจใน</p><p>ประโยคว่า    <strong>กามเหตุ    กามนิทาน    กามาธิกรณ</strong>    (แปลว่า     มีกาม</p><p>เป็นเหตุ    มีกามเป็นต้นเหตุ   มีกามเป็นมูลเหตุ).   ก็เพราะอธิกรณ์นั้นมี</p><p>๑๘ ประการ;    ฉะนั้น  ในบทภาชนะพระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า  วัตถุ</p><p>กระทำความแตกแยกกันมี  ๑๘ อย่าง.       ก็เภทกรวัตถุเหล่านั้นมาแล้วใน</p><p> ขันธกะโดยนัยเป็นต้นว่า  ดูก่อนอุบาลี  !   ภิกษุในธรรมวินัยนี้  ย่อมแสดง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 582</p><p>อธรรมว่า ธรรม ดังนี้.   เพราะเหตุนั้น  ข้าพเจ้าจักพรรณนาเนื้อความแห่ง</p><p>เภทกรวัตถุเหล่านั้นในขันธกะนั้นนั่นแล.  อนึ่ง  สังฆเภทนี้   แม้ใด  อาศัย </p><p>วัตถุเหล่านี้  ย่อมมีโดยเหตุอื่นอีก ๕ ประการ คือ โดยกรรม ๑  โดยอุเทศ ๑</p><p>โดยโวหาร  ๑   โดยอนุสาวนา  ๑  โดยการจับสลาก ๑,  ข้าพเจ้าจักประกาศ</p><p>สังฆเภทแม้นั้น    ในอาคตสถานนั่นแล.    แต่โดยสังเขปในคำว่า    ถือเอา</p><p>อธิกรณ์ที่เป็นไปเพื่อความแตกแยกกัน   นี้ผู้ศึกษาพึงทราบเนื้อความอย่าง</p><p>นี้ว่า  ถือเอาเหตุที่เป็นไปเพื่อต้องการทำลายสงฆ์  คืออันสามารถให้สำเร็จ</p><p>การทำลายสงฆ์ได้.</p><p>         บทว่า  <strong>ปคฺคยฺห</strong>  ได้แก่   ประคอง  คือยกย่อง  ทำให้ปรากฎ.</p><p>         บทว่า   ติฏฺเยฺย   มีความว่า     ยืนยันให้เป็นอย่างที่ตนถือเอาแล้ว</p><p>คืออย่างที่ตนยกย่องแล้วนั่นแลอยู่.     ก็เพราะอธิกรณ์นั้น.     ย่อมเป็นอัน</p><p>ภิกษุผู้ประคองและยืนยันอย่างนั้น      แสดงแล้วและไม่สละคืน;   ฉะนั้น</p><p>ในบทภาชนะพระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า พึงแสดง และว่า ไม่พึงสละคืน</p><p>ดังนี้ </p><p>         คำว่า  <strong>ภิกฺขูหิ  เอวมสฺส    วจนีโย</strong>   มีความว่า   ภิกษุนั้น   เป็น</p><p>ผู้อันพวกลัชชีภิกษุเหล่าอื่นจะพึงว่ากล่าวอย่างนี้.</p><p>         ก็ในบทภาชนะแห่งบทว่า   <strong>ภิกฺขูหิ</strong>  นั้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-    คำว่า</p><p>เย  ปสฺสนฺติ  มีความว่า  ภิกษุเหล่าใดเห็นภิกษุนั้นผู้ยกย่องยันอยู่ต่อหน้า.</p><p>         คำว่า  <strong>เย  สุณนฺติ</strong>  มีความว่า  แม้ภิกษุเหล่าใด ได้ยินว่า  พวกภิกษุ </p><p>ในวิหารชื่อโน้น    ถือเอาอธิกรณ์อันเป็นไปเพื่อความแตกกันยกย่องยันอยู่.</p><p>         คำว่า  <strong>สเมตายสฺมา  สงฺเฆน</strong>  มีความว่า  ท่านผู้มีอายุ   ขอจงร่วม</p><p>จงสมาคม     จงเป็นผู้มีลัทธิอันเดียวกันกับด้วยสงฆ์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 583</p><p>          ถามว่า   เพราะเหตุไร  ? </p><p>         ตอบว่า   เพราะว่า    สงฆ์ผู้พร้อมเพรียงกัน     ปรองดองกัน     ไม่</p><p>วิวาทกัน   มีอุเทศเดียวกัน    ย่อมอยู่เป็นผาสุก.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า  <strong>สมฺโมทมาโน</strong>   มีความว่า   บันเทิงอยู่</p><p>ด้วยดีด้วยสมบัติ (มีศีลเป็นต้น ) ของกันและกัน                             </p><p>         บทว่า   <strong>อวิวทมาโน</strong>    มีความว่า   ไม่วิวาทกันอย่างนี้     นี้ธรรม</p><p>นี้มิใช่ธรรม.</p><p>         สงฆ์นั้นมีอุเทศอันเดียวกัน;   เพราะเหตุนั้น    จึงชื่อว่า  <strong>เอกุทเทส</strong></p><p>(มีอุเทศเดียวกัน ).    อธิบายว่า     มีปาฏิโมกขุทเทส     เป็นไปร่วมกันไม่</p><p>แยกกัน. </p><p>          สองบทว่า  <strong>ผาสุวิหรติ</strong>  ได้แก่   ย่อมอยู่เป็นสุข.</p><p>          คำว่า  <strong>อิจฺเจต   กุสล</strong>   มีความว่า   การสละเสียได้นั้น     เป็นกุศล</p><p>คือปลอดภัย   ได้แก่เป็นสวัสดิภาพแก่ภิกษุนั้น.</p><p>          ข้อว่า  <strong>โน  เจ   ปฏินิสฺสชฺชติ  อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส</strong>    ได้แก่  เป็น</p><p>ทุกกฏ  แก่ภิกษุผู้ถูกสวด  ๓  ครั้ง  แล้วไม่สละคืน.</p><p>         ข้อว่า  <strong>สุตฺวา  น  วทนฺติ  อาปตฺติ  ทุกฺกกสฺส</strong>   มีความว่า   เป็นทุกกฏ</p><p>แม้แก่พวกภิกษุ  ผู้ได้ยินแล้วไม่ว่ากล่าว    ในที่ไกลเท่าไร   จึงเป็นทุกกฏ</p><p>แก่พวกภิกษุผู้ได้ยินแล้วไม่ว่ากล่าว.     ในวิหารเดียวกัน   ไม่มีคำที่จะพึง</p><p>กล่าวเลย.   ส่วนในอรรถกถา  ท่านกล่าวว่า ในระยะทางกึ่งโยชน์โดยรอบ</p><p>จัดเป็นภาระของภิกษุทั้งหลาย.  ความพ้นจากอาบัติย่อมไม่มี   แม้แก่ภิกษุ</p><p>ผู้ส่งทูตหรือจดหมายไปพูด.      พึงไปห้ามเองทีเดียวว่า      ท่านผู้มีอายุ  !    </p><p>การทำลายสงฆ์   เป็นการหนัก,   เธออย่าพยายามเพื่อทำลายสงฆ์.  แต่ภิกษุ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 584</p><p>ผู้สามารถ   แม้ไกล   ก็ควรไป.    จริงอยู่    แม้ที่ไกล ๆ   จัดเป็นภาระของ</p><p>พวกภิกษุไม่อาพาธทีเดียว.  บัดนี้  เพื่อจะทรงแสดงแต่เพียงใจความเท่านั้น</p><p>ในคำว่า   ก็ภิกษุนั้น    อันภิกษุทั้งหลายกล่าวอยู่อย่างนี้   เป็นต้น   พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำเป็นต้นว่า  ภิกษุนั้นอันภิกษุทั้งหลาย  พึงคุมตัวมา</p><p>แม้สู่ท่ามกลางสงฆ์แล้ว   พึงกล่าว   ดังนี้.</p><p>        บรรดาบทเหล่านี้นั้น    สองบทว่า    <strong>สงฺฆมชฺณมฺปิ     อากฑฺฒิตฺวา</strong></p><p>มีความว่า   ถ้าภิกษุนั้น   อันพวกภิกษุว่ากล่าวอยู่โดยนัยก่อน    ยังไม่สละ</p><p>คืน   แม้พวกภิกษุจับที่มือและที่เท้า    คุมตัวมาสู่ท่ามกลางสงฆ์    แล้วพึง</p><p>ว่ากล่าวเธออีกถึง ๓ ครั้ง  โดยนัยเป็นต้นว่า  <strong>มา  อายสฺมา</strong>  ดังนี้.</p><p>         สองบทว่า  <strong>ยาวตติย  สมนุภาสิตพฺโพ</strong>  มีความว่า    สงฆ์พึงสวด</p><p>สมนุภาสถึงครั้งที่ ๓ ก่อน.     มีคำอธิบายว่า     สงฆ์พึงกระทำกรรมด้วย</p><p>สมนุภาสนกรรมวาจา  ๓  หน.      ก็ในบทภาชนะแห่งบทว่า      <strong>ยาวตติย</strong></p><p><strong>สมนุภาสิตพฺโพ</strong>   นั้น  เพื่อถือเอาแต่ใจความแสดงสมนุภาสนวิธี   พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำเป็นว่า  <strong>โส   ภิกฺขุ   สมนุภาสิตพฺโพ    เอวญฺจ</strong></p><p><strong>ปน  ภิกฺขเว   สมนุภาสิตพฺโพ</strong>  ดังนี้.</p><p>        ในคำว่า  <strong>สมนุภาสิตพฺโพ</strong>  เป็นต้นนั้น  คำว่า  <strong>ตฺติยา  ทุกฺกฏ</strong></p><p><strong>ทฺวีหิ  กมฺมวาจาหิ  ถุลฺลจฺจยา ปฏิปฺปสฺสมฺภนฺติ</strong>   มีความว่า   อาบัติ</p><p>ทั้ง ๓ คือ   ทุกกฏที่ภิกษุต้องในที่สุดญัตติ    และถุลลัจจัย     ที่ต้องเพราะ</p><p>กรรมวาจา ๒ หน     ย่อมระงับไปด้วยกรรมวาจาครั้งที่  ๓  พอสวดถึง  <strong>ย</strong></p><p>อักษร  อย่างนี้ว่า   <strong>ยสฺส  นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย,</strong>  ภิกษุนั้น  ย่อมตั้งอยู่</p><p>ในสังฆาทิเสสทีเดียว.</p><p>         ถามว่า อาบัติที่ต้องแล้วระงับไป หรือว่า อาบัติที่ไม่ได้ต้องระงับ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 585</p><p>         ตอบว่า   พระมหาสุมเถระกล่าวไว้ก่อนว่า     ภิกษุใดสละกรรมนั้น</p><p>ในเวลาจบ,  ภิกษุนั้นย่อมไม่ต้องอาบัติเหล่านี้;   เพราะเหตุนั้น   อาบัติที่</p><p>ไม่ได้ต้องจึงระงับไป   ส่วนพระมหาปทุมเถระกล่าวว่า  อาบัติที่ต้องแล้ว</p><p>ย่อมระงับไป    ดุจอสาธารณาบัติ    ระงับไปเพราะเพศกลับฉะนั้น,     จะ</p><p>ประโยชน์อะไร   ด้วยอาบัติที่ยังไม่ได้ต้องระงับไปเล่า ? </p><p>           <strong>[แก้อรรถบทภาชนีย์ว่าด้วยกรรมชอบธรรมเป็นต้น]</strong></p><p>         สองบทว่า  <strong>ธมฺมกมฺเม   ธมฺมกมฺมสญฺี</strong>   มีความว่า  ถ้าสมนุภาสน-</p><p>กรรมนั้นเป็นกรรมชอบธรรม  เธอมีความสำคัญในสมนุภาสนกรรมนั้นว่า</p><p>เป็นกรรมชอบธรรม.   ในบททั้งปวงก็มีนัยเหมือนกันนี้.    ความสำคัญใน</p><p>บทว่า  <strong>กมฺมสญฺี</strong>   นี้คุ้มไม่ได้   เพราะกรรมเป็นของชอบธรรม  เมื่อไม่</p><p>สละอย่างนั้น    ย่อมต้องอาบัติ.</p><p>         บทว่า   <strong>อสมนุภาสนฺตสฺส</strong>     มีความว่า    เมื่อไม่ถูกสวดสมนุภาส</p><p> แม้ไม่ยอมสละ   ก็ไม่ต้องอาบัติสังฆาทิเสส.</p><p>         บทว่า  <strong>ปฏินิสฺสชฺชนฺตสฺส</strong>  มีความว่า ไม่ต้องด้วยอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>แก่ภิกษุผู้สละเสียก่อนแต่ญัตติ     หรือในขณะญัตติ   หรือในเวลาจบญัตติ</p><p>หรือเพียงที่สวดยังไม่ถึง  ย  อักษร    แห่งอนุสาวนาที่  ๑  ก็ดี    ที่ ๒ ก็ดี</p><p>ที่ ๓ ก็ดี.            </p><p>         บทว่า  <strong>อาทิกมฺมิกสฺส</strong>   มีความว่า   ก็ในสิกขาบทนี้    พระเทวทัต </p><p>เป็นต้นบัญญัติ   เพราะบาลีที่มาในคัมภีร์ปริวารว่า  พระเทวทัตได้พยายาม</p><p>ทำลายสงฆ์ผู้พร้อมเพรียงกัน,     ทรงปรารภพระเทวทัตในเพราะเรื่องนั้น.</p><p>ก็พระเทวทัตนั่นแล  เป็นต้นบัญญัติแห่งการพยายามเพื่อทำลายสงฆ์เท่านั้น  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 586</p><p>หาได้เป็นต้นบัญญัติแห่งการไม่ยอมสละไม่.  เพราะว่า   กรรมนั้น      สงฆ์</p><p>ไม่ได้ทำแก่เธอ.</p><p>        ถ้าจะมีคำถามว่า  ก็คำที่กล่าวนี้  พึงทราบได้อย่างไร  ?</p><p>         ตอบว่า  พึงทราบได้  โดยพระสูตร.                </p><p>         เหมือนอย่างว่า      การย่อมปรากฏว่า      สงฆ์ทำแล้วแก่อริฎฐภิกษุ</p><p>เพราะบาลีที่มาในคัมภีร์ปริวารว่า    อริฎฐภิกษุมีบรรพบุรุษเป็นคนฆ่าแร้ง</p><p>ไม่ยอมสละด้วยสมนุภาสน์    จนถึงครั้งที่ ๓     ทรงปรารภอริฎฐภิกษุใน</p><p>เพราะเรื่องนั้น    ดังนี้    ฉันใด   กรรมจะได้ปรากฎว่า    สงฆ์ทำแก่พระ-</p><p>เทวทัต    ฉันนั้น    หามิได้.   แม้ถ้าใคร ๆ จะพึงกล่าวด้วยเหตุสักว่าความ</p><p>ชอบใจของตนเท่านั้นว่า  กรรมอันสงฆ์ทำแล้วแก่พระเทวทัตนั้น   จะพึงมี</p><p>ไซร้    แม้อย่างนั้น      ขึ้นชื่อว่าอาบัติ    ย่อมไม่มีแก่ภิกษุผู้เป็นต้นบัญญัติ </p><p>ในเพราะไม่สละเสีย.  จริงอยู่     ขึ้นชื่อว่า  อนาบัติ   ย่อมไม่ปรากฎแก่ภิกษุ</p><p>ผู้ล่วงสิกขาบทที่ทรงบัญญัติแล้ว    นอกจากสิกขาบทที่ทรงอนุญาตไว้โดย </p><p>เฉพาะ.                   </p><p>         แม้คำว่า    <strong>อาทิกมฺมิกสฺส</strong>    ในอนาปัตติวารแห่งอริฏฐสิกขาบทที่</p><p>ท่านลิขิตไว้ในคัมภีร์ทั้งหลาย    ก็ลิขิตไว้ด้วยความพลั้งเผลอ.    ก็แลข้อที่</p><p>คำนั้น     เป็นคำที่ท่านลิขิตไว้ด้วยความพลั้งเผลอ    พึงทราบโดยพระบาลี</p><p>สำหรับยกอาบัติในกรรมขันธกะอย่างนี้ว่า  อริฎฐภิกษุอันสงฆ์พึงโจทก่อน,</p><p>ครั้นโจทแล้วพึงให้เธอให้การ,   ครั้นให้เธอให้การแล้ว   พึงยกอาบัติขึ้น</p><p>ปรับ       กรรมนั้นสงฆ์ไม่ได้ทำแก่พระเทวทัตผู้เป็นอาทิกัมมิกะในเพราะ</p><p>พยายามเพื่อทำลายสงฆ์  ด้วยประการฉะนี้;  เพราะเหตุนั้น   อาบัตินั้นแล</p><p>ชื่อว่า  ยังไม่เกิด,  แต่พระเทวทัตนั้น ถูกเรียกว่า  ผู้เป็นต้นบัญญัติ เพราะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 587</p><p>ทำความเข้าใจว่า       พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงปรารภท่านบัญญัติสิกขาบท    </p><p>อนาบัติท่านกล่าวแล้วสำหรับพระเทวทัตนั้น        เพราะไม่มีอาบัตินั่นเอง</p><p>ด้วยประการฉะนี้. </p><p>         ก็แลอนาบัตินี้นั้น     สำเร็จด้วยบทนี้เทียวว่า    <strong>อสมนุภาสนฺตสฺส</strong></p><p>แม้โดยแท้,  ถึงกระนั้น  สงฆ์ไม่ได้ทำสมนุภาสนกรรมอย่างเดียวแก่ภิกษุใด</p><p>ภิกษุนั้น  ท่านเรียก   ชื่อว่า   ผู้ไม่ถูกสวดสมนุภาส   ไม่เรียกว่า   ผู้เป็น</p><p>ต้นบัญญัติ    ส่วนพระเทวทัตนี้     คงเป็นต้นบัญญัติแท้ ,   เพราะเหตุนั้น</p><p>ท่านจึงกล่าวบทว่า  <strong>อาทิกมฺมิกสฺส</strong>  ไว้.</p><p>          วินิจฉัยในสมนุภาสน์แห่งสิกขาบททั้งปวง     เว้นแต่อริฏฐสิกขาบท</p><p>เสีย  พึงทราบโดยอุบายนี้.   คำที่เหลือในบททั้งปวง  ตื้นทั้งนั้น.</p><p>         บรรดาปกิณกะมีสมุฎฐานเป็นต้น     สิกขาบทนี้   มีองค์ ๓ มีสมุฎ</p><p>ฐานเดียว,  ชื่อว่า   สมนุภาสนสมุฎฐาน   ย่อมตั้งขึ้นทางกาย     ทางวาจา</p><p>และทางจิต,   แต่เป็นอกิริยา  เพราะเมื่อภิกษุไม่ทำกายวิการหรือเปล่งวาจา</p><p>เลยว่า  เราจะสละคืน   จึงต้อง,   เป็นสัญญาวิโมกข์  สจิตตกะ  โลกวัชชะ</p><p>กายกรรม  วจีกรรม  อกุศลจิต  เป็นทุกขเวทนา  ด้วยประการฉะนี้.</p><p>                           <em>ปฐมสังฆเภทสิกขาบทวรรณนา  จบ</em></p><p>                              <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๑</strong>         </p><p>                     <strong>เรื่องภิกษุผู้ประพฤติตามพระเทวทัต</strong></p><p>        [๖๐๐]  โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เวฬุวันวิหาร  อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต  เขตพระนคร-</p><p>ราชคฤห์   ครั้งนั้นพระเทวทัตตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์    เพื่อทำลาย  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 588</p><p>ข้อห้ามในพุทธจักร    ภิกษุทั้งหลายพูดอย่างนี้ว่า     พระเทวทัตพูดไม่ถูก</p><p>ธรรม  พูดไม่ถูกวินัย  ไฉนพระเทวทัตจึงได้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์</p><p>เพื่อทำลายข้อห้ามในพุทธจักรเล่า</p><p>         เมื่อภิกษุทั้งหลายพูดอย่างนี้แล้ว     พระโกกาลิกะ    พระกฏโมรก-</p><p>ติสสกะ  พระขัณฑเทวีบุตร  และพระสมุทททัต   ได้กล่าวกะภิกษุเหล่านั้น</p><p>ว่า  ท่านทั้งหลายอย่าได้พูดอย่างนั้น     พระเทวทัตพูดถูกธรรม    พูดถูก</p><p>วินัย          ก็พระเทวทัตกล่าวคล้อยคามความพอใจและความเห็นชอบของ</p><p>พวกเรา   พระเทวทัตทราบความพอใจ     และความเห็นชอบของพวกเรา</p><p>จึงกล่าว   คำนี้ย่อมควรแม้แก่พวกเรา</p><p>         บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย  มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา    ต่างพากันเพ่งโทษ   ติเตียน    โพนทะนาว่า  ไฉนภิกษุ</p><p>ทั้งหลายจึงได้ประพฤติตามพูดสนับสนุนพระเทวทัต        ผู้ตะเกียกตะกาย</p><p>เพื่อทำลายสงฆ์เล่า   แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                   <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ข่าวว่า  มีพวกภิกษุประพฤติตามผู้พูด</p><p>สนับสนุนเทวทัตผู้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์   จริงหรือ.</p><p>         ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 589</p><p>กิจของสมณะ     ใช้ไม่ได้    ไม่ควรทำ    ไฉนภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้น </p><p>จึงไปประพฤติตามพูดสนับสนุนเทวทัต    ผู้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลาย</p><p>สงฆ์เล่า    การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น       ไม่เป็นไปเพื่อ </p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้     การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษ</p><p>เหล่านั้นนั่น       เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>         ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้า    ทรงติเตียนพวกภิกษุผู้ประพฤติตามผู้พูด</p><p>สนับสนุนพระเทวทัต    โดยอเนกปริยายดังนี้แล้ว      ตรัสโทษแห่งความ</p><p>เป็นคนเลี้ยงยาก  ความเป็นคนบำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก  ความ</p><p>เป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี  ความเกียจคร้าน ตรัสคุณแห่งความ</p><p>เป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย   ความมักน้อย  ความสันโดษ</p><p>ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม   การ</p><p>ปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยายแล้ว  ทรงกระทำธรรมีกถา ที่สมควร</p><p>แก่เรื่องนั้น     เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่ภิกษุทั้งหลาย    แล้วรับสั่งกะภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ   เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก  ๑    เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑       เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑   เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 590</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอย่างนี้</p><p>ว่าดังนี้:- </p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๑๕.  ๑๑.   อนึ่ง  มีภิกษุผู้ประพฤติตาม   ผู้พูดเข้ากันของภิกษุนั้น</p><p>แล   ๑   รูปบ้าง   ๒  รูปบ้าง   ๓  รูปบ้าง     เธอทั้งหลายกล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>ขอท่านทั้งหลายอย่าได้กล่าวคำอะไร ๆ ต่อภิกษุนั่น   ภิกษุนั่นกล่าวถูก</p><p>ธรรมด้วย  ภิกษุนั่นกล่าวถูกวินัยด้วย    ภิกษุนั่นถือเอาความพอใจและ</p><p>ความชอบใจของพวกข้าพเจ้ากล่าวด้วย        เธอทราบความพอใจและ</p><p>ความชอบใจของพวกข้าพเจ้าจึงกล่าว     คำที่เธอกล่าวนั่น     ย่อมควร</p><p>แม้แก่พวกข้าพเจ้า  ภิกษุเหล่านั้น  อันภิกษุทั้งหลายพึงว่ากล่าว  อย่าง</p><p>นี้ว่า  ท่านทั้งหลาย    อย่าได้กล่าวอย่างนั้น    ภิกษุนั่นหาใช่ผู้กล่าวถูก</p><p>ธรรมไม่ด้วย   ภิกษุนั่นหาใช่ผู้กล่าวถูกวินัยไม่ด้วย   ความทำลายสงฆ์</p><p>อย่าได้ชอบแม้แก่พวกท่าน          ขอพวกท่านจงพร้อมเพรียงด้วยสงฆ์</p><p>เพราะว่าสงฆ์ผู้พร้อมเพรียงกัน   ปรองดองกัน    ไม่วิวาทกัน    มีอุเทศ</p><p>เดียวกัน    ย่อมอยู่ผาสุก   แลภิกษุเหล่านั้น   อันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าว</p><p>อยู่อย่างนี้     ยังยกย่องอยู่อย่างนั้นเทียว     ภิกษุเหล่านั้น     อันภิกษุ</p><p>ทั้งหลายพึงสวดสมนุภาสกว่าจะครบสามจบ   เพื่อให้สละกรรมนั้นเสีย</p><p>หากเธอทั้งหลาย   ถูกสวดสมนุภาสกว่าจะครบสามจบอยู่สละกรรมนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 591</p><p>เสีย   สละได้อย่างนี้นั่นเป็นการดี   หากเธอทั้งหลายไม่สละเสีย   เป็น</p><p>สังฆาทิเสส.     </p><p>                  <em>เรื่องภิกษุผู้ประพฤติตามพระเทวทัต จบ</em></p><p>                               <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>          [๖๐๑]   บทว่า  อนึ่ง...ของภิกษุนั้นแล  คือ  ภิกษุผู้ทำลายสงฆ์นั้น.</p><p>          บทว่า  <strong>มีภิกษุทั้งหลาย</strong>  คือ  มีภิกษุเหล่าอื่น.</p><p>          บทว่า  <strong>ผู้ประพฤติตาม</strong>    ความว่า   ภิกษุผู้ทำลายสงฆ์เห็นอย่างไร</p><p>ชอบอย่างไร    พอใจอย่างไร    แม้ภิกษุเหล่านั้นก็เห็นอย่างนั้น     ชอบ</p><p>อย่างนั้น  พอใจอย่างนั้น.</p><p>          บทว่า  <strong>ผู้พูดเข้ากัน</strong>  คือ  ผู้ดำรงอยู่ในพวกในฝ่ายของภิกษุนั้น.</p><p>          คำว่า  <strong>๑   รูปบ้าง  ๒ รูปบ้าง  ๓  รูปบ้าง</strong>  ความว่า  มีภิกษุ  ๑ รูปบ้าง</p><p>๒ รูปบ้าง   ๓ รูปบ้าง  ภิกษุเหล่านั้น  พึงกล่าวอย่างนี้ว่า  พวกท่านอย่าได้</p><p>กล่าวคำอะไรๆ  ต่อภิกษุนั่น     ภิกษุนั่นกล่าวถูกธรรมด้วย    ภิกษุนั่นกล่าว</p><p>ถูกวินัยด้วย       แลภิกษุนั้นกล่าวคล้อยตามความพอใจและความเห็นชอบ</p><p>ของพวกข้าพเจ้า  เธอทราบความพอใจและความเห็นชอบของพวกข้าพเจ้า</p><p>จึงกล่าว  คำที่เธอกล่าวนั้น  ย่อมควรแม้แก่พวกข้าพเจ้า.</p><p>          [๖๐๒]   บทว่า <strong>ภิกษุเหล่านั้น</strong> ได้แก่ ภิกษุผู้ประพฤติตามเหล่านั้น.</p><p>          บทว่า  <strong>อันภิกษุทั้งหลาย</strong>  ได้แก่  ภิกษุเหล่าอื่น  อธิบายว่า  ภิกษุ</p><p>เหล่าใดเห็นอยู่    ภิกษุเหล่าใดได้ยินอยู่     ภิกษุเหล่านั้นควรว่ากล่าวภิกษุ</p><p>ผู้ประพฤติตามเหล่านั้นว่า   พวกท่านอย่าได้กล่าวอย่างนั้น   ภิกษุนั่นกล่าว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 592</p><p>ถูกธรรมก็หาไม่      ภิกษุนั่นกล่าวถูกวินัยก็หาไม่     ความทำลายสงฆ์อย่า</p><p>ได้ชอบใจแม้แก่พวกท่าน       ขอใจของพวกท่านจงพร้อมเพรียงด้วยสงฆ์</p><p>เพราะว่าสงฆ์ผู้พร้อมเพรียงกัน  ปรองดองกัน  ไม่วิวาทกัน  มีอุเทศเดียวกัน</p><p>ย่อมอยู่ผาสุก   พึงกล่าวแม้ครั้งที่สอง     พึงกล่าวแม้ครั้งที่สาม   หากภิกษุ</p><p>เหล่านั้นสละเสียได้   สละได้อย่างนี้   นั่นเป็นการดี  หากภิกษุเหล่านั้นไม่สละ</p><p>เสีย   ต้องอาบัติทุกกฏ  ภิกษุทั้งหลายทราบแล้ว  ไม่ว่ากล่าว    ต้องอาบัติ   </p><p>ทุกกฏ    ภิกษุเหล่านั้น     อันภิกษุทั้งหลายพึงคุมตัวมาแม้สู่ท่ามกลางสงฆ์</p><p>แล้วพึงว่ากล่าวว่า   พวกท่านอย่าได้กล่าวอย่างนั้น  ภิกษุนั่นกล่าวถูกธรรม</p><p>ก็หาไม่   ภิกษุนั่นกล่าวถูกวินัยก็หาไม่    ความทำลายสงฆ์อย่าได้พอใจแม้</p><p>แก่พวกท่าน   ขอใจของพวกท่านจงพร้อมเพรียงด้วยสงฆ์   เพราะว่าสงฆ์</p><p>ผู้พร้อมเพรียงกัน  ปรองดองกัน    ไม่วิวาทกัน  มีอุเทศเดียวกัน   ย่อมอยู่</p><p>ผาสุก   พึงกล่าวแม้ครั้งที่สอง   พึงกล่าวแม้ครั้งที่สาม    หากภิกษุเหล่านั้น</p><p>สละเสียได้   สละได้อย่างนี้    นั่นเป็นการดี     หากภิกษุเหล่านั้นไม่สละเสีย</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                  <strong>วิธีสวดสมนุภาส</strong></p><p>        [๖๐๓]  ภิกษุเหล่านั้น  อันภิกษุทั้งหลาย   พึงสวดสมนุภาส  ดูก่อน</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  ก็แลสงฆ์พึงสวดสมนุภาสอย่างนี้   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ</p><p>พึงประกาศให้สงฆ์ทราบ  ด้วยญัตติจตุตถกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>                             <strong>กรรมวาจาสวดสมนุภาส</strong></p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย  ผู้มี</p><p>ชื่อนี้ด้วย  เป็นผู้ประพฤติตาม  เป็นผู้พูดเข้ากัน  ของภิกษุผู้มีชื่อนี้  ซึ่งเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 593</p><p>ผู้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์   ภิกษุเหล่านั้นยังไม่สละเรื่องนั้น   ถ้าความ</p><p>พร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว      สงฆ์พึงสวดสมนุภาสภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้</p><p>ด้วย ผู้มีชื่อนี้ด้วย  เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย  นี่เป็นญัตติ</p><p>         ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  ภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย ผู้มีชื่อ</p><p>นี้ด้วย    เป็นผู้ประพฤติตาม    เป็นผู้พูดเข้ากันของภิกษุผู้มีชื่อนี้   ซึ่งเป็น</p><p>ผู้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์    ภิกษุเหล่านั้นยังไม่สละเรื่องนั้น     สงฆ์</p><p>สวดสมนุภาสภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย  ผู้มีชื่อนี้ด้วย  เพื่อให้สละเรื่องนั้น</p><p>เสีย   การสวดสมนุภาสภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย    ผู้มีชื่อนี้ด้วย     เพื่อให้</p><p>สละเรื่องนั้นเสีย  ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง ไม่ชอบแก่ท่าน</p><p>ผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>          ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สอง  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย  ผู้มีชื่อนี้ด้วย  เป็นผู้ประพฤติตาม  เป็นผู้พูดเข้า</p><p>กัน  ของภิกษุผู้มีชื่อนี้   ซึ่งเป็นผู้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์  ภิกษุเหล่า</p><p>นั้นยังไม่สละเรื่องนั้น  สงฆ์สวดสมนุภาสภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย  ผู้มีชื่อ</p><p>นี้ด้วย     เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย     การสวดสมนุภาสภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อ</p><p>นี้ด้วย ผู้มีชื่อนี้ด้วย  เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย  ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้น</p><p>พึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>         ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สาม  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย   ผู้มีชื่อนี้ด้วย   เป็นผู้ประพฤติตาม    เป็นผู้พูด</p><p>เข้ากัน     ของภิกษุผู้มีชื่อนี้   ซึ่งเป็นผู้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์  ภิกษุ</p><p>เหล่านั้นยังไม่สละเรื่องนั้น      สงฆ์สวดสมนุภาสภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย</p><p>ผู้มีชื่อนี้ด้วย     เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย     การสวดสมนุภาสภิกษุทั้งหลาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 594</p><p>ผู้มีชื่อนี้ด้วย    ผู้มีชื่อนี้ด้วย    เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย    ชอบแก่ท่านผู้ใด</p><p>ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>         ภิกษุทั้งหลายผู้มีชื่อนี้ด้วย     ผู้มีชื่อนี้ด้วย     สงฆ์สวดสมนุภาสแล้ว</p><p>เพื่อให้สละเรื่องนั้น  ชอบแก่สงฆ์  เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้</p><p>ด้วยอย่างนี้. </p><p>         [๖๐๔]   จบญัตติ  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         จบกรรมวาจาสองครั้ง  ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>         จบกรรมวาจาครั้งสุด  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         เมื่อต้องอาบัติสังฆาทิเสส  อาบัติทุกกฏเพราะญัตติ   อาบัติถุลลัจจัย </p><p>เพราะกรรมวาจาสองครั้ง    ย่อมระงับ     สงฆ์พึงสวดสนนุภาสคราวหนึ่ง</p><p>ต่อภิกษุ ๒ รูป ๓ รูปได้  ไม่ควรสวดสมนุภาสในคราวหนึ่ง  ยิ่งกว่านั้น.</p><p>         บทว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า  สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น </p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม   ให้มานัต     เรียกเข้าหมู่     ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน</p><p>มากมาย   ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว  เพราะฉะนั้น  จึงตรัสเรียกว่า <strong>สังฆาทิเสส</strong></p><p>คำว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>  เป็นการขนานนาม   คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล</p><p>แม้เพราะเหตุนั้น   จึงตรัสเรียกว่า  สังฆาทิเสส.</p><p>                                    <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>        [๖๐๕]  กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมเป็นธรรม ไม่สละ</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                       </p><p>        กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ไม่สละ  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 595</p><p>          กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมไม่เป็นธรรม  ไม่สละ  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม   ภิกษุสำคัญว่า    กรรมเป็นธรรม  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ                                </p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมไม่เป็นธรรม  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ.                                </p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>           [๖๐๖]  ภิกษุผู้ยังไม่ถูกสวดสมนุภาส ๑  ภิกษุผู้สละเสียได้ ๑  ภิกษุ</p><p>วิกลจริต ๑   ภิกษุผู้มีจิตฟุ้งซ่าน ๑   ภิกษุผู้กระสับกระส่ายเพราะเวทนา ๑</p><p>ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                         <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๑  จบ</strong></p><p>                               <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๑</strong></p><p>                           <strong>ทุติยสังฆเภทสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>        ทุติยสังฆเภทสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา</strong>  เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-    ในทุติยสังฆเภทสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>    <strong>[แก้อรรถเรื่องภิกษุประพฤติตามภิกษุผู้ทำลายสงฆ์]</strong></p><p>         บทว่า  <strong>อนุวตฺตกา</strong> มีความว่า  ผู้ปฏิบัติตาม  โดยยึดถือเอาความเห็น</p><p>ความพอใจ    และความชอบใจ     แห่งพระเทวทัตนั้น    (ผู้ตะเกียกตะกาย</p><p>เพื่อทำลายสงฆ์)  ภิกษุเหล่าใดพูดคำเป็นพรรค  คือ  คำมีในฝักฝ่ายแห่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 596</p><p>ความไม่สามัคคีกัน;   เหตุนั้น   ภิกษุเหล่านั้นจึงชื่อว่าผู้กล่าวคำเป็นพรรค.</p><p>ก็ในบทภาชนะ    พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า    ย่อมเป็นผู้ตั้งอยู่ในวาจา</p><p>เป็นฝ่ายสรรเสริญพระเทวทัตนั้น.    อธิบายว่า   ตั้งอยู่แล้ว     เพื่อต้องการ</p><p>สรรเสริญ     และเพื่อต้องการความเจริญ แห่งพรรคพวก  แก่พระเทวทัตนั้น</p><p>ผู้ตะเกียกตะกายเพื่อทำลายสงฆ์.  พวกภิกษุที่กล่าวคำเป็นพรรค  ย่อมเป็น</p><p>ผู้เช่นนี้โดยนิยม;   เพราะเหตุนั้น    ท่านจึงกล่าวคำนี้.     แต่เพราะภิกษุมาก</p><p>กว่า ๓ รูป    เป็นผู้ไม่ควรแก่กรรม   เพราะสงฆ์จะทำกรรมแก่สงฆ์ไม่ได้;</p><p>ฉะนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า   <strong>เอโก   วา   เทฺว   วา   ตโย   วา</strong></p><p>ดังนี้. </p><p>        บทว่า  <strong>ชานาติ  โน</strong>  มีความว่า  ท่านผู้มีอายุนั้น     ย่อมรู้แม้ความ</p><p>พอใจเป็นต้นของพวกเรา.</p><p>        บทว่า  <strong>ภาสติ</strong>  มีความว่า   ย่อมกล่าวกับพวกเราว่า   พวกกระผม</p><p>จะกระทำอย่างนี้.</p><p>        ข้อว่า   <strong>อมฺหากเปต   ขมติ</strong>    มีความว่า   ท่านผู้มีอายุนั้น    ย่อม</p><p>กระทำสิ่งใด,   สิ่งนั้น     ย่อมเป็นที่ชอบใจแม้แก่พวกเรา.</p><p>        ข้อว่า  <strong>สเมตายสฺมนฺตาน   สงฺเฆน</strong>  มีความว่า  จิตของท่านผู้มีอายุ</p><p>ทั้งหลาย   จงถึงพร้อม  คือ  จงมาพร้อม,   อธิบายว่า  จงดำเนินไปสู่ความ</p><p>เป็นอัน เดียวกันกับสงฆ์.      คำที่เหลือในสิกขาบทนี้ปรากฏชัดแล้วทั้งนั้น </p><p>เพราะมีนัยดังกล่าวแล้วในสิกขาบทก่อน    และเพราะมีอรรถอันตื้น.    แม้</p><p>สมุฏฐานเป็นต้น    ก็เป็นเช่นกับสิกขาบทก่อนนั้นแล.</p><p>                           <em>ทุติยสังฆเภทสิกขาบทวรรณนา  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 597</p><p>                             <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๒</strong></p><p><strong>                                      เรื่องพระฉันนะ </strong></p><p>         [๖๐๗]   โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระ-</p><p>วิหารโฆสิตาราม  เขตพระนครโกสัมพี  ครั้งนั้น ท่านพระฉันนะประพฤติ</p><p>มารยาทอันไม่สมควร  ภิกษุทั้งหลายกล่าวตักเตือนอย่างนี้ว่า  ดูก่อนฉันนะ</p><p>ท่านอย่าได้กระทำอย่างนี้  ประพฤติดังนี้ไม่ควร</p><p>        พระฉันนะกล่าวตอบว่า    ดูก่อนท่านทั้งหลาย    พวกท่านสำคัญว่า</p><p>เราเป็นผู้ที่ท่านควรว่ากล่าวกระนั้นหรือ   เราต่างหากควรว่ากล่าวพวกท่าน</p><p>เพราะพระพุทธเจ้าก็ของเรา   พระธรรมก็ของเรา  พระลูกเจ้าของเราตรัสรู้</p><p>ธรรมแล้ว   พวกท่านต่างชื่อกัน    ต่างโคตรกัน  ต่างชาติกัน     ต่างสกุลกัน</p><p>บวชรวมกันอยู่   ดุจลมกล้าพัดหญ้าไม้  และใบไม้แห้งให้อยู่รวมกัน  หรือ</p><p>ดุจแม่น้ำที่ไหลมาจากภูเขา     พัดจอกสาหร่ายและแหนให้อยู่รวมกันฉะนั้น</p><p>ดูก่อนท่านทั้งหลาย   พวกท่านสำคัญว่าเราเป็นผู้ที่ท่านควรว่ากล่าวกระนั้น</p><p>หรือ      เราต่างหากควรว่ากล่าวพวกท่าน      เพราะพระพุทธเจ้าก็ของเรา</p><p>พระธรรมก็ของเรา   พระลูกเจ้าของเราตรัสรู้ธรรมแล้ว</p><p>        บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา    ต่างก็พากันเพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า   ไฉนท่าน</p><p>พระฉันนะ  อันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่ถูกทางธรรม   จึงได้ทำตนให้เป็น</p><p>ผู้อันใคร ๆ ว่ากล่าวไม่ได้       แล้วกราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า                                                                          </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 598</p><p>                  <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถามท่านพระ-</p><p>ฉันนะว่า  ดูก่อนฉันนะ  ข่าวว่า  เธออันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่ถูกทาง</p><p>ธรรม   ได้ทำตนให้เป็นผู้อันใคร ๆ  ว่ากล่าวไม่ได้จริงหรือ.</p><p>        พระฉันนะทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า ดูก่อนโมฆบุรุษ การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น   ไม่เหมาะ ไม่สม ไม่ควร ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ    ดูก่อนโมฆบุรุษ     ไฉนเธออันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่ถูก  </p><p>ทางธรรม  จึงทำตนให้เป็นผู้อันใครๆ  ว่ากล่าวไม่ได้   ดูก่อนโมฆบุรุษ</p><p>การกระทำของเธอนั่น   ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส    หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว     โดย</p><p>ที่แท้  การกระทำของเธอนั่น   เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชน</p><p>ที่ยังไม่เลื่อมใส   และเพื่อความเป็นอย่างอี่นของชนบางพวกที่เลื่อมใส</p><p>แล้ว</p><p>        ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระฉันนะโดยอเนกปริยาย </p><p>ดังนี้แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส   การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย  แล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 599</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้นแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ   คือเพื่อความรับ</p><p>ว่าดีแห่งสงฆ์  ๑     เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก  ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน       เพื่อกำจัดอาสวะอันจะบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑ </p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-  </p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>          ๑๖.   ๑๒.  อนึ่ง   ภิกษุเป็นผู้มีสัญชาติแห่งคนว่ายาก    อันภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่ากล่าวอยู่ถูกทางธรรม ในสิกขาบททั้งหลายอันเนื่องในอุเทศ</p><p>ทำตนให้เป็นผู้อันใคร ๆ ว่ากล่าวไม่ได้    ด้วยกล่าวโต้ว่า     พวกท่าน</p><p>อย่าได้กล่าวอะไรต่อเรา    เป็นคำดีก็ตาม     เป็นคำชั่วก็ตาม     แม้เรา</p><p>ก็จักไม่กล่าวอะไร ๆ  ต่อพวกท่านเหมือนกัน  เป็นคำดีก็ตาม  เป็นคำชั่ว)</p><p>ก็ตาม     ขอพวกท่านจงเว้นจากการว่ากล่าวเราเสีย     ภิกษุนั้นอันภิกษุ</p><p>ทั้งหลายพึงว่ากล่าวอย่างนี้ว่า   ท่านอย่าได้ทำตนให้เป็นผู้อันใคร ๆ  ว่า</p><p>กล่าวไม่ได้   ขอท่านจงทำตนให้เขาว่ากล่าวได้แล  แม้ท่านก็จงว่ากล่าว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 600</p><p>ภิกษุทั้งหลายโดยชอบธรรม      แม้ภิกษุทั้งหลายก็จักว่ากล่าวท่านโดย</p><p>ชอบธรรม     เพราะว่าบริษัทของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น     เจริญแล้ว</p><p>ด้วยการอย่างนี้    คือด้วยว่ากล่าวซึ่งกันและกัน    ด้วยเตือนกันและกัน</p><p>ให้ออกจากอาบัติ      แลภิกษุนั้น    อันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่อย่างนี้</p><p>ยังยกย่องอยู่อย่างนั้นเทียว   ภิกษุนั้น  อันภิกษุทั้งหลายพึงสวดสมนุภาส</p><p>กว่าจะครบสามจบ  เพื่อให้สละกรรมนั้นเส ย  หากเธอถูกสวดสมนุภาส</p><p>กว่าจะครั้นสามจบอยู่   สละกรรมนั้นเสีย   สละได้อย่างนี้นั่นเป็นการดี</p><p>หากเธอไม่สละเสีย   เป็นสังฆาทิเสส.  </p><p>                                    <em>เรื่องพระฉันนะ  จบ</em></p><p>                                       <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๖๐๘]  คำว่า <strong>อนึ่ง ภิกษุเป็นผู้มีสัญชาติแห่งคนว่ายาก</strong>  ความว่า</p><p>เป็นผู้ว่าได้โดยยาก  ประกอบด้วยธรรมทั้งหลายอันเป็นเครื่องกระทำความ</p><p>เป็นผู้ว่ายาก  ไม่อดทน  ไม่รับอนุสาสนีโดยเบื้องขวา</p><p>        คำว่า  <strong>ในสิกขาบททั้งหลายอันเนื่องในอุเทศ</strong>  ได้แก่ สิกขาบทอัน</p><p>นับเนื่องในพระปาติโมกข์.</p><p>        บทว่า  <strong>อันภิกษุทั้งหลาย</strong>  ได้แก่  ภิกษุเหล่าอื่น</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>ถูกทางธรรม</strong>  คือ  สิกขาบทใดอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรง</p><p>บัญญัติแล้ว     สิกขาบทนั้นชื่อว่าถูกทางธรรม   ภิกษุนั้นผู้อันภิกษุทั้งหลาย</p><p>ว่ากล่าวอยู่   โดยถูกทางธรรมนั้น   ย่อมทำตนให้เป็นผู้อันใคร ๆ ว่ากล่าว</p><p>ไม่ได้  ด้วยกล่าวโต้ว่าพวกท่านอย่าได้กล่าวอะไร ๆ ต่อเรา  เป็นคำดีก็ตาม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 601</p><p>เป็นคำชั่วก็ตาม    แม้เราก็จักไม่กล่าวคำอะไร ๆ ต่อพวกท่าน     เป็นคำดี</p><p>ก็ตาม   เป็นคำชั่วก็ตาม   ขอพวกท่านจงเว้นจากการว่ากล่าวเสีย.</p><p>        [๖๐๙]  บทว่า <strong>ภิกษุนั้น</strong> ได้แก่  ภิกษุผู้มีสัญชาติแห่งคนว่ายากนั้น. </p><p>        บทว่า  <strong>อันภิกษุทั้งหลาย</strong>  ได้แก่  ภิกษุเหล่าอื่น  อธิบายว่า  ภิกษุ</p><p>เหล่าใดเห็นอยู่   ได้ยินอยู่   ภิกษุเหล่านั้นควรว่ากล่าวภิกษุผู้มีสัญชาติแห่ง</p><p>คนว่ายากนั้นว่า  ท่านอย่าได้ทำตนให้เป็นผู้อันใครๆ ว่ากล่าวไม่ได้  ขอท่าน</p><p>จงทำตนให้เขาว่าได้แล     แม้ท่านก็จงว่ากล่าวภิกษุทั้งหลายโดยชอบธรรม</p><p>แม้ภิกษุทั้งหลายก็จักว่ากล่าวท่านโดยชอบธรรม         เพราะว่าบริษัทของ</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นเจริญแล้วด้วยอาการอย่างนี้    คือด้วยว่ากล่าวซึ่งกัน</p><p>และกัน   ด้วยเตือนกันและกันให้ออกจากอาบัติ  ควรว่ากล่าวแม้ครั้งที่สอง</p><p>ควรว่ากล่าวแม้ครั้งที่สาม    หากเธอสละเสีย    สละได้อย่างนี้นั่นเป็นการดี</p><p>หากเธอไม่สละเสีย    ต้องอาบัติทุกกฏ   ภิกษุทั้งหลายได้ยินแล้วไม่ว่ากล่าว</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ   ภิกษุนั้นอันภิกษุทั้งหลายพึงคุมตัวมาแม้สู่ท่ามกลางสงฆ์</p><p>แล้วพึงว่ากล่าวว่า       ท่านอย่าได้ทำตนให้เป็นผู้อันใคร ๆ ว่ากล่าวไม่ได้</p><p> ขอท่านจงทำตนให้ว่ากล่าวได้แล      แม้ท่านก็จงว่ากล่าวภิกษุทั้งหลายโดย </p><p>ชอบธรรม   แม้ภิกษุทั้งหลายก็จักว่ากล่าวท่านโดยชอบธรรม     เพราะว่า</p><p>บริษัทของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้นเจริญแล้วด้วยอาการอย่างนี้     คือด้วยว่า</p><p>กล่าวซึ่งกันและกัน    ด้วยเตือนกันและกันให้ออกจากอาบัติ   ควรว่ากล่าว</p><p>แม้ครั้งที่สอง   ควรว่ากล่าวแม้ครั้งที่สาม   หากเธอสละเสีย   สละได้อย่างนี้</p><p>นั่นเป็นการดี  หากเธอไม่สละเสีย  ต้องอาบัติทุกกฏ.             </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 602</p><p>                                 <strong>วิธีสวดสมนุภาส</strong></p><p>      [๖๑๐]   ภิกษุนั้น  อันสงฆ์พึงสวดสมนุภาส ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็แล</p><p>สงฆ์พึงสวดสมนุภาสอย่างนี้  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงประกาศให้สงฆ์</p><p>ทราบด้วยญัตติจตุตถกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>                          <strong>กรรมวาจาสวดสมนุภาส</strong></p><p>        ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้  อันภิกษุทั้งหลาย </p><p>ว่ากล่าวอยู่ถูกทางธรรม       ย่อมทำตนให้เป็นผู้อันใคร ๆ  ว่ากล่าวไม่ได้</p><p>ภิกษุนั้นไม่สละเรื่องนั้น     ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว    สงฆ์พึง</p><p>สวดสมนุภาสภิกษุมีชื่อนี้  เพื่อให้สละเรื่องนั้น  นี่เป็นญัตติ                  </p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงพึงข้าพเจ้า  ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้  อันภิกษุทั้งหลาย</p><p>ว่ากล่าวอยู่ถูกทางธรรม       ย่อมทำตนให้เป็นผู้อันใคร ๆ   ว่ากล่าวไม่ได้</p><p>ภิกษุนั้นไม่สละเรื่องนั้น   สงฆ์สวดสมนุภาสภิกษุมีชื่อนี้    เพื่อให้สละเรื่อง</p><p>นั้น    การสวดสมนุภาสภิกษุมีชื่อนี้  เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย   ชอบเเก่ท่าน</p><p>ผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้โด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>         ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สอง  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุผู้มีชื่อนี้ผู้นี้   อันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่ถูกทางธรรม   ย่อมทำตนให้</p><p>เป็นผู้อันใครๆ ว่ากล่าวไม่ได้  ภิกษุนั้นไม่สละเรื่องนั้น  สงฆ์สวดสมนุภาส</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้   เพื่อให้สละเรื่องนั้น   การสวดสมนุภาสภิกษุมีชื่อนี้    เพื่อให้</p><p>สละเรื่องนั้นเสีย    ชอบแก่ท่านผู้ใด    ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง    ไม่ชอบแก่</p><p>ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>         ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สาม  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 603</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้     อันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่ถูกทางธรรม    ย่อมทำตนให้</p><p>เป็นผู้อันใคร ๆ ว่ากล่าวไม่ได้  ภิกษุนั้นไม่สละเรื่องนั้น สงฆ์สวดสมนุภาส</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้  เพื่อให้สละเรื่องนั้น   การสวดสมนุภาสภิกษุมีชื่อนี้  เพื่อให้สละ</p><p>เรื่องนั้นเสีย  ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด</p><p>ท่านผู้นั้นพึงพูด                                                         </p><p>        ภิกษุมีชื่อนี้อันสงฆ์สวดสมนุภาสแล้ว  เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย  ชอบ</p><p>แก่สงฆ์   เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้. </p><p>         [๖๑๑]   จบญัตติ  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         จบกรรมวาจาสองครั้ง   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>         กรรมวาจาครั้งสุด   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         เมื่อต้องอาบัติสังฆาทิเสส   อาบัติทุกกฏเพราญัตติ     อาบัติถุลลัจจัย</p><p>เพราะกรรมวาจาสองครั้ง   ย่อมระงับ.                  </p><p>         บทว่า สังฆาทิเสส  ความว่า   สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม  ให้มานัต   เรียกเข้าหมู่   ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกันมาก</p><p>มาย ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว  เพราะฉะนั้น  จึงตรัสเรียกว่า สังฆาทิเสส คำว่า</p><p>สังฆาทิเสส  เป็นการขนานนาม   คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล   แม้</p><p>เพราะเหตุนั้น  จึงตรัสเรียกว่า สังฆาทิเสส.</p><p>                                        <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>         [๖๑๒]   กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมเป็นธรรม  ไม่สละ</p><p>เสีย   ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ไม่สละเสีย  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 604</p><p>          กรรมเป็นธรรม    ภิกษุสำคัญว่า   กรรมไม่เป็นธรรม   ไม่สละเสีย</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส                 </p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม    ภิกษุสำคัญว่า    กรรมเป็นธรรม   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมไม่เป็นธรรม   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ.</p><p>                                      <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>           [๖๑๓]   ภิกษุผู้ยังไม่ถูกสวดสมนุภาส ๑  ภิกษุผู้สละเสียได้ ๑  ภิกษุ</p><p>วิกลจริต ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                           <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๒  จบ</em></p><p>                              <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๒</strong></p><p>                                 <strong>ทุพพจสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>         ทุพพจสิกขาบทว่า  <strong>เตน สมเยน  พุทฺโธ   ภควา</strong>  เป็นต้น   ข้าพเจ้า</p><p>จะกล่าวต่อไป:-      ในทุพพจสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>                <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระฉันนะ]</strong>   </p><p>         สองบทว่า  <strong>อนาจาร  อาจรติ</strong>   มีความว่า  ย่อมกระทำการล่วงละเมิด</p><p>ทางกายทวารและวจีทวาร   มีอเนกประการ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 605</p><p>          คำว่า <strong>กึ  นุ  โข   นาม</strong> นี้  เป็นการกล่าวข่ม  (ผู้อื่น).</p><p>          คำว่า <strong>อห โข  นาม</strong>  เป็นคำยก  (ตน).</p><p>          ด้วยคำว่า  <strong>ตุมฺเห  วเทยฺย</strong>    ท่านแสดงว่า     เราควรจะว่ากล่าวพวก</p><p>ท่านว่า   พวกท่าน   จงกระทำอย่างนี้   อย่ากระทำอย่างนี้.</p><p>          หากผู้ถามจะถามว่า   เพราะเหตุไร  ?</p><p>          ตอบว่า         เพราะพระฉันนะกล่าวหมายเอาความประสงค์เป็นต้น</p><p>อย่างนี้ว่า    พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้า    ทรงม้ากัณฐกะเสด็จออกพร้อมกับ</p><p>เรา   ทรงผนวชแล้ว.    ครั้นกล่าวว่า  พระธรรมของเราแล้ว    เมื่อจะแสดง</p><p>ยุติในความเป็นของ ๆ คนอีก   จึงกล่าวว่า   พระธรรมนี้   พระลูกเจ้าของ</p><p>เรา   ได้ตรัสรู้แล้ว   ดังนี้.   มีคำอธิบายว่า   เพราะว่า   สัจจธรรม  ๔   อัน</p><p>พระลูกเจ้าของเราแทงตลอดแล้ว;    ฉะนั้น     แม้พระธรรมก็เป็นของเรา.</p><p>แต่สำคัญพระสงฆ์ว่า   ตั้งอยู่ในฝักฝ่ายแห่งคนคู่เวรของตน    จึงไม่กล่าวว่า</p><p>พระสงฆ์ของเรา.      แค่ใคร่จะกล่าวเปรียบเปรยรุกรานสงฆ์     จึงกล่าวคำ</p><p>เป็นต้นว่า  <strong>เสยฺยถาปิ  นาม</strong>  ดังนี้.</p><p>          บทว่า <strong>ติณกฏฺปณฺณสฏ</strong>  ได้แก่  หญ้า  ไม้  และใบไม้แห้งที่ร่วง</p><p>หล่นตกไปในสถานที่นั้น  ๆ.  อีกอย่างหนึ่ง    หญ้าด้วย    ไม้เบาไม่มีแก่น</p><p>ด้วย;   เหตุนั้น   จึงชื่อว่า   หญ้าและไม้.   ใบไม้แห้ง   ชื่อว่า  ปัณณสฏะ.</p><p>          บทว่า  <strong>อุสฺสาเทยฺย</strong>  ได้แก่ พัดไปกองรวมไว้.</p><p>          บทว่า  <strong>ปพฺพเตยฺย</strong>      ได้แก่  เกิดจากภูเขา.    จริงอยู่    แม่น้ำนั้นมี</p><p>กระแสอันเชี่ยว;   เพราะฉะนั้น   ท่านจึงระบุเอาแต่แม่น้ำนั้นเท่านั้น.</p><p>          ในคำว่า  <strong>สงฺขเสวาลปณก  น</strong>   มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>          สาหร่ายที่มีใบ   มีรากยาว  เรียกว่า  <strong>จอก.</strong>   สาหร่ายสีเขียว   เรียกว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 606</p><p>สาหร่าย.     สาหร่ายที่เหลือ     มีตะไคร้น้ำและแหนเป็นต้น     แม้ทั้งหมด</p><p>ถึงการนับว่า  แหน. </p><p>         ด้วยคำว่า <strong>เอกโต  อุสฺสาทิตา</strong>  ท่านแสดงว่า  แม้อันใครๆ ประมวล</p><p>มาแล้ว   คือทำเป็นกองไว้ในที่เดียวกัน.</p><p>         บทว่า  <strong>ทุพฺพจชาติโก</strong>  ได้แก่ มีภาวะแห่งบุคคลผู้ว่ายาก.  อธิบายว่า</p><p>ผู้อันใคร ๆ ไม่อาจว่ากล่าวได้.  แม้ในบทภาชนะแห่งบทว่า <strong>ทุพฺพจชาติโก</strong></p><p>นั้น  บทว่า <strong>ทุพฺพโจ</strong> ได้แก่  ผู้อันเขากล่าวสอนได้โดยยาก  คือโดยลำบาก.</p><p>มีคำอธิบายว่า   อันใคร ๆ ไม่อาจว่ากล่าวได้โดยง่าย. </p><p>        บทว่า <strong>โทวจสฺสกรเณหิ</strong>   คือ  (ด้วยธรรม)  อันกระทำความเป็น</p><p>ผู้ว่ายาก.   อธิบายว่า    ก็ธรรมทั้งหลายเหล่าใด    ย่อมทำบุคคลให้เป็นผู้ว่า</p><p>ยาก,  เป็นผู้ประกอบด้วยธรรมเหล่านั้น.</p><p>        ก็บัณฑิตพึงทราบธรรมเหล่านั้น    มี ๑๙ อย่าง     คือความเป็นผู้มี</p><p>ความปรารถนาลามก ๑   ความยกตนข่มผู้อื่น  ๑   ความเป็นคนมักโกรธ ๑</p><p>ความผูกโกรธ   เพราะความโกรธเป็นเหตุ ๑   ความเป็นผู้มักระแวงเพราะ</p><p>ความโกรธเป็นเหตุ ๑        ความเป็นผู้เปล่งวาจาใกล้ต่อความโกรธเพราะ</p><p>ความโกรธเป็นเหตุ ๑   ความกลับเป็นผู้โต้เถียงโจทก์ ๑   ความเป็นผู้กลับ</p><p>รุกรานโจทก์ ๑     ความเป็นผู้กลับปรักปรำโจทก์ ๑    ความกลบเรื่องอื่น</p><p>ด้วยเรื่องอื่น ๑   ความเป็นผู้ไม่พอใจตอบด้วยความประพฤติ ๑  ความเป็น</p><p>ผู้ลบหลู่ตีเสมอ ๑   ความเป็นคนริษยาเป็นคนตระหนี่  ๑   ความเป็นคนโอ้</p><p>อวดเจ้ามายา ๑   ความเป็นคนกระด้างดูหมิ่นผู้อื่น ๑   ความเป็นคนถือแต่</p><p>ความเห็นของตน ๑    ความเป็นคนถือรั้น ๑    ความเป็นผู้ถอนได้ยาก ๑</p><p>*    มีเพียง  ๘  แม้ในอนุมานสูตร   ก็มีเพียง ๑๖. ม.   มู.  ๑๒/๑๘๙. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 607</p><p>อันมาแล้วในอนุมานสูตรตามลำดับ    โดยนัยมีว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ! </p><p>ก็ธรรมอันทำความเป็นคนว่ายากเหล่าไหน ?  ดูก่อนผู้มีอายุทั้งหลาย !  ภิกษุ</p><p>ในศาสนานี่เป็นผู้มีความปรารถนาลามก ดังนี้  เป็นต้น. </p><p>        ผู้ใด  ไม่อด ไม่ทนโอวาท,  เพราะเหตุนั้น    ผู้นั้น ชื่อว่า อักขมะ.</p><p>ผู้ใด   เมื่อไม่ปฏิบัติ    ตามที่ท่านพร่ำสอน   ไม่รับอนุสาสนีโดยเบื้องขวา;</p><p>เพราะเหตุนั้น  ผู้นั้น  ชื่อว่า  มีปกติไม่รับโดยเบื้องขวาซึ่งอนุสาสนี.</p><p>        บทว่า <strong>อุทฺเทสปริยาปนฺเนสุ</strong>  ได้แก่ นับเนื่องในอุเทศ   คือรวมลง</p><p>ในภายใน.   ความว่า  เป็นไปภายในปาฏิโมกขุทเทส  เพราะท่านสงเคราะห์</p><p>อย่างนี้ว่า   อาบัติ  มีแก่ท่านผู้ใด,   ท่านผู้นั้นพึงเปิดเผย.</p><p>        สองบทว่า <strong>สหธมฺมิก  วุจฺจมาโน</strong>  ได้แก่ อันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าว</p><p>อยู่โดยชอบสหธรรม.   นี้เป็นทุติยาวิภัตติลงในอรรถแห่งตติยาวิภัตติ. อธิบาย</p><p>ว่า   อันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่   ด้วยสิกขาบทที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติ</p><p>ไว้ อันได้นามว่า   สหธรรมิก    เพราะเป็นสิกขาอันสหธรรมิก ๕    พึง</p><p>ศึกษา  หรือเพราะเป็นของสหธรรมิก ๕ เหล่านั้น .</p><p>        คำว่า  <strong>วิรมถายสฺสนฺโต มม  วจนาย</strong>  มีความว่า  พวกท่านว่ากล่าว</p><p>ข้าพเจ้าด้วยคำใด,   จงเลิกจากคำนั้น   ตามคำของข้าพเจ้า.   มีคำอธิบายว่า</p><p>พวกท่าน  จงอย่ากล่าวคำนั้นกะข้าพเจ้า.</p><p>        คำว่า  <strong>วเทตุ  สหธมฺเมน</strong>  มีความว่า  ท่านผู้มีอายุ   จงว่ากล่าวด้วย</p><p>สิกขาบทอัน เป็นสหธรรม  หรือด้วยคำแม้อื่นอันเป็นสหธรรม   คือเป็นไป</p><p>เพื่อความเลื่อมใส.</p><p>        ศัพท์ว่า  <strong>ยทิท</strong>   เป็นนิบาต   ลงในอรรถ   คือแสดงเห็นแห่งความ</p><p>เจริญ.    ด้วยคำว่า  <strong>ยทิท</strong> นั้น    ย่อมเป็นอันท่านแสดงเหตุแห่งความเจริญ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 608</p><p>ของบริษัทอย่างนี้ว่า   การพูดแนะประโยชน์แก่กันและกัน    และการยังกัน</p><p>และกันให้ออกจากอาบัตินี้ใด,           บริษัทเจริญแล้ว    ด้วยการว่ากล่าวกันและ</p><p>ด้วยการยังกันและกันให้ออกจากอาบัตินั้น.   คำที่เหลือในที่ทั้งปวง    ตื้น</p><p>ทั้งนั้น.       แม้สมุฏฐานเป็นต้น       ก็เป็นเช่นกับปฐมสังฆเภทสิกขาบท</p><p>นั้นแล.</p><p>                             <em>ทุพพจสิกขาบทวรรณนา  จบ</em></p><p>                               <strong>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๓</strong></p><p>                <strong>เรื่องภิกษุพวกพระอัสสชิ  และพระปุนัพพสุกะ</strong></p><p>          [๖๑๔]   โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี    ครั้งนั้น</p><p>ภิกษุพวกพระอัสสชิ    และพระปุนัพพสุกะ    เป็นเจ้าถิ่นในชนบทกิฏาคีรี</p><p>เป็นภิกษุอลัชชี   ชั่วช้า  ภิกษุพวกนั้นประพฤติอนาจารเห็นปานดังนี้   คือ</p><p>ปลูกต้นไม้ดอกเองบ้าง    ใช้ให้ผู้อื่นปลูกบ้าง   รดน้ำเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่น</p><p>รดบ้าง   เก็บดอกไม้เองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นเก็บบ้าง  ร้อยกรองดอกไม้เองบ้าง</p><p>ใช้ให้ผู้อื่นร้อยกรองบ้าง  ทำมาลัยต่อก้านเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง   ทำ</p><p>มาลัยเรียงก้านเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง   ทำดอกไม้ช่อเองบ้าง   ใช้ให้</p><p>ผู้อื่นทำบ้าง   ทำดอกไม้พุ่มเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง   ทำดอกไม้เทริด</p><p>เองบ้าง    ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง    ทำดอกไม้พวงเองบ้าง    ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง</p><p>ทำดอกไม้แผงสำหรับประดับอกเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง   ภิกษุพวกนั้น</p><p>นำไปเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง  ซึ่งมาลัยต่อก้าน  นำไปเองบ้าง   ใช้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 609</p><p>ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง  ซึ่งมาลัยเรียงก้าน  นำไปเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง</p><p>ซึ่งดอกไม้ช่อ  นำไปเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง   ซึ่งดอกไม้พุ่ม   นำ</p><p>ไปเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง  ซึ่งดอกไม้เทริด  นำไปเองบ้าง  ใช้ให้</p><p>ผู้อื่นนำไปบ้าง  ซึ่งดอกไม้พวง  นำไปเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อันนำไปบ้าง  ซึ่ง</p><p>ดอกไม้แผงสำหรับประดับอก    เพื่อกุลสตรี    เพื่อกุลธิดา    เพื่อกุลกุมารี</p><p>เพื่อสะใภ้เเห่งสกุล  เพื่อกุลทาสี   ภิกษุพวกนั้น   ฉันอาหารในภาชนะอัน</p><p>เดียวกันบ้าง   ดื่มน้ำในขันใบเดียวกันบ้าง   นั่งบนอาสนะอันเดียวกันบ้าง</p><p>นอนบนเตียงอันเดียวกันบ้าง   นอนร่วมเครื่องลาดอัน เดียวกันบ้าง  นอน</p><p>คลุมผ้าห่มผืนเดียวกันบ้าง   นอนร่วมเครื่องลาดและคลุมผ้าห่มร่วมกันบ้าง</p><p>กับกุลสตรี  กุลธิดา  กุลกุมารี  สะใภ้แห่งสกุล   กุลทาสี   ฉันอาหารในเวลา</p><p>วิกาลบ้าง     ดื่มน้ำเมาบ้าง    ทัดทรงดอกไม้ของหอมและเครื่องลูบไล้บ้าง</p><p>ฟ้อนรำบ้าง  ขับร้องบ้าง  ประโคมบ้าง  เต้นรำบ้าง  ฟ้อนรำกับหญิงฟ้อนรำ</p><p>บ้าง  ขับร้องกับหญิงฟ้อนรำบ้าง  ประโคมกับหญิงฟ้อนรำบ้าง  เต้นรำกับ</p><p>หญิงฟ้อนรำบ้าง   ฟ้อนรำกับหญิงขับร้องบ้าง  ขับร้องกับหญิงขับร้องบ้าง</p><p>ประโคมกับหญิงขับร้องบ้าง   เต้นรำกับหญิงขับร้องบ้าง   ฟ้อนรำกับหญิง</p><p>ประโคมบ้าง   ขับร้องกับหญิงประโคมบ้าง  ประโคมกับหญิงประโคมบ้าง</p><p>เต้นรำกับหญิงประโคมบ้าง   ฟ้อนรำกับหญิงเต้นรำบ้าง    ขับร้องกับหญิง</p><p>เต้นรำบ้าง   ประโคมกับหญิงเต้นรำบ้าง   เต้นรำกับหญิงเต้นรำบ้าง    เล่น</p><p>หมากรุกแถวละแปดตาบ้าง   เล่นหมากรุกแถวละสิบตาบ้าง   เล่นหมากเก็บ</p><p>บ้าง   เล่นชิงนางบ้าง  เล่นหมากไหวบ้าง  เล่นโยนห่วงบ้าง   เล่นไม้หึ่งบ้าง</p><p>เล่นฟาดให้เป็นรูปต่าง ๆ  บ้าง    เล่นสกาบ้าง   เล่นเป่าใบไม้บ้าง   เล่นไถ</p><p>น้อย ๆ บ้าง   เล่นหกคะเมนบ้าง    เล่นไม้กังหันบ้าง    เล่นตวงทรายด้วย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 610</p><p>ใบไม้บ้าง   เล่นรถน้อย  ๆ บ้าง   เล่นธนูน้อย ๆ บ้าง   เล่นเขียนทายบ้าง</p><p>เล่นทายใจบ้าง  เล่นเลียนคนพิการบ้าง   หัดขี่ช้างบ้าง   หัดขี่ม้าบ้าง   หัด</p><p>ขี่รถบ้าง   หัดยิงธนูบ้าง   หัดเพลงอาวุธบ้าง    วิ่งผลัดช้างบ้าง   วิ่งผลัดม้า</p><p>บ้าง  วิ่งผลัดรถบ้าง  วิ่งขับกันบ้าง  วิ่งเปี้ยวกันบ้าง  ผิวปากบ้าง  ปรบมือ</p><p>บ้าง   ปล้ำกันบ้าง   ชกมวยกันบ้าง   ปูลาดผ้าสังฆาฏิ  ณ  กลางสถานเต้นรำ</p><p>แล้ว  พูดกับหญิงฟ้อนรำอย่างนี้ว่า  น้องหญิง  เธอจงฟ้อนรำ ณ ที่นี้  ดังนี้</p><p>บ้าง   ให้การคำนับบ้าง   ประพฤติอนาจารมีอย่างต่าง ๆ บ้าง. </p><p>          [๖๑๕]    ก็โดยสมัยนั้นแล       ภิกษุรูปหนึ่งจำพรรษาในแคว้นกาสี</p><p>เดินทางไปพระนครสาวัตถีเพื่อเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า  ถึงชนบทกิฎาคีรีแล้ว</p><p>ครั้นเวลาเช้าภิกษุนั้นครองอันตรวาสก   ถือบาตรและจีวรเข้าไปบิณฑบาต</p><p>ยังชนบทกิฎาคีรี    มีอาการเดินไป    ถอยกลับ    แลเหลียว    เหยียดแขน</p><p>คู้แขน  น่าเลื่อมใส  มีจักษุทอดลง  สมบูรณ์ด้วยอิริยาบถ</p><p>         คนทั้งหลายเห็นภิกษุรูปนั้นแล้ว   พูดอย่างนี้ว่า   ภิกษุรูปนี้เป็นใคร</p><p>ดูคล้ายคนไม่ค่อยมีกำลัง  เหมือนคนอ่อนแอ  เหมือนคนมีหน้าสยิ้ว   ใคร</p><p>เล่าจักถวายบิณฑะแก่ท่านผู้เข้าไปเที่ยวบิณฑบาตรูปนี้     ส่วนพระผู้เป็นเจ้า</p><p>เหล่าพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะของพวกเรา     เป็นผู้อ่อนโยน     พูด</p><p>ไพเราะ   อ่อนหวาน   ยิ้มแย้มก่อน   มักพูดว่า   มาเถิดมาดีแล้ว   มีหน้าไม่</p><p>สยิ้ว    มีหน้าชื่นบาน    มักพูดก่อน    ใคร ๆ  ก็ต้องถวายบิณฑะแก่ท่าน</p><p>เหล่านั้น.</p><p>         อุบาสกคนหนึ่ง     ได้แลเห็นภิกษุรูปนั้นกำลังเที่ยวบิณฑบาตอยู่ใน</p><p>ชนบทกิฎาคีรี   ครั้นแล้วจึงเข้าไปหาภิกษุนั้น   กราบเรียนถามภิกษุรูปนั้น</p><p>ว่า  พระคุณเจ้าได้บิณฑะบ้างไหม  ขอรับ                                </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 611</p><p>          ภิกษุรูปนั้นตอบว่า   ยังไม่ได้บิณฑะเลยจ้ะ</p><p>          อุบายสกกล่าวอาราธนาว่า   นิมนต์ไปเรือนผมเถิด    ขอรับ    แล้วนำ</p><p>ภิกษุนั้นไปเรือน  นิมนต์ให้ฉันแล้วถามว่า  พระคุณเจ้าจักไปที่ไหน ขอรับ</p><p>          ภิ.  อาตมาจักไปพระนครสาวัตถี  เพื่อเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>          อุ.   ถ้าเช่นนั้น   ขอพระคุณเจ้า    จงกราบถวายบังคมพระบาทของ</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยเศียรเกล้า           และขอจงกราบทูลตามถ้อยคำของ</p><p>กระผมอย่างนี้ด้วยขอรับว่า    พระพุทธเจ้าข้า    วัดในชนบทกิฏาคีรีโทรม</p><p>ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะเป็นเจ้าถิ่นในชนบทกิฏาคีรี   เป็น</p><p>ภิกษุอลัชชี  เลวทราม  พวกเธอประพฤติอนาจารเห็นปานดังนี้    คือปลูก</p><p>ต้นไม้ดอกเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นปลูกบ้าง  รดน้ำเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นรดบ้าง</p><p>เก็บดอกไม้เองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นเก็บบ้าง   ร้อยกรองดอกไม้เองบ้าง   ใช้ให้</p><p>ผู้อื่นร้อยกรองบ้าง   ทำมาลัยต่อก้านเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง    ทำมาลัย</p><p>เรียงก้านเองบ้าง     ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง...     ประพฤติอนาจารมีอย่างต่าง ๆ</p><p>บ้าง     เมื่อก่อนชาวบ้านยิ่งมีศรัทธาเลื่อมใส     แต่เดี๋ยวนี้เขาไม่ศรัทธาไม่</p><p>เลื่อมใสแล้ว   แม้ทานประจำของสงฆ์ก่อน ๆ    บัดนี้ทายกทายิกาได้ตัดขาด</p><p>แล้ว   ภิกษุมีศีลเป็นที่รักย่อมหลีกเลี่ยงไป  ภิกษุเลวทรามอยู่ครอง   พระ-</p><p>พุทธเจ้าข้า  ข้าพระพุทธเจ้าขอประทานพระวโรกาส   พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>พึงส่งภิกษุทั้งหลายไปสู่ชนบทกิฎาคีรี    เพื่อวัดในชนบทกิฏาคีรีนี้จะพึงตั้ง</p><p>มั่นอยู่</p><p>         ภิกษุนั้นรับคำของอุบาสกนั้นแล้ว     หลีกไปโดยหนทางอันจะไปสู่</p><p>พระนครสาวัตถี     ถึงพระนครสาวัตถี    พระวิหารเชตวัน     อารามของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 612</p><p>อนาถบิณฑิกคหบดีโดยลำดับ     เข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า     ถวายบังคม</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว  นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง.</p><p>                                   <strong>พุทธประเพณี</strong> </p><p>        [๖๑๖]    อันการที่พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทั้งหลาย   ทรงปราศรัย</p><p>กับพระอาคันตุกะทั้งหลาย  นั่นเป็นพุทธประเพณี</p><p>                        <strong>พระพุทธเจ้าทรงปราศรัย</strong></p><p>         ลำดับนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสถามภิกษุนั้นว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>เธอยังพอทนอยู่ดอกหรือ  ยังพอครองอยู่ดอกหรือ   เธอเดินทางมาเหนื่อย </p><p>น้อยหรือ  ก็นี่เธอมาจากไหนเล่า</p><p>         ภิกษุนั้นกราบทูลว่า   ข้าพระพุทธเจ้ายังพอทนอยู่ได้  ยังพอครอง</p><p>อยู่ได้    พระพุทธเจ้าข้า     และข้าพระพุทธเจ้าเดินทางมาลำบากเล็กน้อย</p><p>ข้าพระพุทธเจ้าจำพรรษาในแคว้นกาสีแล้ว      เมื่อจะมายังพระนครสาวัตถี</p><p>เพื่อเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ผ่านชนบทกิฎาคีรี    พระพุทธเจ้าข้า    ครั้น</p><p>เวลาเช้า      ข้าพระพุทธเจ้าครองอันตรวาสก       ถือบาตรและจีวรเข้าไป</p><p>บิณฑบาตยังชนบทกิฎาคีรี    พระพุทธเจ้าข้า     อุบาสกคนหนึ่ง   ได้เห็น</p><p>ข้าพระพุทธเจ้ากำลังเที่ยวบิณฑบาตอยู่ในชนบทกิฎาคีรี     ครั้นแล้ว    ได้</p><p>เข้าไปหาข้าพระพุทธเจ้า   กราบไหว้ข้าพระพุทธเจ้าถามว่า  ท่านได้บิณฑะ</p><p>บ้างไหม  ขอรับ  ข้าพระพุทธเจ้าตอบว่า  ยังไม่ได้บิณฑะเลยจ้ะ เขาพูดว่า</p><p>มนต์ไปเรือนผมเถิด  ขอรับ   แล้วนำข้าพระพุทธเจ้าไปเรือน  ให้ฉันแล้ว</p><p>ถามว่า  พระคุณเจ้าจักไปที่ไหน ขอรับ   ข้าพระพุทธเจ้าตอบว่า    จักไป</p><p>พระนครสาวัตถี    เพื่อเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าจ้ะ    เขาพูดว่า    ท่านขอรับ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 613</p><p>ถ้าเช่นนั้นขอท่านจงกราบถวายบังคมพระบาทของพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วย</p><p>เศียรเกล้า   และขอจงกราบทูลตามถ้อยคำของกระผมอย่างนี้ว่า  พระพุทธ-</p><p>เจ้าข้า   วัดในชนบทกิฏาคีรีโทรม  ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะ</p><p>เป็นเจ้าถิ่นในชนบทกิฏาคีรี  เป็นภิกษุอลัชชี  เลวทราม  ประพฤติอนาจาร</p><p>เห็นปานดังนี้  คือปลูกต้นไม้ดอกเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นปลูกบ้าง   รดน้ำเอง</p><p>บ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นรดบ้าง...  ประพฤติอนาจารมีอย่างต่าง ๆ บ้าง   เมื่อก่อน</p><p>ชาวบ้านยังมีศรัทธาเลื่อมใส    แต่เดี๋ยวนี้เขาไม่ศรัทธาไม่เลื่อมใสแล้ว    แม้</p><p>ทานประจำของสงฆ์ก่อน ๆ   บัดนี้ทายกทายิกาได้ตัดขาดแล้ว    ภิกษุมีศีล</p><p>เป็นที่รักย่อมหลีกเลี่ยงไป  ภิกษุเลวทรามอยู่ครอง   พระพุทธเจ้าข้า   ข้า-</p><p>พระพุทธเจ้าขอประทานพระวโรกาส      พระองค์ควรส่งภิกษุทั้งหลายไปสู่</p><p>ชนบทกิฎาคีรี    เพื่อวัดในชนบทกิฏาคีรีนี้จะพึงตั้งมั่นอยู่ดังนี้      ข้าพระ-</p><p>พุทธเจ้ามาจากชนบทกิฏาคีรีนั้น  พระพุทธเจ้าข้า.                          </p><p>                              <strong>ทรงสอบถามภิกษุสงฆ์</strong></p><p>         [๖๑๗]   ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์</p><p>ในเพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถาม</p><p>ภิกษุทั้งหลายว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ข่าวว่า    ภิกษุพวกอสัสชิและ</p><p>ปุนัพพสุกะเป็นเจ้าถิ่นในชนบทกิฏาคีรี    เป็นภิกษุอลัชชี      เลวทราม</p><p>ประพฤติอนาจารเห็นปานดังนี้   คือปลูกต้นไม้ดอกเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่น</p><p>ปลูกบ้าง  รดนำเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นรดบ้าง   เก็บดอกไม้เองบ้าง   ใช้</p><p>ให้ผู้อื่นเก็บบ้าง    ร้อยกรองดอกไม้เองบ้าง    ใช้ให้ผู้อื่นร้อยกรองบ้าง</p><p>ทำมาลัยต่อก้านเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง   ทำมาลัยเรียงก้านเองบ้าง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 614</p><p>ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้ช่อเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้ </p><p>พุ่มเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้เทริดเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำ</p><p>บ้าง  ทำดอกไม้พวงเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้แผงสำหรับ </p><p>ประดับอกเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง...   ประพฤติอนาจารต่าง ๆ บ้าง</p><p>เมื่อก่อนชาวบ้านยังมีศรัทธาเลื่อมใส    แต่เดี๋ยวนี้เขาไม่ศรัทธา    ไม่</p><p>เลื่อมใสแล้ว  แม้ทานประจำของสงฆ์ก่อน ๆ   บัดนี้ทายกทายิกาได้ตัด</p><p>ขาดแล้ว  ภิกษุมีศีลเป็นที่รักย่อมหลีกเลี่ยงไป   ภิกษุเลวทรามอยู่ครอง</p><p>ดังนี้  จริงหรือ.</p><p>         ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>                           <strong>พระพุทธเจ้าทรงติเตียน</strong></p><p>          พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั่นนั่น    ไม่เหมาะ  ไม่สม    ไม่ควร   ไม่</p><p>ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้    ไม่ควรทำ</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     ไฉนภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นจึงได้ประพฤติ </p><p>อนาจารเห็นปานดังนี้   คือปลูกต้นไม้ดอกเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นปลูกเอง</p><p>บ้าง   รดน้ำเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นรดบ้าง   เก็บดอกไม้เองบ้าง    ใช้ให้</p><p>ผู้อื่นเก็บบ้าง   ร้อยกรองดอกไม้เองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นร้อยกรองบ้าง   ทำ </p><p>มาลัยต่อก้านเองบ้าง     ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง    ทำมาลัยเรียงก้านเองบ้าง</p><p>ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้ช่อเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้</p><p>พุ่มเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้เทริดเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นทำ</p><p>บ้าง  ทำดอกไม้พวงเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง  ทำดอกไม้เเผงสำหรับ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 615</p><p>ประดับอกเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นทำบ้าง   พวกเธอนำไปเองบ้าง   ใช้ให้</p><p>ผู้อื่นนำไปบ้าง   ซึ่งมาลัยต่อก้านนำไปเองบ้าง    ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง</p><p>ซึ่งมาลัยเรียงก้าน  นำไปเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง  ซึ่งดอกไม้ช่อ</p><p>นำไปเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง   ซึ่งดอกไม้พุ่ม  นำไปเองบ้าง ใช้</p><p>ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง  ซึ่งดอกไม้เทริด  นำไปเองบ้าง  ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง</p><p>ซึ่งดอกไม้พวง   นำไปเองบ้าง   ใช้ให้ผู้อื่นนำไปบ้าง   ซึ่งดอกไม้แผง</p><p>สำหรับประดับอก  เพื่อกุลสตรี   เพื่อกุลธิดา  เพื่อกุลกุมาร    เพื่อสะใภ้</p><p>แห่งสกุล    เพื่อกุลทาสี     พวกเธอฉันอาหารรนภาชนะอันเดียวกันบ้าง</p><p>ดื่มน้ำในขันใบเดียวกันบ้าง     นั่งบนอาสนะอันเดียวกันบ้าง   นอนบน</p><p>เตียงอันเดียวกันบ้าง   นอนร่วมเครื่องลาดอันเดียวกันบ้าง    นอนคลุม</p><p>ผ้าห่มผืนเดียวกันบ้าง    นอนร่วมเครื่องลาดและคลุมผ้าห่มร่วมกันบ้าง</p><p>กับกุลสตรี   กุลธิดา  กุลกุมารี   สะใภ้แห่งสกุล  กุลทาสี   ฉันอาหารใน</p><p> เวลาวิกาลบ้าง   ดื่มน้ำเมาบ้าง  ทัดทรงดอกไม้ของหอมและเครื่องลูบไล้</p><p>บ้าง  ฟ้อนรำบ้าง  ขับร้องบ้าง  ประโคมบ้าง  เต้นรำบ้าง  ฟ้อนรำกับหญิง</p><p>ฟ้อนรำบ้าง    ขับร้องกับหญิงฟ้อนรำบ้าง   ประโคมกับหญิงฟ้อนรำบ้าง</p><p>เต้นรำกับหญิงฟ้อนรำบ้าง   ฟ้อนรำกันหญิงขับร้องบ้าง   ขับร้องกับหญิง</p><p>ขับร้องบ้าง     ประโคมกับหญิงขับร้องบ้าง    เต้นรำกับหญิงขับร้องบ้าง</p><p>ฟ้อนรำกับหญิงประโคมบ้าง  ขับร้องกับหญิงประโคมบ้าง  ประโคมกับ </p><p>หญิงประโคมบ้าง   เต้นรำกับหญิงประโคมบ้าง    ฟ้อนรำกับหญิงเต้นรำ</p><p>บ้าง   ขับร้องกับหญิงเต้นรำบ้าง   ประโคมกับหญิงเต้นรำบ้าง   เต้นรำ</p><p>กับหญิงเต้นรำบ้าง   เล่นหมากรุกแถวละแปดตาบ้าง   เล่นหมากรุกแถว</p><p>สิบตาบ้าง  เล่นหมากเก็บบ้าง   เล่นชิงนางบ้าง   เล่นหมากไหวบ้าง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 616</p><p>เล่นโยนห่วงบ้าง   เล่นไม้หึ่งบ้าง   เล่นฟาดให้เป็นรูปต่าง ๆ บ้าง  เล่น</p><p>สกาบ้าง   เล่นเป่าใบไม้บ้าง   เล่นไถน้อย ๆ บ้าง   เล่นหกคะเมนบ้าง</p><p>เล่นไม้กังหันบ้าง    เล่นตวงทรายด้วยใบไม้บ้าง     เล่นรถน้อย ๆ บ้าง</p><p>เล่นธนูน้อย ๆ บ้าง   เล่นเขียนทายบ้าง    เล่นทายใจบ้าง    เล่นเลียน</p><p>คนพิการบ้าง  หัดขี่ช้างบ้าง  หัดขี่ม้าบ้าง  หัดขับรถบ้าง   หัดยิงธนูบ้าง</p><p>หัดเพลงอาวุธบ้าง   วิ่งผลัดช้างบ้าง    วิ่งผลัดม้าบ้าง    วิ่งผลัดรถบ้าง</p><p>วิ่งขับกันบ้าง  วิ่งเปี้ยวกันบ้าง  ผิวปากบ้าง   ปรบมือบ้าง   ปล้ำกันบ้าง</p><p>ชกมวยกันบ้าง    ปูลาดผ้าสังฆาฏิ  ณ  กลางสถานเต้นรำ    แล้วพูดกับ</p><p>หญิงฟ้อนรำอย่างนี้ว่า  น้องหญิง    เธอจงฟ้อนรำ ณ ที่นี้ดังนี้บ้าง   ให้</p><p>การคำนับบ้าง   ประพฤติอนาจารมีอย่างต่าง  ๆ บ้างเล่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น</p><p>ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้   การกระทำของโมฆ-</p><p>บุรุษเหล่านั้นนั่น  เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อม-</p><p>ใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว.          </p><p>                           <strong>รับสั่งให้ปัพพาชนียกรรม</strong></p><p>         [๖๑๘]   ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุพวกพระอัสสชิ</p><p>และพระปุนพัพสุกะโดยอเนกปริยายดังนี้แล้ว    ทรงกระทำธรรมีกถารับสั่ง</p><p>กะพระสารีบุตร   และพระโมคคัลลานะว่า    ไปเถิด   สารีบุตรและโมค-</p><p>คัลลานะ      พวกเธอไปถึงชนบทกิฏาคีรีแล้วจงทำปัพพาชนียกรรมแก่-</p><p>ภิกษุพวกอัสสชิและปุนัพพสุกะจากชนบทกิฏาคีรี    เพราะภิกษุพวกนั้น </p><p>เป็นสัทธิวิหาริกของเธอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 617</p><p>        พระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะกราบทูลถามว่า   พระพุทธเจ้าข้า</p><p>พวกข้าพระพุทธเจ้าจะทำปัพพาชนียกรรมแก่ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระ-</p><p>ปุนัพพสุกะ   จากชนบทกิฏาคีรีได้ด้วยวิธีไร   เพราะภิกษุพวกนั้น    ดุร้าย </p><p>หยาบคาย </p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  ดูก่อนสารีบุตรและโมคคัลลานะ   ถ้า</p><p>เช่นนั้น  พวกเธอจงไปพร้อมด้วยภิกษุหลาย ๆ รูป</p><p>        พระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ  ทูลรับสนองพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ว่า  อย่างนั้น  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>                              <strong>วิธีทำปัพพาชนียกรรม</strong></p><p>         [๖๑๙]    พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ก็แล</p><p>วิธีปัพพาชนียกรรมพึงทำอย่างนี้    พึงโจทภิกษุพวกอัสสชิและปุนัพพ-</p><p>สุกะก่อน    ครั้นแล้วพึงให้พวกเธอให้การ     ครั้นแล้วพึงยกอาบัติขึ้น</p><p>ครั้นแล้วภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ   พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติ-</p><p>จตุตถกรรมวาจา   ว่าดังนี้:-</p><p>               <strong>กรรมวาจาทำปัพพาชนียกรรม</strong></p><p>        ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระ -</p><p>ปุนัพพสุกะเหล่านี้      เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล     มีความประพฤติเลวทราม</p><p>ความพระพฤติเลวทรามของภิกษุเหล่านี้   เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เขาได้ยินอยู่</p><p>ด้วย   และสกุลทั้งหลายอันภิกษุเหล่านี้ประทุษร้าย   เขาได้เห็นอยู่ด้วย  เขา</p><p>ได้ยินอยู่ด้วย    ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงทำปัพพาช- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 618</p><p>นียกรรมแก่ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะจากชนบทกิฏาคีรีว่า</p><p>ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏาคีรี   นี่เป็น</p><p>ญัตติ</p><p>          ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระ-</p><p>ปุนัพพสุกะเหล่านี้เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล  มีความประพฤติเลวทราม    ความ</p><p>ประพฤติเลวทรามของภิกษุเหล่านี้     เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เขาได้ยินอยู่ด้วย</p><p>และสกุลทั้งหลายอันภิกษุเหล่านี้ประทุษร้ายแล้ว     เขาได้เห็นอยู่ด้วย   เขา</p><p>ได้ยินอยู่ด้วย     สงฆ์ทำปัพพาชนียกรรมแก่ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระ-</p><p>ปุนัพพสุกะจากชนบทกิฏาคีรีว่า    ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะ</p><p>ไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏาคีรี   การทำปัพพาชนียกรรมแก่ภิกษุพวกพระอัสสชิ</p><p>และพระปุนัพพสุกะจากชนบทกิฏาคีรีว่า      ภิกษุพวกพระอสัสชิและพระ-</p><p>ปุนัพพสุกะ   ไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏาคีรี   ชอบแก่ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึง</p><p>เป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด                         </p><p>            ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สอง  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะเหล่านี้        เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล</p><p>มีความประพฤติเลวทราม   ความประพฤติเลวทรามของภิกษุเหล่านี้   เขา</p><p>ได้เห็นอยู่ด้วย   เขาได้ยินอยู่ด้วย   และสกุลทั้งหลายอันภิกษุเหล่านี้ประทุษ</p><p>ร้ายแล้ว    เขาได้เห็นอยู่ด้วย   เขาได้ยินอยู่ด้วย    สงฆ์ทำปัพพาชนียกรรม</p><p>แก่ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะ    จากชนบทกิฎาคีรีว่า    ภิกษุ</p><p>พวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏาคีรี   การทำปัพ-</p><p>พาชนียกรรมแก่ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะจากชนบทกิฎาคีรี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 619</p><p>ว่า ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏาคีรี ชอบ</p><p>แก่ท่านผู้โด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>           ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สาม  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะเหล่านี้  เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล   มี</p><p>ความประพฤติเลวทราม    ความประพฤติเลวทรามของภิกษุเหล่านี้     เขา</p><p>ได้เห็นอยู่ด้วย  เขาได้ยินอยู่ด้วย  และสกุลทั้งหลายอันภิกษุเหล่านี้ประทุษ-</p><p>ร้ายแล้ว   เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เขาได้ยินอยู่ด้วย    สงฆ์ทำปัพพาชนียกรรม</p><p>แก่ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะ จากชนบทกิฎาคีรีว่า  ภิกษุพวก</p><p>พระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะไม่พึงอยู่ในชนบทถิฏาคีรี     การทำปัพพา-</p><p>ชนียกรรมแก่ภิกษุพวกพระอัสสชิ  และพระปุนัพพสุกะจากชนบทกิฎาคีรีว่า</p><p>ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏคีรี     ชอบ</p><p>แก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>         ปัพพาชนียกรรม       สงฆ์ทำแล้วแก่ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระ-</p><p>ปุนัพพสุกะจากชนบทกิฏาคีรีว่า    ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะ</p><p>ไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏาคีรี  ชอบแก่สงฆ์  เหตุนั้นจึงนิ่ง  ข้าพเจ้าทรงความ</p><p>นี้ไว้ด้วยอย่างนี้.</p><p>          [๖๒๐]  ลำดับนั้น     ภิกษุสงฆ์มีพระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ</p><p>เป็นประมุขได้ไปสู่ชนบทกิฎาคีรีแล้ว       ทำปัพพาชนียกรรมแก่ภิกษุพวก</p><p>พระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะจากชนบทกิฎาคีรีว่า     ภิกษุพวกพระอัสสชิ</p><p>และพระปุนัพพสุกะ  ไม่พึงอยู่ในชนบทกิฏาคีรี</p><p>        ภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะเหล่านั้น    ถูกสงฆ์ทำปัพพา-</p><p>ชนียกรรมแล้ว     ไม่ประพฤติโดยชอบ    ไม่หายเย่อหยิ่ง     ไม่ประพฤติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 620</p><p>แก้ตัว  ไม่ขอขมาภิกษุทั้งหลาย   ยังด่า  ยังบริภาษการกสงฆ์  ยังใส่ความว่า</p><p>ลำเอียงด้วยความพอใจ   ลำเอียงด้วยความขัดเคือง    ลำเอียงด้วยความหลง</p><p>ลำเอียงด้วยความกลัว   หลีกไปเสียก็มี   สึกเสียก็มี</p><p>         บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา    ต่างพากันเพ่งโทษ   ติเตียน    โพนทะนาว่า   ไฉนภิกษุ</p><p>พวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะถูกสงฆ์ทำปัพพาชนียกรรมแล้ว    จึงไม่</p><p>ประพฤติโดยชอบ    ไม่หายเย่อหยิ่ง    ไม่ประพฤติแก้ตัว   ไม่ขอขมาภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   ยังด่า   ยังบริภาษการกสงฆ์    ยังใส่ความว่า    ลำเอียงด้วยความ</p><p>พอใจ   ลำเอียงด้วยความขัดเคือง  ลำเอียงด้วยความหลง  ลำเอียงด้วยความ</p><p>กลัว   หลีกไปเสียก็มี   สึกเสียก็มีเล่า     แล้วกราบทูลเนื้อความนั้น  แด่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า.                                                                        </p><p>                     <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         [๖๒๑]  ลำดับนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้า  รับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์</p><p>ในเพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถาม</p><p>ภิกษุทั้งหลายว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ข่าวว่า    ภิกษุพวกอัสสชิและ</p><p>ปุนัพพสุกะถูกสงฆ์ทำปัพพาชนียกรรมแล้ว   ไม่ประพฤติโดยชอบ  ไม่</p><p>หายเย่อหยิ่ง    ไม่ประพฤติแก้ตัว       ไม่ขอขมาภิกษุทั้งหลาย     ยังด่า</p><p>ยังบริภาษการกสงฆ์  ยังใส่ความว่า   ลำเอียงด้วยความพอใจ  ลำเอียง</p><p>ด้วยความขัดเคือง     ลำเอียงด้วยความหลง      ลำเอียงด้วยความกลัว </p><p>หลีกไปเสียก็มี   สึกเสียก็มีจริงหรือ.</p><p>         ภิกษุเหล่านั้นทูลรับว่า  จริง   พระพุทธเจ้าข้า.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 621</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  การ </p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น     ไม่เหมาะ    ไม่สม     ไม่ควร</p><p>ไม่ใช่กิจของสมณะ    ใช้ไม่ได้    ไม่ควรทำ      ไฉนพวกภิกษุโมฆบุรุษ</p><p>เหล่านั้นถูกสงฆ์ทำปัพพาชนียกรรมแล้ว         จึงไม่ประพฤติโดยชอบ</p><p>ไม่หายเย่อหยิ่ง   ไม่ประพฤติแก้ตัว    ไม่ขอขมาภิกษุทั้งหลาย    ยังด่า</p><p>ยังบริภาษการกสงฆ์  ยังใส่ความว่า   ลำเอียงด้วยความพอใจ   ลำเอียง</p><p>ด้วยความขัดเคือง      ลำเอียงด้วยความหลง      ลำเอียงด้วยความกลัว</p><p>หลีกไปเสียก็มี   สึกเสียก็มีเล่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั้น</p><p>ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้   การกระทำของโมฆ-</p><p>บุรุษเหล่านั้นนั่น  เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อม-</p><p>ใส   และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว.          </p><p>         ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุพวกพระอัสสชิ   และพระ-</p><p>ปุนัพพสุกะโดยอเนกปริยายดังนี้เเล้ว  ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก</p><p>ความเป็นคนบำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ</p><p>ความคลุกคลี    ความเกียจคร้าน    ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย</p><p>ความเป็นคนบำรุงง่าย  ความมักน้อย    ความสันโดษ     ความขัดเกลา</p><p>ความกำจัด  อาการที่น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม  การปรารภความเพียร</p><p>โดยอเนกปริยายแล้ว   ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะ</p><p>สมแก่เรื่องนั้น   แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 622</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐   ประการ  คือเพื่อความรับ</p><p>ว่าดีแห่งสงฆ์  ๑ เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อยาก  ๑ </p><p>เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑        เพื่อป้องกันอาสวะอันจะ</p><p>บังเกิดในปัจจุบัน ๑      เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑    เพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑     เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑    เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย ๑.   </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๑๗.  ๑๓.   อนึ่ง  ภิกษุเข้าไปอาศัยบ้านก็ดี     นิคมก็ดี    แห่งใด</p><p>แห่งหนึ่งอยู่   เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล  มีความประพฤติเลวทราม  ความ</p><p>ประพฤติเลวทรามของเธอ   เขาได้เห็นอยู่ด้วย  เขาได้ยินอยู่ด้วย  และ</p><p>สกุลทั้งหลายอันเธอประทุษร้ายแล้ว    เขาได้เห็นอยู่ด้วย   เขาได้ยินอยู่</p><p>ด้วย   ภิกษุนั้นอันภิกษุทั้งหลาย     พึงว่ากล่าวอย่างนี้ว่า      ท่านเป็นผู้</p><p>ประทุษร้ายสกุล   มีความประพฤติเลวทราม   ความประพฤติเลวทราม</p><p>ของท่าน   เขาได้เห็นอยู่ด้วย   เขาได้ยินอยู่ด้วย  และสกุลทั้งหลายอัน</p><p> ท่านประทุษร้ายแล้ว     เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เขาได้ยินอยู่ด้วย   ท่านจง</p><p>หลีกไปเสียจากอาวาสนี้     ท่านอย่าอยู่ในที่นี้      และภิกษุนั้นอันภิกษุ</p><p> ทั้งหลายว่ากล่าวอยู่อย่างนี้   พึงว่ากล่าวภิกษุเหล่านั้นอย่างนี้ว่า  พวกภิกษุ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 623</p><p>ถึงความพอใจด้วย   ถึงความขัดเคืองด้วย  ถึงความหลงด้วย  ถึงความ</p><p>กลัวด้วย   ย่อมขับภิกษุบางรูป    ย่อมไม่ขับภิกษุบางรูป   เพราะอาบัติ </p><p>เช่นเดียวกัน    ภิกษุนั้นอันภิกษุทั้งหลายพึงว่ากล่าวอย่างนี้ว่า   ท่านอย่า</p><p>ได้กล่าวอย่างนั้น   ภิกษุทั้งหลาย    หาได้ถึงความพอใจไม่    หาได้ถึง</p><p>ความขัดเคืองไม่  หาได้ถึงความหลงไม่   หาได้ถึงความกลัวไม่   ท่าน </p><p>เองแล     เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล   มีความประพฤติเลวทราม    ความ</p><p>ประพฤติเลวทรามของท่าน      เขาได้เห็นอยู่ด้วย     เขาได้ยินอยู่ด้วย</p><p>และสกุลทั้งหลายอันท่านประทุษร้ายแล้ว    เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เข้าได้</p><p>ยินอยู่ด้วย  ท่านจงหลีกไปเสียจากอาวาสนี้   ท่านอย่าอยู่ในที่นี้    และ</p><p>ภิกษุนั้นอันภิกษุทั้งหลายว่ากล่าวอยู่อย่างนี้   ยังยกย่องอยู่อย่างนั้นเทียว</p><p>ภิกษุนั้น  อันภิกษุทั้งหลาย  พึงสวดสมนุภาสกว่าจะครบสามจบ  เพื่อ</p><p>ให้สละกรรมนั้นเสีย     หากเธอถูกสวดสมนุภาสกว่าจะครบสามจบอยู่</p><p>สละกรรมนั้นเสีย  สละได้อย่างนี้   นั่นเป็นการดี   หากเธอไม่สละเสีย</p><p>เป็นสังฆาทิเสส.                 </p><p>            <em>เรื่องภิกษุพวกพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะ  จบ</em></p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>          [๖๒๒]   คำว่า  อนึ่ง ภิกษุ...บ้านก็ดี  นิคมก็ดี   แห่งใดแห่งหนึ่ง</p><p>ความว่า  บ้านก็ดี   นิคมก็ดี  นครก็ดี  ชื่อว่า  บ้านและนิคม. </p><p>         บทว่า  <strong>เข้าไปอาศัย...อยู่</strong>  คือ   จีวร  บิณฑบาต   เสนาสนะ  และ</p><p>เภสัชบริขารเป็นปัจจัยของภิกษุไข้  เป็นปัจจัยเกี่ยวเนื่องอยู่ในที่นั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 624</p><p>         ที่ชื่อว่า   <strong>สกุล</strong>   หมายสกุล ๔   คือ   สกุลกษัตริย์   สกุลพราหมณ์</p><p>สกุลแพศย์   สกุลศูทร.</p><p>        บทว่า   <strong>เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล</strong>    คือ    ประจบสกุลด้วยดอกไม้ก็ดี</p><p>ผลไม้ก็ดี    แป้งก็ดี     ดินก็ดี    ไม้สีฟันก็ดี    ไม้ไผ่ก็ดี    การแพทย์ก็ดี</p><p>การสื่อสารก็ดี.</p><p>        บทว่า      <strong>มีความประพฤติเลวทราม</strong>    คือ    ปลูกไม้ดอกเองบ้าง</p><p>ใช้ให้ผู้อื่นปลูกบ้าง   รดน้ำเองบ้าง   ใช้ผู้อื่นรดบ้าง     เก็บดอกไม้เองบ้าง </p><p>ใช้ผู้อื่นเก็บบ้าง   ร้อยกรองดอกไม้เองบ้าง   ใช้ผู้อื่นร้อยกรองบ้าง.</p><p>          [๖๒๓]  บทว่า  <strong>เขาได้เห็นอยู่ด้วย   เขาได้ยินอยู่ด้วย</strong>   คือ ชน</p><p>เหล่าใดอยู่เฉพาะหน้า  ชนเหล่านั้น ชื่อว่าได้เห็นอยู่  ชนเหล่าใดอยู่ลับหลัง</p><p>ชนเหล่านั้นชื่อว่าได้ยินอยู่.</p><p>        บทว่า  <strong>และสกุลทั้งหลาย</strong>     อันเธอประทุษร้ายแล้ว   คือ    ชน</p><p>ทั้งหลายเมื่อก่อนมีศรัทธา  อาศัยภิกษุนั้นกลับเป็นคนไม่มีศรัทธา  เมื่อก่อน</p><p>เป็นคนเลื่อมใสอาศัยภิกษุนั้นกลับเป็นคนไม่เลื่อมใส.</p><p>        บทว่า    <strong>เขาได้เห็นอยู่ด้วย</strong>    เขาได้ยินอยู่ด้วย  คือ ชนเหล่าใด</p><p>อยู่เฉพาะหน้า   ชนเหล่านั้น     ชื่อว่าได้เห็นอยู่   ชนเหล่าใดอยู่ลับหลัง  ชน</p><p>เหล่านั้นชื่อว่าได้ยินอยู่.</p><p>       [๖๒๔]  บทว่า   <strong>ภิกษุนั้น</strong>   ได้แก่  ภิกษุผู้ประทุษร้ายสกุลรูปนั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>อันภิกษุทั้งหลาย</strong>  ได้แก่   ภิกษุเหล่าอื่น   อธิบายว่า ภิกษุ</p><p>พวกที่ได้เห็นได้ยินเหล่านั้น        พึงกล่าวภิกษุผู้ประทุษร้ายสกุลรูปนั้นว่า</p><p>ท่านแล  เป็นผู้ประทุษร้ายสกุล  มีความประพฤติเลวทราม  ความประพฤติ</p><p>เลวทรามของท่านแล     เขาได้เห็นอยู่ด้วย     เขาได้ยินอยู่ด้วย     และสกุล</p><p>ทั้งหลาย   อันท่านประทุษร้ายแล้ว     เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เขาได้ยินอยู่ด้วย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 625</p><p>ท่านจงหลีกไปเสียจากอาวาสนี้   ท่านอย่าอยู่ในที่นี้  และภิกษุนั้น  อันภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่ากล่าวอยู่อย่างนั้น    พึงว่าภิกษุเหล่านั้นอย่างนี้ว่า    ภิกษุทั้งหลาย </p><p>ถึงความพอใจด้วย    ถึงความขัดเคืองด้วย     ถึงความหลงด้วย    ถึงความ</p><p>กลัวด้วย  ย่อมขับภิกษุบางรูป    ย่อมไม่ขับภิกษุบางรูป   เพราะอาบัติเช่น</p><p>เดียวกัน.</p><p>        [๖๒๕]  บทว่า  <strong>ภิกษุนั้น</strong>  ได้แก่  ภิกษุผู้ทำกรรมรูปนั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>อันภิกษุทั้งหลาย</strong>  ได้แก่  ภิกษุเหล่าอื่น  อธิบายว่า  ภิกษุ</p><p>เหล่าใดได้เห็น  ภิกษุเหล่าใดได้ยิน   ภิกษุเหล่านั้น   พึงว่ากล่าวภิกษุผู้ทำ</p><p>กรรมรูปนั้นว่า    ท่านอย่าได้กล่าวอย่างนั้น    ภิกษุทั้งหลายหาได้ถึงความ</p><p>พอใจไม่   หาได้ถึงความขัดเคืองไม่   หาได้ถึงความหลงไม่    และหาได้ถึง</p><p>ความกลัวไม่    ท่านแลเป็นผู้ประทุษร้ายสกุล    มีความพระพฤติเลวทราม</p><p>ความประพฤติเลวทรามของท่านแล   เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เขาได้ยินอยู่ด้วย</p><p>และสกุลทั้งหลาย   อันท่านประทุษร้ายแล้ว   เขาได้เห็นอยู่ด้วย    เขาได้ยิน</p><p>อยู่ด้วย    ท่านจงหลีกไปเสียจากอาวาสนี้    ท่านอย่าอยู่ในที่นี้  พึงว่ากล่าว</p><p>แม้ครั้งที่สอง   พึงว่ากล่าวแม้ครั้งที่สาม   หากเธอสละเสีย   สละได้อย่างนี้</p><p>นั่นเป็นการดี  หากเธอไม่สละเสีย  ต้องอาบัติทุกกฏ   ภิกษุทั้งหลายได้ยิน</p><p>แล้วไม่ว่ากล่าว    ต้องอาบัติทุกกฏ  ภิกษุนั้น  อันภิกษุทั้งหลายพึงคุมตัวมา</p><p>แม้สู่ท่ามกลางสงฆ์แล้ว   พึงว่ากล่าวว่า    ท่านอย่าได้กล่าวอย่างนั้น   ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย    หาได้ถึงความพอใจไม่   หาได้ถึงความขัดเคืองไม่     หาได้ถึง</p><p>ความหลงไม่  หาได้ถึงความกลัวไม่  ท่านแลเป็นผู้ประทุษร้ายสกุล  มีความ</p><p>ประพฤติเลวทราม  ความประพฤติเลวทรามของท่านแล  เขาได้เห็นอยู่ด้วย </p><p>เขาได้ยินอยู่ด้วย   และสกุลทั้งหลาย   อันท่านประทุษร้ายแล้ว    เขาได้เห็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 626</p><p>อยู่ด้วย  เขาได้ยินอยู่ด้วย  ท่านจงหลีกไปเสียจากอาวาสนี้  ท่านอย่าอยู่ในที่นี้ </p><p>พึงว่ากล่าวแม้ครั้งที่สอง       พึงว่ากล่าวแม้ครั้งที่สาม       หากเธอสละเสีย </p><p>สละได้อย่างนี้  นั่นเป็นการดี   หากเธอไม่สละเสีย    ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                    <strong>วิธีสวดสมนุภาส</strong></p><p>         [๖๒๖]    ภิกษุนั้นอันสงฆ์พึงสวดสมนุภาส      ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย</p><p>ก็แลสงฆ์พึงสวดสมนุภาสอย่างนี้   ภิกษุผู้ฉลาด    ผู้สามารถ    พึงประกาศ</p><p>ให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติจตุตถกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>                         <strong>กรรมวาจาสวดสมนุภาส</strong></p><p>         ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้    ถูกสงฆ์ทำ</p><p>ปัพพาชนียกรรมแล้ว    ใส่ความภิกษุทั้งหลายว่า   ลำเอียงด้วยความพอใจ</p><p>ลำเอียงด้วยความขัดเคือง    ลำเอียงด้วยความหลง     ลำเอียงด้วยความกลัว</p><p>เธอยังไม่สละเรื่องนั้น   ถ้าความพรั่งพร้อมของสงฆ์ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงสวด</p><p>สมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้  เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย  นี่เป็นญัตติ</p><p>         ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้    ถูกสงฆ์ทำ</p><p>ปัพพาชนียกรรมแล้ว   ใส่ความภิกษุทั้งหลายว่า    ลำเอียงด้วยความพอใจ</p><p>ลำเอียงด้วยความขัดเคือง    ลำเอียงด้วยความหลง     ลำเอียงด้วยความกลัว</p><p>เธอยังไม่สละเรื่องนั้น     สงฆ์สวดสมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้   เพื่อให้สละเรื่อง</p><p>นั้นเสีย  การสวดสมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้     เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย     ชอบ</p><p>แก่ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>            ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สอง  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้     ถูกสงฆ์ทำปัพพาชนียกรรมแล้ว    ใส่ความภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 627</p><p>ลำเอียงด้วยความพอใจ   ลำเอียงด้วยความขัดเคือง    ลำเอียงด้วยความหลง</p><p>ลำเอียงด้วยความกลัว  เธอยังไม่สละเรื่องนั้น    สงฆ์สวดสมนุภาสภิกษุผู้มี</p><p>ชื่อนี้   เพื่อให้สละเรื่องนั้น    การสวดสมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้    เพื่อให้สละ</p><p>เรื่องนั้นเสีย   ชอบแก่ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด</p><p>ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>         ข้าพเจ้ากล่าวความนี้แม้ครั้งที่สาม  ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้  ถูกสงฆ์ทำปัพพาชนียกรรมแล้ว   ใส่ความภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ลำเอียงด้วยความพอใจ   ลำเอียงด้วยความขัดเคือง    ลำเอียงด้วยความหลง</p><p>ลำเอียงด้วยความกลัว   เธอยังไม่สละเรื่องนั้น   สงฆ์สวดสมนุภาสภิกษุผู้มี</p><p>ชื่อนี้    เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย   การสวดสมนุภาสภิกษุผู้มีชื่อนี้    เพื่อให้</p><p>สละเรื่องนั้นเสีย   ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่าน</p><p>ผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>        ภิกษุผู้มีชื่อนี้   อันสงฆ์สวดสมนุภาสแล้ว    เพื่อให้สละเรื่องนั้นเสีย</p><p>ชอบแก่สงฆ์  เหตุนั้นจึงนิ่ง  ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้.</p><p>         [ ๖๒๗]   จบญัตติ  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         จบกรรมวาจาสองครั้ง   ต้องอาบัติถุลลัจจัย</p><p>         จบกรรมวาจาครั้งสุด  ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>เมื่อต้องอาบัติสังฆาทิเสส   อาบัติทุกกฏเพราะญัตติ    อาบัติถุลลัจจัยเพราะ</p><p> กรรมวาจาสองครั้ง   ย่อมระงับ. </p><p>        บทว่า  <strong>สังฆาทิเสส</strong>  ความว่า  สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น</p><p>ชักเข้าหาอาบัติเดิม    ให้มานัต     เรียกเข้าหมู่    ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 628</p><p>ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว  เพราะฉะนั้น   จึงตรัสเรียกว่า   สังฆาทิเสส   คำว่า</p><p>สังฆาทิเสส   เป็นการขนานนาม  คือเป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล   แม้</p><p>เพราะเหตุนั้น  จึงตรัสเรียกว่า  สังฆาทิเสส.</p><p>                                          <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>         [๖๒๘]  กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมเป็นธรรม ไม่สละ</p><p>ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ไม่สละ ต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         กรรมเป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมไม่เป็นธรรม  ไม่สละ  ต้อง</p><p>อาบัติสังฆาทิเสส</p><p>         กรรมไม่เป็นธรรม   ภิกษุสำคัญว่า   กรรมเป็นธรรม    ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสงสัย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          กรรมไม่เป็นธรรม  ภิกษุสำคัญว่า  กรรมไม่เป็นธรรม  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ.                              </p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>           [๖๒๙]   ภิกษุผู้ยังไม่ถูกสวดสมนุภาส ๑  ภิกษุผู้สละเสียได้ ๑  ภิกษุ</p><p>วิกลจริต ๑    ภิกษุมีจิตฟุ้งซ่าน  ๑    ภิกษุผู้กระสับกระส่ายเพราะเวทนา ๑</p><p>ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                        <em>สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๓  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 629</p><p>                                      <strong> บทสรุป</strong> </p><p>         [๖๓๐]  ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย   ธรรม  คือสังฆาทิเสส ๑๓ สิกขาบท </p><p>ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้ว   เก้าสิกขาบทให้ต้องอาบัติเมื่อแรกทำ    สี่สิกขาบท</p><p>ให้ต้องอาบัติเมื่อสวดสมนุภาสครบสามจบ       ภิกษุต้องอาบัติสังฆาทิเสส</p><p>สิกขาบทใดสิกขาบทหนึ่งแล้ว  รู้อยู่   แต่ปกปิดไว้สิ้นวันเท่าใด  ภิกษุนั้น</p><p>ต้องอยู่ปริวาสด้วยความไม่ปรารถนา  สิ้นวันเท่านั้น    ภิกษุอยู่ปริวาสแล้ว</p><p>ต้องประพฤติวัตรเพื่อมานัตสำหรับภิกษุเพิ่มขึ้นอีก ๖ ราตรี  ภิกษุประพฤติ</p><p>มานัตแล้ว    ภิกษุสงฆ์ ๒๐ รูปอยู่ในสีมาใด    พึงเรียกภิกษุนั้นเข้าหมู่ใน</p><p>สีมานั้น  ถ้าภิกษุสงฆ์ ๒๐ รูป  หย่อนแม้รูปหนึ่ง  พึงเรียกภิกษุนั้นเข้าหมู่</p><p>ภิกษุนั้นก็ไม่เป็นอันสงฆ์เรียกเข้าหมู่แล้ว    และภิกษุเหล่านั้นควรถูกตำหนิ</p><p>นี้เป็นสามีจิในกรรมนั้น</p><p>        ข้าพเจ้าขอถามท่านทั้งหลายในอาบัติสังฆาทิเสสเหล่านั้นว่า     ท่าน</p><p>ทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ       ข้าพเจ้าขอถาม         แม้ครั้งที่สองว่า</p><p>ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ     ข้าพเจ้าขอถาม     แม้ครั้งที่สามว่า</p><p>ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ      ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์ แล้วใน</p><p>อาบัติสังฆาทิเสสเหล่านี้     เหตุนั้น    จึงนิ่ง     ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วย</p><p>อย่างนี้.                                      </p><p>                                     <em>เตรสกัณฑ์  จบ</em></p><p>                               <strong>หัวข้อประจำเรื่อง</strong></p><p>          สังฆาทิเสส ๑๓ สิกขาบท คือ ปล่อยสุกกะ ๑  เคล้าคลึงกาย ๑  วาจา</p><p>ชั่วหยาบ  ๑  บำเรอกามของตน  ๑  ชักสื่อ  ๑  ทำกุฎี  ๑  ทำวิหาร  ๑  โจท</p><p>                        </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 630</p><p>ด้วยอาบัติปาราชิกไม่มีมูล ๑      โจทอ้างเลศบางอย่าง ๑      ทำลายสงฆ์ ๑ </p><p>ประพฤติตามภิกษุผู้ทำลายสงฆ์นั่นแหละ ๑   ว่ายาก ๑  ประทุษร้ายสกุล  ๑ </p><p>ดังนี้แล.                   </p><p>                             <strong> สังฆาทิเสสสิกขาบทที่  ๑๓</strong> </p><p>                               <strong>กุลทูสกสิกขาบทวรรณนา</strong></p><p>        กุลทูสกสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา</strong>  เป็นต้น  ข้าพเจ้า</p><p>จะกล่าวต่อไป:-  ในกุลทูสกสิกขาบทนั้น     มีวินิจฉัยดังนี้:-  </p><p>   <strong>[แก้อรรถเรื่องพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะ]</strong></p><p>        คำว่า    <strong>อสฺสชิปุนพฺพสุกา    นาม</strong>    ได้แก่  ภิกษุชื่ออัสสชิและ</p><p>ปุนัพพสุกะ.                                     </p><p>        บทว่า   <strong>กิฏาคิริสฺมึ</strong>   ได้แก่  ในชนบทที่มีชื่ออย่างนั้น.</p><p>        ในคำว่า  <strong>อาวาสิกา   โหนฺติ</strong>  นี้   มีวินิจฉัยดังนี้:-  </p><p>        อาวาสของภิกษุเหล่านี้   มีอยู่;    เหตุนั้น   ภิกษุเหล่านี้     จึงชื่อว่า</p><p>อาวาสิกะ  (เจ้าอาวาส).   วิหารท่านเรียกว่า   อาวาส.   วิหารนั้นเกี่ยวเนื่อง</p><p>แก่ภิกษุเหล่าใด      โดยความเป็นผู้ดำเนินหน้าที่มีการก่อสร้างสิ่งใหม่ ๆ</p><p>และการซ่อมแซมของเก่าเป็นต้น,       ภิกษุเหล่านั้นชื่อว่า        อาวาสิกะ</p><p>(เจ้าอาวาส).     แต่ภิกษุเหล่าใด      เพียงแต่อยู่ในวิหารอย่างเดียว,    ภิกษุ</p><p>เหล่านั้น  ท่านเรียกว่า  เนวาสิกะ (เจ้าถิ่น).  ภิกษุอสัสชิและปุนัพพสุกะนี้ </p><p>ได้เป็นเจ้าอาวาส. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 631</p><p>        สองบทว่า <strong>อลชฺชิโน  ปาปภิกฺขู</strong>   ได้แก่   เป็นพวกภิกษุลามก  ไม่มี</p><p>ความละอาย   เพราะว่า    ภิกษุอัสสชิและปุนัพพสุกะเหล่านั้น   เป็นภิกษุ</p><p>ฉัพพัคคีย์ชั้นหัวหน้า   แห่งภิกษุฉัพพัคคีย์ทั้งหลาย. </p><p>                                <strong>[ประวัติพวกภิกษุฉัพพัคคีย์]</strong></p><p>        ได้ยินว่า    ชน ๖ คน<sup>๑</sup> ในกรุงสาวัตถีเป็นสหายกัน     ปรึกษากันว่า</p><p>การกสิกรรมเป็นต้นเป็นการงานที่ลำบาก,      เอาเถิด      สหายทั้งหลาย !</p><p>พวกเราจะพากันบวช,    และพวกเราเมื่อจะบวช    ควรบวชในฐานผู้ช่วย</p><p>สลัดออกเสียในเมื่อมีกิจการเกิดขึ้น<sup>๒</sup>      ดังนี้แล้ว      ได้บวชในสำนักแห่ง</p><p>พระอัครสาวกทั้งสอง.   พวกเธอมีพรรษาครบ ๕  พรรษา   ท่องมาติกาได้</p><p>คล่องแล้ว  ปรึกษากันว่า  ธรรมดาว่าชนบท  บางคราว  ก็มีภิกษาสมบูรณ์</p><p>บางคราว     มีภิกษาฝืดเคือง,       พวกเราอย่าอยู่รวมในที่แห่งเดียวกันเลย </p><p>จงแยกกันอยู่ในที่ ๓ แห่ง.</p><p>         ลำดับนั้น  พวกเธอจึงกล่าวกะภิกษุชื่อบัณฑุกะและโลหิตกะว่า ท่าน</p><p>ผู้มีอายุทั้งหลาย  !    ขึ้นชื่อว่ากรุงสาวัตถี    มีตระกูลห้าล้านเจ็ดแสนตระกูล</p><p>อยู่ครอบครอง         เป็นปากทางแห่งความเจริญของแคว้นกาสีและโกศล</p><p>ทั้งสอง   กว้างประมาณ  ๓๐๐ โยชน์    ประดับด้วยหมู่บ้าน ๘ หมื่นตำบล,</p><p>พวกท่านจงให้สร้างสำนัก   ในสถานที่ใกล้ ๆ กรุงสาวัตถีนั้นนั่นแล  แล้ว</p><p>ปลูกมะม่วง    ขนุน    และมะพร้าวเป็นต้น      สงเคราะห์ตระกูลด้วยดอก</p><p>และผลไม้เหล่านั้น      ให้พวกเด็กหนุ่มของตระกูลบวชแล้วขยายบริษัทให้</p><p>เจริญเถิด.</p><p>  ๑. ๖ คน  คือ  ปัณฑกะ ๑  โลหิตกะ  ๑  เมตติยะ ๑  ภุมมชกะ ๑  อัสสชิ ๑   ปุนัพพสุกะ ๑</p><p>บวชแล้ว เรียกว่า  ภิกษุฉัพพัคคีย์  แปลว่า  มีพวก  ๖.</p><p>๒.  นิตฺถเรณกฏฺาเนติ  อุปฺปนฺนกิจฺจสฺส  นิปฺผาทนฏฺาเนติ  โยชนาปาโ ฯ ๑/๔๕๓.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 632</p><p>          กล่าวกะพวกภิกษุชื่อว่าเมตติยะและภุมมชกะว่า  ท่านผู้มีอายุ ! ชื่อว่า</p><p>กรุงราชคฤห์มีพวกมนุษย์ ๑๘ โกฎิ    อยู่ครอบครอง    เป็นปากทางแห่ง</p><p>ความเจริญของแคว้นอังคะและมคธทั้งสอง  กว้าง ๓ โยชน์ ประดับด้วย</p><p>หมู่บ้าน ๘ หมื่นตำบล,  พวกท่านจงให้สร้างสำนักในที่ใกล้ ๆ กรุงราชคฤห์</p><p>นั้นแล้ว   ปลูกมะม่วง   ขนุน    และมะพร้าวเป็นต้น     สงเคราะห์ตระกูล</p><p>ด้วยดอกและผลไม้เหล่านั้น    ให้พวกเด็กหนุ่มของตระกูลบวชแล้ว    ขยาย</p><p>บริษัทให้เจริญเถิด.</p><p>         กล่าวกะพวกภิกษุชื่อว่าอัสสชิและปุนัพพสุกะว่า        ท่านผู้มีอายุ  !</p><p>ขึ้นชื่อว่ากิฏาคีรีชนบท  อันเมฆ (ฝน)  ๒  ฤดูอำนวยแล้ว  ย่อมได้ข้าวกล้า</p><p>๓ คราว,     พวกท่านจงให้สร้างสำนัก      ในที่ใกล้ ๆ กิฎาคีรีชนบทนั้น</p><p>นั่นแล   ปลูกมะม่วง   ขนุน    และมะพร้าวเป็นต้นไว้    สงเคราะห์ตระกูล</p><p>ด้วยดอกและผลไม้เหล่านั้น       ให้พวกเด็กหนุ่มของตระกูลบวชแล้วขยาย</p><p>บริษัทให้เจริญเถิด.</p><p>        พวกภิกษุฉัพพัคคีย์เหล่านั้น  ได้กระทำอย่างนั้น  บรรดาพวกภิกษุ</p><p>ฉัพพัคคีย์เหล่านั้น  แต่ละฝ่าย  มีภิกษุเป็นบริวาร  ฝ่ายละ ๕๐๐ รูป   รวม</p><p>เป็นจำนวนภิกษุ ๑,๕๐๐ รูปกว่า  ด้วยประการอย่างนี้.</p><p>        บรรดาภิกษุเหล่านั้น        ภิกษุชื่อปัณฑุกะและโลหิตกะ       พร้อม</p><p>ทั้งบริวารเป็นผู้มีศีลแล      เที่ยวไปยังชนบทเป็นที่จาริกร่วมเสด็จกับพระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า.     พวกเธอไม่ก่อให้เกิดเรื่องใหม่ ๆ   ที่ยังไม่เคยมีใครทำ,</p><p>แต่ชอบย่ำยีสิกขาบทที่ทรงบัญญัติแล้ว.       ส่วนพวกภิกษุฉัพพัคคีย์นอกนี้ </p><p>ทั้งหมดเป็นอลัชชี       ย่อมก่อให้เกิดเรื่องใหม่ ๆ ที่ยังไม่เคยมีใครทำด้วย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 633</p><p>ย่อมพากันย่ำยีสิกขาบทที่ทรงบัญญัติไว้แล้วด้วย.  เพราะเหตุนั้น พระธรรม-</p><p>สังคาหกะทั้งหลายจึงกล่าวว่า  อลชฺชิโน  ปาปภิกิขู  ดังนี้. </p><p>          บทว่า   <strong>เอวรูป</strong>   ได้แก่   มีกำเนิดอย่างนี้. </p><p>         สองบทว่า  <strong>อนาจาร อาจรนฺติ</strong>  ความว่า  ย่อมประพฤติล่วงมารยาท </p><p>ที่ไม่ควรประพฤติ  คือกระทำสิ่งที่ไม่ควรกระทำ.</p><p>         บทว่า  <strong>มาลาวจฺฉ</strong>  ได้แก่   ต้นไม้มีดอกตูม (กอไม้ดอก).</p><p>         จริงอยู่  ต้นไม้ดอกก็ดี  กอไม้ดอกก็ดี  ที่ดอกยังตูม   ท่านเรียกว่า</p><p>กอไม้ดอกทั้งนั้น.    ก็ภิกษุเหล่านั้น    ปลูกเองบ้าง     ให้คนอื่นปลูกบ้าง</p><p>ซึ่งกอไม้ดอกมีชนิดต่าง ๆ กันมากมาย.   ด้วยเหตุนั้น  พระธรรมสังคาหกะ</p><p>ทั้งหลายจงกล่าวว่า  <strong>มาลาวจฺฉ  โรเปนฺติปิ   โรปาเปนฺติปิ</strong>   ดังนี้. </p><p>         บทว่า  <strong>สิญฺจนฺติ</strong>  ได้แก่  ย่อมรดน้ำเองบ้าง.</p><p>         บทว่า  <strong>สิญฺจาเปนฺติ</strong>  ได้แก่   ย่อมใช้ให้คนอื่นรดบ้าง.</p><p>               <strong>[อธิบายลักษณะ  ๕  มีอกัปปิยโวหารเป็นต้น]</strong></p><p>         ก็ในอธิการนี้     ผู้ศึกษาพึงทราบลักษณะ ๕ อย่าง     เหล่านี้     คือ</p><p>อกัปปิยโวหาร ๑   กัปปิยโวหาร  ๑   ปริยาย  ๑   โอภาส  ๑  นิมิตกรรม ๑</p><p>บรรดาลักษณะ ๕ เหล่านั้น    ที่มีชื่อว่า  อกัปปิยโวหาร  ได้แก่  การตัดเอง</p><p>การใช้ให้ตัดจำพวกของสดเขียว,   การขุดเอง   การใช้ให้ขุดหลุม,   การ</p><p>ปลูกเอง    การใช้ให้ปลูกกอไม้ดอก,    การก่อเอง   การใช้ให้ก่อคันกั้น,</p><p>การรดน้ำเอง  การใช้ให้รดน้ำ,  การทารางน้ำให้ตรงไป  การรดน้ำที่เป็น</p><p>กัปปิยะ   การรดด้วยน้ำล้างมือล้างหน้าล้างเท้าและน้ำอาบ.</p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>กัปปิยโวหาร</strong> ได้แก่ คำว่า  จงรู้ต้นไม้นี้,  จงรู้หลุมนี้,</p><p>จงรู้กอไม้ดอกนี้,  จงรู้น้ำในที่นี้   และการทำรางน้ำที่แห้งให้ตรง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 634</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>ปริยาย</strong>    ได้แก่   คำมีอาทิว่า   บัณฑิตควรให้ปลูกต้นไม้</p><p>ทั้งหลาย   มีต้นไม้ดอกเป็นต้น  จะเป็นไปเพื่อประโยชน์ต่อกาลไม่นานนัก. </p><p>         ที่ชื่อว่า   <strong>โอภาส</strong>   ได้แก่    การยืนถือจอบและเสียมเป็นต้น    และ</p><p>กอไม้ดอกทั้งหลายอยู่.  จริงอยู่  พวกสามเณรเป็นต้น   เห็นพระเถระยืนอยู่</p><p>อย่างนั้น   รู้ว่า   พระเถระประสงค์จะใช้ให้ทำ   แล้วจะมาทำให้.           </p><p>        ที่ชื่อว่า    <strong>นิมิตกรรม</strong>   ได้แก่   การนำจอบ   เสียม   มีด   ขวาน</p><p>และภาชนะน้ำมาวางไว้ในที่ไกล้ ๆ.</p><p>        ลักษณะทั้ง ๕ ประการนี้    ย่อมไม่ควรในการปลุก    เพื่อประโยชน์</p><p>แก่การสงเคราะห์ตระกูล.   เพื่อประโยชน์แก่การบริโภคผล  กิจ ๒ อย่าง  คือ</p><p>อกัปปิยโวหารและกัปปิยโวหาร   เท่านั้น    ไม่ควร.    กิจ ๓ อย่างนอกนี้ </p><p>ควรอยู่.   แต่ในมหาปัจจรีท่านกล่าวว่า  แม้กัปปิยโวหาร   ก็ควร.   และการ</p><p>ปลูกใด     ย่อมควรเพื่อประโยชน์แก่การบริโภคของตน,     การปลูกนั้น</p><p>ก็ควรเพื่อประโยชน์แก่บุคคลอื่น   แก่สงฆ์  หรือแก่เจดีย์ด้วย.   แต่การใช้</p><p>ให้ปลูก    เพื่อต้องการอาราม    เพื่อต้องการป่า    และเพื่อต้องการร่มเงา</p><p>เพียงเป็นอกัปปิยโวหารอย่างเดียว   ไม่สมควร.   ที่เหลือ   ควรอยู่.   และ</p><p>มิใช่จะควรแต่กิจที่เหลืออย่างเดียว   ก็หามิได้,   แม้การทำเหมืองให้ตรงก็ดี</p><p>การรดน้ำที่เป็นกัปปิยะก็ดี    การทำห้องอาบน้ำแล้วอาบเองก็ดี    และการ</p><p>เทน้ำล้างมือ        ล้างเท้าและล้างหน้าลงในที่ปลูกต้นไม้นั้นก็ดี      อย่างใด</p><p>อย่างหนึ่ง  สมควรอยู่.   แต่ในมหาปัจจรี   และในกุรุนที    ท่านกล่าวว่า</p><p>แม้จะปลูกเอง   ในกัปปิยปฐพี   ก็ควร.   ถึงแม้จะบริโภคผลไม้ที่ปลูกเอง</p><p>หรือใช้ปลูกเพื่อประโยชน์แก่อารามเป็นต้น    ก็ควร.  ในการเก็บเอง  และ</p><p>ในเพราะการใช้ให้เก็บผลไม้  แม้ตามปกติก็เป็นปาจิตตีย์.  แต่ (ในการเก็บ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 635</p><p>และในการใช้ให้เก็บ)  เพื่อต้องการประทุษร้ายตระกูล   เป็นปาจิตตีย์ด้วย</p><p>เป็นทุกกฏด้วย.     ในเพราะการร้อยดอกไม้    มีการร้อยตรึงเป็นต้น    มี</p><p>พวงดอกไม้สำหรับประดับอกเป็นที่สุด     เป็นทุกกฏอย่างเดียว    แก่ภิกษุ</p><p>ผู้ทำเพื่อต้องการประทุษร้ายตระกูล  หรือเพื่อประการอื่น.</p><p>          ถามว่า   เพราะเหตุไร. </p><p>         ตอบว่า   เพราะเป็นอนาจาร  และเพราะเป็นปาปสมาจารดังตรัสไว้</p><p>ในคำว่า  <strong>ปาปสมาจาโร</strong>  นี้.</p><p>         หากโจทก์ท้วงว่า   เหตุไร   ในการปลูกต้นไม้เพื่อประโยชน์แก่การ</p><p>บูชาพระรัตนตรัย      จึงไม่เป็นอนาบัติ      เหมือนในการปลูกต้นไม้เพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่อารามเป็นต้นเล่า ?</p><p>        เฉลย  เป็นอนาบัติเหมือนกัน.  เหมือนอย่างว่า ในการปลูกต้นไม้</p><p>เพื่อประโยชน์แก่อารามเป็นต้นนั้น    เป็นอนาบัติ  เพราะกัปปิยโวหาร  และ</p><p>อาการมีปริยายเป็นต้น     ฉันใด,     แม้ในการปลูกต้นไม้เพื่อประโยชน์แก่</p><p>การบูชาพระรัตนตรัย  ก็คงเป็นอนาบัติ  ฉันนั้น.</p><p>        โจทก์ท้วงว่า   ก็ในการปลูกต้นไม้นั้น    แม้ปลูกเองในกัปปิยปฐพี</p><p>ย่อมควรมิใช่หรือ ?</p><p>         เฉลยว่า   คำนั้นท่านกล่าวแล้วในมหาปัจจรีและกุรุนที,   แต่ในมหา</p><p>อรรถกถามิได้กล่าวไว้.     ถ้าแม้นท่านจะพึงฉงนไปว่า    ถึงคำที่กล่าวแล้ว</p><p>ในอรรถกถานอกนี้จะเป็นประมาณได้ก็จริง,     แต่การรดน้ำที่เป็นกัปปิยะ</p><p>ท่านได้กล่าวไว้ในมหาอรรถกถา, การรดน้ำที่เป็นกัปปิยะนั้นเป็นอย่างไร ?</p><p>แม้การรดน้ำที่เป็นกัปปิยะนั้น  ก็ไม่ผิด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 636</p><p>          อันที่จริงในการปลูกและการรดนั้น      เมื่อท่านกล่าวอยู่ว่า      ซึ่ง </p><p>ดอกไม้ดอก   ดังนี้     ในเมื่อท่านควรจะกล่าวโดยไม่แปลกกันว่า    ปลูก</p><p>เองบ้าง  ให้ผู้อื่นปลูกบ้าง  รดเองบ้าง  ให้ผู้อื่นรดบ้าง  ซึ่งต้นไม้   ดังนี้ </p><p>ชื่อว่า  ย่อมให้ทราบ  อธิบายว่า  คำว่า กอไม้ดอก  นี้กล่าวหมายเอาต้นไม้</p><p>ที่มีดอกและผล   เพื่อประโยชน์แก่การสงเคราะห์ตระกูลเท่านั้น,   แต่ยังมี</p><p>ปริยายในการปลูก      เพื่อประโยชน์แก่อารามเป็นต้นอย่างอื่น;     เพราะ-</p><p>เหตุนั้น      คำใดที่พระอรรถกถาจารย์ทั้งหลายทราบความมีปริยายในการ</p><p>ปลูกเพื่อประโยชน์แก่อารามเป็นต้นนั้น   และความไม่มีปริยายในการปลูก</p><p>เพื่อประโยชน์แก่การสงเคราะห์ตระกูลนี้แล้ว      กล่าวไว้ในอรรถกถาทั้ง-</p><p>หลาย,   คำนั้นเป็นอันท่านกล่าวชอบแท้.   จริงอยู่   คำนี้ข้าพเจ้าก็ได้กล่าว</p><p>แล้วว่า</p><p>              <strong>พระอรรถกถาจารย์ทั้งหลายในปางก่อนได้รจนาอรรถกถา</strong></p><p><strong>       ทั้งหลาย  ไม่ได้ละมติของพระสาวกทั้งหลายผู้รู้ธรรมและวินัย</strong></p><p><strong>       เหมือนที่พระพุทธเจ้าตรัสแล้วทีเดียว          เพราะเหตุนั้นแล</strong></p><p><strong>       คำใดที่กล่าวแล้วในอรรถกถาทั้งหลาย,   คำนั้นทั้งหมด    เว้น</strong></p><p><strong>       คำที่เขียนด้วยคำพลั้งเผลอเสียแล้ว      ย่อมเป็นประมาณของ</strong></p><p><strong>       บัณฑิตทั้งหลายผู้มีความเคารพในสิกขาในพระศาสนา  เพราะ</strong></p><p><strong>       เหตุใด.</strong></p><p>         การปลูกเป็นต้นและการร้อยเป็นต้นทุก ๆ อย่าง    พึงทราบตามนัย</p><p>ที่กล่าวแล้ว.   ในวิสัยมีการร้อยเป็นต้นนั้น    พึงมีคำถามว่า   ถ้าเป็นอาบัติ</p><p>ในเพราะการร้อยเป็นต้น        เพื่อประโยชน์แก่การบูชาพระรัตนตรัยแล้ว</p><p>เหตุไร   ในเพราะการนำไปเป็นต้น    จึงเป็นอนาบัติเล่า  ? </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 637</p><p>        มีคำแก้ว่า    เพราะนำไปเพื่อประโยชน์แก่กุลสตรีเป็นต้น    จึงเป็น</p><p>อาบัติ.    จริงอยู่    ในหรณาธิการ    พระธรรมสังคาหกาจารย์ทั้งหลายได้</p><p>กล่าวไว้ให้พิเศษแล้วว่า  <strong>เต  กุลิตฺถีน</strong>  เป็นต้น.  เพราะเหตุนั้น  จึงไม่เป็น</p><p>อาบัติแก่ภิกษุผู้นำไปเพื่อประโยชน์แก่พระพุทธเจ้าเป็นต้น.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น     บทว่า <strong>เอกโต วณฺฏิก</strong>  ได้แก่ ระเบียบดอกไม้</p><p>ที่จัดทำร่วมขั้วดอกไม้เข้าด้วยกัน (มาลัยต่อก้าน).</p><p>        บทว่า <strong>อุภโต วณฺฏิก</strong>  ได้แก่ ระเบียบดอกไม้ที่ทำแยกขั้วดอกไม้ไว้</p><p>สองข้าง (มาลัยเรียงก้าน).</p><p>        ส่วนในบทว่า <strong>มญฺชริก</strong>  เป็นต้น  มีวินิจฉัยว่า  บุปผวิกัติที่ทำคล้าย</p><p>กำไล  เรียกว่า มัญชริกา (ดอกไม้ช่อ).</p><p>         ระเบียบดอกไม้ที่ใช้เข็ม       หรือซี่ไม้เสียบดอกย่างทรายเป็นต้นทำ</p><p>ชื่อว่า  <strong>วิธูติกา</strong> (ดอกไม้พุ่ม).</p><p>         บทว่า  <strong>วฏสโก</strong>  ได้แก่ เทริด  (ดอกไม้กรองบนศีรษะ).   ระเบียบ</p><p>ดอกไม้สำหรับประดับหู  ชื่อ  <strong>อาเวฬา</strong>  (ดอกไม้พวง).</p><p>         พวงดอกไม้ที่ตั้งอยู่ตรงอก      คล้ายแก้วมุกดาหาร  ชื่อ   <strong>ทับทรวง</strong></p><p>(ดอกไม้แผงสำหรับประดับ).  พรรณนาเฉพาะบทในพระบาลีนี้เท่านี้ก่อน.</p><p>                <strong>[ว่าด้วยการวินิจฉัยอาบัติในการปลูกเองเป็นต้น]</strong></p><p>          ก็แล    พึงทราบวินิจฉัยอาบัติโดยพิสดารตั้งแต่ต้น   ดังต่อไปนี้:-</p><p>เป็นอาบัติปาจิตตีย์  กับทุกกฏ  แก่ภิกษุผู้ปลูกกอไม้ดอกเอง   ในอกัปปิย-</p><p>ปฐพี  เพื่อประโยชน์แก่การประทุษร้ายสกุล  ภิกษุใช้ให้ปลูกด้วยอกัปปิย-</p><p>โวหารก็เหมือนกัน,     ในการปลูกเองก็ดี   ใช้ให้ปลูกก็ดี   ในกัปปิยปฐพี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 638</p><p>เป็นทุกกฏอย่างเดียว.   ในปฐพีแม้ทั้งสอง   ในเพราะใช้ให้ปลูกกอไม้ดอก</p><p>แม้มาก   ด้วยการสั่งครั้งเดียว   เป็นปาจิตตีย์กับทุกกฏ  หรือเป็นทุกกฏล้วน</p><p>แก่ภิกษุนั้น        ครั้งเดียวเท่านั้น,      ไม่เป็นอาบัติในเพราะใช้ให้ปลูกด้วย</p><p>กัปปิยโวหาร    ในฟื้นที่ที่เป็นกัปปิยะ    หรือฟื้นที่ที่เป็นอกัปปิยะ    เพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่การบริโภค.    แม้เพื่อประโยชน์แก่อารามเป็นต้น     ในอกัป-</p><p>ปิยปฐพี   ก็คงเป็นปาจิตตีย์แก่ภิกษุผู้ปลูกเอง    หรือใช้ให้ปลูกด้วยถ้อยคำ-</p><p>ที่เป็นอกัปปิยะ.   แต่นัยนี้   ท่านมิได้จำแนกไว้ให้ละเอียดในมหาอรรถกถา,</p><p>จำแนกไว้เเต่ในมหาปัจจรี  ฉะนี้แล.</p><p>          ก็ในการรดเอง    และการใช้ให้รด    มีวินิจฉัยอาบัติดังนี้:-      เป็น</p><p>ปาจิตตีย์    ทุก ๆ แห่ง     ด้วยน้ำที่เป็นอกัปปิยะ    เพื่อประโยชน์แก่การ</p><p>ประทุษร้ายตระกูลและบริโภค    เป็นทุกกฏก็มี.    แต่เพื่อประโยชน์แก่การ</p><p>ทั้งสองนั้นเท่านั้น  เป็นทุกกฏ   ด้วยน้ำที่เป็นกัปปิยะ,   ก็ในการประทุษ-</p><p>รายตระกูลและการบริโภคนี้      เพื่อต้องการบริโภคไม่เป็นอาบัติในการใช้--</p><p>ให้รดน้ำด้วยกัปปิยโวหาร   แต่ในฐานะแห่งอาบัติ   ผู้ศึกษาพึงทราบความ</p><p>เป็นอาบัติมาก   เพราะมีประโยคมาก   ด้วยอำนาจสายน้ำขาด. ในการเก็บ</p><p>เอง   เพื่อประโยชน์แก่การประทุษร้ายตระกูล   เป็นทุกกฏกับปาจิตตีย์ตาม</p><p>จำนวนดอกไม้.   ในการบูชาพระรัตนตรัยเป็นต้นอย่างอื่น   เป็นปาจิตตีย์</p><p>อย่างเดียว.         แต่ภิกษุผู้เก็บดอกไม้เป็นจำนวนมากด้วยประโยคอันเดียว</p><p>พระวินัยธรพึงปรับด้วยอำนาจแห่งประโยค.      ในการใช้ให้เก็บ      เพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่การประทุษร้ายตระกูล    คนที่ภิกษุใช้ครั้งเดียว    เก็บแม้มาก</p><p>ครั้ง    ก็เป็นปาจิตตีย์กับทุกกฏแก่ภิกษุนั้นครั้งเดียวเท่านั้น     ในการเก็บ</p><p>เพื่อบูชาพระรัตนตรัยเป็นต้น    อย่างอื่นเป็นปาจิตตีย์อย่างเดียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 639</p><p>                      <strong>[อรรถาธิบายบุปผวิกัติ ๖ ชนิด]</strong> </p><p>         ในการร้อยดอกไม้ทั้งหลายมีการร้อยตรึงเป็นต้น    ผู้ศึกษาพึงทราบ</p><p>บุปผวิกัติทั้งหมด  ๖ ชนิด  คือ <strong>คณฺิม</strong>  ร้อยตรึง ๑   <strong>โคปฺปิม</strong>   ร้อยควบ</p><p>หรือร้อยคุม ๑   <strong>เวธิม</strong>  ร้อยแทงหรือร้อยเสียบ  ๑    <strong>เวิม</strong>    ร้อยพันหรือ</p><p>ร้อยผูก ๑  <strong>ปูริม</strong>  ร้อยวง ๑    <strong>วายิม</strong>  ร้อยกรอง  ๑.   บรรดาบุปผวิกิติ  ๖</p><p>ชนิดนั้น  ที่ชื่อว่า คัณฐิมะ   พึงเห็นในดอกอุบลและดอกปทุมเป็นต้นที่มี</p><p>ก้าน   หรือในดอกไม้ทั้งหลายอื่นที่มีขั้วยาว.   จริงอยู่    ดอกไม้ที่ร้อยตรึง</p><p>ก้านกับก้าน  หรือขั้วกับขั้วนั่นเอง  ชื่อ <strong>คัณฐิมะ.</strong>   แม้คัณฐิมะนั้น  ภิกษุ</p><p>หรือภิกษุณีจะทำเองก็ดี  ใช้ให้ทำด้วยถ้อยคำเป็นอกัปปิยะก็ดี  ย่อมไม่ควร.</p><p>แต่จะใช้ให้ทำด้วยกัปปิยวาจาเป็นต้นว่า   จงรู้อย่างนี้,   ทำได้อย่างนี้แล้วจะ</p><p>พึงงาม,   จงทำดอกไม้ทั้งหลายเหล่านี้ ไม่ให้กระจัดกระจาย  ดังนี้    ควรอยู่.</p><p>         การเอาด้าย     หรือปอเป็นต้น      ร้อยคุมดอกไม้มีดอกมะลิเป็นต้น</p><p>ด้วยอำนาจระเบียบดอกไม้มีขั้วข้างเดียวและมีขั้วสองข้าง  (ด้วยอำนาจมาลัย </p><p>ต่อก้านและมาลัยเรียงก้าน)  ชื่อว่า <strong>โคปปิมะ.</strong>   คนทั้งหลายทบปอ   หรือ </p><p>เชือกเป็นสองเส้น     และร้อยดอกไม้ไม่มีขั้วเป็นต้นในปอ    หรือเชือกนั้น</p><p>แล้วขึงไว้ตามลำดับ,    เเม้ดอกไม้นี้     ก็ชื่อว่า    <strong>โคปปิมะ</strong>    เหมือนกัน.</p><p>โคปปิมะทั้งหมด  ไม่ควรโดยนัยก่อนเหมือนกัน.</p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>เวธิมะ</strong>  คือ  ดอกไม้ที่คนทั้งหลายเสียบดอกไม้ที่มีขั้ว    มี</p><p>ดอกมะลิเป็นต้นที่ขั้ว      หรือเสียบดอกไม้ที่ไม่มีขั้ว     มีดอกพิกุลเป็นต้น</p><p>ภายในช่องดอก     ด้วยเสี้ยนตาลเป็นต้น    แล้วร้อยไว้นี้   ชื่อว่า   <strong>เวธิมะ.</strong></p><p>แม้ดอกไม้นั้น  ก็ไม่สมควร  โดยนัยก่อนเหมือนกัน.</p><p>          ก็คนบางคนเอาหนาม        หรือเสี้ยนตาลเป็นต้นปักที่ต้นกล้วยแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 640</p><p>เสียบดอกไม้ไว้ที่หนามเป็นต้นนั้น.           บางพวกเสียบดอกไม้ไว้ที่กิ่งไม้มี</p><p>หนาม.    บางพวกเสียบดอกไม้ไว้ที่หนาม    ซึ่งปักไว้ที่ฉัตรและฝา    เพื่อ</p><p>กระทำฉัตรดอกไม้และเรือนยอดดอกไม้.   บางพวกเสียบดอกไม้ไว้ที่หนาม</p><p>ซึ่งผูกไว้ที่เพดานธรรมาสน์          บางพวกเสียบดอกไม้มีดอกกรรณิการ์</p><p>เป็นต้น     ด้วยซี่ไม้           และกระทำให้เหมือนฉัตรซ้อนฉัตร.    ดอกไม้ที่ทำ</p><p>อย่างนั้นโอฬารยิ่งนักแล.</p><p>        ก็การที่จะผูกหนามไว้ที่เพดานธรรมาสน์  เพื่อเสียบดอกไม้ก็ดี   จะ</p><p>เสียบดอกไม้ดอกเดียวด้วยหนามเป็นต้นก็ดี         จะเอาดอกไม้เสียบเข้าใน</p><p>ดอกไม้ด้วยกันก็ดี   ไม่ควร.    ก็การจะแซมดอกไม้ทั้งหลายไว้ในช่องแห่ง</p><p>เพดานตาข่าย    ชุกชี    ฟันนาค   (กระจัง)    ที่วางดอกไม้เเละช่อใบตาล</p><p>เป็นต้น    หรือว่า   ในระหว่างช่อดอกอโศก   ไม่มีโทษ.   เพราะดอกไม้</p><p>อย่างนั้นไม่จัดเป็นเวธิมะ.  แม้ในเชือกธรรมดา(เชือกสำหรับเสียบดอกไม้)</p><p>ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>        ดอกไม้ที่มีชื่อว่า  <strong>เวฐิมะ</strong>       พึงเห็นในพวงดอกไม้เเละกำดอกไม้.</p><p>อธิบายว่า     คนบางพวก     เมื่อจะทำพวงดอกไม้แขวนยอด (ธรรมาสน์</p><p>เป็นต้น)      จึงร้อยดอกไม้ทั้งหลาย*       เพื่อแสดงอาการเป็นพุ่มอยู่ภายใต้</p><p>บางพวกมัดดอกอุบลเป็นต้นที่ก้านอย่างละ  ๘  ดอกบ้าง   อย่างละ ๑๐  ดอก</p><p>บ้างด้วยด้าย  หรือด้วยปอ   กระทำให้เป็นกำดอกอุบล   หรือเป็นกำดอกบัว</p><p>หลวง.   การทำดอกไม้อย่างนั้น     ไม่ควรทั้งสิ้น   โดยนัยก่อนเหมือนกัน </p><p>แม้การที่จะเอาผ้ากาสาวะพันดอกอุบลเป็นต้น    ที่พวกสามเณรถอนขึ้นวาง</p><p>   *สารตฺถทีปนี  ๓/๑๑๖  มตฺถกทามนฺติ  ธมฺมาสนาทมตฺถเก  ลมฺพกทาม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 641</p><p>ไว้บนบกให้เป็นห่อ  ก็ไม่ควร.  แต่จะเอาปอหรือก้านของดอกอุบลเป็นต้น </p><p>นั้นนั่นแหละ  มัดเข้าด้วยกัน  หรือกระทำให้เป็นห่อสะพาย  ควรอยู่.</p><p>        ที่ชื่อว่า    ห่อสะพายนั้น      คือพวกภิกษุรวบเอาชายทั้งสองข้างของ</p><p>ผ้ากาสาวะที่พาดไว้บนคอเข้ามาแล้ว    ทำให้เป็นถุง (โป่งผ้า)   ใส่ดอกไม้</p><p>ลงในถุงนั้น   ดุจถุงกระสอบ  นี้  ท่านเรียกว่า   ห่อสะพาย.   การกระทำ</p><p>ดอกไม้เช่นนั้น   ควรอยู่.    คนทั้งหลายเอาก้านแทงใบบัว   แล้วเอาใบท่อ</p><p>ดอกอุบลเป็นต้น   ถือไป.   แม้ในวิสัยที่เอาใบอุบลเป็นต้น    ห่อถือไปนั้น</p><p>จะผูกใบปทุมเบื้องบนดอกไม้ทั้งหลายเท่านั้น  ควรอยู่.   แต่ก้านปทุม ไม่</p><p>ควรผูกไว้ภายใต้ดอก (แต่การผูกก้านปทุมไว้ภายใต้ดอก ไม่ควร).</p><p>       ที่ชื่อว่า ปูริมะ  พึงเห็นในพวงมาลัย และดอกไม้แผ่น.  อธิบายว่า</p><p>ผู้ใดเอาพวงมาลัยวงรอบเจดีย์ก็ดี  ต้นโพธิ์ก็ดี  ชุกชีก็ดี   นำวกกลับมาให้</p><p>เลยที่เดิม (ฐานเดิม) ไป,     แม้ด้วยการวงรอบเพียงเท่านั้น    ดอกไม้ของ</p><p>ผู้นั้น   ชื่อว่า   ปูริมะ,   ก็จะกล่าวอะไรสำหรับผู้ที่วงรอบมากครั้ง.   เมื่อ</p><p>สอดเข้าไปทางระหว่างฟันนาค*   (บันไดแก้ว).   ปล่อยให้น้อยลงมา    แล้ว</p><p>ตลบพันรอบฟันนาค   (บันไดแก้ว)  อีก  แม้ดอกไม้นี้    ก็ชื่อว่า   ปูริมะ.</p><p>แต่จะสอดวลัยดอกไม้เข้าไปในฟันนาค (บันไดแก้ว) สมควรอยู่.</p><p>         คนทั้งหลาย     ย่อมทำแผงดอกไม้  (ดอกไม้แผ่น)   ด้วยพวงมาลัย. </p><p>แม้ในวิสัยดอกไม้เเผงนั้น      จะขึงพวงมาลัยไปเพียงครั้งเดียว      ควรอยู่.</p><p>เมื่อนำย้อนกลับมาอีก   จัดเป็นการร้อยวงทีเดียว.   ดอกไม้ชนิดนั้น    ไม่</p><p>ควรทุกอย่าง    โดยนัยก่อนเหมือนกัน.     ก็การได้พวงดอกไม้ที่เขาทำด้วย</p><p>พวงมาลัยแม้เป็นอันมากแล้ว   ผูกไว้เบื้องบนแห่งอาสนะเป็นต้น    ควรอยู่.</p><p>   * นาคทนฺตก  แปลว่า  ฟันนาค,  บันไดแก้ว, และกระจังก็ได้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 642</p><p>ก็การเอาพวงมาลัยที่ยาวมากขึงไป     หรือวงรอบไปครั้งหนึ่งแล้ว   (เมื่อถึง</p><p>เงื่อนเดิม) อีก   ให้เเก่ภิกษุอื่นเสีย    สมควรอยู่.   แม้ภิกษุนั้น   ก็ควรทำ </p><p>อย่างนั้นเหมือนกัน.</p><p>          ที่ชื่อว่า   วายิมะ    พึงเห็นในดอกไม้ตาข่าย     ดอกไม้แผ่น    และ</p><p>ดอกไม้รูปภาพ.  เมื่อภิกษุกระทำตาข่ายดอกไม้  แม้บนพระเจดีย์เป็นทุกกฏ</p><p>ทุก ๆ  ช่องตาข่ายแต่ละตา.  ในฝาผนัง  ฉัตร  ต้นโพธิ์  และเสาเป็นต้น</p><p>ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.    ก็การที่ภิกษุจะร้อยกรองแผงดอกไม้เเม้ที่คนอื่น</p><p>ทำให้เต็มแล้ว   ก็ไม่ได้.    คนทั้งหลายย่อมกระทำรูปช้างและรูปม้าเป็นต้น</p><p>ด้วยดอกไม้ที่ร้อยคุมทั้งหลายนั่นแล.    แม้รูปช้างและรูปม้าเป็นต้นเหล่านั้น</p><p>ก็ตั้งอยู่ในฐานแห่ง   วายิมะ  ดอกไม้นั้น  ย่อมไม่ควรทั้งสิ้น  โดยนัยก่อน</p><p>เหมือนกัน.        </p><p>         แต่เมื่อจะวางดอกไม้  (ตามปกติไม่ได้ร้อย)    ในตอนที่คนเหล่าอื่น</p><p>ทำไว้แล้ว     กระทำแม้ให้เป็นรูปช้างและรูปม้าเป็นต้น    ควรอยู่.    แต่ใน</p><p>มหาปัจจรี  ท่านกล่าวบุปผวิกัติไว้  ๘ ชนิด  รวมกับพวงพู่ห้อย  และพวง</p><p>ดังพระจันทร์เสี้ยว.         บรรดาพวงพู่ห้อยและพวงดังพระจันทร์เสี้ยวนั้น</p><p>พวงห้อยที่เป็นพู่ในระหว่างพวงพระจันทร์เสี้ยว  ท่านเรียกชื่อว่า กลัมพกะ</p><p>(พวงพู่ห้อย).  การวงรอบพวงมาลัยกลับไปกลับมา (อันเขาทำ)  โดยอาการ</p><p>ดังพระจันทร์เสี้ยว     ท่านเรียกชื่อว่าอัฑฒจันทกะ (พวงพระจันทร์เสี้ยว).</p><p>แม้ดอกไม้ทั้งสองชนิดนั้น  ก็จัดเข้าในปูริมะ (ร้อยวง) เหมือนกัน.   ส่วน</p><p>ในกุรุนที     ท่านกล่าวว่า      แม้การจัดพวงมาลัยสองสามพวงเข้าด้วยกัน</p><p>แล้วทำให้เป็นพวงดอกไม้   ก็ชื่อว่า  วายิมะ เหมือนกัน.     แม้การทำพวง</p><p>ดอกไม้นั้นในมหาอรรถกถานี้      ก็จัดเข้าในฐานแห่ง  ปูริมะ  เหมือนกัน.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 643</p><p>และมิใช่แต่พวงดอกไม้อย่างเดียวเท่านั้น,          พวงดอกไม้ทำด้วยแป้งก็ดี </p><p>พวงดอกไม้ทำคล้ายลูกคลีก็ดี    พวงดอกไม้ที่ทำคล้ายฟันสุนัข<sup>๑</sup>   (ที่ทำด้วย</p><p>ไม้ไผ่ก็ว่า)   ซึ่งท่านกล่าวไว้ในกุรุนทีก็ดี   พวกภิกษุก็ดี   พวกภิกษุณีก็ดี</p><p>จะทำเอง   ก็ไม่ควร    จะใช้ให้ทำก็ไม่ควร  เพราะสิกขาบทเป็นสาธารณ-</p><p>บัญญัติ.        แต่จะกล่าวถ้อยคำที่เป็นกัปปิยะ      มีการบูชาเป็นเครื่องหมาย</p><p>สมควรทุก ๆ แห่ง.   ปริยาย   โอภาส  และนิมิตกรรม  สมควรทั้งนั้นแล.</p><p>                    <strong>[ว่าด้วยความประพฤติอนาจารต่าง ๆ]</strong></p><p>        บทว่า <strong>ตุวฏฺเฏนฺติ</strong>  แปลว่า  ย่อมนอน.</p><p>        บทว่า   <strong>ลาเสนฺติ</strong>    มีความว่า    พวกภิกษุอัสสชิและปุนัพพสุกะนั้น</p><p>ลุกขึ้นดุจลอยตัวอยู่เพราะปีติ   แล้วให้นางระบำผู้ชำนาญเต้นรำ   ร่ายระบำ</p><p>รำฟ้อน  คือ  ให้จังหวะ (ร่ายรำ).<sup>๒</sup> </p><p>        สองบทว่า  <strong>นจฺจนฺติยาปิ   นจฺจนฺติ</strong>  มีความว่า  ในเวลาที่หญิงฟ้อน</p><p>ร่ายรำอยู่     แม้ภิกษุพวกอัสสชิและปุนัพพสุกะนั้น     ก็ร่ายรำไปข้างหน้า</p><p>หรือข้างหลังแห่งหญิงฟ้อนนั้น.</p><p>        สองบทว่า <strong>นจฺจนฺติยาปิ  คายนฺติ</strong>   มีความว่า   ในขณะที่หญิงฟ้อน</p><p>นั้นฟ้อนอยู่   พวกภิกษุเหล่านั้น  ย่อมขับร้องคลอไปตามการฟ้อนรำ.  ใน</p><p>ทุก ๆ บท  ก็มีนัยอย่างนี้.</p><p>   ๑.อตฺถโยชนา ๑/๕๐๑ ขรปตฺตทามนฺติ สุนขทนุตสทิส  กตปุปฺผทาม,เวฬาทหิ  กตปุปฺผทา-</p><p>มนฺติปิ  เกจิ.  แปลว่า พวงดอกไม้ที่ทำคล้ายฟันสุนัข ชื่อขรปัตตาทามะ,อาจารย์บางพวก</p><p>กล่าวว่า  พวงดอกไม้ทำด้วยไม้ไผ่เป็นต้น  ก็มี.</p><p>๒.สารัตถทีปนี  ๓/๑๑๘ แก้ไว้ว่า แสดงนัยยิ่ง ๆ มีอธิบายว่า ประกาศความประสงค์ของตน</p><p>แล้วลุกขึ้นแสดงอาการฟ้อนรำก่อน ด้วยกล่าวว่า ควรฟ้อนรำอย่างนี้ แต่อาจารย์บางพวกกล่าวว่า  </p><p>สอดนิ้วมือเข้าปาก ทำเสียง หมุนตัวดุจจักร ชื่อว่า  ให้ เรวกะ-ผู้ชำระ.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 644</p><p>         สองบทว่า   <strong>อฏฺปเทปิ  กีฬนติ</strong>    มีความว่า    ย่อมเล่นหมากรุกบน</p><p>กระดานหมากรุกแถวละ ๘  ตา.     ในกระดานหมากรุกแถวละ  ๑๐ ตา   ก็</p><p>เหมือนกัน. </p><p>         บทว่า  <strong>อากาเสปิ</strong>      มีความว่า    เล่นหมากเก็บในอากาศ    เหมือน</p><p>เล่นหมากรุกแถวละ ๘ ตา   และแถวละ  ๑๐  ตาฉะนั้น.</p><p>         บทว่า <strong>ปริหารปเถ</strong>   มีความว่า   ทำวงเวียนมีเส้นต่าง ๆ ลงบนพื้น</p><p>ดินแล้ว  เล่นวกวนไปตามเส้นวกวนในวงเวียนนั้น (เล่นชิงนาง).</p><p>         สองบทว่า   <strong>สนฺติกายปิ  กีฬนิติ</strong>     ได้แก่  เล่นกีฬาหมากไหวบ้าง.</p><p>อธิบายว่า     ตัวหมากรุกและหินกรวดเป็นต้นที่ทอดไว้รวมกัน    เอาเล็บ</p><p>เท่านั้นเขี่ยออก    และเขี่ยเข้าไม่ให้ไหว.     ถ้าว่า     ในลูกสกาตัวหมากรุก</p><p>หรือหินกรวดเหล่านั้นบางอย่างไหว  เป็นแพ้.</p><p>         บทว่า  <strong>ขลิกาย</strong>  ได้แก่ เล่นโยนห่วงบนกระดานสกา.</p><p>         บทว่า  <strong>ฆฏิกาย</strong>  มีความว่า  การเล่นกีฬาไม้หึ่ง  ท่านเรียกว่า  ฆฏิถา</p><p>เล่นด้วยกีฬาไม้หึ่งนั้น.   ความว่า   เที่ยวเอาไม้ยาวตีไม้สั้นเล่น.</p><p>         บทว่า  <strong>สลากหตฺเถน</strong>  มีความว่า  เล่นเอาพู่กันจุ่มด้วยน้ำครั่ง   น้ำ</p><p>ฝาง   หรือน้ำผสมแป้งแล้วถามว่า    จะเป็นรูปอะไร ?   จึงแต้มพู่กันนั้นลง</p><p>ที่พื้น   หรือที่ฝาผนังแสดงรูปช้างและรูปม้าเป็นต้น.</p><p>          บทว่า  <strong>อกฺเขน</strong>   แปลว่า   ลูกสกา.</p><p>         บทว่า  <strong>ปงฺกจิเรน</strong>  มีความว่า  หลอดใบไม้ ท่านเรียกว่า ปังกจิระ,</p><p>เล่นเป่าหลอดใบไม้นั้น.                                                          </p><p>          บทว่า  <strong>วงฺกเกน</strong>  ได้แก่ ไถเล็ก ๆ  เป็นเครื่องเล่นของพวกเด็กชาว</p><p>บ้าน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 645</p><p>         บทว่า <strong>โมกฺขจิกาย</strong>  มีความว่า  การเล่นหกคะเมน  ตีลังกา  ท่าน</p><p>เรียกว่า  <strong>โมกขจิกา.</strong>   อธิบายว่า   เล่นค้ำยันไม้บนอากาศ     หรือปักศรีษะ</p><p>ลงที่พื้นแล้วหมุนไปรอบ ๆ  ทั้งข้างล่างและข้างบน   (เล่นจับบาร์หรือปัก</p><p>ศีรษะลงจดฟื้นแล้วหกคะเมนตีลังกา).</p><p>         บทว่า <strong>จิงฺคุเลน</strong>    มีความว่า   กังหันที่หมุนไปโดยถูกลมพัด   ซึ่ง</p><p>กระทำด้วยใบตาลเป็นต้น   เรียกว่า  จิงคุลกะ,   เล่นด้วยกังหันนั้น. </p><p>         บทว่า <strong>ปตฺตาฬหเกน</strong>  มีความว่า กรวยใบไม้  เรียกว่า ปัตตาฬหกะ,</p><p>เล่นตวงทรายเป็นต้น  ด้วยกรวยใบไม้นั้น.</p><p>         บทว่า <strong>รถเกน</strong>  ได้แก่ รถน้อย   ๆ.</p><p>         บทว่า <strong>ธนุเกน</strong>  ได้แก่ ธนูน้อย ๆ.</p><p>        บทว่า <strong>อกฺขริกาย</strong>   มีความว่า   การเล่นทายอักษรที่อากาศ   หรือ</p><p>ที่หลัง  เรียกว่า  อักขริกา,  เล่นด้วยกีฬาทายอักษรนั้น. </p><p>         บทว่า  <strong>มเนสิกาย</strong>    มีความว่า    เล่นด้วยกีฬาทายความคิดทางใจ</p><p>ที่ท่านเรียกว่า  <strong>มเนสิกา.</strong></p><p>         บทว่า <strong>ยถาวชฺเชน</strong>  มีความว่า   การเล่นแสดงประกอบท่าทางของ</p><p>คนพิการ  มีคนตาบอด  คนกระจอก  และคนค่อมเป็นต้น ที่ท่านเรียกว่า</p><p>เล่นเลียนคนพิการ.     ภิกษุอัสสชิและปุนัพพสุกะเล่นด้วยกายเล่นเลียนคน</p><p>พิการ  เหมือนพวกชนชาวเวลัมพกเล่น  (ชนพวกเล่นกายกรรม) ฉะนั้น. </p><p>        สองบทว่า <strong>หตฺถิสฺมิมฺปิ   สิกฺขนฺติ</strong>   มีความว่า    ย่อมศึกษาศิลปะที่</p><p>ควรศึกษา  มีช้างเป็นนิมิต.  แม้ในศิลปะมีมาเป็นต้น   ก็มีนัยอย่างนี้ </p><p>        บทว่า  <strong>ธาวนฺติปิ</strong>  ได้แก่  วิ่งขับไปตามหลัง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 646</p><p>        บทว่า  <strong>อาธาวนฺติปิ</strong>     มีความว่า    วิ่งหันหน้าวกกลับมาตลอดระยะ</p><p>ทางที่ตนวิ่งไป (วิ่งเปี้ยวกัน).                                                       </p><p>        บทว่า <strong>นพฺพชฺณนฺติ</strong>   ได้แก่  ย่อมทำการปล้ำกัน. </p><p>        สองบทว่า <strong>นลาฏิกมฺปิ  เทนฺติ</strong>   มีความว่า   ย่อมแตะนิ้วที่หน้าผาก</p><p>ตนแล้ว  แตะที่หน้าผากของหญิงฟ้อนนั้น  พร้อมกับพูดว่า  ดีละ   ดีแล้ว</p><p>น้องหญิง ! </p><p>        สองบทว่า  <strong>วิวิธมฺปิ  อนาจาร</strong>  มีความว่า   ประพฤติอนาจารต่าง ๆ</p><p>มีกลองปากเป็นต้น  (ปี่พาทย์ปาก, ผิวปากเป็นต้น )    แม้อื่น ๆ ซึ่งไม่ได้</p><p>มาในพระบาลี.</p><p>                  <strong>[แก้อรรถตอนชาวกิฏาคีรีพบภิกษุอาคันตุกะ]</strong></p><p>        บทว่า <strong>ปาสาทิเกน</strong>   ได้แก่ อันนำมาซึ่งความเลื่อมใส   คือสมควร</p><p>เหมาะสมแก่สมณะ.</p><p>        บทว่า  <strong>อภิกฺกนฺเตน</strong>  คือ  มีการเดิน.</p><p>        บทว่า <strong>ปฏิกฺกนฺเตน</strong>  คือ  มีการถอยกลับ.</p><p>        บทว่า  <strong>อวโลกิเตน</strong>  คือ  การมองดูไปข้างหน้า.</p><p>        บทว่า  <strong>วิโลกิเตน</strong>  คือ   ดูข้างโน้นบ้างข้างนี้บ้าง.</p><p>        บทว่า  <strong>สมฺมิฺชิเตน</strong>  คือ  การคู้ข้ออวัยวะเข้า.</p><p>        บทว่า  <strong>ปสาริเตน</strong>  คือ  การเหยียดข้อเหล่านั้นนั่นแหละออก.   ใน</p><p>บททั้งปวงเป็นตติยาวิภัตติลงในอรรถบอกอิตถัมภูต.   มีคำอธิบายว่า  เป็นผู้</p><p>มีการเดินไปข้างหน้า   ถอยกลับ   เหลียวซ้าย   แลขวา   คู้เข้า   เหยียดออก</p><p>อันน่าเลื่อมใส  เพราะถูกควบคุมด้วยสติสัมปชัญญะ.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 647</p><p>        บทว่า <strong>โอกฺขิตฺตจกฺขุ</strong>  คือ  มีจักษุทอดลงเบื้องต่ำ.</p><p>        บทว่า <strong>อิริยาปถสมฺปนฺโน</strong>  มีความว่า  มีอิริยาบถเรียบร้อย  เพราะ</p><p>มีกิริยาก้าวไปข้างหน้าเป็นต้น    อันน่าเลื่อมใสนั้น. </p><p>        บทว่า <strong>กฺวาย</strong>   ตัดบทเป็น  <strong>โก อย</strong>  แปลว่า   ภิกษุนี้เป็นใคร่  ?</p><p>        บทว่า <strong>อพฬพโฬ  วิย</strong>  มีความว่า  ได้ยินว่า  ชนทั้งหลายเรียกคน</p><p>อ่อนแอว่า  <strong>อพฬ.</strong>    ก็คำกล่าวย้ำนี้   เป็นไปในอรรถว่า  อย่างยิ่ง,   เพราะ-</p><p>ฉะนั้น     จึงมีคำอธิบายว่า  เหมือนคนอ่อนแอเหลือเกิน.</p><p>        ด้วยบทว่า  <strong>มนฺทมนฺโท</strong>  ชาวบ้านย่อมแสดงคุณแท้ๆ โดยเป็นโทษ</p><p>อย่างนี้ว่า    เป็นผู้อ่อนแอนัก    คืออ่อนเปียกนัก    เพราะเป็นผู้มีอิริยาบถ</p><p>มีการก้าวเดินเป็นต้นไม่ปราดเปรียว.</p><p>         บทว่า <strong>ภากุฏิกภากุฏิโก   วิย</strong>    มีความว่า   เพราะท่านเป็นผู้มีจักษุ</p><p>ทอดลง ชาวบ้านจึงสำคัญพูดกันว่า  ภิกษุนี้ทำหน้าสยิ้ว  มีหน้านิ่วคิ้วขมวด</p><p>เที่ยวไปเหมือนคนโกรธ.</p><p>         บทว่า <strong>สณฺหา</strong>  คือ  เป็นผู้ละเอียด.   อธิบายว่า  เป็นผู้ฉลาดชักนำ</p><p>อุบายสกชนไปในฐานะอันควรอย่างนี้ว่า   แน่ะโยมหญิง   โยมชาย    พี่สาว</p><p>น้องสาว !   ท่านหาเป็นคนไม่มีพละกำลังเหมือนภิกษุรูปนี้ไม่.</p><p>         บทว่า <strong>สขิลา</strong>  ได้แก่ เป็นผู้ประกอบด้วยความเป็นผู้มีวาจานุ่มนวล.</p><p>         บทว่า <strong>สุขสภาสา</strong> นี้   เป็นคำแสดงเหตุแห่งคำก่อน.  จริงอยู่  ชน</p><p>ผู้มีการพูดจาอ่อนหวาน     เป็นสัมโมทนียกถา    ไม่หยาบคาย    เสนาะหู</p><p>ท่านเรียกว่า  ผู้มีวาจาไพเราะ    ด้วยเหตุนั้น   ชาวบ้านจึงกล่าวว่า (พระ-</p><p>ผู้เป็นเจ้าของพวกเรา)   เป็นผู้พูดไพเราะ    พูดอ่อนหวาน.    ก็ในคำนี้มี</p><p>อธิบายดังนี้ว่า     พระผู้เป็นเจ้าของพวกเรา   เห็นพวกอุบาสกอุบาสิกาแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 648</p><p>กล่าวสัมโมทนียกถาไพเราะ  เพราะฉะนั้น    ท่านจึงเป็นผู้พูดไพเราะ  อ่อน</p><p>หวาน  ไม่เป็นคนอ่อนแอและอ่อนเปียกเหมือนภิกษุนี้เลย.</p><p>         บทว่า  <strong>มิหิตปุพฺพงฺคมา</strong>  มีวิเคราะห์ว่า  ภิกษุเหล่านี้   มีการยิ้มแย้ม</p><p>เป็นไปก่อนพูด;  เพราะเหตุนั้น  จึงชื่อว่า    ผู้มีการยิ้มแย้มเป็นเบื้องหน้า</p><p>ความว่า   ภิกษุเหล่านั้นยิ้มแย้มก่อนจึงพูดภายหลัง.</p><p>         บทว่า   <strong>เอหิสฺวาคตวาทิโน</strong>    มีความว่า     เห็นอุบาสกแล้วมักพูด</p><p>อย่างนั้นว่า  มาเถิด  ท่านมาดีแล้ว    หาเป็นคนมีหน้าสยิ้ว   เพราะเป็นคนมี</p><p>หน้านิ่วคิ้วขมวดเหมือนภิกษุนี้ไม่.     พวกชาวกิฏาคีรีชนบท    ครั้นแสดง</p><p>ความเป็นผู้มีหน้าไม่สยิ้ว     เพราะเป็นผู้มีปกติยิ้มแย้มก่อนเป็นต้น      โดย</p><p>อรรถอย่างนี้แล้ว    เมื่อจะแสดงแม้โดยสรุปอีก    จึงได้กล่าวว่า    มีหน้าไม่</p><p>สยิ้ว  มีหน้าชื่นบาน  มักพูดก่อน.</p><p>         อีกอย่างหนึ่ง  ผู้ศึกษาพึงทราบว่า  ทั้ง ๓ บท  มีบทว่า อภากุฏิกา</p><p>เป็นต้นนี้   แสดงความไม่มีแห่งอาการแม้ทั้ง ๓   โดยมาสับลำดับกัน</p><p>         คือ  อย่างไร  ?   คือ  บรรดาบททั้ง ๓ มีบทว่า อภากุฏิกา  เป็นต้น</p><p>นั่น  ด้วยบทว่า <strong>อภากุฏิกา</strong> นี้  ท่านแสดงความไม่มีอาการสยิ้วหน้าสยิ้วตา</p><p>         ด้วยบทว่า  <strong>อุตฺตานมุขา</strong>   นี้    ท่านแสดงความไม่มีแห่งอาการอ่อนแอ</p><p>และอ่อนเปียก.    ก็ภิกษุเหล่าใด   เป็นผู้หน้าเบิกบานด้วยการลืมตาทั้งสอง</p><p>มองดู.  ภิกษุเหล่านั้น  ชื่อว่าไม่เป็นคนอ่อนแอและอ่อนเปียก.</p><p>         ด้วยบทว่า <strong>ปุพฺพภาสิโน</strong>  นี้     ท่านแสดงความไม่มีแห่งอาการอ่อน</p><p>แอและอ่อนเปียก.    ก็ภิกษุเหล่าใด   ย่อมทักทายก่อนว่า   แน่ะโยมหญิง !</p><p>โยมชาย !  ดังนี้     เพราะเป็นผู้ฉลาดในการโอภาปราศรัย,    ภิกษุเหล่านั้น</p><p>หาเป็นผู้ไม่มีพละกำลังไม่  ฉะนี้แล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 649</p><p>                      <strong>[อุบาสกนิมนต์ภิกษุอาคันตุกะไปยังเรือน]</strong></p><p>         บทว่า  <strong>เอหิ ภนฺเต  ฆร  คมิสฺสาม</strong>  มีความว่า   ได้ยินว่า   อุบาสก </p><p>นั้น  เมื่อภิกษุกล่าวตอบว่า   ท่านผู้มีอายุ !     อาตมายังไม่ได้บิณฑบาตเลย</p><p>ดังนี้   จึงกล่าวว่า  พวกภิกษุนั่นแหละ  ทำให้ท่านไม่ได้บิณฑบาตนั่น  ถึง</p><p>แม้ท่านจะเที่ยวไปจนทั่วหมู่บ้าน   ก็จักไม่ได้เลย    ประสงค์จะถวายบิณฑ- </p><p>บาต  จึงกล่าวว่า  มาเถิด  ขอรับ !   พวกเราจักไปเรือนด้วยกัน.     </p><p>          ถามว่า   ก็วาจานี้   เป็นวิญญัตติวาจา   หรือไม่เป็น  ?</p><p>          ตอบว่า   ไม่เป็น.    ธรรมดาปัญหาที่เขาถามแล้วนี้     ควรจะตอบ.</p><p>เพราะฉะนั้น    ถ้าแม้นว่าในทุกวันนี้     ใคร ๆ ถามภิกษุผู้เข้าไปสู่ละแวก</p><p>บ้านในเวลาเช้าก็ดี     ในเวลาเย็นก็ดี   ว่า    ท่านเที่ยวไปทำไม    ขอรับ !</p><p>การที่ภิกษุบอกความประสงค์ที่ตนเที่ยวไปแล้ว     เมื่อเขาถามว่า    ได้แล้ว</p><p>หรือยังไม่ได้  ถ้ายังไม่ได้ก็บอกว่า   ยังไม่ได้  แล้วรับเอาสิ่งของที่เขาถวาย</p><p>ควรอยู่.</p><p>         บทว่า   <strong>หุฏฺโ</strong>    มีความว่า  ไม่ได้ทรุดโทรมลง   ด้วยการยังความ</p><p>เลื่อมใสเป็นต้นให้พินาศไป,     แต่ทรุดโทรมลง    ด้วยอำนาจแห่งบุคคล</p><p>ผู้โทรม.</p><p>         ทานทั้งหลายนั่นแล  ท่านเรียกว่า  <strong>ทานบถ.</strong>  อีกอย่างหนึ่ง    ทาน</p><p>ประจำ  ท่านเรียกว่า  ทานบถ   มีคำอธิบายว่า  ทานวัตร.</p><p>         บทว่า  <strong>อุปจฺฉินฺนานิ</strong>  ได้แก่ ถูกพวกทายกตัดขาดแล้ว.     อธิบายว่า</p><p>บัดนี้พวกทายกเหล่านั้น  ไม่ถวายทานนั้น.</p><p>         บทว่า   <strong>ริญฺจนฺติ</strong>  มีความว่า   พวกภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก   เป็นผู้แยก</p><p>กันอยู่   คือกระจายกันอยู่ ,  มีคำอธิบายว่า  ย่อมพากันหลีกหนีไป.</p><p>          </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 650</p><p>         บทว่า  <strong>สณฺฐเหยฺย</strong>    มีความว่า  พึงดำรงอยู่โดยชอบ   คือพึงเป็นที่</p><p>พำนักของเหล่าภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก. </p><p>         ภิกษุนั้นรับสาสน์ของอุบาสกผู้มีศรัทธามีความเลื่อมใส     ด้วยคำว่า</p><p><strong>เอวมาวุโส</strong> ดังนี้แล.  ได้ยินว่า   การนำข่าวสาสน์ที่เป็นกัปปิยะเห็นปานนี้ </p><p>ไป   ย่อมควร.    เพราะฉะนั้น    ภิกษุไม่พึงทำความรังเกียจในข่าวสาสน์</p><p>ทั้งหลายเช่นนี้ว่า  ขอท่านจงถวายบังคมพระบาทยุคลของพระผู้มีพระภาค-</p><p>เจ้าตามคำของเรา  ดังนี้   ก็ดี   ว่า    ขอท่านจงไหว้พระเจดีย์    พระปฏิมา        </p><p>ต้นโพธิ์     พระสังฆเถระ  ดังนี้  ก็ดี  ว่า    ท่านจงทำการบูชาด้วยของหอม</p><p>การบูชาด้วยดอกไม้ที่พระเจดีย์   ดังนี้    ก็ดี  ว่า  ขอท่านจงนิมนต์ให้ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายประชุมกัน,   พวกเราจักถวายทาน  จักฟังธรรม ดังนี้  ก็ดี   ข่าว</p><p> สาสน์เหล่านี้ เป็นกัปปิยสาสน์  ไม่เกี่ยวด้วยคิหิกรรมของพวกคฤหัสถ์  ด้วย</p><p>ประการฉะนี้แล.</p><p>        คำว่า  <strong>กุโต จ  ตฺว  ภกฺขุ  อาคจนฺฉติ</strong>  มีความว่า    ภิกษุนั้นนั่งอยู่แล้ว</p><p>ไม่ใช่กำลังมา.    แต่โดยอรรถภิกษุนั้นเป็นผู้มาแล้ว.     แม้เมื่อเป็นอย่างนี้</p><p>คำปัจจุบันกาลในอรรถอดีตที่ใกล้ต่อปัจจุบันกาล  ย่อมมีได้ ;  เพราะฉะนั้น</p><p>จึงไม่มีความผิด.  แม้ในคำว่า  <strong>ตโต  อห  ภควา  อาคจฺฉามิ</strong>  นี้  ในสุดท้าย</p><p>ก็มีนัยนี้เหมือนกัน.</p><p>          <strong>[ทรงรับสั่งให้ลงปัพพาชนียกรรมพวกภิกษุฉัพพัคคีย์]</strong></p><p>       ในคำว่า <strong>ปม  อสฺสชิปุนพฺพสุกา  ภิกฺขู โจเทตพฺพา</strong> นี้  มีวินิจฉัย </p><p>ดังต่อไปนี้ว่า     พระอัสสชิและปุนัพพสุกะ      อันสงฆ์พึงให้ทำโอกาสว่า</p><p>พวกผมต้องการจะพูดกะพวกท่าน   แล้วพึงโจทด้วยวัตถุและอาบัติ,   ครั้น  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 651</p><p>โจทแล้วพึงให้ระลึกถึงอาบัติที่พวกเธอยังระลึกไม่ได้.   ถ้าพวกเธอปฏิญญา</p><p>วัตถุและอาบัติ  หรือปฏิญญาเฉพาะอาบัติ   ไม่ปฏิญญาวัตถุ   พึงยกอาบัติ</p><p>ขึ้นปรับ.    ถ้าปฏิญญาเฉพาะวัตถุ   ไม่ปฏิญญาอาบัติ   แม้ในการปฏิญญา</p><p>อย่างนั้น   ก็พึงยกอาบัติขึ้นทีเดียวว่า   เป็นอาบัติชื่อนี้     ในเพราะวัตถุนี้. </p><p>ถ้าพวกเธอไม่ปฏิญญาทั้งวัตถุ     ไม่ปฏิญญาทั้งอาบัติ    ไม่พึงยกอาบัติขึ้น</p><p>ปรับ.             </p><p>          ก็พระผู้มีพระภาคเจ้า  ทรงปรับอาบัติตามปฏิญญาแล้ว    เมื่อจะทรง</p><p>แสดงว่า  สงฆ์พึงลงปัพพาชนียกรรมอย่างนี้  จึงตรัสคำมีอาทิว่า <strong>พฺยตฺเตน</strong></p><p><strong>ภิกฺขุนา</strong> ดังนี้.      คำนั้น   ตื้นทั้งนั้น.  ก็ภิกษุผู้ถูกสงฆ์ลงปัพพาชนียกรรม</p><p>อย่างนี้แล้ว     ไม่ควรอยู่ในวัดที่ตนเคยอยู่    หรือในบ้านที่ตนทำกุลทูสก-</p><p>กรรม.     เมื่อจะอยู่ในวัดนั้น    ไม่พึงเที่ยวไปบิณฑบาตในบ้านใกล้เคียง.</p><p>แม้จะอยู่ในวัดใกล้เคียง      ก็ไม่ควรเที่ยวไปบิณฑบาตในบ้านนั้น.     แต่</p><p>พระอุปติสสเถระ    ถูกพวกอันเตวาสิกค้านว่า   ท่านขอรับ  !   ธรรมดาว่า</p><p>นครใหญ่มีประมาณถึง  ๑๒ โยชน์   ดังนี้แล้ว   จึงกล่าวว่า     ภิกษุทำกุล-</p><p>ทูสกกรรมในถนนใด,   ท่านห้ามแต่ถนนนั้น.    ลำดับนั้น   ท่านถูกพวก</p><p>อันเตวาสิกค้านเอาว่า    แม้ถนนก็ใหญ่    มีประมาณเท่านครเที่ยว     แล้ว</p><p>จึงกล่าวว่า    ภิกษุกระทำกุลทูสกกรรมในลำดับเรือนแถวใด     ท่านห้าม</p><p>ลำดับ เรือนแถวนั้น     ดังนี้.     ท่านถูกพวกอันเตวาสิกค้านอีกว่า   แม้ลำดับ</p><p>เรือน   ก็มีขนาดเท่าถนนทีเดียว   จึงกล่าวว่า   ท่านห้าม ๗ หลังคาเรือน</p><p>ข้างโน้นและข้างนี้.      ก็คำทั้งหมดนั้น       เป็นเพียงมโนรถของพระเถระ</p><p>เท่านั้น.   ถ้าแม้นวัดใหญ่มีขนาด  ๓ โยชน์เป็นอย่างสูง  และนครโตขนาด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 652</p><p>๑๒ โยชน์เป็นอย่างยิ่ง    ภิกษุผู้ทำกุลทูสกกรรม    จะอยู่ในวัดจะเที่ยวไป</p><p>ในนคร (นั้น )  ไม่ได้เลย  ฉะนั้นแล.</p><p>          ข้อว่า  <strong>เต  สงฺเฆน  ปพฺพาชนียกมฺมกตา</strong>   มีความว่า  ถามว่า สงฆ์</p><p>ได้กระทำกรรมแก่พวกภิกษุอัสสชิและปุนพัพสุกะนั้น  อย่างไร ?</p><p>         ตอบว่า   สงฆ์ไม่ได้ไปข่มขี่กระทำกรรมเลย,    โดยที่แท้   เมื่อพวก</p><p>ตระกูลอาราธนา   นิมนต์มาแล้ว   กระทำภัตเพื่อสงฆ์  พระเถระทั้งหลาย</p><p>ในที่นั้น ๆ  แสดงข้อปฏิบัติของสมณะ     ให้พวกมนุษย์เข้าใจว่า    นี้เป็น</p><p>สมณะ    นี้ไม่ใช่สมณะ  แล้วให้ภิกษุ ๑ รูป  ๒ รูป    เข้าสู่สีมาแล้ว   ได้</p><p>กระทำปัพพาชนียกรรมแมแก่พวกภิกษุทั้งหมด  โดยอุบายนี้นั่นแล.</p><p>         ก็เมื่อภิกษุผู้ถูกสงฆ์ลงปัพพาชนียกรรมอย่างนี้แล้ว  บำเพ็ญวัตร ๑๘</p><p>ประการให้บริบูรณ์ขออยู่   กรรมอันสงฆ์พึงระงับ.   และแม้ภิกษุผู้มีกรรม</p><p>ระงับแล้วนั่น    ตนทำกุลทูสกกรรมไว้ในตระกูลเหล่าใดในครั้งก่อน   ไม่</p><p>ควรรับปัจจัยจากตระกูลเหล่านั้น.     แม้บรรลุความสิ้นไปแห่งอาสวะแล้วก็</p><p>ไม่ควรรับ,  ปัจจัยเหล่านั้น  จัดเป็นของไม่สมควรแท้.</p><p>        เมื่อภิกษุถูกทายกถามว่า  ทำไม  ท่านจึงไม่รับ ?   ตอบว่า  เพราะ</p><p>ได้กระทำไว้อย่างนี้เมื่อก่อน  ดังนี้,  ถ้าพวกชาวบ้านกล่าวว่า  พวกกระผม</p><p>ไม่ถวายด้วยเหตุอย่างนั้น,   ถวายเพราะท่านมีศีลในบัดนี้   (ต่างหาก) ดังนี้</p><p>ควรรับได้.    กุลทูสกกรรม   เป็นกรรมอันภิกษุผู้กระทำเฉพาะในสถานที่</p><p>ให้ทานตามปกติ,     จะรับทานตามปกติจากสถานที่นั้นนั่นแล     ควรอยู่.</p><p>ทานที่ทายกถวายเพิ่มเติม  ไม่ควรรับ.</p><p>        บทว่า  <strong>น  สมฺมา  วตฺตนฺติ</strong>  มีความว่า  ก็พวกภิกษุอัสสชิปุนัพพสุกะ</p><p>เหล่านั้นย่อมไม่ประพฤติโดยชอบ  ในวัตร  ๑๘ ประการ.</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 653</p><p>        ข้อว่า  <strong>น โลม ปาเตนฺติ</strong>     มีความว่า  ชื่อว่า  เป็นผู้ไม่หายเย่อหยิ่ง</p><p>เพราะไม่ปฏิบัติตามข้อปฏิบัติอันสมควร. </p><p>          ข้อว่า  <strong>น  เนตฺถาร  วตฺตนฺติ</strong>   มีความว่า  ย่อมไม่ปฏิบัติตามทางเป็น</p><p>เครื่องช่วยถอนตนเอง.</p><p>        ข้อว่า  <strong>ภิกขู  น  ขมาเปนฺติ</strong>     มีความว่า     ย่อมไม่กระทำให้ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายอดโทษอย่างนี้ว่า  พวกกระผมกระทำผิด   ขอรับ !    แต่พวกกระผม</p><p>จะไม่กระทำเช่นนี้อีก,  ขอท่านทั้งหลายจงอดโทษแก่พวกกระทำเถิด.</p><p>        บทว่า <strong>อกฺโกสนฺติ</strong>  คือ  ย่อมด่าการกสงฆ์  ด้วยอักโกสวัตถุ  ๑๐.</p><p>        บทว่า <strong>ปริภาสนฺติ</strong>  คือ  ย่อมแสดงภัยแก่ภิกษุเหล่านั้น.</p><p>        ข้อว่า <strong>ฉนฺทคามิตา  ฯ เป ฯ  ภยคามิตา  ปาเปนฺติ</strong>   มีความว่า  ย่อม</p><p>ให้ถึง    คือ ประกอบด้วย  ความลำเอียงเพราะรักใคร่กันบ้าง  ฯลฯ    ด้วย</p><p>ความลำเอียงเพราะกลัวบ้าง   อย่างนี้ว่า  ภิกษุเหล่านี้   เป็นผู้มีความลำเอียง</p><p>เพราะรัก   ฯ ล ฯ   และมีความลำเอียงเพราะกลัว.</p><p>        บทว่า <strong>ปกฺกมนฺติ</strong>     มีความว่า บรรดาสมณะ  ๕๐๐ ซึ่งเป็นบริวาร</p><p> ของพระอัสสชิและพระปุนัพพสุกะนั้น    บางพวกก็หลีกไปสู่ทิศ.</p><p>        บทว่า  <strong>วิพฺภมนฺติ</strong>   คือ บางพวกก็สึกเป็นคฤหัสถ์.</p><p>        ในคำว่า  <strong>กถ  หิ  นาม  อสฺสสชิปุนพฺพสุกา</strong>   นี้    ท่านเรียกภิกษุแม้</p><p>ทั้งหมดว่า     อสัสชิปุนัพพสุกะ       ด้วยอำนาจแห่งภิกษุทั้งสองรูปผู้เป็น</p><p>หัวหน้า.            </p><p>            <strong>[อรรถาธิบายกุลทูสกรรมมีการให้ดอกไม้เป็นต้น]</strong></p><p>         ในคำว่า <strong>คาม</strong>    นี้      แม้นครท่านยึดเอาด้วยคามศัพท์เหมือนกัน.</p><p>ด้วยเหตุนั้น     ในบทภาชนะแห่งบทนั้น      ท่านจึงกล่าวว่า  บ้านก็ดี  นิคม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 654</p><p>ก็ดี  นครก็ดี  ชื่อว่า  คามและนิคม.    บรรดาบ้านเป็นต้นนั้น   หมู่บ้านที่</p><p>ไม่มีกำแพงเป็นเครื่องล้อม  มีร้านตลาด  พึงทราบว่า  <strong>นิคม.</strong></p><p>         ภิกษุใดประทุษร้ายซึ่งตระกูลทั้งหลาย;    เหตุนั้น   ภิกษุนั้น  ชื่อว่า</p><p>กุลทูสกะ.    และเมื่อจะประทุษร้าย   ไม่ใช่ประทุษร้ายด้วยของเสีย   มีของ</p><p>ไม่สะอาด  และเปียกตมเป็นต้น  โดยที่แท้ย่อมทำความเลื่อมใสของตระกูล</p><p>ทั้งหลายนั้นให้พินาศไป   ด้วยข้อปฏิบัติชั่วของตน,   ด้วยเหตุนั้นแล  ใน</p><p>บทภาชนะแห่งบทนั้น  ท่านจึงกล่าวว่า <strong>ปุปฺเผน  วา</strong>  เป็นต้น.</p><p>        พึงทราบวินิจฉัยในบทว่า <strong>ปุปฺผทาเนน</strong> เป็นต้นนั้นดังนี้:-</p><p>         ภิกษุใดนำไปให้เองก็ดี   ให้นำไปให้ก็ดี  เรียกมาให้เองก็ดี  ให้เรียก</p><p>มาให้ก็ดี     หรือว่าให้ดอกไม้ที่เป็นของตน    อย่างใดอย่างหนึ่งแก่บุคคล</p><p>ทั้งหลายที่เข้าไปหาเอง   เพื่อประโยชน์แก่การสงเคราะห์ตระกูล,   ภิกษุนั้น</p><p>ต้องทุกกฏ.  ให้ดอกไม้ของคนอื่น  ก็เป็นทุกกฏเหมือนกัน.  ให้ด้วยไถยจิต</p><p>พระวินัยธรพึงปรับตามราคาสิ่งของ.    แม้ในของสงฆ์ก็มีนัยอย่างนี้เหมือน</p><p>กัน.     ส่วนความแปลกกัน  ดังต่อไปนี้    เป็นถุลลัจจัยแก่ภิกษุผู้ให้ดอกไม้</p><p>ที่เขากำหนดไว้  เพื่อประโยชน์แก่เสนาสนะ  โดยถือว่าตนเป็นใหญ่.</p><p>         ถามว่า  ชื่อว่า  ดอกไม้   ควรให้แก่ใคร   ไม่ให้แก่ใคร   ? </p><p>        ตอบว่า  เมื่อจะให้แก่มารดาบิดาก่อน    นำไปให้เองก็ดี    ให้นำไป</p><p>ให้ก็ดี   เรียกมาให้เองก็ดี   ให้เรียกมาให้ก็ดี  ควรทั้งนั้น.   สำหรับญาติที่</p><p>เหลือ  ให้เรียกมาให้เท่านั้นจึงควร.  ก็แลการให้ดอกไม้นั้น.  เพื่อประโยชน์</p><p>แก่การบูชาพระรัตนตรัยจึงควร.      แต่จะให้ดอกไม้แม้แก่ใคร ๆ     เพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่การประดับ      หรือเพื่อประโยชน์แก่การบูชาศิวลึงค์เป็นต้น</p><p>ไม่ควร.   และเมื่อจะให้นำไปให้แก่มารดาบิดา   ควรใช้สามเณรผู้เป็นญาติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 655</p><p>เท่านั้นให้นำไปให้.    สามเณรผู้มิใช่ญาตินอกนั้น    ถ้าปรารถนาจะนำไป</p><p>เองเท่านั้น    จึงควรให้นำไป.   ภิกษุผู้แจกดอกไม้ที่ได้รับสมมติ  จะให้ส่วน</p><p>กึ่งหนึ่งแก่พวกสามเณรผู้มาถึงในเวลาแจกก็ควร. </p><p>        ในกุรุนทีท่านกล่าวว่า ควรให้ครึ่งส่วนแก่คฤหัสถ์ที่มาถึง,  ในมหา-</p><p>ปัจจรีกล่าวว่า    ควรให้แต่น้อย.    ภิกษุผู้ไม่ได้รับสมมติควรอปโลกน์ให้ </p><p>พวกสามเณรผู้มีความเคารพในอาจารย์และอุปัชฌายะ     ได้นำดอกไม้เป็น</p><p>อันมากมากองไว้.  พระเถระทั้งหลายให้เเก่พวกสัทธิวิหาริกเป็นต้น   หรือ</p><p>แก่พวกอุบาสกผู้มาถึงแต่แช้าตรู่      ด้วยกล่าวว่า     เธอจงถือเอาดอกไม้นี้</p><p>เธอจงถือเอาดอกไม้นี้,   ไม่จัดว่าเป็นการให้ดอกไม้.  พวกภิกษุผู้ถือเอาไป</p><p>ด้วยคิดว่า   พวกเราจักบูชาพระเจดีย์ก็ดี   กำลังทำการบูชาก็ดี    ให้แก่พวก</p><p>คฤหัสถ์ผู้มาถึงในที่นั้น ๆ        เพื่อประโยชน์แก่การบูชาพระเจดีย์.    แม้การ</p><p>ให้นี้       ก็ไม่จัดว่าเป็นการให้ดอกไม้     แม้เห็นพวกอุบาสกกำลังบูชาด้วย</p><p>ดอกรักเป็นต้น     แล้วกล่าวว่า  อุบาสกทั้งหลาย !    ดอกกรรณิการ์เป็นต้น</p><p>ที่วัดมี,    พวกท่านจงไปเก็บดอกกรรณิการ์เป็นต้นมาบูชาเถิด   ดังนี้    ก็</p><p>ควร.</p><p>         พวกชาวบ้านถามภิกษุทั้งหลายผู้ทำการบูชาด้วยดอกไม้   แล้วเข้าไป</p><p>ยังบ้านค่อนข้างสายว่า  เพราะเหตุไร  ขอรับ !   พวกท่านจึงเข้ามาสายนัก ?</p><p>พวกภิกษุตอบว่า    ที่วัดมีดอกไม้มาก,     พวกเราได้ทำการบูชา (ก่อนเข้า</p><p>มา).   พวกชาวบ้านรู้ว่า  ได้ทราบว่าที่วัดมีดอกไม้มาก  วันรุ่งขึ้นจึงถือเอา</p><p>ของเคี้ยวของฉันเป็นอันมากไปสู่วัด    กระทำการบูชาด้วยดอกไม้และถวาย</p><p>ทาน,  การพูดนั่นก็ควร. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 656</p><p>        พวกชาวบ้านขอวาระดอกไม้ว่า   ท่านขอรับ !   พวกกระผมจักบูชา</p><p>ณ วันชื่อโน้น   แล้วมาในวันที่อนุญาต.   และพวกสามเณรได้เก็บดอกไม้</p><p>ไว้แต่เช้าตรู่.  พวกชาวบ้านเมื่อไม่เห็นดอกไม้เป็นต้น    จึงพูดว่า ดอกไม้</p><p>อยู่ที่ไหน  ขอรับ !    พระเถระทั้งหลายตอบว่า   พวกสามเณรเก็บไว้,  ก็</p><p>พวกท่านจงไปบูชากันเถิด, สงฆ์จักบูชาในวันอื่น.  พวกชาวบ้านเหล่านั้น</p><p>พากันบูชา  ถวายทานแล้วไป,  การพูดอย่างนั้น  ก็ควร.</p><p>         แต่ในมหาปัจจรีและกุรุนที    ท่านกล่าวว่า    พระเถระทั้งหลายย่อม</p><p>ไม่ได้เพื่อจะใช้ให้พวกสามเณรให้,   ถ้าพวกสามเณรให้ดอกไม้เหล่านั้นแก่</p><p>พวกชาวบ้านเหล่านั้นเสียเองนั่นแล,   การให้นั่น   สมควร,   แต่พระเถระ</p><p>ทั้งหลาย   ควรกล่าวคำเพียงเท่านี้ว่า   พวกสามเณรเก็บดอกไม้เหล่านี้ไว้.</p><p>         แต่ถ้าว่า   พวกชาวบ้านขอวาระดอกไม้แล้ว  เมื่อพวกสามเณรไม่ได้</p><p>เก็บดอกไม้ไว้     ถือเอายาคูและภัตเป็นต้นมาแล้วกล่าวว่า     ท่านทั้งหลาย</p><p>จงให้สามเณรทั้งหลายเก็บให้       การใช้ให้พวกสามเณรผู้เป็นญาติเท่านั้น</p><p>เก็บให้  จึงควร.    พระเถระทั้งหลายยกพวกสานเณรที่มิใช่ญาติขึ้นวางบน</p><p>กิ่งไม้.   พวกสามเณรไม่ควรลงแล้วหนีไปเสีย,   ควรเก็บให้.</p><p>        ในมหาปัจจรีและกุรุนทีกล่าวว่า      ก็ถ้าว่าพระธรรมกถึกบางรูปจะ</p><p>กล่าวว่า   อุบาสกและอุบาสิกาทั้งหลาย    ดอกไม้ที่วัดมีมาก,    พวกท่านจง</p><p>ถือเอายาคูและภัตเป็นต้น       ไปทำการบูชาด้วยดอกไม้เถิด,      ยาคูและภัต </p><p>เป็นต้นนั้น      ย่อมไม่สมควรแก่พระธรรมกถึกนั้นเท่านั้น.      แต่ในมหา-</p><p>อรรถกถา  ท่านกล่าวไว้โดยไม่แปลกกันว่า   ยาคูและภัต เป็นต้นนั้น    เป็น</p><p>อกัปปิยะ  ไม่สมควร.    </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 657</p><p>        แม้ผลไม้ที่เป็นของของตน  จะให้แก่มารดาบิดาและพวกญาติที่เหลือ </p><p>ย่อมควร    โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.    แต่เมื่อภิกษุผู้ให้   เพื่อประโยชน์</p><p>แก่การสงเคราะห์ตระกูล    พึงทราบว่าเป็นทุกกฏเป็นต้น     ในเพราะผลไม้</p><p>ของตน  ของคนอื่น    ของสงฆ์      และของที่เขากำหนดไว้เพื่อประโยชน์</p><p>แก่เสนาสนะ    โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.   เฉพาะผลไม้ที่เป็นของของตน</p><p>จะให้แก่พวกคนไข้   หรือแก่พวกอิสรชนผู้มาถึงซึ่งหมดเสบียงลง  ก็ควร.</p><p>ไม่จัดเป็นการให้ผลไม้.    แม้ภิกษุผู้แจกผลไม้ที่สงฆ์สมมติ    จะให้กึ่งส่วน</p><p>แก่พวกชาวบ้านผู้มาถึงในเวลาแจกผลไม้แก่สงฆ์  ก็ควร.  ผู้ไม่ได้รับสมมติ</p><p>ควรอปโลกน์ให้.</p><p>        แม้ในสังฆาราม  สงฆ์ก็ควรทำกติกาไว้  ด้วยการกำหนดผลไม้หรือ</p><p>ด้วยการกำหนดต้นไม้    เมื่อพวกคนไข้หรือพวกคนอื่นขอผลไม้    จากผล</p><p>หรือจากต้นไม้ที่กำหนดไว้นั้น     พึงให้ผลไม้ ๔-๕ ผล    หรือพึงแสดง</p><p>ต้นไม้  ตามที่กำหนดไว้ว่า   พวกเธอถือเอาจากต้นนี้ได้  แต่ไม่ควรพูดว่า</p><p>ผลไม้ที่ต้นนี้ดี,  พวกเธอจงถือเอาจากต้นนี้. </p><p>        พึงทราบวินิจฉัย   ในบทว่า <strong>จุณฺเณน</strong>  นี้  ดังต่อไปนี้:-</p><p>        ภิกษุให้จุรณสน    หรือน้ำฝาดอย่างอื่นของของตนเพื่อประโยชน์แก่</p><p>การสงเคราะห์ตระกูล  เป็นทุกกฏ.    แม้ในของของตนอื่นเป็นต้น    ก็พึง</p><p>ทราบวินิจฉัยโดยนัยดังกล่าวมาแล้ว.      ส่วนความแปลกกันดังต่อไปนี้:-</p><p>ในจุรณวิสัยนี้     เปลือกไม้แม้ที่สงฆ์รักษาและสงวนไว้   ก็จัดเป็นครุภัณฑ์</p><p>แท้.  แม้ในพวกดินเหนียว  ไม้ชำระฟัน  และไม้ไผ่  บัณฑิตรู้จักของที่ควร</p><p>เป็นครุภัณฑ์แล้ว    พึงทราบวินิจฉัยดังกล่าวแล้วในจุรณนั่นแล.    แต่การ</p><p>ให้ใบไม้  ไม่มาในบาลีนี้.    แม้การให้ใบไม้นั้น ก็พึงทราบโดยนัยดังกล่าว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 658</p><p>แล้วเหมือนกัน.     ข้าพเจ้าจักพรรณนาการให้ใบไม้ทั้งหมด    โดยพิสดาร</p><p>ในการวินิจฉัยครุภัณฑ์  แม้ข้างหน้า.</p><p>         เวชกรรมวิธี  ในบทว่า  <strong>เวชฺชกาย  วา</strong> นี้   บัณฑิตพึงทราบโดยนัย</p><p>ที่กล่าวไว้เเล้วในตติยปาราชิกวรรณนานั่นแล.</p><p>         กรรม  คือ  การงานของทูต  และการส่งข่าวสาสน์ของพวกคฤหัสถ์</p><p>ท่านเรียกว่า <strong>ชังฆเปสนียะ</strong>    ในคำว่า   <strong>ชงฺฆเปสนิเกน</strong>   นี้,   ข้อนั้น   อัน</p><p>ภิกษุไม่ควรกระทำ.  ด้วยว่าเมื่อภิกษุรับข่าวสาสน์ของพวกคฤหัสถ์แล้วเดิน</p><p>ไป  เป็นทุกกฏ   ทุก ๆ ย่างเท้า.   แม้เมื่อฉันโภชนะที่อาศัยกรรมนั้นได้มา</p><p>ก็เป็นทุกกฏ    ทุก ๆ คำกลืน.    แม้เมื่อไม่รับข่าวสาสน์แต่แรก    ภายหลัง</p><p>ตกลงใจว่า   บัดนี้   นี้คือบ้านนั้น    เอาละ  เราจักแจ้งข่าวสาสน์นั้น   แล้ว</p><p>แวะออกจากทาง  ก็เป็นทุกกฎ  ทุก ๆ ย่างเท้า.   เมื่อฉันโภชนะที่บอกข่าว</p><p>สาสน์ได้มา    เป็นทุกกฏโดยนัยก่อนเหมือนกัน.    แต่ภิกษุไม่รับข่าวสาสน์</p><p>มา  เมื่อถูกคฤหัสถ์ถามว่า  ท่านขอรับ !  อันผู้มีชื่อนี้  ในบ้านนั้น   มีข่าว</p><p>คราวเป็นอย่างไร !  ดังนี้      จะบอกก็ควร.    ในปัญหาที่เขาถาม    ไม่มี</p><p>โทษ.</p><p>       แต่จะส่งข่าวสาสน์ของพวกสหธรรมิก ๕     ของมารดาบิดา     คน</p><p>ปัณฑุปลาส    และไวยาจักรของตนควรอยู่.    และภิกษุจะส่งข่าวสาสน์ที่</p><p>สมควร  มีประการดังกล่าวแล้วในก่อน  ของพวกคฤหัสถ์ควรอยู่.  เพราะ</p><p>ข่าวสาสน์ที่สมควรนี้     ย่อมไม่ชื่อว่าเป็นกรรม    คือ การเดินข่าว.   ก็แล</p><p>ปัจจัยที่เกิดขึ้นจากกุลทูสกกรรม ๘ อย่างนี้     ย่อมไม่สมควรแก่สหธรรมิก</p><p>ทั้ง ๕      เป็นเช่นกับปัจจัยที่เกิดขึ้นจากการอวดอุตริมนุสธรรมอันไม่เป็น</p><p>จริง   และการซื้อขายด้วยรูปิยะทีเดียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 659</p><p>        ภิกษุนั้น  มีความประพฤติลามก;   เพราะเหตุนั้น  จึงชื่อว่า ปาป-</p><p>สมาจาร.  ก็เพราะปาปสมาจาร   มีการปลูกต้นไม้ดอกเป็นต้น  อันพระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าทรงประสงค์เอาแล้วในสิกขาบทนี้;  ฉะนั้น   พระองค์จึงตรัส</p><p>ไว้ในบทภาชนะแห่งบทว่า ปาปสมาจาร นี้   โดยนัยเป็นต้นว่า <strong>มาลาวจฺฉ</strong></p><p><strong>โรเปนฺติปิ</strong>   ดังนี้. </p><p>        บทว่า  <strong>ติโรกฺขา</strong>   แปลว่า  ลับหลัง.</p><p>        ก็คำว่า <strong>กุลานิ</strong>  นี้   ในคำว่า  <strong>กุลานิ  จ  เตน  ทุฏานิ</strong>  นี้ เป็นเพียง</p><p>โวหาร,  แต่โดยความหมาย  พวกชาวบ้านถูกภิกษุนั้นประทุษร้าย;  ฉะนั้น</p><p>ในบทภาชนะแห่งบทว่า  <strong>กุลานิ  จ  เตน    ทุฏฺานิ</strong>   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึง</p><p>ตรัสคำมีอาทิว่า <strong>ปุพเพ  สทฺธา  หุตฺวา</strong> ดังนี้.</p><p>        บทว่า  <strong>ฉนฺทคามิโน</strong>  มีวิเคราะห์ว่า ผู้ชื่อว่า  มีฉันทคามินะ  เพราะ</p><p>อรรถว่า  ย่อมลำเอียงเพราะชอบพอกัน.   ในบทที่เหลือ  ก็มีนัยอย่างนี้.</p><p>       ในคำว่า <strong>สมนุภาสิตพฺโพ   ตสฺส  ปฏินิสฺสคฺคาย</strong>  นี้    บัณฑิตพึง</p><p>เห็นความอย่างนี้ว่า  เป็นทุกกฏอย่างเดียว  เพราะกุลทูสกกรรม.  แต่ภิกษุ</p><p>นั้นหลีกเลี่ยงกล่าวคำใดกะสงฆ์ว่า    เป็นผู้มีความลำเอียงเพราะชอบพอกัน</p><p>เป็นต้น    สงฆ์พึงกระทำสมนุภาสนกรรม    เพื่อสละคืนซึ่งคำว่า  เป็นผู้มี</p><p>ลำเอียงเพราะชอบกัน  เป็นต้นนั้นเสีย.</p><p>        คำที่เหลือทุก ๆ  แห่ง   มีเนื้อความตื้นทั้งนั้น     แม้สมุฏฐานเป็นต้น</p><p>ก็เช่นเดียวกับปฐมสังฆเภทสิกขาบทนั้นแล.</p><p>                             <em>กุลทูสกสิกขาบทวรรณนา  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 660</p><p>                       <strong>[แก้อรรถบทสรูปสังฆาทิเสส]</strong></p><p>        ในคำว่า  <strong>อุทฺทิฏฺา  โข  ฯ เป ฯ  เอวเมต  ธารยามิ</strong> นี้  มีวินิจฉัย</p><p>ดังต่อไปนี้:-  </p><p>        ธรรมเหล่านี้   มีการต้องแต่แรก;   เพราะฉะนั้น  จึงชื่อว่า ปฐมา-</p><p> ปัตติกะ   อธิบายว่า พึงต้องในครั้งแรก   คือ ในขณะที่ล่วงละเมิดทีเดียว.</p><p>ส่วนธรรมทั้งหลายนอกนี้     พึงทราบว่าเป็น ยาวตติยกะ   ด้วยอรรถว่ามี</p><p>(เป็นอาบัติ)     ในเพราะสมนุภาสนกรรมครั้งที่ ๓    เหมือนโรคไข้เชื่อม</p><p>(โรคผอม) มี  (เป็น) ในวันที่ ๓ และที่ ๔    เขาเรียกว่า โรคที่ ๓ ที่  ๔</p><p>ฉะนั้น.</p><p>        ข้อว่า <strong>ยาวตีห  ชาน  ปฏิจฺฉาเทติ</strong>  มีความว่า รู้อยู่  ปกปิดไว้  คือ</p><p>ไม่บอกแก่เพื่อนสพรหมจารีทั้งหลายว่า    ข้าพเจ้าต้องอาบัติชื่อนี้    สิ้นวัน</p><p>มีประมาณเท่าใด.</p><p>        บทว่า  <strong>ตาวตีห</strong>    ความว่า (ต้องอยู่ปริวาสด้วยความไม่ปรารถนา)</p><p>สิ้นวันมีประมาณเท่านั้น. </p><p>         ข้อว่า  <strong>อกามา   ปริวตฺตพฺพ</strong>     มีความว่า  ไม่ใช่ด้วยความปรารถนา</p><p>คือ ไม่ใช่ด้วยอำนาจ (ของตน),   ที่แท้พึงสมาทานปริวาสอยู่ด้วยความไม่</p><p>ปรารถนา  คือ  ด้วยมิใช่อำนาจ  (ของตน).           </p><p>        สองบทว่า <strong>อุตฺตรึ     ฉารตฺต</strong>  คือ  สิ้น  ๖ ราตรี  เพิ่มขึ้นจากปริวาส.</p><p>        บทว่า <strong>ภิกขุมานตฺตาย</strong>   ได้แก่  เพื่อความนับถือของภิกษุทั้งหลาย,</p><p>มีคำอธิบายว่า  เพื่อประโยชน์ให้ภิกษุทั้งหลายยินดี.</p><p>       ภิกษุสงฆ์นั้น   ชื่อว่า  <strong>วิสติคณะ</strong>  เพราะมีคณะนับได้  ๒๐ รูป. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 661</p><p>       บทว่า   <strong>ตตฺถ</strong>  มีความว่า ในสีมาที่ภิกษุสงฆ์  มีคณะ ๒ รูป  โดย </p><p>กำหนดอย่างต่ำกว่าเขาทั้งหมด.</p><p>       บทว่า <strong>อพฺเภตพฺโพ</strong>  มีความว่า อันภิกษุสงฆ์พึงอัพภาน   คือ พึง</p><p>รับรอง,  มีคำอธิบายว่า พึงเรียกเข้าด้วยอำนาจแห่งอัพภานกรรม อีกอย่าง</p><p>หนึ่ง  มีใจความว่า สงฆ์พึงเรียกเข้าหมู่.</p><p>        บทว่า <strong>อนพฺภิโต</strong>   ได้แก่  เป็นผู้อันสงฆ์ไม่ได้อัพภาน   คือ  ไม่ได้</p><p>รับรอง.   มีคำอธิบายว่า  ยังไม่ได้ทำอัพภานกรรม.   อีกอย่างหนึ่ง  มีใจ</p><p>ความว่า   สงฆ์ยังไม่ได้เรียกเข้าหมู่.         </p><p>        บทว่า  <strong>สามีจิ</strong>   แปลว่า ตามธรรมดา.    มีคำอธิบายว่า  โอวาทานุ-</p><p>สาสนีอันคล้อยตามโลกุตรธรรม    เป็นสามีจิ   คือ เป็นธรรมดา (สามีจิ-</p><p>กรรม).   บทที่เหลือในคำว่า   <strong>อุทฺทิฏฺา  โข</strong> เป็นต้นนี้   มีนัยดังกล่าวแล้ว</p><p>ทั้งนั้นแล.                        </p><p>                  <strong>เตรสกัณฑวรรณนา  ในอรรถกถาพระวินัย</strong></p><p><strong>                                ชื่อสมันตปาสาทิกา  จบ</strong>          </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 662</p><p>                                      <strong> อนิยตกัณฑ์</strong></p><p>  ท่านทั้งหลาย  อนึ่ง   ธรรมคืออนิยต ๒  สิกขาบทเหล่านี้แล มาสู่อุเทศ. </p><p>                                <strong>อนิยตสิกขาบทที่  ๑</strong></p><p>             <strong>เรื่องพระอุทายีกับนางวิสาขา  มิคารมาตา</strong></p><p>        [๖๓๑]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ  พระ-</p><p>เชตวัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น</p><p>ท่านพระอุทายีเป็นพระประจำสกุลในพระนครสาวัตถี    เข้าไปหาสกุลเป็น</p><p>อันมาก     สมัยนั้น สาวน้อยแห่งสกุลอุปัฏฐากของท่านพระอุทายี     เป็น</p><p>สตรีที่มารดาบิดายกให้แก่หนุ่มน้อยของสกุลหนึ่ง</p><p>         ครั้นเวลาเช้า  ท่านพระอุทายีครองอันตรวาสกแล้ว    ถือบาตรและ</p><p>จีวรเข้าไปหาสกุลนั้น    ครั้นแล้วจึงไต่ถามพวกชาวบ้านว่า    สาวน้อยผู้มี</p><p>ชื่อนี้   อยู่ไหน</p><p>         พวกชาวบ้านตอบอย่างนี้ว่า   พวกข้าพเจ้าได้ยกให้แก่หนุ่มน้อยของ</p><p>สกุลโน้นแล้ว   เจ้าข้า</p><p>         แม้สกุลนั้นแล   ก็เป็นอุปัฏฐากของท่านพระอุทายี     จึงท่านพระ-</p><p>อุทายีเข้าไปหาสกุลนั้น     ครั้นแล้วจึงถามพวกชาวบ้านว่า    สตรีผู้มีชื่อนี้</p><p>อยู่ไหน</p><p>         พวกชาวบ้านตอบว่า  นางนั่งอยู่ในห้อง  เจ้าข้า</p><p>         จึงท่านพระอุทายีเข้าไปหาสาวน้อยนั้น     ครั้นแล้วสำเร็จการนั่งใน</p><p>ที่ลับ    คือในอาสนะกำบังซึ่งพอจะทำการได้กับสาวน้อยนั้น   หนึ่งต่อหนึ่ง</p><p>เจรจากล่าวธรรมอยู่   ควรแก่เวลา.                                                    </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 663</p><p>         [๖๓๒]    ก็โดยสมัยนั้นแล   นางวิสาขา  มิคารมาตา   เป็นสตรีมีบุตร </p><p>มาก  มีนัดดามาก  มีบุตรไม่มีโรค  มีนัดดาไม่มีโรค    ซึ่งโลกสมมติว่าเป็น</p><p>มิ่งมงคล พวกชาวบ้านเชิญนางไปให้รับประทานอาหารก่อนในงานบำเพ็ญ</p><p>กุศล  งานมงคล  งานมหรสพ    ครั้งนั้น นางวิสาชา มิคารมาตา  ได้ถูก</p><p>เชิญไปสู่สกุลนั้น   นางได้เห็นที่ท่านพระอุทายี  นั่งในที่ลับ   คือในอาสนะ-</p><p>กำบัง  ซึ่งพอจะทำการได้กับหญิงสาวนั้น  หนึ่งต่อหนึ่ง  ครั้นแล้วได้กล่าว</p><p>คำนี้กะท่านพระอุทายีว่า    ข้าแต่พระคุณเจ้า    การที่พระคุณเจ้าสำเร็จการ</p><p>นั่งในที่ลับ   คือในอาสนะกำบัง  ซึ่งพอจะทำการได้กับมาตุคาม  หนึ่งต่อ</p><p>หนึ่งเช่นนี้  ไม่เหมาะ  ไม่ควร  แม้พระคุณเจ้าจะไม่ต้องการด้วยธรรมนั้น </p><p>ก็จริง   ถึงอย่างนั้น    พวกชาวบ้านผู้ที่ไม่เลื่อมใส    จะบอกให้เธอได้โดย</p><p>ยาก</p><p>          ท่านพระอุทายี     แม้ถูกนางวิสาขา  มิคารมาตา   ว่ากล่าวอยู่อย่างนี้</p><p>ก็มิได้เชื่อฟัง</p><p>          เมื่อนางวิสาขา   มิคารมาตา   กลับไปแล้ว   ได้แจ้งเรื่องนั้นแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย                       </p><p>         บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย   สันโดษ  มีความละอาย  มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา    ต่างพากันเพ่งโทษ  ติเตียน   โพนทะนาว่า    ไฉนท่าน</p><p>พระอุทายีจึงได้สำเร็จการนั่งในที่ลับ  คือในอาสนะกำบัง  ซึ่งพอจะทำการ</p><p>ได้กับมาตุคาม  หนึ่งต่อหนึ่งเล่า  แล้วกราบทูลเนื้อความนั้น   แด่พระผู้มี- </p><p>พระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 664</p><p>                  <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ </p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุทายีว่า   ดูก่อนอุทายี    ข่าวว่า  เธอสำเร็จการนั่งในที่ลับ   คือใน</p><p>อาสนะกำบัง   ซึ่งพอจะทำการได้กับมาตุคาม  หนึ่งต่อหนึ่ง  จริงหรือ</p><p>         ท่านพระอุทายีทูลรับ ว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า ดูก่อนโมฆบุรุษ การกระทำ</p><p>ของเธอนั้น ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ    ดูก่อนโมฆบุรุษ  ไฉนเธอจึงได้สำเร็จการนั่งในที่ลับ     คือ</p><p>ในอาสนะกำบัง   ซึ่งพอจะทำการได้กับมาตุคาม  หนึ่งต่อหนึ่งเล่า   การ</p><p>กระทำของเธอนั่น         ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส     หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดย</p><p>ที่แท้    การกระทำของเธอนั้น   เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชน</p><p>ที่ยังไม่เลื่อมใส   และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใส</p><p>แล้ว</p><p>         ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุทายีโดยอเนกปริ-</p><p>ยาย   ดังนี้แล้วตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคนบำรุง</p><p>ยาก   ความเป็นคนมักมาก    ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี</p><p>ความเกียจคร้าน    ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย    ความเป็นคน</p><p>บำรุงง่าย    ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา  ความกำจัด</p><p>อาการที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร   โดยอเนก- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 665</p><p>ปริยายแล้วทรงกระทำธรรมีกถา     ที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่</p><p>เรื่องนั้น     แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้น   เราจักบัญญัติสิกขาบทแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐  ประการ   คือ  เพื่อความรับ</p><p>ว่าดีแห่งสงฆ์ ๑     เพื่อความสำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑    เพื่อ</p><p>ป้องกันอาสวะอันจะบังเกิดในปัจจุบัน ๑   เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิด</p><p>ในอนาคต ๑     เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑      เพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑         เพื่อความตั้งมั่นแห่ง</p><p>พระสัทธรรม ๑    เพื่อถือตามพระวินัย  ๑  </p><p>          ก่อนภิกษุทั้งหลาย    ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้   ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong>                  </p><p>          ๑๘.   ๑.  อนึ่ง  ภิกษุใดรูปเดียว     สำเร็จการนั่งในที่ลับ    คือใน</p><p>อาสนะกำบัง  พอจะทำการได้มาตุคามผู้เดียว  อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อ</p><p>ได้    เห็นภิกษุกับมาตุคามนั้นนั่นแล้ว     พูดขึ้นด้วยธรรม ๓ ประการ</p><p>อย่างใดอย่างหนึ่ง    คือด้วยปาราชิกก็ดี     ด้วยสังฆาทิเสสก็ดี   ด้วย</p><p>ปาจิตตีย์ก็ดี   ภิกษุปฏิญาณซึ่งการนั่ง   พึงถูกปรับด้วยธรรม ๓ ประการ</p><p>อย่างใดอย่างหนึ่ง    คือด้วยปาราชิกบ้าง   ด้วยสังฆาทิเสสบ้าง   ด้วย</p><p>ปาจิตตีย์บ้าง    อีกอย่างหนึ่ง   อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อได้นั้น    กล่าวด้วย</p><p>ธรรมใด  ภิกษุนั้นพิงถูกปรับด้วยธรรมนั้น  ธรรมนี้ชื่อ อนิยต.</p><p>                      <em>เรื่องพระอุทายีกับนางวิสาขา  จบ</em></p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 666</p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๖๓๓]  บทว่า  อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด  มีการ</p><p>งานอย่างใด  มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด   มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม    เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด</p><p>         บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ</p><p>อรรถว่า   ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว     ชื่อว่า  ภิกษุ   โดยสมญา  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ   โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ    ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   เป็นผู้เจริญ   ชื่อว่า   ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  มีสารธรรม</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า</p><p>เป็นพระอเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียง</p><p>กันอุปสมบทให้     ด้วยญัตติจตุตถกรรม    อันไม่กำเริบ     ควรแก่ฐานะ</p><p>บรรดาภิกษุเหล่านั้น        ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติ</p><p>จตุตถกรรมอันไม่กำเริบ    ควรแก่ฐานะ   นี้ชื่อว่า  ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์</p><p>ในอรรถนี้. </p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>มาตุคาม</strong>  ได้แก่  หญิงมนุษย์ไม่ใช่หญิงยักษ์  ไม่ไช่หญิง</p><p>เปรต  ไม่ใช่สัตว์ดิรัจฉานตัวเมีย  โดยที่สุด    แม้เด็กหญิงที่เกิดในวันนั้น</p><p>ไม่ต้องพูดถึงสตรีผู้ใหญ่.</p><p>       บทว่า  <strong>กับ</strong>  คือ  ร่วมกัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 667</p><p>         คำว่า   <strong>รูปเดียว...ผู้เดียว</strong>   ได้แก่   ภิกษุ ๑   มาตุคาม ๑</p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>ในที่ลับ</strong>  ได้แก่  ที่ลับตา ๑   ที่ลับหู  ๑</p><p>         ที่ลับตา    ได้แก่ที่ซึ่งเมื่อภิกษุหรือมาตุคามขยิบตา    ยักคิ้ว   หรือ</p><p>ชูศีรษะไม่มีใครสามารถจะแลเห็นได้</p><p>         ทีลับหู   ได้แก่ที่ซึ่งไม่มีใครสามารถจะได้ยินถ้อยคำที่พูดตามปกติได้</p><p>         อาสนะทึ่ชื่อว่า  <strong>กำบัง</strong>   คือ  เป็นอาสนะที่เขากำบังด้วยฝา  บานประตู</p><p>เสื่อลำแพน   ม่านบัง   ต้นไม้   เสา   หรือฉาง   อย่างใดอย่างหนึ่ง.</p><p>         บทว่า  <strong>พอจะทำการได้</strong>  คือ  อาจเพื่อจะเสพเมถุนธรรมได้</p><p>         คำว่า   <strong>สำเร็จการนั่ง</strong>   หมายความว่า    เมื่อมาตุคามนั่งแล้ว   ภิกษุ</p><p>นั่งใกล้หรือนอนใกล้ก็ดี   เมื่อภิกษุนั่งแล้ว    มาตุคามนั่งใกล้    หรือนอน</p><p>ใกล้ก็ดี  นั่งทั้งสองคนหรือนอนทั้งสองคนก็ดี.</p><p>         [๖๓๔]   อุบาสิกาที่ชื่อว่า  <strong>มีวาจาที่เชื่อได้</strong>  คือ  เป็นสตรีผู้บรรลุผล</p><p>ผู้ตรัสรู้ธรรม  ผู้เข้าใจศาสนาดี                                      </p><p>         ที่ชื่อว่า  อุบาสิกา  ได้แก่   สตรีผู้ถึงพระพุทธเจ้าเป็นสรณะ  ผู้ถึง</p><p>พระธรรมเป็นสรณะ  ผู้ถึงพระสงฆ์เป็นสรณะ.                         </p><p>         บทว่า  <strong>เห็น</strong>  คือ  พบ.</p><p>         [๖๓๕]   อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อได้เช่นนั้น        พึงพูดขึ้นด้วยธรรม</p><p>๓ ประการ  อย่างใดอย่างหนึ่ง  คือด้วยปาราชิกก็ดี    ด้วยสังฆาทิเสส</p><p>ก็ดี    ด้วยปาจิตตีย์ก็ดี     ภิกษุปฏิญาณซึ่งการนั่ง    พึงถูกปรับด้วยธรรม</p><p>๓ ประการ  อย่างใดอย่างหนึ่ง  คือด้วยปาราชิกบ้าง  ด้วยสังฆาทิเสส</p><p>บ้าง  ด้วยปาจิตตีย์บ้าง     อีกประการหนึ่ง   อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อได้นั้น</p><p>กล่าวด้วยธรรมใด  ภิกษุนั้นพึงถูกปรับด้วยธรรมนั้น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 668</p><p>                                    <strong>ปฏิญญาตกรณะ</strong></p><p><strong>                           เห็นนั่งกำลังเสพเมถุนธรรม</strong></p><p>        [๖๓๖]   หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า   ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่ง</p><p>กำลังเสพเมถุนธรรมในมาตุคาม  ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนั่งนั้น   พึงปรับ</p><p>ตามอาบัติ </p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า   ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังเสพ</p><p>เมถุนธรรมในมาตุคาม  ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า  ข้าพเจ้านั่งจริง   แต่ไม่</p><p>ได้เสพเมถุนธรรมเลย  ดังนี้   พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า   ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังเสพ</p><p>เมถุนธรรมในมาตุคาม     ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า      ข้าพเจ้าไม่ได้นั่ง</p><p>ข้าพเจ้านอนอยู่ต่างหาก   ดังนี้  พึงปรับเพราะการนอน</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า   ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังเสพ</p><p>เมถุนธรรมในมาตุคาม     ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า      ข้าพเจ้าไม่ได้นั่ง</p><p>ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้   ไม่พึงปรับ.</p><p>                 <strong>เห็นนอนกำลังเสพเมถุนธรรม</strong></p><p>        [๖๓๗]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้า</p><p>นอนกำลังเสพเมถุนธรรมในมาตุคาม      ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนอนนั้น</p><p>พึงปรับตามอาบัติ</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>เสพเมถุนธรรมในมาตุคาม  ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้านอนจริง</p><p>แต่ไม่ได้เสพเมถุนธรรมเลย   ดังนี้     พึงปรับเพราะการนอน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 669</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า  ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลังเสพ</p><p>เมถุนธรรมในมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า     ข้าพเจ้าไม่ได้นอน </p><p>ข้าพเจ้านั่งอยู่ต่างหาก   ดังนี้    พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>เสพเมถุนธรรมในมาตุคาม  ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้าไม่ได้นอน</p><p>ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้  ไม่พึงปรับ.</p><p>                   <strong>เห็นนั่งกำลังถึงความเคล้าคลึงด้วยกาย</strong></p><p>         [๖๓๘]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า       ดิฉันเห็นพระคุณเจ้า </p><p>นั่งกำลังถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม        ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการ</p><p>นั่งนั้น  พึงปรับตามอาบัติ</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังถึง</p><p>ความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้า</p><p>นั่งจริง   แต่ไม่ได้ถึงความเคล้าคลึงด้วยกาย  ดังนี้  พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>          หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังถึง</p><p>ความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า     ข้าพเจ้า</p><p>ไม่ได้นั่ง  ข้าพเจ้านอนอยู่ต่างหาก ดังนี้  พึงปรับเพราะการนอน</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า        ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลัง</p><p>ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้า</p><p>ไม่ได้นั่ง  ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก   ดังนี้   ไม่พึงปรับ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 670</p><p>               <strong>เห็นนอนกำลังถึงความเคล้าคลึงด้วยกาย</strong>         </p><p>            [๖๓๙]   หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า       ดิฉันเห็นพระคุณเจ้า</p><p>นอนกำลังถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม     ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการ</p><p>นอนนั้น  พึงปรับตามอาบัติ</p><p>            หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม  ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า  ข้าพเจ้า</p><p>นอนจริง   แต่ไม่ได้ถึงความเคล้าคลึงด้วยกาย    ดังนี้     พึงปรับเพราะการ</p><p>นอน</p><p>            หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้า</p><p>ไม่ได้นอน  ข้าพเจ้านั่งอยู่ต่างหาก  ดังนี้   พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>            หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้า</p><p>ไม่ได้นอน  ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้  ไม่พึงปรับ.</p><p>                                     <strong>เห็นนั่งในที่ลับ</strong></p><p>            [๖๔๐]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้า</p><p>รูปเดียวนั่งในที่ลับ    คือในอาสนะกำบัง    พอจะทำการได้   กับมาตุคาม</p><p>ผู้เดียว  ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนั่งนั้น  พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>            หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียวนั่ง</p><p>ในที่ลับ     คือในอาสนะกำบัง     พอจะทำการได้      กับมาตุคามผู้เดียว</p><p>ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า  ข้าพเจ้าไม่ได้นั่ง    ข้าพเจ้านอนอยู่ต่างหาก ดังนี้ </p><p>พึงปรับเพราะการนอน</p><p>   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 671</p><p>          หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า    ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียวนั่ง</p><p>ในที่ลับ       คือในอาสนะกำบัง    พอจะทำการได้     กับมาตุคามผู้เดียว</p><p>ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้าไม่ได้นั่ง   ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้</p><p>ไม่พึงปรับ.                                    </p><p>                                <strong>เห็นนอนในที่ลับ</strong>   </p><p>          [๖๔๑]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้า</p><p>รูปเดียวนอนในที่ลับ  คือในอาสนะกำบัง    พอจะทำการได้  กับมาตุคาม</p><p>ผู้เดียว  ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนอนนั้น  พึงปรับเพราะการนอน</p><p>         หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า   ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียวนอน</p><p>ในที่ลับ คือในอาสนะกำบัง  พอจะทำการได้  กับมาตุคามผู้เดียว  ถ้าภิกษุ</p><p>นั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้าไม่ได้นอน    ข้าพเจ้านั่งต่างหาก   ดังนี้   พึง</p><p>ปรับเพราะการนั่ง</p><p>         หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า  ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียวนอน</p><p>ในที่ลับ  คือในอาสนะกำบัง  พอจะทำการได้  กับมาตุคามผู้เดียว  ถ้าภิกษุ</p><p>นั้นกล่าวอย่างนี้ว่า     ข้าพเจ้าไม่ได้นอน    ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก     ดังนี้ </p><p>ไม่พึงปรับ.</p><p>          [๖๔๒]    บทว่า   <strong>อนิยต</strong>   แปลว่า   ไม่แน่นอน   คือ   เป็นปาราชิก</p><p>ก็ได้  เป็นสังฆาทิเสสก็ได้  เป็นปาจิตตีย์ก็ได้.</p><p>                                <strong> บทภาชนีย์ </strong></p><p>        [๖๔๓]   ภิกษุปฏิญาณการไป     ปฏิญาณการนั่ง     ปฏิญาณอาบัติ</p><p>พึงปรับตามอาบัติ   </p><p>ิ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 672</p><p>        ภิกษุปฏิญาณการไป   ไม่ปฏิญาณการนั่ง   ปฏิญาณอาบัติ   พึงปรับ</p><p>ตามอาบัติ </p><p>       ภิกษุปฏิญาณการไป  ปฏิญาณการนั่ง   ไม่ปฏิญาณอาบัติ  พึงปรับ</p><p>เพราะการนั่ง                                                      </p><p>        ภิกษุปฏิญาณการไป  ไม่ปฏิญาณการนั่ง   ไม่ปฏิญาณอาบัติ  ไม่พึง</p><p>ปรับ</p><p>       ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป  ปฏิญาณการนั่ง   ปฏิญาณอาบัติ   พึงปรับ</p><p>ตามอาบัติ                                     </p><p>        ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป  ไม่ปฏิญาณการนั่ง  ปฏิญาณอาบัติ  พึงปรับ</p><p>ตามอาบัติ</p><p>        ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป  ปฏิญาณการนั่ง  ไม่ปฏิญาณอาบัติ  พึงปรับ</p><p>เพราะการนั่ง</p><p>        ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป     ไม่ปฏิญาณการนั่ง      ไม่ปฏิญาณอาบัติ</p><p>ไม่พึงปรับ</p><p>                                 <em>อนิยตสิกขาบทที่  ๑  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 673</p><p>                                  <strong>อนิยตกัณฑวรรณนา</strong></p><p>        ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย  !   อนึ่ง  ธรรม   คือ  อนิยต ๒  สิกขาบทนี้แล</p><p>ย่อมมาสู่อุเทศ.</p><p>                             <strong>พรรณนาอนิยตสิกขาบทที่ ๑</strong></p><p>        อนิยตสิกขาบทที่ ๑   ว่า   <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา</strong>  เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-    ในอนิยตสิกขาบทที่ ๑ นั้น       มีวินิจฉัยดังต่อ</p><p>ไปนี้:-  </p><p>         <strong>[แก้อรรถมูลเหตุแห่งปฐมบัญญัติเป็นต้น]</strong></p><p>         คำว่า   <strong>กาลยุตฺต    สมุลฺลปนฺโต</strong>    มีความว่า    กำหนดกาลแล้ว</p><p>กล่าวถ้อยคำเกี่ยวด้วยเรื่องชาวบ้าน     ในเวลาที่ใคร  ๆ ไม่เดินผ่านไปหรือ</p><p>เดินผ่านมาที่ใกล้    คือ   ตามที่เหมาะแก่เวลาเช่นนั้น    มีอาทิว่า    เธอไม่</p><p>กลุ้มใจ  ไม่ลำบากใจ  ไม่อดอยากละหรือ  ?</p><p>         คำว่า  <strong>กาลยุตฺต   ธมฺม   ภณนฺโต</strong>    มีความว่า    กำหนดกาลแล้ว</p><p>กล่าวธรรมกถา   ในเวลาที่ใครคนอื่นเดินผ่านมา    หรือเดินผ่านไป   คือ</p><p>ตามที่เหมาะแก่เวลาเช่นนั้น  มีอาทิว่า  เธอควรทำอุโบสถ,   เธอควรถวาย </p><p>สลากภัต   ดังนี้     </p><p>         นางวิสาขานั้น  ชื่อว่า   มีบุตรมาก   เพราะนางมีธิดาและบุตรมาก</p><p>ได้ยินว่า     นางมีบุตรชาย  ๑๐ คน      และบุตรหญิง  ๑๐ คน.      ชื่อว่า</p><p>มีนัดดามาก    เพราะนางมีหลานมาก.     เหมือนอย่างว่า   นางวิสาขานั้น</p><p>มีบุตรชายหญิง ๒๐ คน    ฉันใดแล,    แม้บุตรชายหญิงของนางก็มีทารก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 674</p><p>คนละ ๒๐ คน    ฉันนั้น.    นางจึงได้ชื่อว่า    มีลูกและหลานเป็นบริวาร</p><p>๔๒๐ คน  ด้วยประการอย่างนี้.</p><p>         บทว่า   <strong>อภิมงฺคลสมฺมตา</strong>    คือ    ผู้อันชาวโลกสมมติว่าเป็นอุดม-</p><p>มงคล.                                                                               </p><p>        บทว่า  <strong>ยญฺเสุ</strong>  คือ  ในทานน้อยและทานใหญ่</p><p>         บทว่า  <strong>ฉเณสุ</strong>    คือ  ในงานมหรสพอันเป็นไปเป็นครั้งคราว    มี  </p><p>อาวาหมงคลและวิวาหมงคลเป็นต้น. </p><p>         บทว่า   <strong>อุสฺสเวสุ</strong>    ได้แก่    ในงานมหรสพฉลอง  (สมโภช)   มี</p><p>อาสาฬหนักขัตฤกษ์     และปวารณานักขัตฤกษ์เป็นต้น   (งานฉลองนัก-</p><p>ขัตฤกษ์วันเข้าพรรษาและวันออกพรรษา).                                     </p><p>         บทว่า  <strong>ปม  โภเชนฺติ</strong>  มีความว่า ชนทั้งหลาย   เชิญให้รับประทาน'</p><p>ก่อน   พลางขอพรว่า   เด็กแม้เหล่านี้     จงเป็นผู้ไม่มีโรคมีอายุยืน           เสมอ</p><p>ด้วยท่านเถิด  ดังนี้.  แม้ชนเหล่าใด เป็นผู้มีศรัทธาเลื่อมใส,  ชนเหล่านั้น</p><p>ให้ภิกษุทั้งหลายฉันแล้ว     จึงเชิญนางวิสาขานั้นแล    ให้รับประทานก่อน</p><p>ทั้งปวง  ในลำดับที่ภิกษุฉันแล้วนั้น.</p><p>         บทว่า  <strong>น  อาทิยิ</strong>  มีความว่า พระอุทายีเถระ ไม่เชื่อฟังคำของนาง.</p><p>อีกอย่างหนึ่ง   ความว่า   ไม่กระทำความเอื้อเฟื้อ.</p><p>          บทว่า   <strong>อลกมฺมนิเย</strong>    มีวิเคราะห์ว่า    ที่นั่งที่ชื่อว่า   <strong>กัมมนิยะ</strong></p><p>เพราะอรรถว่า  ควรแก่กรรม  คือ เหมาะแก่กรรม.  ที่ชื่อว่า  อสังกัมมนิยะ</p><p>เพราะอรรถว่า    อาจ   สามารถ   เพื่อทำการได้   ในอาสนะกำบังซึ่งพอจะ</p><p>ทำการได้นั้น.  ความว่า  ในสถานที่อย่างที่ชนทั้งหลาย  เมื่อจะทำอัชฌาจาร</p><p>อาจทำกรรมนั้นได้.        ด้วยเหตุนั้นนั่นแล      ในบทภาชนะแห่งบทว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 675</p><p><strong>อลกมฺมนิเย</strong> นั้น ท่านจึงกล่าวว่า อาจจะเสพเมถุนธรรมไม่ได้.  มีคำอธิบายว่า</p><p>ในที่ซึ่งอาจจะเสพเมถุนธรรมได้. </p><p>         สองบทว่า  <strong>นิสชฺช    กปฺเปยฺย</strong>    ได้แก่   พึงทำการนั่ง.   อธิบายว่า</p><p>พึงนั่ง.  ก็เพราะบุคคลนั่งก่อน  แล้วจึงนอน  ฉะนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>จึงตรัสการนั่งและการนอนทั้งสองไว้    ในบทภาชนะแห่งบทว่า    <strong>นิสชฺช</strong></p><p><strong>กปฺเปยฺย</strong>  นั้น.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า  <strong>อุปนิสินฺโน</strong>  มีความว่า    บุคคลผู้เข้า </p><p>ไปนั่งใกล้ ๆ นั่นแล  ผู้ศึกษา  พึงทราบว่า  นอนใกล้.</p><p>         สองบทว่า   <strong>ภิกฺขุ  นิสินฺเน</strong>  ความว่า  เมื่อภิกษุนั่งแล้ว.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อุโภ  วา   นิสินฺนา</strong>    มีความว่า    แม้ ๒ คน  นั่งไม่</p><p>หลังไม่ก่อนกัน   (นั่งพร้อม ๆ).</p><p>         ก็ในสิกขาบทที่ ๑ นี้   คำว่า ที่ลับหู  ไม่ได้มาในพระบาลีแม้ก็จริง.</p><p>ถึงอย่างนั้น   พึงทราบการกำหนด (อาบัติ)   ด้วยที่ลับตาเท่านั้น.   หากว่า</p><p>มีบุรุษรู้เดียงสานั่งอยู่ใกล้ประตูห้องซึ่งปิดบานประตูไว้ก็คุ้มอาบัติไม่ได้เลย.</p><p>แต่ถ้านั่งใกล้ประตูห้องที่ไม่ได้ปิดบานประตูคุ้มอาบัติได้.  และใช่แต่ที่ใกล้</p><p>ประตูอย่างเดียวหามิได้,  แม้นั่งในโอกาสภายใน ๑๒ ศอก  ถ้าเป็นคนตาดี</p><p>มีจิตฟุ้งซ่านบ้าง   เคลิ้มไปบ้าง   ก็คุ้มอาบัติได้   คนตาบอด   แม้ยืนอยู่</p><p>ในที่ใกล้   ก็คุ้มอาบัติไม่ได้.   ถึงคนตาดี  นอนหลับเสีย  ก็คุ้มอาบัติไม่ได้.</p><p>ส่วนสตรีแม้ตั้ง  ๑๐๐ คน   ก็คุ้มอาบัติไม่ได้เลย.</p><p>         บทว่า   <strong>สทฺเธยฺยวจสา</strong>   แปลว่า    มีวาจาควรเชื่อถือได้.   ก็เพราะ</p><p>อุบาสิกานั้นเป็นถึงอริยสาวิกา    ด้วยเหตุนั้นนั่นแล    พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 676</p><p>จึงตรัสว่า  <strong>อาคตผลา</strong> เป็นต้นไว้  ในบทภาชนะแห่งบทว่า  <strong>สทฺเธยฺยวจสา</strong> </p><p>นั้น. </p><p>        ในคำว่า  <strong>อาคตผลา</strong>  เป็นต้นนั้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-    อุบาสิกานั้น</p><p>ชื่อว่า  <strong>อาคตผลา</strong>  เพราะว่า  มีผลอันมาแล้ว.    อธิบายว่า    ผู้ได้โสดา-</p><p>ปัตติผลแล้ว.                                                                       </p><p>         บทว่า  <strong>อภิสเมตาวินี</strong> คือ ผู้ได้ตรัสรู้สัจจะ  ๔.   อุบาสิกานี้  เข้าใจ</p><p>ศาสนา  คือ  ไตรสิกขาดี;  เพราะฉะนั้น    จึงชื่อว่า  ผู้เข้าใจศาสนาดี</p><p>         ข้อว่า  <strong>นิสชฺช  ภิกฺขุ  ปฏิชานมาโน</strong>  มีความว่า   อุบาสิกาเช่นนี้ </p><p>เห็นแล้วจึงพูด   แม้ก็จริง,   ถึงอย่างนั้น    ภิกษุปฏิญญาการนั่งอย่างเดียว</p><p>พระวินัยธรพึงปรับด้วยธรรม ๓    อย่างใดอย่างหนึ่ง          เมื่อเธอไม่ปฏิญญา</p><p>ไม่พึงปรับ.                                                           </p><p>          ข้อว่า  <strong>อีกประการหนึ่ง  อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อได้นั้น   กล่าวด้วย</strong></p><p><strong>ธรรมใด  ภิกษุนั้น   พึงถูกปรับด้วยธรรมนั้น</strong>   มีความว่า   อุบาสิกานั้น</p><p>ยกเรื่องเมถุนธรรมเป็นต้นขึ้น   พร้อมด้วยอาการมีการนั่งเป็นต้น    อาการ</p><p>อย่างใด,    ภิกษุนั้น    ก็ปฏิญญาด้วย     พึงถูกปรับด้วยอาการอย่างนั้น.</p><p>อธิบายว่า  ไม่พึงปรับด้วยอาการสักว่าถ้อยคำของอุบาสิกาแม้เห็นปานนี้. </p><p>           ถามว่า   เพราะเหตุไร ?</p><p>           ตอบว่า   เพราะธรรมดาว่า     เรื่องที่เห็นเป็นอย่างนั้นก็มี      เป็น</p><p>อย่างอื่นก็มี,   ก็เพื่อประกาศเนื้อความนั้น    พระอาจารย์ทั้งหลาย   จึงนำ</p><p>เรื่องมาเป็นอุทาหรณ์ดังต่อไปนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 677</p><p>              <strong>[เรื่องพระขีณาสพเถระนั่งกับมาตุคาม]</strong>  </p><p>         ได้ทราบว่า    ในมัลลารามวิหาร    พระเถระผู้ขีณาสพรูปหนึ่งไปสู่</p><p>ตระกูลอุปัฏฐาก  ในวันหนึ่ง  นั่งแล้ว ณ ภายในเรือน.   ฝ่ายอุบาสิกาก็ยืน</p><p>พิงบัลลังก์สำหรับนอน.  ลำดับนั้น   ภิกษุถือเที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตรรูปหนึ่ง</p><p>ยืนที่ใกล้ประตู   เห็นเข้า    ได้ความสำคัญว่า  พระเถระนั่งบนอาสนะเดียว</p><p>กันกับอุบาสิกา  จึงมองดูบ่อย ๆ.   แม้พระเถระก็กำหนดรู้ว่า    ภิกษุรูปนี้ </p><p>เกิดเป็นผู้มีความเข้าใจในเราว่าไม่บริสุทธิ์     ทำภัตกิจแล้วไปยังวิหาร   เข้า</p><p>ไปสู่ที่อยู่ของตนแล้วนั่งอยู่  ภายในนั่นเอง.         ภิกษุรูปนั้นมาแล้วด้วย</p><p>ตั้งใจว่า   เราจักโจทพระเถระ    กระแอมแล้วเปิดประตู.     พระเถระทราบ</p><p>จิตของเธอ     จึงเหาะขึ้นบนอากาศ     นั่งโดยบัลลังก์พิงช่อฟ้าเรือนยอด.</p><p>แม้ภิกษุนั้นเข้าไปภายใน        ตรวจดูเตียงและภายใต้เตียงไม่เห็นพระเถระ</p><p>จึงแหงนดูเบื้องบน  ลำดับนั้น    ท่านเห็นพระเถระนั่งอยู่บนอากาศ   จึง</p><p>กล่าวว่า  ท่านขอรับ  !  ท่านชื่อว่า  มีฤทธิ์มากอย่างนี้  ขอจงให้บอกความ</p><p>ที่ท่านนั่งบนอาสนะเดียวกับมาตุคามมาก่อนเถิด.        พระเถระจึงกล่าวว่า</p><p>ท่านผู้มีอายุ  !     นี้เป็นโทษของละแวกบ้าน    แต่เราไม่อาจให้ท่านเชื่อได้</p><p>จึงได้กระทำอย่างนี้,   ท่านควรจะช่วยรักษาเราไว้ด้วย,  พระเถระกล่าวอย่าง</p><p>นี้แล้วก็ลง.</p><p>           ต่อจากนี้ไป   คำว่า  <strong>สา    เจ    เอว    วเทยฺย</strong>    เป็นต้นทั้งหมด</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส   เพื่อแสดงอาการแห่งเหตุของการปฏิญญา.</p><p>                  <strong>[พึงปรับอาบัติตามปฏิญญาของภิกษุ]</strong></p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น    หลายบทว่า   <strong>มาตุคามสฺส    เมถุน    ธมฺม</strong></p><p><strong>ปฏิเสวนฺโต</strong>  มีความว่า  ผู้เสพเมถุนธรรมในมรรคของมาตุคาม. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 678</p><p>         คำว่า  <strong>นิสชฺชาย  กาเรตพฺโพ</strong>  มีความว่า  ภิกษุปฏิญญาการนั่งแล้ว</p><p>ไม่ปฏิญญาการเสพเมถุนธรรม       อย่าปรับด้วยอาบัติเมถุนธรรมปาราชิก</p><p>พึงปรับด้วยอาบัติที่ต้องด้วยเหตุสักว่านั่ง.    อธิบายว่า   พึงปรับด้วยอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์.   พึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะทั้งหมดโดยนัยนี้.</p><p>        บรรดาบทมีบทว่า  <strong>คมน  ปฏิชานาติ</strong>    เป็นต้นที่ตรัสไว้  เพื่อทรง</p><p>แสดงการกำหนดอาบัติ  และอนาบัติ  ในสุดท้ายแห่งสิกขาบท.  สองบทว่า</p><p><strong>คมน  ปิฏิซานาติ</strong>   มีความว่า    ย่อมปฏิญญาการเดินอย่างนี้ว่า   เราเป็น</p><p>ผู้เดินไปเพื่อยินดีการนั่งในที่ลับ              </p><p>         บทว่า  <strong>นิสฺชฺช</strong>   มีความว่า    ย่อมปฏิญญาซึ่งการนั่งด้วยความยินดี</p><p>ในการนั่งเท่านั้น.</p><p>         บทว่า   <strong>อาปตฺตึ</strong>     ได้แก่    บรรดาอาบัติทั้ง ๓  อาบัติอย่างใดอย่าง</p><p>หนึ่ง.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อาปตฺติยา    กาเรตพฺโพ</strong>    มีความว่า    บรรดาอาบัติ</p><p>ทั้ง ๓ พึงปรับด้วยอาบัติที่ภิกษุปฎิญญา.</p><p>         คำที่เหลือในจตุกกะในสิกขาบทนี้   มีอธิบายตื้นทั้งนั้น.</p><p>         ส่วนในทุติยจตุกกะ  มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>         สองบทว่า  <strong>คมน  น  ปฏิชานาติ</strong>  มีความว่า    ย่อมไม่ปฎิญญาด้วย</p><p>อำนาจแห่งความยินดีการนั่งในที่ลับ     ย่อมกล่าวว่า     เราไปด้วยการงาน</p><p>ส่วนตัว   มีสลากภัตเป็นต้น,     ส่วนอุบาสิกานั้น      มาสู่สถานที่เรานั่งเอง.</p><p>บทที่เหลือ  แม้ในทุติจตุกกะนี้   ก็มีอธิบายตื้นเหมือนกัน.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 679</p><p>        แต่บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะทั้งปวง  ดังต่อไปนี้:- </p><p>        กิเลสที่อาศัยเมถุนธรรม    ตรัสเรียกว่า    ความยินดีการนั่งในที่ลับ. </p><p>ภิกษุใด      ใคร่จะไปยังสำนักแห่งมาตุคามด้วยความยินดีนั้นหยอดนัยน์ตา</p><p>ต้องทุกกฏ.  นุ่งผ้านุ่ง  คาดประคดเอว ห่มจีวร  เป็นทุกกฏ ทุก ๆ ประโยค</p><p>ในจตุกกะทั้งปวง.  เมื่อเดินไป  เป็นทุกกฏ ทุก ๆ ย่างเท้า.  เดินไปแล้วนั่ง</p><p>เป็นทุกกฏอย่างเดียว,  พอเมื่อมาตุคามมานั่ง   เป็นปาจิตตีย์.   ถ้าหญิงนั้น</p><p>ผุดลุกผุดนั่ง  ด้วยกรณียกิจบางอย่าง  เป็นปาจิตตีย์  ในการนั่งทุก ๆ ครั้ง.</p><p>ภิกษุมุ่งหมายไปหาหญิงใด  ไม่พบหญิงนั้น,  หญิงอื่นมานั่ง  เมื่อเกิดความ</p><p>ยินดี    ก็เป็นปาจิตตีย์.    แต่ในมหาปัจจรี     ท่านกล่าวว่า    เพราะมีจิต </p><p>ไม่บริสุทธิ์ตั้งแต่เวลามา  เป็นอาบัติเหมือนกัน    ถ้าหญิงมามากคนด้วยกัน,  </p><p>เป็นปาจิตตีย์ตามจำนวนผู้หญิง.           ถ้าพวกผู้หญิงเหล่านั้นผุดลุกผุดนั่ง</p><p>บ่อย  ๆ  เป็นปาจิตตีย์หลายตัว  ตามจำนวนกับกิริยาที่นั่ง.  แม้เมื่อภิกษุไม่</p><p>กำหนดไว้ไปนั่งด้วยตั้งใจว่า    เราจักสำเร็จความยินดีในที่ลับกับหญิงที่เรา</p><p>พบแล้ว ๆ  ดังนี้.   บัณฑิตพึงทราบอาบัติหลายตัว   ด้วยสามารถแห่งหญิง</p><p>ทั้งหลายผู้มาแล้ว  ๆ   และด้วยอำนาจการนั่งบ่อยครั้ง   โดยนัยดังกล่าวแล้ว</p><p>นั้นแล.   ถ้าแม้นว่า    ภิกษุไปนั่งด้วยจิตบริสุทธิ์     เกิดความยินดีในที่ลับ</p><p>กับหญิงผู้มายังสำนักแล้วนั่ง,   ไม่เป็นอาบัติเลย.     สมุฏฐานเป็นต้น    เป็น</p><p>เช่นเดียวกันกับปฐมปาราชิกสิกขาบททีเดียวแล.</p><p>                          <em>พรรณนาอนิยตสิกขาบทที่  ๑  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 680</p><p>                                 <strong> อนิยตสิกขาบทที่  ๒</strong></p><p>                    <strong>เรื่องพระอุทายีกับนางวิสาขา  มิคารมาตา</strong></p><p>         [๖๔๔]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน </p><p>อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี  เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น  ท่านพระ-</p><p>อุทายีดำริว่า     พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงห้ามการสำเร็จการนั่งในที่ลับ     คือ</p><p>ในอาสนะกำบัง    พอจะทำการได้   กับมาตุคาม  หนึ่งต่อหนึ่ง  จึงสำเร็จ</p><p>การนั่งในที่ลับ  กับสาวน้อยคนนั้นแล  หนึ่งต่อหนึ่ง  เจรจากล่าวธรรมอยู่ </p><p>ควรแก่เวลา</p><p>         แม้ครั้งที่สองแล   นางวิสาขา   มิคารมาตา  ก็ได้ถูกเชิญไปสู่สกุลนั้น</p><p>นางได้เห็นท่านพระอุทายีนั่งในที่ลับ    กับสาวน้อยนั้นแล    หนึ่งต่อหนึ่ง</p><p>ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้กะท่านพระอุทายีว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า   การที่พระ-</p><p>คุณเจ้านั่งในที่ลับกับมาตุคาม    หนึ่งต่อหนึ่งเช่นนี้     ไม่เหมาะ  ไม่ควร</p><p>พระคุณเจ้าแม้ไม่ต้องการด้วยธรรมนั้นก็จริง    ถึงอย่างนั้น  พวกชาวบ้าน</p><p>ผู้ที่ไม่เลื่อมใส  จงบอกให้เชื่อได้โดยยาก                                       </p><p>          ท่านพระอุทายี   แม้ถูกนางวิสาขา   มิคารมาตา    ว่ากล่าวอยู่อย่างนี้</p><p>ก็มิได้เชื่อฟัง</p><p>          เมื่อนางวิสาขา    มิคารมาตากลับไปแล้ว     ได้แจ้งเรื่องนั้นแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย</p><p>         บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา   ต่างก็พากันเพ่งโทษ   ติเตียน  โพนทะนาว่า   ไฉนท่าน</p><p>พระอุทายีจึงได้สำเร็จการนั่งในที่ลับ  กับมาตุคาม   หนึ่งต่อหนึ่งเล่า  แล้ว</p><p>กราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 681</p><p>                     <strong>ประชุมสงฆ์ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์   ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุทายีว่า  ดูก่อนอุทายี  ข่าวว่า   เธอสำเร็จการนั่งในที่ลับ  กับมาตุคาม</p><p>หนึ่งต่อหนึ่ง  จริงหรือ                  </p><p>        ท่านพระอุทายีทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า ดูก่อนโมฆบุรุษ  การกระทำของ</p><p>เธอนั่น    ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร    ไม่ใช่กิจของสมณะ   ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ     ดูก่อนโมฆบุรุษ     ไฉนเธอจึงได้สำเร็จการนั่งในที่ลับกับ</p><p>มาตุคามหนึ่งต่อหนึ่งเล่า   การกระทำของเธอนั่น      ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุม-</p><p>ชนที่เลื่อมใสแล้ว โดยที่แท้  การกระทำของเธอนั่น    เป็นไปเพื่อความ</p><p>ไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>        ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้า   ทรงติเตียนท่านพระอุทายีโดยอเนกปริยาย </p><p>ดังนี้แล้ว  ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี  ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ    ความขัดเกลา   ความกำจัด     อาการ</p><p>ที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม    การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย</p><p>แล้วทรงกระทำธรรมีกถา   ที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 682</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ คือ  เพื่อความรับ</p><p>ว่าดีแห่งสงฆ์   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อยาก  ๑</p><p>เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑   เพื่อป้องกันอาสวะอันบังเกิด</p><p>ในปัจจุบัน ๑  เพื่อกำจัดอาสวะอันจักเกิดในอนาคต   เพื่อความเลื่อมใส</p><p>ของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อม</p><p>ใสแล้ว ๑  เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อถือตามพระวินัย  ๑  </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้      ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                    <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>           ๑๙.   ๒.  อนึ่ง  สถานหาเป็นอาสนะกำบังไม่เลยทีเดียว  หาเป็น</p><p>ที่พอจะทำการได้ไม่         แต่เป็นที่พอจะพูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่ว</p><p>หยาบได้อยู่     แลภิกษุใดรูปเดียว     สำเร็จการนั่งในที่ลับ     กับด้วย</p><p>มาตุคามผู้เดียว     ในอาสนะมีรูปอย่างนั้น     อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อได้</p><p>เห็นภิกษุกับมาตุคามนั้นนั่นแล้ว    พูดขึ้นด้วยธรรม ๒ ประการ   อย่าง</p><p>ใดอย่างหนึ่ง   คือด้วยสังฆาทิเสสก็ดี   ด้วยปาจิตตีย์ก็ดี   ภิกษุปฏิญาณ</p><p>ซึ่งการนั่ง  พึงถูกปรับด้วยธรรม  ๒  ประการ  อย่างใดอย่างหนึ่ง  คือด้วย</p><p>สังฆาทิเสสบ้าง  ด้วยปาจิตตีย์บ้าง   อีกอย่างหนึ่ง  อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อ</p><p>ได้นั้นกล่าวด้วยธรรมใด   ภิกษุนั้นพึงถูกปรับด้วยธรรมนั้น  แม้ธรรมนี้</p><p>ก็ชื่อ  อนิยต.</p><p>                  <em>เรื่องพระอุทายี  กับนางวิสาขา  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 683</p><p>                                <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>็        [๖๔๕]  คำว่า     อนึ่ง  สถานหาเป็นอาสนะกำบังไม่เลยทีเดียว  </p><p>อธิบายว่า      อาสนะเป็นที่เปิดเผย     คือ    เป็นสถานที่มิได้กำบังด้วยฝา</p><p>บานประตู    เสื่อลำแพน   ม่านบัง  ต้นไม้    เสา   หรือฉาง     อย่างใด</p><p>อย่างหนึ่ง.</p><p>         บทว่า  หาเป็นที่พอจะทำการได้ไม่  คือ ไม่อาจเสพเมถุนธรรมได้</p><p>         คำว่า   แต่เป็นที่พอจะพูดเคาะมาตุคาม    ด้วยวาจาชั่วหยาบได้อยู่</p><p>คือ  อาจจะพูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบได้.</p><p>          [๖๔๖]  บทว่า  แล...ใด  ความว่า ผู้ใด คือ ผู้เช่นใด มีการงาน</p><p>อย่างใด   มีชาติอย่างใด    มีชื่ออย่างใด   มีโคตรอย่างใด    มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ </p><p>ก็ดีตาม   เป็นมัชฌิมะก็ตาม   นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  แล...ใด. </p><p>         บทว่า  ภิกษุ ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า   ภิกษุ    เพราะอรรถว่า    ประพฤติภิกขาจริยวัตร   ชื่อว่า    ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว    ชื่อว่า    ภิกษุ    โดยสมญา</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  โดยปฏิญญา  ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นเอหิภิกษุ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า เป็นผู้เจริญ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า มีสารธรรม</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า</p><p>เป็นพระอเสขะ  ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียง   </p><p>กันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะ  บรรดา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 684</p><p>ภิกษุเหล่านี้นั้น ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม</p><p>อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า   ภิกษุ   ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้ .</p><p>         บทว่า  <strong>ในอาสนะมีรูปอย่างนั้น</strong>  คือ  ในอาสนะเห็นปานนั้น. </p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>มาตุคาม</strong>  ได้แก่    หญิงมนุษย์    ไม่ใช่หญิงยักษ์  ไม่ใช่</p><p>หญิงเปรต  ไม่ใช่สัตว์ดิรัจฉานตัวเมีย  เป็นสตรีผู้รู้เดียงสา  สามารถซาบซึ้ง</p><p>ถึงถ้อยคำ  เป็นสุภาษิต  ทุรภาษิต   วาจาชั่วหยาบ  และสุภาพ.</p><p>        บทว่า  <strong>กับ</strong>  คือ  ร่วมกัน.</p><p>         คำว่า   <strong>รูปเดียว...ผู้เดียว</strong>   ได้แก่   ภิกษุ ๑   มาตุคาม ๑.</p><p>         ที่ชื่อว่า  ในที่ลับ  ได้แก่  ที่ลับตา ๑  ที่ลับหู ๑   ที่ลับตา   ได้แก่</p><p>สถานที่ซึ่งเมื่อภิกษุ   หรือมาตุคาม  ขยิบตา  ยักคิ้ว   หรือชูศีรษะไม่มีใคร</p><p>สามารถจะแลเห็นได้.</p><p>         ที่ลับหู  ได้แก่    สถานที่ซึ่งไม่มีใครสามารถได้ยินถ้อยคำที่พูดตาม</p><p>ปกติได้.</p><p>          คำว่า   <strong>สำเร็จการนั่ง</strong>   หมายความว่า    เมื่อมาตุคามนั่งแล้ว    ภิกษุ</p><p>นั่งใกล้หรือนอนใกล้ก็ดี   เมื่อภิกษุนั่งแล้ว  มาตุคามนั่งใกล้  หรือนอนใกล้</p><p>ก็ดี  นั่งทั้งสองคน  หรือนอนทั้งสองคนก็ดี.</p><p>         [๖๔๗]  อุบาสิกาที่ชื่อว่า  <strong>มีวาจาเชื่อได้</strong>  คือ  เป็นสตรีผู้บรรลุผล</p><p>ผู้ตรัสรู้ธรรม  ผู้เข้าใจศาสนาดี.                                      </p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>อุบาสิกา</strong>  ได้แก่   สตรีผู้ถึงพระพุทธเจ้าเป็นสรณะ  ผู้ถึง</p><p>พระธรรมเป็นสรณะ  ผู้ถึงพระสงฆ์เป็นสรณะ.                         </p><p>         บทว่า   <strong>เห็น</strong>  คือ  พบ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 685</p><p>        [๖๔๘]  อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อได้เช่นนั้น      พึงพูดขึ้นด้วยธรรม</p><p>๒ ประการ  อย่างใดอย่างหนึ่ง  คือด้วยสังฆาทิเสสก็ดี    ด้วยปาจิตตีย์</p><p>ก็ดี   ภิกษุปฏิญาณซึ่งการนั่ง   พึงถูกปรับด้วยธรรม  ๒  ประการ  อย่างใด</p><p>อย่างหนึ่ง  คือ   ด้วยสังฆาทิเสสบ้าง  ด้วยปาจิตตีย์บ้าง อีกประการหนึ่ง</p><p>อุบาสิกามีวาจาที่เชื่อได้นั้น   กล่าวด้วยธรรมใด  ภิกษุนั้นพึงถูกปรับด้วย</p><p>ธรรมนั้น. </p><p>                                          <strong>ปฏิญญาตกรณะ</strong></p><p><strong>                                      เห็นนั่งกำลังเคล้าคลึง</strong></p><p>         [๖๔๙]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลัง</p><p>ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนั่งนั้น   พึง</p><p>ปรับตามอาบัติ                                             </p><p>         หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังถึง</p><p>ความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า     ข้าพเจ้า</p><p>นั่งจริง   แต่ไม่ได้ถึงความเคล้าคลึงด้วยกาย  ดังนี้  พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>         หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังถึง</p><p>ความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้าไม่</p><p>ได้นั่ง  ข้าพเจ้านอนอยู่ต่างหาก  ดังนี้  พึงปรับเพราะการนอน</p><p>         หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านั่งกำลังถึง</p><p>ความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า     ข้าพเจ้า</p><p>ไม่ได้นั่ง  ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้   ไม่พึงปรับ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 686</p><p>                            <strong>เห็นนอนกำลังเคล้าคลึง</strong></p><p>        [๖๕๐]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า       ดิฉันเห็นพระคุณเจ้า</p><p>นอนกำลังเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม     ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนอนนั้น</p><p>พึงปรับตามอาบัติ                                            </p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า  ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลังถึง</p><p>ความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นนอนจริง   แต่ไม่ได้ถึงความ</p><p>เคล้าคลึงด้วยกาย  ดังนี้   พึงปรับเพราะการนอน</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>ถึงความเคล้าคลึงกายกับมาตุคาม   ภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า  ข้าพเจ้าไม่ได้</p><p>นอน  ข้าพเจ้านั่งอยู่ต่างหาก  ดังนี้   พึงปรับเพราะการนั่ง </p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันเห็นพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>ถึงความเคล้าคลึงด้วยกายกับมาตุคาม   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้า</p><p>ยืนอยู่ต่างหาก   ดังนี้   ไม่พึงปรับ.</p><p>                                <strong>ได้ยินนั่งกำลังเคาะ</strong></p><p>          [๖๕๑]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า    ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้า</p><p>นั่งกำลังพูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนั่งนั้น </p><p>พึงปรับตามอาบัติ                                    </p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า     ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้านั่งกำลัง</p><p>พูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้า</p><p>นั่งจริง     แต่ไม่ได้พูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ดังนี้    พึงปรับ</p><p>เพราะการนั่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 687</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้านั่งกำลัง</p><p>พูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ     ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้า</p><p>นอนอยู่ต่างหาก  ดังนี้  พึงปรับเพราะการนอน</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า  ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้านั่งกำลังพูด</p><p>เคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า     ข้าพเจ้าไม่</p><p>ได้นั่ง  ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก   ดังนี้  ไม่พึงปรับ.</p><p>                            <strong>ได้ยินนอนกำลังพูดเคาะ</strong></p><p>       [๖๕๒]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า    ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้า</p><p>นอนกำลังพูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ         ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการ</p><p>นอนนั้น พึงปรับตามอาบัติ                                       </p><p>       หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า    ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>พูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้า</p><p>นอนจริง    แต่ไม่ได้พูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ดังนี้    พึงปรับ</p><p>เพราะการนอน</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า    ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>พูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้า</p><p>ไม่ได้นอน  ข้าพเจ้านั่งอยู่ต่างหาก  ดังนี้  พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า    ดิฉันได้ยินพระคุณเจ้านอนกำลัง</p><p>พูดเคาะมาตุคามด้วยวาจาชั่วหยาบ    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้า</p><p>ไม่ได้นอน  ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้    ไม่พึงปรับ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 688</p><p>                                    <strong>เห็นนั่งในที่ลับ</strong> </p><p>        [๖๕๓]  หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า       ดิฉันเห็นพระคุณเจ้า</p><p>รูปเดียว    นั่งในที่ลับกับมาตุคามผู้เดียว     ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนั่งนั้น  </p><p>พึงปรับเพราะการนั่ง </p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า  ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียว  นั่ง</p><p>ในที่ลับกับมาตุคามผู้เดียว    ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้าไม่ได้นั่ง</p><p>ข้าพเจ้านอนอยู่ต่างหาก  ดังนี้   พึงปรับเพราะการนอน</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า   ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียว  นั่ง</p><p>ในที่ลับกับมาตุคามผู้เดียว   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ข้าพเจ้าไม่ได้นั่ง</p><p>ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้  ไม่พึงปรับ.</p><p>                                 <strong>เห็นนอนในที่ลับ</strong></p><p>        [๖๕๔]    หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า      ดิฉัน เห็นพระคุณเจ้า</p><p>รูปเดียว  นอนในที่ลับกับมาตุคามผู้เดียว  ถ้าภิกษุนั้นปฏิญาณการนอนนั้น</p><p>พึงปรับเพราะการนอน</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า        ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียว</p><p>นอนในที่ลับกับมาตุคามผู้เดียว  ภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า  ข้าพเจ้าไม่ได้นอน</p><p>ข้าพเจ้านั่งอยู่ต่างหาก   ดังนี้   พึงปรับเพราะการนั่ง</p><p>        หากอุบาสิกานั้นพูดขึ้นอย่างนี้ว่า  ดิฉันเห็นพระคุณเจ้ารูปเดียว นอน</p><p>ในที่ลับกับมาตุคามผู้เดียว   ถ้าภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า  ข้าพเจ้าไม่ได้นอน</p><p>ข้าพเจ้ายืนอยู่ต่างหาก  ดังนี้   ไม่พึงปรับ.</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 689</p><p>        [๖๕๕]  บทว่า แม้นี้  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเท้าถึงสิกขาบทก่อน.</p><p>        บทว่า อนิยต   แปลว่า ไม่แน่นอน  คือ  เป็นสังฆาทิเสสก็ได้  เป็น</p><p>ปาจิตตีย์ก็ได้.                           </p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>        [๖๕๖]   ภิกษุปฏิญาณการไป     ปฏิญาณการนั่ง     ปฏิญาณอาบัติ</p><p>พึงปรับตามอาบัติ        </p><p>       ภิกษุปฏิญาณการไป  ไม่ปฏิญาณการนั่ง  ปฏิญาณอาบัติ   พึงปรับ</p><p>ตามอาบัติ</p><p>        ภิกษุปฏิญาณการไป  ปฏิญาณการนั่ง  ไม่ปฏิญาณอาบัติ   พึงปรับ</p><p>เพราะการนั่ง</p><p>        ภิกษุปฏิญาณการไป   ไม่ปฏิญาณการนั่ง    ไม่ปฏิญาณอาบัติ   ไม่</p><p>พึงปรับ                             </p><p>       ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป   ปฏิญาณการนั่ง  ปฏิญาณอาบัติ   พึงปรับ</p><p>ตามอาบัติ</p><p>        ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป   ไม่ปฏิญาณการนั่ง   ปฏิญาณอาบัติ    พึง</p><p>ปรับตามอาบัติ</p><p>        ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป  ปฏิญาณการนั่ง  ไม่ปฏิญาณอาบัติ  พึงปรับ</p><p>เพราะการนั่ง</p><p>        ภิกษุไม่ปฏิญาณการไป     ไม่ปฏิญาณการนั่ง     ไม่ปฏิญาณอาบัติ</p><p>ไม่พึงปรับ.                                                  </p><p>                                  <em>อนิยตสิกขาบทที่  ๒  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 690</p><p>                                       <strong>บทสรุป</strong></p><p>           [๖๕๗]  ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย  ธรรมคืออนิยต   ๒  สิกขาบท ข้าพเจ้า</p><p>ยกขึ้นแสดงแล้วแล    ข้าพเจ้าขอถามท่านทั้งหลายในธรรม   คือ   อนิยต  ๒</p><p>สิกขาบทเหล่านั้นว่า  ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ   ข้าพเจ้าขอถาม</p><p>แม้ครั้งที่สองว่า   ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ    ข้าพเจ้าขอถามแม้</p><p>ครั้งที่สามว่า    ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ     ท่านทั้งหลายเป็นผู้</p><p>บริสุทธิ์แล้วในธรรม  คือ  อนิยต  ๒  สิกขาบทเหล่านี้   เหตุนั้น   จึงนิ่ง</p><p>ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้.</p><p>                                     <em>อนิยตภัณฑ์  จบ</em></p><p>                               <strong>หัวข้อประจำเรื่อง</strong></p><p>           อนิยต  ๒  สิกขาบท   คือ   นั่งในที่ลับพอจะทำการได้  ๑    แลนั่ง</p><p>ในที่เช่นนั้น    แต่หาเป็นที่พอจะทำการได้ไม่  ๑   พระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐ</p><p>ผู้คงที่  ทรงบัญญัติไว้ดีแล้ว   ดังนี้แล.</p><p>                           <strong>พรรณนาอนิยตสิกขาบทที่  ๒</strong></p><p>        อนิยตสิกขาบทที่ ๒ ว่า   <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ   ภควา</strong>  เป็นต้น</p><p>ข้าพเจ้าจะขอกล่าวต่อไป:-      ในอนิยตสิกขาบทที่  ๒ นั้น    มีวินิจฉัยดัง</p><p>ต่อไปนี้ :-</p><p>        ไม่คำว่า  <strong>ภควตา ปฏิกฺขิตฺต</strong>   เป็นต้น    ผู้ศึกษาพึงทราบสัมพันธ์</p><p>อย่างนี้ว่า  ภิกษุรูปเดียว    พึงสำเร็จการนั่งใด  ในที่ลับ คือ  อาสนะกำบัง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 691</p><p>พอจะทำการได้กับมาตุคามผู้เดียว,   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงห้ามการสำเร็จ</p><p>การนั่งนั้น.   จริงอยู่    เมื่อจะถือเอาใจความโดยประการอื่นควรจะตรัสว่า</p><p><strong>เอกสฺส  เอกาย.</strong></p><p>          ถามว่า   เพราะเหตุไร ?             </p><p>         ตอบว่า   เพราะท่านกล่าวคำว่า   ทรงห้ามแล้ว.</p><p>         อีกอย่างหนึ่ง  คำว่า  <strong>เอโก</strong>   นี้  พึงทราบว่า    เป็นปฐมาวิภัตติลง</p><p>ในอรรถแห่งฉัฏฐีวิภัตติ.</p><p>                   <strong>[อธิบายว่าด้วยสถานที่ลับทำให้ต้องอาบัติ]</strong></p><p>        ก็ในคำว่า  <strong>น  เหว  โข   ปน   ปฏิจฺฉนฺน</strong>  นี้    แม้สถานที่ล้อม</p><p>ในภายนอก     ภายในเปิดเผย     มีบริเวณสนามเป็นต้น      ก็พึงทราบว่า</p><p>รวมเข้าในภายใน   (นับเนื่องในสถานที่ไม่กำบัง).   ท่านกล่าวไว้ในมหา-</p><p>ปัจจรีว่า  สถานที่แม้เห็นปานนี้     นับเข้าในที่ไม่กำบังทีเดียว.   คำที่เหลือ</p><p>พึงทราบโดยนัยแห่งสิกขาบทที่ ๑  นั่นแล.     ก็ในสิกขาบทนี้มีความแปลก</p><p>กันเพียงอย่างเดียวนี้ว่า   คนรู้เดียงสาผู้หนึ่งผู้ใดเป็นหญิงก็ตาม   ชายก็ตาม</p><p>ไม่เป็นคนตาบอด   และหูหนวก   ยืนหรือนั่งอยู่ในโอกาสภายใน ๑๒ ศอก</p><p>มีจิตฟุ้งซ่านไปบ้าง  เคลิ้มไปบ้าง    ก็คุ้มอาบัติได้.   ส่วนคนหูหนวก  แม้</p><p>มีตาดี  หรือคนตาบอดแม้หูไม่หนวก  ก็คุ้มไม่ได้.  และพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงลดอาบัติปาราชิกลงมา    ปรับอาบัติเพราะวาจาชั่วหยาบ.    คำที่เหลือ</p><p>เป็นเช่นกับสิกขาบทก่อนนั่นแล.    แม้ในสิกขาบททั้งสอง  ไม่เป็นอาบัติ  </p><p>แก่ภิกษุบ้า   และภิกษุผู้เป็นต้นบัญญัติ.   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 692</p><p>        ในสมุฏฐานเป็นต้น     สิกขาบทนี้     มีสมุฏฐาน ๓   เกิดจากกายกับ</p><p>จิต  วาจากับจิต   กายวาจากันจิต   เป็นกิริยา   เป็นสัญญาวิโมกข์   เป็น</p><p>สจิตตกะ  โลกวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  อกุศลจิต   มีเวทนา ๒  โดย</p><p>เป็นสุขเวทนาและอุเบกขาเวทนา  บทที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้นแล.</p><p>                   <em>อนิยตวรรณนาในอรรถกถาพระวินัย</em></p><p><em>                            ชื่อสมันตปาสาทิกา  จบ</em></p><p><em>               ปฐมสมันตปาสาทิกา  วินัยวรรณนา  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 693</p><p>                               <strong> มหาวิภังค์  ทุตยภาค</strong></p><p>                                   <strong> นิสสัคคิยกัณฑ์</strong></p><p>        ท่านทั้งหลาย   อนึ่ง  ธรรมคือนิสสัคติยปาจิตตีย์  ๓๐   สิกขาบท</p><p>เหล่านี้แล   มาสู่อุเทศ.</p><p>                         <strong> นิสสัคคิยปาจิตตีย์  วรรคที่  ๑</strong></p><p>                               <strong>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๑</strong></p><p>                                  <strong>เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>         [๑]   โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่   ณ โคตมก -</p><p>เจดีย์*  เขตพระนครเวสาลี  ครั้งนั้น พระองค์ทรงอนุญาตไตรจีวรแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายแล้ว  พระฉัพพัคคีย์ทราบว่า  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตไตร-</p><p>จีวรแล้ว   จึงครองไตรจีวรเข้าบ้านสำรับหนึ่ง    อยู่ในอารามอีกสำรับหนึ่ง</p><p>สรงน้ำอีกสำรับหนึ่ง</p><p>        บรรดาภิกษุผู้มักน้อย   สันโดษ    มีความละอาย    มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาว่า ไฉนพระฉัพพัคคีย์ จึง</p><p>ได้ทรงจีวรเกินหนึ่งสำรับเล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                          <strong>ประชุมสงฆ์สอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมสงฆ์   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุเเรกเกิดนั้น  แล้วทรงสอบถามพระฉัพพัคคีย์</p><p>*  วิหารที่เขาสร้างไว้  ณ  เจติยสถานของโคตมกยักษ์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 694</p><p>ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอทรงจีวรเกินหนึ่งสำรับจริงหรือ</p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                    <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวภเธอนั่น    ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร    ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ     ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ    ไฉนพวกเธอจึงได้ทรงจีวรเกินหนึ่ง</p><p>สำรับเล่า     การกระทำของพวกเธอนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใส</p><p>ของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส        หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่</p><p>เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้    การกระทำของพวกเธอนั่น    เป็นไปเพื่อ</p><p>ความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลี่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่าง</p><p>อื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                              <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว       ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก </p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย </p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย </p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 695</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ   คือเพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑  เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑     เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑   เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม   เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑  </p><p>           ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-                      </p><p>                                           <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๒๐.  ๑.     อนึ่ง  ภิกษุใดทรงอดิเรกจีวร  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>        สิกขาบทนี้     ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้ว     แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  ด้วยประการฉะนี้.                            </p><p>                                    <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์ จบ</em>  </p><p>                                         <strong>พระอนุบัญญัติ</strong>           </p><p>                                        <strong>เรื่องพระอานนท์</strong></p><p>      [๒]  ก็โดยสมัยนั้นแล     อดิเรกจีวรที่เกิดแก่ท่านพระอานนท์มีอยู่</p><p>และท่านประสงค์จะถวายจีวรนั้นแก่ท่านพระสารีบุตร     แก่ท่านพระสารี-</p><p>บุตรอยู่ถึงเมืองสาเกต     จึงท่านพระอานนท์มีความปริวิตกว่า    พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าทรงบัญญัติสิกขาบทไว้ว่า   ภิกษุไม่พึงทรงอดิเรกจีวร      ก็นี่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 696</p><p>อดิเรกจีวรบังเกิดแก่เรา    และเราก็ใคร่จะถวายแก่ท่านพระสารีบุตร    แต่ </p><p>ท่านอยู่ถึงเมืองสาเกต   เราจะพึงปฏิบัติอย่างไรหนอ   ครั้นแล้วท่านพระ-</p><p>อานนท์ได้กราบทูลเรื่องนั้นแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>          พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถามว่า   ดูก่อนอานนท์   ยังอีกนานเท่าไร</p><p>สารีบุตรจึงจักกลับมา</p><p>          พระอานนท์กราบทูลว่า     จักกลับมาในวันที่ ๙     หรือวันที่  ๑๐</p><p>พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                              <strong>ทรงอนุญาตอดิเรกจีวร</strong></p><p>          ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เราอนุญาตให้ทรงอดิเรกจีวรไว้ได้   ๑๐ วัน</p><p>เป็นอย่างยิ่ง</p><p>          อนึ่ง  พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                 <strong>พระอนุบัญญัติ</strong>   </p><p>         ๒๐.  ๑.    ก.   จีวรสำเร็จแล้ว   กฐินอันภิกษุเดาะเสียแล้ว    พึง</p><p>ทรงอดิเรกจีวรได้  ๑๐  วันเป็นอย่างยิ่ง  ภิกษุให้ล่วงกำหนดนั้นไป  เป็น</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                               <em>เรื่องพระอานนท์  จบ</em></p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>          [๓]   บทว่า  จีวรสำเร็จแล้ว   ความว่า   จีวรของภิกษุทำสำเร็จแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 697</p><p>ก็ดี  หายเสียก็ดี  ฉิบทายเสียก็ดี  ถูกไฟไหม้เสียก็ดี  หมดหวังว่าจะได้ทำ</p><p>จีวรก็ดี        </p><p>            คำว่า  กฐิน...เดาะเสียแล้ว   คือ   เดาะเสียแล้วด้วยมาติกาอันใด</p><p>อันหนึ่งในมาติกา  ๘  หรือสงฆ์เดาะเสียในระหว่าง</p><p>          บทว่า  ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่ง  คือ  ทรงไว้ได้  ๑๐ วันเป็นอย่างมาก</p><p>           ที่ชื่อว่า  อดิเรกจีวร   ได้แก่ จีวรที่ยังไม่ได้อธิษฐาน   ยังไม่ได้วิกัป</p><p>          ที่ชื่อว่า  จีวร   ได้แก่  ผ้า ๖ ชนิด  ชนิดใดชนิดหนึ่ง  ซึ่งเข้าองค์</p><p>กำหนดแห่งผ้าต้องวิกัปเป็นอย่างต่ำ</p><p>         คำว่า ให้ล่วงกำหนดนั้นไป  เป็นนิสสัคคีย์   ความว่า   เมื่ออรุณ</p><p>ที่  ๑๑ ขึ้นมา    จีวรนั้นเป็นนิสสัคคีย์    คือเป็นของจำต้องเสียสละแก่สงฆ์</p><p>คณะ  หรือบุคคล</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น  อย่างนี้:-       </p><p>                                            <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                        <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong> </p><p>         [๔]   ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบ</p><p>เท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งประณมมือกล่าวอย่างนั้นว่า</p><p>            ท่านเจ้าข้า   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    ล่วง ๑๐ วัน   เป็นของจำจะ</p><p>สละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้น  สละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-             </p><p>        ท่านเจ้าข้า      ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า     จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 698</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้              </p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         [๕]   ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียง</p><p>บ่า  กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า นั่งกระโหย่งประณมมือกล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    ล่วง  ๑๐ วัน   เป็นของจำจะ</p><p>สละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย    ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        [๖]  ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งประณมมือกล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่าน     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้าล่วง ๑๐  วัน      เป็นของจำจะสละ</p><p>ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 699</p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                                  <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>          [๗]    จีวรล่วง ๑๐ วันแล้ว ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรล่วง  ๑๐ วันแล้ว     ภิกษุสงสัย     เป็นนิสสัคคีย์     ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์</p><p>         จีวรล่วง  ๑๐ วันแล้ว  ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง  เป็นนิสสัคคีย์  ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ได้อธิษฐาน   ภิกษุสำคัญว่าอธิษฐานแล้ว    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                             </p><p>         จีวรยังไม่ได้วิกัป     ภิกษุสำคัญว่าวิกัปแล้ว     เป็นนิสสัคคีย์    ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                         </p><p>         จีวรยังไม่ได้สละ    ภิกษุสำคัญว่าสละแล้ว     เป็นนิสสัคคีย์     ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                               </p><p>         จีวรยังไม่หาย   ภิกษุสำคัญว่าหายเเลว้    เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ฉิบทาย   ภิกษุสำคัญว่าฉิบทายแล้ว    เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>        จีวรยังไม่ถูกไฟไหม้   ภิกษุสำคัญว่าถูกไฟไหม้แล้ว    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        จีวรยังไม่ถูกชิงไป   ภิกษุสำคัญว่าถูกชิงไปแล้ว  เป็นนิสสัคคีย์  ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                                                  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 700</p><p>                                           <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>         จีวรเป็นนิสสัคคีย์  ภิกษุยังไม่ได้เสียสละ  บริโภค  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         จีวรยังไม่ล่วง  ๑๐ วัน    ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว   บริโภค  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ                                     </p><p>         จีวรยังไม่ล่วง  ๑๐  วัน    ภิกษุสงสัย  บริโภค  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                     <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         จีวรยังไม่ล่วง  ๑๐ วัน    ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง   บริโภค   ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ.</p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>           [๘]  ในภายใน  ๑๐ วัน   ภิกษุอธิษฐาน  ๑  ภิกษุวิกัปไว้  ๑  ภิกษุ</p><p>สละให้ไป  ๑  จีวรหาย   ๑   จีวรฉิบหาย  ๑  จีวรถูกไฟไหม้  ๑   โจรชิงเอา</p><p>ไป ๑   ภิกษุถือวิสาสะ ๑  ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑   ไม่ต้อง</p><p>อาบัติแล.</p><p>                                    <strong>เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong>  </p><p>        [๙]  ก็โดยสมัยนั้นแล พระฉัพพัคคีย์ไม่ให้คืนจีวรที่เสียสละ  บรรดา</p><p>ภิกษุผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่ต่อสิกขา</p><p>ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉนพระฉัพพัคคีย์จึงไม่ให้คืนจีวร</p><p>ที่เสียสละเล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 701</p><p>                                  <strong>ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอบถามพระฉัพพัคคีย์ว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอไม่ให้คืนจีวรที่เสียสละ  จริงหรือ</p><p>         พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า </p><p>                                    <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น    ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของสมณะ</p><p>ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ   ไฉนพวกเธอจึงไม่ให้คืนจีวรที่เสียสละเล่า    การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น   ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส  หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น       เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่</p><p>ยังไม่เลื่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใส</p><p>แล้ว</p><p>                     <strong>ทรงอนุญาตให้คืนจีวรที่เสียสละ</strong></p><p>          พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยาย   ดังนี้</p><p>แล้ว  ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก ความเป็นคนบำรุงยาก   ความ</p><p>เป็นคนมักมาก    ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความเกียจ</p><p>คร้าน     ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย     ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 702</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น   แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  จีวรที่ภิกษุเสียสละแล้ว  สงฆ์  คณะ หรือ</p><p>บุคคล  จะไม่คืนให้ไม่ได้   ภิกษุใดไม่คืนให้   ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                           <strong>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</strong></p><p>                         <strong>จีวรวรร  สิกขาบทที่  ๑  จบ</strong></p><p>                        <strong>ทุติยสมันตปาสาทิกา  วินัยวรรณนา</strong></p><p>                               <strong>ติงสกกัณฑวรรณนา</strong></p><p>       ธรรม  ๒๐ เหล่าใด  ชื่อว่านิสสัคคีย์  ที่พระสัมมาสัมพุทธ- </p><p>เจ้า   ผู้สงบ   ทรงแสดงแล้ว  บัดนี้  ข้าพเจ้าจักทำการพรรณนา</p><p>บทที่ยังไม่เคยมีมาก่อน  แห่งธรรมเหล่านั้น.</p><p>             <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์  จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๑</strong></p><p>                     <strong>พรรณนาปฐมกฐินสิกขาบท</strong></p><p>         ในคำนิทานว่า  โดยสมัยนั้นแล  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่</p><p>ที่โคตมกเจดีย์ใกล้กรุงไพศาล    ก็โดยสมัยนั้นแล   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง</p><p>อนุญาตไตรจีวรแก่ภิกษุทั้งหลาย    ดังนี้เป็นต้น     ที่ชื่อว่า    ไตรจีวรนั้น</p><p>ได้แก่จีวร ๓ ผืนนี้   คือ  อันตรวาสก  ๑  อุตราสงค์  ๑   สังฆาฏิ  ๑   ย่อม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 703</p><p>เป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนญาตแล้วเพื่อใช้สอย.      ก็จีวร ๓ ผืนนี้  </p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า    ทรงอนุญาตในที่ใด    ทรงอนญาตเมื่อไร ?   และ</p><p>ทรงอนุญาตเพราะเหตุไร ?   คำนั้นทั้งหมดมาแล้วในเรื่องหมอชีวกในจีวร-</p><p>ขันธกะนั่นแล.                                             </p><p>        ข้อว่า  <strong>อญฺเเนว  ติจีวเรน   คาม   ปวิสนฺติ</strong>   มีความว่า   พวกภิกษุ</p><p>ฉัพพัคคีย์  ครองไตรจีวรเข้าบ้านสำรับหนึ่งต่างหาก   จากสำรับที่ใช้ครอง</p><p>อยู่ในวัด  และสำรับที่ใช้ครองสรงน้ำ.  ใช้จีวรวันละ ๙  ผืน ทุกวัน  ด้วย</p><p>อาการอย่างนี้. </p><p>        สองบทว่า  <strong>อุปฺปนฺน  โหติ</strong>  มีความว่า    อดิเรกจีวรนี้     เกิดขึ้นให้</p><p>ช่องแก่อนุบัญญัติ   ด้วยอำนาจการได้   มิใช่ด้วยอำนาจความสำเร็จ.</p><p>                    <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระอานนท์]</strong></p><p>        ข้อว่า  <strong>อายสฺมโต  สารีปุตฺตสฺส  ทาตุกาโม  โหติ</strong>  มีความว่า  ได้ยิน</p><p>ว่า   ท่านพระอานนท์   ย่อมนับถือท่านพระสารีบุตรโดยนับถือความมีคุณ</p><p>มากของพระสารีบุตรว่า   เว้นพระผู้มีพระภาคเจ้า   บุคคลอื่นที่มีคุณวิเศษ</p><p>เห็นปานนี้   ไม่มีเลย.   ท่านได้จีวรที่ชอบใจ  ซักแล้ว   กระทำพินทุกัปปะ</p><p>แล้ว    ถวายแก่พระเถระนั่นแล   แม้ทุกคราว.    ในเวลาก่อนฉันได้ยาคูและ</p><p>ของเคี้ยว   หรือบิณฑบาตอันประณีตแล้ว    ย่อมถวายแก่พระเถระเหมือน</p><p>กัน.   ในเวลาหลังฉัน    แม้ได้เภสัช    มีน้ำผึ้งและน้ำอ้อยเป็นต้น    ก็ถวาย</p><p>แก่พระเถระนั่นเอง  พาเด็กทั้งหลายออกจากตระกูลอุปัฏฐาก ให้บรรพชา</p><p>ให้ถืออุปัชฌายะ             ในสำนักพระเถระแล้ว      กระทำอนุสาวนากรรมเอง.</p><p>ฝ่ายท่านพระสารีบุตร  ก็นับถือท่านพระอานนท์เหลือเกิน  ด้วยทำในใจว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 704</p><p>ธรรมดาว่า     กิจที่บุตรจะพึงกระทำแก่บิดา     เป็นภาระของบุตรคนโต; </p><p>เพราะฉะนั้น      กิจใดที่เราจะพึงกระทำแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า       กิจนั้น </p><p>ทั้งหมด    พระอานนท์กระทำอยู่,    เราอาศัยพระอานนท์จึงได้เพื่อเป็นผู้มี</p><p>ความขวนขวายน้อยอยู่.  คำทั้งหมดว่า  แม้พระเถระนั้น  ได้จีวรที่ชอบใจ</p><p>แล้ว    ก็ถวายพระอานนทเถระเหมือนกัน    เป็นต้น    เป็นเช่นกับด้วยคำ</p><p>ก่อนนั่นแล.         พระอานนทเถระนับถือด้วยความนับถือคุณมากอย่างนี้</p><p>บัณฑิตพึงทราบว่า   ย่อมเป็นผู้มีความประสงค์จะถวายจีวรนั้น    แม้ที่เกิด</p><p>ขึ้นในครั้งนั้นแก่ท่านพระสารีบุตร.</p><p>        ก็ในคำว่า <strong>นวม  วา  ภควา  ทิวส  ทสม   วา</strong>  นี้    หากใคร ๆ  จะพึง</p><p>มีความสงสัยว่า   พระเถระทราบได้อย่างไร ? </p><p>         ตอบว่า   พระเถระทราบได้ด้วยเหตุหลายอย่าง.</p><p>           <strong>[เหตุที่พระอานนท์ทราบการมาของพระสารีบุตรได้]</strong></p><p>        ได้ยินว่า  พระสารีบุตรเถระ    เมื่อจะหลีกจาริกไปในชนบท    มัก</p><p>บอกลาพระอานนทเถระก่อนแล้วจึงหลีกไปว่า        ผมจักมาโดยกาลชื่อว่า</p><p>ประมาณเท่านี้    ในระหว่างนี้     ท่านอย่าละเลยพระผู้มีพระภาคเจ้า ดังนี้.</p><p>ถ้าแม้นว่า   ท่านไม่บอกลาในที่ต่อหน้า,   ก็ต้องส่งภิกษุไปบอกลาก่อนจึง</p><p>ไป.     ถ้าว่า    ท่านอยู่จำพรรษาในอาวาสอื่น,    และภิกษุเหล่าใดมาก่อน</p><p>ท่านก็ส่งภิกษุเหล่านั้นไปอย่างนี้ว่า  พวกท่านจงถวายบังคม  พระบาทยุคล   </p><p>ของพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยเศียรเกล้า     ตามคำของเรา,    และจงเรียนถาม</p><p>ถึงความไม่มีโรคของพระอานนท์แล้วบอกว่า       เราจักมาในวันชื่อโน้น, </p><p>และพระเถระย่อมมาในวันตามที่ท่านกำหนดไว้แล้วนั่นแลเสมอ ๆ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 705</p><p>         อีกอย่างหนึ่ง  ท่านพระอานนท์   ย่อมทราบได้ด้วยการอนุมานบ้าง</p><p>ย่อมทราบได้โดยนัยนี้บ้างว่า  ท่านพระสารีบุตร  เมื่อทนอดกลั้นความวิโยค</p><p>(พลัดพราก)    จากพระผู้มีพระภาคเจ้าอยู่สิ้นวันมีประมาณเท่านี้,    บัดนี้</p><p>นับแต่นี้ไป   จักไม่เลยวันชื่อโน้น,    ท่านจักมาแน่นอน,    จริงอยู่    ชน</p><p>ทั้งหลายผู้ซึ่งมีปัญญามาก   ย่อมมีความรักและความเคารพในพระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้ามาก  ดังนี้.    พระเถระย่อมทราบได้ด้วยเหตุหลายอย่างด้วยประการ</p><p>อย่างนี้.  เพราะเหตุนั้น  ท่านจึงกราบทูลว่า   จักมาในวัน ที่ ๙  หรือวันที่</p><p>๑๐ พระพุทธเจ้าข้า ! ดังนี้        เมื่อพระอานนทเถระกราบทูลอย่างนี้แล้ว</p><p>เพราะสิกขาบทนี้มีโทษทางพระบัญญัติ    มิใช่มีโทษทางโลก;    เพราะเหตุ</p><p>นั้น  ครั้งนั้นแล  พระผู้มีพระภาคเจ้า  เมื่อจะทรงทำวันที่ท่านพระอานนท์</p><p>กราบทูลนั่นแลให้เป็นกำหนด    จึงทรงบัญญัติสิกขาบทว่า    ดูก่อนภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย !   เราอนุญาตให้ทรงอดิเรกจีวรไว้  ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่ง   ดังนี้ </p><p>ถ้าหากว่า  พระเถระนี้  จะพึงทูลแสดงขึ้นกึ่งเดือน  หรือเดือนหนึ่ง,    แม้</p><p>กึ่งเดือน  หรือเดือนหนึ่งนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้า   ก็จะพึงทรงอนุญาต.</p><p>            <strong>[แก้อรรถสิกขาบทวิภังค์ว่าด้วยการเดาะกฐิน]</strong></p><p>          บทว่า  <strong>นิฏฺิตจีวรสฺมึ</strong>    ได้แก่   เมื่อจีวรสำเร็จแล้ว     โดยการสำเร็จ</p><p>อย่างใดอย่างหนึ่ง.     ก็เพราะจีวรนี้      ย่อมเป็นอันสำเร็จแล้ว      ด้วยการ</p><p>กระทำบ้าง    ด้วยเหตุมีการเสียหายเป็นต้นบ้าง;    ฉะนั้น      เพื่อทรงแสดง</p><p>เพียงแต่อรรถเท่านั้น   ในบทภาชนะแห่งบทว่า   <strong>นิฏฺิตจีวรสฺมึ</strong>  นั้น   พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำมีอาทิว่า <strong>ภิกฺขุนา  จีวร  กต  วา โหติ</strong>  ดังนี้.        </p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า  <strong>กต</strong>  คือ  อันภิกษุกระทำแล้วด้วยกรรม</p><p>มีสูจิกรรมเป็นที่สุด.   ที่ชื่อว่า   กรรมมีสูจิกรรมเป็นที่สุด     ได้แก่การทำ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 706</p><p>กรรมที่ควรทำด้วยเข็มอย่างใดอย่างหนึ่ง  มีการติดรังดุมและลูกดุมเป็นที่สุด</p><p>แล้วก็เก็บเข็มไว้ (ในกล่องเข็ม).                                                 </p><p>        บทว่า  <strong>นฏฺ</strong>   คือ   ถูกพวกโจรเป็นต้นลักเอาไป.   จริงอยู่    แม้</p><p>จีวรนั่น  ท่านเรียกว่า  สำเร็จแล้ว    ก็เพราะความกังวล   ด้วยการกระทำ</p><p>นั่นเอง   สำเร็จลงแล้ว           </p><p>        บทว่า  <strong>วินฏฺ</strong>  คือ  ถูกพวกสัตว์มีปลวกเป็นต้นกัดแล้ว.</p><p>      บทว่า <strong>ทฑฺฒ</strong>  คือ  ถูกไฟไหม้.</p><p>        สองบทว่า <strong>จีวราสา  วา  อุปจฺฉินฺนา</strong>  มีความว่า   หมดความหวังใน</p><p>จีวรซึ่งบังเกิดขึ้นว่า  เราจักได้จีวรในตระกูลชื่อโน้นก็ดี.   อันที่จริง  ควร</p><p>ทราบความที่จีวรแม้เหล่านี้สำเร็จแล้ว      เพราะความกังวลด้วยการกระทำ</p><p>นั่นแล   สำเร็จลงแล้ว.</p><p>         สองบทว่า <strong>อุพฺภตสฺมึ    กิเน</strong>  คือ   (เมื่อจีวรสำเร็จแล้ว)   และเมื่อ</p><p>กฐินเดาะเสียแล้ว.  ด้วย บทว่า <strong>อุพฺภตสฺมึ  กิเน</strong>    นี้   พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงแสดงความไม่มีแห่งปลิโพธที่ ๒    ก็กฐินนั้น    อันภิกษุทั้งหลายย่อม</p><p>เดาะด้วยมาติกาอย่างหนึ่งในบรรดามาติกา  ๘ หรือด้วยการเดาะในระหว่าง </p><p>เพราะฉะนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า  <strong>อฏฺนฺน   มาติกาน</strong>   เป็นต้น</p><p>ในนิเทศแห่งบทว่า <strong>อุพฺภตสฺมึ  กิเน</strong>   นั้น       </p><p>         บรรดามาติกาและการเดาะในระหว่างนั้น    มาติกา<sup>๑</sup>  ๘    มาแล้วใน</p><p>กฐินขันธกะอย่างนี้ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย !  มาติกาแห่งการเดาะกฐิน ๘</p><p>เหล่านี้ คือ <strong>ปักกมนันติกา นิฏฐานันติกา   สันนิฏฐานันติกา  นาสนันติกา</strong></p><p><strong>สวนันติกา  อาสาวัจเฉทิกา  สีมาติกกันติกา  สหุพภารา.</strong></p><p>        แม้การเดาะกฐินในระหว่าง     ก็มาในภิกขุนีวิภังค์<sup>๒</sup>       อย่างนี้ว่า</p><p>๑ . วิ. มหา. ๑/๑๓๙.  ๒.  วิ.  ภิกฺขุนีวิ.  ๑/๑๔๕. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 707</p><p><strong>สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺล  สงฺโฆ  กิน  อุธเรยฺย</strong></p><p><strong>เอสา  ตฺต,  สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  กิน  อุทฺธรติ  ยสฺสายสฺมโต  ขมติ</strong></p><p><strong>กินสฺส  อุพฺภาโร โส  ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย, อุพฺภติ</strong></p><p><strong>สงฺเฆน  กิน   ขมติ  สงฺฆสฺส  ตสฺมา  ตุณฺหี  เอวเมต  ธารยามิ</strong>   แปลว่า</p><p>ท่านเจ้าข้า  !   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า,  ถ้าความพรั่งพร้อมแห่งสงฆ์ถึงที่แล้ว,</p><p>สงฆ์พึงเดาะกฐิน,  นี้คำเสนอ,  ท่านเจ้าข้า !   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า,  สงฆ์</p><p>ย่อมเดาะกฐิน,    การเดาะกฐินควรแก่ท่านผู้มีอายุใด    ท่านผู้มีอายุนั้นพึง</p><p>นิ่งอยู่,  ถ้าไม่ควรแก่ท่านผู้มีอายุใด  ท่านผู้มีอายุนั้น     พึงพูดขึ้น,   กฐิน</p><p>อันสงฆ์เดาะแล้วย่อมควรแก่สงฆ์;   เพราะฉะนั้น   สงฆ์พึงนิ่งอยู่   ข้าพเจ้า</p><p>จะทรงไว้ซึ่งความเป็นผู้นิ่งอยู่แห่งสงฆ์อย่างนั้นแล.</p><p>         ข้าพเจ้าจักพรรณนาคำที่ควรกล่าวในมาติกา    เละอันตรุพภารานั้น</p><p>ทั้งหมด  ในอาคตสถานนั้นแล,  แต่เมื่อจะกล่าวเสียในที่นี้    บาลีที่ควรจะ</p><p>นำมาก็ดี   เนื้อความที่ควรจะกล่าวก็ดี   แม้จะเป็นอันกล่าวแล้ว,   แต่ก็เป็น</p><p>เรื่องที่รู้ได้ไม่ง่าย  เพราะกล่าวไว้ในฐานะอันไม่ควร.</p><p>         บทว่า  <strong>ทสาหปรม</strong>    มีวิเคราะห์ว่า  ๑๐ วัน    เป็นกำหนดอย่างยิ่ง</p><p>แห่งกาลนั้น;      เพราะเหตุนั้น      กาลนั้นจึงชื่อว่ามี  ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่ง</p><p>อธิบายว่า  จีวรนั้น   อันภิกษุพึงทรงไว้  ตลอดกาลมี  ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่ง.</p><p>แต่เพื่อจะทรงแสดงแต่อรรถเท่านั้น     ในบทภาชนะ    พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>จึงตรัสว่า    พึงทรงไว้ได้  ๑๐  วันเป็นอย่างยิ่ง     จริงอยู่    มีคำอธิบายว่า</p><p>ความเป็นกาลมี ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่ง     ที่ตรัสไว้ในบทว่า   <strong>ทสาหปรม</strong> นี้ </p><p>ภาวะแห่งกาละมี ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่งนั้น     มีใจความดังนี้ว่า   พึงทรงไว้</p><p>ได้ชั่วกาลประมาณเท่านี้ที่ยังไม่ล่วงเลยไป   จีวรที่ชื่อว่า  <strong>อติเรก</strong>     เพราะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 708</p><p>ไม่นับเข้าในจำพวกจีวรที่อธิษฐานและวิกัปไว้;    เพราะเหตุนั้น  จึงชื่อว่า</p><p>อดิเรกจีวร.  ด้วยเหตุนั้น  ในบทภาชนะแห่งบทว่า อติเรกจีวร นั้น   จึง</p><p>ตรัสว่า  จีวรที่ไม่ได้อธิษฐาน  และไม่ได้วิกัปไว้. </p><p>                         <strong>[อธิบายกำเนิดจีวร ๖  ชนิด]</strong></p><p>         ข้อว่า  <strong>ฉนฺน  จีวราน   อญฺตร</strong>   มีความว่า   บรรดาจีวร ๖ ชนิด</p><p>เหล่านี้    คือ   จีวรผ้าเปลือกไม้  ๑   จีวรผ้าฝ้าย ๑   จีวรผ้าไหม ๑   จีวรผ้า</p><p>กัมพล ๑    จีวรผ้าป่าน ๑    จีวรหาผสมกัน*  ๑    จีวรอย่างใดอย่างหนึ่ง</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า      ครั้นทรงแสดงกำเนิดแห่งจีวร    ด้วยคำว่า   <strong>ฉนฺน</strong></p><p>เป็นต้นนี้แล้ว   บัดนี้  เพื่อทรงแสดงขนาด (แห่งจีวรนั้น) จึงตรัสว่า  จีวร</p><p>อย่างต่ำควรจะวิกัปได้ ดังนี้.  ขนาดแห่งจีวรนั้น    ด้านยาว ๒ คืบ   ด้าน</p><p>กว้าง  คืบหนึ่ง   ในขนาดแห่งจีวรนั้น     มีพระบาลีดังนี้ว่า   ดูก่อนภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย !  เราอนุญาตให้วิกัปจีวรอย่างต่ำ  ด้านยาว ๙ นิ้ว  กว้าง ๔ นิ้ว</p><p>โดยนิ้วพระสุคต<sup>๒</sup>. </p><p>       ข้อว่า <strong>ต  อติกฺกามยโต   นิสฺสคฺคิย</strong>   มีความว่า  เมื่อภิกษุ</p><p>ยังจีวรมีกำเนิดและประมาณตามที่กล่าวแล้วนั้น    ให้ล่วงกาลมี  ๑๐ วันเป็น</p><p>อย่างยิ่ง   คือ    เมื่อไม่ทำโดยวิธีที่จะไม่เป็นอติเรกจีวรเสียในระหว่างกาลมี</p><p>๑๐ วัน เป็นอย่างยิ่งนี้   เป็นนิสสัคคีย์ปาจิตตีย์.  อธิบายว่า  จีวรนั้น   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ด้วย   เป็นอาบัติปาจิตตีย์แก่ภิกษุนั้นด้วย   อีกอย่างหนึ่ง    การ</p><p>เสียสละ  ชื่อว่า  นิสสัคคีย์.  คำว่า  นิสสัคคีย์   นั่นเป็นชื่อของวินัยกรรม</p><p>อันภิกษุพึงกระทำในกาลเป็นส่วนเบื้องต้น,   การเสียสละมีอยู่    แก่ธรรม-</p><p>๑. วิ.  มหา.   ๕/๑๙๒.  ๒.  วิ.  มหา.   ๕/๒๑๔. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 709</p><p>ชาตินั้น;   เหตุนั้น ธรรมชาตินั้น จึงชื่อว่า นิสสัคคีย์  ฉะนี้แล.  นิสสัคคีย์</p><p>นั้น   คืออะไร ? คือ  ปาจิตตีย์.   ในคำว่า <strong>ต  อติกฺกามยโต นสฺสคฺคิย</strong></p><p><strong>ปาจิตฺติย</strong>  นี้  มีใจความดังนี้ว่า   เป็นปาจิตตีย์มีการเสียสละเป็นวินัยกรรม</p><p>แก่ภิกษุผู้ให้ล่วงกาลนั้นไป.</p><p>       แต่ในบทภาชนะ  เพื่อทรงแสดงอรรถวิกัปแรกก่อน  พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าจึงทรงตั้งมาติกาว่า     เมื่อภิกษุให้ล่วงกาลนั้นไป     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>แล้วตรัสคำว่า   ในเมื่ออรุณวันที่  ๑๑  ขึ้น   เป็นนิสสัคคีย์  คือ    อันภิกษุ</p><p>พึงเสียสละ ดังนี้.  และจีวรนั้น  อันภิกษุพึงเสียสละแก่บุคคลใดพึงเสียสละ</p><p>โดยวิธีอย่างใด     เพื่อทรงแสดงบุคคลและวิธีเสียสละนั้นอีก     จึงตรัสคำ</p><p>เป็นต้นว่า <strong>สงฺฆสฺส   วา</strong>  ดังนี้.</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น  ในคำว่า  <strong>เอกาทเส   อรุณุคฺคมเน</strong>  นี้   ผู้ศึกษา</p><p>พึงทราบว่า   จีวรเกิดขึ้นในวันใด   อรุณแห่งวันนั้น   อาศัยวันที่จีวรเกิด</p><p>ขึ้น;   เพราะเหตุนั้น   จึงเป็นนิสสัคคีย์  ในเมื่ออรุณวันที่ ๑๑  ขึ้นรวมกัน</p><p>วันที่จีวรเกิด  ถ้าแม้ว่า  จีวรเป็นอันมากผูกหรือพับรวมกันเก็บไว้  ก็เป็น</p><p>อาบัติเพียงตัวเดียว.        ไม่จีวรที่พับไว้ไม่รวมกันเป็นอาบัติหลายตัวตาม</p><p>จำนวนแห่งวัตถุ.</p><p>                     <strong>[อธิบายวิธีเสียสละและวิธีแสดงอาบัติ]</strong></p><p>        ข้อว่า   <strong>นิสฺสชฺชิตฺวา  อาปตฺติ  เทเสตพฺพา</strong>    มีความว่า  ถามว่า  พึง</p><p>แสดงอาบัติอย่างไร ?</p><p>        แก้ว่า    พึงแสดงเหมือนอย่างที่       พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ใน</p><p>ขันธกะ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 710</p><p>         ถามว่า  ก็ตรัสไว้ในขันธกะนั้น   อย่างไร ?</p><p>         แก้ว่า  ตรัสไว้อย่างนี้ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย !    ภิกษุนั้น  พึงเข้า</p><p>ไปหาสงฆ์     กระทำอุตราสงค์เฉวียงบ่าข้างหนึ่ง     ไหว้เท้าแห่งภิกษุผู้แก่</p><p>ทั้งหลายแล้ว  นั่งกระโหย่ง   ประนมมือ    พึงกล่าวอย่างนี้ว่า  <strong>อห  ภนฺเต</strong></p><p><strong>อิตฺถนฺนาม  อาปตฺตึ  อาปนฺโน  ต  ปฏิเทเส</strong><sup>๑</sup><strong>มิ</strong>   (ท่านเจ้าข้า !   กระผมต้อง</p><p>อาบัติมีชื่ออย่างนี้  ขอแสดงคืนอาบัตินั้น ).</p><p>         ก็ในอธิการนี้      ถ้าจีวรมีผืนเดียว    พึงกล่าวว่า  <strong>เอก  นิสฺสคฺคิย </strong></p><p><strong>ปาจิตฺติย...</strong> (ต้องแล้ว)  ซึ่งนิสสัคคีย์  ปาจิตตีย์ตัวหนึ่ง.   ถ้าจีวร ๒ ผืน</p><p>พึงกล่าวว่า  <strong>เทฺว...</strong>   ซึ่งอาบัติ  ๒  ตัว.   ถ้าจีวรมากผืนพึงกล่าวว่า สมฺพ-</p><p><strong>หุลา...</strong>     ซึ่งอาบัติหลายตัว.     แม้ในการเสียสละ    ถ้าว่า   จีวรมีผืนเดียว</p><p>พึงกล่าวตามสมควรแก่บาลีนั่นแลว่า   <strong>อิท  เม  ภนฺเต  จีวร</strong>  ท่านเจ้าข้า  !  </p><p>จีวรของกระผมผืนนี้  เป็นต้น   ถ้าหากว่าจีวร ๒ ผืน  หรือมากผืน   พึง</p><p>กล่าวว่า  <strong>อิมานิ  เม   ภน เต  จีวรานิ</strong>   <strong>ทสาหาติกฺกนฺตานิ  นิสฺสคฺคิยานิ</strong></p><p><strong>อิมานาห สงฺฆสฺส  นิสฺสชฺชามิ</strong>  (ท่านเจ้าข้า !   จีวรของกระผมเหล่านี้ล่วง</p><p>๑๐ วัน เป็นนิสสัคคีย์,  กระผมเสียสละจีวรเหล่านี้แก่สงฆ์)   เมื่อไม่สามารถ</p><p>จะกล่าวบาลีได้    พึงกล่าวโดยภาษาอื่นก็ได้.     ภิกษุพึงรับอาบัติโดยนัย</p><p>ดังกล่าวไว้ในขันธกะนั่นแลว่า  ภิกษุผู้ฉลาดสามารถพึงรับอาบัติ.  สมจริง</p><p>ดังที่ตรัสไว้  ในขันธกะนั้นอย่างนี้ว่า   ภิกษุผู้ฉลาดผู้สามารถ   พึงเผดียง</p><p>สงฆ์ว่า   ท่านเจ้าข้า  !   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ภิกษุชื่อนี้รูปนี้    ระลีกได้</p><p>เปิดเผย    กระทำให้ตื้น   ย่อมแสดงซึ่งอาบัติ,   ถ้าความพรั่งพร้อมแห่งสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว,  ข้าพเจ้าพึงรับอาบัติของภิกษุมีชื่ออย่างนี้<sup>๒</sup>  ดังนี้.</p><p>  ๑.  วิ.  จุลฺล.  ๖/๒๗๐.          ๒.  วิ.  จุลล.  ๖/๓๗๐.</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 711</p><p>        ภิกษุผู้แสดง  อันภิกษุรับอาบัตินั้น   พึงกล่าวว่า  ปสฺสสิ (เธอเห็น</p><p>หรือ).</p><p>        ผู้แสดง:        <strong>อาม  ปสฺสามิ</strong> (ขอรับ ! ผมเห็น)</p><p>        ผู้รับ:            <strong>อายตึ  สวเรยฺยาสิ</strong> (เธอพึงสำรวมต่อไป).</p><p>        ผู้แสดง:        <strong>สาธุ  สุฏฺฐุ สวริสฺสามิ</strong>  (ดีละ  ผมจะสำรวมให้ดี).</p><p>        ก็ในอาบัติ ๒ ตัว   หรือหลายตัวด้วยกัน  ผู้ศึกษาพึงทราบความต่าง</p><p>แห่งวจนะโดยนัยก่อนนั่นแล  แม้ในการให้จีวร  (คืน)  ก็พึงทราบความ</p><p>แตกต่างแห่งวจนะด้วยอำนาจแห่งวัตถุ  คือ  สงฺโฆ   อิม   จีวร   อิมานิ</p><p>จีวรานิ...   สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้  พึงให้จีวรทั้งหลายเหล่านี้...    ถึงในการ</p><p>เสียสละแก่คณะ  และแก่บุคคล   ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน. </p><p>        ก็ในการแสดงและการรับอาบัติในอธิการนี้      มีบาลีดังต่อไปนี้:-  </p><p><strong>เตน  ภิกขุเว  ภิกฺขุนา ฯ เปฯ เอวมสฺสุ   วจนียา  อห  ภนฺเต  อิตฺถนฺนาม</strong></p><p><strong>อาปตฺตึ  อาปนฺโน  ต ปฏิเทสมิ</strong><sup>๒</sup>    แปลว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !   อัน</p><p>ภิกษุนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุมากรูป   กระทำผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่าข้างหนึ่ง</p><p>ไหว้เท้าทั้งหลายแห่งภิกษุผู้แก่ทั้งหลายแล้ว   นั่งกระโหย่ง   ประคองอัญชลี</p><p>พึงกล่าวอย่างนั้นว่า   ท่านเจ้าข้า !   ข้าพเจ้าต้องอาบัติชื่อนี้     ขอแสดงคืนซึ่ง</p><p>อาบัตินั้น.</p><p>        อันภิกษุผู้ฉลาดผู้สามารถ พึงเผดียงภิกษุเหล่านั้นให้ทราบว่า <strong>สุณาตุ</strong></p><p><strong>เม  ภนฺเต  อายสฺมนฺตา  อย  อิตฺถนฺนาโม  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ  สรติ  วิวรติ</strong></p><p><strong>อุตฺตานีกโรติ  เทเสติ  ยทายสฺมนฺตาน  ปตฺตกลฺล  อห  อิตฺถนฺนามสฺส</strong></p><p><strong>ภิกฺขุโน  อาปตฺตึ ปฏิคฺคณฺเห</strong><sup>๓</sup><strong>ยฺย</strong>  แปลว่า  ท่านเจ้าข้า  !  ท่านผู้มีอายุ</p><p> ๑.  วิ.  จุลฺล.  ๖/๓๗๐.   ๒-๓.  วิ.  จุลฺล.  ๖/๓๖๙-๓๗๐    </p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 712</p><p>ทั้งหลาย    ขอจงฟังข้าพเจ้า  ภิกษุมีชื่ออย่างนี้   รูปนี้ย่อมระลึก   ย่อมเปิด</p><p>เผย    ย่อมกระทำให้ตื้น   ย่อมแสดงอาบัติ,   ถ้าว่าความพรั่งพร้อมแห่งท่าน</p><p>ผู้มีอายุทั้งหลายถึงที่แล้ว  ข้าพเจ้าพึงรับอาบัติของภิกษุชื่อนี้. </p><p>         ภิกษุผู้แสดง   อันภิกษุผู้รับอาบัตินั้น   พึงกล่าวว่า <strong>ปสฺสสิ</strong>  (ท่าน</p><p>เห็นหรือ).                                         </p><p>        ผู้แสดง:           <strong>อาม  ปสฺสามิ</strong>  (ขอรับ ! ผมเห็น).</p><p>        ผู้รับ:               <strong>อายตึ  สวเรยฺยาสิ</strong>*  (ท่านพึงสำรวมระวังต่อไป).</p><p>        ภิกษุนั้น   พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง   ทำอุตราสงค์เฉวียงบ่า   แล้ว</p><p>นั่งกระโหย่ง   ประคองอัญชลีแล้วกล่าวอย่างนี้ว่า   ดูก่อนอาวุโส !   ข้าพเจ้า</p><p>ต้องอาบัติ  มีชื่ออย่างนี้แล้ว,  จะแสดงคืนอาบัติ,  ภิกษุผู้แสดง   อันภิกษุ</p><p>ผู้รับอาบัตินั้นพึงกล่าวว่า <strong>ปสฺสสิ</strong> (ท่านเห็นหรือ).</p><p>        ผู้แสดง:      <strong>อาม  ปสฺสามิ</strong>  (ขอรับ !  ผมเห็น).</p><p>        ผู้รับ:          <strong> อายตึ  สวเรยฺยาสิ</strong>  (ท่านพึงสำรวมระวังต่อไป).</p><p>         ในวิสัยแห่งการแสดงและรับอาบัตินั้น   ผู้ศึกษาพึงทราบการระบุชื่อ</p><p>อาบัติและความต่างแห่งวจนะ     โดยนัยก่อนนั่นแล.      และพึงทราบบาลี</p><p>แม้ในการสละแก่ภิกษุ ๒ รูป   เหมือนในการสละแก่คณะฉะนั้น.     ก็ถ้าว่า</p><p>จะพึงมีความแปลกกันไซร้,   พระผู้มีพระภาคเจ้าพึงตรัสบาลีไว้แผนกหนึ่ง</p><p>แม้ในการสละแก่ภิกษุ ๒ รูปนี้        เหมือนอย่างที่พระองค์ตรัสปาริสุทธิ-</p><p>อุโบสถแก่ภิกษุ ๓ รูป   โดยนัยเป็นต้นว่า   ภิกษุทั้งหลาย !   เราอนุญาต</p><p>ให้ภิกษุ ๓ รูป  ทำปาริสุทธิอุโบสถ  ภิกษุทั้งหลาย !  ก็แลภิกษุเหล่านั้น</p><p>พึงทำอุโบสถเหล่านั้นอย่างนี้;     ภิกษุผู้ฉลาดผู้สามารถ     พึงเผดียงภิกษุ</p><p>*  วิ.  จุลฺล.  ๖/๓๖๙/-๓๗๐. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 713</p><p>เหล่านั้นให้ทราบ    แล้วตรัสปาริสุทธิอุโบสถแก่ภิกษุ ๒ รูปอีกแผนกหนึ่ง </p><p>ต่างหาก   โดยนัยเป็นต้นว่า   ภิกษุทั้งหลาย  !     เราอนุญาตให้ภิกษุ ๒ รูป</p><p>ทำปาริสุทธิอุโบสถ,   ภิกษุทั้งหลาย !   ก็แลภิกษุเหล่านั้น     พึงทำอุโบสถ</p><p>นั้นอย่างนี้   ภิกษุเถระพึงทำอุตราสงค์เฉวียงบ่า*  ดังนี้  ฉะนั้น.    ก็เพราะ</p><p>ไม่มีความแปลกกัน;  ฉะนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้า    จึงมิได้ตรัสไว้  ทรง</p><p>ผ่านไปเสีย   เพราะฉะนั้น      บาลีในการสละแก่ภิกษุ ๒ รูปนี้     เป็นบาลีที่</p><p>ตรัสไว้เเก่คณะเหมือนกัน. </p><p>         ส่วนในการรับอาบัติมีความแปลกกันดังนี้:-    บรรดาภิกษุ ๒ รูป</p><p>ภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง  อย่าตั้งญัตติ   เหมือนภิกษุผู้รับอาบัติ     ตั้งญัตติ   ใน</p><p>เมื่อภิกษุผู้ต้องอาบัติสละแก่คณะแล้วแสดงอาบัติ         พึงรับอาบัติเหมือน</p><p>บุคคลคนเดียวรับฉะนั้น.   แท้จริง   ชื่อว่าการตั้งญัตติสำหรับภิกษุ ๒ รูป</p><p>ย่อมไม่มี.    ก็ถ้าหากจะพึงมี,    พระผู้มีพระภาคเจ้าจะไม่พึงตรัสปาริสุทธิ-</p><p>อุโบสถไว้แผนกหนึ่ง    สำหรับภิกษุ ๒ รูป    แม้ในการให้จีวรที่เสียสละ</p><p>แล้วคืน  จะกล่าวว่า   <strong>อิม    จีวร  อายสฺมโต  เทม</strong>  พวกเราใหัจีวรผืนนี้แก่</p><p>ท่าน  เหมือนภิกษุรูปเดียวกล่าวว่า  <strong>อิม  จีวร  อายสฺมโต  ทมฺมิ</strong>   ผมให้</p><p>จีวรผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้   ก็ควร.  จริงอยู่  แม้ญัตติทุติยกรรม  ซึ่งหนักกว่า</p><p>นี้   ตรัสว่า   ควรอปโลกน์ทำ  ก็มี    วินัยกรรมมีการสละนี้     สมควรแก่</p><p>ญัตติทุติยกรรมเหล่านั้น.   แต่จีวรที่สละแล้ว  ควรให้คืนทีเดียว,  จะไม่ให้</p><p>คืนไม่ได้.   ก็การให้คืนจีวรที่สละเสียแล้วนี้เป็นเพียงวินัยกรรม.   จีวรนั้น</p><p>เป็นอันภิกษุนั้นให้แก่สงฆ์     หรือแก่คณะ    หรือแก่บุคคล    หามิได้</p><p>ทั้งนั้นแล.</p><p>*  วิ. มหา.  ๔/๒๔๓-๒๔๔. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 714</p><p><strong>[แก้อรรถบทภาชนีย์ว่าด้วยอติเรกจีวรล่าง  ๑๐  วันเป็นต้น ]</strong></p><p>         ข้อว่า <strong>ทสาหาติกฺกนฺเต  อติกฺกนฺตสญฺี</strong>  ได้แก่ ผู้มีความสำคัญใน</p><p>จีวรที่ล่วง ๑๐ วันแล้วอย่างนี้ว่า  จีวรนี้ล่วง (๑๐ วัน) แล้ว.    อีกอย่างหนึ่ง</p><p>ความว่า   เมื่อ  ๑๐ วันล่วงแล้ว    มีความสำคัญอย่างนี้ว่า    ๑๐  วันล่วงไป</p><p>แล้ว. </p><p>         ข้อว่า <strong>นิสฺสคฺคิย  ปาจิตฺติย</strong>   มีความว่า   ความสำคัญที่กล่าวไว้ใน</p><p>บทว่า   <strong>อติกฺกนฺตสญฺี</strong>   นี้คุ้มอาบัติไม่ได้,     ถึงภิกษุใดจะมีความสำคัญ</p><p>อย่างนี้,  จีวรนั้น    ของภิกษุแม้นั้น   ก็เป็นนิสสัคคีย์  และภิกษุนั้น  ก็ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์ด้วย,     หรือเป็นปาจิตตีย์      มีการเสียสละเป็นวินัยกรรม; </p><p>เพราะฉะนั้น  อรรถวิกัปทั้ง ๒  ย่อมถูกต้อง.  ทุก ๆ บทก็มีนัยเช่นนี้.</p><p>        ข้อว่า  <strong>อวิสฺสชฺชิเต  วิสฺสชฺชิตสญฺี</strong>   ได้แก่  ผู้มีความสำคัญใน</p><p>จีวรที่ตนไม่ได้ให้  คือ   ไม่ได้สละให้แก่ใคร ๆ อย่างนี้ว่า   เราสละแล้ว.</p><p>         ข้อว่า <strong>อนฏฺเ  นฏฺสญฺ</strong>   มีความว่า   โจรทั้งหลาย   ย่อมลักเอา</p><p>ซึ่งจีวรเป็นอันมากของภิกษุเหล่าอื่น  ที่เก็บรวมไว้กับจีวรของตน,   บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น.   ภิกษุรูปนี้   เป็นผู้มีความสำคัญในจีวรของตนซึ่งไม่ได้หาย</p><p>ไป   ว่าหายแล้ว.    แม้ในจีวรที่ไม่ได้เสียหายเป็นต้น    ก็มีนัยเช่นนี้</p><p>         ก็ในบทว่า <strong>อวิลุตฺเต</strong>   นี้   พึงทราบสันนิษฐานว่า    ในจีวรที่มิได้ถูก</p><p>ชิงไป  ด้วยอำนาจที่พังห้องแล้วข่มขู่ชิงเอาไป.</p><p>        ข้อว่า <strong>อนิสฺสชฺชิตฺวา  ปริภุญฺชติ  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส</strong> มีความว่า</p><p>ภิกษุไม่เปลื้องจีวรที่นุ่งครั้งเดียว     หรือห่มครั้งเดียวออกจากกายแล้วเที่ยว</p><p>ไป   แม้ตลอดวัน     เป็นอาบัติตัวเดียวเท่านั้น.    ภิกษุเปลื้องออกแล้วนุ่ง</p><p>หรือห่มจีวรที่ยังไม่สละนั้น    เป็นทุกกฏ  ทุก ๆ ประโยค.   จัดจีวรที่นุ่งไม่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 715</p><p>เรียบร้อย    หรือห่มไม่เรียบร้อย    ให้เรียบร้อย   ไม่เป็นอาบัติ.   ไม่เป็น</p><p>อาบัติแก่ภิกษุผู้ใช้สอยของภิกษุอื่น.    ก็คำมีอาทิว่า     ภิกษุได้จีวรที่ผู้อื่น</p><p>กระทำแล้วใช้สอย  ดังนี้   เป็นเครื่องสาธกในความไม่เป็นอาบัตินี้.    ทรง</p><p>หมายเอาการใช้สอย     ปรับเป็นอาบัติทุกกฏแก่ภิกษุผู้มีความสำคัญในจีวร</p><p>ยังไม่ล่วง (๑๐ วัน) ว่าล่วงแล้ว    และภิกษุผู้มีความสงสัย. </p><p>                 <strong>[ว่าด้วยขนาดจีวรที่ควรอธิฐานและวิกัป]</strong></p><p>         ก็ในข้อว่า  <strong>อนาปตฺติ  อนฺโตทสาห   อธิฏฺเติ   วิกปฺเปติ</strong> นี้    ผู้ศึกษา</p><p>พึงทราบจีวรที่ควรอธิษฐาน  และที่ควรวิกัป.  ในจีวรที่ควรอธิษฐานและ</p><p>วิกปะนั้น  มีพระบาลีดังต่อไปนี้:-</p><p>         ครั้งนั้นแล    ภิกษุทั้งหลายได้มีความรำพึงอย่างนี้ว่า    จีวรทั้งหลาย </p><p>ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตไว้   คือ  ไตรจีวรก็ดี   คือ   วัสสิกสาฎก</p><p>ก็ดี  คือ  นิสีทนะก็ดี  คือ  ปัจจัตถรณะก็ดี  คือ  กัณฑุปฏิจฉาทิก็ดี  คือ</p><p>มุขปุญฉนโจลกะก็ดี  คือ  ปริขารโจลกะก็ดี  ควรอธิษฐานทั้งหมดหรือว่า</p><p>ควรจะวิกัปหนอแล*.     ภิกษุทั้งหลายได้กราบทูลเรื่องนี้     แด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า.   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตว่า  ภิกษุทั้งหลาย !  เราอนุญาต</p><p>ให้อธิษฐานไตรจีวร  ไม่อนุญาตให้วิกัป,     ให้อธิษฐานวัสสิกสาฎก  ตลอด</p><p>๔ เดือนแห่งฤดูฝน     พ้นจากพ ๔ เดือนฤดูฝนนั้น     อนุญาตให้วิกัปไว้,</p><p>อนุญาตให้อธิษฐานนิสีทนะ  ไม่ใช่ให้วิกัป,  อนุญาตให้อธิษฐานผ้าปูนอน</p><p>ไม่ใช่ให้วิกัป,   อนุญาตให้อธิษฐานกัณฑุปฏิจฉาทิ  (ผ้าปิดแผล)  ชั่วเวลา</p><p>อาพาธ   พ้นจากกาลอาพาธนั้น   อนุญาตให้วิกัป   อนุญาตให้อธิษฐาน</p><p>*  วิ.  มหา.  ๕/๒๑๘. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 716</p><p>มุขปุญฉนโจล  (ผ้าเช็ดหน้า)    ไม่อนุญาตให้วิกัป,     อนุญาตให้อธิษฐาน</p><p>บริขารโจล  ไม่อนุญาตให้วิกัป*  ดังนี้.</p><p>                     <strong>[ว่าด้วยการอธิษฐานไตรจีวรเป็นต้น]</strong></p><p>        บรรดาจีวรเป็นต้นเหล่านั้น    อันภิกษุเมื่อจะอธิษฐานไตรจีวรย้อม</p><p>แล้วให้กัปปะพินทุ  พึงอธิษฐานจีวรที่ได้ประมาณเท่านั้น.   ประมาณแห่ง</p><p>จีวรนั้น    โดยกำหนดอย่างสูง    หย่อนกว่าสุคตจีวร  (จีวรของพระสุคต)</p><p>จึงควร    และโดยกำหนดอย่างต่ำ    ประมาณแห่งสังฆาฏิ    และอุตราสงค์</p><p>ด้านยาว ๕ ศอกกำ  ด้านกว้าง ๓ ศอกกำ   จึงควร.   อันตรวาสก   ด้าน</p><p>ยาว ๕ ศอกกำ   ด้านกว้าง   แม้ ๒ ศอก  ก็ควร.   เพราะอาจเพื่อจะปกปิด</p><p>สะดือด้วยผ้านุ่งบ้าง    ผ้าห่มบ้างแล.    ก็จีวรที่เกินและหย่อนกว่าประมาณ</p><p>ดังกล่าวแล้ว   พึงอธิษฐานว่า   บริขารโจล.</p><p>        ในวิสัยแห่งการอธิษฐานจีวรนั้น    ท่านกล่าวไว้ว่า    การอธิษฐาน</p><p>จีวร  มี ๒ อย่าง   คืออธิษฐานด้วยกายอย่างหนึ่ง   อธิษฐานด้วยวาจาอย่าง</p><p>หนึ่ง; ฉะนั้น ภิกษุพึงถอนสังฆาฎิผืนเก่าว่า  <strong>อิม  สงฺฆาฏึ  ปจฺจุทฺธรามิ</strong>  (เรา</p><p>ถอนสังฆาฎิผืนนี้) แล้วเอามือจับสังฆาฎิใหม่ หรือพาดบนส่วนแห่งร่างกาย</p><p>กระทำการผูกใจว่า  <strong>อิม สงฺฆาฏึ   อธิฏฺามิ</strong> (เราอธิษฐานสังฆาฎินี้)  แล้ว</p><p>พึงทำกายวิการ    อธิษฐานด้วยกาย    นี้     ชื่อว่า     การอธิษฐานด้วยกาย</p><p>เมื่อไม่ถูกต้องจีวรนั้นด้วยส่วนแห่งร่างกายส่วนใดส่วนหนึ่ง   การอธิษฐาน</p><p>นั้น  ไม่ควร.</p><p>         ส่วนในการอธิษฐานด้วยวาจา        พึงเปล่งวาจาแล้วอธิษฐานด้วย</p><p>  *  วิ.  มหา.   ๕/๒๑๘-๒๑๙. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 717</p><p>วาจา   ในการอธิษฐานด้วยวาจานั้น   มีการอธิษฐาน ๒ วิธี.  ถ้าผ้าสังฆาฏิ</p><p>อยู่ในหัตถบาส    พึงเปล่งวาจาว่า    ข้าพเจ้าอธิษฐานสังฆาฎิผืนนี้.    ถ้าอยู่</p><p>ภายในห้อง    ในปราสาทชั้นบน   หรือในวัดใกล้เคียง    พึงกำหนดที่เก็บ</p><p>สังฆาฎิไว้แล้วเปล่งวาจาว่า     ข้าพเจ้าอธิษฐานสังฆาฎินั่น.      ในอุตราสงค์</p><p>และอันตรวาสก    ก็มีนัยอย่างนี้.    จริงอยู่   เพียงแต่ชื่อเท่านั้นที่แปลกกัน.</p><p>เพราะฉะนั้น    พึงอธิษฐานจีวรทั้งหมดโดยชื่อของตนเท่านั้น    อย่างนี้ว่า</p><p><strong>สงฺฆาฎึ   อุตฺตราสงฺค อนฺตรวาสก</strong>  ดังนี้. </p><p>         ถ้าภิกษุกระทำจีวรมีสังฆาฎิเป็นต้นด้วยผ้าที่อธิษฐานเก็บไว้     เมื่อ</p><p>ย้อมและกัปปะเสร็จแล้วพึงถอนว่า   ข้าพเจ้าถอนผ้านี้     แล้วอธิษฐานใหม่.</p><p>แต่เมื่อเย็บแผ่นผ้าใหม่   หรือขัณฑ์ใหม่เฉพาะที่ใหญ่กว่าเข้ากับจีวรที่อธิษ-</p><p>ฐานแล้ว   ควรอธิษฐานใหม่.     ในแผ่นผ้าที่เท่ากันหรือเล็กว่า   ไม่มีกิจ</p><p>ด้วยการอธิษฐาน (ใหม่).</p><p>         ถามว่า  ก็ไตรจีวรจะอธิษฐานเป็นบริขารโจล  ควรหรือไม่ควร ?</p><p>          แก้ว่า     ได้ทราบว่า     พระมหาปทุมเถระกล่าวว่า     ไตรจีวรพึง</p><p>อธิษฐานเป็นไตรจีวรอย่างเดียว,      ถ้าว่า     อธิษฐานเป็นบริขารโจลได้,</p><p>การบริหารที่ตรัสไว้ในอุทโทสิตสิกขาบท  ก็จะพึงไร้ประโยชน์ไป.  ได้ยิน</p><p>ว่า    เมื่อพระมหาปทุมเถระกล่าวอย่างนี้    พวกภิกษุที่เหลือกล่าวว่า    แม้</p><p>บริขารโจล   พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ตรัสว่า   พึงอธิษฐาน;    เพราะเหตุนั้น</p><p>การอธิษฐานไตรจีวรให้เป็นบริขารโจล  ย่อมสมควร.</p><p>          แม้ในมหาปัจจรี   ท่านก็กล่าวว่า  ชื่อว่า  บริขารโจลนี้เป็นเหตุแห่ง</p><p>การเก็บ  (จีวรโดยความไม่เป็นนิสสัคคีย์)  ไว้แผนกหนึ่ง.     จะอธิษฐาน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 718</p><p>ไตรจีวรว่า  บริขารโจล  แล้วใช้สอย  ควรอยู่.  ส่วนในอุทโทสิตสิกขาบท</p><p>ตรัสการบริหารไว้สำหรับภิกษุผู้อธิษฐานไตรจีวรแล้วบริหารอยู่.</p><p>        ได้ยินว่า  แม้พระมหาติสสเถระผู้กล่าวอุภโตวิภังค์   ซึ่งอยู่ที่ปุณณ-</p><p>วาลิการามได้กล่าวว่า     ในกาลก่อน     พวกเราได้ฟังจากพระมหาเถระว่า</p><p>พวกภิกษุผู้ชอบอยู่ในป่าเก็บจีวรไว้ในโพรงไม้เป็นต้น    ไปเพื่อต้องการจะ</p><p>เริ่มบำเพ็ญเพียร,    และเมื่อภิกษุเหล่านั้นไปเพื่อประสงค์จะฟังธรรมในวัด</p><p>ใกล้เคียง   เมื่อดวงอาทิตย์ขึ้นแล้ว    พวกสามเณร   หรือพวกภิกษุหนุ่มจึง</p><p>ถือบาตรจีวรมา  (ให้);   เพราะฉะนั้น  การจะอธิษฐานไตรจีวรเป็นบริขาร-</p><p>โจล   เพื่อใช้สอยสะดวก   ควรอยู่.</p><p>        แม้ในมหาปัจจรีท่านก็กล่าวว่า   ในกาลก่อน    พวกภิกษุผู้อยู่ป่าได้</p><p>อธิษฐานไตรจีวรเป็นบริขารโจลนั่นแล    แล้วใช้สอย    ด้วยใส่ใจว่า   ใน</p><p>แดนที่ไม่ผูกสีมารักษาได้ยาก.</p><p>        วัสสิกสาฏกที่ไม่เกินประมาณ        อันภิกษุพึงระบุชื่อแล้วอธิษฐาน</p><p>สิ้น ๔ เดือนฤดูฝนโดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล,   ต่อจากนั้นพึงถอนวิกัปไว้.</p><p>ก็วัสสิกสาฎกนี้   แม้ย้อมพอทำให้เสียสี   ก็ควร.   แต่สองผืนไม่ควร.</p><p>         ผ้านิสีทนะพึงอธิษฐานโดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.    ก็แลผ้านิสีทนะ</p><p>นั้น  ได้ประมาณ  มีได้เพียงผืนเดียวเท่านั้น.   สองผืนไม่ควร.</p><p>        แม้ผ้าปูนอนก็ควรอธิษฐานเหมือนกัน.    ก็ผ้าปูนอนนั้น     ถึงใหญ่</p><p>ก็ควร   แม้ผืนเดียวก็ควร   แม้มากผืนก็ควร.   มีลักษณะเป็นต้นว่า   สีเขียว</p><p>ก็ดี  สีเหลืองก็ดี  มีชายก็ดี  มีชายเป็นลายดอกไม้ก็ดี   ย่อมควรทุกประการ.</p><p>ภิกษุอธิษฐานคราวเดียว  ย่อมเป็นอันอธิษฐานแล้วทีเดียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 719</p><p>         ผ้าปิดฝีได้ประมาณพึงอธิษฐานชั่วเวลาที่ยังมีอาพาธอยู่,   เมื่ออาพาธ</p><p>หายแล้ว   พึงปัจจุทธรณ์วิกัปไว้.   ผืนเดียวเท่านั้น    จึงควร.</p><p>        ผ้าเช็ดหน้า   พึงอธิษฐานเหมือนกัน.   ภิกษุจำต้องปรารถนาผืนอื่น</p><p>เพื่อต้องการใช้เวลาที่ยังซักอีกผืนหนึ่งอยู่,    เพราะฉะนั้น   สองผืนก็ควร.</p><p>แต่พระเถระอีกพวกหนึ่งกล่าวว่า    การอธิษฐานผ้าเช็ดหน้านั้น    มุ่งการ</p><p>เก็บไว้เป็นสำคัญ   แม้มากผืนก็ควร.</p><p>          ในบริขารโจล     ชื่อว่าการนับจำนวนไม่มี,       พึงอธิษฐานได้เท่า</p><p>จำนวนที่ต้องการนั่นเทียว.  ถุงย่ามก็ดี  ผ้ากรองน้ำก็ดี  มีประมาณเท่าจีวร</p><p>ที่ควรวิกัปเป็นอย่างต่ำ   พึงอธิษฐานว่า   บริขารโจล   เหมือนกัน.    แม้จะ</p><p>รวมจีวรมากผืนเข้าด้วยกันแล้วอธิษฐานว่า     ข้าพเจ้าอธิษฐานจีวรเหล่านี้ </p><p>เป็นบริขารโจล ดังนี้  ก็สมควรเหมือนกัน.  แม้ภิกษุจะเก็บไว้เพื่อประโยชน์</p><p>แก่เภสัช    นวกรรมและมารดาบิดาเป็นต้น   ก็จำต้องอธิษฐานแท้.   แต่ใน</p><p>มหาปัจจรีท่านกล่าวว่า  ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>        ส่วนในเสนาสนบริขารเหล่านี้  คือ ฟูกเตียง ๑  ฟูกตั่ง  ๑  หมอน ๑</p><p>ผ้าปาวาร ๑   ผ้าโกเชาว์  ๑   และในเครื่องปูลาดที่เขาถวายไว้เพื่อประโยชน์</p><p>แก่เสนาสนบริขาร   ไม่มีกิจที่ต้องอธิษฐานเลย.</p><p>                            <strong>[ว่าด้วยเหตุให้ขาดอธิษฐาน]</strong></p><p>         ถามว่า  ก็จีวรที่อธิฐานแล้ว   เมื่อภิกษุใช้สอยอยู่   จะละอธิษฐาน</p><p>ไปด้วยเหตุอย่างไร  ?</p><p>         ตอบว่า     ย่อมละด้วยเหตุ  ๙ อย่างนี้    คือ    ด้วยให้บุคคลอื่น  ๑</p><p>ด้วยถูกชิงเอาไป  ๑     ด้วยถือเอาโดยวิสาสะ ๑     ด้วยหันไปเป็นคนเลว  ๑ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 720</p><p>ด้วยลาสิกขา ๑   ด้วยกาลกิริยา ๑   ด้วยเพศกลับ ๑   ด้วยถอนอธิษฐาน ๑</p><p>ด้วยความเป็นช่องทะลุ  ๑.</p><p>         บรรดาเหตุ ๙ อย่างนั้น     จีวรทุกชนิดย่อมละอธิษฐานด้วยเหตุ ๘</p><p>อย่างข้างต้น.    แต่เฉพาะไตรจีวรละอธิษฐานด้วยความเป็นช่องทะลุ   ท่าน</p><p>กล่าวไว้ในอรรถกถาทุกแห่ง.   และการละอธิษฐานนั้น   ท่านกล่าวไว้ด้วย</p><p>ช่องทะลุประมาณเท่าหลังเล็บ.    ในช่องทะลุประมาณเท่าหลังเล็บนั้น      ผู้</p><p>ศึกษาพึงทราบขนาดเท่าหลังเล็บ   ด้วยสามารถแห่งเล็บนิ้วก้อย.   และช่อง</p><p>ทะลุ   เป็นช่องโหว่ทีเดียว.     ก็ถ้าแม้นว่า    ภายในช่องทะลุมีเส้นด้ายเส้น</p><p>หนึ่งยังไม่ขาด,   ก็ยังรักษาอยู่.</p><p>         บรรดาไตรจีวรนั้น      สำหรับสังฆาฎิและอุตราสงค์    ช่องทะลุจาก</p><p>ด้านในแห่งเนื้อที่มีประมาณเพียง ๑  คืบ    จากซ้ายด้านยาว,     มีประมาณ</p><p>๘ นิ้ว   จากชายด้านกว้าง  ย่อมทำให้ขาดอธิษฐาน.  แต่สำหรับอันตรวาสก</p><p>ช่องทะลุจากด้านในแห่งเนื้อที่   มีประมาณเพียง  ๑ คืบ  จากชายด้านยาว,</p><p>มีประมาณ  ๔ นิ้ว  จากชายด้านกว้าง  ย่อมทำให้ขาดอธิษฐาน,  ช่องทะลุ</p><p>เล็กลงมา   ไม่ทำให้ขาดอธิษฐาน.    เพราะฉะนั้น     เมื่อเกิดเป็นช่องทะลุ</p><p>จีวรนั้นย่อมตั้งอยู่ในฐานแห่งอติเรกจีวร,          ควรกระทำสูจิกรรมแล้ว</p><p>อธิษฐานใหม่.</p><p>        แต่พระมหาสุมเถระกล่าวว่าสำหรับจีวรที่ได้ประมาณมีช่องทะลุที่ใด</p><p>ที่หนึ่ง  ย่อมทำให้ขาดอธิษฐาน,   แต่สำหรับจีวรที่ใหญ่  ช่องทะลุภายนอก</p><p>จากประมาณ    ยังไม่ทำให้ขาดอธิษฐาน,    ช่องทะลุที่เกิดข้างในจึงทำให้</p><p>ขาด  ดังนี้ . </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 721</p><p>        พระกรวิยติสสเถระกล่าวว่า จีวรเล็ก  ใหญ่  ไม่เป็นประมาณ,  ช่อง </p><p>ทะลุในที่ซึ่งภิกษุเมื่อครองจีวรซ้อนกัน*   ๒  ตัวม้วนมาพาดไว้บนแขนซ้าย</p><p>ยังไม่ทำให้ขาดอธิษฐาน,  ช่องทะลุส่วนภายในย่อมทำให้ขาด,  แม้สำหรับ</p><p>อันตรวาสก  ช่องทะลุในที่แห่งจีวรที่ภิกษุม้วนให้เป็นลูกบวบ   ย่อมไม่ทำ</p><p>ให้ขาด,  ช่องทะลุที่ต่ำลงจากที่ม้วนให้เป็นลูกบวบนั้น  ย่อมทำให้ขาด.</p><p>         เเต่ในอรรถกถาอันธกะ    ท่านทำวาทะของพระมหาสุมเถระให้เป็น</p><p>หลักในไตรจีวรแล้วกล่าวว่า    จีวรประมาณอย่างต่ำ   ย่อมรักษาอธิษฐาน</p><p>ไว้ได้  จึงกล่าวคำแม้นี้เพิ่มเติมไว้ว่า  ในบริขารโจล  ด้านยาว ๙ นิ้ว   โดย</p><p>นิ้วสุคต  ด้านกว้าง ๔ นิ้ว  เป็นช่องทะลุ  ณ  ที่ส่วนใดส่วนหนึ่ง   ย่อมละ</p><p>อธิษฐานไป,     ในบริขารโจลผืนใหญ่ช่องทะลุที่ต่ำกว่า ๘ นิ้วและ ๔ นิ้ว</p><p>นั้น  ยังไม่ละอธิษฐาน,   ในจีวรที่ควรอธิษฐานทั้งหมด  ก็นัยนี้  ดังนี้. </p><p>         บรรดาวาทะทั้ง ๔ นั้น   เพราะขึ้นชื่อว่า   ประมาณอย่างเล็กอื่น ๆ</p><p>ที่ต่ำกว่าประมาณอย่างเล็ก  แห่งจีวรที่ควรวิกัป   ของจีวรที่จะพึงอธิษฐาน</p><p>แม้ทั้งหมด   ย่อมไม่มี.   ด้วยว่า   ประมาณแห่งผ้านิสีทนะ  ผ้าปิดแผล และ</p><p>ผ้าอาบน้ำฝนที่ท่านกล่าวไว้นั้น   เป็นประมาณอย่างใหญ่   เพราะประมาณ</p><p>ที่ยิ่งกว่าประมาณอย่างใหญ่นั้น   สำเร็จแล้ว (ใช้ได้),   หาใช่ประมาณอย่าง</p><p>เล็กไม่   เพราะประมาณอย่างเล็กลงมาจากประมาณอย่างใหญ่นั้น  ไม่สำเร็จ</p><p>(ใช้ไม่ได้).      แม้ไตรจีวรที่หย่อนกว่าประมาณแห่งสุคตจีวร        จัดเป็น</p><p>ประมาณอย่างใหญ่เหมือนกัน.      แต่ประมาณอย่างเล็กที่ท่านแยกกล่าวไว้</p><p>ต่างหากในพระสูตรไม่มี.</p><p>* วิมติ:  เทฺว  จีวรานิ  ปารุปนฺตสฺสาติ  คามปฺปเวเส ทฺวิคุณ  กตฺวา  สงฺฆาฏิโย  ปารุปน</p><p>สนฺธาย  วุตฺต.  แม้สารัตถทีปนี  ๓/๑๔๖  ก็แก้คล้ายกันนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 722</p><p>        การกำหนดขนาดใหญ่แห่งผ้าเช็คหน้า  ผ้าปูนอน และผ้าบริขารโจล </p><p>ไม่มีเหมือนกัน.   แต่ท่านกล่าวกำหนดไว้ด้วยประมาณอย่างเล็กขนาดจีวรที่</p><p>ควรวิกัป  เพราะฉะนั้น  คำใดที่ท่านกล่าวไว้ก่อน   ในอรรถกถาอันธกะ</p><p>ว่า    ประมาณอย่างเล็กย่อมรักษาการอธิษฐานไว้ได้   แล้วแสดงประมาณ</p><p>อย่างเล็ก ๘ นิ้ว    และ  ๔   นิ้ว    โดยนิ้วสุคตแห่งบริขารโจลเท่านั้น    ใน</p><p>บรรดาไตรจีวรและบริขารโจลเป็นต้นนั้นแล้ว  และหมายเอาประมาณอย่าง</p><p>เล็กแห่งไตรจีวรเป็นต้นนอกนี้    ซึ่งมีชนิด  ๕  ศอกกำเป็นต้น     จึงกล่าวว่า</p><p>ในจีวรที่ควรอธิษฐานทั้งหมด    ก็นัยนี้,     คำที่ท่านกล่าวไว้ในอรรถกถา</p><p>อันธกะนั้น   ย่อมไม่สมกัน.    แม้ในวาทะของพระกรวิยติสสเถระ   ท่านก็ </p><p>แสดงช่องทะลุจากชายด้านยาวเท่านั้น  จากชายด้านกว้างท่านมิได้แสดงไว้;</p><p>เพราะฉะนั้น   วาทะของพระกรวิยติสสเถระนั้น  ก็ไม่ได้กำหนดไว้.</p><p>        ในวาทะของพระมหาสุมเถระท่านกล่าวไว้ว่า   ช่องทะลุในที่แห่งใด</p><p>แห่งหนึ่งแห่งจีวรที่ได้ประมาณ   ย่อมทำให้ขาดอธิษฐาน,    ช่องทะลุภาย</p><p>นอกจากประมาณ  แห่งจีวรขนาดใหญ่   ย่อมไม่ทำให้ขาดอธิษฐาน.   แต่</p><p>ท่านก็ไม่ได้กล่าวคำนี้ว่า  จีวรชื่อนี้   จัดเป็นจีวรที่ได้ประมาณ,   ที่โตกว่า</p><p>จีวรที่ได้ประมาณนี้   จัดเป็นจีวรใหญ่.</p><p>         อีกอย่างหนึ่ง      ในวิสัยแห่งไตรจีวรเป็นต้นนี้      อาจารย์ทั้งหลาย</p><p>ประสงค์เอาคำว่า    ขนาดที่ต่างกันมี ๕ ศอกกำเป็นอาทิ     เป็นประมาณ</p><p>อย่างเล็กแห่งไตรจีวรเป็นต้น,   ถ้าในจีวรใหญ่นั้น   ช่องทะลุในภายนอก</p><p>จากประมาณอย่างเล็ก  ไม่พึงทำให้ขาดอธิษฐานไซร้,  ช่องทะลุในภายนอก</p><p>จากประมาณอย่างเล็กแม้เเห่งบาตรขนาดใหญ่    หรือแห่งบาตรขนาดกลาง</p><p>ก็ไม่พึงทำให้ขาดอธิษฐาน,  แต่   (ช่องทะลุในภายนอกจากประมาณอย่าง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 723</p><p>เล็ก)  จะไม่ทำให้ขาดอธิษฐานหามิได้;   เพราะฉะนั้น   วาทะแม้นี้ก็ไม่ได้</p><p>กำหนดขนาดไว้.</p><p>        แต่อรรถกถาวาทะแรกทั้งหมดนี้  เป็นประมาณ   ในอธิการวินิจฉัย </p><p>ไตรจีวรเป็นต้นนี้.   เพราะเหตุไร ?   เพราะมีกำหนด.  จริงอยู่   ประมาณ</p><p>อย่างเล็กแห่งไตรจีวร     ประมาณช่องทะลุ     และประมาณแห่งส่วนที่เป็น</p><p>ช่องทะลุ   ท่านกำหนดกล่าวไว้แล้วในทุกอรรถกถาเหมือนกัน.     เพราะ-</p><p>ฉะนั้น  วาทะนั้นนั่นแลเป็นประมาณ.  ด้วยว่า  อรรถกถาวาทะนั้น  ท่าน</p><p>กล่าวคล้อยตามพระประสงค์ของพระผู้มีพระภาคเจ้าแน่แท้.       ส่วนใน ๓</p><p>วาทะนอกนี้  ไม่มีกำหนดเลย.  คำหน้ากับคำหลังไม่สมกันฉะนี้แล.</p><p>         ก็ภิกษุใดตามผ้าปะลงในที่ชำรุดก่อนแล้ว    เลาะที่ชำรุดออกในภาย</p><p>หลัง,     การอธิษฐานของภิกษุนั้นยังไม่ขาดไป.     แม้ในการเปลี่ยนแปลง</p><p>กระทง   (จีวร)   ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.    สำหรับจีวร ๒ ชั้น    เมื่อชั้น</p><p>หนึ่งเกิดเป็นช่องทะลุ   หรือครากไป   อธิษฐานยังไม่ขาด.   ภิกษุกระทำ</p><p>จีวรผืนเล็กให้เป็นผืนใหญ่   หรือกระทำผืนใหญ่ให้เป็นผืนเล็ก,   อธิษฐาน</p><p>ยังไม่ขาด.    เมื่อจะต่อริมสองข้างเข้าที่ตรงกลาง   ถ้าว่า    ตัดออกก่อนแล้ว</p><p>ภายหลังเย็บติดกัน,   อธิษฐานย่อมขาด.    ถ้าเย็บต่อกันแล้วภายหลังจึงตัด,</p><p>ยังไม่ขาดอธิษฐาน.    แม้เมื่อใช้พวกช่างย้อมซักให้เป็นผ้าขาว    อธิษฐาน</p><p> ก็ยังคงเป็นอธิษฐานอยู่ทีเดียวแล.</p><p>        วินิจฉัยในการอธิษฐาน ในคำว่า  <strong>อนฺโตทสาห  อธิฏฺเติ   วิกปฺเปติ</strong></p><p>นี้   เท่านี้ก่อน.</p><p>                                 <strong>[อธิบายการวิกัปจีวร]</strong></p><p>   ส่วนในการวิกัปมีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 724</p><p>วิกัปมี ๒ อย่าง  คือ  วิกัปต่อหน้า ๑  วิกัปลับหลัง ๑. </p><p>        ถามว่า  วิกัปต่อหน้า  เป็นอย่างไร ?</p><p>         แก้ว่า   ภิกษุพึงทราบว่า   จีวรผืนเดียว   หรือมากผืน   และว่า  จีวร</p><p>วางไว้ใกล้ หรือมิได้วางไว้ใกล้  (อยู่ในหัตถบาสหรือนอกหัตถบาส)  แล้ว</p><p>กล่าวว่า  <strong>อิม   จีวร</strong>  จีวรผืนนี้   บ้าง  ว่า  <strong>อิมานิ   จีวรานิ</strong>   จีวรเหล่านี้ </p><p>บ้าง ว่า  <strong>เอต  จีวร</strong>  จีวรนั่น    บ้าง  ว่า  <strong>เอตานิ   จีวรานิ</strong>  จีวรเหล่านั่น </p><p>บ้าง   แล้วพึงกล่าวว่า  <strong>ตุยห  วิกปฺเปมิ</strong>  ข้าพเจ้าวิกัปแก่ท่าน   ดังนี้.    วิกัป</p><p>ต่อหน้านี้    มีอยู่อย่างเดียว.   ด้วยการวิกัปเพียงเท่านี้   จะเก็บไว้สมควรอยู่.</p><p>จะใช้สอย      หรือจะสละ     หรือจะอธิษฐานไม่ควร.     แต่เมื่อภิกษุนั้น</p><p>(ภิกษุผู้รับวิกัป)  กล่าวคำว่า  <strong>มยฺห  สนฺตก   สนฺตกานิ   ปริภุญฺช    วา</strong></p><p><strong>วิสฺสชฺเชหิ  วา   ยถาปจฺจย   วา    กโรหิ</strong>   แปลว่า    จีวรนี้     หรือจีวร</p><p>เหล่านี้     เป็นของข้าพเจ้า    ท่านจงใช้สอย     จงจำหน่าย     จงกระทำตาม</p><p>สมควรแก่ปัจจัยเถิด  ดังนี้   ชื่อว่า  ปัจจุทธรณ์ (ถอนวิกัป), จำเดิมแต่นั้น</p><p>แม้การบริโภคเป็นต้น   ย่อมสมควร.</p><p>          อีกนัยหนึ่ง   ภิกษุพึงรู้ว่า  จีวรผืนเดียวหรือมากผืน    และว่าวางไว้</p><p>ใกล้  หรือมิได้วางไว้ใกล้  อย่างนั้นนั่นแล  แล้วกล่าวว่า  <strong>อิม  จีวร</strong>  หรือว่า</p><p><strong>อิมานิ   จีวรานิ</strong>  ดังนี้   ว่า   <strong>เอต  จีวร</strong>  หรือว่า   <strong>เอตานิ   จีวรานิ</strong>  ดังนี้ </p><p>ในสำนักของภิกษุนั้นนั่นแล    ระบุชื่อสหธรรมิก ๕  รูปใดรูปหนึ่ง     คือ</p><p>ผู้ใดผู้หนึ่ง  ที่คนชอบใจแล้ว   พึงกล่าวว่า  <strong>ติสฺสสฺส  ภิกฺขุโน  วิกปฺเปมิ</strong></p><p>ข้าพเจ้าวิกัป... แก่ภิกษุติสสะ   หรือว่า   <strong>ติสฺสาย   ภิกขุนิยา,    ติสฺสาย</strong></p><p><strong>สิกฺขมานาย,   ติสฺสสฺส   สามเณรสฺส,   ติสฺสาย  สามเณริยา  วิกปฺเปมิ</strong></p><p>ข้าพเจ้าวิกัป...   แก่ติสสาภิกษุณี,    แก่ติสสาสิกขมานา,   แก่ติสสสามเณร, </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 725</p><p>แก่ติสสาสามเณรี ดังนี้.   นี้เป็นวิกัปต่อหน้า   อีกอย่างหนึ่ง.  ด้วยการวิกัป</p><p>เพียงเท่านี้    จะเก็บไว้สมควรอยู่.     แต่ในการใช้สอยเป็นต้น    กิจแม้อย่าง</p><p>หนึ่ง  ย่อมไม่ควร.  แต่เมื่อภิกษุนั้นกล่าวคำว่า จีวรนี้    ของภิกษุชื่อติสสะ</p><p>ฯ ล ฯ ของสามเณรีชื่อติสสา   ท่านจงบริโภคก็ตาม   จงจำหน่ายก็ตาม   จง</p><p>กระทำตามสมควรแก่ปัจจัยก็ตาม    ดังนี้    ชื่อว่าเป็นอันถอน,    จำเดิมแต่</p><p>นั้นแม้การใช้สอยเป็นต้น   ก็สมควร.</p><p>         ถามว่า   การวิกัปลับหลัง  เป็นอย่างไร ? </p><p>          แก้ว่า   ภิกษุพึงทราบว่า   จีวรผืนเดียวหรือมากผืน   และจีวรวางไว้</p><p>ใกล้    หรือมิได้วางไว้ใกล้    เหมือนอย่างนั้นแล้ว    กล่าวว่า   <strong>อิม   จีวร</strong></p><p>ซึ่งจีวรนี้    หรือว่า   <strong>อิมานิ   จีวรานิ</strong>   ซึ่งจีวรทั้งหลายนี้   ว่า   <strong>เอต    จีวร</strong></p><p>ซึ่งจีวรนั่น   หรือว่า   <strong>เอตานิ   จีวรานิ</strong>   ซึ่งจีวรทั้งหลายนั่น   ดังนี้   แล้ว</p><p>กล่าวว่า   <strong>ตุยห   วิกปฺปนตฺถาย   ทมฺมิ</strong>  ข้าพเจ้าให้แก่ท่าน  เพื่อประโยชน์</p><p>แก่การวิกัป.  ภิกษุผู้วิกัป  อันภิกษุผู้รับวิกัปนั้น  พึงกล่าวว่า  ใครเป็นมิตร</p><p>หรือเป็นเพื่อนเห็น  หรือเป็นเพื่อนคบกันของท่าน,   ลำดับนั้น      ภิกษุผู้</p><p>วิกัปนอกนี้พึงกล่าวว่า    ภิกษุชื่อติสสะ    หรือว่า ฯลฯ สามเณรีชื่อติสสา</p><p>โดยนัยก่อนนั่นแล.    ภิกษุนั้นพึงกล่าวอีกว่า   <strong>อห   ติสฺสสฺส   ภิกฺขุโน</strong></p><p><strong>ทมฺมิ</strong> ข้าพเจ้าให้แก่ภิกษุชื่อติสสะ ฯลฯ  หรือว่า <strong>อห  ติสฺสาย  สามเณริยา</strong></p><p><strong>ทมฺมิ</strong>   ข้าพเจ้าให้แก่สามเณรีชื่อติสสา   ดังนี้.   อย่างนี้  ชื่อว่าวิกัปลับหลัง.</p><p>ด้วยการวิกัปเพียงเท่านี้  การเก็บไว้  สมควรอยู่.  ส่วนในการใช้สอยเป็นต้น</p><p>กิจแม้อย่างเดียว   ก็ไม่สมควร.  แต่เมื่อภิกษุนั้นกล่าวคำว่า  <strong>อิตฺถนฺนามสฺส</strong></p><p><strong>ภิกฺขุโน  สนฺตก  ปริภุญฺช   วา   วิสฺสชฺเชหิ  วา  ยถาปจฺจย   วา  กโรหิ</strong></p><p>(จีวร)   ของภิกษุข้อนี้    ท่านจงใช้สอยก็ได้   จงจำหน่ายก็ได้    จงกระทำ   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 726</p><p>ตามสมควรแก่ปัจจัยก็ได้     โดยนัยดังกล่าวแล้วในวิกัปต่อหน้าอย่างที่สอง</p><p>นั่นแล    ชื่อว่าเป็นอันถอน.    จำเดิมแต่ถอนแล้วนั้น       แม้กิจทั้งหลายมี</p><p>การใช้สอยเป็นต้น    ย่อมควร. </p><p>         ถามว่า   การวิกัปทั้ง ๒ อย่าง   ต่างกันอย่างไร ? </p><p>        ตอบว่า    ในการวิกัปต่อหน้า    ภิกษุวิกัปเองแล้วให้ผู้อื่นถอนได้,</p><p>ในวิกัปลับหลัง     ภิกษุให้คนอื่นวิกัปแล้วให้คนอื่นนั่งเองถอน,    นี้เป็น</p><p>ความต่างกัน      ในเรื่องวิกัปทั้ง ๒ นี้.    ก็ถ้าวิกัปแก่ผู้ใด    ผู้นั้นไม่ฉลาด</p><p>ในพระบัญญัติ    ไม่รู้จะถอน,     พึงถือจีวรนั้น     ไปยังสำนักสหธรรมิก</p><p>อื่นผู้ฉลาด  วิกัปใหม่แล้วพึงให้ถอน.  นี้ชื่อว่า  การวิกัปบริขารที่วิกัปแล้ว</p><p>ควรอยู่.</p><p>        ในบทว่า   วิกปฺเปติ  นี้ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-     ก็คำที่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าตรัสไว้โดยไม่แปลกกันว่า     <strong>วิกปฺเปติ</strong>   นี้   ดูเหมือนจะผิด    จาก</p><p>พระบาลีเป็นต้นว่า  <strong>อนุชานามิ  ภิกขุเว   ติจีวร  อธิฏฺาตุ  น   วิกปฺเปตุ</strong></p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย !     เราอนุญาตให้อธิษฐานไตรจีวร     ไม่ใช่ให้วิกัป</p><p>ดังนี้,  แต่พระตถาคตทั้งหลายย่อมไม่ตรัสคำที่ผิด;  เพราะฉะนั้น   ผู้ศึกษา</p><p>พึงทราบเนื้อความแห่งคำว่า    <strong>อนุชานามิ  ภิกฺขเว    ติจีวร</strong>   เป็นต้นนั้น</p><p>โดยนัยอย่างนี้ว่า   เราอนุญาตให้อธิษฐาน   สำหรับภิกษุผู้บริหารไตรจีวร</p><p>โดยสังเขปว่าไตรจีวรเท่านั้น    ไม่ใช่ให้วิกัป.   แต่ผ้าอาบน้ำฝน    อนุญาต </p><p>ให้วิกัปอย่างเดียว   ถัดจาก ๔ เดือน  (ฤดูฝน)   ไม่ใช่อธิษฐาน,  และเมื่อ</p><p>มีอรรถอย่างนี้    ภิกษุรูปใดใคร่จะอยู่ปราศจากไตรจีวร    ผืนใดผืนหนึ่ง,</p><p>เป็นอันทรงประทานโอกาสแก่ภิกษุนั้น     เพื่อถอนจีวรอธิษฐานแล้ววิกัป</p><p>เพื่อสะดวกในการอยู่ปราศ  (ไตรจีวร) ไม่เป็นอาบัติ  ในเมื่อล่วง ๑๐ วัน.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 727</p><p>โดยอุบายนี้     บัณฑิตพึงทราบความที่วิกัปไม่สำเร็จในจีวรเป็นต้นทั้งหมด</p><p>ฉะนี้แล.</p><p>        บทว่า  <strong>วิสฺสชฺเชติ</strong>  มีวินิจฉัยว่า  ภิกษุให้จีวรแก่ผู้อื่น   ก็อย่างไร</p><p>เป็นอันให้แล้ว   และอย่างไร   เป็นอันถือเอาแล้ว ?  ภิกษุผู้สละให้กล่าวว่า</p><p><strong>อิท  ตุยฺห  เทมิ  ททามิ  หชฺชามิ  โอโณเชมิ   ปริจฺจชามิ   วสฺสชฺชามิ</strong></p><p>ข้าพเจ้าให้  ยกให้  มอบให้  น้อมให้  สละให้  จำหน่ายจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>หรือว่า   <strong>อิตฺถนฺนามสฺส   เทมิ ฯ เป ฯ   นิสฺสชฺชามิ</strong>   ข้าพเจ้าให้ ฯ ล ฯ</p><p>สละให้แก่ท่านผู้มีชื่อนี้   ดังนี้   เป็นอันให้ทั้งต่อหน้าทั้งลับหลังแล้วทีเดียว;</p><p>เมื่อผู้สละให้กล่าวว่า  <strong>ตุยฺห   คณฺหาหิ</strong>  ท่านจงถือเอาของท่าน ดังนี้,   ภิกษุ</p><p>ผู้รับกล่าวว่า  <strong>มยฺห  คณฺหามิ</strong>  ข้าพเจ้าถือเอาของข้าพเจ้า   เป็นอันให้ถูก</p><p>และถือเอาถูก,  เมื่อผู้สละให้กล่าวว่า <strong>ตว สนฺตถ  กโรหิ  ตว  สนฺตก   โหตุ</strong></p><p><strong>ตว  สนฺตถ  กริสฺสสิ</strong>   ท่านจงทำให้เป็นของท่าน  จงเป็นของท่าน  ท่าน</p><p>จักกระทำให้เป็นของท่าน  ดังนี้.  ภิกษุผู้รับกล่าวว่า  <strong>มม  สนฺตก   กโรมิ</strong></p><p>ข้าพเจ้าจะทำให้เป็นของข้าพเจ้า  <strong>มม  สนฺตก  โหตุ</strong>  จงเป็นของข้าพเจ้า</p><p><strong>มม   สนฺตก  กริสฺสามิ</strong>   ข้าพเจ้า   จักกระทำให้เป็นของข้าพเจ้า   ดังนี้,</p><p>เป็นอันให้ไม่ถูกและเป็นอันถือเอาไม่ถูก.</p><p>         ภิกษุ  ผู้สละให้  ไม่รู้เพื่อจะให้  (ไม่รู้วิธีเสียสละให้)  เลย,  ฝ่ายผู้รับ</p><p>ก็ไม่รู้เพื่อจะรับ (ไม่รู้วิธีรับ).  ก็ถ้าเมื่อภิกษุผู้เสียสละให้กล่าวว่า  ขอท่าน</p><p>จงทำให้เป็นของท่านเสีย  ภิกษุผู้รับกล่าวว่า  ดีละ  ขอรับ !  ผมจะรับเอา</p><p>แล้วถือเอา,    เป็นอันให้ไม่ถูกต้อง  แต่เป็นอันรับเอาถูกต้อง.   ก็ถ้ารูปหนึ่ง</p><p>กล่าวว่า,   ท่านจะถือเอาเสีย,    อีกรูปหนึ่ง  (คือผู้รับ) กล่าวว่า   ผมจะไม่</p><p>ถือเอา,    ผู้เสียสละให้นั้นกล่าวอีกว่า     ท่านจงถือเอาของที่ผมให้แล้วเพื่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 728</p><p>ท่าน,  ฝ่ายภิกษุนอกนี้กล่าวว่า  ผมไม่มีความต้องการด้วยของสิ่งนี้,  หลัง</p><p>จากนั้นแม้รูปก่อนก็ให้ล่วง ๑๐ วันไปด้วยเข้าใจว่า      เราให้แล้ว,     ฝ่าย </p><p>รูปหลังก็ให้ล่วง  ๑๐ วัน ไปด้วยเข้าใจว่า   เราได้ปฏิเสธไปแล้ว   เป็นอาบัติ </p><p>แก่ใคร ไม่เป็นอาบัติแก่ใคร ?  ไม่เป็นอาบัติแก่ใคร,  ก็ท่านรูปใดชอบใจ,</p><p>ท่านรูปนั้นพึงอธิษฐานใช้สอยเถิด.</p><p>        ฝ่ายภิกษุผู้ที่มีความสงสัยในการอธิษฐาน    จะพึงทำอย่างไร ?  พึง</p><p>บอกความเป็นผู้สงสัยแล้วกล่าวว่า     ถ้าจีวรจักไม่ได้อธิษฐาน     เมื่อเป็น</p><p>อย่างนั้น    จีวรเป็นของควรแก่ข้าพเจ้า  แล้วพึงเสียสละโดยนัยดังกล่าวแล้ว</p><p>นั้นแล.      เพราะว่าเมื่อภิกษุให้รู้อย่างนี้แล้วทำวินัยกรรมไม่เป็นมุสาวาท.</p><p>แต่อาจารย์บางพวกกล่าวว่า   จีวรนั้น   ภิกษุรูปหนึ่งถือเอาเป็นวิสาสะแล้ว</p><p>คืนให้  ก็ควร.  คำของอาจารย์บางพวกนั้นไม่ชอบ.   เพราะนั่น     ไม่ใช่</p><p>วินัยกรรมของภิกษุผู้มีความสงสัยนั้น.   ทั้งผ้านั้น  ก็ไม่เป็นวัตถุอื่น   ด้วย</p><p>เหตุสักว่าถือเอาแล้วให้คืนนี้. </p><p>        คำว่า  <strong>นสฺสติ</strong>  เป็นต้น   มีอรรถตื้นทั้งนั้นแล.</p><p>        ในคำว่า <strong>โย  น ทเทยฺย  อาปตฺติ  ทุกกฏสฺส</strong>  นี้มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>เป็นทุกกฏแก่ภิกษุผู้ไม่คืนให้   ด้วยความสำคัญนี้ว่า  ภิกษุนี้ให้แล้วแก่เรา.</p><p>แต่ภิกษุผู้รู้ว่าเป็นของภิกษุนั้นแล้วชิงเอาด้วยเลศ  พระวินัยธรพึงให้ตีราคา</p><p>สิ่งของปรับอาบัติ  ฉะนี้แล.</p><p>        ในสมุฏฐานเป็นต้น  สิกขาบทนี้     ชื่อว่ากฐินสมุฏฐาน    ย่อมเกิด</p><p>ทางกายกับวาจา    และทางกายวาจากับจิต    เป็นอกิริยา    เพราะต้องด้วย </p><p>การไม่อธิษฐานและไม่วิกัป  เป็นโนสัญญาวิโมกข์  เพราะไม่พ้นด้วยสัญญา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 729</p><p>แม้ไม่รู้ก็ต้อง     เป็นอจิตตกะ    ปัณณัติติวัชชะ     กายกรรม     วจีกรรม</p><p>มีจิต  ๓  มีเวทนา  ๓  ฉะนี้แล.</p><p>                  <em>พรรณนาปฐมกฐินสิกขาบท  ในอรรถกถาพระวินัย</em></p><p><em>                                    ชื่อสมันตปาสาทิกา จบ</em>                                       </p><p>                                   <strong>จีวรวรรค   สิกขาบทที่  ๒</strong></p><p>                                       <strong>เรื่องภิกษุหลายรูป</strong>                    </p><p>        [๑๐]    โดยสมัยนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน</p><p>อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี  เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้นภิกษุทั้งหลาย</p><p>ฝากผ้าสังฆาฎิไว้แก่ภิกษุทั้งหลายแล้ว    มีแต่ผ้าอุตราสงค์กับผ้าอันตรวาสก</p><p>หลีกไปสู่จาริกในชนบท  ผ้าสังฆาฎิเหล่านั้นถูกเก็บไว้นานก็ขึ้นราตกหนาว</p><p>ภิกษุทั้งหลายจึงผึ่งผ้าสังฆาฏิเหล่านั้น</p><p>        ท่านพระอานนท์เที่ยวตรวจดูเสนาสนะ    ได้พบภิกษุเหล่านั้นกำลัง</p><p>ผึ่งผ้าสังฆาฏิอยู่    ครั้นแล้วจึงเข้าไปหาภิกษุเหล่านั้น     ถามว่าจีวรที่ขึ้นรา</p><p>เหล่านี้ของใคร</p><p>         จึงภิกษุเหล่านั้นแจ้งความนั้นแก่ท่านพระอานนท์แล้ว</p><p>        ท่านพระอานนท์จึงเพ่งโทษ    ติเตียน    โพนทะนาว่า   ไฉนภิกษุ </p><p>ทั้งหลายจึงได้ฝากผ้าสังฆาฎิไว้แก่ภิกษุทั้งหลายแล้ว  มีแต่ผ้าอุตราสงค์กับผ้า</p><p>อันตรวาสก   หลีกไปสู่จาริกในชนบทเล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 730</p><p>                                 <strong>ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอบถามภิกษุเหล่านั้นว่า  ดูก่อน</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   ข่าวว่า  ภิกษุทั้งหลาย  ฝากผ้าสังฆาฏิไว้แก่ภิกษุทั้งหลาย</p><p>แล้ว     มีแต่ผ้าอุตราสงค์กับผ้าอันตรวาสก    หลีกไปสู่จาริกในชนบท</p><p>จริงหรือ </p><p>           ภิกษุเหล่านั้นทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่</p><p>ใช่กิจของสมณะ   ใช้ไม่ได้    ไม่ควรทำ    ไฉนภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้น</p><p>จึงได้ฝากผ้าสังฆาฏิไว้แก่ภิกษุทั้งหลายแล้ว     มีแต่ผ้าอุตราสงค์กับผ้า</p><p>อันตรวาสกหลีกไปสู่จาริกในชนบทเล่า     การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษ</p><p>เหล่านั้นนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้    การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น  เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของ </p><p>ชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่างอี่นของชนบางพวกที่</p><p>เลื่อมใสแล้ว</p><p>                        <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุเหล่านั้น    โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก  ความเป็นไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 731</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด    อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐  ประการ   คือเพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์     เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑   เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑  </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑       เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑ </p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑                                                 </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แล   พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้:- </p><p>                                         <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>           ๒๑.  ๒.   จีวรของภิกษุสำเร็จแล้ว    กฐินเดาะเสียแล้ว  ถ้าภิกษุอยู่</p><p>ปราศจากไตรจีวร  แม้สิ้นราตรีหนึ่ง   เป็นนิสัคคิยปาจิตตีย์</p><p>         ก็สิกขาบทนี้       ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้วแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   ด้วยประการฉะนี้. </p><p>                                  <em>เรื่องภิกษุหลายรูป </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 732</p><p>                                    <strong>พระอนุบัญญัติ</strong></p><p>                                  <strong>เรื่องภิกษุอาพาธ</strong></p><p>        [๑๑]   ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งอาพาธอยู่ในพระนครโกสัมพี</p><p>พวกญาติส่งทูตไปในสำนักภิกษุนั้นว่า  นิมนต์ท่านมา  พวกผมจักพยาบาล</p><p>แม้ภิกษุทั้งหลายก็กล่าวอย่างนี้ว่า  ไปเถิดท่าน  พวกญาติจักพยาบาลท่าน</p><p>        เธอตอบอย่างนี้ว่า  ท่านทั้งหลาย    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติ</p><p>สิกขาบทแก่ภิกษุทั้งหลายไว้ว่า  ภิกษุไม่พึงอยู่ปราศจากไตรจีวร  ผมกำลัง</p><p>อาพาธ  ไม่สามารถจะนำไตรจีวรไปด้วยได้  ผมจักไม่ไปละ</p><p>         ภิกษุทั้งหลายกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                  <strong>ทรงอนุญาตให้สมมติติจีวราวิปวาส</strong></p><p>         ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา  ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เราอนุญาตให้สมมติ  เพื่อไม่เป็นการอยู่ปราศจาก</p><p>ไตรจีวรแก่ภิกษุผู้อาพาธ   ก็แลสงฆ์พึงให้สมมติอย่างนี้:-</p><p>                             <strong>วิธีสมมติติจีวราวิปวาส</strong></p><p>         ภิกษุผู้อาพาธนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบ</p><p>เท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า    นั่งกระโหย่งประนมมือ  กล่าวอย่างนั้นว่า   ท่าน</p><p>เจ้าข้า ข้าพเจ้าอาพาธ  ไม่สามารถจะนำไตรจีวรไปด้วยได้   ท่านเจ้าข้า</p><p>ข้าพเจ้านั้นขอสมมติเพื่อไม่เป็นการอยู่ปราศจากไตรจีวรต่อสงฆ์   ดังนี้</p><p>พึงขอแม้ครั้งที่สอง   พึงขอแม้ครั้งที่สาม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 733</p><p>         ภิกษุผู้ฉลาด     ผู้สามารถ  พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติทุติย-</p><p>กรรมวาจา   ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ภิกษุมีชื่อผู้นี้อาพาธ  ไม่</p><p>สามารถจะนำไตรจีวรไปด้วยได้          เธอขอสมมติเพื่อไม่เป็นการอยู่</p><p>ปราศจากไตรจีวรต่อสงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว    สงฆ์</p><p>พึงให้สมมติเพื่อไม่เป็นการอยู่ปราศจากไตรจีวร  แก่ภิกษุมีชื่อนี้  นี่เป็น</p><p>วาจาประกาศให้สงฆ์ทราบ.</p><p>         ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้อาพาธ      ไม่</p><p>สามารถจะนำไตรจีวรไปด้วยได้          เธอขอสมมติเพื่อไม่เป็นการอยู่</p><p>ปราศจากไตรจีวรต่อสงฆ์    สงฆ์ให้สมมติเพื่อไม่เป็นการอยู่ปราศจาก</p><p>ไตรจีวรแก่ภิกษุมีชื่อนี้    การให้สมมติเพื่อไม่เป็นการอยู่ปราศจากไตร-</p><p>จีวรแก่ภิกษุมีชื่อนี้   ชอบแก่ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง   ไม่ชอบ</p><p>แก่ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>         การสมมติเพื่อไม่เป็นการอยู่ปราศจากไตรจีวร    อันสงฆ์ให้แล้ว</p><p>แก่ภิกษุมีชื่อนี้   ชอบแก่สงฆ์   เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้</p><p>ด้วยอย่างนี้</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  อนึ่ง พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอย่างนี้</p><p>ว่าดังนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 734</p><p>                                  <strong>พระอนุบัญญัติ</strong></p><p>           ๒๑.   ๒.   ก.   จีวร...สำเร็จแล้ว     กฐินเดาะเสียแล้ว    ถ้าภิกษุ</p><p>อยู่ปราศจากไตรจีวร      แม้สิ้นราตรีหนึ่ง       เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ</p><p>เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์. </p><p>                                เรื่องภิกษุอาพาธ  จบ</p><p>                                    <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>          [๑๒]   บทว่า   จีวร...สำเร็จแล้ว   ความว่า   จีวรของภิกษุทำสำเร็จ</p><p>แล้วก็ดี   หายเสียก็ดี   ฉิบหายเสียก็ดี   ถูกไฟไหม้เสียก็ดี   หมดหวังว่าจะได้</p><p>ทำจีวรก็ดี</p><p>           คำว่า   กฐินเดาะเสียแล้ว     คือ   เดาะเสียแล้วด้วยมาติกาอันใดอัน</p><p>หนึ่งในมาติกา  ๘  หรือสงฆ์เดาะเสียในระหว่าง</p><p>         คำว่า  ถ้าภิกษุอยู่ปราศจากไตรจีวร  แม้สิ้นราตรีหนึ่ง  ความว่า</p><p>ถ้าภิกษุอยู่ปราศจากผ้าสังฆาฏิก็ดี  จากผ้าอุตราสงค์ก็ดี   จากผ้าอันตรวาสก</p><p>ก็ดี   แม้คืนเดียว.</p><p>         บทว่า  เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ  คือ  ยกเว้นภิกษุผู้ได้รับสมมติ.</p><p>          บทว่า   เป็นนิสสัคคีย์    คือ   เป็นของจำจะสละ    พร้อมกับเวลา</p><p>อรุณขึ้น  ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ หรือบุคคล    </p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรในอย่างนี้:-                            </p><p>                                     <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                                 เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>          ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 735</p><p>         ท่านเจ้าข้า  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า อยู่ปราศจากแล้วล่วงราตรี  เป็น</p><p>ของจำจะสละ  เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่สละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>        ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงพึงข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึง</p><p>ที่แล้ว    สงฆ์พึงหญิงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                 <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า    จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    อยู่ปราศจากแล้วล่วงราตรี </p><p>เป็นของจำจะสละ    เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ     ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้</p><p>แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย   ขอจงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้    เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย    ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                              <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 736</p><p>         ท่าน   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   อยู่ปราศแล้วล่วงราตรี     เป็นของ</p><p>จำจะสละ   เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น      พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้. </p><p>                                           <strong>บทภาชนีย์</strong> </p><p>                                              <strong>มาติกา</strong></p><p>         [๑๓]  บ้าน                         มีอุปจารเดียว   มีอุปจารต่าง</p><p>         เรือน                                  มีอุปจารเดียว   มีอุปจารต่าง      </p><p>         โรงเก็บของ                       มีอุปจารเดียว   มีอุปจารต่าง</p><p>         ป้อม                                  มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         เรือนยอดเดียว                   มีอุปจารเดียว     มีอุปจารต่าง</p><p>         ปราสาท                            มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         ทิมแถว                              มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         เรือ                                     มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง </p><p>         หมู่เกวียน                            มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         ไร่นา                                   มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         ลานนวดข้าว                        มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         สวน                                    มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         วิหาร                                   มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         โคนไม้                                 มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง</p><p>         ที่แจ้ง                                   มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 737</p><p>                                      <strong>มาติกาวิภังค์</strong></p><p>        [๑๔ ]  <strong>บ้าน</strong>  ที่ชื่อว่า   มีอุปจารเดียว    คือเป็นบ้านของสกุลเดียว </p><p>และมีเครื่องล้อม        ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในบ้าน      ต้องอยู่ภายในบ้าน</p><p>เป็นบ้านไม่มีเครื่องล้อม    ภิกษุเก็บจีวรไว้ในเรือนใด     ต้องอยู่ในเรือน</p><p>นั้น     หรือไม่ละจากหัตถบาส    ที่ชื่อว่า   มีอุปจารต่าง      คือเป็นบ้าน</p><p>ของต่างสกุล     และมีเครื่องล้อม   ภิกษุเก็บจีวรไว้ในเรือนใด    ต้องอยู่ใน</p><p>เรือนนั้น    หรือในห้องโถง    หรือที่ริมประตู     หรือไม่ละจากหัตถบาส</p><p>เมื่อจะไปสู่ห้องโถง   ต้องเก็บจีวรไว้ในหัตถบาส  แล้วอยู่ในห้องโถง  หรือ</p><p>อยู่ที่ริมประตู    หรือไม่ละจากหัตถบาส    เก็บจีวรไว้ในห้องโถง  ต้องอยู่</p><p>ในห้องโถง  หรือที่ริมประตู  หรือไม่ละจากหัตถบาส  เป็นบ้านไม่มีเครื่อง</p><p>ล้อม  เก็บจีวรไว้ในเรือนใด  ต้องอยู่ในเรือนนั้น   หรือไม่ละจากหัตถบาส.</p><p>          [๑๕]   <strong>เรือน</strong>   ของสกุลเดียว  และมีเครื่องล้อม  มีห้องเล็กห้องน้อย</p><p>ต่าง ๆ  ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในเรือน  ต้องอยู่ภายในเรือน  เป็นเรือนที่ไม่</p><p>มีเครื่องล้อม  เก็บจีวรไว้ในห้องใด    ต้องอยู่ในห้องนั้น   หรือไม่ละจาก</p><p>หัตถบาส   เรือนต่างสกุล    และมีเครื่องล้อม     มีห้องเล็กห้องน้อยต่าง ๆ</p><p>ภิกษุเก็บจีวรไว้ในห้องโด  ต้องอยู่ในห้องนั้น  หรือที่ริมประตู หรือไม่ละ</p><p>จากหัตถบาส    เป็นเรือนไม่มีเครื่องล้อม    เก็บจีวรไว้ในห้องใด   ต้องอยู่</p><p>ในห้องนั้น  หรือไม่ละจากหัตถบาส.                                             </p><p>             [๑๖]    <strong>โรงเก็บของ</strong>   ของสกุลเดียว  และมีเครื่องล้อม  มีห้องเล็ก</p><p>ห้องน้อยต่าง ๆ    ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในโรงเก็บของ   ต้องอยู่ภายในโรง</p><p>เก็บของ  เป็นโรงไม่มีเครื่องล้อม  เก็บจีวรไว้ในห้องใด  ต้องอยู่ในห้องนั้น</p><p>หรือไม่ละจากหัตถบาส     โรงเก็บของ     ของต่างสกุล   และมีเครื่องล้อม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 738</p><p>มีห้องเล็กห้องน้อยต่าง ๆ  เก็บจีวรไว้ในห้องใด  ต้องอยู่ในห้องนั้น หรือ</p><p>ที่ริมประตู  หรือไม่ละจากหัตถบาส  เป็นโรงไม่มีเครื่องล้อม   เก็บจีวรไว้ </p><p>ในห้องใด  ต้องอยู่ในห้องนั้น     หรือไม่ละจากหัตถบาส.</p><p>         [๑๗]  <strong>ป้อม</strong>  ของสกุลเดียว  ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในป้อม  ต้องอยู่</p><p>ภายในป้อม  ป้อมของต่างสกุล   มีห้องเล็กห้องน้อยต่าง ๆ   เก็บจีวรไว้ใน</p><p>ห้องใด  ต้องอยู่ในห้องนั้น  หรือที่ริมประตู  หรือไม่ละจากหัตถบาส.</p><p>          [๑๘]   <strong>เรือนยอดเดียว  ของสกุลเดียว</strong> ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในเรือน</p><p>ยอดเดียว      ต้องอยู่ภายในเรือนยอดเดียว      เรือนยอดเดียวของต่างสกุล</p><p>มีห้องเล็กห้องน้อยต่าง ๆ  เก็บจีวรไว้ในห้องโด  ต้องอยู่ในห้องนั้น หรือ</p><p>ที่ริมประตู  หรือไม่ละจากหัตถบาส.</p><p>         [๑๙]  <strong>ปราสาทของสกุลเดียว</strong>  ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในปราสาท ต้อง</p><p>อยู่ภายในปราสาท    ปราสาทของต่างสกุล  มีห้องเล็กห้องน้อยต่าง ๆ  เก็บ</p><p>จีวรไว้ในห้องใด    ต้องอยู่ในหัองนั่น    หรือที่ริมประตู    หรือไม่ละจาก</p><p>หัตถบาส.</p><p>          [ ๒๐]    <strong>ทิมแถว</strong>     ของสกุลเดียว     ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในทิมแถว</p><p>ต้องอยู่ภายในทิมแถว    ทิมแถวของต่างสกุล     มีห้องเล็กห้องน้อยต่าง ๆ</p><p>เก็บจีวรไว้ในห้องใด  ต้องอยู่ในห้องนั้น    หรือที่ริมประตู     หรือไม่ละ</p><p>จากหัตถบาส.</p><p>          [๒๑ ]   <strong>เรือ</strong>   ของสกุลเดียว    ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในเรือ    ต้องอยู่</p><p>ภายในเรือ   เรือของต่างสกุล    มีห้องเล็กห้องน้อยต่าง ๆ   เก็บจีวรไว้ใน</p><p>ห้องใด  ต้องอยู่ในห้องนั้น   หรือที่ริมประตู   หรือไม่ละจากหัตถบาส.</p><p>         [๒๒]  <strong>หมู่เกวียน</strong>   ของสกุลเดียว    ภิกษุเก็บจีวรไว้ในหมู่เกวียน</p><p>ไม่พึงละอัพภันดรด้านหน้าหรือด้านหลัง  ด้านละ ๗ อัพภันดร  ด้านข้าง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 739</p><p>ด้านละ ๑  อัพภันดร    หมู่เกวียนของต่างสกุล     เก็บจีวรไว้ในหมู่เกวียน</p><p>ไม่พึงละจากหัตถบาส.</p><p>          [๒๓]   <strong>ไร่นา</strong>   ของสกุลเดียว      และมีเครื่องล้อม     ภิกษุเก็บจีวร</p><p>ไว้ภายในเขตไร่นา     ต้องอยู่ภายในเขตไร่นา     เป็นไร่นาไม่มีเครื่องล้อม</p><p>ไม่พึงละจากหัตถบาส  ไร่นาของต่างสกุล  และมีเครื่องล้อม  เก็บจีวรไว้ภาย</p><p>ในเขตไร่นา    ต้องอยู่ภายในเขตไร่นา   หรือที่ริมประตู    หรือไม่ละจาก</p><p>หัตถบาส  เป็นเขตไม่มีเครื่องล้อม  ไม่พึงละจากหัตถบาส.</p><p>         [๒๔]    <strong>ลานนวดข้าว</strong>   ของสกุลเดียว   และมีเครื่องล้อม   ภิกษุเก็บ</p><p>จีวรไว้ภายในเขตลานนวดข้าว   ต้องอยู่ภายในเขตลานนวดข้าว  เป็นสถาน</p><p>ไม่มีเครื่องล้อม  ไม่พึงละจากหัตถบาส  ลานนวดข้าวต่างสกุล  และมีเครื่อง</p><p>ล้อม  เก็บจีวรไว้ภายในเขตลานนวดข้าว  ต้องอยู่ที่ริมประตู  หรือไม่ละจาก</p><p>หัตถบาส  เป็นสถานไม่มีเครื่องล้อม  ไม่พึงละจากหัตถบาส.</p><p>         [๒๕]    <strong>สวน</strong>   ของสกุลเดียว  และมีเครื่องล้อม  ภิกษุเก็บจีวรไว้ภาย </p><p>ในเขตสวน   ต้องอยู่ภายในเขตสวน     เป็นสถานไม่มีเครื่องล้อม    ไม่พึง</p><p>ละจากหัตถบาส   สวนของต่างสกุล   และมีเครื่องล้อม   เก็บจีวรไว้ภายใน</p><p>เขตสวน  ต้องอยู่ที่ริมประตูสวน  หรือไม่ละจากหัตถบาส  เป็นสถานไม่มี</p><p>เครื่องล้อม   ไม่พึงละจากหัตถบาส.</p><p>          [๒๖]    <strong>วิหาร</strong>   ของสกุลเดียว   และมีเครื่องล้อม     ภิกษุเก็บจีวรไว้</p><p>ภายในเขตวิหาร       ต้องอยู่ภายในเขตวิหาร      เป็นสถานไม่มีเครื่องล้อม</p><p>เก็บจีวรไว้ในที่อยู่ใด  ต้องอยู่ในที่อยู่นั้น  หรือไม่ละจากหัตถบาส   วิหาร</p><p>ของต่างสกุล   และมีเครื่องล้อม    ภิกษุเก็บจีวรไว้ในที่อยู่ใด    ต้องอยู่ในที่</p><p>อยู่นั้น  หรือที่ริมประตู   หรือไม่ละจากหัตถบาส  เป็นสถานไม่มีเครื่องล้อม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 740</p><p>เก็บจีวรไว้ในที่อยู่ใด  ต้องอยู่ในที่อยู่นั้น  หรือไม่ละจากหัตถบาส.</p><p>          [๒๗]   <strong>โคนไม้</strong>   ของสกุลเดียว   กำหนดเอาเขตที่เงาแผ่ไปโดยรอบ</p><p>ในเวลาเที่ยง       ภิกษุเก็บจีวรไว้ภายในเขตเงา        ต้องอยู่ภายในเขตเงา</p><p>โคนไม้ของต่างสกุล  ไม่พึงละจากหัตถบาส.</p><p>          [๒๘]    <strong>ที่แจ้ง</strong>   ที่ชื่อว่า    มีอุปจารเดียว    มีอุปจารต่าง    คือในป่า</p><p>หาบ้านมิได้    กำหนด ๗  อัพภันดรโดยรอบ   จัดเป็นอุปจารเดียว    พ้น</p><p>นั้นไป  จัดเป็นอุปจารต่าง.</p><p>                                 <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๒๙]  จีวรอยู่ปราศ    ภิกษุสำคัญว่าอยู่ปราศ    เว้นแต่ภิกษุได้รับ</p><p>สมมติ   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                               </p><p>        จีวรอยู่ปราศ   ภิกษุสงสัย    เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        จีวรอยู่ปราศ   ภิกษุสำคัญว่าไม่อยู่ปราศ    เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        จีวรยังไม่ได้ถอน   ภิกษุสำคัญว่าถอนแล้ว  เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ได้สละให้ไป   ภิกษุสำคัญว่าสละให้ไปแล้ว    เว้นแต่ภิกษุ</p><p>ได้รับสมมติ  เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่หาย     ภิกษุสำคัญว่าหายแล้ว      เว้นแต่ภิกษุได้รับสมมติ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 741</p><p>         จีวรยังไม่ฉิบหาย     ภิกษุสำคัญว่าฉิบหายแล้ว    เว้นแต่ภิกษุได้รับ</p><p>สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ถูกไฟไหม้  ภิกษุสำคัญว่าถูกไฟไหม้แล้ว   เว้นแต่ภิกษุได้</p><p>รับสมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์.</p><p>          จีวรยังไม่ถูกโจรชิงไป     ภิกษุสำคัญว่าถูกโจรชิงไปแล้ว     เว้นแต่</p><p>ภิกษุได้รับสมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์.</p><p>                                          <strong>ทุกกฏ</strong>    </p><p>        [๓๐]  ภิกษุไม่สละจีวรที่เป็นนิสสัคคีย์  บริโภค   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>จีวรไม่อยู่ปราศ   ภิกษุสำคัญว่าอยู่ปราศ  บริโภค   ต้องอาบัติทุกกฏ   จีวร</p><p>ไม่อยู่ปราศ  ภิกษุสงสัย  บริโภค  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                   <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>        จีวรไม่อยู่ปราศ  ภิกษุสำคัญว่าไม่อยู่ปราศ   บริโภค   ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                     <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๓๑]   ในภายในอรุณ    ภิกษุถอนเสีย   ๑   ภิกษุสละให้ไป  ๑    จีวร</p><p>หาย  ๑  จีวรฉิบหาย  ๑    จีวรถูกไฟไหม้  ๑    โจรชิงเอาไป  ๑    ภิกษุถือ</p><p>วิสาสะ  ๑   ภิกษุได้รับสมมติ  ๑    ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑</p><p>ไม่ต้องอาบัติแล.                                  </p><p>                         <em>จีวรวรรค สิกขาบทที่  ๒  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 742</p><p>                           <strong>จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๒</strong></p><p>                            <strong>พรรณนาอุทโทสิตสิกขาบท</strong></p><p>         อุทโทสิตสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน  พุทฺโธ   ภควา</strong>   เป็นอาทิ</p><p>ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-     วินิจฉัยในอุทโทสิตสิกขาบทนั้น     พึงทราบ</p><p>ต่อไปนี้:-</p><p>            <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องภิกษุหลายรูป]</strong></p><p>         บทว่า  สนฺตรุตฺตเรน    มีความว่า    อันตรวาสก  (ผ้านุ่ง)    ตรัส</p><p>เรียกว่า   อันตระ.   อุตราสงค์ (ผ้าห่ม)   ตรัสเรียกว่า  อุตตระ.   ผ้าห่มกับ</p><p>ผ้านุ่งชื่อว่า สันตรุตตระ.  มีแต่ผ้าห่มกับผ้านุ่งนั้น.  อธิบายว่า  พร้อมด้วย </p><p>ผ้าอุตราสงค์กับผ้าอันตรวาสก.                                     </p><p>         บทว่า  <strong>ณฺณกิตานิ</strong>  ได้แก่ เกิดราเป็นจุดดำ ๆ ขาว ๆ   ในโอกาสที่</p><p>เหงื่อถูก.</p><p>         คำว่า <strong>อทฺทสา โข อายสฺมา อานนฺโท   เสนาสนจาริก  อาหิณฺฑนฺโต</strong> </p><p>มีความว่า    ได้ยินว่า   พระเถระ   เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จเข้าสู่พระ-</p><p>คันธกุฏี   เพื่อพระประสงค์จะพักผ่อนในกลางวัน   ได้โอกาสนั้นแล้ว  เก็บ</p><p>ภัณฑะไม้  และภัณฑะดิน   ที่เก็บไว้ไม่ดี   ปัดกวาดสถานที่ที่ไม่ได้กวาด</p><p>กระทำปฏิสันถารกับพวกภิกษุอาพาธ          ไปถึงเสนาสนสถานแห่งภิกษุ</p><p>เหล่านั้นได้เห็นแล้ว.    เพราะเหตุนั้น   พระธรรมสังคาหกาจารย์จึงกล่าวว่า</p><p>ท่านพระอานนท์  เที่ยวไปยังเสนาสนจาริกได้เห็นแล้วแล.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 743</p><p>                      <strong>[อนุบัญญัติแก้อรรถเรื่องภิกษุอาพาธ]</strong></p><p>        คำว่า   <strong>อวิปฺปวาสสมฺมตึ    ทาตุ</strong>  มีความว่า  สมมติในการไม่อยู่ปราศ</p><p>(ไตรจีวร)  ชื่ออวิปปวาสสมมติ.   อนึ่ง  สมมติ  เพื่อการไม่อยู่ปราศ (ไตร</p><p>จีวร) ชื่ออวิปปวาสสมมติ.   ก็ในอวิปปวาสสมมตินี้     มีอานิสงส์อย่างไร ?</p><p>ภิกษุอยู่ปราศจากจีวรผืนใด,  จีวรผืนนั้น  ย่อมไม่เป็นนิสสัคคีย์  และภิกษุ</p><p>ผู้อยู่ปราศจากไม่ต้องอาบัติ.    อยู่ปราศจากได้สิ้นเวลาเท่าไร  ?    พระมหา-</p><p>สุมเถระกล่าวไว้ก่อนว่า     ชั่วเวลาที่โรคยิ่งไม่หาย,       แต่เมื่อโรคหายแล้ว</p><p>ภิกษุพึงรีบกลับมาสู่สถานที่เก็บจีวร  ดังนี้.      พระมหาปทุมเถระกล่าวว่า</p><p>เมื่อภิกษุนั้นรีบด่วนมา    โรคพึงกลับกำเริบขึ้น;    เพราะฉะนั้น    ควรจะ</p><p>ค่อย ๆ มา,    ก็ภิกษุยังแสวงหาพวกเกวียน    หรือว่า   ทำความผูกใจอยู่ว่า</p><p>เราจะไป   จำเดิมแต่กาลใด,    จะอยู่ปราศจากจำเดิมแต่กาลนั้นไป    ก็ควร,</p><p>แต่เมื่อภิกษุทำการทอดธุระอย่างนี้ว่า    เราจักยังไม่ไปในเวลานี้    พึงถอน</p><p>เสีย,    ไตรจีวรที่ถอนแล้วจักตั้งอยู่ในฐานะเป็นอติเรกจีวร  ดังนี้. </p><p>         ถามว่า   ถ้าว่า   โรคของเธอกลับกำเริบขึ้น,    เธอจะพึงทำอย่างไร ?</p><p>         แก้ว่า   พระปุสสเทวเถระ   กล่าวไว้ก่อนว่า   ถ้าโรคนั้นนั่นเองกลับ</p><p>กำเริบขึ้น   อวิปปวาสสมมตินั้นนั่นแล  ยังคงเป็นสมมติอยู่   ไม่มีกิจที่จะ</p><p>ต้องให้สมมติใหม่;    ถ้าโรคอื่นกำเริบ,     พึงให้สมมติใหม่  ดังนี้.    พระ-</p><p>อุปติสสเถระกล่าวว่า  โรคนั้น    หรือโรคอื่นก็ตาม   จงยกไว้,   ไม่มีกิจที่</p><p>จะต้องให้สมมติใหม่  ดังนี้. </p><p>         ส่วนในบทว่า  <strong>นิฏฺิตจีวรสฺมึ  ภิกฺขุนา</strong> นี้   บัณฑิตอย่าเข้าใจอรรถ</p><p>เหมือนในสิกขาบทก่อน  พึงทราบอรรถแห่งตติยาวิภัตติ   ด้วยอำนาจแห่ง</p><p>ฉัฏฐีวิภัตติอย่างนี้ว่า  <strong>นิฏฺิต  จีวรสฺมึ   ภิกฺขุโน</strong>    เมื่อจีวรของภิกษุสำเร็จ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 744</p><p>แล้ว  ดังนี้.    เพราะอรรถด้วยอำนาจแห่งตติยาวิภัตติว่า   กิจชื่อนี้  อันภิกษุ</p><p>พึงกระทำ  ดังนี้    ไม่มี,   แต่ว่า   อรรถด้วยอำนาจแห่งฉัฏฐีวิภัตติอย่างนี้ว่า</p><p>เมื่อจีวรของภิกษุสำเร็จแล้ว    และเมื่อกฐินเดาะแล้ว    ถ้าภิกษุมีปลิโพธขาด</p><p>แล้วอย่างนี้   พึงอยู่ปราศจากไตรจีวร   แม้สิ้นราตรีหนึ่ง  ดังนี้   ย่อมสมควร</p><p>(เพราะเหตุใด;  เพราะเหตุนั้น   พึงทราบอรรถแห่งตติยาวิภัตติด้วยอำนาจ</p><p>ฉัฏฐีวิภัตติ). </p><p>          บรรดาบทเหล่านั้น    บทว่า  <strong>ติจีวเรน</strong>   ได้แก่ จากบรรดาไตรจีวรที่</p><p>อธิษฐานแล้ว   จีวรผืนใดผืนหนึ่ง.   จริงอยู่    ภิกษุแม้อยู่ปราศจากจีวรผืน</p><p>เดียว   ก็จัดว่าเป็นผู้อยู่ปราศจากไตรจีวร   เพราะเป็นผู้อยู่ปราศจาก  (จีวร</p><p>ผืนหนึ่ง)   อันนับเนื่องในความสำเร็จเป็นไตรจีวร    เพราะเหตุนั้นนั่นแล</p><p>ในบทภาชนะแห่งบทว่า  ติจีวเรน  นั้น   พระองค์จึงตรัสคำว่า สงฺฆาฏิยา</p><p>เป็นต้น.</p><p>         บทว่า  <strong>วิปฺปวเสยฺย</strong>  คือ  พึงเป็นผู้อยู่ปราศจาก.</p><p>                   <strong>[อธิบายสถานที่เก็บจีวรและวิธีปฏิบัติ]</strong></p><p>         คำว่า <strong>คาโม  เอกูปจาโร</strong>  เป็นอาทิ   ตรัสไว้เพื่อให้กำหนดลักษณะ</p><p>แห่งการไม่อยู่ปราศจาก   (ไตรจีวร).      ต่อจากคำว่า   <strong>คาโม  เอกูปจาโร</strong></p><p>เป็นต้นนั้นไป        พระผู้มีพระภาคเจ้าเมื่อจะทรงขยายบทมาติกา ๑๕ บท</p><p>เหล่านั้นนั่นแล  ให้พิสดารตามลำดับ  จึงตรัสว่า คาโม เอกูปจาโร  นาม</p><p>เป็นต้น.   ในคำว่า <strong>คาโม  เอกูปจาโร</strong>  นั้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>        พระราชวังของพระราชาพระองค์หนึ่ง     หรือบ้านของนายบ้านคน</p><p>หนึ่ง  ชื่อว่าบ้านของตระกูลเดียว.  บทว่า  <strong>ปริกฺขิตฺโต</strong>   มีความว่า   ล้อม</p><p>แล้วด้วยกำแพง   ด้วยรั้ว   หรือด้วยคู   อย่างใดอย่างหนึ่ง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 745</p><p>          ท่านแสดงความที่บ้านของตระกูลเดียว         มีอุปจารเดียวด้วยคำมี</p><p>ประมาณเพียงเท่านี้. </p><p>         สองบทว่า <strong>อนฺโตคาเม วฏฺพฺพ</strong>  มีความว่า  ภิกษุจะเก็บจีวรไว้ใน</p><p>บ้านเช่นนี้แล้ว   ให้อรุณขึ้นในที่ซึ่งตนชอบใจในละแวกบ้านย่อมควร.</p><p>         ด้วยบทว่า <strong>อปริกฺขิตฺโต</strong>  นี้     ท่านแสดงความที่บ้านนั้นนั่นแล    มี</p><p>อุปจารต่าง ๆ กัน. </p><p>         คำว่า <strong>ตสฺมึ   ฆเร  วฎฺพฺพ</strong>  มีความว่า   พึงอยู่ในเรือนหลังที่ตนเก็บ</p><p>จีวรไว้ในบ้านเห็นปานนั้น. </p><p>         หลายบทว่า <strong>หตฺถปาสา  วา  น  วิชหิตพฺพ</strong>  มีความว่า  อีกอย่างหนึ่ง</p><p>ไม่พึงละเรือนนั้น     จากหัตถบาสโดยรอบ.    มีคำอธิบายว่า    ไม่พึงละให้</p><p>ห่างจากประเทศประมาณ  ๒ ศอกคืบไป.        ก็การอยู่ภายใน ๒ ศอกคืบ</p><p>ย่อมสมควร.    ล่วงเลยประมาณนั้นไป   ถ้าแม้นภิกษุผู้มีฤทธิ์ยังอรุณให้ตั้ง</p><p>ขึ้นในอากาศ  ก็เป็นนิสสัคคีย์เหมือนกัน.                </p><p>         ก็บัณฑิตพึงทราบการกำหนดเรือนในบทว่า  <strong>ยสฺมึ  ฆเร</strong>   ในวิสัยว่า</p><p>บ้านของตระกูลเดียวนี้   โดยลักษณะเป็นต้นว่า  เป็นเรือนของตระกูลเดียว</p><p>ดังนี้.</p><p>         คำว่า  <strong>นานากุลสฺส  คาโม</strong>  ได้แก่ ตำหนักแห่งพระราชาต่างพระองค์</p><p>กัน     หรือบ้านของพวกนายบ้านต่าง ๆ เช่นเมืองไพศาลีและเมืองกุสินารา</p><p>เป็นต้น. </p><p>        ด้วยบทว่า <strong>ปริกฺขิตฺโต</strong>  นี้      ท่านแสดงความที่บ้านของตระกูลต่าง</p><p>กัน  มีอุปจารเดียวกัน.                                                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 746</p><p>        ท่านกล่าวสภาด้วยลิงค์ตรงกันข้าม  ในคำว่า   <strong>สภาเย   วา     ทฺวารมูเล</strong></p><p><strong>วา</strong>  นี้   ว่า <strong>สภาย</strong>                                                             </p><p>         บทว่า  <strong>ทฺวารมูเล</strong>   ได้แก่ ที่ใกล้ประตูเมือง   มีคำอธิบายว่า      หรือ</p><p>พึงอยู่ในเรือนที่ตนเก็บจีวรไว้ในบ้านเห็นปานนั้น.    เมื่อภิกษุไม่อาจจะอยู่</p><p>ในเรือนนั้น  แพราะเสียงอึกทึก   หรือเพราะคนพลุกพล่าน   พึงอยู่ในสภา</p><p>หรือที่ใกล้ประตูเมือง.   เมื่อไม่อาจอยู่แม้ในสภา    หรือในที่ใกล้ประตูเมือง</p><p>นั้น  พึงอยู่ในที่ผาสุก   แห่งใดแห่งหนึ่งแล้วมาในภายในอรุณ   ไม่พึงละ</p><p>จากหัตถบาส   แห่งสภาและที่ใกล้ประตูเมืองนั้นเลย.    ส่วนกิจที่ภิกษุจะพึง</p><p>อยู่ในหัตถบาสแห่งเรือน   หรือแห่งจีวร  ไม่มีเลย.</p><p>         คำว่า <strong>สภาย  คจฺฉนฺเตน  หตฺถปาเส    จีวร  นิกฺขิปิตฺวา</strong>  มีความว่า</p><p>ถ้าว่า   ภิกษุไม่เก็บไว้ในเรือน    ไปยังสภาด้วยทำในใจว่า   เราจักเก็บไว้ที่</p><p>สภา,   เมื่อภิกษุนั้น  ไปยังสภา   พึงเหยียดแขนออกไปในหัตถบาส   เก็บ</p><p>จีวรไว้ที่ร้านตลาดบางร้าน  ที่เป็นทางแห่งการเก็บไว้ คือ  อยู่ในหัตถบาส</p><p>อย่างนี้ว่า   เอาเถอะ!   เราจักเก็บจีวรนี้ไว้   แล้วพึงอยู่ที่สภา    หรือที่ใกล้</p><p>ประตู  หรือไม่พึงละ (จีวร) จากหัตถบาส  โดยนัยก่อนนั่นแล.</p><p>                <strong>[มติต่าง ๆ ในสถานที่เก็บและการรักษาจีวร]</strong></p><p>         ในวิสัยว่า  <strong>สภาเย   วา   ทฺวารมูเล วา</strong>  นี้   มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>         พระปุสสเทวเถระ    กล่าวไว้ก่อนว่า   ไม่มีกิจจำเป็นที่จะต้องอยู่ใน</p><p>หัตถบาสแห่งจีวร,   จะอยู่ในที่ใดที่หนึ่ง   จะเป็นหัตถบาสถนนก็ดี  หัตถ- </p><p>บาสสภาก็ดี  หัตถบาสประตูก็ดี  ย่อมสมควรทั้งนั้น  ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 747</p><p>         ส่วนพระอุปติสสเถระ   กล่าวว่า    เมืองมีประตูมากก็มี    มีสภามาก</p><p>ก็มี;  เพราะฉะนั้น     จะอยู่ในที่ทั่วไป   ไม่สมควร,   แต่ไม่พึงละจากหัตถ-</p><p>บาสแห่งสภาและประตู      ซึ่งมีอยู่ในที่ทรงหน้าแห่งถนนที่ตนเก็บจีวรไว้,</p><p>จริงอยู่   เมื่อเป็นอย่างนี้   อาจจะทราบความเป็นไปแห่งจีวรได้  ดังนี้.</p><p>        แต่เมื่อภิกษุไปยังสภา      เก็บจีวรไว้ในมือของชาวร้านตลาดคนใด.</p><p>ถ้าชาวร้านตลาดคนนั้นไพล่นำจีวรนั้นไปเก็บไว้ที่เรือน,      หัตถบาสถนน</p><p>คุ้มไม่ได้,     ภิกษุจะต้องอยู่ในหัตถบาสแห่งเรือนเท่านั้น.     ถ้าเรือนใหญ่</p><p>ตั้งแผ่ครอบไปตลอดสองถนน,    ภิกษุพึงให้อรุณตั้งขึ้นเฉพาะในหัตถบาส</p><p>ทางข้างหน้า      หรือทางข้างหลัง  (แห่งเรือนนั้น).     แต่ภิกษุเก็บ (จีวร)</p><p>ฝากไว้ในสภา   พึงให้อรุณขึ้นในสภา   หรือที่ใกล้ประตูเมือง    ตรงหน้า</p><p>สภานั้น   หรือว่า   ในหัตถบาสแห่งสภา   หรือที่ใกล้ประตูเมืองนั้นนั่นแล.</p><p>        ด้วยบทว่า  <strong>อปริกฺขิตฺโต</strong>  นี้    ท่านแสดงความที่บ้านนั้นนั่นแล  มี</p><p>อุปจารต่างกัน.   พึงทราบความมีอุปจารเดียวกัน   และมีอุปจารต่างกันใน</p><p>บททั้งปวง  โดยอุบายอย่างนี้เหมือนกัน.  แต่ในพระบาลีพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงยกบทมาติกาขึ้นเพียงบทเดียว    อันมีอยู่ในคำต้น     อย่างนี้ว่า    บ้าน</p><p>ชื่อว่า   มีอุปจารเดียว   และอันตั้งอยู่ในที่สุดอย่างนี้ว่า   ที่แจ้ง   ชื่อว่า    มี</p><p>อุปจารเดียว  แล้วขยายบทภาชนะให้พิสดาร.  เพราะฉะนั้น  ในทุกๆ บท</p><p>พึงทราบความมีอุปจารเดียวกัน        ด้วยอำนาจแห่งที่มีเครื่องล้อมเป็นต้น</p><p>และความมีอุปจารต่างกัน   ด้วยอำนาจแห่งที่ไม่มีเครื่องล้อมเป็นต้น    โดย</p><p>ทำนองแห่งบทนั้นนั่นแล.</p><p>        ในนิเวศน์ (เรือนพัก) เป็นต้น    มีวินิจฉัย  ดังนี้:-             </p><p>         บทว่า  <strong>โอวรกา</strong>  นี้   เป็นคำยักเรียกห้องทั้งหลายนั้น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 748</p><p>          บทว่า  <strong>หตฺถปาสา  วา</strong>     ได้แก่ จากหัตถบาสแห่งห้อง     หรือแห่ง</p><p>เรือน.</p><p>          บทว่า  <strong>ทฺวารมูเล</strong>     ได้แก่  ในที่ใกล้ประตูเรือนอันสาธารณะแก่ชน</p><p>ทั้งปวงก็ดี.                                                    </p><p>           บทว่า  <strong>หตฺถปาสา วา</strong>  ได้แก่ จากหัตถบาสแห่งห้อง  หรือแห่งเรือน</p><p>หรือแห่งใกล้ประตูเรือน.</p><p>          ที่ชื่อว่าโรงเก็บของนั้น     ได้แก่    โรงเก็บสิ่งของมียวดยานเป็นต้น.</p><p>จำเดิมแต่โรงเก็บสิ่งของนี้ไป    พึงทราบวินิจฉัย    โดยนัยดังกล่าวแล้วใน</p><p>เรือนพัก.</p><p>         ที่ชื่อว่าป้อมนั้น  ได้แก่  ที่อาศัยพิเศษ  ซึ่งเขาก่อด้วยอิฐ   เพื่อป้อง</p><p>กันพระราชาข้าศึกเป็นต้น  มีฝาผนังหนา  มีฟื้น  ๔- ๕   ชั้น. </p><p>          ปราสาท ๔  เหลี่ยมจตุรัส    อันสงเคราะห์เข้าด้วยยอดเดียวกัน   ชื่อ</p><p>ว่า   เรือนยอดเดียว.   ปราสาทยาว   ชื่อว่า   <strong>ปราสาท.</strong>   ปราสาทมีหลังคา</p><p>ตัด (ปราสาทโล้น) ชื่อว่า <strong>ทิมแถว.</strong>   อัพภันดรนั่นที่ท่านกล่าวไว้ในคำว่า</p><p>๗   อัพภันดร   นี้   มีประมาณ         ๒๘ ศอก.</p><p>         บทว่า <strong>สตฺโถ</strong>     มีความว่า     ถ้าหมู่เกวียนไปหยุดพักโอบหมู่บ้าน</p><p>หรือแม่น้ำ   เนื่องเป็นอันเดียวกันกับหมู่เกวียนที่เข้าไปภายใน   กระจายอยู่</p><p>ตลอดไปทั้งฝั่งในทั้งฝั่งนอก ย่อมได้บริหารว่า  หมู่เกวียนแท้.  ถ้าหมู่เกวียน</p><p>ยังเนื่องกันอยู่ที่บ้าน   หรือว่าที่แม่น้ำ,   หมู่เกวียนที่เข้าไปภายในแล้ว  ย่อม</p><p>ได้บริหารว่า   บ้าน   และบริหารว่า   แม่น้ำ.    ถ้าหมู่เกวียนหยุดพักอยู่เลย</p><p>วิหารสีมาไป,     จีวรอยู่ภายในสีมา    พึงไปยังวิหารแล้วอยู่ภายในสีมานั้น,</p><p>ถ้าจีวรอยู่ในภายนอกสีมา,   พึงอยู่ในที่ใกล้หมู่เกวียนนั่นแล.  ถ้าหมู่เกวียน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 749</p><p>กำลังเดินทางเมื่อเกวียนหัก   หรือโคหาย    ย่อมขาดกันในระหว่าง,   จีวรที่</p><p>เก็บไว้ในส่วนไหน   พึงอยู่ในส่วนนั้น.   หัตถบาสแห่งจีวรนั่นแล   ชื่อว่า</p><p>หัตถบาสในไร่นาของตระกูลเดียว.       หัตถบาสแห่งประตูไร่นา     ชื่อว่า</p><p>หัตถบาสในไร่นาของตระกูลต่างกัน,      หัตถบาสแห่งจีวรเท่านั้น    ชื่อว่า</p><p>หัตถบาสในไร่นาที่ไม่ได้ล้อม. </p><p>        ลาน ท่านเรียกว่า  <strong>ธัญญกรณ์</strong>  (ลานนวดข้าวเปลือก).  สวนดอกไม้</p><p>หรือสวนผลไม้ท่านเรียกว่า  สวน.      ในลานนวดข้าวและสวนทั้งสอง    มี</p><p>วินิจฉัยเช่นเดียวกับที่กล่าวแล้วในไร่นานั่นแล.     ในบทว่า  วิหาร     ก็มี</p><p>วินิจฉัยเช่นเดียวกับเรือนพักนั่นเอง.            </p><p>        ในรุกขมูล  พึงทราบวินิจฉัย  ดังนี้:-</p><p>          บทว่า  <strong>อนฺโตฉายาย</strong>   คือ   เฉพาะภายในโอกาสที่เงาแผ่ไปถึง.  แต่</p><p>จีวรที่ภิกษุเก็บไว้ในโอกาสที่แดดถูก      แห่งต้นไม้มีกิ่งโปร่งเป็นนิสสัคคีย์</p><p>แท้.     เพราะฉะนั้น     ภิกษุพึงเก็บจีวรไว้ที่เงาแห่งกิ่งไม้   หรือที่เงาแห่ง</p><p>ลำต้นของต้นไม้เช่นนั้น.  ถ้าจะเก็บไว้บนกิ่งหรือบนค่าคบ,    พึงวางไว้ใน</p><p>โอกาสที่เงาแห่งกิ่งไม้ต้นอื่นข้างบนแผ่ไปถึงเท่านั้น.        เงาของต้นไม้เตี้ย</p><p>ย่อมแผ่ทอดไปไกล,   พึงเก็บไว้ในโอกาสที่เงาแผ่ไปถูก.   ควรจะเก็บไว้ใน</p><p>ที่เงาทึบเท่านั้น.   หัตถบาส    แม้ในอธิการแห่งโคนไม้นี้   ก็คือหัตถบาส</p><p>แห่งจีวรนั่นเอง.</p><p>         คำว่า <strong>อคามเก  อรญฺเ</strong>  มีความว่า  ป่าที่ชื่อว่าหาบ้านมิได้   ย่อม</p><p>ได้ในป่ามีดงดิบเป็นต้น  (ดงวิชฌาฏวีเป็นต้น)    หรือบนหมู่เกาะ   ซึ่งไม่</p><p>เป็นทางเที่ยวไปของพวกชาวประมง  ในท่ามกลางสมุทร.          </p><p>          คำว่า  <strong>สนฺตา  สตฺตพฺภนฺตรา</strong>  มีความว่า  ๗  อัพภันดร  ในทิศทั้งปวง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 750</p><p>แห่งบุคคลผู้ยืนอยู่ที่ตรงกลาง   รวมเป็น ๑๔ อัพภันดร   โดยทแยง.  ภิกษุ</p><p>นั่งตรงกลาง    ย่อมรักษาจีวรที่เก็บไว้ในที่สุดรอบแห่งทิศตะวันออก   หรือ</p><p>ทิศตะวันตก.   แต่ถ้าว่า   ภิกษุเดินไปสู่ทิศตะวันออก   แม้เพียงเส้นผมเดียว</p><p>ในเวลาอรุณขึ้น     จีวรในทิศตะวันตกเป็นนิสสัคคีย์.    ในจีวรนอกจากนี้</p><p>ก็นัยนี้.   ก็แลในเวลากระทำอุโบสถ    พึงชำระสัตตัพภันตรสีมาให้หมดจด</p><p>ตั้งแต่ภิกษุผู้นั่งในที่สุดท้ายแห่งบริษัท.   ภิกษุสงฆ์ขยายไปตลอดที่ประมาณ</p><p>เท่าใด,    แม้สีมาก็ขยายออกไปตลอดที่ประมาณเท่านั้น.                 </p><p>         ในคำว่า <strong>อนิสฺสชฺชิตฺวา  ปริภุญฺชติ   อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส</strong> นี้  อาจารย์</p><p>บางพวกกล่าวว่า   ถ้าภิกษุผู้ประกอบความเพียร   บำเพ็ญเพียรตลอดคืนยัง</p><p>รุ่งใฝ่ใจว่า   เราจักสรงน้ำในเวลาใกล้รุ่ง    จึงออกไป    วางจีวรทั้ง ๓ ผืน</p><p>ไว้ที่ฝั่งแม่น้ำ   แล้วลงสู่แม่น้ำ,   และเมื่อเธออาบอยู่นั่นเอง  อรุณขึ้น,  เธอ</p><p>พึงกระทำอย่างไร ?    ด้วยว่า   เธอถ้าขึ้นมาแล้วนุ่งห่มจีวร,  ย่อมต้องทุกกฏ</p><p>เพราะไม่เสียสละจีวรที่เป็นนิสสัคคีย์แล้วใช้สอยเป็นปัจจัย,     ถ้าเธอเปลือย </p><p>กายไป   แม้ด้วยการเปลือยกายไปอย่างนั้น    ก็ต้องทุกกฏ.</p><p>            ตอบว่า   เธอไม่ต้อง,   เพราะว่า   เธอตั้งอยู่ในฐานะแห่งภิกษุผู้มีจีวร</p><p>หาย  เพราะจีวรเหล่านั้น เป็นของไม่ควรบริโภค  ตราบเท่าที่ยังไม่พบภิกษุ</p><p>รูปอื่นแล้วกระทำวินัยกรรม,    และชื่อว่า    สิ่งที่ไม่สมควรแก่ภิกษุผู้มีจีวร</p><p>หาย   ไม่มี;    เพราะฉะนั้น     เธอพึงนุ่งผืนหนึ่ง    เอามือถือสองผืนไปสู่</p><p>วิหารแล้วกระทำวินัยกรรม   ถ้าว่า   วิหารอยู่ไกล,    ในระหว่างทางมีพวก</p><p>ชาวบ้านสัญจรไปมา,  เธอพบพวกชาวบ้านเหล่านั้น    พึงนุ่งผืนหนึ่ง   ห่ม</p><p>ผืนหนึ่ง  วางผืนหนึ่งไว้บนจะงอยบ่าแล้วพึงเดินไป.   ถ้าหากไม่พบภิกษุที่</p><p>ชอบพอกันในวิหาร,   ภิกษุทั้งหลายไปเที่ยวภิกษาจารเสีย,    เธอพึงวางผ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 751</p><p>สังฆาฎิไว้ภายนอกบ้าน     ไปสู่โรงฉัน     ด้วยผ้าอุตราสงค์กับอันตรวาสก</p><p>แล้ว   กระทำวินัยกรรม.   ถ้าในภายนอกรบ้าน  มีโจรภัย  พึงห่มสังฆาฏิไป</p><p>ด้วย,  ถ้าโรงฉันคับแคบมีคนพลุกพล่าน,  เธอไม่อาจเปลื้องจีวรออก  ทำ</p><p>วินัยกรรมในด้านหนึ่งได้,  พึงพาภิกษุรูปหนึ่งไปนอกบ้านกระทำวินัยกรรม</p><p>แล้วใช้สอยจีวรทั้งหลายเถิด.</p><p>         ถ้าภิกษุทั้งหลาย    ให้บาตรและจีวรไว้ในมือแห่งภิกษุหนุ่มทั้งหลาย</p><p>กำลังเดินทางไป  มีความประสงค์จะนอนพัก   ในปัจฉิมยาม,   พึงกระทำ</p><p>จีวรของตน ๆ  ไว้ในหัตถบาสก่อนแล้วนอน.   ถ้าเมื่อพวกภิกษุหนุ่มมา</p><p>ไม่ทัน   อรุณขึ้นไปแก่พระเถระทั้งหลายผู้กำลังเดินไปนั้นแล,  จีวรทั้งหลาย</p><p>ย่อมเป็นนิสสัคคีย์  ส่วนนิสัยไม่ระงับ.  เมื่อพวกภิกษุหนุ่มเดินล่วงหน้าไป</p><p>ก่อนก็ดี     พระเถระทั้งหลายเดินตามไม่ทันก็ดี     มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>แม้เมื่อภิกษุทั้งหลายพลัดทางไม่เห็นกันและกันในป่าก็มีนัยอย่างนี้เหมือน</p><p>กัน.    ก็ถ้าพวกภิกษุหนุ่มเรียนว่า   ท่านขอรับ !  พวกกระผมจักนอนพัก</p><p>สักครู่หนึ่งแล้ว  จักตามไปทันพวกท่านในโอกาสชื่อโน้น  ดังนี้แล้ว  นอน</p><p>อยู่จนอรุณขึ้น,   จีวรเป็นนิสสัคคีย์ด้วย  นิสัยก็ระงับด้วย.  แม้เมื่อพระเถระ</p><p>ทั้งหลายส่งพวกภิกษุหนุ่มไปก่อนแล้วนอน  ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.  พบ </p><p>ทางสองแพร่ง  พระเถระทั้งหลายบอกว่า   ทางนี้,    พวกภิกษุหนุ่มเรียนว่า</p><p>ทางนี้   ไม่เชื่อถือถ้อยคำของกันและกัน     ไปเสีย  (แยกทางกันไป),    แม้</p><p>พร้อมกับอรุณขึ้น  จีวรทั้งหลายเป็นนิสสัคคีย์   และนิสัยย่อมระงับ.</p><p>           ถ้าพวกภิกษุหนุ่มแวะออกจากทางกล่าวว่า      พวกเราจักกลับมาให้</p><p>ทันภายในอรุณทีเดียว      แล้วเข้าไปยังบ้านเพื่อต้องการเภสัชกำลังเดินมา,</p><p>และอรุณขึ้นไปแก่พวกเธอผู้กลับมายังไม่ถึงนั่นเอง,        จีวรทั้งหลายเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 752</p><p>นิสสัคคีย์   แต่นิสัยไม่ระงับ.    ก็ถ้าว่าพวกเธอกล่าวว่า    พวกเรายืนสักครู่</p><p>หนึ่งแล้วจักไป   แล้วยืน    หรือนั่ง    เพราะกลัวแม่โคนม (แม่โคลูกอ่อน)</p><p>หรือเพราะกลัวสุนัขแล้วจึงเดินไป,     เมื่ออรุณขึ้นในระหว่างทาง     จีวร</p><p>ทั้งหลายเป็นนิสสัคคีย์ด้วย    นิสัยก็ระงับด้วย.     เมื่อภิกษุทั้งหลาย   (เมื่อ</p><p>อาจารย์และอันเตวาสิก)  เข้าไปสู่บ้านภายในสีมาด้วยใส่ใจว่า   เราจักมาใน</p><p>ภายในอรุณขึ้นนั่นเทียว  อรุณขึ้นในระหว่าง,  จีวรทั้งหลายไม่เป็นนิสสัคคีย์</p><p>นิสัยก็ไม่ระงับ.    ก็ถ้าว่าภิกษุทั้งหลายนั่งอยู่ด้วยไม่ใส่ใจว่า    ราตรีจงสว่าง</p><p>หรือไม่ก็ตามที   แม้เมื่ออรุณขึ้นแล้ว    จีวรไม่เป็นนิสสัคคีย์   แต่นิสัยย่อม</p><p>ระงับ.</p><p>         ก็ภิกษุเหล่าใดเข้าไปสู่โรงในภายนอกอุปจารสีมาด้วยทั้งที่ยังมีอุต-</p><p>สาหะว่า   เราจักมาในภายในอรุณนั้นแล   เพื่อประโยชน์แก่กรรม    มีอุป-</p><p>สมบทกรรมเป็นต้น,     อรุณตั้งขึ้นที่โรงนั้น   แก่พวกเธอ,   จีวรเป็นนิส-</p><p>สัคคีย์   แต่นิสัยไม่ระงับ.   ภิกษุทั้งหลายเข้าไปสู่โรงนั้นนั่นแลภายในอุปจาร-</p><p>สีมา,   เมื่ออรุณตั้งขึ้น   จีวรไม่เป็นนิสสัคคีย์   นิสัยก็ไม่ระงับ.   แต่ภิกษุ</p><p>เหล่าใด      ยังมีอุตสาหะไปยังวิหารใกล้เคียง      เพื่อประสงค์จะฟังธรรม</p><p>ตั้งใจว่า   จักมาให้ทันภายในอรุณ,     แต่อรุณขึ้นไปแก่พวกเธอในระหว่าง</p><p>ทางนั่นเอง   จีวรทั้งหลายเป็นนิสสัคคีย์   แต่นิสัยยังไม่ระงับ.    ถ้าพวกเธอ</p><p>นั่งอยู่ด้วยเคารพในธรรมว่า     พวกเราฟังจนจบแล้วจึงจักไป    พร้อมกับ</p><p>อรุณขึ้น  แม้จีวรทั้งหลายก็เป็นนิสสัคคีย์  ทั้งนิสัยก็ระงับ.</p><p>         พระเถระ    เมื่อจะส่งภิกษุหนุ่มไปสู่ละแวกบ้าน     เพื่อต้องการชัก</p><p>จีวร   พึงปัจจุทธรณ์จีวรของตนก่อนแล้วจึงให้ไป.   แม้จีวรของภิกษุหนุ่ม</p><p>ก็พึงให้ปัจจุทธรณ์แล้วเก็บไว้.   ถ้าภิกษุหนุ่มไปแม้ด้วยไม่มีสติ,   พระเถระ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 753</p><p>พึงถอนจีวรของคนแล้ว  ถือเอาจีวรของภิกษุหนุ่มด้วยวิสาสะ   พึงเก็บไว้.</p><p>ถ้าพระเถระระลึกไม่ได้   แต่ภิกษุหนุ่มระลึกได้   ภิกษุหนุ่มพึงถอนจีวรของ</p><p>คน    แล้วถือเอาจีวรของพระเถระด้วยวิสาสะแล้วไปเรียนว่า    ท่านขอรับ</p><p>ท่านจงอธิษฐานจีวรของท่านเสียแล้วใช้สอยเถิด.   จีวรของตน   เธอก็พึง</p><p>อธิษฐาน.  แม้ด้วยความระลึกได้ของภิกษุรูปหนึ่งอย่างนี้   ก็ย่อมพ้นอาบัติ</p><p>ได้แล.  คำที่เหลือมีอรรถอันตื้นทั้งนั้น.      </p><p>       บรรดาปกิณกะมีสมุฎฐานเป็นต้น   ในปฐมกฐินสิกขาบทเป็นอกิริยา</p><p>คือไม่อธิษฐานและไม่วิกัป   ในสิกขาบทนี้เป็นอกิริยา    คือไม่ปัจจุทธรณ์</p><p>(ไม่ถอน)  อันนี้เท่านั้นเป็นความแปลกกัน.       คำที่เหลือในฐานะทั้งหมด</p><p>มีนัยดังกล่าวแล้วทั้งนั้นแล.</p><p>                            <em>พรรณนาอุทโทสิตสิกขาบท  จบ</em></p><p>                                 <strong>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๓</strong></p><p><strong>                                      เรื่องภิกษุรูปหนึ่ง</strong></p><p>        [๓๒]  โดยสมัยนั้น    พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น</p><p>อกาลจีวรเกิดแก่ภิกษุรูปหนึ่ง  เธอจะทำจีวร* ก็ไม่พอ  จึงเอาจีวรนั้นจุ่มน้ำ</p><p>ตากแล้วดึงเป็นหลายครั้ง    พระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จจาริกไปตามเสนาสนะ</p><p>ทอดพระเนตรเห็นเธอเอาจีวรนั้นจุ่มน้ำตากแล้วดึงเป็นหลายครั้ง   จึงเสด็จ</p><p>*  ไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 754</p><p>เข้าไปหาแล้วตรัสถามว่า    ดูก่อนภิกษุ   เธอจุ่มจีวรนี้ลงในน้ำแล้วดึงเป็น</p><p>หลายครั้ง   เพื่อประสงค์อะไร</p><p>         ภิกษุรูปนั้นกราบทูลว่า   อกาสจีวรผืนนี้เกิดแก่ข้าพระพุทธเจ้า  จะ</p><p>ทำจีวรก็ไม่พอ    เพราะฉะนั้น    ข้าพระพุทธเจ้าจึงได้จุ่มจีวรนี้ตากแล้วดึง</p><p>เป็นหลายครั้ง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ภ.  ก็เธอยังมีหวังจะได้จีวรมาอีกหรือ</p><p>         ภิ.  มี  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                 <strong>ทรงอนุญาตอกาลจีวร</strong> </p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      เราอนุญาตให้รับอกาลจีวรแล้วเก็บไว้ได้</p><p>โดยมีหวังว่าจะได้จีวรใหม่มาเพิ่มเติม.</p><p>         [๓๓]  ก็โดยสมัยนั้นแล  ภิกษุทั้งหลายทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงอนุญาตให้รับอกาลจีวรแล้วเก็บไว้ได้    โดยมีหวังว่าจะได้จีวรใหม่มา</p><p>เพิ่มเติม  จึงรับอกาลจีวรแล้วเก็บไว้เกินหนึ่งเดือน     จีวรเหล่านั้นเธอห่อ</p><p>แขวนไว้ที่สายระเดียง</p><p>         ท่านพระอานนท์เที่ยวจาริกไปตามเสนาสนะ     ได้เห็นจีวรเหล่านั้น</p><p>ซึ่งภิกษุทั้งหลายห่อแขวนไว้ที่สายระเดียง   ครั้นแล้วจึงถามภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>จีวรเหล่านี้ของใครห่อแขวนไว้ที่สายระเดียง</p><p>         ภิกษุเหล่านั้นตอบว่า     อกาลจีวรเหล่านี้ของพวกกระผม ๆ เก็บไว้</p><p>โดยมีหวังว่าจะได้จีวรใหม่มาเพิ่มเติม                                 </p><p>          อา.   เก็บไว้นานเท่าไรแล้ว                                         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 755</p><p>         ภิ.  นานกว่าหนึ่งเดือน   ขอรับ  </p><p>        ท่านพระอานนท์จึงเพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาว่า   ไฉนภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย    จึงได้รับอกาลจีวรแล้วเก็บไว้เกินหนึ่งเดือนเล่า    แล้วกราบทูล</p><p>เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                              <strong>ประชุมสงฆ์สอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น        ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามภิกษุ     </p><p>ทั้งหลายว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกภิกษุรับอกาลจีวรแล้วเก็บ </p><p>ไว้เกินหนึ่งเดือน  จริงหรือ</p><p>         ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                    <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร   ไม่</p><p>ใช่กิจของสมณะ   ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ   ไฉนภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้น</p><p>จงได้รับอกาลจีวรแล้วเก็บไว้เกินหนึ่งเดือนเล่า       การกระทำของภิกษุ</p><p>โมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น      ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่ </p><p>แท้   การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น     เป็นไปเพื่อความไม่</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชน</p><p>บางพวกที่เลื่อมใสแล้ว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 756</p><p>                            <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุเหล่านั้น    โดยอเนกปริยายดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี  ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส     การไม่สะสม     การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้นแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  เพราะเหตุนั้นแล  เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย    อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ   คือเพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑     เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  </p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑      </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                  <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๒๒.    ๓.   จีวรของภิกษุสำเร็จแล้ว   กฐินเดาะเสียแล้ว  อกาล-</p><p>จีวรเกิดขึ้นแก่ภิกษุ  ภิกษุหวังอยู่ก็พึงรับ  ครั้นรับแล้ว  พึงรีบให้ทำ  ถ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 757</p><p>ผ้านั้นมีไม่พอ   เมื่อความหวังจะได้มีอยู่  ภิกษุนั้นพึงเก็บจีวรนั้นไว้ได้</p><p>เดือนหนึ่งเป็นอย่างยิ่ง    เพื่อจีวรที่ยังบกพร่องจะได้พอกัน   ถ้าเก็บไว้</p><p>ยิ่งกว่ากำหนดนั้น   แม้ความหวังว่าจะได้มีอยู่   ก็เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์.</p><p>                                  <em>เรื่องภิกษุรูปหนึ่ง  จบ</em></p><p>                                    <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๓๔]   บทว่า จีวรของภิกษุสำเร็จแล้ว    ความว่า    จีวรของภิกษุ</p><p>ทำสำเร็จแล้วก็ดี   หายเสียก็ดี   ฉิบหายเสียก็ดี    ถูกไฟไหม้เสียก็ดี   หมด</p><p>หวังว่าจะได้ทำจีวรก็ดี</p><p>         คำว่า <strong>กฐินเดาะเสียแล้ว</strong>  คือ เดาะเสียแล้วด้วยมาติกาอันใดอันหนึ่ง</p><p>ในมาติกา  ๘  หรือสงฆ์เดาะเสียในระหว่าง</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>อกาลจีวร</strong> ได้แก่ ผ้าที่เมื่อไม่ได้กรานกฐินเกิดได้ตลอด  ๑๑ </p><p>เดือน  เมื่อได้กรานกฐินแล้ว   เกิดได้ตลอด ๗ เดือน   แม้ผ้าที่เขาเจาะจง</p><p>ให้เป็นอกาลจีวรถวายในกาล  นี่ก็ชื่อว่าอกาลจีวร.</p><p>        บทว่า <strong>เกิดขึ้น</strong>  คือ  เกิดแต่สงฆ์ก็ตาม    แต่คณะตาม    แต่ญาติ</p><p>ก็ตาม  แต่มิตรก็ตาม  แต่ที่บังสกุลก็ตาม  แต่ทรัพย์ของตนก็ตาม.</p><p>        [๓๕]  บทว่า <strong>หวังอยู่</strong>  คือ  เมื่อต้องการก็พึงรับไว้</p><p>         คำว่า  <strong>ครั้นรับแล้วพึงรับให้ทำ</strong>  คือ   พึงให้ทำให้เสร็จใน  ๑๐ วัน </p><p>        [๓๖]  พากย์ว่า  <strong>ถ้าผ้านั้นมีไม่พอ</strong>   คือ   จะทำไตรจีวรผืนใดผืน</p><p>หนึ่งไม่เพียงพอ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 758</p><p>        พากย์ว่า  ภิกษุนั้นพึงเก็บจีวรนั้นไว้ได้เดือนหนึ่งเป็นอย่างยิ่ง  คือ</p><p>เก็บไว้ได้เดือนหนึ่งเป็นอย่างนาน</p><p>        คำว่า  เพื่อจีวรที่ยังบกพร่องจะได้พอกัน  คือ  เพื่อประสงค์จะยัง</p><p>จีวรที่บกพร่องให้บริบูรณ์</p><p>        พากย์ว่า  เมื่อความหวังว่าจะได้มีอยู่  คือ  มีความหวังว่าจะได้มา</p><p>แต่สงฆ์ก็ตาม  แต่คณะก็ตาม  แต่ญาติก็ตาม  แต่มิตรก็ตาม  แต่ที่บังสุกุล</p><p>ก็ตาม  แต่ทรัพย์ของตนก็ตาม</p><p>                                      <strong>จีวรที่มีหวัง</strong></p><p>         [๓๗]  พากย์ว่า   ถ้าเก็บรู้ยิ่งกว่ากำหนดนั้น    แม้ความหวังว่า</p><p>จะได้มีอยู่  อธิบายว่า  จีวรเดิมเกิดขึ้นในวันนั้น   จีวรที่หวังก็เกิดในวันนั้น  </p><p>พึงให้ทำให้เสร็จใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้     ๒  วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด     พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน                              </p><p>         จีวรเดิมเกิดได้     ๓  วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด     พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้     ๔   วัน    จีวรที่หวังจึงเกิด     พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้     ๕   วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๑๐ วัน                                                          </p><p>         จีวรเดิมเกิดได้     ๖  วัน      จีวรที่หวังจึงเกิด     พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐  วัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 759</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้     ๗  วัน    จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้     ๘   วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้      ๙   วัน    จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๑๐  วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้     ๑๐  วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้    ๑๑  วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๑๐ วัน              </p><p>         จีวรเดิมเกิดได้    ๑๒  วัน      จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้    ๑๓  วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้   ๑๔    วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้    ๑๕   วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้    ๑๖  วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน                       </p><p>         จีวรเดิมเกิดได้   ๑๗   วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด    พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน                                                         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 760</p><p>          จีวรเดิมเกิดได้    ๑๘   วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด     พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้      ๑๙  วัน     จีวรที่หวังจึงเกิด     พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๑๐ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้    ๒๐  วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด       พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๑๐  วัน</p><p>          จีวรเดิมเกิดได้   ๒๑  วัน      จีวรที่หวังจึงเกิด        พึงให้ทำให้เสร็จ </p><p>ใน  ๙   วัน</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้   ๒๒  วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด         พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๘ วัน</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้   ๒๓  วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด         พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๗ วัน</p><p>         จีวรเดิมเกิดได้  ๒๔  วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด         พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๖ วัน</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้   ๒๕  วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด         พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๕ วัน</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้   ๒๖   วัน       จีวรที่หวังจึงเกิด             พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน  ๔  วัน</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้   ๒๗  วัน        จีวรที่หวังจึงเกิด             พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๓ วัน</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้   ๒๘  วัน        จีวรที่หวังจึงเกิด             พึงให้ทำให้เสร็จ</p><p>ใน ๒ วัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 761</p><p>        จีวรเดิมเกิดได้  ๒๙  วัน  จีวรที่หวังจึงเกิด  พึงให้ทำให้เสร็จ        </p><p>ใน  ๑  วัน        </p><p>        จีวรเดิมเกิดได้  ๓๐ วัน  จีวรที่หวังจึงเกิด  พึงอธิษฐาน  พึงวิกัปไว้</p><p>พึงสละให้ผู้อื่นไปในวันนั้นแหละ  ถ้าไม่อธิษฐานไม่วิกัปไว้  หรือไม่สละ</p><p>ให้ผู้อื่นไป  เมื่ออรุณที่  ๓๑  ขึ้นมา  จีวรนั้นเป็นนิสสัคคีย์  คือ  เป็นของจำ</p><p>ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                     <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                         เสียสละแก่สงฆ์</strong>                                                </p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า  อกาลจีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า ล่วงเดือนหนึ่ง  เป็น</p><p>ของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละอกาลจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า  ของสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  อกาลจีวรผืนนี้ของภิกษุมี</p><p>ชื่อนี้  เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์  ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของสงฆ์ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้อกาลจีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                            <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 762</p><p>         ท่านเจ้าข้า   อกาลจีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    ล่วงเดือนหนึ่ง    เป็น</p><p>ของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละอกาลจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>      ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ   พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านทั้งหลาย    ขอจงฟังข้าพเจ้า   อกาลจีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย    ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว     ท่านทั้งหลายพึงให้อกาลจีวรผืนนี้แก่ภิกษุ </p><p>มีชื่อนี้ </p><p>                             <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่าน  อกาลจีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า  ล่วงเดือนหนึ่ง  เป็นของจำ</p><p>จะสละ  ข้าพเจ้าสละอกาลจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้     ด้วยคำว่า    ข้าพเจ้าให้อกาลจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>ดังนี้.                  </p><p>         [๓๘]    เมื่อจีวรเดิมเกิดขึ้นแล้ว    จีวรที่หวังจึงเกิดขึ้น    เนื้อผ้าไม่</p><p>เหมือนกัน  และราตรียังเหลืออยู่  ภิกษุไม่ต้องการ  ก็ไม่พึงให้ทำ.</p><p>                                  <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                         <strong>นิสสัคคีย์ปาจิตตีย์</strong></p><p>          [๓๙]     จีวรล่วงเดือนหนึ่งแล้ว  ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 763</p><p>         จีวรล่วงเดือนหนึ่งแล้ว     ภิกษุสงสัย    เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์</p><p>         จีวรล่วงเดือนหนึ่งแล้ว      ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ได้อธิษฐาน   ภิกษุสำคัญว่าอธิษฐานแล้ว    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ได้วิกัป  ภิกษุสำคัญว่าวิกัปแล้ว    เป็นนิสสัคคีย์    ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์.</p><p>         จีวรยังไม่ได้สละให้ไป  ภิกษุสำคัญว่าสละให้ไปแล้ว   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่หาย  ภิกษุสำคัญว่าหายแล้ว    เป็นนิสสัคคีย์    ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์                               </p><p>         จีวรยังไม่ฉิบหาย  ภิกษุสำคัญว่าฉิบหายแล้ว  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ถูกไฟไหม้     ภิกษุสำคัญว่าถูกไฟไม้แล้ว    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                         </p><p>         จีวรยังไม่ถูกโจรชิงไป    ภิกษุสำคัญว่าถูกโจรชิงไปแล้ว   เป็นนิส- </p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์. </p><p>                                        <strong>ทุกกฏ</strong>                                                    </p><p>         [๔๐]  จีวรเป็นนิสสัคคีย์  ภิกษุไม่เสียสละ   บริโภค  ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  จีวรยังไม่ล่วงเดือนหนึ่ง   ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว    บริโภค  ต้อง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 764</p><p>อาบัติทุกกฏ   จีวรยังไม่ล่วงเดือนหนึ่ง   ภิกษุสงสัย   บริโภค   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ.</p><p>                                        <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>        จีวรยังไม่ล่วงเดือนหนึ่ง  ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง  บริโภค  ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ.                                                                                       </p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๔๑]  ในภายในหนึ่งเดือน  ภิกษุอธิษฐาน  ๑    ภิกษุวิกัปไว้  ๑</p><p>ภิกษุสละให้ไป ๑   จีวรหาย  ๑   จีวรฉิบหาย  ๑   จีวรถูกไฟไหม้ ๑   โจร</p><p>ชิงเอาไป  ๑   ภิกษุถือวิสาสะ  ๑    ภิกษุวิกลจริต  ๑    ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  </p><p>ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                         <strong>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๓  จบ</strong></p><p>                              <strong> จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๓</strong></p><p>                               <strong>พรรณนาตติยกฐินสิกขาบท</strong></p><p>              ตติกฐินสิกขาบทว่า  <strong>เตน   สมเยน</strong>   เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-   พึงทราบวินิจฉัยตติยกฐินสิกขาบท  ดังต่อไปนี้:- </p><p>                        <strong>[แก้อรรถเรื่องภิกษุรูปหนึ่ง]</strong></p><p>        หลายบทว่า  <strong>อุสฺสาเปตฺวา  ปุนปฺปุน    วิมชฺชติ</strong>   มีความว่า   ภิกษุ</p><p>นั่นสำคัญว่า    เมื่อรอยย่นหายแล้ว    จีวรนี้    จักใหญ่ขึ้น    จึงเอาน้ำรด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 765</p><p>เอาเท้าเหยียบ   เอามือดึงขึ้นแล้วรีดทีหลัง.    จีวรนั้นแห้งแล้วด้วยแสงแดด</p><p>ก็มีประมาณเท่าเดิมนั่นแล.  ภิกษุนั้นก็กระทำอย่างนั้นซ้ำอีก    เพราะเหตุ</p><p>นั้น  พระธรรมสังคาหกาจารย์  จึงกล่าวว่า   ดึงขึ้นแล้วรีดเป็นหลายครั้ง.</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับนั่งที่พระคันธกุฎีนั่นแล      ทอดพระเนตรเห็น</p><p>ภิกษุนั้นลำบากอยู่อย่างนั้น     จึงเสด็จออกประดุจเสด็จไปสู่เสนาสนจาริก</p><p>ได้เสด็จไปในที่นั้น.  เพราะเหตุนั้น พระธรรมสังคาหกาจารย์ จึงกล่าวว่า</p><p><strong>อทฺทสา  โข  ภควา</strong>  เป็นต้น. </p><p>         บทว่า   <strong>เอกาทสมาเส</strong>  ได้แก่  ตลอด  ๑  เดือนที่เหลือ  เว้นเดือน</p><p>กัตติกาหลัง  หนึ่งเดือน.</p><p>         บทว่า  <strong>สตฺตมาเส</strong>    ได้แก่ ๗  เดือนที่เหลือ  เว้น  ๕  เดือน   คือ</p><p>เดือนกัตติกานั้นด้วย  ๔ เดือนฤดูฝนด้วย.</p><p>          <strong>[แก้อรรถสิกขาบทวิภังค์ว่าด้วยความหวังจะได้จีวร]</strong></p><p>         หลายบทว่า   <strong>กาเลปิ    อาทิสฺส   ทินฺน</strong>    มีความว่า    จีวรที่ทายก</p><p>อุทิศถวายแก่สงฆ์ว่า   นี้เป็นอกาลจีวร    หรือที่ทายกถวายแก่บุคคลผู้เดียว</p><p>ว่า   ข้าพเจ้าถวายจีวรนี้แก่ท่าน   ดังนี้.</p><p>         บทว่า  <strong>สงฺฆโต    วา</strong>   มีความว่า   จีวรเกิดขึ้นจากสงฆ์ด้วยอำนาจ</p><p>แห่งส่วนที่ถึงแก่ตนก็ดี.</p><p>         บทว่า  <strong>คณโต  วา</strong>  มีความว่า  พวกทายกย่อมถวายแก่คณะอย่างนี้</p><p>ว่า   พวกข้าพเจ้าถวายจีวรนี้แก่คณะแห่งภิกษุผู้เรียนพระสูตร,   ถวายจีวรนี้ </p><p>แก่คณะแห่งภิกษุผู้เรียนพระอภิธรรม,       จีวรพึงเกิดขึ้นจากคณะนั้นด้วย</p><p>อำนาจเเห่งส่วนที่ถึงแก่ตนก็ดี. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 766</p><p>         คำว่า  <strong>โน  จสฺส   ปาริปูริ</strong>   คือ  ถ้าผ้านั้นยังไม่พอ.    อธิบายว่า</p><p>จีวรที่ควรอธิษฐานได้  อันภิกษุทำอยู่ด้วยผ้าประมาณเท่าใดจึงจะพอ,  ถ้า</p><p>จีวรนั้น     ประมาณเท่านั้นยังไม่มี  คือขาดไป</p><p>         ในคำว่า   <strong>ปจฺจาสา โหติ   สงฺฆโต   วา</strong>  เป็นต้น   มีวินิจฉัย  ดังนี้:-</p><p>         มีความหวังจากสงฆ์  หรือจากคณะอย่างนี้ว่า  ณ วันชื่อโน้น   สงฆ์</p><p>จักได้จีวร,   คณะจักได้จีวร,     จีวรจักเกิดขึ้นแก่เรา   จากสงฆ์  หรือจาก</p><p>คณะนั้น.   อีกอย่างหนึ่ง   ความว่า    มีความหวังจากญาติ    หรือจากมิตร</p><p>อย่างนี้ว่า   ผ้าพวกญาติส่งมาแล้ว   พวกมิตรส่งมาแล้วแก่เราเพื่อประโยชน์</p><p>แก่จีวร,   ชนเหล่านั้นมาแล้ว   จักถวายจีวร.</p><p>         ก็ในบทว่า   <strong>ปสุกูลโต    วา</strong>   ผู้ศึกษาพึงประกอบคำว่า    มีความ</p><p>หวังจะได้   อย่างนี้ว่า   เราจักได้ผ้าบังสกุลก็ตาม.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อตฺตโน  วา  ธเนน</strong>  ความว่า   มีความหวังอย่างนี้ว่า</p><p>เราจักได้ในวันชื่อโน้นด้วยทรัพย์มีฝ้ายและด้ายเป็นต้น   ของตนก็ตาม.</p><p>           ข้อว่า  <strong>ตโต   เจ  อุตฺตรึ   นิกฺขิเปยฺย     สติยาปิ     ปจฺจาสาย</strong>  มีความว่า</p><p>ถ้าหากภิกษุพึงเก็บไว้เกินกว่าเดือนหนึ่งเป็นอย่างยิ่ง,         เป็นนิสสัคคิย-</p><p>ปาจิตตีย์.</p><p>         แต่พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่ตรัสไว้อย่างนี้    เพราะเมื่อจีวรที่หวังจะได้</p><p>มาเกิดขึ้นในระหว่าง    จีวรที่หวังจะได้มาซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่วันที่จีวรเดิมเกิด</p><p>ในรูป  จนถึงวันที่  ๒๐  ย่อมทำจีวรเดิมให้มีคติแห่งตน,   ต่อจากวันที่ ๒๐</p><p>นั้นไป   จีวรเดิมย่อมทำจีวรที่หวังจะได้มาให้มีคติแห่งตน;  ก็เพราะเหตุนั้น</p><p>เพื่อทรงแสดงความพิเศษนั้นจึงตรัสบทภาชนะโดยนัยมีอาทิว่า      <strong>ตทหุปฺ-</strong></p><p><strong>ปนฺเน มูลจีวเร</strong>  ดังนี้.  คำว่า.  คำว่า  <strong>ตทหุปฺปนฺเน</strong>  เป็นต้น  มีอรรถกระจ่างทีเดียว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 767</p><p>         คำว่า   <strong>วิสภาเค   อุปฺปนฺเน   มูลจีวเร</strong>   มีความว่า    ถ้าว่าจีวรเดิม</p><p>เนื้อละเอียด   จีวรที่หวังจะได้มา  เนื้อหยาบ  ไม่อาจเพื่อประกอบเข้ากันได้</p><p>และราตรีก็ยังมีเหลือ   คือยังไม่เต็มเดือนก่อน.</p><p>        บทว่า  <strong>น   อกามา</strong>  มีความว่า  ภิกษุเมื่อไม่ปรารถนาก็ไม่พึงให้ทำ</p><p>จีวร.     ได้จีวรที่หวังจะได้มาอื่นแล้วเท่านั้น       พึงกระทำในภายในกาล.</p><p>แม้จีวรที่หวังจะได้มา    พึงอธิษฐานเป็นบริขารโจล.     ถ้าจีวรเดิมเป็นผ้า</p><p>เนื้อหยาบ,   จีวรที่หวังจะได้มาเป็นผ้าเนื้อละเอียด     พึงอธิษฐานจีวรเดิม</p><p>ให้เป็นบริขารโจล     แล้วเก็บจีวรที่หวังจะได้มานั่นแล    ให้เป็นจีวรเดิม.</p><p>จีวรนั้นย่อมได้บริหารอีกเดือนหนึ่ง ภิกษุย่อมได้เพื่อผลัดเปลี่ยนกันและกัน</p><p>เก็บไว้เป็นจีวรเดิมจนตราบเท่าที่ตนปรารถนา   โดยอุบายนี้นั้นแล.   คำที่</p><p>เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.   ปกิณกะมีสมุฏฐานเป็นต้น      ก็เป็นเช่นเดียวกับ</p><p>ปฐมกฐินสิกขาบทนั้นแล.</p><p>                          <em>พรรณนาตติยกฐินสิกขาบทที่ ๓  จบ</em></p><p>                                <strong>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๔</strong> </p><p>                                      <strong>เรื่องพระอุทายี</strong></p><p>        [๔๒]    โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน</p><p>อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้น ปุราณทุติยิกา</p><p>ของท่านพระอุทายี    บวชอยู่ในสำนักภิกษุณี    นางมายังสำนักท่านพระ-</p><p>อุทายีเสมอ  แม้ท่านพระอุทายีก็ไปยังสำนักภิกษุณีนั้นเสมอ   และบางครั้ง</p><p>ก็ฉันอาหารอยู่ในสำนักภิกษุณีนั้น      เช้าวันหนึ่ง      ท่านพระอุทายีครอง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 768</p><p>อันตรวาสก      แล้วถือบาตรจีวรเข้าไปหาภิกษุณีนั้นถึงสำนัก    ครั้นแล้ว</p><p>นั่งบนอาสนะ    เปิดองค์กำเนิดเบื้องหน้าภิกษุณีนั้น     แม้ภิกษุณีนั้นก็นั่ง</p><p>บนอาสนะ    เปิดองค์กำเนิดเบื้องหน้าท่านพระอุทายี ๆ    มีความกำหนัด</p><p>ได้เพ่งดูองค์กำเนิดของนาง     อสุจิได้เคลื่อนจากองค์กำเนิดของท่านพระ-</p><p>อุทายี ๆ ได้พูดเคาะนางว่า  ดูก่อนน้องหญิง    เธอจงไปหาน้ำมา   ฉันจะ</p><p>ซักผ้าอันตรวาสก</p><p>          นางบอกว่า   ส่งมาเถิดเจ้าข้า    ดิฉันเองจักซักถวาย    ครั้นแล้วนาง</p><p>ได้ดูดอสุจินั้นของท่านส่วนหนึ่ง    อีกส่วนหนึ่งได้สอดเข้าไปในองค์กำเนิด</p><p>นางได้ตั้งครรภ์เพราะเหตุนั้นแล้ว</p><p>        ภิกษุณีทั้งหลายได้พูดกันอย่างนี้ว่า      ภิกษุณีรูปนี้มิใช่พรหมจาริณี</p><p>ภิกษุณีรูปนี้จึงมีครรภ์</p><p>        นางพูดว่า   แม่เจ้า  ดิฉันมิใช่พรหมจาริณีก็หาไม่   ครั้นแล้วนางได้</p><p>แจ้งความนั้นแก่ภิกษุณีทั้งหลาย</p><p>        ภิกษุณีทั้งหลาย   พากันเพ่งโทษ   ติเตียน  โพนทะนาว่า ไฉนท่าน</p><p>พระอุทายี   จึงได้ให้ภิกษุณีซักจีวรเก่า   แล้วแจ้งความนั้นแก่ภิกษุทั้งหลาย</p><p>         บรรดาภิกษุผู้มักน้อย   สันโดษ    มีความละอาย    มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉนท่านพระอุทายี</p><p>จึงได้ให้ภิกษุณีซักจีวรเก่าเล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                             <strong>ประชุมสงฆ์สอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุทายีว่า  ดูก่อนอุทายี   ข่าวว่า   เธอให้ภิกษุณีซักจีวรเก่า  จริงหรือ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 769</p><p>         ท่านพระอุทายีทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ภ.  นางเป็นญาติของเธอ  หรือมิใช่ญาติ</p><p>         อุ.   มิใช่ญาติ   ทรงพระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                     <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนโมฆบุรุษ  การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ   บุรุษที่มิใช่ญาติ   ย่อมไม่รู้การกระทำอันสมควร  การกระทำ</p><p>อันน่าเลื่อมใสหรือไม่น่าเลื่อมใสของสตรีที่มิใช่ญาติ    เมื่อเป็นเช่นนั้น</p><p>เธอยังให้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติซักจีวรเก่าได้  การกระทำของเธอนั่น  ไม่</p><p>เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่ยังเลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั่น</p><p>เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความ</p><p>เป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว.                        </p><p>                             <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุทายี  โดยอเนกปริยายดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก       ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียร     โดยอเนกปริยาย</p><p>        ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 770</p><p>         ก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ  คือ เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก  ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑      เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑  เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้ ว่าดังนี้:-  </p><p>                                                 </p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>            ๒๓.  ๔.     อนึ่ง      ภิกษุใด  ยังภิกษุณีผู้มิใช่ญาติให้ซักก็ดี  ให้</p><p>ย้อมก็ดี   ให้ทุบก็ดี  ซึ่งจีวรเก่า  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.              </p><p>                                 <em>เรื่องพระอุทายี  จบ</em></p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๔๓]  บทว่า  อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด   มีการ</p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>ธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  เป็นเถระก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 771</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า ประพฤิตภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ</p><p>อรรถว่า เป็นผู้เจริญ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระ-</p><p>อเสขะ     ชื่อว่า   ภิกษุ    เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม    อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม</p><p>อันไม่กำเริบ ควรแก่ฐานะ  นี้  ชื่อว่า ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้ </p><p>         ที่ชื่อว่า <strong>ผู้มิใช่ญาติ</strong> คือ ไม่ใช่คนเนื่องถึงกัน  ทางมารดาก็ดี ทาง</p><p>บิดาก็ดี  ตลอด ๗ ชั่วอายุของบุรพชนก                             </p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>ภิกษุณี</strong>   ได้แก่  สตรีผู้อุปสมบทแล้วในสงฆ์ ๒  ฝ่าย </p><p>         ที่ชื่อว่า   <strong>จีวรเก่า</strong>  ได้แก่  ผ้านุ่งแล้วหนหนึ่งก็ดี   ห่มแล้วหนหนึ่งก็ดี</p><p>         ภิกษุสั่งว่า  <strong>จงซัก</strong>    ต้องอาบัติทุกกฏ    จีวรที่ภิกษุณีซักแล้วเป็น</p><p>นิสสัคคีย์</p><p>         ภิกษุสั่งว่า  <strong>จงย้อม</strong>   ต้องอาบัติทุกกฏ    จีวรที่ภิกษุณีย้อมแล้วเป็น</p><p>นิสสัคคีย์                                                            </p><p>         ภิกษุสั่งว่า  จงทุบ  ต้องอาบัติทุกกฏ    เมื่อภิกษุณีทุบด้วยมือก็ตาม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 772</p><p>ด้วยตะลุมพุกก็ตาม   เพียงทีเดียว   จีวรนั้นเป็นนิสสัคคีย์  คือ   เป็นของ</p><p>จำจะต้องเสียสละแก่สงฆ์ คณะ หรือบุคคล.</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                          <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                            เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>          ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ    กล่าวอย่างนี้ว่า    </p><p>         ท่านเจ้าข้า  จีวรเก่าผืนนี้ของข้าพเจ้า  ให้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ</p><p>ซักแล้ว   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ   พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-  </p><p>        ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้  เป็น</p><p>ของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่</p><p>แล้ว  สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า     จีวรเก่าผืนนี้ของข้าพเจ้า     ให้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ</p><p>ซักแล้ว   เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสสะจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ  </p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 773</p><p>       ท่านทั้งหลาย    ขอจงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย    ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong> </p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า     จีวรเก่าผืนนี้ของข้าพเจ้า     ให้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ </p><p>ซักแล้ว   เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น     พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                    <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p><strong>                       สำคัญว่ามิใช่ญาติ  จตุกกะ  ๑</strong></p><p>         [๔๔ ]  ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ    ให้ซักซึ่งจีวร</p><p>เก่า  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>       ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ซัก   ให้ย้อม    ซึ่ง</p><p>จีวรเก่า   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์                 </p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ ให้ซัก ให้ทุบ ซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์  </p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  ให้ชัก  ให้ย้อม ให้ทุบ</p><p>ซึ่งจีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับนิสสัคคีย์                            </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 774</p><p>                      <strong>สำคัญว่ามิใช่ญาติ  จตุกกะ  ๒</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  ให้ย้อมซึ่งจีวรเก่า เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์     </p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ ให้ย้อม  ให้ทุบ  ซึ่งจีวร</p><p>เก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ    ให้ย้อม  ให้ซัก  ซึ่ง</p><p>จีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  ให้ย้อม  ให้ทุบ ให้ซัก</p><p>ซึ่งจีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับนิสสัคคีย์</p><p>                     <strong>สำคัญมิใช่ญาติ  จตุกกะ  ๓</strong></p><p>          ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ทุบซึ่งจีวรเก่าเป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                 </p><p>         ภิกษุณีผู้มีใช่ญาติ ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  ให้ทุบ ให้ซัก  ซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ     กับนิสสัคคีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ ให้ทุบ ให้ย้อม ซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ทุบ ให้ซัก  ให้ย้อม</p><p>ซึ่งจีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับนิสสัคคีย์</p><p>                              <strong>สงสัย  จตุกกะ  ๑</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสงสัย   ให้ซักซึ่งจีวรเก่า    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 775</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ซัก  ให้ย้อม  ซึ่งจีวรเก่า   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   ให้ซัก  ให้ทุบ  ซึ่งจีวรเก่า   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์                                 </p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ซัก ให้ย้อม ให้ทุบ   ซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒  ตัว  กับนิสสัคคีย์              </p><p>                             <strong>สงสัย  จตุกกะ  ๒</strong></p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ย้อม  ซึ่งจีวรเก่า  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ย้อม  ให้ทุบ  ซึ่งจีวรเก่า    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์                             </p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ย้อม  ให้ซัก  ซึ่งจีวรเก่า    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ย้อม  ให้ทุบ ให้ซัก  ซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกุฏี ๒ ตัว  กับนิสสัคคีย์              </p><p>                            <strong>สงสัย  จตุกกะ  ๓</strong></p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย   ให้ทุบ   ซึ่งจีวรเก่า    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                      </p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   ให้ทุบ   ให้ซัก   ซึ่งจีวรเก่า   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 776</p><p>        ภิกษุณีมิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย   ให้ทุบ  ให้ซัก   ซึ่งจีวรเก่า   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ทุบ  ให้ย้อม  ซึ่งจีวรเก่า  ต้อง</p><p>ทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>         ภิกษุผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ทุบ   ให้ซัก  ให้ย้อม ซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว   กับนิสสัคคีย์</p><p>                     <strong>สำคัญว่าเป็นญาติ  จตุกกะ  ๑</strong></p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ซักซึ่งจีวรเก่า   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์      </p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ซักให้ย้อมซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์              </p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ซัก ให้ทุบ  ซึ่งจีวรเก่า</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ซัก  ให้ย้อม ให้ทุบ</p><p>ซึ่งจีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว   กับนิสสัคคีย์</p><p>                 <strong>สำคัญว่าเป็นญาติ  จตุกกะ  ๒</strong></p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ย้อมซึ่งจีวรเก่า  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ให้ย้อม    ให้ทุบ  ซึ่ง</p><p>จีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ให้ย้อม  ให้ซัก   ซึ่ง</p><p>จีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์                             </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 777</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ย้อม  ให้ทุบ  ให้ซัก</p><p>ซึ่งจีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว  กับนิสสัคคีย์</p><p>                     <strong>สำคัญว่าเป็นญาติ  จตุกกะ   ๓</strong></p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ทุบ ซึ่งจีวรเก่า  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    ให้ทุบ   ให้ซัก  ซึ่ง</p><p>จีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์     </p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ให้ทุบ   ให้ย้อม   ซึ่ง</p><p>จีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ  กันนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ให้ทุบ  ให้ซัก   ให้ย้อม</p><p>ซึ่งจีวรเก่า  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว   กับนิสสัคคีย์</p><p>                                    <strong>ทุกกฏ</strong>  </p><p>        ภิกษุใช้ภิกษุณีให้ซักจีวรเก่าของภิกษุอื่น   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุใช้ภิกษุณีให้ซักผ้าปูนั่ง   ผ้าปูนอน   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุใช้ภิกษุณีผู้อุปสมบทในสงฆ์ฝ่ายเดียวให้ซัก  ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>        ภิกษุณีผู้เป็นญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ...  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุณีผู้เป็นญาติ  ภิกษุสงสัย... ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                             <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong> </p><p>         ภิกษุณีผู้เป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ...  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                              <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๔๕]    ภิกษุณีผู้เป็นญาติซักให้เอง ๑   ภิกษุณีผู้ใช่ญาติเป็นผู้ช่วย </p><p>เหลือ ๑   ภิกษุไม่ได้บอกใช้    ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติซักให้เอง ๑  ภิกษุใช้ให้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 778</p><p>ซักจีวรที่ยังไม่ได้บริโภค  ๑    ภิกษุใช้ให้ซักบริขารอย่างอื่น*    เว้นจีวร ๑</p><p>ใช้สามเณรีให้ซัก  ๑     ภิกษุวิกลจริต  ๑     ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑     ไม่ต้อง</p><p>อาบัติแล.                                          </p><p>                            <em>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๔  จบ</em></p><p>                            <strong>จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๔</strong></p><p>                      <strong>พรรณนาปูราณจีวรโธวาปนสิกขาบท</strong></p><p>        ปูราณจีวรสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>   เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในปูราณจีวรสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>            <strong>[อธิบายบุคคลที่จัดเป็นญาติและมิใช่ญาติ]</strong></p><p>        ข้อว่า  <strong>ยาว  สตฺตมา  ปิตามหยุคา</strong>   มีความว่า  บิดาของบิดาชื่อว่า</p><p>ปิตามหะ.    ยุคแห่งปิตามหะ    ชื่อว่า      ปิตามหยุค.   ประมาณแห่งอายุ</p><p>ท่านเรียกว่า  ยุค.  ก็ศัพท์ว่า ยุค นี้    เป็นเพียงโวหารพูดกันเท่านั้น.  แต่</p><p>โดยเนื้อความ  ปิตามหะนั่นแหละ  ชื่อว่า  ปิตามหยุค.   บรรพบุรุษ  ถัด</p><p>ขึ้นไปจากปิตามหยุคนั้น   แม้ทั้งหมด    พระผู้มีพระภาคเจ้า    ทรงถือเอา</p><p>ด้วยปิตามหศัพท์นั่นเอง.   นางภิกษุณี   ผู้ซึ่งไม่เกี่ยวเนื่องกันมาตลอด ๗</p><p>ชั่วบุรุษอย่างนี้    ตรัสเรียกว่า    ไม่ใช่คนเกี่ยวเนื่องกันมาตลอด ๗ ชั่วอายุ</p><p>ของบุรพชนก.    ปิตามหศัพท์นี้     เป็นมุขแห่งเทศนาเท่านั้น.    แต่เพราะ</p><p>พระบาลีว่า  มาติโต  วา  ปิติโต  รา  ดังนี้    ปิตามหยุคก็ดี    ปิตามหียุคก็ดี</p><p>*  บริขารอย่างอื่น  หมายผ้าถุงรองเท้า  ผ้าถุงบาตรเป็นต้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 779</p><p>มาตามหยุดก็ดี  มาตามหียุดก็ดี  ก็ชื่อว่า ปิตามหยุค,  แม้พวกญาติมีพี่น้อง</p><p>ชายพี่น้องหญิง     หลานลูกและเหลนเป็นต้น    ของปิตามหยุคเป็นต้นแม้</p><p>เหล่านั้น  ทั้งหมดนั้น  พึงทราบว่า ทรงสงเคราะห์เข้าในคำว่า  ปิตามหยุค</p><p>นี้ทั้งนั้น.</p><p>        ใน  ๔ ยุค  คือ  ปิตามหยุค  ปิตามหียุค  มาตามหยุค   และมาตา-</p><p>มหียุคนั้น  มีนัยพิสดารดังต่อไปนี้:-</p><p>        ภิกษุณี  ไม่ใช่คนเนื่องถึงกัน  ด้วยความเกี่ยวเนื่องทางมารดา   ไม่</p><p>ใช่คนเนื่องถึงกัน      ด้วยความเกี่ยวเนื่องทางบิดา      ตลอด  ๗  ชั่วอายุของ</p><p>บุรพชนกอย่างนี้  คือ  บิดา,  บิดาของบิดา  (ปู่)  บิดาของบิดา (ปู่), นั้น</p><p>ปู่ทวด),   บิดาแม้ของปู่ทวดนั้น (ปู่ชวด),    </p><p>            ตลอด ๗ ชั่วยุค    ทั้งข้างสูงและข้างต่ำ    แม้อย่างนี้   คือ   บิดา  ๑</p><p>มารดาของบิดา  ๑  (ย่า)    บิดาและมารดาของมารดาแม้นั้น       (ตายาย)  ๑  </p><p>พี่น้องชาย  ๑   พี่น้องหญิง ๑  บุตร ๑   ธิดา ๑,</p><p>        ตลอด ๗ ชั่วยุค  แม้อย่างนี้  คือ บิดา,  พี่น้องชายของบิดา, พี่น้อง</p><p>หญิงของบิดา,   ลูกชายของบิดา,    ลูกหญิงของบิดา,   เชื้อสายบุตรธิดาแม้</p><p>ของชนเหล่านั่น, </p><p>         ตลอด ๗ ชั่วยุค   อย่างนี้   คือ  มารดา,   มารดาของมารดา (ยาย),</p><p>มารดาของยายนั้น (ยายทวด)   มารดาของยายทวดแม้นั้น  ( ยายชวด),</p><p>          ตลอด ๗ ชั่วยุค   ทั้งข้างสูงและข้างต่ำ   แม้อย่างนี้   คือ   มารดา  ๑</p><p>บิดาของมารดา (ตา)  ๑    บิดาและมารดาของบิดานั้น   (ทวดชายหญิง) ๑</p><p>พี่น้องชาย  ๑  พี่น้องหญิง ๑  บุตร ๑  ธิดา ๑. </p><p>        ตลอด ๗ ชั่วยุค  แม้อย่างนี้  คือ  มารดา,   พี่น้องชายของมารดา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 780</p><p>(ลุงน้าชาย),    พี่น้องหญิงของมารดา  (ป้าน้าหญิง),    ลูกชายของมารดา,</p><p>ลูกหญิงของมารดา,    เชื้อสายบุตรธิดาของชนแมเ้หล่านั้น, นี้    ชื่อว่า  ผู้</p><p>มิใช่ญาติ.                         </p><p>                      <strong>[ว่าด้วยจีวรเก่าและการใช้ให้ซัก]</strong></p><p>        บทว่า   <strong>อุภโตสงฺเฆ</strong>   มีความว่า   ภิกษุณีผู้อุปสมบท   ด้วยอัฏฐ-</p><p>วาจิยกรรม  คือ  ด้วยญัตติจตุตถกรรม  ในฝ่ายภิกษุสงฆ์ ๑    ด้วยญัตติ-</p><p>จตุตถกรรม  ในฝ่ายภิกษุณีสงฆ์ ๑.</p><p>         ข้อว่า <strong>สกึ  นิวตฺถปิ  สกึ  ปารุตปิ</strong>   มีความว่า    จีวรที่ย้อมแล้วทำ</p><p>กัปปะเสร็จ  นุ่งหรือห่ม  แม้เพียงครั้งเดียว.  ชั้นที่สุดพาดไว้บนบ่า  หรือ</p><p>บนศีรษะ  โดยมุ่งการใช้สอยเป็นใหญ่  เดินทางไป  หรือว่า   หนุนศรีษะ</p><p>นอน,  เเม้จีวรนั่น     ก็ชื่อว่า   จีวรเก่าเหมือนกัน,   ในกุรุนทีท่านกล่าวว่า</p><p>ก็ถ้าว่า    ภิกษุนอนเอาจีวรไว้ใต้ที่นอน    หรือเอามือทั้งสองยกขึ้นทำเป็น</p><p>เพดาน  บนอากาศ  ไม่ให้ถูกศรีษะะเดินไป.    นี้   ยังไม่ชื่อว่า  ใช้สอย.</p><p>        ในคำว่า   <strong>โธต   นิสฺสคฺคิย</strong>  นี้  มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>        ภิกษุณีที่ถูกภิกษุใช้อย่างนี้   ย่อมจัดเตาไฟ  ขนฟืนมา  ก่อไฟ  ตัก</p><p>น้ำมา  เพื่อประโยชน์แก่การซัก,  ย่อมเป็นทุกกฏแก่ภิกษุ  ทุกๆ ประโยค</p><p>ของนางภิกษุณี   ตลอดเวลาที่นางภิกษุณียังยกจีวรนั้นขึ้นซักอยู่,   จีวรนั้น</p><p>พอซักเสร็จแล้วยกขึ้น  ก็เป็นนิสสัคคีย์.   ถ้านางภิกษุณีสำคัญว่า   จีวรยัง</p><p>ซักไม่สะอาด  จึงเทน้ำราด  หรือซักใหม่,  เป็นทุกกฏ  ทุก ๆ  ประโยค</p><p>ตลอดเวลาที่ยังไม่เสร็จ.  แม้ในการย้อมและการทุบ  ก็มีนัยอย่างนี้.  ก็</p><p>ภิกษุณี  เทน้ำย้อมลงในรางสำหรับย้อม  แล้วย้อมเพียงคราวเดียว,  กระทำ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 781</p><p>กิจอย่างใดอย่างหนึ่งก่อนแต่การเทน้ำย้อมเป็นต้นนั้น     เพื่อประโยชน์แก่</p><p>การย้อม  หรือว่าภายหลัง  กลับย้อมใหม่  เป็นทุกกฏแก่ภิกษุทุกๆ ประโยค</p><p>ในฐานะทั้งปวง.  แม้ในการทุบ  ก็พึงทราบประโยคอย่างนั้น. </p><p>        ข้อว่า  <strong>อญฺาติกาย  อญฺติสญฺี  ปุราณจีวร  โธวาเปติ</strong>  ความาว่า</p><p>ถ้าแม้นว่า   ภิกษุไม่พูดว่า   เธอจงซักจีวรนี้ให้เรา,   แต่ทำกายวิการ   เพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่การซัก  ให้ที่มือด้วยมือ  หรือวางไว้ใกล้เท้า  หรือฝาต่อ ๆ</p><p>ไป  คือ   ส่งไปในมือของนางสิกขมานา   สามเณร   สามเณรี   อุบาสิกา</p><p>และเดียรถีย์  เป็นต้น   หรือว่า  โยนไปในที่ใกล้แห่งนางภิกษุณีผู้กำลังซัก</p><p>อยู่ที่ท่าน้ำ,  คือ   ในโอกาสภายใน ๑๒ ศอก      จีวรเป็นอันภิกษุใช่นาง</p><p>ภิกษุณีให้ซักเหมือนกัน.  ก็ถ้าว่าภิกษุละอุปจารวางไว้ห่างจากร่วมในเข้ามา</p><p>และนางภิกษุณีนั้น  ซักแล้วนำมา,   ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุ.   ภิกษุให้จีวร</p><p>ในมือแห่งนางสิกขมานาก็ดี   สามเณรก็ดี   อุบายสิกาก็ดี   เพื่อประโยชน์แก่</p><p>การซัก,  ถ้านางสิกขมานานั้น  อุปสมบทแล้ว  จึงซัก,  เป็นอาบัติเหมือน</p><p>กัน .  ให้ไว้ในมือแห่งอุบาสก,   ถ้าอุบาสกนั้น  เมื่อเพศกลับแล้ว บรรพชา</p><p>จีวรที่ให้ในมือของสามเณร  หรือของภิกษุในเวลาเพศกลับ  ก็มีนัยอย่างนั้น</p><p>เหมือนกัน.                           </p><p>                 <strong>[ว่าด้วยอาบัติ และอนาบัติในใช้ให้ซัก]</strong></p><p>        ในคำว่า  <strong>โธวาเปติ  รชาเปติ</strong>  เป็น มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>        จีวรเป็นนิสสัคคีย์ด้วยวัตถุแรก     เป็นทุกกฏแก่ภิกษุด้วยวัตถุที่ ๒,</p><p>เมื่อภิกษุให้กระทำทั้ง ๓ วัตถุ    เป็นนิสสัคคีย์ด้วยวัตถุแรก     เป็นทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 782</p><p>๒ ตัว   ด้วยวัตถุที่เหลือ.   แต่เพราะเมื่อภิกษุใช้ให้กระทำการซักเป็นต้น นี้ </p><p>ตามลำดับ  หรือว่า  ผิดลำดับ  ก็ไม่มีความพ้นจากอาบัติ;  ฉะนั้น  พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสจตุกกะ ๓ หมวดไว้ในพระบาลีนี้.   เเต่ถ้าแม้เมื่อภิกษุ</p><p>กล่าวว่า   เธอจงย้อม   ซัก    จีวรนี้แล้วนำมาให้เรา  ดังนี้   นางภิกษุณีนั้น</p><p>ซักก่อนแล้ว    จึงย้อมภายหลัง   เป็นทุกกฏกับนิสสัคคีย์เท่านั้น.    ในคำที่</p><p>ตรงกันข้ามแม้ทั้งหมด   ก็พึงทราบนัยอย่างนี้.   ก็ถ้าว่า   เมื่อภิกษุกล่าวว่า</p><p>เธอซักแล้ว   จงนำมา   นางภิกษุณีซักด้วย   ย้อมด้วย.   เป็นอาบัติ  เพราะ</p><p>การซักเป็นปัจจัยอย่างเดียว,    ไม่เป็นอาบัติในเพราะการย้อม.    พึงทราบ</p><p>อนาบัติ  โดยลักษณะนี้ว่า  ภิกษุมิได้สั่ง  ซักเอง  ในเพราะการกระทำเกิน</p><p>กว่าคำที่ภิกษุสั่งทุก ๆ แห่ง     ด้วยประการอย่างนี้.     แต่เมื่อภิกษุกล่าวว่า</p><p>กิจใดที่จะพึงกระทำในจีวรนี้,    กิจนั้น  จงเป็นภาระของเธอทั้งหมด  ดังนี้</p><p>ย่อมต้องอาบัติมากหลาย  เพราะคำพูดคำเดียว. ก็บทเหล่านี้ว่า <strong>อญฺาติกาย</strong></p><p><strong>เวมติโก  อญฺาติกาย  าติกสญฺี</strong>    พึงทราบโดยพิสดาร   ด้วยสามารถ</p><p>แห่งจตุกกะ ๓ หมวด   โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแหละ. </p><p>        สองบทว่า  <strong>เอกโต อุปสมฺปนฺนาย</strong>  มีความว่า   เป็นทุกกฎแก่ภิกษุ</p><p>ผู้ใช้นางภิกษุณีผู้อุปสมบท   ในสำนักแห่งภิกษุณีทั้งหลายให้ซัก.   แต่เมื่อ</p><p>ใช้นางภิกษุณีผู้อุปสมบทในสำนักแห่งภิกษุทั้งหลายให้ซัก   เป็นอาบัติตาม</p><p>วัตถุเหมือนกัน.     นางสากิยานี  ๕๐๐ ชื่อว่าผู้อุปสมบทในสำนักแห่งภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>        สองบทว่า  <strong>อวุตฺตา โธวติ</strong>  มีความว่า  ภิกษุณีผู้มาเพื่ออุเทศ  หรือ</p><p>ว่า   เพื่อโอวาท   เห็นจีวรสกปรก   ฉวยเอาไปจากที่วางไว้   หรือให้นำมา</p><p>ให้ด้วยกล่าวว่า  พระคุณเจ้าโปรดให้เถิด  ดิฉันจักซัก  แล้วซักก็ดี    ย้อม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 783</p><p>ก็ดี   ทุบก็ดี   ภิกษุณีนี้   ชื่อว่า  ผู้อันภิกษุไม่ได้สั่งซักเอง.  แม้ภิกษุณีใด</p><p>ได้ยินภิกษุสั่งภิกษุหนุ่ม  หรือสามเณรว่า   เธอจงซักจีวรนี้แล้ว   กล่าวว่า</p><p>พระคุณเจ้า   จงนำมาเถิด   ดิฉันจักซักเอง   แล้วซัก    หรือถือเอาเป็นของ</p><p>ยืมแล้ว  ซัก  ย้อมให้  แม้ภิกษุณีนี้    ก็ชื่อว่า  ผู้อันภิกษุไม่ได้สั่ง  ซักเอง.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อญฺ   ปริกฺขาร</strong>    มีความว่า   ภิกษุใช้ภิกษุณีให้ซักล้าง</p><p>บรรดาบริขารมีถุงรองเท้า   ถลกบาตร   ผ้าอังสะ    ประคดเอว    เตียงตั้ง</p><p>ฟูก   และเสื่ออ่อนเป็นต้นอย่างใดอย่างหนึ่ง   ไม่เป็นอาบัติ.  คำที่เหลือใน</p><p>สิกขาบทนี้   มีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>         ก็ในบรรดาปกิณกะมีสมุฎฐานเป็นต้น     สิกขาบทนี้   มีสมุฎฐาน ๖</p><p>เป็นกิริยา  โนสัญญาวิโมกข์ อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ.  กายกรรม วจีกรรม</p><p>มีจิต ๓   มีเวทนา ๓   ฉะนี้แล.</p><p>                   <em>พรรณนาปูราณจีวรโธวาปนสิกขาบทที่  ๔  จบ</em></p><p>                                   <strong>  จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๕</strong>                     </p><p>                                     <strong>เรื่องภิกษุณีอุปปลวัณณา</strong></p><p>          [๔๖]   โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ  พระ-</p><p>เวฬุวัน   อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต    เขตพระนครราช-</p><p>คฤห์  ครั้งนั้น   ภิกษุณีอุปปลวัณณาอยู่ในพระนครสาวัตถี   ครั้นเวลาเช้า</p><p>นางครองอันตรวาสกแล้ว  ถือบาตรจีวรเข้าไปบิณฑบาตยังพระนครสาวัตถี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 784</p><p>กลับจากบิณฑบาตในเวลาหลังอาหารแล้ว   เดินเข้าไปทางป่าอันธวัน  เพื่อ</p><p>พักผ่อนกลางวัน  เข้าไปถึงป่าอันธวันแล้วนั่งพักกลางวันที่โคนไม้แห่งหนึ่ง</p><p>          สมัยนั้น   พวกโจรทำโจรกรรม   ฆ่าแม่โคแล้วพากันถือเนื้อเข้าไปสู่ </p><p>ป่าอันธวัน   นายโจรแลเห็นภิกษุณีอุปปลวัณณานั่งกลางวันอยู่ที่โคนไม้</p><p>แห่งหนึ่ง   ครั้นแล้วจึงดำริว่า   ถ้าพวกโจรลูกน้องของเราพบเข้า  จักเบียด</p><p>เบียนภิกษุณีนี้    แล้วได้เลี่ยงไปทางอื่น   ครั้นเมื่อเนื้อสุกแล้ว    นายโจรนั้น</p><p>ได้เลือกเนื้อชิ้นที่ดี ๆ   เอาใบไม้ห่อแขวนไว้ที่ต้นไม้ใกล้ภิกษุณีอุปปลวัณณา</p><p>แล้วกล่าวว่า   เนื้อห่อนี้เราให้แล้วจริง ๆ   ผู้ใดเป็นสมณะหรือพราหมณ์ได้</p><p>เห็น   จงถือเอาไปเถิด   ดังนี้แล้วหลีกไป</p><p>        ภิกษุณีอุปปลวัณณาออกจากสมาธิ    ได้ยินนายโจรนั้นกล่าววาจานี้ </p><p>จึงถือเอาเนื้อนั้นไปสู่สำนัก    ครั้นราตรีนั้นผ่านไป    นางทำเนื้อนั้นสำเร็จ</p><p>แล้ว   ห่อด้วยผ้าอุตราสงค์  เหาะไปลงที่พระเวฬุวัน.</p><p>           [๔๗]     ก็โดยสมัยนั้นแล         พระผู้มีพระภาคเจ้ากำลังเสด็จเข้าไป</p><p>บิณฑบาตยังหมู่บ้าน     ท่านพระอุทายีเหลืออยู่เฝ้าพระวิหาร     จึงภิกษุณี</p><p>อุปปลวัณณาเข้าไปหาท่าน   ครั้นแล้วถามว่า   ท่านเจ้าข้า    พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าประทับอยู่ที่ไหน</p><p>        ท่านพระอุทายีตอบว่า   ดูก่อนน้องหญิง   พระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จ</p><p>เข้าไปบิณฑบาตยังหมู่บ้าน</p><p>         อุป.   โปรดถวายเนื้อนี้แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า   เจ้าข้า</p><p>        อุทายี.  ดูก่อนน้องหญิง     พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอิ่มเอิบด้วยเนื้อ</p><p>ของเธอ     ถ้าเธอถวายผ้าอันตรวาสกแก่อาตมา    แม้อาตมาก็จะพึงอิ่มเอิบ</p><p>ด้วยผ้าอันตรวาสกเหมือนเช่นนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 785</p><p>         อุป.  ท่านเจ้าข้า     ความจริง    พวกดิฉันชื่อว่ามาตุคามมีลาภน้อย </p><p>ทั้งผ้าผืนนี้ก็เป็นจีวรผืนสุดท้ายที่ครบ ๕ ของดิฉัน  ๆ ถวายไม่ได้</p><p>         อุทายี.  ดูก่อนน้องหญิง  เปรียบเหมือนบุรุษให้ช้างแล้ว ก็ควรสละ</p><p>สัปคับ   สำหรับช้างด้วยฉันใด   เธอก็ฉันนั้นเหมือนกันแล   ถวายเนื้อแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว    ก็จงสละผ้าอันตรวาสกถวายแก่อาตมา</p><p>         ครั้นนางถูกท่านพระอุทายีแคะได้      จึงได้ถวายผ้าอันตรวาสกแล้ว</p><p>กลับไปสู่สำนัก  ภิกษุณีทั้งหลายที่คอยรับบาตรจีวรของภิกษุณีอุปปลวัณณา</p><p>ได้ถามว่า   แม่เจ้า    ผ้าอันตรวาสกของคุณแม่อยู่ที่ไหน    นางได้เล่าเรื่อง</p><p>แก่ภิกษุณีทั้งหลาย ๆ จึงพากันเพ่งโทษ    ติเตียน   โพนทะนาว่า    ไฉน</p><p>พระคุณเจ้าอุทายีจึงได้รับจีวรจากมือภิกษุณีเล่า    เพราะมาตุคามมีลาภน้อย</p><p>ครั้นแล้วภิกษุณีเหล่านั้นได้แจ้งเรื่องนั้นแก่ภิกษุทั้งหลาย </p><p>         บรรดาภิกษุผู้มักน้อย    สันโดษ    มีความละอาย    มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน โพนทะนาว่า ไฉนท่านพระอุทายี</p><p>จงได้รับจีวรจากมือภิกษุณีเล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                              <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น         ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุทายีว่า  ดูก่อนอุทายี  ข่าวว่า  เธอรับจีวรจากมือภิกษุณี  จริงหรือ</p><p>         ท่านพระอุทายีทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ดูก่อนอุทายี  นางเป็นญาติของเธอ  หรือมิใช่ญาติ       </p><p>         อุ.  มิใช่ญาติ  พระพุทธเจ้าข้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 786</p><p>                                      <strong>ทรงติเตียน</strong> </p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษ     การ</p><p>กระทำของเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ   บุรุษที่มิใช่ญาติ    ย่อมไม่รู้การกระทำอันสมควร   หรือไม่</p><p>สมควร    ของที่มีอยู่หรือไม่มี    ของสตรีที่มิใช่ญาติ   เมื่อเป็นเช่นนั้น</p><p>เธอยังรับจีวรจากมือภิกษุณีผู้มิใช่ญาติได้  การกระทำของเธอนั้น   ไม่</p><p>เป็นไปเพื่อความเลื่อมใส   ของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั่น</p><p>เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และเพื่อความ</p><p>เป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                              <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุทายี  โดยอเนกปริยายดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก </p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย  ทรง</p><p>กระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น     แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ    คือเพื่อความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 787</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์       เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑     เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน ๑      เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑ </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย   </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>       ๓๔.  ๕.   อนึ่ง  ภิกษุใดรับจีวรจากมือภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ปาจิตตีย์.</p><p>        ก็สิกขาบทนี้      ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้วแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  ด้วยประการฉะนี้.</p><p>                        <em>เรื่องภิกษุณีอุปปลวัณณา  จบ</em></p><p>                               <strong>พระอนุบัญญัติ</strong>                    </p><p>                                  <strong>เรื่องแลกเปลี่ยน</strong></p><p>         [๔๘]   ก็โดยสมัยนั้นแล   ภิกษุทั้งหลายตั้งรังเกียจ   ไม่รับจีวรแลก</p><p>เปลี่ยนของภิกษุณีทั้งหลาย     ภิกษุณีทั้งหลายจึงเพ่งโทษติเตียนโพนทะนา</p><p>ว่า    ไฉนพระคุณเจ้าทั้งหลายจึงไม่รับจีวรแลกเปลี่ยนของพวกเรา    ภิกษุ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 788</p><p>ทั้งหลายได้ยินภิกษุณีเหล่านั้น   เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่   จึงกราบทูล</p><p>เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>                   <strong>ทรงอนุญาตให้รับจีวรแลกเปลี่ยน</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      เราอนุญาตให้รับจีวรแลกเปลี่ยนกันของ</p><p>สหธรรมิกทั้ง  ๕  คือ   ภิกษุ   ภิกษุณี  สิกขมานา  สามเณร  สามเณรี </p><p>เราอนุญาตให้รับจีวรแลกเปลี่ยนกันของสหธรรมิกทั้ง ๕  นี้</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     อนึ่ง  พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:- </p><p>                                   <strong>พระอนุบัญญัติ</strong></p><p>          ๓๔.  ๕.  ก.    อนึ่ง    ภิกษุใดรับจีวรจากมือภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ</p><p>เว้นไว้แต่ของแลกเปลี่ยน  เป็นนิสสัคคีย์ปาจิตตีย์.</p><p>                                <em>เรื่องแลกเปลี่ยน  จบ</em></p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๔๙]  บทว่า อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือผู้เช่นใด  มีการงาน</p><p>อย่างใด    มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด   มีโคตรอย่างใด   มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า อนึ่ง...ใด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 789</p><p>         บทว่า ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า ภิกษุ   เพราะอรรถว่า   เป็นผู้ขอ </p><p>ชื่อว่า ภิกษุ   เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร  ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว   ชื่อว่า  ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา  ชื่อว่า   ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า   ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์  ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ</p><p>อรรถว่า  เป็นผู้เจริญ  ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า   มีสารธรรม  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็น</p><p>พระอเสขะ   ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ    ควรแก่ฐานะ   บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม</p><p>อันไม่กำเริบควรแก่ฐานะ นี้  ชื่อว่า ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้ </p><p>         ที่ชื่อว่า ผู้มิใช่ญาติ คือ ไม่ใช่คนเนื่องถึงกัน   ทางมารดาก็ดี  ทาง</p><p>บิดาก็ดี  ตลอด ๗ ชั่วอายุของบุรพชนก</p><p>         ที่ชื่อว่า ภิกษุณี  ได้แก่   สตรีผู้อุปสมบทแล้วในสงฆ์ ๒ ฝ่าย</p><p>         ที่ชื่อว่า จีวร  ได้แก่  จีวร ๖ ชนิด  ชนิดใดชนิดหนึ่ง    ซึ่งเข้าองค์</p><p>กำหนดแห่งผ้าต้องวิกัปเป็นอย่างต่ำ.</p><p>         บทว่า เว้นไว้แต่ของแลกเปลี่ยน คือ ยกเสียแต่จีวรที่แลกเปลี่ยนกัน .</p><p>         ภิกษุรับ    เป็นทุกกฏในประโยคที่รับ   เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้จีวรมา</p><p>ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้นอย่างนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 790</p><p>                                             <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                                เสียสละแก่สงฆ์</strong> </p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   รับมาแล้วจากมือภิกษุณีผู้มี</p><p>ใช่ญาติ  เว้นแต่แลกเปลี่ยนกัน  เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวร</p><p>ผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา ว่าดังนี้:-                </p><p>         ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้  เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่</p><p>แล้ว  สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                                         <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    รับมาแล้วจากมือภิกษุณีผู้</p><p>มิใช่ญาติ  เว้นแต่แลกเปลี่ยนกัน เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวร</p><p>ผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านทั้งหลาย     ขอจงฟังข้าพเจ้า     จีวรผืนนี้ของภิกษุณีมีชื่อนี้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 791</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว   ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                                 <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่าน  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   รับมาแล้วจากมือภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ</p><p>เว้นแต่แลกเปลี่ยนกัน     เป็นของจำจะสละ    ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่</p><p>ท่าน                                                                      </p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                       <strong> บทภาชนีย์</strong></p><p><strong>                       ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>        [๕๐]   ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ    รับจีวรจากมือ</p><p>เว้นแต่แลกเปลี่ยนกัน   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   รับจีวรจากมือ   เว้นแต่แลกเปลี่ยน</p><p>กัน  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  รับจีวรจากมือ   เว้นแต่</p><p>แลกเปลี่ยนกัน   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 792</p><p>                                          <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>         [๕๑]   ภิกษุรับจีวรจากมือภิกษุณีผู้อุปสมบทแต่สงฆ์ฝ่ายเดียว   เว้น</p><p>แลกเปลี่ยนกัน    ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>        ภิกษุณีผู้เป็นญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ    รับจีวรจากมือ     ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ                     </p><p>         ภิกษุณีผู้เป็นญาติ  ภิกษุสงสัย   รับจีวรจากมือ    ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                    <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         ภิกษุณีผู้เป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                     <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๕๒]  ภิกษุรับจีวรของภิกษุณีผู้เป็นญาติ  ๑   แลกเปลี่ยนกัน    คือ</p><p>แลกเปลี่ยนจีวรดีกับจีวรเลว   หรือจีวรเลวกับจีวรดี  ๑   ภิกษุถือวิสาสะ ๑</p><p>ภิกษุขอยืมไป  ๑     ภิกษุรับบริขารอื่นนอกจากจีวร  ๑     ภิกษุรับจีวรของ</p><p>สิกขมานา   ๑   ภิกษุรับจีวรของสามเณรี  ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑    ภิกษุอาทิ-</p><p>กัมมิกะ   ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.                                                     </p><p>                       <em>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๕  จบ</em></p><p>                       <strong>จีวรวรรคที่   ๑  สิกขาบทที่  ๕</strong></p><p>                     <strong>พรรณนาจีวรปฏิคคหณสิกขาบท</strong></p><p>         จีวรปฏิคคหณสิกขาบทว่า  <strong>เตน สมเยน</strong>  เป็นต้น   ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในจีวรปฏิคคหณสิกขาบทนั้น   มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 793</p><p>                  <strong>[แก้อรรถศัพท์เรื่องปฐมบัญญัติ]</strong> </p><p>        บทว่า   <strong>ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺตา</strong>    แปลว่า   กลับจากบิณฑบาต.</p><p>        ข้อว่า  <strong>เยน    อนฺธวน   เตนุปสงฺกมิ</strong>    มีความว่า    เมื่อพระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้ายังมิได้ทรงบัญญัติสิกขาบท        ภิกษุณีอุบลวรรณาเดินเข้าไปทาง</p><p>ป่าอันธวัน.</p><p>        บทว่า  <strong>กตกมฺมา</strong>  ได้แก่ ผู้กระทำโจรกรรม.  มีคำอธิบายว่า  ปล้น</p><p>ภัณฑะของผู้อื่นด้วยกรรมมีการตัดช่องเป็นต้น .</p><p>        บทว่า <strong>โจรคามณิโก</strong>   ได้แก่ หัวหน้าโจร.  ได้ยินว่า   หัวหน้าโจร</p><p>นั้นรู้จักพระเถรีมาก่อน;    เพราะฉะนั้นแล้ว   เมื่อไปข้างหน้าของพวกโจร</p><p>เห็นพระเถรีนั้น  จึงกล่าวว่า  พวกเธออย่าไปทางนั้น  จงมาทางนี้ทั้งหมด</p><p>ดังนี้  แล้วได้พาพวกโจรเหล่านั้นไปทางอื่น.</p><p>        สองบทว่า  <strong>สมาธิมฺหา  วุฏฺหิตฺวา</strong>  มีความว่า  ได้ยินว่า   พระเถรี</p><p>ออกจากสมาธิในเวลาที่กำหนดไว้นั่นแล.     แม้นายโจรนั้นได้พูดอย่างนั้น</p><p>ในขณะนั้นเหมือนกัน;   เพราะฉะนั้น  พระเถรีนั้นจึงได้ยิน.  ก็แลพระเถรี</p><p>ครั้นได้ยินเสียงนั้นจึงคิดว่า  บัดนี้  ในที่นี้ไม่มีสมณะหรือพราหมณ์อื่นนอก</p><p>จากเรา   จึงได้ถือเอามังสะนั้น.   เพราะเหตุนั้น   พระธรรมสังคาหกาจารย์</p><p>ทั้งหลายจึงได้กล่าวว่า <strong>อถโข  อุปฺปลวณฺณา  ภิกขุนี</strong>   ดังนี้เป็นต้น.</p><p>         บทว่า  <strong>โอหียโก</strong>  ได้แก่   คงอยู่คือเหลืออยู่,   อธิบายว่า    ถึงวาระ</p><p>เฝ้าวิหาร   อยู่ในวิหารเพียงรูปเดียว.</p><p>                    <strong>[พระอุทายีขออันตรวาสกของพระเถรี]</strong></p><p>         ถามว่า   เพราะเหตุไร   พระอุทายีจึงกล่าวว่า   ถ้าท่านพึงให้อันตร-</p><p>วาสกแก่เรา  ดังนี้.                                                               </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 794</p><p>          แก้ว่า    พระอุทายีเห็นอันตรวาสกเนื้อละเอียดแน่นและเกลี้ยง    จึง</p><p>กล่าวเพราะความอยากได้.    อีกนัยหนึ่ง  ความอยากได้ในอันตรวาสกของ</p><p>พระอุทายีนั้นเล็กน้อย,   แต่โกฎฐาสสมบัติของพระเถรีถึงยอดสุด;    เพราะ</p><p>เหตุนั้น   พระอุทายีจึงคิดว่า   เราจักดูความอวบอัดแห่งสรีระร่างของพระ-</p><p>เถรีนั้น    แล้วยังความอยากได้ไม่สม่ำเสมอ (ความอยากได้ลุ่ม ๆ ดอน ๆ)</p><p>ให้เกิดขึ้น  จึงได้กล่าวอย่างนี้.</p><p>         บทว่า  <strong>อนฺติม</strong>  ได้แก่ จีวรเป็นผืนสุดท้ายเขาทั้งหมดแห่งจีวร  ๕ ผืน</p><p>ชื่อว่าผืนสุดท้าย  คือ  ผืนท้ายสุด.    จีวรผืนอื่นที่วิกัป   หรือปัจจุทธรณ์</p><p>เก็บไว้แม้ด้วยเลศก็ไม่มี;   เพราะฉะนั้น   พระเถรีกล่าวอย่างนี้   ด้วยอำนาจ</p><p>ที่ทรงจีวร ๕  ผืน   ตามที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาต   ไม่ใช่ด้วยความ</p><p>โลภ.  จริงอยู่  ความโลภของพระขีณาสพทั้งหลาย  ย่อมไม่มี.</p><p>        บทว่า <strong>นิปฺปีฬิยมานา</strong>   มีความว่า    นางถูกพระอุทายีแสดงอุปมา</p><p>แล้วคาดคั้นหนักเข้า.</p><p>          ข้อว่า  <strong>อนฺตรวาสก  ทตฺวา  อคมาสิ</strong>  มีความว่า พระเถรีนุ่งผ้ารัดถัน</p><p>แล้วได้แสดง (จีวร) บนฝ่ามือเท่านั้นถวาย   โดยอาการที่มโนรถของพระ-</p><p>อุทายีจะไม่เต็มที่  ได้ไปแล้ว.</p><p>        ถามว่า   เพราะเหตุไร    ภิกษุณีทั้งหลายจึงกล่าวโทษพวกภิกษุผู้ไม่</p><p>รับจีวรที่แลกเปลี่ยน.</p><p>         แก้ว่า   เพราะเป็นผู้ถูกความขาดแคลนมือ   คือ  ปัจจัยบีบคั้นอย่างนี้</p><p>ว่า    ถ้าพระผู้เป็นเจ้าทั้งหลายไม่มีความคุ้นเคยในพวกเรา    แม้เพียงเท่านี้,</p><p>พวกเราจักดำเนินชีวิตไปได้อย่างไรกัน ?</p><p>        ข้อว่า <strong>อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อิเมส   ปญฺจนฺน</strong>  มีความว่า  เราอนุญาต </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 795</p><p>ให้รับจีวรแลกเปลี่ยนกันของสหธรรมิก ๕   จำพวกเหล่านี้   ผู้มีศรัทธาเสมอ</p><p>กัน    มีศีลเสมอกัน  มีทิฎฐิเสมอกัน. </p><p>        สองบทว่า <strong>ปโยเค   ทุกฺกฏ</strong>  มีความว่า   เป็นทุกกฏในเพราะอาการ</p><p>มีอันเหยียดมือออก   เพื่อประสงค์จะรับเป็นต้น .</p><p>          บทว่า <strong>ปฏิลาเภน</strong>   ได้แก่ เพราะรับ.</p><p>        ก็พึงทราบวินิจฉัยในการรับนั้นดังนี้:-       ภิกษุณีจงให้ที่มือด้วยมือ</p><p>ก็ตาม    วางไว้ที่ใกล้เท้าก็ตาม    โยนไปในเบื้องบนก็ตาม,    ถ้าภิกษุยินดี,</p><p>จีวรย่อมเป็นอันภิกษุนั้นรับแล้วทีเดียว.      ก็ถ้าว่าภิกษุรับเอาจีวรที่ภิกษุณี</p><p>ฝากไปในมือของนางสิกขมานา   สามเณร   สามเณรี   อุบาสกและอุบาสิกา</p><p>เป็นต้น,     ไม่เป็นอาบัติ.    บริษัททั้ง  ๔  นำจีวรและผ้าสีต่าง ๆ มาวางไว้</p><p>ใกล้เท้าเเห่งภิกษุผู้กล่าวธรรมกถา   หรือยืนในอุปาจาร  หรือละอุปจารโยน</p><p>ให้.   บรรดาผ้าเหล่านั้น  จีวรใดเป็นของนางภิกษุณีทั้งหลาย,   เป็นอาบัติ</p><p>แก่ภิกษุผู้รับจีวรนั้นเหมือนกัน  นอกจากแลกเปลี่ยนกัน.</p><p>         ท่านกล่าวไว้ในมหาปัจจรี   และกุรุนทีว่า    ก็ถ้าว่า    จีวรทั้งหลาย</p><p>ย่อมเป็นอันบริษัท  ๔ โยนไปในเวลากลางคืน,   ภิกษุไม่อาจรู้ได้ว่า    นี้ของ</p><p>ภิกษุณี  นี้ของคนอื่น,   ไม่มีกิจด้วยการแลกเปลี่ยน.  คำที่กล่าวไว้ในมหา-</p><p>ปัจจรีและกุรุนทีนั้น  ไม่สมกัน  เพราะสิกขาบทเป็นอจิตตกะ.   ถ้าภิกษุณี</p><p>ถวายผ้าอาบน้ำฝน      พึงกระทำให้เป็นของแลกเปลี่ยนเหมือนกัน.     ก็ถ้า</p><p>ภิกษุณีวางไว้ที่กองหยากเยื่อเป็นต้นด้วยตั้งใจว่า      ภิกษุทั้งหลายจงถือเอา</p><p>เป็นผ้าบังสกุล  ดังนี้,   ภิกษุจะอธิษฐานเป็นผ้าบังสกุลถือเอา  ควรอยู่.</p><p>       ข้อว่า <strong>อญฺาติกาย  อญฺาติกสญฺี</strong>  คือ  เป็นติกปาจิตตีย์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 796</p><p>        สองบทว่า  <strong>เอกโต  อุปสมฺปนฺนาย</strong>  มีความว่า   เป็นทุกกฏแก่ภิกษุ</p><p>ผู้รับจากมือของภิกษุณีผู้อุปสมบท ในสำนักนางภิกษุณีทั้งหลาย  (ฝ่ายเดียว)</p><p>แต่เป็นปาจิตตีย์  (แก่ภิกษุผู้รับจากมือ)    ของภิกษุณีผู้อุปสมบทในสำนัก</p><p>แห่งภิกษุทั้งหลาย.  </p><p>        สองบทว่า  <strong>ปริตฺเตน   วา  วิปุล</strong>   มีความว่า  ถ้าแม้นว่า   ภิกษุจะรับ</p><p>ไตรจีวรมีค่ามาก  ด้วยจีวรมีค่าน้อย  หรือด้วยบริขารอื่นมีถุงรองเท้า  ถลก-</p><p>บาตร   ผ้าอังสะ    และประคดเอวเป็นต้น,  ไม่เป็นอาบัติ.  แต่ในมหาปัจจรี</p><p>ท่านกล่าวว่า  ชั้นที่สุดแม้ด้วยชิ้นสมอ.</p><p>        สองบทว่า <strong>วิปุเลน  วา  ปริตฺต</strong>   นี้  ผู้ศึกษาพึงทราบโดยความวิปลาส</p><p>(ตรงกันข้าม) จากที่กล่าวแล้ว.</p><p>        สองบทว่า  <strong>อญฺ  ปริกฺขาร</strong>  มีความว่า   บริขารชนิดใดชนิดหนึ่งมี</p><p>ถลกบาตรเป็นต้น.       แต่แม้ผ้ากรองน้ำมีขนาดเท่าจีวรอย่างต่ำที่ต้องวิกัป</p><p>ไม่ควร.  จีวรใด    ไม่พอที่จะอธิษฐานไม่พอที่จะวิกัป,   จีวรนั้น   ควร</p><p>ทุกอย่าง.   ถ้าแม้นเป็นผ้าเปลือกฟูกมีขนาดเท่าเตียง    ก็สมควรเหมือนกัน.</p><p>ก็จะป่วยกล่าวไปไยในผ้าถลกบาตรเป็นต้นเล่า  ?       บทที่เหลือมีอรรถตื้น</p><p>ทั้งนั้น.</p><p>        บรรดาสมุฏฐานเป็นต้น    สิกขาบทนี้  มีสมุฏฐาน ๖   เป็นทั้งกิริยา</p><p>ทั้งอกิริยา  เป็นโนสัญญาวิโมกข์   อจิตตกะ   ปัณณัตติวัชชะ   กายกรรม</p><p>วจีกรรม  มีจิต ๓  มีเวทนา ๓  ฉะนี้แล.</p><p>                   <em>พรรณนาจีวรปฏิคคหณสิกขาบทที่  ๕  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 797</p><p>                               <strong> จีวรวรรค   สิกขาบทที่ ๖</strong></p><p><strong>                              เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong>                </p><p>        [๕๓]   โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน</p><p>อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี  เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น  ท่านพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตร   เป็นผู้เชี่ยวชาญแสดงธรรมีกถา   จึงเศรษฐีบุตรผู้หนึ่ง</p><p>เข้าไปหาท่านพระอุปนันทศากยบุตร    ครั้นแล้วอภิวาทที่ท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตร  แล้วนั่ง  ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง   ท่านพระอุปนันทศากยบุตรได้</p><p>ชี้แจงด้วยธรรมีกถาให้เศรษฐีบุตรสมาทาน   อาจหาญ   ร่าเริงแล้ว</p><p>        เศรษฐีบุตรนั้น  อันท่านพระอุปนันทศากยบุตรชี้แจง   ด้วยธรรมี-</p><p>กถา  ให้สมาทาน  อาจหาญ    ร่าเริงแล้ว    ได้ปวารณาท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรในทันใดนั้นแลอย่างนี้ว่า    ท่านเจ้าข้า    ขอพระคุณเจ้าพึงบอก</p><p>สิ่งที่ต้องประสงค์  คือ  จีวร  บิณฑบาต   เสนาสนะ   เภสัชบริขารอันเป็น</p><p>ปัจจัยของภิกษุไข้   ซึ่งข้าพเจ้าสามารถจะจัดถวายแด่พระคุณเจ้าได้</p><p>        ท่านพระอุปนันทศากยบุตร  ได้กล่าวคำนี้กะเศรษฐีบุตรนั้นว่า   ถ้า</p><p>ท่านประสงค์จะถวายแก่อาตมา   ก็จงถวายผ้าสาฎกผืนหนึ่งจากผ้าเหล่านี้ </p><p>         เศรษฐีบุตรได้กล่าวขอผัดว่า ท่านเจ้าข้า  กระผมเป็นกุลบุตรจะเดิน</p><p>ไปมีผ้าผืนเดียวดูกระไรอยู่          โปรดรออยู่ชั่วเวลาที่กระผมกลับไปบ้าน</p><p>กระผมไปถึงบ้านแล้ว    จักจัดส่งผ้าสาฎกผืนหนึ่งจากผ้าเหล่านี้    หรือผ้าที่ดี</p><p>กว่านี้มาถวาย</p><p>         แม้ครั้งที่สองแล        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรก็ได้กล่าวคำนี้กะ</p><p>เศรษฐีบุตรนั้นว่า   ถ้าท่านประสงค์จะถวายแก่อาตมา    ก็จงถวายผ้าสาฎก</p><p>ผืนหนึ่งจากผ้าเหล่านี้                                </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 798</p><p>         เศรษฐีบุตรได้กล่าวขอผัดว่า  ท่านเจ้าข้า  กระผมเป็นกุลบุตรจะเดิน</p><p>ไปมีผ้าผืนเดียวดูกระไรอยู่          โปรดรออยู่ชั่วเวลาที่กระผมกลับไปบ้าน</p><p>กระผมไปถึงบ้านแล้ว   จักจัดส่งผ้าสาฎกผืนหนึ่งจากผ้าเหล่านี้    หรือผ้าที่ดี</p><p>กว่านี้มาถวาย                                             </p><p>         แม้ครั้งที่สามแล        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรก็ได้กล่าวคำนี้กะ</p><p>เศรษฐีบุตรนั้นว่า    ถ้าท่านประสงค์จะถวายแก่อาตมา   ก็จงถวายผ้าสาฎก</p><p>ผืนหนึ่งจากผ้าเหล่านี้</p><p>         เศรษฐีบุตรได้กล่าวขอผัดว่า     ท่านเจ้าข้า      กระผมเป็นกุลบุตร</p><p>จะเดินไปมีผ้าผืนเดียวดูกระไรอยู่  โปรดรออยู่ชั่วเวลาที่กระผมกลับไปบ้าน</p><p>กระผมไปถึงบ้านแล้ว    จักจัดส่งผ้าสาฎกผืนหนึ่งจากผ้าเหล่านี้     หรือผ้าที่</p><p>ดีกว่านี้    มาถวาย</p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรกล่าวพ้อว่า      ท่านไม่ประสงค์จะถวาย</p><p>ก็จะปวารณาทำไม  ท่านปวาณาแล้วไม่ถวาย  จะมีประโยชน์อะไร</p><p>         ครั้นเศรษฐีบุตรนั้นถูกท่านพระอุปนันทศากยบุตรแคะได้      จึงได้</p><p>ถวายผ้าสาฎกผืนหนึ่งแล้วกลับไป   ชาวบ้านพบเศรษฐีบุตรนั้นแล้วถามว่า</p><p>นาย    ทำไมท่านจึงมีผ้าผืนเดียวเดินกลับมา  จึงเศรษฐีบุตรได้เล่าเรื่องนั้น</p><p>แก่ชาวบ้านเหล่านั้น  ชาวบ้านจึงเพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า  พระ-</p><p>สมณะเชื้อสายพระศากยบุตรเหล่านี้มักมาก    ไม่สันโดษ    จะปฏิบัติให้ถูก</p><p>ต้องตามที่เขาขอผัดโดยธรรมสักหน่อยก็ไม่ได้   เมื่อเศรษฐีบุตรกระทำการ</p><p>ขอผัดโดยธรรม   ไฉนจึงได้ถือเอาผ้าสาฎกไปเล่า</p><p>         ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้นเพ่งโทษ    ติเตียน  โพนทะนา</p><p>อยู่   บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย  มีความรังเกียจ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 799</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาว่า   ไฉนท่านพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตรจึงได้ขอจีวรต่อเศรษฐีบุตรเล่า     แล้วกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถามท่านพระ-</p><p>อุปนันทะว่า  ดูก่อนอุปนันทะ  ข่าวว่า  เธอขอจีวรต่อเศรษฐีบุตรจริงหรือ</p><p>         ท่านพระอุปนันทะทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนอุปนันทะ  เขาเป็นญาติของเธอหรือมิใช่ญาติ</p><p>         อุ.   มิใช่ญาติ   พระพุทธเจ้าข้า                            </p><p>                              <strong>ทรงติเตียน</strong> </p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนโมฆบุรุษ  การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น    ไม่เหมาะ ไม่สม ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ   ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ   คนที่มิใช่ญาติ   ย่อมไม่รู้การกระทำอันสมควร  หรือไม่สมควร</p><p>ของที่มีอยู่หรือไม่มี  ของคนที่ไม่ใช่ญาติ   เมื่อเป็นเช่นนั้น   เธอยังขอ</p><p>จีวรต่อเศรษฐีบุตรผู้มิใช่ญาติได้    การกระทำของเธอนั่น  ไม่เป็นไปเพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส       หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั่นไม่เป็นไป</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส    และเพื่อความเป็นอย่าง</p><p>อื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 800</p><p>                              <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระอุปนันทะ        โดยอเนกปริยาย</p><p>ดังนี้แล้ว   ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ    ความขัดเกลา    ความกำจัด  อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม   การปรารภความเพียร     โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น     แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะเหตุนั้นแล  เราจักบัญญัติสิกขาบทแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความรับ </p><p>ว่าดีแห่งสงฆ์  ๑    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑     เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑    เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑   เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑                                                   </p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้ ว่าดังนี้:-                                                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 801</p><p>                                        <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>          ๒๕.  ๖.   อนึ่ง  ภิกษุใดขอต่อพ่อเจ้าเรือนก็ดี   ต่อแม่เจ้าเรือนก็ดี</p><p>ผู้มิใช่ญาติ  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>         ก็สิกขาบทนี้       ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้วแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  ด้วยประการฉะนี้.</p><p>                           <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร  จบ</em></p><p>                                        <strong>พระอนุบัญญัติ</strong></p><p><strong>                             เรื่องภิกษุเดินทางถูกแย่งชิงจีวร</strong></p><p>            [๕๔]   ก็โดยสมัยนั้นแล        ภิกษุหลายรูปเดินทางจากเมืองสาเกต</p><p>สู่พระนครสาวัตถี  พวกโจรในระหว่างทางได้ออกแย่งชิงจีวรภิกษุเหล่านั้น</p><p>ภิกษุเหล่านั้นรังเกียจอยู่ว่า   การขอจีวรต่อพ่อเจ้าเรือน     หรือแม่เจ้าเรือน</p><p>ผู้มิใช่ญาติ    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงห้ามไว้แล้ว     จึงไม่กล้าขอ    พากัน</p><p>เปลือยกายเดินไปถึงพระนครสาวัตถี    แล้วกราบไหว้ภิกษุทั้งหลาย   ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายพูดกันอย่างนี้ว่า    ท่านทั้งหลาย    พวกที่กราบไหว้ภิกษุทั้งหลาย</p><p>เหล่านี้   เป็นอาชีวกจริง ๆ</p><p>          ภิกษุผู้เปลือยกายเหล่านั้นตอบว่า  พวกกระผมไม่ใช่อาชีวก  ขอรับ</p><p>พวกกระผมเป็นภิกษุ</p><p>          ภิกษุทั้งหลายได้เรียนท่านพระอุบาลีว่า   ข้าแต่ท่านพระอุบาลี  โปรด</p><p>สอบสวนภิกษุเหล่านี้ </p><p>          ภิกษุผู้เปลือยกายเหล่านั้น  ถูกท่านพระอุบาลีสอบสวน  ได้แจ้งเรื่อง</p><p>นั้นแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 802</p><p>          ครั้นท่านพระอุบาลีสอบสวนภิกษุเหล่านั้นแล้ว       ได้แจ้งแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า   ท่านทั้งหลาย    พวกเปลือยกายเหล่านี้เป็นภิกษุ     จงให้จีวร</p><p>แก่ภิกษุเหล่านั้นเถิด</p><p>          บรรดาภิกษุผู้มักน้อย    สันโดษ   มีความละอาย    มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉนภิกษุทั้งหลาย</p><p>จึงได้เปลือยกายเดินมาเล่า      ธรรมดาภิกษุควรจะต้องปกปิดด้วยหญ้าหรือ</p><p>ใบไม้เดินมา   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                           <strong>ทรงอนุญาตให้ขอจีวรได้</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เราอนุญาตให้ภิกษุผู้ถูกโจรแย่งชิงจีวรไป   หรือ</p><p>มีจีวรหาย    ขอจีวรต่อพ่อเจ้าเรือน    หรือแม่เจ้าเรือน    ผู้มิใช่ญาติได้</p><p>เธอเดินไปถึงวัดใดก่อน     ถ้าจีวรสำหรับวิหารก็ดี       ผ้าลาดเตียงก็ดี</p><p>ผ้าลาดฟื้นก็ดี   ผ้าปูที่นอนก็ดี   ของสงฆ์ในวัดนั้นมีอยู่    จะถือเอาผ้าของ</p><p>สงฆ์นั้นไปห่มด้วยคิดว่า  ได้จีวรนั้นมาแล้ว  จักคืนไว้ดังเก่า  ดังนี้ก็ควร</p><p>ถ้าจีวรสำหรับวิหารก็ดี  ผ้าลาดเตียงก็ดี  ผ้าลาดฟื้นก็ดี  ผ้าปูนอนก็ดี</p><p>ของสงฆ์ไม่มี   ต้องปกปิดด้วยหญ้าหรือใบไม้เดินมา  ไม่พึงเปลือยกาย</p><p>เดินมา  ภิกษุใดเปลือยกายเดินมา   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     อนึ่ง   พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้:-                            </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 803</p><p>                                    <strong>พระอนุบัญญัติ</strong> </p><p>        ๒๕.  ๖.  ก.   อนึ่ง   ภิกษุใด      ขอจีวรต่อพ่อเจ้าเรือนก็ดี    ต่อแม่</p><p>เจ้าเรือนก็ดี    ผู้มิใช่ญาติ   นอกจากสมัย     เป็นนิสสัคติยปาจิตตีย์  สมัย</p><p>ในคำนั้นดังนี้      ภิกษุเป็นผู้มีจีวรถูกชิงเอาไปก็ดี       มีจีวรฉิบหายก็ดี </p><p>นี้สมัยในคำนั้น.</p><p>                         <em>เรื่องภิกษุเดินทางถูกแย่งชิงจีวร  จบ</em></p><p>                                      <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๕๕]  บทว่า  อนึ่ง...ใด  ความว่าผู้ใด  คือผู้เช่นใด   มีการงาน</p><p>อย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด    มีโคตรอย่างใด    มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม เป็นนวกะก็ตาม</p><p>เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า    ประพฤติภิกขาจริยวัตร    ชื่อว่า    ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า  ภิกษุ  โดยสมญา  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ   ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์  ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   เป็นผู้เจริญ   ชื่อว่า   ภิกษุ   เพราะอรรถว่า    มีสารธรรม</p><p>ชื่อว่า   ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า</p><p>เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม       อันไม่</p><p>กำเริบ  ควรแก่ฐานะ   บรรดาภิกษุเหล่านั้น   ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 804</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   นี้ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้ </p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>ผู้มิใช่ญาติ</strong>  คือ ไม่ใช่คนเนื่องถึงกันทางมารดาก็ดี  ทาง</p><p>บิดาก็ดี   ตลอด  ๗ ชั่วอายุของบุรพชนก</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>พ่อเจ้าเรือน</strong>  ได้แก่  บุรุษผู้ครอบครองเรือน</p><p>         ที่ชื่อว่า   <strong>แม่เจ้าเรือน</strong>  ได้แก่   สตรีผู้ครอบครองเรือน</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>จีวร</strong>  ได้แก่  จีวร ๖ ชนิด  ชนิดใดชนิดหนึ่ง   ซึ่งเข้าองค์</p><p>กำหนดแห่งผ้าต้องวิกัปเป็นอย่างต่ำ.</p><p>         บทว่า  <strong>นอกจากสมัย</strong>  คือ  ยกเว้นสมัย </p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>เป็นผู้มีจีวรถูกชิงเอาไป</strong>  ได้แก่  จีวรของภิกษุผู้ถูกชิงเอา</p><p>ไป  คือ   ถูกพวกราชาก็ดี   พวกโจรก็ดี   พวกนักเลงก็ดี    หรือพวกใด</p><p>พวกหนึ่ง  ชิงเอาไป</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>มีจีวรฉิบหาย</strong> คือ จีวรของภิกษุถูกไฟไหม้ก็ดี  ถูกน้ำพัด</p><p>ไปก็ดี  ถูกหนูหรือปลวกกัดก็ดี   เก่าเพราะใช้สอยก็ดี</p><p>         ภิกษุขอ  <strong>นอกจากสมัย</strong>   เป็นทุกกฏในประโยคที่ขอ  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ด้วยได้จีวรมา   ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล.  </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้นอย่างนี้:-</p><p>                                            <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                             เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 805</p><p>         ท่านเจ้าข้า   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   ขอแล้วต่อพ่อเจ้าเรือนผู้มิใช่</p><p>ญาติ  นอกจากสมัย   เป็นของจำจะสละ    ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้ว พึงแสดงอาบัติ ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>         ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่ </p><p>แล้ว   สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                 <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า กราบ</p><p>เท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>          ท่านเจ้าข้า    จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า     ขอแล้วต่อพ่อเจ้าเรือนผู้มิ</p><p>ใช่ญาติ  นอกจากสมัย   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่</p><p>ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้ว  พึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-         </p><p>         ท่านทั้งหลาย   ขอจงฟังข้าพเจ้า   จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว    ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้น   พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:-  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 806</p><p>        ท่านเจ้าข้า  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    ขอแล้วต่อพ่อเจ้าเรือนผู้มิใช่</p><p>ญาติ   นอกจากสมัย  เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>        ครั้นสละแล้ว   พึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                         <strong>บทภาชนีย์ </strong></p><p><strong>                                 ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๕๖]   พ่อเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ     ขอจีวร</p><p>นอกจากสมัย  เป็นนิสสัคคีย์    ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         พ่อเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย   ขอจีวร   นอกจากสมัย   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        พ่อเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ขอจีวร   นอกจาก</p><p>สมัย  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                          <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>          พ่อเจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ขอจีวร...ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  พ่อเจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสงสัย   ขอจีวร...  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                  <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>          พ่อเจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ...  ไม่ต้องอาบัติ  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 807</p><p>                                  <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๕๗]  ภิกษุขอในสมัย  ๑     ภิกษุขอต่อญาติ ๑     ภิกษุขอต่อคน</p><p>ปวารณา ๑  ภิกษุขอเพื่อประโยชน์ของภิกษุอื่น  ๑  ภิกษุจ่ายมาด้วยทรัพย์</p><p>ของตน  ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                         จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๖  จบ</p><p>                        <strong> จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๖</strong></p><p>                     <strong>พรรณนาอัญญาตกวิญญัตติสิกขาบท</strong></p><p>        อัญญาตกวิญญัตติสิกขาบทว่า   เตน   สมเยน   เป็นต้น    ข้าพเจ้า</p><p>จะกล่าวต่อไป:-        ในอญัญาตกวิญญัตติสิกขาบทนั้น     มีวินิจฉัยดังต่อ</p><p>ไปนี้:-</p><p>                  [แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระอุปนันทศากยบุตร]</p><p>         สองบทว่า  <strong>อุปนนฺโท    สกฺยปุตฺโต</strong>    ได้แก่    บรรดาภิกษุผู้บวช</p><p>จากศากยตระกูลประมาณแปดหมื่นรูป     พระอุปนันทศากยบุตรเป็นภิกษุ</p><p>เลวทราม   มีชาติโลเล.</p><p>          บทว่า   <strong>ปฏฺโ</strong>   ได้แก่  เป็นผู้ฉลาด   สามารถ  เฉียบแหลมถึงพร้อม</p><p>ด้วยเสียง  คือประกอบด้วยความเป็นผู้มีลูกคอไพเราะ.</p><p>          บทว่า   <strong>กิสฺมึ   วิย</strong>    มีความว่า  ดูเหมือนกระไรอยู่    ดูเป็นผู้มี</p><p>ความเศร้าหมอง   คือเป็นดุจจะสะทกสะท้าน  ดุจจะหวาดสะดุ้งด้วยอำนาจ</p><p>หิริและโอตัปปะ.          </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 808</p><p>        บทว่า  <strong>อทฺธานมคฺค</strong>  มีความว่า  ทางยาว   กล่าวคือทางไกลไม่ใช่</p><p>ทางถนนในเมือง.</p><p>        คำว่า  <strong>เต   ภิกูขู   อจฺฉินฺทึสุ</strong>  มีความว่า   ได้ปล้น    คือได้แย่งชิง</p><p>เอาบาตรและจีวรของภิกษุเหล่านั้นไป.</p><p>        บทว่า  <strong>อนุยุญฺชาหิ</strong>    ความว่า   ท่านโปรดสอบถาม   เพื่อต้องการ</p><p>ทราบความเป็นภิกษุ.</p><p>       บทว่า  <strong>อนุยุญฺชิยมานา</strong>  ความว่า  ภิกษุเหล่านั้นถูกท่านพระอุบาลี</p><p>สอบสวนถึงการบรรพชา  อุปสมบท   การอธิษฐานบาตรและจีวรเป็นต้น</p><p>อยู่.</p><p>          ข้อว่า  <strong>เอตมตฺถ    อาโรเจสุ</strong>  มีความว่า    ทูลให้ทราบว่าเป็นภิกษุ</p><p>แล้ว     ได้กราบทูลเรื่องที่ภิกษุเหล่านั้นกล่าว    โดยนัยเป็นต้นว่า   เป็นผู้</p><p>เดินทางไกลจากเมืองสาเกตสู่พระนครสาวัตถี.</p><p>               <strong>[เมื่อถูกโจรชิงเอาจีวรไปห้ามเปลือยกายเดินทาง]</strong></p><p>        ในคำว่า   <strong>อญฺาตก    คหปตึ   วา</strong>   เป็นต้น     ผู้ศึกษาพึงทราบ</p><p>อนุปุพพีกถา  ตั้งต้นแต่คำที่ตรัสไว้ข้างหน้าว่า    ปกปิดแล้วด้วยหญ้าหรือ</p><p>ด้วยใบไม้  เป็นต้น   โดยนัยดังจะกล่าวต่อไปอย่างนั้น:-</p><p>        ถ้าพวกภิกษุหนุ่มเห็นพวกโจรแล้วถือเอาบาตรและจีวรหนีไป,  พวก</p><p>โจรชิงเอาเพียงผ้านุ่งและผ้าห่มของพระเถระทั้งหลายเท่านั้นไป,   พระเถระ</p><p>ทั้งหลายยังไม่ควรให้ขอจีวรทีเดียวก่อน,       ยังไม่ควรจะหักกิ่งไม้และเด็ด</p><p>ใบไม้.  ถ้าพวกภิกษุหนุ่มทิ้งห่อของทั้งหมดหนีไป,    พวกโจรชิงเอาผ้านุ่ง</p><p>และผ้าห่มของพระเถระและห่อสิ่งของนั้นไป,   พวกภิกษุหนุ่มมาแล้ว   ยัง</p><p>ไม่ควรให้ผ้านุ่งและผ้าห่มของตนแก่พระเถระทั้งหลายก่อน.  เพราะว่าพวก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 809</p><p>ภิกษุผู้มิได้ถูกโจรชิงเอาจีวรไป     ย่อมไม่ได้เพื่อจะหักกิ่งไม้และใบไม้เพื่อ  </p><p>ประโยชน์แก่ตน,   แต่ย่อมได้  (เพื่อจะหักกิ่งไม้และใบไม้)  เพื่อประโยชน์</p><p>แก่พวกภิกษุผู้ถูกโจรชิงเอาจีวรไป.     และพวกภิกษุผู้ถูกโจรชิงเอาจีวรไป</p><p>ย่อมได้  (เพื่อหักกิ่งไม้และใบไม้)  เพื่อประโยชน์ทั้งแก่ตนเองทั้งแก่คนอื่น.</p><p>เพราะฉะนั้น พระเถระทั้งหลายพึงหักกิ่งไม้และใบไม้เอาปอเป็นต้นถักแล้ว</p><p>พึงให้แก่พวกภิกษุหนุ่ม      หรือพวกภิกษุหนุ่มหักเพื่อประโยชน์แก่พระ-</p><p>เถระทั้งหลาย    ถักแล้วให้แก่พระเถระเหล่านั้นที่มือ   หรือไม่ให้    ตนนุ่ง</p><p>เสียเอง      แล้วให้ผ้านุ่งและผ้าห่มของตนแก่พระเถระทั้งหลาย.     ไม่เป็น</p><p>ปาจิตตีย์  เพราะพรากภูตคามเลย.  ไม่เป็นทุกกฏ เพราะทรงผ้าธงชัยของ</p><p>พวกเดียรถีย์นั้น.</p><p>        ถ้าในระหว่างทางมีลานของพวกช่างย้อม       หรือพบเห็นชาวบ้าน</p><p>เหล่าอื่นผู้เช่นนั้นเข้า,   พึงให้ขอจีวร.    และพวกชาวบ้านที่ถูกขอเหล่านั้น</p><p>หรือชาวบ้านพวกอื่น         เห็นพวกภิกษุนุ่งกิ่งไม้และใบไม้แล้วเกิดความ</p><p>อุตสาหะถวายผ้าเหล่าใดแก่ภิกษุเหล่านั้น.    ผ้าเหล่านั้นจะมีชายหรือไม่มีชาย</p><p>ก็ตาม  มีสีต่าง ๆ เช่นสีเขียวเป็นต้นก็ตาม  เป็นกัปปิยะบ้าง  เป็นอกัปปิยะ</p><p>บ้าง,  ทั้งหมด  ภิกษุเหล่านั้นควรนุ่งและควรห่มได้ทั้งนั้น   เพราะพวกเธอ</p><p>ตั้งอยู่ในฐานผู้ถูกโจรชิงจีวร.   จริงอยู่   แม้ในคัมภีร์ปริวาร    ท่านก็กล่าว</p><p>คำนี้ไว้ว่า    </p><p>                    <strong>ผ้าที่ไม่ได้ทำกัปปะ         ทั้งไม้ได้ย้อมด้วยน้ำย้อม</strong></p><p><strong>           ภิกษุพึงนุ่งห่มไปได้ตามปรารถนา     และเธอไม่ต้อง</strong></p><p><strong>           อาบัติ,  ก็ธรรมนั้น  อันพระสุคตเจ้าทรงแสดงแล้ว,</strong></p><p><strong>           ปัญหาข้อนี้    ท่านผู้ฉลาดทั้งหลายคิดกันแล้ว. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 810</p><p>        จริงอยู่      ปัญหาข้อนี้       ท่านกล่าวหมายถึงภิกษุผู้ถูกโจรชิงจีวร. </p><p>ก็ถ้าว่า    ภิกษุทั้งหลายสมาคมกับพวกเดียรถีย์    และพวกเดียรถีย์นั้นถวาย</p><p>จีวรคากรอง   เปลือกไม้กรอง  และผลไม้กรอง,  แม้ผ้าเหล่านั้นควรที่ภิกษุ</p><p>จะนุ่งห่มได้ไม่รับเอาลัทธิ คือ  แม้นุ่งห่มแล้ว  ก็ไม่พึงถือลัทธิ (ของเขา).</p><p>       บัดนี้  บัณฑิตพึงทราบสันนิษฐาน    ในคำว่า    ภิกษุเดินไปถึงวัด</p><p>ใดก่อน,  ถ้าจีวรสำหรับวิหาร  หรือของสงฆ์ในวัดนั้น    มีอยู่   เป็นต้นว่า</p><p>ที่ชื่อว่า   จีวรสำหรับวิหาร คือ จีวรที่พวกชาวบ้านให้สร้างวัดแล้ว  เตรียม</p><p>จีวรไว้ด้วยกล่าวว่า   ปัจจัย  ๔  เป็นของส่วนตัวของพวกเราเท่านั้น  จงถึง</p><p>การใช้สอย  แล้วตั้งไว้ในวัดที่ตนให้สร้าง  จีวรนี้  ชื่อว่า จีวรสำหรับวิหาร.</p><p>         เครื่องปูลาดบนเตียง   ท่านเรียกว่า   เครื่องลาดข้างบน.</p><p>         เครื่องปูลาดที่ทำด้วยเศษผ้า  เพื่อต้องการจะรักษาพื้นที่ทำบริกรรม</p><p>ท่านเรียกว่า    <strong>ผ้าลาดพื้น.</strong>    ภิกษุทั้งหลายลาดเสื่ออ่อนบนเครื่องลาดนั้น</p><p>แล้ว   เดินจงกรม.        </p><p>         เปลือก  (ปลอก)  ฟูกรองเตียง  หรือฟูกรองตั่ง ชื่อว่า  เปลือกฟูก.</p><p>ถ้าเปลือกฟูกเขายัดไว้เต็ม,   แม้จะรื้อออกแล้วถือเอา   ก็ควร.   บรรดาจีวร</p><p>สำหรับวิหารเป็นต้นเหล่านี้   ดังกล่าวมาอย่างนี้   จีวรทีมีอยู่ในวัดนั้น พวก</p><p>ภิกษุที่ถูกโจรชิงเอาไป    แม้ไม่ขออนุญาตจะถือเอานุ่งหรือห่มก็ได้.   ก็แล</p><p>การนุ่งหรือการห่มนั้น  ย่อมได้ด้วยความประสงค์ว่า   เราได้  (ผ้านุ่งหรือ</p><p>ผ้าห่มแล้ว )   จักตั้งลงไว้   คือ   จักเก็บไว้อย่างเดิม,   ย่อมไม่ได้   โดยการ</p><p>ขาดมูลค่า  (การถือเอาเป็นกรรมสิทธิ์ของตน).  ก็แล  ครั้นได้  (ผ้านุ่งหรือ</p><p>ผ้าห่ม)  จากญาติ  หรือจากอุปัฏฐาก   หรือแม้จากที่แห่งใดแห่งหนึ่งอื่นแล้ว</p><p>พึงกระทำให้กลับเป็นปกติเดิมทีเดียว.   ภิกษุไปยังต่างถิ่นแล้ว   พึงเก็บไว้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 811</p><p>ในอาวาสของสงฆ์แห่งหนึ่ง   เพื่อประโยชน์แก่การใช้สอย  โดยการใช้สอย</p><p>เป็นของสงฆ์.  ถ้าจีวรสำหรับวิหารนั้น  ชำรุด หรือหายไป โดยการใช้สอย </p><p>ของภิกษุนั้น    ไม่เป็นสินใช้.    แต่ถ้าว่า    ภิกษุไม่ได้ผ้าอะไร ๆ บรรดา</p><p>ผ้าเหล่านี้      มีผ้าของคฤหัสถ์เป็นต้น     มีเปลือกฟูกเป็นที่สุด    มีประการ</p><p>ดังกล่าวแล้ว,   เธอพึงเอาหญ้า   หรือใบไม้ปกปิดเเล้วมาเถิด   ฉะนี้แล.</p><p>         จีวรแม้ที่อาจารย์และอุปัชฌาย์   ผู้ถูกโจรชิงจีวรไป   ขอกะชนเหล่า</p><p>อื่นว่า   นำจีวรมาเถิด   อาวุโส !  แล้วถือเอาไป   หรือถือเอาไปด้วยวิสาสะ</p><p>ย่อมควรเพื่อจะกล่าวว่า     ถึงการสงเคราะห์เข้า    ในคำว่า    <strong>เกหิจิ      วา</strong></p><p><strong>อจฺฉินฺน</strong>  (ถูกใคร ๆ ชิงเอาไปก็ดี)  นี้.</p><p>         อนึ่ง  แม้จีวรที่พวกนิสิตปกปิดด้วยหญ้า   และใบไม้ด้วยตนเองแล้ว</p><p>ถวายแก่ภิกษุมีอาจารย์และอุปัชฌาย์เป็นต้น          ผู้ถูกโจรชิงจีวรย่อมควร</p><p>เพื่อจะกล่าวว่า     ถึงการสงเคราะห์เข้า     ในคำว่า    <strong>ปริโภคชิณฺณ    วา</strong></p><p>(ใช้สอยเก่าไปก็ดี)   นี้.  จริงอยู่  เมื่อมีเนื้อความที่ควรกล่าวอย่างนั้น ภิกษุ</p><p>เหล่านั้นจักเป็นผู้ตั้งอยู่ในฐานเป็นผู้ถูกชิงจีวร  และในฐานเป็นผู้มีจีวรหาย</p><p>แท้.  เพราะฉะนั้น  อนาบัติในเพราะวิญญัตติ  และในเพราะบริโภคอกัป-</p><p>ปิยจีวร   จักเป็นของสมควรแก่ภิกษุเหล่านั้นแล.</p><p>         ในคำว่า    <strong>าติกาน   ปวาริตาน</strong>  นี้   บัณฑิตพึงเห็นความอย่างนี้</p><p>ว่า  ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ออกปากขอ  คือ  ผู้อ้อนวอนขอกะญาติและคน</p><p>ปวารณาว่า   พวกท่านจงถวายของตน    แก่ภิกษุเหล่านี้,   แท้จริง    ไม่มี</p><p>อาบัติหรืออนาบัติ  แก่ภิกษุทั้งหลายที่พวกญาติปวารณาเเล้ว.* </p><p>         แม้ในคำว่า   <strong>อตฺตโน   ธเนน</strong>  นี้   บัณฑิตก็พึงเห็นความอย่างนี้ว่า</p><p>*  แปลตามอัตถโยชนา   ๑/๕๔๑.  ญาตกาน  ปวาริตานนฺติ  ญาตเกหิ  ปริวาริตาน  ภกฺขูน-ผู้ชำระ.     </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 812</p><p>ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ออกปากขอ   คือผู้สั่งให้จ่าย  หรือสั่งให้แลกเปลี่ยน </p><p>ด้วยกัปปิยภัณฑ์ของตน  โดยกัปปิยโวหารเท่านั้น.</p><p>        อนึ่ง  ในคำว่า  <strong>ปวาริตาน</strong>  นี้   มีวินิจฉัยดังนี้:-  ในปัจจัยทั้งหลาย </p><p>ที่เขาปวารณาไว้ด้วยอำนาจแห่งสงฆ์   ควรขอแต่พอประมาณเท่านั้น.  ใน</p><p>การปวารณาเฉพาะบุคคล  ควรขอแต่เฉพาะสิ่งของที่เขาปวารณาเหมือนกัน .</p><p>แท้จริง      คนใดปวารณาด้วยจตุปัจจัยกำหนดไว้เองทีเดียว      แล้วถวาย</p><p>สิ่งของที่ต้องการโดยอาการอย่างนั้น    คือ  ย่อมถวายจีวรตามสมควรแก่กาล</p><p>ย่อมถวายอาหารมีข้าวต้มและข้าวสวยเป็นต้นทุก ๆ วัน,     กิจที่จะต้องออก</p><p>ปากขอกะคนเช่นนั้น   ไม่มี.  ส่วนบุคคลใดปวารณาแล้ว  ย่อมไม่ให้ เพราะ</p><p>เป็นผู้เขลา  หรือเพราะหลงลืมสติ,  บุคคลนั้น  อันภิกษุควรขอ.   บุคคล</p><p>กล่าวว่า  ผมปวารณาเรือนของผม,    ภิกษุพึงไปสู่เรือนของบุคคลนั้นแล้ว</p><p>พึงนั่ง   พึงนอน   ตามสบาย   ไม่พึงรับเอาอะไร ๆ. ส่วนบุคคลใด  กล่าวว่า</p><p>ผมขอปวารณาสิ่งของที่มีอยู่ในเรือนของผม    ดังนี้,    พึงขอสิ่งของที่เป็น</p><p>กัปปิยะซึ่งมีอยู่ในเรือนของบุคคลนั้น.   ในกุรุนทีกล่าวว่า   แต่ภิกษุจะนั่ง</p><p>หรือจะนอนในเรือน  ไม่ได้.</p><p>        ในคำว่า   <strong>อญฺสฺสตฺถาย</strong>  นี้  มีอรรถอย่างหนึ่ง  ดังนี้ว่า  ไม่เป็น</p><p>อาบัติแก่ภิกษุผู้ขอกะญาติและคนปวารณาของตน  เพื่อประโยชน์แก่ตนเอง</p><p>อย่างเดียวหามิได้   โดยที่แท้   ขอเพื่อประโยชน์แก่ภิกษุอื่น  ก็ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>        ส่วนอรรถอย่างที่สองในบทว่า  <strong>อญฺสฺส</strong>  นี้   ดังต่อไปนี้ว่า   ไม่เป็น</p><p>อาบัติแก่ภิกษุผู้ออกปากขอกะญาติและคนปวารณาของภิกษุอื่น  เพื่อประ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 813</p><p>โยชน์แก่ภิกษุนั้นนั่นเอง  คือ   พระพุทธรักขิต    ซึ่งได้โวหารว่า   ผู้อื่น*.</p><p>คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น. </p><p>         บรรดาปกิณกะมีสมุฏฐานเป็นต้น      สิกขาบทแม้นี้ก็มีสมุฏฐาน  ๖</p><p>เป็นกิริยา   โนสัญญาวิโมกข์    อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม วจีกรรม</p><p>มีจิต ๓   มีเวทนา   ๓   ฉะนี้แล.</p><p>                      <em>พรรณนาอัญญาตกวิญญัตติสิกขาบทที่  ๖  จบ</em></p><p>                                     <strong>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๗</strong></p><p><strong>                                      เรื่องของพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๕๘]   โดยสมัยนั้น    พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับ อยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี    ครั้งนั้น</p><p>พระฉัพพัคคีย์เข้าไปหาภิกษุทั้งหลายผู้มีจีวรถูกชิงไป    แล้วกล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>อาวุโสทั้งหลาย         การขอจีวรต่อพ่อเจ้าเรือนหรือแม่เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตแก่ภิกษุผู้มีจีวรถูกชิงไป         หรือผู้มีจีวร</p><p>ฉิบหายแล้ว   ท่านทั้งหลายจงขอจีวรเถิด                           </p><p>         ภิกษุเหล่านั้นกล่าวว่า  พอแล้ว  ขอรับ  พวกผมได้จีวรมาแล้ว</p><p>        ฉ.  พวกผมจะขอเพื่อประโยชน์ของพวกท่าน</p><p>         ภิ.   จงขอเถิด  ขอรับ</p><p>*    อตฺถโยชนา  ๑/๕๔๒/ กำหนดให้แปลว่า  ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ขอปัจจัยทั้งหลายที่พวก</p><p>ญาติของพวกภิกษุอื่นปวารณาไว้      เพื่อประโยชน์แก่พระพุทธรักขิต       หรือพระธรรมรักขิต</p><p>นั้นนั่นแล-ผู้ได้โวหารว่า  "ภิกษุอื่น" - ผู้ชำระ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 814</p><p>         ลำดับนั้น     พระฉัพพัคคีย์เข้าไปหาพวกพ่อเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ  แล้ว</p><p>กล่าวคำนี้ว่า    ท่านทั้งหลาย    พวกภิกษุที่มีจีวรถูกชิงไปมาแล้ว  ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงถวายจีวรแก่พวกเธอ   ดังนี้แล้ว    ขอจีวรได้มาเป็นอันมาก</p><p>         ครั้งนั้น   บุรุษหนึ่ง   นั่งอยู่ในที่ชุมชน    พูดกะบุรุษอีกผู้หนึ่งว่า</p><p>พระคุณเจ้าทั้งหลาย   ผู้มีจีวรถูกชิงไปมาแล้ว   ข้าพเจ้าได้ถวายจีวรแก่ท่าน</p><p>เหล่านั้นแล้ว    แม้บุรุษอีกผู้หนึ่งนั้นก็กล่าวอย่างนี้ว่า   แม้ข้าพเจ้าก็ได้ถวาย</p><p>ไปแล้ว      แม้บุรุษอื่นอีกก็กล่าวอย่างนี้ว่า      แม้ข้าพเจ้าก็ได้ถวายไปแล้ว</p><p>บุรุษเหล่านั้นจึงพากันเพ่งโทษ      ติเตียน     โพนทะนาว่า     ไฉนพระ-</p><p>สมณะเชื้อสายพระศากยบุตรจึงไม่รู้จักประมาณ         ขอจีวรมามากมายเล่า</p><p>พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร   จักทำการค้าผ้าหรือจักตั้งร้านขายผ้า</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้นเพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนา</p><p>อยู่   บรรดาภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ   ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉนพระฉัพพัคคีย์</p><p>จึงได้ไม่รู้จักประมาณ     ขอจีวรมามากมายเล่า     แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์      ในเพราะเหตุเป็น</p><p>เค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามพระฉัพพัคคีย์ว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ข่าวว่า   พวกเธอไม่รู้จักประมาณ   ขอจีวรมาไว้</p><p>มากมาย  จริงหรือ                                                     </p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 815</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น    ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ   ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ    ไฉนพวกเธอจึงไม่รู้จักประมาณ   ขอ</p><p>จีวรมาไว้มากมายเล่า  การกระทำของพวกเธอนั่น   ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส         หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้   การกระทำของพวกเธอนั่น     เป็นไป</p><p>เพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                           <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์  โดยอเนกปริยายดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ   ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส      การไม่สะสม    การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น     แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย    อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ   คือเพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑     เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑   เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 816</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจะบังเกิดในอนาคต  </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุนชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑       เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑</p><p>          ก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p> อย่างนี้   ว่าดังนี้:- </p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๒๖. ๗.   ถ้าพ่อเจ้าเรือนก็ดี   แม่เจ้าเรือนก็ดี   ผู้มิใช่ญาติปวารณา</p><p>ต่อภิกษุนั้น    ด้วยจีวรเป็นอันมาก    เพื่อนำไปได้ตามใจ    ภิกษุนั้นพึง</p><p>ยินดีจีวร  มีอุตราสงค์กับอันตรวาสกเป็นอย่างมาก  จากจีวรเหล่านั้น   ถ้า</p><p>ยินดียิ่งกว่านั้น   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                             <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</em></p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๕๙]   บทว่า  <strong>ถ้า...ต่อภิกษุนั้น</strong>  ได้แก่ ภิกษุผู้มีจีวรถูกชิงไป.</p><p>         ที่ชื่อว่า ผู้มิใช่ญาติ    คือไม่ใช่คนเนื่องถึงกันทางมารดาก็ดี    ทาง</p><p>บิดาก็ดี   ตลอด  ๗ ชั่วอายุของบุรพชนก.</p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>พ่อเจ้าเรือน</strong>   ได้แก่ บุรุษผู้ครอบครองเรือน.</p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>แม่เจ้าเรือน</strong>   ได้แก่ สตรีผู้ครอบครองเรือน.</p><p>         บทว่า    <strong>ด้วยจีวรเป็นอันมาก</strong>  คือ  จีวรหลายผืน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 817</p><p>        บทว่า ปวารณา...เพื่อนำไปได้ตามใจ  คือ  ปวารณาว่า  ท่านต้อง</p><p>การจีวรเท่าใด   ก็จงรับไปเท่านั้นเถิด</p><p>        คำว่า     ภิกษุนั้นพึงยินดีจีวรมีอุตราสงค์กับอันตรวาสกเป็นอย่าง</p><p>มาก   จากจีวรเหล่านั้น  ความว่า   ถ้าจีวรหาย  ๓ ผืน   เธอพึงยินดีเพียง</p><p>๒ ผืน   หาย  ๒  ผืน   พึงยินดีเพียงผืนเดียว   หายผืนเดียวอย่าพึงยินดีเลย </p><p>        คำว่า ถ้ายินดียิ่งกว่านั้น    ความว่า    ขอมาได้มากกว่านั้น    เป็น</p><p>ทุกกฏในประโยคที่ยินดีเกินกำหนด  เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้จีวรมา  ต้องเสีย</p><p>สละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล.</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แล  ภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น   อย่างนี้:-</p><p>                                               <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                                เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า    กราบเท้า </p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า      ขอแล้วเกินกำหนดต่อเจ้า</p><p>เรือนผู้มิใช่ญาติ  เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า     ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า     จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 818</p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า  ขอแล้วเกินกำหนดต่อเจ้าเรือน</p><p>ผู้มิใช่ญาติ    เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย   ขอจงพึงข้าพเจ้า   จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย  ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                 <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>          ท่าน     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า     ขอแล้วเกินกำหนดต่อเจ้าเรือน</p><p>ผู้มิใช่ญาติ     เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า   ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้.</p><p>                                         <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                              <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>           [๖๐]    เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ     ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ    ขอจีวรเกิน</p><p>กำหนด  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 819</p><p>        เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย   ขอจีวรเกินกำหนด  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ     ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ     ขอจีวรเกินกำหนด</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                             <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>        เจ้าเรือนเป็นญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ    ขอจีวร... ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>        เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสงสัย  ขอจีวร...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                       <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>        เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ...ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๖๑]    ภิกษุนำเอาไปด้วยคิดว่า  จักนำจีวรที่เหลือมาคืน  ๑  เจ้าเรือน</p><p>ถวายบอกว่า   จีวรที่เหลือจงเป็นของท่านรูปเดียว  ๑   เจ้าเรือนไม่ได้ถวาย</p><p>เพราะเหตุจีวรถูกชิงไป  ๑    เจ้าเรือนไม่ได้ถวายเพราะเหตุจีวรหาย  ๑  ภิกษุ</p><p>ขอต่อญาติ  ๑  ภิกษุขอต่อคนปวารณา  ๑  ภิกษุจ่ายมาด้วยทรัพย์ของตน  ๑</p><p>ภิกษุวิกลจริต ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                                <em>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๗  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 820</p><p>                          <strong>จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๗</strong></p><p>                            <strong>พรรณนาตทุตตริสิกขาบท</strong></p><p>        ตทุตตริสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น  ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในตทุตตริสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-                                    </p><p>                        [แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องปวารณาเพื่อนำไป]</p><p>        ศัพท์ว่า  อภิ  ในคำว่า  <strong>อภิหฏฺฐุ</strong>  เป็นอุปสรรค.   มีอรรถว่า  เพื่อ</p><p>นำไป.   มีคำอธิบายว่า   เพื่อถือเอา.</p><p>        บทว่า <strong>ปวาเรยฺย</strong>  มีความว่า  พึงให้ปรารถนา  คือ   ให้เกิดความ</p><p>ปรารถนา  ความพอใจ,  อธิบายว่า  พึงบอก  คือ  พึงนิมนต์.  เพื่อทรง</p><p>แสดงอาการที่ผู้ปวารณาเพื่อให้นำไปจะพึงกล่าว   พระผู้มีพระภาคเจ้า   จึง</p><p>ตรัสบทภาชนะแห่งบทว่า <strong>อภิหฏฺฐุ</strong>    ไว้อย่างนี้ว่า  ท่านต้องการจีวรเท่าใด</p><p>ก็จงรับไปเท่านั้นเถิด.  อีกอย่างหนึ่ง  ในบาทคาถานี้ว่า  <strong>เนกฺขมฺม  หฏฺฐุ- </strong></p><p><strong>เขมโต</strong>    มีอรรถว่า  <strong>ทิสฺวา</strong>    (เห็นแล้ว)  ฉันใด,    สองบทว่า  <strong>อภิหฏฺฐุ</strong></p><p><strong>ปวาเรยฺย</strong>   แม้ในสิกขาบทนี้   ก็มีอรรถว่า  เขานำมาแล้วปวารณา   ฉันนั้น.</p><p>        การนำมาในคำว่า  <strong>อภิหริตฺวา</strong>  นั้น   มี ๒ อย่างคือ   การนำมาด้วย</p><p>กายอย่าง  ๑     การนำนาด้วยวาจาอย่าง  ๑.   พ่อเจ้าเรือนก็ดี  แม่เจ้าเรือนก็ดี</p><p>ผู้มิใช่ญาติ    นำผ้าทั้งหลายมาด้วยกายแล้ววางไว้ที่ใกล้เท้า     พึงปวารณา</p><p>กล่าวว่า  ท่านต้องการจีวรเท่าใด  ก็จงรับไปเท่านั้นเถิด.  อนึ่ง  พึงกล่าว</p><p>ปวารณาด้วยวาจาว่า  เรือนคลังผ้าของพวกข้าพเจ้า    เต็มบริบูรณ์,   ท่าน</p><p> ต้องการจีวรเท่าใด   ก็จงรับไปเท่านั้นเถิด.   ก็เพราะรวมการนำมาทั้งสอง</p><p>นั้นเข้าเป็นอันเดียวกัน    ตรัสเรียกว่า  ปวารณาเพื่อนำไป. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 821</p><p>        บทว่า  <strong>สนฺตรุตฺตรปรม</strong>   มีวิเคราะห์ว่า   ผ้าอุตราสงค์   กับอันตร-</p><p>วาสก  เป็นอย่างยิ่งแห่งจีวรนั้น;    เหตุนั้น   จีวรนั้น  จึงชื่อว่า มีอุตราสงค์</p><p>กับอันตรวาสกเป็นอย่างยิ่ง.  มีคำอธิบายว่า  ผ้าห่มกับผ้านุ่ง   เป็นกำหนด</p><p>อย่างสูงแห่งจีวรนั้น.</p><p>        หลายบทว่า  <strong>ตโต   จีวร   สาทิตพฺพ</strong>    มีความว่า   ภิกษุพึงถือเอาจีวร</p><p>มีประมาณเท่านี้    จากจีวรที่คฤหบดี  หรือ  คฤหปตานี   ผู้มิใช่ญาตินำมา</p><p>ให้นั้น,  อธิบายว่า  ไม่ควรรับเกินกว่านี้.  ก็เพราะว่าภิกษุผู้มีเพียงไตรจีวร</p><p>เท่านั้น    ถูกโจรชิงเอาจีวรไปหมด    ควรปฏิบัติอย่างนี้,    ภิกษุอื่นควร</p><p>ปฏิบัติแม้อย่างอื่น;   ฉะนั้น   เพื่อจะทรงแสดงวิภาคนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>จึงตรัสบทภาชนะเเห่งบทว่า  <strong>ตโต   จีวร    สาทิตพฺพ</strong>  นั้น     โดยนัยมีว่า <strong>สเจ</strong></p><p><strong>  ตีณิ  นฏฺานิ   โหนฺติ</strong>     เป็นต้น.</p><p>       วินิจฉัยในคำว่า <strong>สเจ  ตีณิ   นฏฺานิ</strong>  เป็นต้นนั้น  ดังต่อไปนี้:-</p><p>       ถ้าภิกษุใดมีจีวรหาย ๓ ผืน,  ภิกษุนั้น  พึงยินดี ๒ ผืน.  คือจักนุ่ง</p><p>ผืนหนึ่ง   ห่มผืนหนึ่ง   แล้วแสวงหาอีกผืนหนึ่งจากที่แห่งภิกษุผู้เป็นสภาค</p><p>กัน .  ภิกษุใด  มีจีวรหาย ๒ ผืน   ภิกษุนั้น    พึงยินดีผืนเดียว.   ถ้าภิกษุ</p><p>เที่ยวไปโดยปกติด้วยอุตราสงค์กับอันตรวาสก  พึงยินดี  ๒ ผืน.   เมื่อยินดี</p><p>เช่นนั้น   จักเป็นผู้เสมอกับภิกษุผู้ยินดีผืนเดียวนั่นเอง.   หายผืนเดียว   ไม่</p><p>พึงยินดี.    ภิกษุใดมีจีวรหายไปผืนเดียวในบรรดาจีวร ๓ ผืน,    ภิกษุนั้น</p><p>ไม่ควรยินดี.   แต่บรรดาจีวร  ๒  ผืน   ของภิกษุใดหายผืนเดียว,   เธอพึง</p><p>ยินดีผืนเดียว.   แต่ของภิกษุใด    มีผืนเดียวเท่านั้น     และจีวรผืนนั้นหาย,</p><p>ภิกษุนั้น  พึงยินดี ๒ ผืน.  แต่สำหรับภิกษุนี้   เมื่อหายไปทั้ง   ๕  ผืน  พึง</p><p>ยินดี ๒ ผืน.  เมื่อหาย  ๔ ผืน  พึงยินดีผืนเดียว.  เมื่อหาย ๓ ผืน ไม่พึง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 822</p><p>ยินดีอะไร ๆ เลย.   ก็ในจีวรที่หายไป ๒ ผืน   หรือ ๑ ผืน    จะต้องกล่าว</p><p>ไปทำไมเล่า  ?    จริงอยู่    ภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง    พึงตั้งอยู่ในความเป็นผู้มี</p><p>อุตราสงค์กับอันตรวาสกเป็นอย่างยิ่ง.  ยิ่งกว่านั้นไปย่อมไม่ได้,  คำดังกล่าว</p><p>มานี้   เป็นลักษณะในข้อนี้. </p><p>         สองบทว่า  <strong>เสสก  อาหริสฺสามิ</strong>   มีความว่า   ข้าพเจ้า   จักทำจีวร</p><p>สองผืนแล้ว   จักนำผ้าที่เหลือมาคืนให้.</p><p>         บทว่า  <strong>น   อจฺฉินฺนการณา</strong>   มีความว่า   พวกทายกถวายด้วยอำนาจ</p><p>แห่งคุณมีความเป็นพหูสูตเป็นต้น.</p><p>         ในบทว่า <strong>าตกน</strong>    เป็นต้น     มีความว่า   ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้</p><p>ยินดีจีวรของพวกญาติถวาย     ผู้ยินดีของพวกคนปวารณาถวาย     ผู้ยินดี</p><p>(จีวรที่จ่ายมา) ด้วยทรัพย์ของตน.</p><p>         อนึ่ง  ในอรรถกถาทั้งหลาย    ท่านกล่าวว่า    ตามปกตินั่นแลจะขอ</p><p>จีวรแม้มากในที่แห่งญาติและคนปวารณา     ก็ควร,      เพราะเหตุที่ถูกโจร</p><p>เป็นต้นชิงไป    ควรจะขอแต่พอประมาณเท่านั้น.    คำนั้นไม่สมด้วยพระ-</p><p>บาลี.   ก็เพราะสิกขาบทนี้    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติ  ในเพราะเรื่อง</p><p>ขอเพื่อประโยชน์แก่คนอื่นเท่านั้น;   เพราะฉะนั้น ในสิกขาบทนี้  พระองค์</p><p>จึงไม่ตรัสว่า  เพื่อประโยชน์แก่คนอื่น.   คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น .</p><p>         บรรดาปกิณกะมีสมุฏฐานเป็นต้น     สิกขาบทแม้นี้    ก็มีสมุฏฐาน  ๖</p><p>เป็นกิริยา  โนสัญญาวิโมกข์  อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม   วจี-</p><p>กรรม  มีจิต ๓  มีเวทนา ๓   ฉะนี้แล.</p><p>                         <em>พรรณนาตทุตตริสิกขาบทที่  ๗  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 823</p><p>                                  <strong>จีวรวรรค  สิกขายทที่  ๘</strong></p><p><strong>                                เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong> </p><p>        [๖๒]   โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ  พระเชต-</p><p>วัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี  เขตพระนครสาวัตถี    ครั้งนั้นบุรุษ</p><p>ผู้หนึ่งได้กล่าวคำนี้กะภรรยาว่า  ฉันจักยังท่านพระอุปนันทะให้ครองจีวร</p><p>       ภิกษุรูปหนึ่งผู้ถือการเที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร   ได้ยินบุรุษนั้นกล่าว</p><p>คำนี้     จึงเข้าไปหาท่านพระอุปนันทศากยบุตร    ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้กะ</p><p>ท่านพระอุปนันทศากยบุตรว่า  อาวุโส  อุปนันทะ  ท่านเป็นผู้มีบุญมาก  ใน</p><p>สถานที่โน้น      บุรุษผู้หนึ่งได้กล่าวคำนี้กะภรรยาว่า    ฉันจักยังท่านพระ-</p><p>อุปนันทะให้ครองจีวร                                                         </p><p>        ท่านพระอุปนันทะกล่าวรับรองว่า  มีขอรับ  เขาเป็นอุปัฏฐากของผม</p><p>ครั้นแล้วท่านพระอุปนันทศากยบุตร     ได้เข้าไปหาบุรุษนั้นแล้วสอบถาม</p><p>เขาว่า   จริงหรือ   ข่าวว่า   ท่านประสงค์จะให้อาตมาครองจีวร</p><p>        บุ.   ความจริง    ผมตั้งใจไว้อย่างนี้ว่า   จักยังท่านพระอุปนันทะให้</p><p>ครองจีวร</p><p>        อุ.  ถ้าท่านประสงค์จะให้อาตมาครองจีวร  ก็จงให้ครองจีวรชนิดนี้ </p><p>เถิด   เพราะจีวรที่อาตมาไม่ใช้   แม้ครองแล้วจักทำอะไรได้</p><p>        บุรุษนั้นจึงเพ่งโทษ     ติเตียน   โพนทะนาขึ้นในขณะนั้นว่า   พระ-</p><p>สมณะเชื้อสายพระะศากยบุตรเหล่านี้     เป็นคนมักมาก   ไม่สันโดษ   จะให้</p><p>ครองจีวรก็ทำได้ไม่ง่าย   ไฉนพระคุณเจ้าอุปนันทะ   อันเราไม่ได้ปวารณา</p><p>ไว้ก่อนจึงได้เข้ามาหา   แล้วถึงการกำหนดในจีวรเล่า                    </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 824</p><p>         ภิกษุทั้งหลาย     ได้ยินบุรุษนั้นเพ่งโทษ    ติเตียน   โพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ   มีความละอาย   มีความรังเกียจ  ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน   โพนทะนาว่า  ไฉนท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตร   อันเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   จึงได้เข้าไปหาพ่อเจ้าเรือน    ถึง</p><p>การกำหนดในจีวรเล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์      ในเพราะเหตุเป็น</p><p>เค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น  แล้วทรงสอบถามท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรว่า  ดูก่อนอุปนันทะ  ข่าวว่า   เธออันเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ได้เข้าไปหาพ่อเจ้าเรือนแล้ว   ถึงการกำหนดในจีวร   จริงหรือ</p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ภ.  ดูก่อนอุปนันทะ   เขาเป็นญาติของเธอ  หรือมิใช่ญาติ</p><p>         อุ.  มิใช่ญาติ   พระพุทธเจ้าข้า          </p><p>                                   <strong>ทรงติเตียน</strong>   </p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า      ดูก่อนโมฆบุรุษ     การ</p><p>กระทำของเธอนั่น    ไม่เหมาะ   ไม่สม    ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ</p><p>ใช้ไม่ได้     ไม่ควรทำ     คนที่มิใช่ญาติย่อมไม่รู้การกระทำอันสมควร</p><p>หรือไม่สมควร  ของที่มีอยู่หรือไม่มี   ของคนที่มิใช่ญาติ   เมื่อเป็นเช่นนั้น</p><p>เธออันเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน      ยังเข้าไปหาพ่อเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ</p><p>แล้วถึงการกำหนดในจีวรได้    การกระทำของเธอนั่น    ไม่เป็นไปเพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส    หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 825</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้  การกระทำของเธอนั่น   เป็นไปเพื่อ</p><p>ความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่าง</p><p>อื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว  </p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุปนันทศากยบุตร       โดย </p><p>อเนกปริยายดังนี้แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็น</p><p>คนบำรุงยาก    ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความ</p><p>คลุกคลี  ความเกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความ</p><p>เป็นคนบำรุงง่าย   ความมักน้อย   ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความ</p><p>กำจัด    อาการที่น่าเลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียร</p><p>โดยอเนกปริยาย    ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสม</p><p>แก่เรื่องนั้น   แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย    อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ   คือเพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑      เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 826</p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๒๗.  ๘. อนึ่ง   มีพ่อเจ้าเรือนก็ดี  แม่เจ้าเรือนก็ดี   ผู้มิใช่ญาติตระ- </p><p>เตรียมทรัพย์   สำหรับจ่ายจีวรเฉพาะภิกษุไว้ว่า     เราจักจ่ายจีวรด้วย </p><p>ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้แล้ว   ยังภิกษุชื่อนี้ให้ครองจีวร  ถ้าภิกษุนั้นเขา</p><p>ไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน    เข้าไปหาแล้ว    ถึงการกำหนดในจีวรในสำนัก</p><p>ของเขาว่า    ดีละ    ท่านจงจ่ายจีวรเช่นนั้น    หรือเช่นนี้    ด้วยทรัพย์</p><p>สำหรับจ่ายจีวรนี้   แล้วยังรูปให้ครองเถิด   เป็นนิสสัคติยปาจิตตีย์  ถือ</p><p>เอาความเป็นผู้ใคร่ในจีวรดี.</p><p>                        <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร  จบ</em></p><p>                                 <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๖๓]  บทว่า  <strong>อนึ่ง...เฉพาะภิกษุ</strong>    ความว่า    เพื่อประโยชน์ของ</p><p>ภิกษุ   คือทำภิกษุให้เป็นอารมณ์แล้วใคร่จะให้ภิกษุครอง</p><p>         ที่ชื่อว่า <strong>ผู้มิใช่ญาติ</strong>    คือ    ไม่ใช่คนเนื่องถึงกัน    ทางมารดาก็ดี</p><p>ทางบิดาก็ดี  ตลอด ๗ ชั่วอายุของบุรพชนก</p><p>         ที่ชื่อว่า <strong>พ่อเจ้าเรือน</strong>  ได้แก่ บุรุษผู้ครอบครองเรือน</p><p>          ที่ชื่อว่า  <strong>แม่เจ้าเรือน</strong>   ได้แก่ สตรีผู้ครอบครองเรือน</p><p>          ที่ชื่อว่า  <strong>ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร</strong>   ได้แก่  เงิน  ทอง   แก้วมณี   แก้ว</p><p>มุกดา   แก้วลาย    แก้วผลึก   ผ้า   ด้าย    หรือฝ้าย.</p><p>         บทว่า  <strong>ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้</strong>  คือ   ด้วยทรัพย์ที่เขาจัดหาไว้</p><p>เฉพาะ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 827</p><p>         บทว่า  <strong>จ่าย</strong>   คือ แลกเปลี่ยน. </p><p>         บทว่า <strong>ให้ครอง</strong>  คือ  จักถวาย</p><p>         คำว่า  ถ้าภิกษุนั้น...ในสำนักของเขา   ได้แก่ ภิกษุที่เขาตระเตรียม</p><p>ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไว้ถวายเฉพาะ.</p><p>        บทว่า  เขาไม่ได้ปวารณาก่อน   คือ   เป็นผู้อันเขาไม่ได้บอกไว้</p><p>ก่อนว่า    ท่านเจ้าข้า    ท่านจะต้องการจีวรเช่นไร    ผมจักจ่ายจีวรเช่นไร</p><p>ถวายท่าน.                    </p><p>         บทว่า  เข้าไปหาแล้ว   คือ   ไปถึงเรือนแล้ว    เข้าไปหาในที่แห่งใด</p><p>แห่งหนึ่ง.</p><p>        บทว่า   ถึงการกำหนดในจีวร  คือ  กำหนดว่า  ขอให้ยาว    ขอให้</p><p>กว้าง   ขอให้เนื้อแน่น   หรือขอให้เนื้อละเอียด.</p><p>        บทว่า ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้    คือ   ด้วยทรัพย์ที่เขาจัดหาไว้</p><p>เฉพาะ.</p><p>        บทว่า  เช่นนั้นหรือเช่นนี้  คือ  ยาวหรือกว้าง   เนื้อแน่นหรือเนื้อ</p><p>ละเอียด.</p><p>         บทว่า  <strong>จ่าย</strong>   คือ   แลกเปลี่ยน.</p><p>        บทว่า   <strong>ยังรูปให้ครองเถิด</strong>  คือ  จงให้.</p><p>        บทว่า <strong>ถือเอาความเป็นผู้ใคร่ในจีวรดี</strong>   คือ  มีความประสงค์ผ้าที่ดี</p><p>ต้องการผ้าที่มีราคาแพง</p><p>         เขาจ่ายจีวรยาวก็ดี   กว้างก็ดี   เนื้อแน่นก็ดี   เนื้อละเอียดก็ดี    ตาม</p><p>คำของเธอ    เป็นทุกกฏในประโยคที่เขาจ่าย     เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้จีวรมา</p><p>ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล.</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แล  ภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น   อย่างนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 828</p><p>                                       <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                           เสียสละแก่สงฆ์</strong>  </p><p>        ภิกษุนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบเท้าภิกษุ</p><p>ผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า      เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ข้าพเจ้าเข้าไปหาเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ    ถึงการกำหนดในจีวร    เป็นของ</p><p>จำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา   ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า     ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า     จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                   <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>          ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า      เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ข้าพเจ้าเข้าไปหาเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ   ถึงการกำหนดในจีวร    เป็นของ</p><p>จำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้</p><p>         ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า   จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 829</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย    ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ .</p><p>                                    <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่าน   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   ข้าพเจ้า</p><p>เข้าไปหาเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ  ถึงการกำหนดในจีวร  เป็นของจำจะสละ</p><p>ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น      พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                          <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                               <strong>ติกนิสสัคติยปาจิตตีย์</strong></p><p>          [๖๔]    เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ      ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ      เขาไม่ได้</p><p>ปวารณาไว้ก่อน       เข้าไปหาเจ้าเรือนแล้ว       ถึงการกำหนดในจีวรเป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   เข้าไป</p><p>หาเจ้าเรือนแล้ว   ถึงการกำหนดในจีวร   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    เขาไม่ได้ปวารณาไว้</p><p>ก่อน   เข้าไปหาเจ้าเรือนแล้ว   ถึงการกำหนดในจีวร   เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 830</p><p>                                               <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>        เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        เจ้าเรือนเป็นญาติ   ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                         <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>        เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ...ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                           <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๖๕]   ภิกษุขอต่อเจ้าเรือนผู้เป็นญาติ  ๑        ภิกษุขอต่อเจ้าเรือนผู้</p><p>ปวารณาไว้   ๑    ภิกษุขอเพื่อประโยชน์ของภิกษุอื่น  ๑    ภิกษุจ่ายมาด้วย</p><p>ทรัพย์ของตน  ๑   เจ้าเรือนใคร่จะจ่ายจีวรมีราคาแพง   ภิกษุให้เขาจ่ายจีวร</p><p>มีราคาถูก ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑   ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                                <em>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๘  จบ</em>  </p><p>                                <strong> จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๘</strong></p><p>                               <strong>พรรณนาปฐมอุปักขฏสิกขาบท</strong></p><p>        อุปักขฏสิกขาบทว่า  เตน  สมเยน  เป็นต้น  ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในอุปักขฏสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>                         <strong>[แก้อรรถมูลเหตุปฐมบัญญัติ]</strong></p><p>         ในคำว่า  <strong>อตฺถาวุโส  ม  โส  อุฏฺาโก</strong> นี้  มีความอย่างนี้ว่า    ท่าน</p><p>ผู้มีอายุ !  บุรุษที่ท่านพูดถึง  เห็นปานนี้นั้น  เป็นอุปัฏฐากของผม  มีอยู่. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 831</p><p>         คำว่า   <strong>อปิมยฺยา   เอว  โหติ</strong>     มีความว่า     ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า !</p><p>ความจริง   ผมตั้งใจไว้อย่างนั้น.   ปาฐะว่า  อปิ    เมยฺยา   เอว  โหติ  แปลว่า</p><p>ข้าแด่พระคุณเจ้า !   ถึงผมก็มีความคิดอย่างนี้  ดังนี้  ก็มี.</p><p>        บทว่า  <strong>อุทฺทิสฺส</strong>   ที่มีอยู่ในคำว่า   <strong>ภิกฺขุ   ปเนว  อุทฺทิสฺส</strong>   นี้    มี</p><p>อรรถว่า   อ้างถึง   คือ   ปรารภถึง.   ก็เพราะทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรที่พ่อ</p><p>เจ้าเรือนก็ดี   แม่เจ้าเรือนก็ดี   ตระเตรียมไว้เฉพาะภิกษุใด    จัดว่าเป็นอัน</p><p>เขาตระเตรียมแล้ว   เพื่อประโยชน์แก่ภิกษุนั้น;   ฉะนั้น ในบทภาชนะแห่ง</p><p>บทว่า  <strong>ภิกฺขุ  ปเนว  อุทฺทสฺส</strong>  นั้น    ท่านพระอุบาลี    จึงกล่าวว่า    เพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่ภิกษุ.</p><p>          <strong>[แก้อรรถสิกขาบทวิภังค์ว่าด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร]</strong></p><p>        คำว่า <strong>ภิกฺขุ   อารมฺมณ   กริตฺวา</strong>  ได้แก่ กระทำภิกษุให้เป็นปัจจัย.</p><p>         จริงอยู่   ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรที่พ่อเจ้าเรือน   หรือแม่เจ้าเรือนตระ-</p><p>เตรียมไว้เฉพาะภิกษุใด        ย่อมชื่อว่าเป็นอันเขาทำภิกษุนั้นให้เป็นปัจจัย</p><p>ตระเตรียมไว้โดยแน่นอนทีเดียว.   เพราะเหตุนั้น   จึงกล่าวว่า   ทำภิกษุให้</p><p>เป็นอารมณ์.   ความจริง   แม้ปัจจัย   ก็มาแล้วโดยชื่อว่า  อารมณ์ ในคำว่า</p><p><strong>ลภติ มาโร อารมฺมณ</strong>  แปลว่า  มารย่อมได้ปัจจัย  ดังนี้เป็นต้น .</p><p>        บัดนี้    เพื่อแสดงอาการของกัตตา (ผู้ทำ)    ในบทว่า <strong>อุทฺทิสฺส</strong>   นี้ </p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า  ประสงค์จะให้ภิกษุครอง.  จริงอยู่  คฤหบดี</p><p>ผู้ประสงค์จะให้ภิกษุครองนั้น  ตระเตรียมไว้เฉพาะภิกษุนั้น,  มิใช่ (ตระ-</p><p>เตรียม) เพราะเหตุอื่น.  เพราะเหตุนี้  คฤหบดีนั้น  จึงชื่อว่า เป็นผู้ประสงค์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 832</p><p>จะให้ครอง  ด้วยเหตุนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้า   จึงตรัสคำว่า   ผู้ประสงค์</p><p>จะให้ภิกษุครอง.</p><p>        สองบทว่า  <strong>อญฺาตกสฺส  คหปติสฺส  วา</strong>   มีอรรถว่า   อันคฤหบดี</p><p>ผู้มิใช่ญาติ   ก็ดี.   แท้จริง   คำนี้   เป็นฉัฏฐีวิภัตติ   ลงในอรรถแห่งตติยา-</p><p>วิภัตติ.  แต่ในบทภาชนะ  พระผู้มีพระภาคเจ้า  เพื่อจะไม่วิจารณ์พยัญชนะ</p><p>แสดงแต่อรรถอย่างเดียว    จึงตรัสคำมีอาทิว่า   <strong>อญฺาตโก  นาม  ฯ เป ฯ</strong></p><p><strong>คหปติ  นาม</strong> ดังนี้.</p><p>          บทว่า  <strong>จีวรเจตาปน</strong>   แปลว่า   มูลค่าแห่งจีวรม,    ก็เพราะมูลค่าแห่ง</p><p>จีวรนั้น    ย่อมเป็นสิ่งใดสิ่งหนึ่ง    ในบรรดาทรัพย์มีเงินเป็นต้น;  ฉะนั้น</p><p>ในบทภาชนะ  พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า  <strong>หิรญฺ  วา</strong>    เป็นต้น.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อุปกฺขฏ  โหติ</strong>  ได้แก่  เป็นทรัพย์ที่เขาตระเตรียมไว้ คือ</p><p>รวบรวมไว้แล้ว.  ก็เพราะด้วยคำว่า  <strong>หิรญฺ  วา</strong>  เป็นต้นนี้    ย่อมเป็นอัน</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงความที่มูลค่าจีวรนั้น  เป็นของอันคฤหบดีนั้น</p><p>ตระเตรียมไว้แล้ว;      ฉะนั้น      พระผู้มีพระภาคเจ้า    จึงไม่ทรงยกบทว่า</p><p><strong>อุปกฺขฏ  นาม</strong>  ขึ้นแล้วตรัสบทภาชนะแยกไว้ต่างหาก.  พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงหมายถึงทรัพย์    ที่เขาตระเตรียมไว้      จึงตรัสว่า  <strong>อิมินา</strong>   เป็นต้น.</p><p>เพราะเหตุนั้นแล  ในบทภาชนะแห่งบทว่า <strong>อิมินา</strong>  นั้น  จึงตรัสว่า <strong>ปจฺจุ-</strong></p><p><strong>ปฏฺิเตน</strong>   แปลว่า   ด้วยทรัพย์ที่เขาจัดไว้เฉพาะ.   จริงอยู่    มูลค่าแห่งจีวร</p><p>ที่คฤหบดี   ตระเตรียมไว้  คือรวบรวมไว้แล้ว   ชื่อว่า   เป็นทรัพย์ที่เขาจัด</p><p>หาไว้เฉพาะ   ฉะนี้แล.</p><p>        คำว่า  <strong>อจฺฉาเทสฺสามิ</strong> นี้    เป็นคำสำนวน.   แต่ความหมาย  ในคำว่า</p><p><strong>อจฺฉาเทสฺสามิ</strong> นี้  ดังนี้ว่า   ข้าพเจ้าจักถวายแก่ภิกษุ    ผู้มีชื่อนี้.   เพราะ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 833</p><p>เหตุนั้นนั่นแล  แม้ในบทภาชนะแห่งบทว่า อจฺฉาเทสฺสามิ นั้น    พระองค์</p><p>จึงตรัสว่า  <strong>ทสฺสามิ</strong>   แปลว่า   เราจักถวาย.</p><p>         ในคำว่า  <strong>ตตฺร  เจ  โส  ภิกฺขุ</strong>  นี้   มีการเชื่อมบทอย่างนี้ว่า   ถ้าภิกษุ</p><p>นั้น     เขามิได้ปวารณาไว้ก่อน  เข้าไปหาแล้ว   ถึงการกำหนดในจีวร   ใน</p><p>สำนักของเจ้าพ่อเรือน   หรือแม่เจ้าเรือนนั้น.</p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น    เมื่ออรรถแห่งบทว่า  <strong>อุปสงฺกมิตฺวา</strong>    แปลว่า</p><p>เข้าไปหาแล้ว   นี้สำเร็จด้วยบทว่า  <strong>คนฺตฺวา</strong>   แปลว่า   ไปแล้ว  นี้แล  พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า   สู่เรือน  ดังนี้    ด้วยอำนาจโวหารข้างมาก.   เนื้อ</p><p>ความในบทว่า  <strong>คนฺตฺวา</strong>  นี้     อย่างนี้ว่า    ก็ทายกนั้นอยู่   ณ  ที่ใด    ไปแล้ว</p><p>ณ ที่นั้น.    เพราะฉะนั้น    จึงตรัสซ้ำอีกว่า    เข้าไปหาแล้ว ณ ที่แห่งใด</p><p>แห่งหนึ่ง.</p><p>        สองบทว่า  <strong>วิกปฺป   อาปชฺเชยฺย</strong>    มีความว่า     พึงถึงความกำหนด</p><p>พิเศษยิ่ง   คือ   การจัดแจงอย่างยิ่ง.   แต่ในบทภาชนะ   เพื่อแสดงเหตุเป็น</p><p>เครื่องให้ถึงความกำหนดเท่านั้น  จึงตรัสว่า <strong>อายต วา</strong>  เป็นต้น.</p><p>        ศัพท์ว่า <strong>สาธุ</strong>  เป็นนิบาตลงในความอ้อนวอน.</p><p>        ศัพท์ว่า  <strong>วต</strong>  เป็นนิบาตเป็นไปในความรำพึง.</p><p>        ภิกษุย่อมอ้างตนเอง  ด้วยบทว่า ม   (ยังรูป).</p><p>        ย่อมร้อง  คือ  ย่อมเรียก  ผู้อื่นว่า  อายสฺมา (ท่าน).</p><p>        ก็คำทั้งหมดนี้   เป็นเพียงสักว่าพยัญชนะ  มีอรรถตื้นทั้งนั้น;   เพราะ-</p><p>ฉะนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้า    จึงไม่ตรัสอธิบายไว้ในบทภาชนะแห่งบทว่า</p><p>สาธุ  เป็นต้นนั้น.</p><p>        สองบทว่า  <strong>กลฺยาณกมฺยต  อุปาทาย</strong>  มีความว่า    ถือเอาความเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 834</p><p>ผู้ใคร่ในจีวรที่ดี  คือ  ความเป็นผู้ปรารถนาจีวรที่วิเศษยิ่งด้วยจิต.  บทว่า</p><p>อุปาทาย  นั้น  เชื่อมความกับบทว่า   <strong>อาปชฺเชยฺย   เจ</strong>  นี้. อนึ่ง เพราะเหตุ</p><p>ที่ภิกษุใด  ถือเอาความเป็นผู้ใคร่ในจีวรดี  ย่อมถึงความกำหนด,  ภิกษุนั้น</p><p>ย่อมเป็นผู้มีความต้องการจีวรดี   คือ    มีความต้องการด้วยจีวรที่มีค่ามาก;</p><p>ฉะนั้น    ในบทภาชนะแห่งบทว่า  <strong>กลฺยาณกมฺยต   อุปาทาย</strong>   นั้น   จึงทรง</p><p>ละพยัญชนะเสีย     ตรัสคำนั้นเท่านั้น      เพื่อแสดงเฉพาะอรรถที่ต้องการ.</p><p>แต่เพราะอาบัติ      ยังไม่ถึงที่สุดด้วยเหตุสักว่า   การถึงความกำหนดจีวรนี้ </p><p>เท่านั้น;  ฉะนั้น จึงตรัสคำว่า   <strong>ตสฺส  วจเนน</strong>  แปลว่า   ตามคำของภิกษุ</p><p>นั้น   เป็นต้น.</p><p>        ในคำว่า  <strong>อนาปตฺติ  าตกาน</strong>    เป็นต้น   ผู้ศึกษาพึงเห็นอรรถอย่างนี้</p><p>ว่า  ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ถึงความกำหนดในจีวรของพวกญาติ.</p><p>        คำว่า  <strong>มหคฺฆ  เจตาเปตุกามสฺส  อปฺปคฺฆ  เจตาเปติ</strong>   มีความว่า</p><p>ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้กล่าวแก่คฤหบดี  ผู้ใคร่จะให้จ่ายจีวรมีราคา ๒๐  บาท</p><p>ว่า   อย่าเลย   ด้วยจีวรมีราคา  ๒๐   นี้    แก่รูป,   จงถวายจีวรมีค่า  ๑๐ บาท</p><p>หรือ  ๘  บาท  เถิด.                       </p><p>        คำว่า <strong>อปฺปคฺฆ</strong>   นี้   ตรัสไว้  เพื่อป้องกันราคาที่มากเกินไปนั่นเอง.</p><p>แต่แม้ในจีวรที่เสมอกัน  (มีราคาเท่ากัน )  ก็ไม่เป็นอาบัติ.   ก็แล   จีวรนั้น</p><p>เสมอกัน  (เท่ากัน )  ด้วยอำนาจแห่งราคาเท่านั้น ไม่ใช่ด้วยอำนาจประมาณ</p><p>(ขนาด).   จริงอยู่   สิกขาบทนี้    มีการให้เพิ่มราคา;   เพราะฉะนั้น    แม้จะ</p><p>พูดกะคฤหบดี   ผู้ใคร่จะให้จ่ายอันตรวาสกมีราคา ๒๐ ว่า   จงถวายจีวรมี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 835</p><p>ราคาเพียงเท่านี้แหละ   ดังนี้     ก็ควร.    คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.    แม้</p><p>สมุฏฐานเป็นต้น    ก็เป็นเช่นกับตทุตตริสิกขาบทนั่นแล.</p><p> </p><p>                            <em>พรรณนาปฐมอุปักขฏสิกขาบทที่  ๘  จบ</em></p><p>                                       <strong> จีวรวรรค สิกขาบทที่  ๙</strong></p><p><strong>                                     เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong></p><p>          [๖๖]    โดยสมัยนั้น     พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ  พระ-</p><p>เชตวัน     อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น</p><p>บุรุษผู้หนึ่งได้กล่าวคำนี้กะบุรุษผู้หนึ่งว่า      ผมจักยังท่านพระอุปนันทะให้</p><p>ครองจีวร    แม้บุรุษอีกผู้หนึ่งนั้น    ก็กล่าวอย่างนี้ว่า    แม้ผมก็จักยังท่าน</p><p>พระอุปนันทะให้ครองจีวร</p><p>         ภิกษุรูปหนึ่งถือการเที่ยวบิณฑบาต   ได้ยินถ้อยคำที่เจรจากันนี้ของ</p><p>บุรุษทั้งสองนั้น    จึงเข้าไปหาพระอุปนันทศากยบุตร    ครั้นแล้วได้กล่าว</p><p>คำนี้กะท่านพระอุปนันทศากยบุตรว่า   อาวุโสอุปนันทะ   ท่านเป็นผู้มีบุญ </p><p>มาก    ในสถานที่โน้น    บุรุษผู้หนึ่งได้กล่าวคำนี้กะบุรุษอีกผู้หนึ่งว่า   ผม</p><p>จักยังท่านพระอุปนันทะให้ครองจีวร  แม้บุรุษอีกผู้หนึ่งนั้นได้กล่าวอย่างนี้</p><p>ว่า  แม้ผมก็จักยังท่านพระอุปนันทะให้ครองจีวร</p><p>         ท่านพระอุปนันทะกล่าวรับรองว่า    มีขอรับ     เขาทั้งสองนั้นเป็น</p><p>อุปัฏฐากของผม   ครั้นแล้วท่านพระอุปนันทศากยบุตร   ได้เข้าไปหาบุรุษ</p><p>ทั้งสองคนนั้น    แล้วสอบถามเขาว่า    จริงหรือ    ท่านทั้งหลาย   ข่าวว่า</p><p>ท่านทั้งสองประสงค์จะให้อาตมาครองจีวร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 836</p><p>        บุ.  ความจริง     พวกผมได้พูดกันไว้อย่างนี้ว่า    จักยังท่านพระ-</p><p>อุปนันทะให้ครองจีวร                                                         </p><p>        อุ.    ถ้าท่านทั้งสองประสงค์จะให้อาตมาครองจีวร  ก็จงให้ครองจีวร</p><p>ชนิดนี้เถิด   เพราะจีวรทั้งหลายที่อาตมาไม่ใช้  แม้ครองแล้วจักทำอะไรได้</p><p>        บุรุษทั้งสองคนนั้น   จึงเพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาขึ้นในขณะ</p><p>นั้นว่า    พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรเหล่านี้    เป็นคนมักมาก    ไม่</p><p>สันโดษ  จะให้ครองจีวรก็ทำได้ไม่ง่าย   ไฉนพระคุณเจ้าอุปนันทะอันพวก</p><p>เราไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   จึงได้เข้ามาหาแล้วถึงการกำหนดในจีวรเล่า</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินบุรุษทั้งสองนั้น     เพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนา</p><p>อยู่   บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย    สันโดษ   มีความละอาย  มีความรังเกียจ   ผู้</p><p>ใคร่ต่อสิกขาต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียนโพนทะนาว่า   ไฉนท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรอันเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน  จึงได้เข้าไปหาพ่อเจ้าเรือนทั้งหลาย</p><p>แล้วถึงการกำหนดในจีวรเล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                          <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์      ในเพราะเหตุเป็น</p><p>เค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถามท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรว่า  ดูก่อนอุปนันทะ  ข่าวว่า  เธออันเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ได้เข้าไปหาพ่อเจ้าเรือนทั้งหลายแล้วถึงการกำหนดในจีวร   จริงหรือ</p><p>        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.   ดูก่อนอุปนันทะ  เขาเหล่านั้นเป็นญาติของเธอ  หรือมิใช่ญาติ</p><p>        อุ.  มิใช่ญาติ  พระพุทธเจ้าข้า                                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 837</p><p>                                   <strong>ทรงติเตียน</strong>   </p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า    ดูก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำ </p><p>ของเธอนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของสมณะ   ใช้ไม่</p><p>ได้  ไม่ควรทำ   คนที่ไม่ใช่ญาติ   ย่อมไม่รู้การกระทำอันสมควรหรือ</p><p>ไม่ควร  ของที่มีอยู่  หรือไม่มี   ของคนที่ไม่ใช่ญาติ   เมื่อเป็นเช่นนั้น</p><p>เธออันเขาทั้งหลายไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน        ยังเข้าไปหาพ่อเจ้าเรือน</p><p>ทั้งหลายผู้มิใช่ญาติ  แล้วถึงการกำหนดในจีวรได้   การกระทำของเธอ</p><p>นั่น   ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้   การกระทำของ</p><p>เธอนั่น  เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และ</p><p>เพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล</p><p>                       <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุปนันทศากยบุตร       โดย</p><p>อเนกปริยายดังนี้แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็น</p><p>คนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี   ความเกียจคร้าน</p><p>ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความเป็นคนบำรุงง่าย   ความมัก </p><p>น้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด   อาการที่น่าเลื่อมใส</p><p>การไม่สะสม   การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย   ทรงกระทำ</p><p>ธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่ภิกษุทั้งหลาย </p><p>แล้วรับสั่งแก่ภิกษุทั้งหลายว่า       </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 838</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑   เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑      เพื่อป้องกันอาสวะ </p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน   ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑     เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑   เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้  :-</p><p>                                    <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๒๘. ๙.  อนึ่ง  มีพ่อเจ้าเรือนก็ดี   แม่เจ้าเรือนก็ดี    ผู้มิใช่ญาติ</p><p>สองคน  ตระเตรียมทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรเฉพาะผืน ๆ   ไว้เฉพาะภิกษุ</p><p>ว่า  เราทั้งหลายจักจ่ายจีวรเฉพาะผืน ๆ      ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร</p><p>เฉพาะผืน ๆ  เหล่านี้แล้ว     ยังภิกษุชื่อนี้ให้ครองจีวรหลายผืนด้วยกัน</p><p>ถ้าภิกษุนั้นเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน      เข้าไปหาแล้วถึงการกำหนดใน</p><p>จีวรในสำนักของเขาว่า  ดีละ  ขอท่านทั้งหลายจงจ่ายจีวรเช่นนั้น  หรือ</p><p>เช่นนี้   ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรเฉพาะผืน ๆ เหล่านี้แล้ว  ทั้งสองคน</p><p>รวมกัน   ยังรูปให้ครองจีวรผู้ผืนเดียวเถิด   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์   ถือ</p><p>เอาความเป็นผู้ใคร่ในจีวรดี.</p><p>                       <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 839</p><p>                                   <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๖๗]   บทว่า  อนึ่ง...เฉพาะภิกษุ     ความว่า    เพื่อประโยชน์ของ</p><p>ภิกษุ  คือทำภิกษุให้เป็นอารมณ์แล้วใคร่จะให้ภิกษุครอง.</p><p>        บทว่า สองคน  คือ  สองคนด้วยกัน</p><p>        ที่ชื่อว่า  ผู้มิใช่ญาติ   คือ    ไม่ใช่คนเนื่องถึงกัน    ทางมารดาก็ดี</p><p>ทางบิดาก็ดี  ตลอด ๗ ชั่วอายุของบุรพชนก</p><p>        ที่ชื่อว่า พ่อเจ้าเรือน  ได้แก่ บุรุษผู้ครอบครองเรือน</p><p>        ที่ชื่อว่า  แม่เจ้าเรือน  ได้แก่ สตรีผู้ครอบครองเรือน</p><p>        ที่ชื่อว่า  ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร   ได้แก่  เงิน   ทอง   แก้วมณี  แก้ว</p><p>มุกดา   แก้วลาย    แก้วผลึก   ผ้า  ด้าย   หรือฝ่าย.</p><p>        บทว่า ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรเหล่านี้  คือ  ด้วยทรัพย์ที่เขาจัด</p><p>หาไว้เฉพาะ.</p><p>        บทว่า  จ่าย   คือ   แลกเปลี่ยน.</p><p>        บทว่า  ให้ครอง   คือ   จักถวาย</p><p>        คำว่า ถ้าภิกษุนั้น...ในสำนักของเขา  ได้แก่ ภิกษุที่เขาทั้งสองคน</p><p>ตระเตรียมทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไว้ถวายเฉพาะ.</p><p>        บทว่า  เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   คือ   เป็นผู้อันเขาไม่ได้บอกไว้</p><p>ก่อนว่า    ท่านเจ้าข้า    ท่านจะต้องการจีวรเช่นไร     ผมจักจ่ายจีวรเช่นไร</p><p>ถวายท่าน.</p><p>        บทว่า  เข้าไปหาแล้ว   คือ   ไปถึงเรือนแล้ว   เข้าไปหาในที่แห่งใด</p><p>แห่งหนึ่ง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 840</p><p>         บทว่า  ถึงการกำหนดในจีวร  คือ  กำหนดว่า  ขอให้ยาว   ขอให้</p><p>กว้าง   ขอให้เนื้อแน่น   หรือขอให้เนื้อละเอียด.</p><p>         บทว่า ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรเหล่านี้   คือ   ด้วยทรัพย์ที่เขาจัด </p><p>หาไว้เฉพาะ.</p><p>         บทว่า  เช่นนั้นหรือเช่นนี้   คือ   ยาวหรือกว้าง   เนื้อแน่นหรือเนื้อ</p><p>ละเอียด.</p><p>         บทว่า  จ่าย   คือ   แลกเปลี่ยน.</p><p>        บทว่า  ยังรูปให้ครอง  คือ  จงให้.</p><p>        บทว่า ทั้งสองคนรวมกัน    คือ   รวมทรัพย์ทั้งสองรายเข้าเป็นราย</p><p>เดียวกัน.</p><p>        บทว่า   ถือเอาความเป็นผู้ใคร่ในจีวรดี   คือ  มีความประสงค์ผ้าที่ดี</p><p>ต้องการผ้าที่มีราคาแพง.</p><p>         เขาจ่ายจีวรยาวก็ดี   กว้างก็ดี   เนื้อแน่นก็ดี   เนื้อละเอียดก็ดี   ตาม</p><p>คำของเธอ    เป็นทุกกฏในประโยคที่เขาจ่าย    เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้จีวรมา</p><p>ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล.   </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แล   ภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                      <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                          เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า:-   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 841</p><p>          ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ข้าพเจ้าเข้าไปหาเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติทั้งหลาย      ถึงการกำหนดในจีวร</p><p>เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า     ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า     จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>เป็นของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ กล่าวอย่างนี้ว่:-</p><p>          ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า      เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ข้าพเจ้าเข้าไปหาเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติทั้งหลาย      ถึงการกำหนดในจีวร</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา   ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้    เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว   ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้   แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า:-  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 842</p><p>        ท่าน  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   ข้าพเจ้า</p><p>เจ้าไปหาเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติทั้งหลาย  ถึงการกำหนดในจีวร   เป็นของ</p><p>จำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ     ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น       พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละแล้วให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้. </p><p>                                          <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                               <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>          [๖๘]  เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  เขาไม่ได้ปวารณา</p><p>ไว้ก่อน   เข้าไปหาเจ้าเรือนทั้งหลายแล้ว   ถึงการกำหนดในจีวร   เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                      </p><p>         เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน  เข้าไป</p><p>หาเจ้าเรือนทั้งหลายแล้ว     ถึงการกำหนดในจีวร     เป็นนิสสัคคีย์    ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    เขาไม่ได้ปวารณาไว้</p><p>ก่อน   เข้าไปหาเจ้าเรือนทั้งหลายแล้ว     ถึงการกำหนดในจีวร    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                      </p><p>                                        <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>        เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ... ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>         เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 843</p><p>                                       <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong>   </p><p>         เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่า  เป็นญาติ...ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๖๙]   ภิกษุขอต่อเจ้าเรือนผู้เป็นญาติ  ๑        ภิกษุขอต่อเจ้าเรือนผู้</p><p>ปวารณาไว้  ๑    ภิกษุขอเพื่อประโยชน์ของภิกษุอื่น  ๑     ภิกษุจ่ายมาด้วย</p><p>ทรัพย์ของตน  ๑   เจ้าเรือนใคร่จะจ่ายจีวรมีราคาแพง    ภิกษุให้เขาจ่ายจีวร</p><p>มีราคาถูก  ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                                <em>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๙  จบ</em>   </p><p>                                <strong> จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๙</strong>  </p><p>                               <strong>พรรณนาทุติยอุปักขฏสิกขาบท</strong></p><p>         บัณฑิตพึงทราบเนื้อความในทุติยอุปักขฏสิกขาบทโดยนัยนี้แล.</p><p>เพราะว่า    สิกขาบทแรกนั้น    เช่นเดียวกับอนุปัตติแห่งสิกขาบทที่สองนี้.</p><p>ในสิกขาบทก่อน  ภิกษุเพียงทำความเบียดเบียนแก่คน ๆ  เดียวเท่านั้น  ใน</p><p>สิกขาบทที่ ๒  กระทำแก่คน  ๒  คน.  นี้เป็นความแปลกกันในสิกขาบทนี้.</p><p>คำที่เหลือทั้งหมดเช่นเดียวกับสิกขาบทก่อนทั้งนั้น. และผู้ศึกษาพึงทราบว่า</p><p>เป็นอาบัติ  แม้แก่ภิกษุผู้กระทำความเบียดเบียนแก่คนมากคนถือเอา เหมือน</p><p>ทำแก่คน ๒ คน  ถือเอาฉะนั้น.</p><p>                         <em>พรรณนาทุติยอุปักขฏสิกขาบทที่  ๙  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 844</p><p>                                <strong>จีวรวรรค   สิกขาบทที่  ๑๐</strong></p><p><strong>                                เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong></p><p>        [๗๐]  โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น</p><p>มหาอำมาตย์ผู้อุปัฏฐากของท่านพระอุปนันทศากยบุตร     ส่งทรัพย์สำหรับ</p><p>จ่ายจีวรไปกับทูต    ถวายแก่ท่านพระอุปนันทศากยบุตรสั่งว่า  เจ้าจงจ่าย</p><p>จีวรด้วยทรัพย์จ่ายจีวรนี้    แล้วให้ท่านพระอุปนันทะครองจีวร  จึงทูตนั้น</p><p>เข้าไปหาท่านพระอุปนันทศากยบุตร    ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้กะท่านพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตรว่า  ท่านเจ้าข้า  ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้แล   กระผมนำ</p><p>มาถวายเฉพาะพระคุณเจ้า   ขอพระคุณเจ้าจงรับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร</p><p>         เมื่อทูลนั้นกล่าวอย่างนี้แล้ว      ท่านพระอุปนันทศากยบุตรได้ตอบ</p><p>คำนี้   กะทูตนั้นว่า  พวกเรารับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไม่ได้   รับได้แต่จีวร</p><p>อันเป็นของควรโดยกาลเท่านั้น</p><p>         เมื่อท่านตอบอย่างนั้นแล้ว    ทูตนั้นได้ถามท่านว่า   ก็ใคร ๆ ผู้เป็น</p><p>ไวยาจักรของท่านมีหรือ</p><p>        ขณะนั้น    อุบาสกผู้หนึ่งได้เดินทางไปสู่อารามด้วยกรณียะบางอย่าง</p><p>จึงท่านพระอุปนันทศากยบุตรได้กล่าวคำนี้กะทูตนั้นว่า       อุบาสกนั้นแล</p><p>เป็นไวยาจักรของภิกษุทั้งหลาย                        </p><p>         จึงทูตนั้น     สั่งอุบาสกนั้นให้เข้าใจแล้ว    กลับเข้าไปหาท่านพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตรแจ้งว่า     ท่านเจ้าข้า      อุบาสกที่พระคุณเจ้าแสดงเป็น</p><p>ไวยาวัจกรนั้น    กระผมสั่งให้เข้าใจแล้ว    ขอพระคุณเจ้าจงเข้าไปหา   เขา</p><p>จักให้ท่านครองจีวรตามกาล </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 845</p><p>         ขณะนั้น  ท่านพระอุปนันทศากยบุตรไม่ได้พูดอะไรกะอุบาสกนั้น</p><p>         แม้ครั้งที่สองแล  ท่านมหาอำมาตย์นั้น   ก็ได้ส่งทูตไปในสำนักท่าน</p><p>พระอุปนันทศากยบุตรว่า    ขอพระคุณเจ้าจงใช้สอยจีวรนั้น   ข้าพเจ้าต้อง </p><p>การจะให้พระคุณเจ้าใช้จีวรนั้น   แม้ครั้งที่สอง  ท่านพระอุปนันทศากยบุตร</p><p>ก็มิได้พูดอะไรกะอุบาสกนั้น</p><p>         แม้ครั้งที่สามแล  ท่านมหาอำมาตย์นั้น   ก็ได้ส่งทูตไปในสำนักท่าน</p><p>พระอุปนันทศากยบุตรว่า   ขอพระคุณเจ้าจงใช้สอยจีวรนั้น   ข้าพเจ้าต้อง</p><p>การจะให้พระคุณเจ้าใช้จีวรนั้น</p><p>         ก็สมัยนั้น  เป็นคราวประชุมของชาวนิคม  และชาวนิคมได้ตั้งกติกา</p><p>กันไว้ว่า  ผู้ใดมาภายหลัง  ต้องถูกปรับ  ๕๐ กหาปณะ</p><p>        คราวนั้น   ท่านพระอุปนันทศากยบุตรเข้าไปหาอุบาสกนั้น    ครั้น</p><p>แล้วได้กล่าวคำนี้กะเขาว่า   ฉันต้องการจีวร</p><p>         อุบายสกนั้นขอผัดว่า   ท่านเจ้าข้า   โปรดรอสักวันหนึ่งก่อน   วันนี้</p><p>เป็นสมัยประชุมของชาวนิคม   และชาวนิคมได้ตั้งกติกาไว้ว่า   ผู้ใดมาภาย</p><p>หลัง ต้องถูกปรับ  ๕๐ กหาปณะ</p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรได้กล่าวคาดคั้นว่า      ท่านจงให้จีวรแก่</p><p>ฉันในวันนี้แหละ  แล้วยึดชาพกไว้        </p><p>         ครั้น  อุบาสกนั้นถูกคาดคั้น  จึงจ่ายจีวรถวายท่านพระอุปนันทศากย-</p><p>บุตร  แล้วจึงได้ไปภายหลัง  คนทั้งหลายพากันถามอุบาสกนั้นว่า   เหตุไร</p><p>ท่านจึงได้มาภายหลัง    ท่านต้องเสียเงิน  ๔๐ กหาปณะ    จึงอุบาสกนั้นได้</p><p>เล่าเรื่องนั้นให้คนเหล่านั้นฟัง    คนทั้งหลายพากัน     เพ่งโทษ     ติเตียน</p><p>โพนทะเนาว่า    พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรเหล่านี้     เป็นคนมักมาก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 846</p><p>ไม่สันโดษ  จะทำการช่วยเหลือคนเหล่านี้บ้าง   ก็ทำไม่ได้ง่าย   ไฉนพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตร  เมื่ออุบาสกขอผัดว่า  ท่านเจ้าข้า  กรุณารอสักวันหนึ่ง</p><p>ก่อน  ก็รอไม่ได้</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินคนเหล่านั้น  เพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ   มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน   โพนทะนาว่า  ไฉนท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตร  เมื่ออุบาสกขอผัดว่า  ท่านเจ้าข้า   กรุณารอสักวันหนึ่งก่อน  ก็</p><p>รอไม่ได้  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                          <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์      ในเพราะเหตุเป็น</p><p>เค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น  แล้วทรงสอบถามท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรว่า   ดูก่อนอุปนันทะ   ข่าวว่า   เธออันอุบาสกขอผัดว่า  ท่าน</p><p>เจ้าข้า  กรุณารอสักวันหนึ่งก่อน  ก็รอไม่ได้    ดังนี้   จริงหรือ</p><p>        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                 <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนโฆษบุรุษ การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ   ใช้ไม่</p><p>ได้   ไม่ควรทำ   ไฉนเธอเมื่ออุบาสกขอผัดว่า  กรุณารอสักวันหนึ่ง  จึง</p><p>ไม่รอเล่า     การกระทำของเธอนั่น      ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของ</p><p>ชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 847</p><p>โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั่นเป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุม-</p><p>ชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อม-</p><p>ใสแล้ว </p><p>                          <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุปนันทศากยบุตรโดยอเนก</p><p>ปริยายดังนี้แล้ว     ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคน</p><p>บำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุก-</p><p>คลี    ความเกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความเป็น</p><p>คนบำรุงง่าย  ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด</p><p>อาการที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร   โดยอเนก </p><p>ปริยาย  ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑    เพื่อความอยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑     เพื่อป้องกัน</p><p>อาสวะอันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑         เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดใน</p><p>อนาคต ๑   เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑   เพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระ-</p><p>สัทธรรม  ๑   เพื่อถือตามพระวินัย  ๑</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แล    พวกเธอพึงยกสิกขาบทนั้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 848</p><p>                                      <strong>พระบัญญัติ</strong> </p><p>             ๒๙.  ๑๐.   อนึ่ง  พระราชาก็ดี    ราชอำมาตย์ก็ดี    พราหมณ์ก็ดี</p><p>คหบดีก็ดี   ส่งทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไปด้วยทูตเฉพาะภิกษุว่า   เจ้าจงจ่าย</p><p>จีวรด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้แล้วยังภิกษุชื่อนี้ให้ครองจีวร  ถ้าทูตนั้น</p><p>เข้าไปหาภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้นำมาเฉพาะ</p><p>ท่าน    ขอท่านจงรับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร    ภิกษุนั้นพึงกล่าวต่อทูตนั้น</p><p> อย่างนี้ว่า     พวกเราหาได้รับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไม่     พวกเรารับแต่</p><p> จีวรอันเป็นของควรโดยกาล    ถ้าทูตนั้นกล่าวต่อภิกษุนั้นอย่างนี้ว่า    ก็</p><p>ใคร ๆ  ผู้เป็นไวยาวัจกรของท่านมีหรือ       ภิกษุผู้ต้องการจีวรพึงแสดง</p><p>ชนผู้ทำการในอารามหรืออุบาสกให้เป็นไวยาจักร  ด้วยคำว่า   คนนั้น</p><p>แลเป็นไวยาวัจกรของภิกษุทั้งหลาย    ถ้าทูตนั้นสั่งไวยาวัจกรนั้นให้เข้า</p><p>ใจแล้ว    เข้าไปหาภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า    คนที่ท่านแสดงเป็นไวยา-</p><p>วัจกรนั้น   ข้าพเจ้าสั่งให้เข้าใจแล้ว    ท่านจงเข้าไปหา    เขาจักให้ท่าน</p><p>ครองจีวรตามกาล   ภิกษุผู้ต้องการจีวรเข้าไปหาไวยาวัจกรแล้ว   พึงทวง</p><p>พึงเตือนสองสามครั้งว่า   รูปต้องการจีวร   ภิกษุทวงอยู่   เตือนอยู่  สอง</p><p>สามครั้ง   ยังไวยาจักรนั้น   ให้จัดจีวรสำเร็จได้  การให้สำเร็จได้ด้วย</p><p>อย่างนี้     นั่นเป็นการดี     ถ้าให้สำเร็จไม่ได้   พึงยืนต่อหน้า   ๔ ครั้ง</p><p> ๕   ครั้ง ๖ ครั้ง   เป็นอย่างมาก   เธอยืนนิ่งต่อหน้า  ๔ ครั้ง  ๕  ครั้ง ๖  ครั้ง</p><p>เป็นอย่างมาก    ยังไวยาวัจกรนั้นให้จัดจีวรสำเร็จได้    การให้สำเร็จได้</p><p>ด้วยอย่างนี้   นั่นเป็นการดี    ถ้าให้สำเร็จไม่ได้  ถ้าเธอพยายามให้ยิ่ง</p><p>กว่านั้น  ยังจีวรนั้นให้สำเร็จ  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์     ถ้าให้สำเร็จไม่ได้</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 849</p><p>พึงไปเองทรัพย์ก็ได้     ส่งทูตไปก็ได้     ในสำนักที่ส่งทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร</p><p>มาเพื่อเธอ  บอกว่า  ท่านส่งทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไปเฉพาะภิกษุใด</p><p>ทรัพย์นั้นหาสำเร็จประโยชน์น้อยหนึ่งแก่ภิกษุนั้นไม่  ท่านจงทวงเอา</p><p>ทรัพย์ของท่านคืน  ทรัพย์ของท่านอย่างได้ฉิบหายเสียหาย นี้เป็น</p><p>สามีจิกรรมในเรื่องนั้น. </p><p>                           <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร   จบ</em></p><p>                                    <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๗๑]   บทว่า  <strong>อนึ่ง...เฉพาะภิกษุ</strong>   ความว่า   เพื่อประโยชน์ของ</p><p>ภิกษุ  คือทำภิกษุให้เป็นอารมณ์ใคร่จะให้ภิกษุครอง</p><p>          ที่ชื่อว่า   <strong>พระราชา</strong>   ได้แก่   ผู้ทรงราชย์</p><p>          ที่ชื่อว่า   <strong>ราชอำมาตย์</strong>    ได้แก่    ข้าราชการผู้ได้รับความชุบเลี้ยง</p><p>ของพระราชา</p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>พราหมณ์</strong>  ได้แก่  พราหมณ์  โดยกำเนิด</p><p>          ที่ชื่อว่า   <strong>คหบดี</strong>     ได้แก่    เจ้าเรือน  ยกพระราชา  ราชอำมาตย์</p><p>พราหมณ์  นอกนั้นชื่อว่าคหบดี</p><p>         ที่ชื่อว่า   <strong>ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร</strong>  ได้แก่  เงิน  ทอง   แก้วมณี  แก้ว</p><p>มุกดา   แก้วลาย   หรือแก้วผลึก.</p><p>         บทว่า  <strong>ด้วยทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนี้</strong>  คือ  ด้วยทรัพย์ที่เขาจัดหาไว้</p><p>เฉพาะ.</p><p>         บทว่า   <strong>จ่าย</strong>   คือ    แลกเปลี่ยน.</p><p>        บทว่า  <strong>ให้ครอง</strong>  คือ   จงถวาย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 850</p><p>          ถ้าทูตนั้นเข้าไปหาภิกษุนั้นกล่าวอย่างนี้ว่า       ทรัพย์สำหรับจ่าย </p><p>จีวรนี้   นำมาเฉพาะท่าน  ขอท่านจงรับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวร  ภิกษุนั้น</p><p>พึงกล่าวต่อทูตนั้นอย่างนี้ว่า    พวกเราหาได้รับทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไม่</p><p>พวกเรารับแต่จีวรอันเป็นของควรโดยกาล     ถ้าทูตนั้นกล่าวต่อภิกษุนั้น</p><p>อย่างนี้ว่า   ก็ใคร ๆ ผู้เป็นไวยาจักรของท่านมีหรือ   ภิกษุผู้ต้องการจีวร</p><p>พึงแสดงชนผู้ทำการในอาราม  หรืออุบายสกให้เป็นไวยาจักรด้วยคำว่า</p><p>คนนั้นแลเป็นไวยาจักรของภิกษุทั้งหลาย  ไม่ควรกล่าวว่า จงให้แก่คุณ</p><p>นั้น  หรือว่านั้นจักเก็บไว้ หรือว่าคนนั้นจักแลก  หรือว่าคนนั้น</p><p>จักจ่าย  ถ้าทูตนั้นสั่งไวยาจักรนั้นให้เข้าใจแล้ว  เข้าไปหาภิกษุนั้น</p><p>กล่าวอย่างนี้ว่า  คนที่ท่านแสดงเป็นไวยาจักรนั้น  ข้าพเจ้าสั่งให้เข้าใจ</p><p>แล้ว  ท่านจงเข้าไปหา  เขาจักให้ท่านครองจีวรตามกาล  ภิกษุผู้ต้อง</p><p>การจีวรเข้าไปหาไวยาจักรแล้วพึงทวง  พึงเตือนสองสามครั้งว่า  รูป</p><p>ต้องการจีวร อย่าพูดว่า  จงให้จีวรแก่รูป  จงนำจีวรมาให้รูป  จงแลก</p><p>จีวรให้รูป  จงจ่ายจีวรให้รูป  พึงพูดได้แม้ครั้งที่สอง  พึงพูดได้แม้</p><p>ครั้งที่สาม  ถ้าให้จัดสำเร็จได้  การให้สำเร็จได้ด้วยอย่างนี้  นั่นเป็น</p><p>การดี  ถ้าให้จัดสำเร็จไม่ได้  พึงไปยืนนิ่งต่อหน้าในที่ใกล้ไวยาจักร</p><p>นั้น  ไม่พึงนั่งบนอาสนะ  ไม่พึงรับอามิส  ไม่พึงกล่าวธรรม  เมื่อเขา</p><p>ถามว่า  มาธุระอะไร  พึงกล่าวว่า  รู้เอาเองเถิด  ถ้านั่งบนอาสนะก็ดี</p><p>รับอามิสก็ดี  กล่าวธรรมก็ดี  ชื่อว่าหักการยืนเสีย  พึงยืนได้ครั้งที่สอง</p><p>พึงยืนได้แม้ครั้งที่สาม  ทั้ง  ๔  ครั้งแล้ว  พึงยืนได้  ๔  ครั้ง  ทวง  ๕  ครั้ง</p><p>แล้ว  พึงยืนได้  ๒  ครั้ง  ทวง  ๖  ครั้งแล้ว   จะพึงยืนไม่ได้  ถ้าเธอ</p><p>พยายามให้ยิ่งกว่านั้นยังจีวรนั้นให้สำเร็จ  เป็นทุกกฏในประโยคที่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 851</p><p>พยายาม   เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้จีวรมา  ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ</p><p>หรือบุคคล                                                            </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น อย่างนี้:-</p><p>                                      <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                           เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า  ให้สำเร็จด้วยทวงเกิน ๓ ครั้ง</p><p>ด้วยยืนเกิน  ๖ ครั้ง   เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ </p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้เป็น</p><p>ของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึง</p><p>ที่แล้ว   สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า    จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้าให้สำเร็จด้วยทวงเกิน  ๓ ครั้ง</p><p>ด้วยยืนเกิน  ๖ ครั้ง   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>ทั้งหลาย                              </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 852</p><p>            ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>            ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้    เป็น</p><p>ของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                             <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>            ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>            ท่านเจ้าข้า จีวรผืนนี้  ของข้าพเจ้า ให้สำเร็จด้วยทวงเกิน  ๓  ครั้ง</p><p>ด้วยยืนเกิน  ๖  ครั้ง    เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>ดังนี้. </p><p>            ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ     ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละแล้วให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้</p><p>            ในประโยคว่า  ถ้าให้สำเร็จไม่ได้  พึงไปเองก็ได้  ส่งทูตไปก็ได้</p><p>ในสำนักที่ส่งทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรมาเพื่อเธอ    บอกว่า   ท่านส่งทรัพย์</p><p>สำหรับจ่ายจีวรไปเฉพาะภิกษุใด       ทรัพย์นั้นหาสำเร็จประโยชน์น้อย</p><p>หนึ่งแก่ภิกษุนั้นไม่   ท่านจงทวงเอาทรัพย์ของท่านคืน   ทรัพย์ของท่าน</p><p>อย่าได้ฉิบหายเสียเลย    นี้เป็นสามีจิกรรมในเรื่องนั้น  ดังนี้   ความว่า</p><p>นี้เป็นความถูกยิ่งในเรื่องนั้น.                                            </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 853</p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                              <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๗๒]  ทวงเกิน ๓ ครั้ง  ยืนเกิน ๖ ครั้ง    ภิกษุสำคัญว่าเกิน   ยัง</p><p>จีวรนั้นให้สำเร็จ  เป็นนิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์       </p><p>        ทวงเกิน ๓ ครั้ง  ยืนเกิน ๖ ครั้ง  ภิกษุสงสัย  ยังจีวรนั้นให้สำเร็จ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ทวงเกิน ๓ ครั้ง  ยืนเกิน ๖ ครั้ง   ภิกษุสำคัญว่าไม่ถึง  ยังจีวรนั้น</p><p>ให้สำเร็จ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์     </p><p>                                          <strong>ทุกกฏ</strong>  </p><p>        ทวงไม่ถึง ๓ ครั้ง ยืนไม่ถึง ๖ ครั้ง  ภิกษุสำคัญว่าเกิน  ยังจีวรนั้น</p><p>ให้สำเร็จ  ต้องอาบัติทุกกฏ                              </p><p>        ทวงไม่ถึง ๓ ครั้ง  ยืนไม่ถึง ๖ ครั้ง ภิกษุสงสัย  ยังจีวรนั้นให้สำเร็จ</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                  <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         ทวงไม่ถึง  ๓  ครั้ง  ยืนไม่ถึง ๖ ครั้ง  ภิกษุสำคัญว่าไม่ถึง   ยังจีวร</p><p>นั้นให้สำเร็จ  ไม่ต้องอาบัติ.                                      </p><p>                                  <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๗๓]  ภิกษุทวง ๓ ครั้ง     ยืน ๖ ครั้ง    ภิกษุทวงไม่ถึง  ๓ ครั้ง</p><p>ยืนไม่ถึง ๖ ครั้ง ๑  ภิกษุไม่ได้ทวง  ไวยาจักรถวายเอง  ๑  เจ้าของทวง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 854</p><p>เอามาถวาย  ๑  ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑    ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                               <em>จีวรวรรค  สิกขาบทที่  ๑๐  จบ</em></p><p><em>                             นิสสัคคีย์ปาจิตตีย์ วรรคที่  ๑  จบ</em></p><p>                                      <strong>หัวข้อประจำเรื่อง</strong></p><p>             ๑.   ทสาหปรมสิกขาบท   ว่าด้วยการทรงอติเรกจีวรไว้ได้  ๑๐ วัน</p><p>เป็นอย่างยิ่ง</p><p>             ๒.   เอกรัตติสิกขาบท   ว่าด้วยการอยู่ปราศจากไตรจีวรแม้ราตรี</p><p>หนึ่ง</p><p>             ๓.  มาสปรมสิกขาบท      ว่าด้วยการเก็บจีวรไว้ได้เดือนหนึ่งเป็น</p><p>อย่างยิ่ง</p><p>             ๔. ปุราณจีวรโธวาปนสิกขาบท   ว่าด้วยการให้ภิกษุณีซักจีวรเก่า</p><p>             ๕.  จีวรปฏิคคหณสิกขาบท  ว่าด้วยการรับจีวรจากมือภิกษุณี</p><p>             ๖.  อัญญาตกวิญญัตติสิกขาบท     ว่าด้วยการขอจีวรต่อเจ้าเรือน</p><p>ผู้มิใช่ญาติ             </p><p>             ๗.  ตทุตตริสิกขาบท  ว่าด้วยการขอจีวรเกินกำหนด</p><p>             ๘.  อุททิสสิกขาบท  ว่าด้วยมูลค่าจีวรของเจ้าทรัพย์รายเดียว</p><p>             ๙.  อุภินนอุททิสสิกขาบท  ว่าด้วยมูลค่าจีวรของเจ้าทรัพย์สองราย </p><p>           ๑๐. ทูตสิกขาบท  ว่าด้วยมูลค่าจีวรที่เจ้าทรัพย์ส่งมาถวาย.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 855</p><p>                            <strong>จีวรวรรคที่  ๑  สิกขาบทที่  ๑๐</strong></p><p>                                 <strong>พรรณนาราชสิกขาบท</strong></p><p>        ราชสิกขาบทว่า  เตน  สมเยน  เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในราชสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>                        <strong>[แก้อรรถมูลเหตุปฐมบัญญัติ]</strong></p><p>        สองบทว่า  <strong>อุปาสก  สญฺาเปตฺวา</strong>  ได้แก่  ให้อุบาสกเข้าใจแล้ว.</p><p>อธิบายว่า    กล่าวแล้วอย่างนี้ว่า    ท่านจงซื้อจีวรด้วยมูลค่านี้แล้ว    ถวาย</p><p>พระเถระ.</p><p>        บทว่า  <strong>ปญฺาสพนฺโธ</strong>   มีคำอธิบายว่า   ถูกปรับ ๕๐ กหาปณะ.</p><p>ปาฐะว่า   <strong>ปญฺาสมฺพนฺโธ</strong>   ก็มี.</p><p>        หลายบทว่า  <strong>อชฺชุณฺโห  ภนฺเต  อาคเมหิ</strong>  มีความว่า ท่านขอรับ !  </p><p>วันนี้  โปรดหยุด คือ ยับยั้ง ให้กระผมสักวันหนึ่ง.</p><p>        บทว่า  <strong>ปรามสิ</strong>  แปลว่า  ได้ยืดไว้.</p><p>        บทว่า  <strong>ชิโนสิ</strong>   มีความว่า   ท่านถูกพวกเราชนะ   คือ   ชนะท่าน</p><p>๕๐ กหาปณะ  อธิบายว่า  ท่านจะต้องเสียให้  ๕๐ กหาปณะ.</p><p>         บทว่า   <strong>ราชโภคโค</strong>    มีวิเคราะห์ว่า   ชื่อว่าราชอำมาตย์   เพราะมี</p><p>เบี้ยเลี้ยงจะพึงบริโภค หรือพึงใช้สอย  จากพระราชา. ปาฐะว่า   <strong>ราชโภโค</strong></p><p>ก็มี.  ความว่า  ผู้มีโภคะ  (ความเป็นใหญ่)  จากพระราชา.</p><p>         บทว่า    <strong>ปหิเณยฺย</strong>    แปลว่า    พึงส่งไป.    แต่เพราะมีอรรถตื้น</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงมิได้ตรัสบทภาชนะแห่งบทว่า    <strong>ปหิเณยฺย</strong>  นั้นไว้.</p><p>ก็บทว่า  <strong>ปหิเณยฺย</strong>  นี้    พระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ตรัสบทภาชนะไว้ฉันใด, </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 856</p><p>แม้บทว่า  <strong>จีวร   อิตฺถนฺนาม  ภิกฺขุ</strong>  เป็นต้น   ก็ฉันนั้น  บัณฑิตพึงทราบว่า</p><p>ไม่ได้ตรัสบทภาชนะไว้  เพราะมีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>         บทว่า  <strong>อาภฏ</strong>  แปลว่า  นำมาแล้ว .</p><p>         สองบทว่า    <strong>กาเลน     กปฺปิย</strong>    คือ  โดยกาลอันถึงความสมควร.</p><p>ความว่า  พวกเราจะรับจีวรที่ควรในเวลาพวกเรามีความต้องการ.</p><p>         บทว่า   <strong>เวยฺยาวจฺจกโร</strong>  ได้แก่   ผู้ทำกิจ,    ความว่า    กัปปิยการก</p><p>(ผู้ทำของให้สมควร).</p><p>           ข้อว่า  <strong>สญฺตฺโต  โส   มยา</strong>    มีความว่า    คนที่ท่านแสดงเป็น</p><p>ไวยาจักรนั้น     ข้าพเจ้าสั่งให้เข้าใจแล้ว   คือ   สั่งโดยประการที่เมื่อท่านมี</p><p>ความต้องการด้วยจีวรเขาจะถวายจีวรแก่ท่าน.</p><p>          คำว่า   <strong>อตฺโถ  เม  อาวุโส   จีวเรน</strong>   นี้     เป็นคำแสดงลักษณะแห่ง</p><p>การทวง  (ด้วยวาจา). จริงอยู่    คำสำนวนนี้   ควรกล่าว,   อีกอย่างหนึ่ง</p><p>อรรถแห่งคำว่า   อาวุโส !  รูปมีความต้องการด้วยจีวรนั้น      ควรกล่าวด้วย </p><p>ภาษาหนึ่ง.   ลักษณะนี้    ชื่อว่าลักษณะแห่งการทวง.   ส่วนคำว่า    จงให้</p><p>จีวรแก่รูป     เป็นต้น     ตรัสไว้เพื่อแสดงอาการที่ไม่ควรกล่าว.    จริงอยู่</p><p>คำเหล่านี้  หรือเนื้อความของคำเหล่านี้ไม่ควรกล่าวด้วยภาษาใดภาษาหนึ่ง.</p><p>           ข้อว่า  <strong>ทุติยปิ  วตฺตพฺโพ  ตติยปิ  วตฺตพฺโพ</strong>  มีความว่า ไวยาวัจกร</p><p>นั้น    อันภิกษุพึงกล่าวคำนี้แลถึง  ๓  ครั้งว่า    อาวุโส !     รูปมีความต้อง</p><p>การจีวร.</p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้า  ครั้นทรงแสดงกำหนดการทวง  ที่ยกขึ้นแสดง</p><p>ในคำว่า    พึงทวงพึงเตือนสองสามครั้ง    อย่างนี้แล้ว    บัดนี้เมื่อจะทรง</p><p>แสดงใจความโดยสังเขปแห่งบทเหล่านี้ว่า  <strong>ทฺวิตฺติกฺขตฺตุ  โจทยมาโน </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 857</p><p><strong>สารยมาโน  ต  จีวร  อภินิปฺผาเทยฺย  อิจฺเจต  กุสล</strong>  จึงตรัสว่า  ถ้าภิกษุ</p><p>สั่งไวยาวัจกรนั้นให้จัดสำเร็จ    การให้จัดสำเร็จได้อย่างนี้นั้น    เป็นการดี.</p><p>เมื่อทวงถึง ๓ ครั้ง   อย่างนั้น  ถ้าจัดจีวรนั้นให้สำเร็จได้  คือ  ย่อมอาจเพื่อ</p><p>ให้สำเร็จ   ด้วยอำนาจ  (ทำ)  ให้ตนได้มา.   การจัดการให้สำเร็จได้อย่างนี้</p><p>นั่นเป็นการดี  คือ ให้สำเร็จประโยชน์  ดี  งาม.</p><p>       คำว่า  <strong>จตุกฺขตฺตุ  ปญฺจกขตตุ  ฉกฺขตฺตุปรม  ตุณฺหีภูเตน  อุทฺทิสฺส </strong></p><p><strong>าตพฺพ</strong>   นี้   เป็นการแสดงลักษณะแห่งการยืน.   ก็คำว่า  <strong>ฉกฺขตฺตุปรม</strong>  นี้</p><p>บอกภาวนปุงสกลิงค์.  จริงอยู่   ภิกษุนี้    พึงยืนนิ่งเฉพาะจีวร ๖ ครั้งเป็น</p><p>อย่างมาก.     ไม่พึงกระทำกิจอะไร ๆ อื่น.     นี้เป็นลักษณะแห่งการยืน.</p><p>เพื่อจะทรงแสดงความเป็นผู้นิ่ง  (ที่ตรัส)  ไว้ในบทว่า   <strong>ตุณฺหีภูเตน</strong>  นั้น</p><p>ซึ่งเป็นสาธารณะแก่การยืนทุก ๆ ครั้งก่อน พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า</p><p><strong>ตตฺถ  คนฺตฺวา ตุณฺหีภูเตน</strong>  เป็นต้น  ในบทภาชนะ.</p><p>                                 <strong>[อธิบายการทวงการยืน]</strong></p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น    สองบทว่า  <strong>น  อาสเน  นิสีทิตพฺพ</strong>  มีความว่า</p><p>ภิกษุแม้อันไวยาจักรกล่าวว่า   โปรดนั่งที่นี้เถิด   ขอรับ !   ก็ไม่ควรนั่ง.</p><p>         สองบทว่า   <strong>น   อามิส   ปฏิคฺคเหตพฺพ</strong>    ความว่า    แม้อันเขา</p><p>อ้อนวอนอยู่ว่า    โปรดรับอามิสต่างโดยยาคูและของเคี้ยวเป็นต้น   สักเล็ก</p><p>น้อย   ขอรับ !  ก็ไม่ควรรับ.</p><p>         สองบทว่า  <strong>น  ธมฺโม  ภาสิตพฺโพ</strong>  มีความว่า  แม้ถูกเขาอ้อนวอน</p><p>อยู่ว่า   โปรดกล่าวมงคล    หรืออนุโมทนาเถิด    ก็ไม่ควรกล่าวอะไรเลย</p><p>เมื่อถูกเขาถามอย่างเดียวว่า      ท่านมาเพราะเหตุอะไร ?     พึงบอบเขาว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 858</p><p>จงรู้เอาเองเถิด   ผู้มีอายุ !   จริงอยู่   คำว่า   <strong>ปุจฺฉิยมาโน</strong>   นี้   เป็นปฐมา-</p><p>วิภัตติลงในอรรถแห่งตติยาวิภัตติ. อีกอย่างหนึ่ง ผู้ศึกษาพึงเห็นใจความใน</p><p>บทว่า   <strong>ปุจฉิยมาโน</strong>  นี้    แม้อย่างนี้ว่า   ถูกเขาตั้งปัญหาถาม.   จริงอยู่</p><p>บุคคลใด  ย่อมตั้งปัญหาถาม,  ภิกษุควรตอบบุคคลนั้นเท่านี้แล.</p><p>         สองบทว่า  <strong>าน  ภญฺชติ</strong>  คือ  ย่อมหักซึ่งเหตุแห่งการมา.</p><p>          บัดนี้    พระผู้มีพระภาคเจ้า  เมื่อทรงแสดงการเพิ่ม   และการลดใน</p><p>การทวง ๓ ครั้ง   และการยืน ๖ ครั้ง   ที่พระองค์ตรัสไว้แล้ว   จึงตรัสคำ</p><p>เป็นต้นว่า   <strong>จตุกฺขตฺตุ  โจเทตฺวา</strong>  เป็นต้น.  อนึ่ง  ในพระบาลีนี้ตรัสให้ลด</p><p>การยืน ๒ ครั้ง  โดยเพิ่มการทวงครั้งหนึ่ง;   เพราะฉะนั้น จึงเป็นอันทรง</p><p>แสดงลักษณะว่า   การทวงหนึ่งครั้งเท่ากับการยืนสองครั้ง.  มีคำอธิบายว่า</p><p>โดยลักษณะดังกล่าวมานี้    ภิกษุทวง ๓ ครั้ง    พึงยืนได้  ๖ ครั้ง,    ทวง</p><p>๒ ครั้ง  พึงยืนได้ ๘ ครั้ง,    ทวงครั้งเดียว   พึงยืนได้ ๑๐  ครั้ง,  เหมือน</p><p>อย่างที่ท่านกล่าวไว้ว่า  ทวง ๖ ครั้งแล้ว   ไม่พึงยืน   ฉันใด  ยืน ๑๒ ครั้ง</p><p>แล้ว   ก็ไม่พึงทวง   ฉันนั้น  ดังนี้ก็มีเหมือนกัน.</p><p>         เพราะฉะนั้น   บัณฑิต   พึงทราบวินิจฉัยในการทวง   และการยืน</p><p>ทั้งสองนั่นอย่างนี้ว่า  ถ้าภิกษุทวงอย่างเดียว  ไม่ยืน  ย่อมได้การทวง ๖ ครั้ง.</p><p>ถ้ายืนอย่างเดียว  ไม่ทวง   ย่อมได้การยืน ๑๒ ครั้ง.   ถ้าทวงบ้าง   ยืนบ้าง</p><p>พึงลดการยืน ๒ ครั้ง  ต่อการทวงครั้ง ๑,  บรรดาการทวงและการยืนนั้น</p><p>ภิกษุใด    ไปทวงบ่อย ๆ วันเดียวเท่านั้นถึง ๖ ครั้ง,    หรือว่าไปเพียงครั้ง</p><p>เดียว  แต่พูด ๖ ครั้งว่า   ผู้มีอายุ    รูปต้องการจีวร,   อนึ่ง  ไปยืนบ่อย  ๆ</p><p>วันเดียวเท่านั้นถึง  ๑๒ ครั้ง,    หรือว่าไปเพียงครั้งเดียว    แต่ยืนในที่นั้น ๆ</p><p>๑๒ ครั้ง,   ภิกษุแม้นั้นย่อมหักการทวงทั้งหมด  และการยืนทั้งหมด   ก็จะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 859</p><p>ป่วยกล่าวไปไย   ในเรื่องหักการทวงและการยืน   ของภิกษุผู้กระทำอย่างนี้ </p><p>ในต่างวันกันเล่า ?</p><p>         ข้อว่า  <strong>ยตสฺส   จีวรเจตาปน  อาภฏ</strong>   มีความว่า   ทรัพย์สำหรับ</p><p>จ่ายจีวร  ที่เขานำมาเพื่อภิกษุนั้น  จากพระราชา  หรือจากราชอำมาตย์ใด.</p><p>ปาฐะว่า   <strong>ยตฺราสฺส</strong>   ก็มี   เนื้อความอย่างนี้เหมือนกัน.   อาจารย์บางพวก</p><p>สวดว่า  <strong>ยตฺถสฺส</strong>  ก็มี   และกล่าวอรรถว่า   ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรอันเขา</p><p>ส่งมาเพื่อภิกษุนั้นในที่โด.  แต่ว่า  พยัญชนะไม่สมกัน. </p><p>         บทว่า  <strong>ตตฺถ</strong>  มีความว่า ในสำนักแห่งพระราชา หรือว่าราชอำมาตย์</p><p>นั้น.    จริงอยู่  คำว่า  <strong>ตตฺถ</strong>   นี้    เป็นสัตตมีวิภัตติ  ลงในอรรถว่าใกล้.</p><p>         ข้อว่า   <strong>น  ต  ตสฺส  ภิกฺขุโน  กิญฺจ อตฺถ  อนุโภติ</strong>  มีความว่า</p><p>ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรนั้น    ไม่ให้สำเร็จกรรมน้อยหนึ่ง  คือ  แม้มีประมาณ</p><p>เล็กน้อย  แก่ภิกษุนั้น.</p><p>         ข้อว่า  <strong>ยุญฺชนฺตายสฺมนฺโต  สก</strong>  มีความว่า   ท่านทั้งหลายจงทวง</p><p>เอาทรัพย์ของตน  คือ  จงตามเอาทรัพย์นั่นคืนไปเสีย.</p><p>         ข้อว่า  <strong>มา  โว   สก  วินสฺส</strong>   มีความว่า   ทรัพย์ส่วนตัวของท่าน</p><p>จงอย่าสูญหายไปเลย,    อนึ่ง   ภิกษุใด   ย่อมไม่ไปเอง    ทั้งไม่ส่งทูตไป </p><p>ภิกษุนั้น  ย่อมต้องทุกกฏ  เพราะละเลยวัตร.                           </p><p>                      <strong>[ว่าด้วยกัปปิยการกและไวยาวัจกร]</strong></p><p>         ถามว่า  ก็ในกัปปิยการกทั้งปวง  จะพึงปฏิบัติอย่างนี้หรือ ?</p><p>         แก้ว่า   ไม่ต้องปฏิบัติ  (อย่างนี้เสมอไป). </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 860</p><p>         แท้จริง   ชื่อว่า   กัปปิยการกนี้    โดยสังเขปมี ๒ อย่าง   คือ  ผู้ที่ถูก</p><p>แสดง ๑   ผู้ที่มิได้ถูกแสดง ๑,   ใน ๒ พวกนั้น      กัปปิยการกผู้ที่ถูกแสดง</p><p>มี  ๒ คือ  ผู้ที่ภิกษุแสดงอย่างหนึ่ง  ผู้ที่ทูตแสดงอย่างหนึ่ง. แม้กัปปิยการกที่</p><p>ไม่ถูกแสดงก็มี ๒ อย่าง      คือ    กัปปิยการกผู้ออกปากเป็นเองต่อหน้า  ๑</p><p>กัปปิการกลับหลัง ๑.      บรรดากัปปิยการก     ที่ภิกษุแสดงเป็นต้นนั้น</p><p>กัปปิยการกที่ภิกษุแสดง     มี  ๔ อย่าง     ด้วยอำนาจต่อหน้าและลับหลัง.</p><p>กัปปิยการกที่ทูตแสดงก็เช่นเดียวกันแล.</p><p>        อย่างไร ?   คือบุคคลบางคนในโลกนี้   ย่อมส่งอกัปปิยวัตถุไปด้วย</p><p>ทูต เพื่อประโยชน์แก่จีวรสำหรับภิกษุ.  ทูตเข้าไปหาภิกษุรูปนั้น    กล่าวว่า</p><p>ท่านขอรับ !   ท่านผู้มีชื่ออย่างนี้  ส่งอกัปปิยวัตถุนี้มาเพื่อประโยชน์แก่จีวร</p><p>สำหรับท่าน,  ขอท่านจงรับอกัปปิยวัตถุนั้น.   ภิกษุห้ามว่า  อกัปปิยวัตถุนี้</p><p>ไม่สมควร.   ทูตถามว่า  ท่านขอรับ !  ก็ไวยาวัจกรของท่านมีอยู่หรือ ?  และ</p><p>ไวยาวัจกรทั้งหลายที่พวกอุบาสก    ผู้ต้องการบุญสั่งไว้ว่า   พวกท่านจงทำ</p><p>การรับใช้แก่ภิกษุทั้งหลาย         หรือไวยาวัจกรบางพวกเป็นเพื่อนเคยเห็น</p><p>เคยคบกันมา  ของภิกษุทั้งหลายมีอยู่.   บรรดาไวยาวัจกรเหล่านั้น    คนใด</p><p>คนหนึ่ง  นั่งอยู่ในสำนักของภิกษุ   ในขณะนั้น.   ภิกษุแสดงเขาว่า   ผู้นี้ </p><p>เป็นไวยาวัจกรของภิกษุทั้งหลาย  ดังนี้.  ทูตมอบอกัปปิยวัตถุไว้ในมือของ</p><p>ไวยาวัจกรนั้น   สั่งว่า  ท่านจงซื้อจีวรถวายพระเถระ   ดังนี้   แล้วไป.   นี้</p><p>ชื่อว่าไวยาวัจกรที่ภิกษุแสดงต่อหน้า.</p><p>         ถ้าไวยาวัจกร    มิได้นั่งอยู่ในสำนักของภิกษุ,     อนึ่งแล   ภิกษุย่อม</p><p>แสดงขึ้นว่า  คนชื่อนี้  ในบ้านชื่อโน้น    เป็นไวยาวัจกรของภิกษุทั้งหลาย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 861</p><p>ทูตนั้นไปมอบอกัปปิยวัตถุไว้ในมือของไวยาวัจกรนั้นสั่งว่า    ท่านพึงซื้อ</p><p>จีวรถวายพระเถระ     มาบอกแก่ภิกษุแล้วจึงไป.      ไวยาวัจกรนี้      ชื่อว่า</p><p>ผู้อันภิกษุแสดงไม่พร้อมหน้า   อย่างหนึ่ง.  </p><p>         ก็แล  ทูตนั้นมิได้มาบอกด้วยตนเองเลย  แต่กลับวานผู้อื่นไปบอกว่า</p><p>ท่านขอรับ !    ทรัพย์สำหรับจ่ายค่าจีวร  ผมได้มอบไว้ในมือผู้นั้น, ขอท่าน</p><p>พึงรับเอาจีวรเถิด.      ไวยาวัจกรนี้       ชื่อว่าผู้อันภิกษุแสดงไม่พร้อมหน้า</p><p>อย่างที่สอง.</p><p>         ทูตนั้น   มิได้วานคนอื่นไปเลย,    แต่ไปบอกภิกษุเสียเองแลว่า   ผม</p><p>จักมอบทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไว้ในมือแห่งผู้นั้น,  ขอท่านพึงรับเอาจีวรเถิด.</p><p>ผู้นี้ชื่อว่า  ไวยาวัจกรที่ภิกษุแสดงไม่พร้อมหน้า  อย่างที่สาม.  ด้วยประการ</p><p>ดังกล่าวมานี้     ไวยาวัจกร ๔ จำพวกเหล่านี้     คือ  ผู้ที่ภิกษุแสดงต่อหน้า</p><p>จำพวกหนึ่ง    ผู้ที่ภิกษุแสดงไม่พร้อมหน้า ๓ จำพวก   ชื่อว่าไวยาวัจกรที่</p><p>ภิกษุแสดง.     ในไวยาวัจกร  ๔ จำพวกนี้      ภิกษุพึงปฏิบัติ     โดยนัยที่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า    ตรัสไว้ในราชสิกขาบทนี้แล.</p><p>         ภิกษุอีกรูปหนึ่งถูกทูตถามแล้ว  โดยนัยก่อนนั่นแล  เพราะไวยาวัจกร</p><p>ไม่มี   หรือเพราะไม่อยากจะจัดการ   จึงกล่าวว่า  พวกเรา  ไม่มีกัปปิยการก</p><p>และในขณะนั้นมีคนบางคนผ่านมา,    ทูตจึงมอบอกัปปิยวัตถุไว้ในมือของ</p><p>เขา    แล้วกล่าวว่า      ท่านพึงรับเอาจีวรจากมือของผู้นี้เถิด    แล้วไปเสีย,</p><p>ไวยาวัจกรนี้   ชื่อว่าผู้อันทูตแสดงต่อหน้า.</p><p>        ยังมีทูตอื่นอีกเข้าไปยังบ้านแล้ว   มอบอกัปปิยวัตถุไว้ในมือของผู้ใด</p><p>ผู้หนึ่ง  ที่ชอบพอกับตน   แล้วมาบอก   หรือวานผู้อื่นไปบอกโดยนัยก่อน</p><p>นั่นแล   หรือกล่าวว่า    ผมจักให้ทรัพย์สำหรับจ่ายจีวรไว้ในมือของคนชื่อ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 862</p><p>โน้น,   ท่านพึงรับเอาจีวรเถิด  ดังนี้   แล้วไปเสีย.  ไวยาวัจกรที่  ๓ นี้ชื่อว่า</p><p>ผู้ที่ทูตแสดงไม่พร้อมหน้า  ด้วยประการดังกล่าวมานี้   ไวยาจักร  ๔  จำพวก</p><p>เหล่านี้   คือไวยาวัจกรที่ทูตแสดงต่อหน้าจำพวกหนึ่ง  ไวยาวัจกรที่ทูตแสดง</p><p>ไม่พร้อมหน้า ๓ จำพวก     ชื่อว่าไวยาวัจกรที่ทูตแสดง.   ในไวยาจักร  ๔</p><p>จำพวกเหล่านี้    ภิกษุพึงปฏิบัติ   โดยนัยดังที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ใน</p><p>เมณฑกสิกขาบทนั่นแล.</p><p>        สมจริงดังคำที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า    ภิกษุทั้งหลาย    มีอยู่</p><p>พวกมนุษย์ที่มีศรัทธาเลื่อมใส,  มนุษย์เหล่านั้น   ย่อมมอบหมายเงิน  และ</p><p>ทองไว้ในมือแห่งกัปปิยการกทั้งหลายสั่งว่า      พวกท่านจงจัดของที่ควร</p><p>ถวายแก่พระผู้เป็นเจ้า    ด้วยเงินและทองนี้   ภิกษุทั้งหลาย  !     เราอนุญาต </p><p>ให้ยินดี   สิ่งของซึ่งเป็นกัปปิยะจากเงินและทองนั้น,   ภิกษุทั้งหลาย !    แต่</p><p>เราหากล่าวไม่เลยว่า   ภิกษุพึงยินดี   พึงแสวงหาทองและเงิน    โดยปริยาย </p><p>ไร ๆ.</p><p>        ในอธิการแห่งไวยาวัจกร  ๔  จำพวกที่ทูตแสดงนี้    ไม่มีกำหนดการ</p><p>ทวง.  การที่ภิกษุผู้ไม่ยินดีมูลค่า  ยินดีแต่กัปปิยภัณฑ์โดยการทวงหรือการ</p><p>ยืน  แม้ตั้งพันครั้ง  ก็ควร.   ถ้าไวยาวัจกรนั้นไม่ให้,  แม้จะพึงตั้งกัปปิย-</p><p>การกอื่น  ให้นำมาก็ได้.    ถ้ากัปปิยการกอื่นปรารถนาจะนำมา,   ภิกษุพึง</p><p>บอกแม้แก่เจ้าของเดิม.   ถ้าไม่ปรารถนา,   ก็ไม่ต้องบอก.</p><p>         ภิกษุอีกรูปหนึ่ง  ถูกทูตถามโดยนัยก่อนเหมือนกัน  กล่าวว่า  พวก</p><p>เราไม่มีกัปปิยการก.    คนอื่นจากทูตนั้น    ยืนอยู่ใกล้ ๆ  ได้ยินจึงกล่าวว่า</p><p>ผู้เจริญ  !  โปรดนำมาเถิด,   ผมจักจ่ายจีวรถวายพระคุณเจ้า  ดังนี้.  ทูตกล่าว</p><p>ว่า  เชิญเถิด  ท่านผู้เจริญ  !    ท่านพึงถวาย    แล้วมอบไว้ในมือของผู้นั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 863</p><p>ไม่บอกแก่ภิกษุเลย   ไปเสีย.  นี้ชื่อว่ากัปปิยการกผู้ออกปากเป็นเองต่อหน้า. </p><p>          ทูตอีกคนหนึ่งมอบอกัปปิยวัตถุไว้ในมืออุปัฏฐากของภิกษุ  หรือคน</p><p>อื่นสั่งว่า ท่านพึงถวายจีวรแก่พระเถระ   แล้วหลีกไปจากที่นั่นทีเดียว.   นี้ </p><p>ชื่อว่า  กัปปิยการกลับหลัง ;  ฉะนั้น    กัปปิยการกทั้งสองนี้จึงชื่อว่า  กัปปิย-</p><p>การกที่ทูตไม่ได้แสดง.  ในกัปปิยการกทั้ง  ๒  นี้  พึงปฏิบัติเหมือนในอัญญา-</p><p>ตกสิกขาบท    และอัปปวาริตสิกขาบทฉะนั้น.      ถ้ากัปปิยการกที่ทูตมิได้</p><p>แสดงทั้งหลาย    นำจีวรมาถวายเอง     ภิกษุพึงรับ,    ถ้าไม่ได้นำมาถวาย,</p><p>อย่าพึงพูดคำอะไร ๆ.                </p><p>          ก็คำว่า  <strong>ทูเตน  จีวรเจตาปน  ปหิเณยฺย</strong>  นี้  สักว่าเป็นเทศนาเท่านั้น.</p><p>ถึงในพวกกัปปิยการกแม้ผู้นำอกัปปิยวัตถุมาถวาย          เพื่อประโยชน์แก่</p><p>บิณฑบาตเป็นต้นด้วยตนเอง    ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.    ภิกษุจะรับเพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่ตนเองอย่างเดียวเท่านั้น  ไม่สมควร.</p><p>                 <strong>[วิธีปฏิบัติในเรื่องเงินและทองที่มีผู้ถวาย]</strong></p><p>             ถ้าใคร ๆ นำเอาทองและเงินมากล่าวว่า    ข้าพเจ้าถวายทองและเงิน</p><p>นี้แก่สงฆ์,  ท่านทั้งหลายจงสร้างอาราม  วิหาร  เจดีย์ หรือหอฉันเป็นต้น</p><p>อย่างใดอย่างหนึ่งก็ตาม,    จะรับทองและเงินแม้นี้ไม่ควร.    ในมหาปัจจรี</p><p>ท่านกล่าวไว้ว่า  ด้วยว่าเป็นทุกกฏแก่ภิกษุรูปใดรูปหนึ่งผู้รับเพื่อประโยชน์</p><p>แก่ผู้อื่น.   ก็ถ้าเมื่อภิกษุปฎิเสธว่า    ภิกษุทั้งหลายจะรับทองและเงินนี้    ไม่</p><p>สมควร.   เขากล่าวว่า   ทองและเงินจักอยู่ในมือของพวกช่างไม้ หรือพวก</p><p>กรรมกร,   ท่านทั้งหลายจงรับทราบการงานที่เขาทำดี   และไม่ดีอย่างเดียว</p><p> ดังนี้แล้ว  มอบไว้ในมือพวกช่างไม้  หรือพวกกรรมกรเหล่านั้นจึงหลีกไป, </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 864</p><p>จะรับก็ควร,   ถ้าแม้น    เขากล่าวว่า   ทองและเงินจักอยู่ในมือของพวกคน</p><p>ของผมเอง,       หรือว่าจักอยู่ในมือของผมเอง,       ท่านพึงส่งข่าวไปเพื่อ</p><p>ประโยชน์แก่บุคคลผู้ที่เราจะต้องให้ทองและเงินเขาอย่างเดียว,    แม้อย่างนี้ </p><p>ก็ควร. </p><p>        ก็ถ้าว่าพวกเขาไม่ระบุสงฆ์  คณะ   หรือบุคคล   กล่าวว่า   ข้าพเจ้า</p><p>ทั้งหลายถวายเงิน   และทองนี้แก่เจดีย์,  ถวายแก่วิหาร,  ถวายเพื่อนวกรรม</p><p>ดังนี้   จะปฏิเสธไม่สมควร. พึงบอกแก่พวกกัปปิยการกว่า  ชนพวกนี้กล่าว</p><p>คำนี้.   แต่เมื่อเขากล่าวว่า  ท่านทั้งหลายจงรับเก็บไว้เพื่อประโยชน์แก่เจดีย์</p><p>เป็นต้นเถิด   พึงปฏิเสธว่า   การที่พวกเรารับไว้ไม่สมควร.</p><p>         แต่ถ้าคนบางคนนำเอาเงิน    และทองมามากกล่าวว่า     ข้าพเจ้าขอ</p><p>ถวายเงินและทองนี้แก่สงฆ์,     ท่านทั้งหลายจงบริโภคปัจจัย  ๔  เถิด,    ถ้า</p><p>สงฆ์รับเงินและทองนั้น    เป็นอาบัติทั้งเพราะรับ   ทั้งเพราะบริโภค.  ถ้า</p><p>บรรดาภิกษุเหล่านั้น    ภิกษุรูปหนึ่งปฏิเสธว่า  สิ่งนี้ไม่ควร.   และอุบาสก</p><p>กล่าวว่า   ถ้าไม่ควรจักเป็นของผมเสียเอง   ดังนี้แล้วไป,   ภิกษุนั้นอันภิกษุ</p><p>บางรูปไม่พึงกล่าวคำอะไร  ๆ ว่า    เธอทำอันตรายลาภของสงฆ์,    เพราะ</p><p>ภิกษุใดโจทเธอ,   ภิกษุนั่นเองเป็นผู้มีอาบัติติดตัว.  แต่เธอรูปเดียวกระทำ</p><p>ภิกษุเป็นอันมากไม่ให้เป็นอาบัติ.     ก็ถ้าว่า     เมื่อภิกษุทั้งหลายปฏิเสธว่า</p><p>ไม่ควร  เขากล่าวว่า   จักอยู่ในมือของพวกกัปปิยการก   หรือจักอยู่ในมือ</p><p>ของพวกคนของผม  หรือในมือของผม,  ท่านทั้งหลาย    จงบริโภคปัจจัย</p><p>อย่างเดียวเท่านั้น   ดังนี้,   สมควรอยู่.</p><p>        อนึ่ง    เขาถวายเพื่อประโยชน์แก่จตุปัจจัย     พึงน้อมไปเพื่อปัจจัย </p><p>ที่ต้องการ.     เขาถวายเพื่อประโยชน์แก่จีวร    พึงน้อมไปในจีวรเท่านั้น. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 865</p><p>ถ้าว่าไม่มีความต้องการจีวรนั้น,   สงฆ์ลำบากด้วยปัจจัยมีบิณฑบาตเป็นต้น</p><p>พึงอปโลกน์เพื่อความเห็นดีแห่งสงฆ์แล้วน้อมไป      แม้เพื่อประโยชน์แก่</p><p>บิณฑบาตเป็นต้น.      แม้ในอกัปปิยวัตถุที่เขาถวาย      เพื่อประโยชน์แก่</p><p>บิณฑบาตและคิลานปัจจัย   ก็นัยนี้. </p><p>        อนึ่ง   อกัปปิยวัตถุที่เขาถวายเพื่อประโยชน์แก่เสนาสนะ    พึงน้อม</p><p>ไปในเสนาสนะเท่านั้น   เพราะเสนาสนะเป็นครุภัณฑ์.  ก็ถ้าว่า    เมื่อพวก</p><p>ภิกษุละทิ้งเสนาสนะไป   เสนาสนะจะเสียหาย,   ในกาลเช่นนี้พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าทรงอนุญาตให้ภิกษุทั้งหลาย        แม้จำหน่ายเสนาสนะแล้วบริโภค</p><p>(ปัจจัย)  ได้.</p><p>         เพราะฉะนั้น  เพื่อรักษาเสนาสนะไว้    ภิกษุอย่ากระทำให้ขาดมูลค่า</p><p>พึงบริโภคพอยังอัตภาพให้เป็นไป.  และมิใช่แต่เงินทองอย่างเดียวเท่านั้น,</p><p>แม้อกัปปิยวัตถุอื่นมีนาและสวนเป็นต้น   อันภิกษุไม่ควรรับ.</p><p>               <strong>[วิธีปฏิบัติในบึงและสระน้ำเป็นต้นที่มีผู้ถวาย]</strong></p><p>         ถ้าใคร ๆ กล่าวว่า   บึงใหญ่ให้สำเร็จข้าวกล้า  ๓  ครั้ง   ของข้าพเจ้า</p><p>มีอยู่,   ข้าพเจ้าขอถวายบึงใหญ่นั้นแก่สงฆ์,    ถ้าสงฆ์รับบึงใหญ่นั้น    เป็น</p><p>อาบัติทั้งในการรับ       ทั้งในการบริโภคเหมือนกัน.     แต่ภิกษุใดปฏิเสธ  </p><p>บึงใหญ่นั้น,      ภิกษุนั้นอันภิกษุบางรูปไม่ควรว่ากล่าวอะไร ๆ โดยนัยก่อน</p><p>เหมือนกัน.    เพราะว่าภิกษุใดโจทเธอ,   ภิกษุนั่นเองมีอาบัติติดตัว.   แต่</p><p>เธอรูปเดียวได้ทำให้ภิกษุมากรูปไม่ต้องอาบัติ.</p><p>         อนึ่ง  ผู้ใดแม้กล่าวว่า  ข้าพเจ้าถวายบึงใหญ่เช่นนั้นเหมือนกัน  ถูก</p><p>พวกภิกษุปฏิเสธว่า  ไม่ควร,  ถ้ายังกล่าวว่า  บึงโน้นและบึงโน้นของสงฆ์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 866</p><p>มีอยู่,  บึงนั้นย่อมควรได้    อย่างไร  ?   พึงบอกเขาว่า   เขาจักทำให้เป็น</p><p>กัปปิยะแล้วถวายกระมัง ?  เขาถามว่า   ถวายอย่างไร   จึงจะเป็นกัปปิยะ ?</p><p>พึงกล่าวว่า    เขากล่าวถวายว่า    ท่านทั้งหลาย    จงบริโภคปัจจัย  ๔   เถิด</p><p>ดังนี้.  ถ้าเขากล่าวว่า  ดีละขอรับ !  ขอท่านทั้งหลายจงบริโภคปัจจัย  ๔ เถิด</p><p>ดังนี้,   ควรอยู่. </p><p>        ถ้าแม้น   เขากล่าวว่า    ขอท่านทั้งหลายจงรับบังเถิด  ถูกพวกภิกษุ</p><p>ทั้งหลายห้ามว่า ไม่ควร  แล้วถามว่า กัปปิยการกมีอยู่หรือ  ?  เมื่อภิกษุตอบว่า</p><p>ไม่มี  จึงกล่าวว่า   คนชื่อโน้นจักจัดการบึงนี้,    หรือว่า   จักอยู่ในความ</p><p>ดูแลของคนโน้น  หรือในความดูแลของข้าพเจ้า,  ขอสงฆ์จงบริโภคกัปปิย-</p><p>ภัณฑ์เถิด  ดังนี้,   จะรับควรอยู่.   ถ้าแม้นว่า   ทายกนั้นถูกภิกษุปฏิเสธว่า</p><p>ไม่ควร     แล้วกล่าวว่า    คนทั้งหลายจักบริโภคน้ำ     จักซักล้างสิ่งของ,</p><p>พวกเนื้อและนกจักดมกิน,  แม้การกล่าวอย่างนี้   ก็สมควร.</p><p>         ถ้าแม้นว่า ทายกถูกภิกษุปฏิเสธว่า ไม่ควร  แล้วยังกล่าวว่า  ขอท่าน</p><p>ทั้งหลายจงรับโดยมุ่งถึงของสมควรเป็นใหญ่เถิด,   ภิกษุจะกล่าวว่า    ดีละ</p><p>อุบาสก !    สงฆ์จักดื่มน้ำ    จักซักล้างสิ่งของ    พวกเนื้อและนกจักดื่มกิน</p><p>ดังนี้   แล้วบริโภค ควรอยู่.  แม้หากว่า  เมื่อทายกกล่าวว่า  ข้าพเจ้าถวายบึง</p><p>หรือสระโบกขรณีแก่สงฆ์   ภิกษุจะกล่าวคำเป็นต้นว่า    ดีละ    อุบาสก ! </p><p>สงฆ์จักดื่มน้ำ  แล้วบริโภคใช้สอย  สมควรเหมือนกัน.</p><p>         ก็ถ้า  พวกภิกษุขอหัตถกรรม  และขุดกัปปิยปฐพีด้วยมือของตนเอง</p><p>ให้สร้างสระน้ำเพื่อต้องการใช้น้ำ,      ถ้าพวกชาวบ้านอาศัยสระนั้นทำข้าว</p><p>กล้าให้สำเร็จแล้วถวายกัปปิยภัณฑ์ในวิหาร  ควรอยู่.  ถ้าแม้นว่า  พวกชาว</p><p>บ้านนั่นแหละ    ขุดพื้นที่ของสงฆ์เพื่อต้องการอุปการะแก่สงฆ์   แล้วถวาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 867</p><p>กัปปิยภัณฑ์จากกล้าที่อาศัยสระน้ำนั้นสำเร็จแล้ว,     กัปปิยภัณฑ์แม้นี้   ก็</p><p>สมควร.   ก็เมื่อเขากล่าวว่า   ท่านทั้งหลาย   จงตั้งกัปปิยการกให้พวกผม</p><p>คนหนึ่ง  แม้ภิกษุจะตั้งก็ได้. </p><p>        อนึ่ง  ถ้าพวกชาวบ้านนั้น    ถูกราชพลีรบกวนพากันหนีไป,   ชาว</p><p>บ้านอื่นจักทำอยู่,     และไม่ถวายอะไร ๆ แก่ภิกษุทั้งหลาย,     พวกภิกษุ</p><p>หวงห้ามน้ำก็ได้.   ก็แลการหวงน้ำนั้น  ย่อมได้ในฤดูทำนาเท่านั้น  ไม่ใช่</p><p>ในฤดูข้าวกล้า  (สำเร็จแล้ว).   ถ้าพวกชาวบ้านกล่าวว่า   ท่านขอรับ !    แม้</p><p>เมื่อก่อนพวกชาวบ้านได้อาศัยน้ำนี้ทำข้าวกล้ามิใช่หรือ ?   เมื่อนั้นพึงบอก</p><p>พวกเขาว่า    พวกนั้นเขาได้กระทำอุปการะอย่างนี้      และอย่างนี้แก่สงฆ์,</p><p>และได้ถวายแม้กัปปิยภัณฑ์    อย่างนั้น.   ถ้าว่า   พวกเขากล่าวว่า    แม้พวก</p><p> ข้าพเจ้า   ก็จักถวาย   ดังนี้,.  อย่างนี้ก็ควร.</p><p>        ก็ถ้าว่า  ภิกษุบางรูปไม่เข้าใจ  รับสระหรือให้สร้างสระโดยอกัปปิย-</p><p>โวหาร,    สระนั้นพวกภิกษุไม่ควรบริโภคใช้สอย.   แม้กัปปิยภัณฑ์ที่อาศัย</p><p>สระนั้นได้มา    ก็เป็นอกัปปิยะเหมือนกัน.    ถ้าเจ้าของ  (สระ)  บุตรและ</p><p>ธิดาของเขา   หรือใคร ๆ อื่นผู้เกิดในสกุลวงศ์ของเขา   ทราบว่า    ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายสละแล้ว    จึงถวายด้วยกัปปิยโวหารใหม่,  สระนั้น   ควร.   เมื่อ</p><p>สกุลวงศ์ของเขาขาดสูญ     ผู้ใดเป็นเจ้าของชนบทนั้น,    ผู้นั้นริบเอาแล้ว</p><p>ถวายคืน   เหมือนราชมเหสีนามว่า    อนุฬา   ทรงริบเอาฝายน้ำที่ภิกษุใน</p><p>จิตตลดาบรรพตชักมาแล้ว   ถวายคืนฉะนั้น,  แม้อย่างนี้ก็ควร.</p><p>         จะทำการโกยดินขึ้น  และกั้นคันสระใหม่  ในสระที่รับไว้ด้วยอำนาจ</p><p>แห่งน้ำ   แม้เป็นกัปปิยโวหาร    ย่อมควรแก่ภิกษุผู้มีจิตบริสุทธิ์.   แต่การ</p><p>ที่ภิกษุเห็นพวกชาวบ้านอาศัยสระนั้น  กระทำข้าวกล้าอยู่   จะตั้งกัปปิยการก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 868</p><p>ไม่ควร. ถ้าพวกเขาถวายกัปปิยภัณฑ์เสียเอง.  ควรรับ,  ถ้าพวกเขาไม่ถวาย,</p><p>ไม่ควรทวงไม่ควรเตือน.  การที่จะตั้งกัปปิยการกในสระที่รับไว้ด้วยอำนาจ</p><p>แห่งปัจจัย    ควรอยู่.   แต่จะทำการโกยดินขึ้นและกั้นคันสระเป็นต้น   ไม่</p><p>ควร,   ถ้าพวกกัปปิยการก   กระทำเองเท่านั้น,  จึงควร.    เมื่อลัชชีภิกษุ</p><p>ผู้ฉลาดใช้พวกกัปปิยการกทำการโกยดินขึ้นเป็นต้น    สระน้ำจะเป็นกัปปิยะ</p><p>ในเพราะการรับ     แม้ก็จริง,      ถึงอย่างนั้นก็เป็นการบริโภคไม่ดี    ดุจ</p><p>บิณฑบาตที่เจือยาพิษ    และดุจโภชนะที่เจืออกัปปิยมังสะฉะนั้น    เพราะ</p><p>กัปปิยภัณฑ์ที่เจือด้วยสิ่งของอันเกิดจากประโยคของภิกษุเป็นปัจจัย    เป็น</p><p>อกัปปิยะแก่พวกภิกษุทั่วไปเหมือนกัน .</p><p>        แต่ถ้ายังมีโอกาสเพื่อน้ำ     ภิกษุจะจัดการเฉพาะน้ำเท่านั้นอย่างนี้ว่า</p><p>ท่านจงทำโดยประการที่คันของสระจะมั่นคง    จุน้ำได้มาก  คือ  จงทำให้</p><p>น้ำเอ่อขึ้นปริ่มฝั่ง  ดังนี้  ควรอยู่.</p><p>       <strong>[วิธีปฏิบัติในพืชผลที่ได้เพราะอาศัยสระน้ำของวัดเป็นต้น]</strong></p><p>         ชนทั้งหลายกำลังดับไฟที่เตาไฟ  จะกล่าวว่า   พวกท่านจงได้อุทก-</p><p>กรรมก่อนเถิด อุบาสก ดังนี้  ก็ควร.  แต่จะกล่าวว่า  ท่านจงกระทำข้าวกล้า</p><p>แล้วนำมา  ไม่ควร. ก็ถ้าว่า  ภิกษุเห็นน้ำในสระมากเกินไป  ให้ชักเหมือง</p><p>ออกจากด้านข้าง  หรือด้านหลัง  ให้ถางป่า  ให้ทำคันนาทั้งหลาย  ไม่ถือ</p><p>ส่วนปกติในคันนาเดิม  ถือเอาส่วนที่เกิน,   กะเกณฑ์เอากหาปณะว่า  ท่าน</p><p>ทั้งหลายจงให้กหาปณะประมาณเท่านี้    ในข้าวกล้านอกฤดูกาล    หรือใน</p><p>ข้าวกล้าใหม่ซึ่งไม่ได้กำหนดไว้,   เป็นอกัปปิยะแก่ภิกษุทุกรูป. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 869</p><p>        อนึ่ง ภิกษุใด  ไม่ได้กล่าวว่า    พวกท่านจงไถ   จงหว่าน   กะพื้น</p><p>ที่อย่างนี้ว่า   สำหรับฟื้นที่เท่านี้     มีส่วนชื่อประมาณเท่านี้ก็ดี    เมื่อพวก</p><p>ชาวนา  กล่าวว่า  พวกผมกระทำข้าวกล้าในส่วนฟื้นที่เท่านี้,   ท่านทั้งหลาย </p><p>จงถือเอาส่วนชื่อประมาณเท่านี้      เอาเชือก     หรือไม้เท้าวัดเพื่อกำหนด</p><p>ประมาณพื้นที่ก็ดี   ยืนรักษาอยู่ที่ลานก็ดี   ให้ขนออกจากลานไปก็ดี  ให้เก็บ</p><p>ไว้ในฉางก็ดี     ผลที่เกิดขึ้นจากพื้นที่นั้น   เป็นอกัปปิยะ   แก่ภิกษุรูปนั้น</p><p>เท่านั้น.</p><p>        ถ้าชาวนาทั้งหลายนำกหาปณะมากล่าวว่า    กหาปณะเหล่านี้พวกผม</p><p>นำมาเพื่อสงฆ์,    และภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง    กล่าวว่า   ท่านจงนำผ้ามาด้วย</p><p>กหาปณะเท่านี้,      จงจัดข้าวยาคูเป็นต้นด้วยกหาปณะประมาณเท่านี้     ด้วย</p><p>ความสำคัญว่า  สงฆ์ไม่รับกหาปณะ  สิ่งของที่พวกเขานำมา  เป็นอกัปปิยะ</p><p>แก่พวกภิกษุทั่วไป.  ถามว่า  เพราะเหตุไร   ตอบว่า    เพราะภิกษุจัดการ</p><p>กหาปณะ.</p><p>        ถ้าพวกชาวนานำข้าวเปลือกมากล่าวว่า  ข้าวเปลือกนี้  พวกผมนำมา</p><p>เพื่อสงฆ์,    และภิกษุรูปใดรูปหนึ่งกล่าวว่า    พวกท่านจงนำเอาสิ่งนี้และ</p><p>สิ่งนี้มาด้วยข้าวเปลือกประมาณเท่านี้     โดยนัยก่อนนั่นแล    สิ่งของที่พวก</p><p>เขานำมา  เป็นอกัปปิยะเฉพาะแก่ภิกษุนั้นเท่านั้น.  เพราะเหตุไร ?   เพราะ</p><p>ภิกษุจัดการข้าวเปลือก.</p><p>         ถ้าพวกเขานำเอาข้าวสาร   หรืออปรัณชาติมากล่าวว่า   พวกผมนำ</p><p>สิ่งของนี้มาเพื่อสงฆ์.  และภิกษุรูปใดรูปหนึ่งกล่าวว่า   พวกท่านจงนำเอา</p><p>สิ่งนี้  และสิ่งนี้มาด้วยข้าวสารมีประมาณเท่านี้   โดยนัยก่อนนั่นแล,  สิ่งของ</p><p>ที่พวกเขานำมา   เป็นกัปปิยะแก่ภิกษุทั้งหมด.    เพราะเหตุไร ?   เพราะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 870</p><p>ภิกษุจัดการข้าวสารเป็นต้นที่เป็นกัปปิยะ. ไม่เป็นอาบัติแม้ในเพราะซื้อขาย </p><p>เพราะบอกกัปปิยการก.</p><p>        แต่ในครั้งก่อน  ภิกษุรูปหนึ่งที่จิตตลดาบรรพต   ได้กระทำมณฑล</p><p>(รูปดวงจันทร์) ไว้  ที่พื้นดิน  ใกล้ประตูศาลา  ๔   มุข   เพื่อให้เกิดความ</p><p>เข้าใจแก่พวกคนวัดโดยรำพึงว่า      โอหนอ !   พวกคนวัดพึงทอดขนม</p><p>ประมาณเท่านี้    เพื่อสงฆ์ในวันพรุ่งนี้.    อารามิกชนผู้ฉลาด  เห็นมณฑล</p><p>นั้น   (รูปดวงจันทร์)  แล้ว    ได้ทำอย่างนั้น    ในวันที่สอง   เมื่อพวกเขา</p><p>ตีกลองประชุมสงฆ์แล้ว   จึงถือขนมไปเรียนพระสังฆเถระว่า  ท่านขอรับ !</p><p>ในกาลก่อนนี้     พวกผมไม่เคยได้ยินบิดามารดา     ไม่เคยได้ฟังปู่ย่าตายาย</p><p>(บอกเล่าเหตุการณ์)   อย่างนี้เลย,    พระคุณเจ้ารูปหนึ่งได้ทำเครื่องหมาย</p><p>ที่ประตูศาลา   ๔  มุข  เพื่อประโยชน์แก่ขนม,   บัดนี้จำเดิมแต่นี้ไป   พระ-</p><p>คุณเจ้าทั้งหลาย    จงบอกตามความพอใจของตน ๆ เถิด,   แม้พวกผมก็จัก</p><p>อยู่เป็นผาสุก.    พระมหาเถระกลับจากที่นั้นทันที.     แม้ภิกษุรูปหนึ่งก็ไม่</p><p>รับขนมเลย.    ในกาลก่อนภิกษุทั้งหลาย     ย่อมไม่ฉันแม้ขนมที่เกิดขึ้นใน</p><p>อารามนั้น     อย่างนี้;  เพราะฉะนั้น</p><p>                <strong>ภิกษุ   ผู้ไม่ประมาท    ไม่ละการปฏิบัติขัดเกลา</strong></p><p><strong>            ไม่พึงกระทำความโลเล       เพื่อประโยชน์แก่อามิส</strong></p><p><strong>            แม้ในสั่งที่เป็นกัปปิยะ  ฉะนี้แล.</strong></p><p>         อนึ่ง  แม้ในสระโบกขรณี    ฝายและเหมืองเป็นต้น     ก็มีนัยดังนี้ </p><p>ที่กล่าวไว้แล้วในสระนี้เหมือนกัน.   แม้เมื่อทายกกล่าวว่า  ข้าพเจ้าถวายนา</p><p>หรือว่าสวน     อย่างใดอย่างหนึ่ง     ซึ่งเป็นสถานที่เพาะปลูกบุพพัณชาติ</p><p>อปรัณชาติ  อ้อยและมะพร้าวเป็นต้น      ภิกษุพึงปฏิเสธว่า  ไม่ควร   แล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 871</p><p>ปฏิบัติโดยนัยดังกล่าวแล้วในสระนั่นแล.        ในเวลาเขากล่าวด้วยกัปปิย-</p><p>โวหารว่า  ข้าพเจ้าถวายเพื่อประโยชน์แก่การบริโภคปัจจัย  ๔  ภิกษุควรรับ,</p><p>ก็เมื่อเขากล่าวว่า   ข้าพเจ้าถวายสวน,   ถวายป่า   ควรจะรับไว้.</p><p>         ถ้าพวกชาวบ้านมิได้ถูกภิกษุบังคับเลย    ตัดต้นไม้    ในป่านั้น  ยัง</p><p>อปรัณชาติเป็นต้น        ให้ถึงพร้อมแล้ว        ถวายสวนแก่ภิกษุทั้งหลาย,</p><p>จะรับก็ควร.   พวกเขาไม่ถวาย,   ไม่ควรทวง  ไม่ควรเตือน.</p><p>         ถ้าเมื่อพวกเขาพากันอพยพไป      เพราะอันตรายบางอย่าง.     คน</p><p>พวกอื่นทำ    และไม่ถวายอะไร ๆ  เลยแก่ภิกษุทั้งหลาย,   พึงห้ามชนเหล่า</p><p>นั้น.   ถ้าพวกเขากล่าวว่า    แม้เมื่อก่อน   พวกชาวบ้านได้กระทำข้าวกล้า</p><p>ในที่นี้มิใช่หรือ  ขอรับ  !    ลำดับนั้น  พึงบอกเขาว่า  พวกนั้นเขาได้ให้</p><p>กัปปิยภัณฑ์อย่างนี้ ๆ แก่สงฆ์.   ถ้าพวกเขากล่าวว่า  แม้พวกผมก็จักถวาย.</p><p>อย่างนี้   ควรอยู่.                                            </p><p>         พวกเขากล่าวหมายถึงภูมิประเทศที่เพาะปลูกข้าวกล้า      บางแห่งว่า</p><p>ข้าพเจ้าจะถวายเขตแดน  ควรอยู่.   แต่ภิกษุทั้งหลาย  ไม่ควรปักเสาหรือวาง</p><p>หิน  เพื่อกำหนดเขตแดนเอง.  เพราะเหตุไร ?  เพราะธรรมดาว่า  แผ่นดิน</p><p>มีค่านับไม่ได้,   ภิกษุจะพึงเป็นปาราชิก   แม้ด้วยเหตุเล็กน้อย.   แต่พึงบอก</p><p>พวกอารามิกชนว่า    เขตของพวกเราไปถึงที่นี้.     ก็ถ้าแม้นว่าพวกเขาถือ</p><p>เอาเกินไปไม่เป็นอาบัติ     เพราะกล่าวโดยปริยาย.     ก็ถ้าว่าพระราชาและ</p><p>ราชอำมาตย์เป็นต้น   ให้ปักเสาเองแล้วถวายว่า  ขอท่านทั้งหลายจงบริโภค</p><p>ปัจจัย   ๔ เถิด  การถวายนั้น  ควรเหมือนกัน.                        </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 872</p><p>          ถ้าใคร ๆ  ขุดสระภายในเขตแดนสีมา      หรือไขเหมืองไปโดยท่าม</p><p>กลางวัด   ย่อมทำลายลานพระเจดีย์และลานโพธิ์เป็นต้น,  พึงห้าม.  ถ้าสงฆ์</p><p>ได้อะไร ๆ บางอย่างแล้ว  ไม่ห้าม เพราะหนักในอามิส,  ภิกษุรูปหนึ่งห้าม, </p><p>ภิกษุรูปนั้นเท่านั้น    เป็นใหญ่.   ถ้าภิกษุรูปหนึ่งกล่าวว่า  พวกท่านจงไขไป</p><p>ไม่ห้าม   คือ    เป็นพรรคพวกของชาวบ้านเหล่านั้นนั่นแล,     สงฆ์ห้าม, </p><p>สงฆ์เท่านั้น     เป็นใหญ่.  จริงอยู่   ในกรรมอัน เป็นของสงฆ์    ภิกษุรูปใด</p><p>ทำกรรมเป็นธรรม.  ภิกษุรูปนั้น    เป็นใหญ่.    ถ้าแม้บุคคลที่ถูกภิกษุห้าม</p><p>อยู่   ยังขืนกระทำ,  พึงกลบดินร่วนที่เขาคุ้ยไว้ข้างล่างถมข้างล่าง  กลบดิน</p><p>ร่วนที่เขาคุ้ยไว้ข้างบนถมข้างบนให้เต็ม.</p><p>         พระมหาสุมเถระกล่าวว่า    ถ้าใคร ๆ ประสงค์จะถวายอ้อย    หรือ</p><p>อปรัณชาติ       หรือผลไม้เถา       มีน้ำเต้าและฟักเป็นต้น       ตามที่เกิด</p><p>แล้วนั่นแหละ    กล่าวว่า    ข้าพเจ้าจะถวายไร่อ้อย      ไร่อปรัณชาติ   หลุม</p><p>(เพาะปลูก)  ผลไม้เถาทั้งหมดนี้ ดังนี้,   ไม่ควร  เพราะเขาระบุพร้อมวัตถุ</p><p>(ไร่).  ส่วนพระมหาปทุมเถระ   กล่าวว่า   นั่นเป็นแต่เพียงโวหาร,   เพราะ</p><p>ภูมิภาคนั่น  ยังเป็นของพวกเจ้าของอยู่นั่นเอง;   เพราะเหตุนั้น  จึงควร.</p><p>            <strong>[วิธีปฏิบัติในทาส  คนวัด  และปศุสัตว์ที่มีผู้ถวาย]</strong></p><p>         ทายกกล่าวว่า   ข้าพเจ้าถวายทาส   การถวายนั้น     ไม่ควร.   เมื่อเขา</p><p>กล่าวว่า  ข้าพเจ้าถวายคนวัด,   ถวายไวยาวัจกร    ถวายกัปปิยการก   ดังนี้</p><p>จึงควร.   ถ้าอารามิกชนนั้น      ทำการงานของสงฆ์เท่านั้นทั้งก่อนภัตและ</p><p>ภายหลังภัต,     ภิกษุพึงกระทำแม้การพยาบาลด้วยยาทุกอย่างแก่เขาเหมือน</p><p>กับสามเณร,   ถ้าเขาทำการงานของสงฆ์ก่อนภัตเวลาเดียว,   ภายหลังภัตไป </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 873</p><p>กระทำการงานของตน  ไม่พึงให้อาหาร  ในเวลาเย็น.    แม้ชนจำพวกใด </p><p>กระทำงานของสงฆ์ตามวาระ  ๕  วัน  หรือตามวาระปักษ์  ในเวลาที่เหลือ</p><p>ทำงานของตน   พึ่งให้ภัตและอาหารแม้แก่บุคคลพวกนั้น     ในเวลากระทำ</p><p>เท่านั้น.  ถ้าการงานของสงฆ์ไม่มี,  พวกเขากระทำงานของตนเองเลี้ยงชีพ,</p><p>ถ้าพวกเขานำเอามูลค่าหัตถกรรมมาถวาย     พึงรับ.     ถ้าพวกเขาไม่ถวาย</p><p>ก็อย่าพึงพูดอะไร ๆ เลย.  การรับทาสย้อมผ้าก็ดี  ทาสช่างหูกก็ดี  อย่างใด</p><p>อย่างหนึ่ง  โดยชื่อว่า  อารามิกชน  ควรอยู่.</p><p>        ถ้าพวกทายกกล่าวว่า    พวกข้าพเจ้าถวายโคทั้งหลาย   ดังนี้,   ภิกษุ</p><p>พึงห้ามพวกเขาว่า  ไม่สมควร   เมื่อมีพวกชาวบ้านถามว่า  โคเหล่านี้  ท่าน</p><p>ได้มาจากไหน ?    พึงบอกเขาว่า    พวกบัณฑิตถวายไว้เพื่อประโยชน์แก่</p><p>การบริโภคปัญจโครส.    เมื่อพวกเขากล่าวว่า    แม้พวกผมก็ถวาย     เพื่อ</p><p>ประโยชน์บริโภคปัญจโครส    ดังนี้     ควรอยู่.    แม้ในปศุสัตว์มีแม่แพะ</p><p>เป็นต้น    ก็นัยนี้แหละ.</p><p>        พวกชาวบ้านกล่าวว่า  พวกข้าพเจ้าถวายช้าง,   ถวายม้า,    กระบือ,</p><p>ไก่,   สุกร  ดังนี้,  จะรับไม่ควร.   ถ้าพวกชาวบ้านบางหมู่กล่าวว่า   ท่าน</p><p>ขอรับ  !   ขอท่านทั้งหลายจงเป็นผู้ขวนขวายน้อยเถิด,    พวกผมจักรับสัตว์</p><p>เหล่านี้แล้ว     ถวายกัปปิยภัณฑ์แก่ท่านทั้งหลาย    แล้วรับไป,    ย่อมควร.</p><p>จะปล่อยเสียในป่าด้วยกล่าวว่า  ไก่และสุกรเหล่านี้  จงอยู่ตามสบายเถิด</p><p>ดังนี้    ก็ควร.    เมื่อเขากล่าวว่า    พวกข้าพเจ้าถวายสระนี้    นานี้   ไร่นี้</p><p>แก่วิหาร  ภิกษุจะปฏิเสธไม่ได้ฉะนี้แล.  คำที่เหลือในสิกขาบทนี้    มีอรรถ</p><p>ตื้นทั้งนั้น    ดังนี้แล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 874</p><p>         บรรดาสมุฏฐานเป็นต้น    สิกขาบทแม้นี้    ก็มีสมุฏฐาน  ๖  เป็นกิริยา</p><p>โนสัญญาวิโมกข์  อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม มีจิต ๓</p><p>มีเวทนา ๓ ฉะนี้แล. </p><p>                      <em>พรรณนาราชสิกขาบทในอรรถกถาพระวินัย</em></p><p><em>                                      ชื่อสมันตปาสาทิกา  จบ</em>                                                                                                                                                                                            ่</p><p>                                            และจบวรรคที่  ๑</p><p>                                   <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์  วรรคที่  ๒</strong></p><p>                                     <strong>โกสิยวรรค  สิกขายบทที่  ๑</strong></p><p><strong>                                          เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>       [๗๔]  โดยสมัยนั้น     พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ อัค-</p><p>คาฬวเจดีย์    เขตพระนครอาฬวี   ครั้งนั้น    พระฉัพพัคคีย์เข้าไปหาพวก</p><p>ช่างไหม  กล่าวอย่างนี้ว่า  ท่านทั้งหลาย  พวกท่านต้มตัวไหมไว้เป็นอันมาก</p><p>จงให้พวกอาตมาบ้าง    แม้พวกอาตมาก็ปรารถนาจะทำสันถัตเจือด้วยไหม</p><p>ช่างไหมเหล่านั้นเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า    ไฉนพระสมณะ   เชื้อสาย</p><p>พระศากยบุตรจึงได้เข้ามาหาพวกเรากล่าวอย่างนี้ว่า   ท่านทั้งหลาย   พวก</p><p>ท่านต้มตัวไหมไว้เป็นอันมาก   จงให้แก่พวกอาตมาบ้าง    แม้พวกอาตมา</p><p>ก็ปรารถนาจะทำสันถัตเจือด้วยไหม  ดังนี้   แม้พวกเราผู้ซึ่งทำสัตว์ตัวเล็กๆ</p><p>มากมายให้วอดวาย   เพราะเหตุแห่งอาชีพ     เพราะเหตุแห่งบุตรและภริยา</p><p>ก็ยังชื่อว่าไม่ได้ลาภ  หาได้ไม่สุจริต  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 875</p><p>         ภิกษุทั้งหลายได้ยินพวกช่างไหมเหล่านั้น  เพ่งโทษติเตียนโพนทะนา</p><p>อยู่   บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย   สันโดษ    มีความละอาย      มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขาต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนพระฉัพพัคคีย์จึงเข้า</p><p>ไปหาพวกช่างไหม    แล้วกล่าวอย่างนี้ว่า    ท่านทั้งหลาย     พวกท่านต้ม</p><p>ตัวไหมไว้เป็นอันมาก  จงให้แก่พวกอาตมาบ้าง  แม้พวกอาตมาก็ปรารถนา</p><p>จะทำสันถัตเจือด้วยไหม   ดังนี้เล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า                                                                                          </p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมสงฆ์   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถามพระฉัพพัคคีย์</p><p>ว่าดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า   พวกเธอเข้าไปหาพวกช่างไหม   แล้ว </p><p>กล่าวอย่างนี้ว่า  ท่านทั้งหลาย   พวกท่านต้มตัวไหมไว้เป็นอันมาก   จง</p><p>ให้แก่พวกอาตมาบ้าง    แม้พวกอาตมาก็ปรารถนาจะทำสันถัตเจือด้วย</p><p>ไหม  ดังนี้    จริงหรือ</p><p>         พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                       <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น  ไม่เหมาะ   ไม่สม   ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ  ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ   ไฉนพวกเธอจึงได้เข้าไปหาพวกช่างไหม</p><p>แล้วกล่าวอย่างนี้ว่า   ท่านทั้งหลาย   พวกท่านต้มตัวไหมไว้เป็นอันมาก</p><p>จงให้แก่พระพวกอาตมาบ้าง       แม้พวกอาตมาก็ปรารถนาจะทำสันถัตเจือ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 876</p><p>ด้วยไหม  ดังนี้เล่า    การกระทำของพวกเธอนั่น   ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส        หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้   การกระทำของพวกเธอนั่น   เป็นไป</p><p>เพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                             <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์   โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย    ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย    ความสันโดษ    ความขัดเกลา  ความกำจัด   อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก  ๑  เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑      เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 877</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย   ๑ </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๓๐.  ๑.     อนึ่ง    ภิกษุใด   ให้ทำสันถัตเจือด้วยไหม  เป็นนิสสัคคิย-</p><p>ปาจิตตีย์.</p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๗๕]  บทว่า  อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือ ผู้เช่นใด    มีการงาน</p><p>อย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด    มีโคตรอย่างใด   มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม  เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>         บทว่า  ภิกษุ   ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  พระพฤติภิกขาจริยวัตร  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา   ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า     เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์    ชื่อว่า    ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า   เป็นผู้เจริญ       ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า   มีสารธรรม</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า</p><p>เป็นพระอเสขะ   ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 878</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม   อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะ    บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น   ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม</p><p>อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า  ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้.</p><p>        ที่มีชื่อว่า  <strong>สันถัต</strong>  ได้แก่   ผ้ารองนั่งที่เขาหล่อ  ไม่ใช่ทอ.</p><p>        บทว่า   <strong>ให้ทำ</strong>   ความว่า    ทำเองก็ดี    ใช้ให้ทำก็ดี    เจือด้วยไหม</p><p>แม้เส้นเดียว    เป็นทุกกฏในประโยคที่ทำ    เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้สันถัตมา</p><p>ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลภิกษุพึงเสียสละสันถัตนั้น อย่างนี้:-</p><p>                                           <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                       <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า      สันถัตเจือด้วยไหมผืนนี้     ของข้าพเจ้าได้ทำแล้ว</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้  ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้</p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.                      </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 879</p><p>                              <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า    สันถัตเจือด้วยไหมผืนนี้ของข้าพเจ้า     ให้ทำแล้ว</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า  สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้เป็น</p><p>ของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                              <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า    สันถัตเจือด้วยผ้าไหมผืนนี้  ของข้าพเจ้าให้ทำแล้ว</p><p>เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น      พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้สันถัตผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                     <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                        <strong>จตุกกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๗๖]  สันถัตตนทำค้างไว้   ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 880</p><p>        สันถัตตนทำค้างไว้   ภิกษุใช้ผู้อื่นให้ทำต่อจนสำเร็จ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>        สันถัตคนอื่นทำค้างไว้     ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         สันถัตคนอื่นทำค้างไว้     ภิกษุใช้ผู้อื่นให้ทำต่อจนสำเร็จ       เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                             <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>         ภิกษุทำเองก็ดี  ใช้ผู้อื่นทำก็ดี  เพื่อใช้เป็นของอื่น   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ภิกษุได้สันถัตที่คนอื่นทำไว้แล้ว  ใช้สอย    ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๗๗]  ภิกษุทำเป็นเพดานก็ดี   เป็นเครื่องลาดพื้นก็ดี    เป็นม่านก็ดี</p><p>เป็นเปลือกฟูกก็ดี    เป็นปลอกหมอนก็ดี  ๑  ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิ-</p><p>กัมมิกะ ๑   ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                            <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๑  จบ</em></p><p>              <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์  โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๑</strong></p><p>                           <strong> พรรณนาโกสิยสิกขาบท</strong></p><p>          โกสิยสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น  ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในโกสิยสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-                             </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 881</p><p>        หลายบทว่า   <strong>สนฺถริตฺวา   กต   โหติ</strong>    มีความว่า    สันถัตที่ลาด</p><p>เส้นไหมซ้อน ๆ  กัน  บนภาคพื้นที่เสมอแล้ว  เอาน้ำข้าวเป็นต้นเทราดลงไป</p><p>แล้วหล่อ.                                                                    </p><p>        ในคำว่า   <strong>เอเกนปิ  โกสิยสุนา    มิสฺสิตฺวา</strong>  นี้    ผู้ศึกษาพึงทราบ</p><p>วินิจฉัยว่า   สันถัตที่เจือ  (ไหม)     ด้วยอำนาจแห่งความชอบใจของตนจง</p><p>ยกไว้,   ถ้าแม้นว่า  ลมพัดเอาเส้นไหมเส้นเดียวไปตกลงในที่หล่อสันถัตนั้น</p><p>แม้อย่างนั้น     ก็ชื่อว่า  หล่อสันถัตเจือ  (ด้วยไหม)  เหมือนกัน.   คำที่เหลือ</p><p>ทุก ๆ แห่ง  มีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>        สิกขาบทนี้   มีสมุฎฐาน ๖ เป็นกิริยา    โนสัญญาวิโมกข์   อจิตตกะ</p><p>ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  มีจิต  ๓   เวทนา ๓  ฉะนี้แล. </p><p>                             <em>พรรณนาโกสิยสิกขาบทที่  ๑  จบ</em></p><p>                                   <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๒</strong></p><p><strong>                                         เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๗๘]    โดยสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่  ณ กูฏาคารศาลา</p><p>ป่ามหาวัน    เขตพระนครเวสาลี   ครั้งนั้น  พระฉัพพัคคีย์ให้เขาทำสันถัต </p><p>แห่งขนเจียมดำล้วน     ชาวบ้านพากันมาเที่ยวชมวิหารได้แลเห็นแล้ว    จึง</p><p>พากันเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า   ไฉนพระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>เหล่านี้      จึงได้ให้เขาทำสันถัตแห่งขนเจียมดำล้วน     เหมือนพวกคฤหัสถ์</p><p>ผู้บริโภคกามเล่า                                                                 </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 882</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้น   เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ    ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า   ไฉนพระฉัพพัคคีย์จึงได้ให้</p><p>เขาทำสันถัตแห่งขนเจียมดำล้วนเล่า       แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้า</p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น       ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอให้เขาทำสันถัตแห่ง</p><p>ขนเจียมดำล้วน   จริงหรือ</p><p>          พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                     <strong>ทรงติเตียน</strong>                                                                            </p><p>          พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ     ใช้ไม่ได้     ไม่ควรทำ    ไฉนพวกเธอจึงได้ให้เขาทำสันถัต </p><p>แห่งขนเจียมดำล้วนเล่า   การกระทำของพวกเธอนั้น    ไม่เป็นไปเพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว     โดยที่แท้   การกระทำของพวกเธอนั่นเป็น</p><p>ไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่นของบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 883</p><p>                            <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้า   ทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก    ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี   ความ </p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา    ความกำจัด    อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม    การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น  ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น  แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย    แล้วทรงรับส่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑    เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก ๑    เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก   ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑</p><p>                                    <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๓๐.  ๒.   อนึ่ง   ภิกษุใด   ให้ทำสันถัตแห่งขนเจียมดำล้วน  เป็น</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                           <strong>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 884</p><p>                              <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๗๙]   อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด  มีการงานอย่างใด </p><p>มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด   มีโคตรอย่างใด   มีปกติอย่างใด   มีธรรม</p><p>เครื่องอยู่อย่างใด    มีอารมณ์อย่างใด    เป็นเถระก็ตาม    เป็นนวกะก็ตาม</p><p>เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>        บทว่า ภิกษุ    ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า พระพฤติภิกขาจริยวัตร  ชื่อว่า ภิกษุ   เพราะ</p><p>อรรถว่า ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า  ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา   ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ   ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า เป็นผู้เจริญ  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระอเสขะ</p><p>ชื่อว่า ภิภษุ เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วย </p><p>ญัตติจตุตถกรรมอันไม่กำเริบควรแก่ฐานะ   บรรดาภิกษุเหล่านั้น   ภิกษุที่</p><p>สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรมอันไม่กำเริบ     ควร</p><p>แก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า  ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้.</p><p>          ที่ชื่อว่า  <strong>ดำ</strong>   มี ๒ อย่าง   คือ   ดำเองโดยกำเนิดอย่างหนึ่ง   ดำโดย</p><p>ย้อมอย่างหนึ่ง.</p><p>         ที่ชื่อว่า <strong>สันถัต</strong>  ได้แก่   ผ้ารองนั่งที่เขาหล่อ  ไม่ใช่ทอ.</p><p>         บทว่า <strong>ให้ทำ</strong>   ความว่า  ทำเองก็ดี   ใช้ให้เขาทำก็ดี   เป็นทุกกฏใน</p><p>ประโยคที่ทำ   เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้สันถัตมา   ต้องเสียสละแก่สงฆ์   คณะ</p><p>หรือบุคคล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 885</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละสันถัตนั้น   อย่างนี้:-                            </p><p>                                        <strong>วิธีเสียสละ</strong> </p><p>                                    <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า  สันถัตแห่งขนเจียมดำล้วนผืนนี้ของข้าพเจ้า   ให้ทำ</p><p>แล้ว    เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-                    </p><p>        ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                                    <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุแก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า   สันถัตแห่งขนเจียมดำล้วนผืนนี้ของข้าพเจ้า  ให้ทำ</p><p>แล้ว   เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>        ท่านทั้งหลาย     ขอจงฟังข้าพเจ้า     สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 886</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว      ท่านทั้งหลายพึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมี </p><p>ชื่อนี้ </p><p>                                    <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่าน    สันถัตแห่งขนเจียมดำล้วนผืนนี้ของข้าพเจ้า    ให้ทำแล้ว </p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้แก่ท่าน</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น     พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้สันถัตผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้.</p><p>                                          <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                          <strong>จตุกกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๘๐]   สันถัตตนทำค้างไว้   ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        สันถัตตนทำค้างไว้   ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        สันถัตคนอื่นทำค้างไว้    ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        สันถัดคนอื่นทำค้างไว้    ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 887</p><p>                                              <strong>ทุกกฏ</strong>       </p><p>         ภิกษุทำเองก็ดี    ใช้ผู้อื่นทำก็ดี   เพื่อใช้เป็นของอื่น   ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ</p><p>         ภิกษุได้สันถัตที่คนอื่นทำไว้แล้ว   ใช้สอย  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๘๑]   ภิกษุทำเป็นเพดานก็ดี   เป็นเครื่องลาดพื้นก็ดี   เป็นม่านก็ดี</p><p>เป็นเปลือกฟูกก็ดี      เป็นปลอกหมอนก็ดี  ๑     ภิกษุวิกลจริต  ๑     ภิกษุ</p><p>อาทิกัมมิกะ ๑     ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                             <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๒  จบ</em></p><p>                        <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๒</strong></p><p>                           <strong>พรรณนาสุทธกาฬกสิกขาบท</strong></p><p>         สุทธกาฬกสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>   เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-    ในสุทธกาฬกสิกขาบทนั้น    บทว่า สุทฺธกาฬกาน  ความว่า</p><p>ดำล้วน  คือ  ดำไม่เจือด้วยขนเจียมอย่างอื่น.  คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>แม้สมุฏฐานเป็นต้น    ก็เป็นเช่นกับโกสิยสิกขาบทนั่นเอง.</p><p>                       <em>พรรณนาสุทธกาฬกสิกขาบทที่  ๒  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 888</p><p>                              <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๓</strong></p><p><strong>                                    เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๘๒]   โดยสมัยนั้น    พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี    ครั้งนั้น</p><p>พระฉัพพัคคีย์ทราบว่า   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงห้ามการกระทำสันถัตแห่ง</p><p>ขนเจียมดำล้วน  จึงถือเอาขนเจียมขาวหน่อยหนึ่งปนไว้ที่ชายสันถัต    แล้ว</p><p>ให้ทำสันถัตแห่งขนเจียมดำล้วนเหมือนอย่างเดิมนั่นแหละ</p><p>        บรรดาภิกษุผู้มักน้อย   สันโดษ  มีความละอาย  มีความรังเกียจ   ผู้</p><p>ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน   โพนทะนาว่า   ไฉนพระฉัพพัคคีย์</p><p>จึงได้ถือเอาขนเจียมขาวหน่อยหนึ่งปนไว้ที่ชายสันถัตแห่งขนเจียมดำล้วน</p><p>เหมือนอย่างเดิมนั้นเล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                          <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong>    </p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น       แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ข่าวว่า  พวกเธอถือเอาขนเจียมขาว</p><p>หน่อยหนึ่งปนไว้ที่ชายสันถัด      แล้วให้ทำสันถัตแห่งขนเจียมดำล้วน</p><p>เหมือนอย่างเดิมนั่นแหละ  จริงหรือ</p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                 <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 889</p><p>สมณะ   ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ   ไฉนพวกเธอจึงได้ถือเอาขนเจียมขาว</p><p>หน่อยหนึ่งปนไว้ที่ชายสันถัต      แล้วให้ทำสันถัตแห่งขนเจียมดำล้วน</p><p>เหมือนอย่างเดิมนั้นเล่า    การกระทำของพวกเธอนั่น      ไม่เป็นไปเพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส       หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้  การกระทำของพวกเธอนั่น    เป็น</p><p>ไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่น  ของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                                <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว     ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส   การไม่สะสม  การปรารภความเพียรโดยอเนกปริยาย   ทรง</p><p>กระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น       แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า  </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑     เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑     เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 890</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑  เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นเเห่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย   ๑</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๓๒.   ๓.  อนึ่ง   ภิกษุผู้ให้ทำสันถัตใหม่   พึงถือเอาขนเจียมดำ</p><p>ล้วน  ๒ ส่วน   ขนเจียมขาวเป็นส่วนที่  ๓   ขนเจียมแดงเป็นส่วนที่  ๔</p><p>ถ้าภิกษุไม่ถือเอาขนเจียมดำล้วน  ๒ ส่วน     ขนเจียมขาวเป็นส่วนที่   ๓</p><p>ขนเจียมแดงเป็นส่วนที่  ๔   ให้ทำสันถัตใหม่     เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                               <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</em></p><p>                                   <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๘๓]   ที่ชื่อว่า  <strong>ใหม่</strong>  ตรัสหมายการทำขึ้น.              </p><p>         ที่ชื่อว่า <strong>สันถัต</strong>  ได้แก่ ผ้ารองนั่งที่เขาหล่อ  ไม่ใช่ทอ.</p><p>         บทว่า <strong>ผู้ให้ทำ</strong>  คือ  ทำเองก็ตาม  ใช้ให้เขาทำก็ตาม.</p><p>         คำว่า  <strong>พึงถือเอาขนเจียมดำล้วน ๒ ส่วน</strong>  ความว่า   พึงชั่งถือเอา</p><p>ขนเจียมดำล้วนน้ำหนัก  ๒ ชั่ง.</p><p>         บทว่า <strong>ขนเจียมขาวเป็นส่วนที่  ๓</strong>   คือ  ขนเจียมขาวน้ำหนัก  ๑ ชั่ง.</p><p>         บทว่า  <strong>ขนเจียมแดงเป็นส่วนที่  ๔</strong>   คือ   ขนเจียมแดงน้ำหนัก ๑ ชั่ง.</p><p>         คำว่า  <strong>ถ้าภิกษุไม่ถือเอาขนเจียมดำล้วน  ๒ ส่วน</strong>     ขนเจียมขาว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 891</p><p>เป็นส่วนที่  ๓  ขนเจียมแดงเป็นส่วนที่  ๔  ความว่า ไม่ถือเอาขนเจียม</p><p>ขาว  ๑  ชั่ง  ขนเจียมแดง  ๑  ชั่ง  ทำเองก็ดี  ให้เขาทำก็ดี  ซึ่งสันถัตใหม่</p><p>เป็นทุกกฏในประโยคที่ทำ  เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้สันถัตมา   ต้องเสียสละแก่</p><p>สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล. </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละสันถัตนั้นอย่างนี้:-</p><p>                                            <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p><strong>                              เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า    สันถัตผืนนี้ของข้าพเจ้า   ไม่ได้ถือเอาขนเจียมขาว</p><p>๑  ชั่ง  ขนเจียมแดง  ๑  ชั่ง  ให้ทำแล้ว   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้า</p><p>สละสันถัตผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 892</p><p>        ท่านเจ้าข้า   สันถัตผืนนี้ของข้าพเจ้า   ไม่ได้ถือเอาขนเจียมขาว</p><p>๑  ชั่ง   ขนเจียมแดง  ๑  ชั่ง   ให้ทำแล้ว   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้า </p><p>สละสันถัตผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-  </p><p>        ท่านทั้งหลาย    ขอจงฟังข้าพเจ้า     สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย    ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว      ท่านทั้งหลายพึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมี </p><p>ชื่อนี้</p><p>                                <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>        ท่าน   สันถัตผืนนี้ของข้าพเจ้า   ไม่ได้ถือเอาขนเจียมขาว  ๑  ชั่ง</p><p>ขนเจียมแดง  ๑  ชั่ง  ให้ทำแล้ว  เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละสันถัต </p><p>ผืนนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น     พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้สันถัตผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้.</p><p>                                     <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                      <strong>จตุกกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>        [๘๔]    สันถัตทำค้างไว้   ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 893</p><p>        สันถัตทำค้างไว้  ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ   เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>        สันถัตคนอื่นทำค้างไว้    ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง      เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        สันถัตคนอื่นทำค้างไว้  ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                              <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>        ภิกษุทำเองก็ดี    ใช้ผู้อื่นทำก็ดี    เพื่อใช้เป็นของอื่น  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุได้สันถัตที่คนอื่นทำไว้แล้ว  ใช้สอย  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                          <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>           [๘๕]    ภิกษุถือเอาขนเจียมขาว  ๑  ชั่ง    ขนเจียมแดง  ๑  ชั่ง    แล้ว</p><p>ทำ  ๑   ภิกษุถือเอาขนเจียมขาวมากกว่า   ขนเจียมแดงมากกว่า   แล้วทำ  ๑</p><p>ภิกษุถือเอาขนเจียมขาวล้วน    ขนเจียมแดงล้วน   แล้วทำ ๑     ภิกษุทำเป็น</p><p>เพดานก็ดี   เป็นเครื่องลาดพื้นก็ดี   เป็นม่านฟูกก็ดี    เป็นเปลือกก็ดี   เป็น</p><p>ปลอกหมอนก็ดี  ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑ ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                           <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่   ๓  จบ </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 894</p><p>                             <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่   ๓</strong></p><p>                               <strong>พรรณนาเทวภาคสิกขาบท</strong></p><p>        เทวภาคสิกขาบทว่า   <strong>เตน  สมเยน</strong>    เป็นต้น      ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในเทวภาคสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>        สองบทว่า <strong>อนฺเต   อาทิยิตฺวา</strong>    มีความว่า    ให้ติดขนเจียมขาวไว้ที่</p><p>ชายแห่งสันถัตดุจอนุวาตที่ชายผ้าฉะนั้น.</p><p>         สองบทว่า  <strong>เทฺว  ภาคา</strong>   แปลว่า ๒ ส่วน.</p><p>         บทว่า  <strong>อาทาตพฺพา</strong>   แปลว่า   พึงถือเอา.</p><p>         บทว่า  <strong>โคจริยาน</strong>    แปลว่า   มีสีแดง.</p><p>        คำว่า  <strong>เทฺว  ตุลา  อาทาตพฺพา</strong>     ท่านกล่าวหมายเอาภิกษุผู้ประสงค์</p><p>จะให้ทำด้วยขนเจียม  ๔ ส่วน.   บัณฑิตพึงทราบสันนิษฐานว่า    ก็โดยใจ</p><p>ความ   เป็นอันทรงแสดงคำนี้ทีเดียวว่า   ภิกษุมีความประสงค์จะทำด้วยขน</p><p>เจียม  มีประมานเท่าใด,  ในขนเจียมมีประมาณเท่านั้น    ขนเจียมดำ  ๒ ส่วน</p><p>ขนเจียมขาว  ๑  ส่วน  ขนเจียมแดง   ๑ ส่วน.  คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>        แม้สมุฏฐานเป็นต้น    ก็เป็นเหมือนโกสิยสิกขาบทนั่นเอง.  สิกขาบท</p><p>นี้   ผู้ศึกษาพึงทราบว่า   เป็นกิริยาและอกิริยาอย่างเดียว   เพราะถือเอาและ</p><p>ไม่ถือเอาทำ   ฉะนี้แล.</p><p>                     <em>พรรณนาเทวภาคสิกขาบทที่  ๓  จบ</em></p><p>                           <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๔</strong></p><p><strong>                              เรื่องภิกษุหลายรูป</strong>    </p><p>       [๘๖]   โดยสมัยนั้น      พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับ   ณ  พระ-</p><p>เชตวัน     อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 895</p><p>ภิกษุทั้งหลายให้เขาทำสันถัตใช้ทุก ๆ ปี    พวกเธอวอนขอเขาอยู่ร่ำไปว่า</p><p>ท่านทั้งหลายจงให้ขนเจียม   อาตมาต้องการขนเจียม   ชาวบ้านพากันเพ่ง</p><p>โทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนพระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรเหล่านี้   จึง</p><p>ได้ขอให้เขาทำสันถัตใช้ทุก ๆ  ปี  วอนขอเขาอยู่ร่ำไปว่า   ท่านทั้งหลายจง</p><p>ให้ขนเจียม   อาตมาต้องการขนเจียม   ส่วนสันถัตของพวกเราทำคราวเดียว</p><p>ถูกเด็ก ๆ ของพวกเราถ่ายอุจจาระรดบ้าง    ถ่ายปัสสาวะรดบ้าง    หนูกัด</p><p>เสียบ้าง    ก็ยังอยู่ได้ถึง ๕-๖  ปี     ส่วนพระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>เหล่านี้   ขอให้ทำสันถัตใช้ทุก ๆ ปี  วอนขอเขาอยู่ร่ำไปว่า  ท่านทั้งหลาย</p><p>จงให้ขนเจียม   อาตมาต้องการขนเจียม</p><p>         ภิกษุทั้งหลาย  ได้ยินชาวบ้านเหล่านั้นเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ   มีความละอาย    มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า   ไฉนภิกษุทั้งหลายจึงได้ขอ</p><p>ให้เขาทำสันถัตใช้ทุก ๆ ปี    วอนขอเขาอยู่ร่ำไปว่า    ท่านทั้งหลายจงให้</p><p>ขนเจียม    อาตมาต้องการขนเจียม    ดังนี้เล่า    แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแต่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า                     </p><p>                         <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  ภิกษุทั้งหลาย  ขอให้เขาทำ</p><p>สันถัตใช้ทุก ๆ  ปี    วอนขอเขาอยู่ร่ำไปว่า  ท่านทั้งหลายจงให้ขนเจียม</p><p>อาตมาต้องการขนเจียม  ดังนี้ จริงหรือ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 896</p><p>         ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   การกระทำ</p><p>ของพวกเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้</p><p>ไม่ได้   ไม่ควรทำ    ไฉนโมฆบุรุษเหล่านั้น    จึงได้ให้เขาทำสันถัตใช้ </p><p>ทุก ๆ ปี   วอนขอเขาอยู่ร่ำไปว่า   ท่านทั้งหลายจงให้ขนเจียม  อาตมา</p><p>ต้องการขนเจียม  ดังนี้เล่า   การกระทำของโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น   ไม่</p><p>เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส       หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่ง    ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้    การกระทำของ</p><p>พวกเธอนั่น      เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>และเพื่อความเป็นอย่างอี่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                            <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>          พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุทั้งหลายโดยอเนกปริยายดังนี้แล้ว</p><p>ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก  ความเป็นคนบำรุงยาก  ความเป็น</p><p>คนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี    ความเกียจคร้าน</p><p>ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความเป็นคนบำรุงง่าย   ความมัก</p><p>น้อย   ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่าเลื่อมใส</p><p>การไม่สะสม  การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย    ทรงกระทำ</p><p>ธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น   แก่ภิกษุทั้งหลาย </p><p>แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท </p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ เพื่อความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 897</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแต่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลพวกเธอยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอย่างนี้</p><p>ว่าดังนี้:-</p><p>                                            <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๓๓.  ๔.  อนึ่ง  ภิกษุให้ทำสันถัตใหม่แล้ว   พึงทรงไว้ให้ได้ ๖</p><p>ฝน  ถ้ายังหย่อนกว่า   ๖  ฝน   เธอสละเสียแล้วก็ดี    ยังไม่สละแล้วก็ดี</p><p>ซึ่งสันถัตนั้น  ให้ทำสันถัตอื่นใหม่  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>         ก็สิกขาบทนี้   ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้ว   แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  ด้วยประการฉะนี้.</p><p>                                   <em>เรื่องภิกษุหลายรูป  จบ</em></p><p>                                        <strong>พระอนุบัญญัติ</strong> </p><p>                                        <strong>เรื่องภิกษุอาพาธ</strong></p><p>         [๘๗]  ก็สมัยนั้นแล     ภิกษุรูปหนึ่งอาพาธอยู่ในพระนครโกสัมพี</p><p>พวกญาติส่งทูตไปในสำนักภิกษุรูปนั้นว่า    นิมนต์ท่านมา    พวกผมจัก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 898</p><p>พยาบาล  แม้ภิกษุทั้งหลายก็ได้กล่าวอย่างนี้ว่า   ไปเถิดอาวุโส   พวกญาติ</p><p>จักได้พยาบาลท่าน</p><p>         ภิกษุนั้นได้ตอบอย่างนี้ว่า   ท่านทั้งหลาย    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง</p><p>บัญญัติสิกขาบทไว้ว่า   อนึ่ง  ภิกษุให้ทำสันถัตใหม่แล้ว    พึงทรงไว้ให้ได้</p><p>๖ ฝน  ก็ผมกำลังอาพาธ   ไม่สามารถจะนำสันถัตไปด้วยได้  และผมเว้น</p><p>สันถัตแล้ว   ไม่สบาย   ผมจักไม่ไปละ                       </p><p>         ภิกษุทั้งหลายกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>                       <strong>ทรงอนุญาตให้สมมติสันถัต</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา  ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วรับส่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  เราอนุญาตให้สมมติสันถัตแก่ภิกษุผู้อาพาธ </p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  สงฆ์พึงให้สมมติสันถัตนั้น    อย่างนี้:-</p><p>                                <strong>วิธีสมมติสันถัต</strong></p><p>         ภิกษุผู้อาพาธรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่กว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า   ข้าพเจ้าอาพาธ ไม่สามารถจะนำสันถัตไปด้วยได้  ท่าน</p><p>เจ้าข้า    ข้าพเจ้านั้นขอสมมติสันถัตต่อสงฆ์   พึงขอแม้ครั้งที่  ๒   พึงขอแม้</p><p>ครั้งที่ ๓   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ   พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติ-</p><p>ทุติยกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>          ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้อาพาธ  ไม่สามารถ</p><p>จะนำสันถัตไปด้วยได้   เธอขอสมมติสันถัตต่อสงฆ์    ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของสงฆ์ถึงที่แล้ว    สงฆ์พึงให้สมมติสันถัตแก่ภิกษุมีชื่อนี้  นี่เป็นญัตติ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 899</p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  ภิกษุมีชื่อผู้นี้อาพาธ   ไม่สามารถ</p><p>จะนำสันถัตไปด้วยได้   เธอขอสมมติสันถัตต่อสงฆ์    สงฆ์ให้สมมติสันถัต </p><p>แก่ภิกษุมีชื่อนี้    การให้สมมติสันถัตแก่ภิกษุมีชื่อนี้   ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่าน</p><p>ผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด  การสมมติสันถัต </p><p>อันสงฆ์ให้แล้วแก่ภิกษุมีชื่อนี้   ชอบแก่สงฆ์   เหตุนั้นจึงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรง</p><p>ความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    อนึ่ง  พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>       ๓๓.  ๔.   ก.  ภิกษุให้ทำสันถัตใหม่แล้ว  พึงทรงไว้ให้ได้  ๖  ฝน</p><p>ถ้ายังหย่อนกว่า  ๖  ฝน   เธอสละเสียแล้วก็ดี    ยังไม่สละแล้วก็ดี    ซึ่ง</p><p>สันถัตนั้น   ให้ทำสันถัตอื่นใหม่    เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมิต    เป็นนิส-</p><p>สัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                                <em>เรื่องภิกษุอาพาธ  จบ</em></p><p>                                   <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๘๘]  ที่ชื่อว่า  ใหม่   ตรัสหมายการทำขึ้น.</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>สันถัต</strong>  ได้แก่ ผ้ารองนั่งที่เขาหล่อ  ไม่ใช่ทอ.</p><p>        บทว่า <strong>ให้ทำแล้ว</strong>  คือ  ทำเองก็ตาม  ใช้ให้ขาทำก็ตาม</p><p>        บทว่า <strong>พึงทรงไว้ให้ได้  ๖  ฝน</strong>   คือ   พึงทรงไว้ให้ได้  ๖ ฝนเป็น</p><p>อย่างเร็ว. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 900</p><p>         บทว่า   <strong>ถ้ายังหย่อนกว่า ๖ ฝน</strong>  คือ  ยังไม่ถึง ๖ ฝน.             </p><p>         บทว่า <strong>สละเสียแล้วก็ดี...ซึ่งสันถัตนั้น</strong>  คือ  ให้แก่คนอื่นไป.</p><p>         บทว่า <strong>ยังไม่สละแล้วก็ดี</strong>    คือ  ยังไม่ได้ให้แก่ใครๆ.</p><p>         บทว่า  <strong>เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ </strong> คือ  ยกเว้น ภิกษุผู้ได้รับสมมติ</p><p>         ภิกษุทำเองก็ตาม  ใช้ให้เขาทำก็ตาม  ซึ่งสันถัตอื่นใหม่  เป็นทุกกฏ</p><p>ในประโยคที่ทำ  เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้สันถัตมา  ต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ</p><p>หรือบุคคล.</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละสันถัตนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                            <strong>วิธีสียสละ</strong></p><p><strong>                              เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า    สันถัตผืนนี้ของข้าพเจ้า    ให้ทำหย่อนกว่า ๖ ฝน</p><p>เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้</p><p>แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 901</p><p>                                 <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า     สันถัตผืนนี้ของข้าพเจ้า    ให้ทำหย่อนกว่า   ๖ ฝน</p><p>เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้</p><p>แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านทั้งหลาย     ขอจงฟังข้าพเจ้า    สันถัตผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว       ท่านทั้งหลายพึงให้สันถัตผืนนี้แก่ภิกษุมี </p><p>ชื่อนี้</p><p>                            <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่าน  สันถัตผืนนี้ของข้าพเจ้า   ให้ทำหย่อนกว่า ๖ ฝน   เว้นไว้</p><p>แต่ภิกษุได้สมมติ   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละสันถัตผืนนี้แก่ท่าน</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตที่เสียสละให้ด้วยคำว่า ข้าพเจ้าให้สันถัตผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 902</p><p>                                          <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                              <strong>จตุกกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>        [๘๙]    สันถัตตนทำค้างไว้   ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         สันถัตตนทำค้างไว้    ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        สันถัตคนอื่นทำค้างไว้    ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        สันถัตคนอื่นทำค้างไว้    ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์.</p><p>                                       <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๙๐]  ครบ  ๖  ฝนแล้วภิกษุทำใหม่   ๑      เกิน ๖ ฝนแล้วภิกษุทำ</p><p>ใหม่ ๑  ภิกษุทำเองก็ดี   ใช้ผู้อื่นทำก็ดี   เพื่อใช้เป็นของอื่น  ๑   ภิกษุได้</p><p>สันถัตที่คนอื่นทำไว้แล้ว   ใช้สอย  ๑   ภิกษุทำเป็นเพดานก็ดี   เป็นเครื่อง</p><p>ลาดพื้นก็ดี     เป็นม่านก็ดี    เป็นเปลือกฟูกก็ดี    เป็นเปลือกหมอนก็ดี  ๑  </p><p>ภิกษุได้สมมติ  ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                           <em>โกสิยวรรค สิกขาบทที่  ๔  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 903</p><p>                         <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๔</strong></p><p>                           <strong>พรรณนาฉัพพัสสสิกขาบท</strong></p><p>        ฉัพพัสสสิกขาบทว่า   <strong>เตน   สมเยน</strong>   เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:- </p><p>        สองบทว่า  <strong>อูทหนฺติปิ  อุมฺมิหนฺติปิ</strong>      มีรูปความที่ท่านกล่าวไว้ว่า</p><p>พวกเด็ก ๆ ถ่ายอุจจาระรดบ้าง     ถ่ายปัสสาวะรดบ้าง     เบื้องบนสันถัต</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         พระปุสสเทวเถระกล่าวว่า    ภิกษุผู้ได้รับสมมติอย่างนี้ว่า     สันถัต</p><p>สมมิตสงฆ์ให้แล้วแก่ภิกษุชื่อนี้    ย่อมได้เพื่อทำสันถัตในที่ที่ตนไปถึงตลอด</p><p>เวลาที่โรคยังไม่หาย.     ถ้าเธอหายโรคแล้ว    กลับอาพาธอีกด้วยพยาธิเดิม</p><p>นั่นแล,    บริหาร  (การคุ้มครอง)   นั้นนั่นแลยังอยู่,      ไม่มีกิจที่จะต้อง</p><p>สมมติอีก.</p><p>         ส่วนพระอุปติสสเถระกล่าวว่า   อาพาธนั้นกำเริบขึ้นหรืออาพาธอื่น</p><p>ก็ตามที,    เธอได้ชื่อว่า    เป็นผู้อาพาธ     คราวเดียว    ก็เป็นอันได้แล้ว</p><p>นั่นเที่ยว,   ไม่มีกิจที่จะต้องสมมติใหม่.</p><p>        ข้อว่า  <strong>โอเรน  เจ   ฉนฺน   วสฺสาน</strong>  ได้แก่   ส่วนร่วมใน   คือ</p><p>ภายใน. แต่ในบทภาชนะ  เพื่อจะแสดงแต่เพียงสังขยา  จึงตรัสว่า  ยังหย่อน</p><p>๖  ปี.</p><p>        ข้อว่า  <strong>อนาปตฺติ    ฉพฺพสฺสานิ   กโรติ</strong>   มีความว่า  ย่อมทำสันถัต</p><p>ในเวลาครบ ๖ ปีบริบูรณ์.   แม้ในบทที่  ๒     พึงเห็นใจความอย่างนี้ว่า</p><p>ทำในเวลาเกิน  ๖ ฝนไป.   ความจริง  ภิกษุนั้นจะทำคลอด ๖  ปี หามิได้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 904</p><p>แล.  คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.   สมุฏฐานเป็นต้น    ก็เป็นเหมือนโกสิย-</p><p>สิกขาบทนั่นแล,    แต่สิกขาบทนี้เป็นทั้งกิริยาและอกิริยาแล.</p><p>                 <em>พรรณนาฉัพพัสสสิกขาบทที่  ๔  จบ</em></p><p>                          <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๕</strong></p><p><strong>                         เรื่องพระอุปเสนวังคันตบุตร</strong></p><p>        [๙๑]  โดยสมัยนั้น     พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวัน  อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี    ครั้งนั้น</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เรา</p><p>ปรารถนาจะหลีกออกเร้นอยู่ตลอดไตรมาส     ใคร ๆ อย่าเข้าไปหาเรา</p><p>นอกจากภิกษุผู้นำบิณฑบาตเข้ารูปให้รูปเดียว.</p><p>         ภิกษุเหล่านั้นรับพระพุทธาณัติแล้ว     ไม่มีใครไปเฝ้าพระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าในพระวิหารนี้เลย  นอกจากภิกษุผู้นำบิณฑบาตเข้าไปถวายรูปเดียว</p><p>โดยแท้    ถึงอย่างนั้น    สงฆ์ในเขตพระนครสาวัตถีก็ยังตั้งกติกากันไว้ว่า</p><p>อาวุโสทั้งหลาย   พระผู้มีพระภาคเจ้ามีพระประสงค์จะเสด็จหลีกออกเร้นอยู่</p><p>ตลอดไตรมาส       ใคร ๆ ไม่พึงเข้าไปเฝ้าพระองค์    นอกจากภิกษุผู้นำ</p><p>บิณฑบาตเข้าไปถวายรูปเดียว     ภิกษุรูปใดเข้าไปเฝ้าพระองค์    ต้องให้</p><p>แสดงอาบัติปาจิตตีย์.</p><p>         [๙๒]  ครั้งนั้น  ท่านพระอุปเสนวังคันตบุตกับภิกษุบริษัทเข้าไป</p><p>เฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ        ครั้นแล้วถวายบังคมพระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า  นั่ง  ณ  ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 905</p><p>                                  <strong>พุทธประเพณี</strong> </p><p>         อันการที่พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทั้งหลาย     ทรงปราศรัยกับพระ- </p><p>อาคันตุกะทั้งหลายนี้   นั่นเป็นพุทธประเพณี</p><p>          ขณะนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถามท่านพระอุปเสนวังคันตบุตรว่า</p><p>ดูก่อนอุปเสน  พวกเธอพอทนได้   พอให้อัตภาพเป็นไปได้หรือ   พวก </p><p> เธอเดินทางมาโดยได้รับความลำบากน้อยหรือ</p><p>        ท่านพระอุปเสนวังคันตบุตรกราบทูลว่า  พอทนได้  พอให้อัตภาพ</p><p>เป็นไปได้ พระพุทธเจ้าข้า  อนึ่ง พวกข้าพระพุทธเจ้าเดินทางมาโดยได้รับ</p><p>ความลำบากเล็กน้อย  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ก็แลขณะนั้น        ภิกษุสัทธิวิหาริกของท่านพระอุปเสนวังคันตบุตร</p><p>นั่งเฝ้าอยู่ไม่ห่างพระผู้มีพระภาคเจ้า     จึงพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถามภิกษุ</p><p>รูปนั้นว่า  ดูก่อนภิกษุ    ผ้าบังสุกุลเป็นที่พอใจของเธอหรือ</p><p>         ภิกษุรูปนั้นกราบทูลว่า    ผ้าบังสุกุล   มิได้เป็นที่พอใจของข้าพระ-</p><p>พุทธเจ้าเลย   พระพุทธเจ้าข้า                                                     </p><p>         ภ.    ก็ทำไมเธอจึงได้ทรงผ้าบังสุกุลเล่า  ภิกษุ</p><p>         ภิ.    พระอุปัชฌายะของข้าพระพุทธเจ้าทรงผ้าบังสุกุล       ข้าพระ-</p><p>พุทธเจ้าจึงต้องทรงผ้าบังสุกุลอย่างนั้นบ้าง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ลำดับนั้นแล   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถามท่านพระอุปเสนวังคันต-</p><p>บุตรว่า   ดูก่อนอุปเสน     บริษัทของเธอนี้น่าเลื่อมใสนัก    เธอแนะนำ</p><p>บริษัทอย่างไร</p><p>         ท่านพระอุปเสนวังคันตบุตรกราบทูลว่า   พระพุทธเจ้าข้า   ผู้ใดขอ</p><p>อุปสมบทต่อข้าพระพุทธเจ้า   ข้าพระพุทธเจ้าบอกกะเขาอย่างนี้ว่า   อาวุโส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 906</p><p>ฉันเป็นผู้อยู่ป่าเป็นวัตร    ถือบิณฑบาตเป็นวัตร    ทรงผ้าบังสุกุลเป็นวัตร</p><p>ถ้าท่านจักถืออยู่ป่าเป็นวัตร  ถือบิณฑบาตเป็นวัตร ทรงผ้าบังสุกุลเป็นวัตร</p><p>บ้าง     ฉันก็จักให้ท่านอุปสมบทตามประสงค์    ถ้าเขารับคำของข้าพระ-</p><p>พุทธเจ้า   ๆ  จึงให้เขาอุปสมมท     ถ้าเขาไม่รับคำของข้าพระพุทธเจ้า  ๆ </p><p>ก็ไม่ให้เขาอุปสมบท  ภิกษุใดขอนิสัยต่อข้าพระพุทธเจ้า ๆ บอกกะภิกษุนั้น</p><p>อย่างนี้ว่า   อาวุโส    เราเป็นผู้ถืออยู่ป่าเป็นวัตร    ถือบิณฑบาตเป็นวัตร</p><p>ทรงผ้าบังสุกุลเป็นวัตร   ถ้าท่านจักถืออยู่ป่าเป็นวัตร  ถือบิณฑบาตเป็นวัตร</p><p>ทรงผ้าบังสุกุลเป็นวัตรบ้างได้     เราก็จักให้นิสัยแก่ท่านตามความประสงค์</p><p>ถ้าภิกษุนั้นรับคำของข้าพระพุทธเจ้า  ๆ  จึงจะให้นิสัย    ถ้าภิกษุนั้นรับคำ</p><p>ของข้าพระพุทธเจ้าไม่ได้    ข้าพระพุทธเจ้าก็ไม่ให้นิสัย      ข้าพระพุทธเจ้า</p><p>แนะนำบริษัทอย่างนี้แล  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        ภ.  ดีแล้ว  ดีแล้ว  อุปเสน  เธอแนะนำบริษัทได้ดีจริง ๆ   เออ</p><p>ก็เธอรู้กติกาของสงฆ์ในเขตพระนครสาวัตถีไหม  อุปเสน</p><p>         อุ.  ไม่ทราบเกล้า ฯ  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ภ.   ดูก่อนอุปเสน   สงฆ์ในเขตพระนครสาวัตถี     ตั้งกติกากันไว้</p><p>ว่า  ท่านทั้งหลาย  พระผู้มีพระภาคเจ้ามีพระประสงค์จะเสด็จหลีกออก</p><p>เร้นอยู่ตลอดไตรมาส  ใคร ๆ    อย่าเข้าไปเฝ้าพระองค์  นอกจากภิกษุ</p><p>ผู้นำบิณฑบาตเข้าไปถวายรูปเดียว  ภิกษุใดเข้าไปเฝ้าพระองค์  ต้องให้</p><p>แสดงอาบัติปาจิตตีย์       </p><p>          อุ.  พระสงฆ์ในเขตพระนครสาวัตถี  จักทราบทั่วกันตามกติกาของ</p><p>ตน    พวกข้าพระพุทธเจ้าจักไม่แต่งตั้งสิกขาบทที่พระองค์มิได้ทรงบัญญัติ  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 907</p><p>และจักไม่เพิกถอนสิกขาบทที่ทรงบัญญัติไว้         จักสมาทานประพฤติใน</p><p>สิกขาบทตามที่ทรงบัญญัติไว้ </p><p>        ภ.  ดีแล้ว   ดีแล้ว  อุปเสน   ไม่ควรแต่งตั้งสิกขาบทที่เรายังมิได้</p><p>บัญญัติ    หรือว่าไม่ควรเพิกถอนสิกขาบทที่เราบัญญัติ     ควรสมาทาน</p><p>ประพฤติในสิกขาบทตามที่เราได้บัญญัติไว้      เราอนุญาตให้พวกภิกษุ</p><p>ผู้ถือการอยู่ป่าเป็นวัตร   ถือบิณฑบาตเป็นวัตร  ทรงผ้าบังสุกุลเป็นวัตร</p><p>เข้าหาเราได้ตามสะดวก</p><p>        เวลานั้น  ภิกษุหลายรูปกำลังรออยู่ที่นอกซุ้มประตูพระวิหาร   ด้วย</p><p>ตั้งใจว่า     พวกเราจักให้ท่านพระอุปเสนวังคันตบุตรแสดงอาบัติปาจิตตีย์</p><p>ครั้นท่านพระอุปเสนวังคันตบุตรกับภิกษุบริษัทลุกจากอาสนะ  ถวายบังคม</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าทำประทักษิณหลีกไปแล้ว       จึงภิกษุเหล่านั้นได้ถาม</p><p>ท่านพระอุปเสนวังคันตบุตรดังนี้ว่า   อาวุโส    อุปเสน   ท่านทราบกติกา</p><p>ของสงฆ์ในเขตพระนครสาวัตถีไหม</p><p>        ท่านพระอุปเสนวังคันตบุตรตอบว่า   อาวุโสทั้งหลาย  แม้พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าก็รับสั่งถามกระผมอย่างนี้ว่า   ดูก่อนอุปเสน   เธอทราบกติกา</p><p>ของสงฆ์ในเขตพระนครสาวัตถีไหม  กระผมกราบทูลว่า  ไม่ทราบเกล้า ฯ</p><p>พระพุทธเจ้าข้า   พระองค์รับสั่งต่อไปว่า  ดูก่อนอุปเสน  สงฆ์ในพระนคร</p><p>สาวัตถีได้ทั้งกติกากันไว้ว่า    อาวุโสทั้งหลาย   พระผู้มีพระภาคเจ้ามีพระ-</p><p>ประสงค์จะเสด็จหลีกออกเร้นอยู่ตลอดไตรมาส            ใคร ๆ อย่าเข้าเฝ้า</p><p>พระองค์    นอกจากภิกษุผู้นำบิณฑบาตเข้าไปถวายรูปเดียว    ภิกษุใดเข้า</p><p>เฝ้าพระองค์  ต้องให้แสดงอาบัติปาจิตตีย์   กระผมกราบทูลว่า   พระสงฆ์</p><p>ในเขตพระนครสาวัตถีจักทราบทั่วกันตามกติกาของตน       พวกข้าพระ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 908</p><p>พุทธเจ้าจักไม่แต่งตั้งสิกขาบทที่พระองค์มิได้ทรงบัญญัติ     และจักไม่เพิก</p><p>ถอนสิกขาบทที่ทรงบัญญัติไว้  จักสมาทานประพฤติในสิกขาบทตามที่ทรง</p><p>บัญญัติไว้   ดังนี้   พระผู้มีพระภาคเจ้าเลยทรงอนุญาตให้บรรดาภิกษุผู้ถือ</p><p>การอยู่ป่าเป็นวัตร    ถือบิณฑบาตเป็นวัตร  ทรงผ้าบังสุกุลเป็นวัตร  เข้า</p><p>เฝ้าได้ตามสะดวก  ดังนี้</p><p>         ภิกษุเหล่านั้นเห็นจริงด้วยในทันใดนั้นว่า  ท่านพระอุปเสนวังคันต-</p><p>บุตรพูดถูกต้องจริงแท้        พระสงฆ์ไม่ควรแต่งตั้งสิกขาบทที่ยังมิได้ทรง</p><p>บัญญัติ     หรือไม่ควรเพิกถอนสิกขาบทที่ทรงบัญญัติไว้     ควรสมาทาน</p><p>ประพฤติในสิกกาบทตามที่ทรงบัญญัติไว้.       </p><p>        [๙๓]  ภิกษุทั้งหลายได้ทราบข่าวว่า         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง</p><p>อนุญาตให้ภิกษุผู้ถือการอยู่ป่าเป็นวัตร    ถือบิณฑบาตเป็นวัตร    ทรงผ้า</p><p>บังสุกุลเป็นวัตร   เข้าเฝ้าได้ตามสะดวก   ภิกษุเหล่านั้นปรารถนาจะเข้าเฝ้า</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า  ต่างละทิ้งสันถัตพากันสมาทานอารัญญิกธุดงค์ บิณฑ-</p><p>ปาติกธุดงค์  ปังสุกูลิกธุดงค์</p><p>        หลังจากนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าพร้อมด้วยภิกษุเป็นอันมาก  เสด็จ</p><p>เที่ยวประพาสตามเสนาสนะ   ได้ทอดพระเนตรเห็นสันถัตซึ่งถูกทอดทิ้งไว้</p><p>ในที่นั้น  ๆ    ครั้นแล้วรับสั่งถามภิกษุทั้งหลายว่า     ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย</p><p>สันถัตเหล่านี้ของใคร   ถูกทอดทิ้งไว้ในที่นั้น ๆ </p><p>         จึงภิกษุเหล่านั้น  ได้กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว         </p><p>                            <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ลำดับนั้นแล  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา  ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 909</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑    เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ</p><p>ยาก  ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑  เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน   ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑  </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้:-</p><p>                                    <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๓๔.  ๕.   อนึ่ง  ภิกษุผู้ให้ทำสันถัตสำหรับนั่ง  พึงถือเอาคืบสุคต</p><p>โดยรอบแห่งสันถัตว่า  เพื่อทำให้เสียสี  ถ้าภิกษุไม่ถือเอาคืบสุคตโดย</p><p>รอบแห่งสันถัตเก่า ให้ทำสันถัตสำหรับนั่งใหม่   เป็นนิสสัคคีย์ปาจิตตีย์.</p><p>                         <em>เรื่องพระอุปเสนวังคันตบุตร  จบ</em></p><p>                                 <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๙๔]    ที่ชื่อว่า  <strong>สำหรับนั่ง</strong>  ตรัสหมายผ้ามีชาย.</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>สันถัต</strong>  ได้แก่   ผ้ารองนั่งที่เขาหล่อ  ไม่ใช่ทอ.  </p><p>        บทว่า  <strong>ผู้ให้ทำ</strong>  คือ    ทำเองก็ตาม  ให้เขาทำก็ตาม. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 910</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>สันถัตเก่า</strong>   คือ   ที่แม้นุ่ง*  แล้วคราวเดียว   แม้ห่ม*    แล้ว</p><p>คราวเดียว.</p><p>        คำว่า พึงถือเอาคืบสุคตโดยรอบ...เพื่อทำให้เสียสี  คือ  ตัดกลม ๆ  </p><p>หรือสี่เหลี่ยมแล้วลาดในเอกเทศหนึ่ง  หรือชีออกปนหล่อเพื่อความทน   </p><p>        คำว่า  ถ้าภิกษุไม่ถือเอาคืบสุคตโดยรอบแห่งสันถัตเก่า  ความว่า</p><p>ไม่ถือเอาสันถัตเก่า ๑  คืบสุคตโดยรอบแล้ว     ทำเองก็ตาม   ใช้ให้เขาทำ</p><p>ก็ตาม  ซึ่งสันถัตสำหรับนั่งใหม่  เป็นทุกกฏในประโยคที่ทำ  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ด้วยได้สันถัตมา  ต้องเสียสละแก่สงฆ์ คณะ หรือบุคคล.</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ก็แลภิกษุพึงเสียสละสันถัตสำหรับนั่งนั้น</p><p>อย่างนี้:- </p><p>                                      <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                 <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า    กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า  สันถัตสำหรับนั่งผืนนี้ของข้าพเจ้า    ไม่ได้ถือเอาคืบ</p><p>สุคตโดยรอบแห่งสันถัตเก่าให้ทำแล้ว    เป็นของจำจะสละ    ข้าพเจ้า</p><p>สละสันถัตสำหรับนั่งผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตสำหรับนั่งที่เสียสละ  ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>*-*        เห็นจะหลงมาจากจีวรเก่าในสิกขาบทที่  ๔  แห่งจีวรวรรค. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 911</p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    สันถัตสำหรับนั่งผืนนี้ของ</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้  เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์  ถ้าความพร้อม</p><p>พรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้สันถัตสำหรับนั่งผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                 <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่านั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า   สันถัตสำหรับนั่งผืนนี้ของข้าพเจ้า  ไม่ได้ถือเอาคืบ</p><p>สุคตโดยรอบแห่งสันถัตเก่า  ให้ทำแล้ว    เป็นของจำจะสละ    ข้าพเจ้า</p><p>สละสันถัตสำหรับนั่งผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตสำหรับนั่งที่เสียสละให้  ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า  สันถัตสำหรับนั่งผืนนี้ของภิกษุ</p><p>มีชื่อนี้เป็นของจำสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อม</p><p>พรั่งของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว      ท่านทั้งหลายพึงให้สันถัตสำหรับนั่ง</p><p>ผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>        ท่าน  สันถัตสำหรับนั่งผืนนี้ของข้าพเจ้า    ไม่ได้ถือเอาคืบสุคต</p><p>โดยรอบแห่งสันถัตเก่า  ให้ทำแล้ว  เป็นของจำสละ ข้าพเจ้าสละ</p><p>สันถัตสำหรับนั่งผืนนี้แก่ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 912</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนสันถัตสำหรับนั่งที่เสียสละให้ด้วยคำว่า     ข้าพเจ้าให้สันถัตสำหรับ </p><p>นั่งผืนนี้แก่ท่าน   ดังนี้.</p><p>                                      <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                          <strong>จตุกกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>          [๙๕]   สันถัตสำหรับนั่ง      ตนทำค้างไว้   ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         สันถัตสำหรับนั่ง  ตนทำค้างไว้  ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์                 </p><p>         สันถัตสำหรับนั่ง   คนอื่นทำค้างไว้    ภิกษุทำต่อให้สำเร็จเอง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         สันถัตสำหรับนั่ง     คนอื่นทำค้างไว้    ภิกษุใช้ผู้อื่นทำต่อจนสำเร็จ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                          <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>        ภิกษุทำเองก็ดี  ใช้ผู้อื่นทำก็ดี    เพื่อใช้เป็นของอื่น  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                     <strong>อนาปัตติวาร</strong>                             </p><p>        [๙๖]   ภิกษุถือเอาสันถัตเก่าหนึ่งคืบสุคตโดยรอบแล้วทำ  ๑    ภิกษุ</p><p>ไม่ได้ถือเอาแต่น้อยแล้วทำ  ๑       ภิกษุหาไม่ได้     ไม่ถือเอาเลยแล้วทำ  ๑</p><p>ภิกษุได้สันถัตที่คนอื่นทำไว้แล้ว   ใช้สอย  ๑  ภิกษุทำเป็นเพดานก็ดี   เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 913</p><p>เครื่องลาดพื้นก็ดี   เป็นม่านก็ดี  เป็นเปลือกฟูกก็ดี  เป็นปลอกหมอนก็ดี ๑ </p><p>ภิกษุวิกลจริต  ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                        <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๕  จบ</em></p><p>                         <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๕</strong></p><p>                        <strong>พรรณนานิสีทนสันถตสิกขาบท</strong></p><p>        นิสีทนสันถตสิกขาบทว่า   <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น   ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-   ในนิสีทนสันถตสิกขาบทนั้น   มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>        สองบทว่า  <strong>อิจฺฉามห   ภิกฺขเว</strong>   ความว่า  ได้ยินว่า   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าไม่ทอดพระเนตรเห็นสัตว์ที่ควรให้ตรัสรู้ไร ๆ เลย     ตลอดภายใน</p><p>ไตรมาสนั้น;     เพราะเหตุนั้น     จึงตรัสอย่างนี้.     แม้เมื่อเป็นอย่างนั้น</p><p>พระองค์ก็จะต้องทรงกระทำพระธรรมเทศนา        ด้วยสามารถแห่งตันติ-</p><p>ประเพณี.                                         </p><p>         อนึ่ง  เพราะพระองค์ได้ทรงมีรำพึงอย่างนี้ว่า    เมื่อเราให้ทำโอกาส</p><p>หลีกเร้นอยู่  ภิกษุทั้งหลายจักกระทำกติกาวัตรอันไม่เป็นธรรม,   อุปเสนะ</p><p>จักทำลายกติกาวัตรอันไม่เป็นธรรมนั้น,     เราจักเลื่อมใส  (ขอบใจ)  เธอ</p><p>แล้วอนุญาตให้ภิกษุทั้งหลายเฝ้า,   แต่นั้น   พวกภิกษุผู้ประสงค์จะเยี่ยมเรา</p><p>เป็นอันมากจักสมาทานธุดงค์ทั้งหลาย     และเราจักบัญญัติสิกขาบท  เพราะ</p><p>สันถัตที่ภิกษุเหล่านั้นละทิ้งเป็นปัจจัย.   ฉะนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัส</p><p>อย่างนั้น.   ก็ในการหลีกเร้นนี้    มีอานิสงส์มากอย่างนี้แล.</p><p>         ข้อว่า  <strong>สปริโส   เยน  ภควา   เตนูปสงฺกมิ</strong>   มีความว่า   ได้ยินว่า</p><p>พระเถระได้รับการตำหนิในขันธกสิกขาบทนี้ว่า       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ! </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 914</p><p>ภิกษุผู้มีพรรษาหย่อน ๑๐    ไม่พึงให้กุลบุตรบวช,    ภิกษุใดพึงให้บวช, </p><p>ภิกษุนั้นต้องทุกกฏ   โดยนัยมีอาทิอย่างนี้ว่า   ดูก่อนโมฆบุรุษ !   อย่างไร</p><p>กันน๊ะ    เธอยังเป็นผู้ที่คนอื่นควรโอวาทควรพร่ำสอน     จักสำคัญเพื่อจะ</p><p>โอวาท    เพื่อจะพร่ำสอนผู้อื่น    จึงคิดว่า     พระศาสดาทรงอาศัยบริษัท </p><p>ของเราได้ทรงประทานการตำหนิแก่เรา,  บัดนี้   เรานั้นจักยังพระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าให้เปล่งพระสุรเสียงดุจพรหม         ด้วยพระพักตร์อันบริบูรณ์ด้วย</p><p>อาการทุกอย่าง    มีสิริดังพระจันทร์เพ็ญนั้นนั่นแล     แล้วจักให้ประทาน</p><p>สาธุการ    เพราะอาศัยบริษัทนั่นแหละ    เป็นกุลบุตรผู้มีหทัยงามเดินทาง</p><p>ล่วงไปได้ ๑๐๐ กว่าโยชน์     ได้แนะนำบริษัท     เป็นผู้อันภิกษุประมาณ</p><p>๕๐๐  รูปแวดล้อมแล้ว  จึงเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าอีก.  เพราะเหตุนั้น</p><p>พระธรรมสังคีติกาจารย์จงกล่าวว่า   <strong>สปริโส  เยน  ภควา  เตนูปสงฺกมิ</strong></p><p>เป็นต้น.   จริงอยู่   ใคร ๆ  ไม่อาจจะให้พระพุทธเจ้าทั้งหลายโปรดปราน</p><p>ได้โดยประการอื่นนอกจากวัตรสมบัติ.</p><p>        ข้อว่า  <strong>ภควโต   อวิทูเร    นิสินฺโน</strong>   มีความว่า    ภิกษุนั้นเป็นผู้</p><p>หมดความระแวง    เพราะเป็นผู้บริสุทธิ์ด้วยวัตรสมบัติ    จึงนั่งในที่ไม่ไกล</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า  ดุจสีหะนั่งอยู่ใกล้ถ้ำแห่งภูเขาทองฉะนั้น.</p><p>         บทว่า   <strong>เอตทโวจ</strong>   คือ  พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสคำนี้    เพื่อยก</p><p>เรื่องราวขึ้น.</p><p>         ข้อว่า  <strong>มนาปานิ  เต  ภิกฺขุ  ปสุกูลานิ</strong>    ความว่า   ดูก่อนภิกษุ  ! </p><p>ผ้าบังสุกุลเหล่านี้เป็นที่ชอบใจของเธอหรือ ?  คือ  เธอถือตามความชอบใจ</p><p>ตามความพอใจของตนหรือ  ? </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 915</p><p>        ด้วยคำว่า  <strong>น โข  เม   ภนฺเต  มนาปานิ</strong>  นี้    ภิกษุนั้นย่อมแสดง</p><p>ว่า    ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ     ข้าพระพุทธเจ้ามิได้ถือตามความชอบใจตาม </p><p>ความพอใจของตน  คือ  ข้าพระพุทธเจ้าเป็นผู้ถูกอุปัชฌาย์ให้ถือดุจบุคคล</p><p>ถูกบังคับให้ถือด้วยการบีบคอ   และด้วยการตีที่กระหม่อมฉะนั้น.</p><p>        บทว่า  <strong>ปญฺายิสฺสติ</strong>  มีความว่า   จักเป็นผู้ปรากฏ   คือ  เป็นผู้มี</p><p>ชื่อเสียง.  มีคำอธิบายว่า  จักปรากฏในกติกานั้น.</p><p>        ข้อว่า  <strong>น  มย  อปฺปญฺตฺต  ปญฺาเปสฺสาม</strong>   มีความว่า    เรา</p><p>ทั้งหลายชื่อว่าเป็นสาวก       จักไม่บัญญัติข้อที่พระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรง</p><p>บัญญัติไว้.  จริงอยู่  วิสัย   คือการบัญญัติสิกขาบทที่มิได้ทรงบัญญัติ  หรือ</p><p>การถอนสิกขาบทที่ทรงบัญญัติไว้แล้ว โดยนัยว่า  ปาจิตตีย์  ทุกกฏ  เป็นต้น</p><p>นี้เป็นพุทธวิสัย.</p><p>        ด้วยบทว่า  <strong>สมาทาย</strong>  นี้    พระอุปเสนะ   แสดงว่า    เราทั้งหลาย</p><p>จักสมาทานสิกขาบทนั้น  ๆ  แล้วรับว่า  ดีละ  โดยดี  ดังนี้แล้วจักศึกษาใน</p><p>สิกขาบททั้งปวง   ตามที่พระพุทธองค์ทรงบัญญัติไว้.   พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงมีพระหฤทัยโปรดปรานแล้ว   ได้ทรงกระทำสาธุการแม้อีก   แก่พระ-</p><p>อุปเสนะนั้นว่า ดีละ  ดีละ.</p><p>       บทสนธิว่า    <strong>อนุญฺาตาวโส</strong>   ตัดบทว่า   <strong>อนุญฺาต</strong>    อาวุโส</p><p> แปลว่า  (ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย !    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตแล้ว).</p><p>         บทว่า  <strong>ปิหนฺตา</strong>  แปลว่า  กระหยิ่มอยู่.</p><p>         สองบทว่า  <strong>สนฺถตานิ  อุชฺฌิตฺวา</strong>  มีความว่า   ละทิ้งสันถัตทั้งปวง</p><p>แล้ว  เพราะเป็นผู้มีความสำคัญในสันถัตว่า  เป็นจีวรผืนที่ ๕. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 916</p><p>          ข้อว่า  <strong>ธมฺมึ  กถ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ</strong>  มีความว่า  พระ- </p><p>ผู้มีพระภาคเจ้า   ทอดพระเนตรเห็นสันถัตทั้งหลายเกลื่อนกลาด   แล้วทรง</p><p>ดำริว่า  ไม่มีเหตุในการที่จะยังศรัทธาไทยให้ตกไป,   เราจักแสดงอุบายใน</p><p>การใช้สอย     แก่ภิกษุเหล่านั้น   แล้วทรงกระทำธรรมีกถาตรัสเตือนภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย.</p><p>         ข้อว่า  <strong>สกึ  นิวตฺถปิ  สกึ  ปารุตปิ</strong>   ได้แก่    นั่งและนอนแล้ว</p><p>ครั้งเดียว.                    </p><p>         บทว่า  สามนฺตา  มีความว่า    พึงถือเอาโดยประการที่ที่ตนตัดเอา</p><p>เป็นวงกลม หรือเป็นสี่เหลี่ยมจตุรัสจากชายข้างหนึ่ง จะมีประมาณคืบหนึ่ง.</p><p>แต่ภิกษุเมื่อจะลาดพึงลาดลงในเอกเทศ       หรือชีออกแล้วลาดให้ผสมกัน</p><p>โดยนัยดังกล่าวในบาลีนั่นเทียว.     สันถัตที่ภิกษุหล่อแล้วอย่างนี้    จะเป็น</p><p>ของมั่นคงยิ่งขึ้น.  คำทีเหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้นแล.   สมุฏฐานเป็นต้น   แห่ง</p><p>สิกขาบทนี้       เป็นเช่นเดียวกับเทวภาคสิกขาบท     เพราะเป็นทั้งกิริยา</p><p>ฉะนี้แล.</p><p>                            <em>นิสีทนสันถตสิกขาบทที่  ๕  จบ</em></p><p>         ก็ในสันถัต  ๕ ชนิดเหล่านี้   สันถัต ๓  ชนิดข้างต้น  ผู้ศึกษาพึงทราบ</p><p>ว่า    กระทำวินัยกรรมแล้วได้มา   ไม่ควรใช้สอย,  ๒ ชนิดข้างหลังทำ</p><p>วินัยกรรมแล้วได้มา  จะใช้สอย   ควรอยู่. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 917</p><p>                               <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๖</strong></p><p>                                     <strong>เรื่องภิกษุรูปหนึ่ง</strong></p><p>        [๙๗]   โดยสมัยนั้น      พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี     ครั้งนั้น </p><p>ภิกษุรูปหนึ่งเดินทางไปสู่พระนครสาวัตถี    แถบโกศลชนบท     ขนเจียม</p><p>เกิดขึ้นแก่เธอในระหว่างทาง      จึงภิกษุนั้นได้ผ้าเอาผ้าอุตราสงค์ห่อขนเจียม</p><p>เหล่านั้นเดินไป</p><p>         ชาวบ้านเห็นภิกษุนั้นแล้วพูดสัพยอกว่า  ท่านเจ้าข้า  ท่านซื้อขนเจียม</p><p>มาด้วยราคาเท่าไร   กำไรจักมีสักเท่าไร</p><p>         ภิกษุรูปนั้นถูกชาวบ้านพูดสัพยอกได้เป็นผู้เก้อ         ครั้นเธอไปถึง</p><p>พระนครสาวัตถีแล้ว   ทั้ง   ๆ ที่ยืนอยู่นั่นแล  ได้โยนขนเจียมเหล่านั้น  ลง</p><p>        ภิกษุทั้งหลายจึงถามภิกษุนั้นอย่างนี้ว่า    อาวุโส   ทำไมท่านจึงโยน</p><p>ขนเจียมเหล่านั้นลงทั้ง ๆ ที่ยังยืนอยู่เล่า</p><p>        ภิกษุรูปนั้นตอบว่า ก็เพราะผมถูกชาวบ้านพูดสัพยอก  เหตุขนเจียม</p><p>เหล่านี้ขอรับ</p><p>        ภิกษุทั้งหลายถามว่า  อาวุโส   ก็ท่านนำขนเจียมเหล่านี้มาจากที่ไกล</p><p>เท่าไรเล่า</p><p>        ภิกษุรูปนั้นตอบว่า  เกินกว่า ๓ โยชน์  ขอรับ</p><p>        บรรดาภิกษุผู้มักน้อย     สันโดษ    มีความละอาย     มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ   ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉนภิกษุจึงได้นำ</p><p>ขนเจียมมาไกลเกิน  ๓โยชน์  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 918</p><p>                        <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ </p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น   แล้วทรงสอบถามภิกษุรูปนั้น</p><p>ว่า  ดูก่อนภิกษุ  ข่าวว่า  เธอนำขนเจียมมาไกลเกิน  ๓ โยชน์ จริงหรือ</p><p>         ภิกษุรูปนั้นทูลว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                 <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนโมฆบุรุษ การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจสมณะ   ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ     ไฉนเธอจึงได้นำขนเจียมมาไกลเกิน  ๓โยชน์   การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น   ไม่เป็นเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  หรือ</p><p>เพื่อความเลื่อมใสยิ่งขอองชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้   การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น      เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                           <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุรูปนั้น    โดยอเนกปริยาย   ดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก       ความเป็นคนไม่สันโดษ       ความคลุกคลี</p><p>ความเกียจคร้าน    ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย    ความเป็นคน</p><p>บำรุงง่าย   ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา  ความกำจัด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 919</p><p>อาการที่น่าเลื่อมใส     การไม่สะสม  การปรารภความเพียร   โดยอเนก </p><p>ปริยาย  ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น  ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลายแล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  เพราะเหตุนั้นแล  เราจักบัญญัติสิกขาบทแก่ </p><p>ภิกษุทั้งหลาย    อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ   คือ   เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน ๑       เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑   </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุนชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                      <strong>พระบัญญัติ</strong>        </p><p>           ๓๕.  ๖.  อนึ่ง  ขนเจียมเกิดขึ้นแก่ภิกษุผู้เดินทางไกล  ภิกษุต้อง</p><p>การพึงรับได้  ครั้นรับแล้ว   เมื่อคนถือไม่มี   พึงถือไปด้วยมือของตนเอง</p><p>ตลอดระยะทาง  ๓ โยชน์เป็นอย่างมาก  ถ้าเธอถือเอาไปยิ่งกว่านั้น  แม้</p><p>คนถือไม่มี   เป็นนิสสัคคีย์ปาจิตตีย์.</p><p>                                <em>เรื่องภิกษุรูปหนึ่ง  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 920</p><p>                               <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๙๘]  บทว่า  แก่ภิกษุผู้เดินทางไกล  ได้แก่  ภิกษุเดินทาง. </p><p>        บทว่า  ขนเจียมเกิดขึ้น    คือ    เกิดขึ้นแต่สงฆ์ก็ตาม     แต่คณะ</p><p>ก็ตาม   แต่ญาติก็ตาม   แต่มิตรก็ตาม   แต่ที่บังสุกุลก็ตาม     แต่ทรัพย์ของ</p><p>ตนก็ตาม.                                                                           </p><p>        บทว่า  ต้องการ  คือ  เมื่อปรารถนา  ก็พึงรับได้.</p><p>        คำว่า  ครั้นรับแล้ว  พึงถือไปด้วยมือของตนเอง  ตลอดระยะทาง</p><p>๓โยชน์เป็นอย่างมาก    คือ   นำไปด้วยมือของตนเองได้    ชั่วระยะทาง</p><p>๓ โยชน์เป็นอย่างไกล.</p><p>        บทว่า  เมื่อคนถือไม่มี   ความว่า   คนอื่น   คือสตรี   หรือบุรุษ</p><p>คฤหัสถ์  หรือบรรพชิต  สักคนหนึ่ง  เป็นผู้ช่วยถือไปไม่มี.</p><p>         คำว่า  ถ้าเธอถือเอาไปยิ่งกว่านั้น  แม้คนถือไม่มี  อธิบายว่า  เธอ</p><p>ก้าวเกิน  ๓ โยชน์   เท้าแรกต้องอาบัติทุกกฏ   เท้าที่สอง   ขนเจียมเหล่านั้น</p><p>เป็นนิสสัคคีย์   เธอยืนอยู่ภายในระยะ ๓ โยชน์    โยนขนเจียมลงนอกระยะ</p><p>๓ โยชน์ก็เป็นนิสสัคคีย์     ซ่อนไว้ในยานพาหนะก็ตาม     ในห่อถุงก็ตาม</p><p>ของคนอื่น    ซึ่งเขาไม่รู้  ให้ล่วง ๓ โยชน์ไป   ก็เป็นนิสสัคคีย์  คือเป็นของ</p><p>จำต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละขนเจียมนั้นอย่างนี้:-</p><p>                                      <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                  <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 921</p><p>        ท่านเจ้าข้า       ขนเจียมเหล่านี้ของข้าพเจ้าให้ล่วงเลย  ๓ โยชน์</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละขนเจียมเหล่านี้ แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนขนเจียมที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ขนเจียมเหล่านี้ของภิกษุนี้ </p><p>ชื่อนี้   เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>สงฆ์ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้ขนเจียมเหล่านี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่กว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า     ขนเจียมเหล่านี้ของข้าพเจ้าให้ล่วง ๓ โยชน์   เป็น</p><p>ของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละขนเจียมเหล่านี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนขนเจียมที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า   ขนเจียมเหล่านี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว   ท่านทั้งหลายพึงให้ขนเจียมเหล่านี้แก่ภิกษุ</p><p>มีชื่อนี้</p><p>                                  <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong>        </p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 922</p><p>        ท่าน    ขนเจียมเหล่านี้ของข้าพเจ้าให้ล่วงเลย  ๓ โยชน์    เป็น</p><p>ของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละขนเจียมเหล่านี้แก่ท่าน </p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้รับเสียสละนั้นพึงรับอาบัติ  พึง</p><p>คืนขนเจียมที่เสียสละให้ด้วยคำว่า      ข้าพเจ้าให้ขนเจียมเหล่านี้   แก่ท่าน</p><p>ดังนี้.</p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                           <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [ ๙๙]    เกิน ๓ โยชน์     ภิกษุสำคัญว่าเกิน    เดินเลย ๓ โยชน์ไป</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เกิน ๓  โยชน์    ภิกษุสงสัย   เดินเลย  ๓ โยชน์ไป   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                 </p><p>         เกิน  ๓ โยชน์   ภิกษุสำคัญว่าหย่อน   เดินเลย  ๓ โยชน์ไป    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์  </p><p>                                    <strong>ทุกกฏ</strong>                        </p><p>         หย่อน ๓ โยชน์    ภิกษุสำคัญว่าเกิน...ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>         หย่อน ๓  โยชน์  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                              <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         หย่อน ๓ โยชน์  ภิกษุสำคัญว่าหย่อน...ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 923</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>       [๑๐๐]  ภิกษุถือไปเพียงระยะ ๓ โยชน์  ๑   ภิกษุถือไปหย่อนระยะ </p><p>๓ โยชน์ ๑  ภิกษุถือไปก็ดี   ถือกลับมาก็ดี  เพียงระยะ ๓ โยชน์ ๑  ภิกษุ</p><p>ถือไปเพียง ๓ โยชน์  แล้วพักแรมเสีย   รุ่งขึ้นต่อจากนั้นไปอีก  ๑   ขนเจียม</p><p>ถูกโจรชิงไปแล้ว   ภิกษุได้คืนมา  ถือไปอีก  ๑    ขนเจียมที่สละแล้ว   ภิกษุ</p><p>ได้คืนมา  ถือไปอีก  ๑  ภิกษุให้คนอื่นช่วยถือไป  ๑   ขนเจียมที่ทำเป็นสิ่ง</p><p>ของแล้วภิกษุถือไป  ๑    ภิกษุวิกลจริต  ๑    ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑    ไม่ต้อง</p><p>อาบัติแล.</p><p>                             <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๖  จบ</em></p><p>                             <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๖</strong></p><p>                               <strong>พรรณนาเอฬกโลมสิกขาบท</strong></p><p>         เอฬกโลมสิกขาบทว่า  เตน  สมเยน    เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-    ในเอฬกโลมสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>        บทว่า   <strong>อุปฺผณฺเฑสุ</strong>     มีความว่า    พวกชาวบ้านกล่าวคำสัพยอก</p><p>เป็นต้นว่า  ท่านขอรับ (ขนเจียมนี้)  ท่านซื้อมาด้วยราคาเท่าไร่  ?</p><p>        สองบทว่า   ิตโกว  อาสุมฺภิ   มีความว่า   พวกชาวบ้านขนมัดฟืน</p><p>แบกใหญ่มาจากป่าเหน็ดเหนื่อยแล้วโยนลงไป ทั้ง ๆ ที่ยืนอยู่ฉันใด  ภิกษุนี้ </p><p>ได้โยน  (ขนเจียม) ให้ตกลงไปฉันนั้น.</p><p>         บทว่า  <strong>สหคฺถา</strong>  แปลว่า  ด้วยมือตนเอง.   มีคำอธิบายว่า   นำไป</p><p>ด้วยตนเอง. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 924</p><p>         สองบทว่า <strong>พหิติโยชน  ปาเตติ</strong>   มีความว่า   โยนออกไปภายนอก</p><p>๓ โยชน์.   เมื่อขนเจียมจะตกไปโดยไม่มีอันตราย    พอพ้นจากมือ    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ยปาจิตตีย์มากตัวตามจำนวนเส้นขน.         ถ้าขนเจียมที่โยนไปนั้น</p><p>กระทบที่ต้นไม้ หรือเสาในภายนอก ๓ โยชน์แล้วตกลงภายใน (๓ โยชน์)</p><p>อีก  ยังไม่ต้องอาบัติ.   ถ้าห่อขนเจียม   ตกลงฟื้นหยุดแล้วกลิ้งไป   กลับ</p><p> เข้ามาภายใน ( ๓ โยชน์) อีก   เป็นอาบัติแท้. </p><p>         ภิกษุยืนข้างในเอามือ  หรือเท้า    หรือไม้เท้ากลิ้งไป,   ห่อขนเจียม</p><p>จะหยุด  หรือไม่หยุดก็ตาม    กลิ้งออกไป,   เป็นอาบัติเหมือนกัน.   ภิกษุ</p><p>วางไว้ด้วยตั้งใจว่า     คนอื่นจักนำไป,    แม้เมื่อคนนั้นนำขนเจียมไปเป็น</p><p>อาบัติเหมือนกัน.   ขนเจียมที่ภิกษุวางไว้ด้วยจิตบริสุทธิ์ลมพัดไปหรือคนอื่น</p><p>ให้ตกไป  ในภายนอกโดยธรรมดาของตน  เป็นอาบัติเหมือนกัน   เพราะ</p><p>ภิกษุมีอุตสาหะ   และเพราะสิกขาบทเป็นอจิตตกะ.    แต่ในกุรุนทีเป็นต้น</p><p>ท่านกล่าวอนาบัติไว้  ในเพราะขนเจียมที่ถูกลมพัดไป   หรือบุคคลอื่นให้</p><p>ตกไปภายนอกนี้,    อนาบัติที่ท่านกล่าวไว้นั้น     ไม่สมด้วยบาลีแห่งอนา-</p><p>ปัตติวาร.</p><p>         ภิกษุกระทำห่อทั้งสองข้างให้เนื่องเป็นอันเดียวกัน      เมื่อวางไว้ให้</p><p>ห่อหนึ่งอยู่ภายในเขตแดน    อีกห่อหนึ่งให้อยู่ในภายนอกเขตแดน,     ยัง</p><p>รักษาอยู่ก่อน.     แม้ในหาบที่เนื่องเป็นอัน เดียวกัน     ก็มีนัยเหมือนกันนี้.</p><p>แต่ถ้าว่าขนเจียมเป็นเพียงแต่ภิกษุวางไว้ที่ปลายหาบมิได้ผูกเลย,     ย่อมคุ้ม</p><p>อาบัติไม่ได้.    เมื่อภิกษุสับเปลี่ยนแม้ขนเจียมที่เนื่องเป็นอันเดียวกันไปวาง</p><p>ไว้แทน  ก็เป็นอาบัติเหมือนกัน.</p><p>        ในคำว่า   <strong>อญฺสฺส  ยาเน  วา</strong>   นี้   มีวินิจฉัยดังนี้:-  ภิกษุวางไว้บน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 925</p><p>ยาน   หรือบนหลังช้างเป็นต้น   ซึ่งกำลังไป   ด้วยตั้งใจว่า   เมื่อเจ้าของเขา</p><p>ไม่รู้เลย  มันจักนำไปเอง,  เมื่อยานนั้น  ล่วงเลย  ๓ โยชน์  ไปเป็นอาบัติ</p><p>ทันที.  แม้ในยานที่จอดอยู่   ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.    ก็ถ้าว่า   ภิกษุวาง</p><p>ขนเจียมไว้บนยาน  หรือบนหลังช้างเป็นต้นที่ไม่ไป  แล้วขึ้นขับขี่ไป  หรือ</p><p>ไปเตือนภายใต้ (ให้ไป) หรือเรียกให้ (จอดอยู่) ติดตามไป,  ไม่เป็นอาบัติ</p><p>เพราะพระบาลีว่า    ภิกษุให้คนอื่นช่วยนำไป.    แต่ในกุรุนทีเป็นต้นท่าน</p><p>กล่าวว่า  เป็นอาบัติ.  คำนั้นไม่สมด้วยคำนี้ว่า   ภิกษุให้คนอื่นช่วยนำไป.</p><p>ก็ในอทินนาทานเป็นอาบัติในเพราะสุงกฆาฏ (ตระบัดภาษี).       แท้จริง</p><p>อาบัติใด    ในอทินนาทานนั้น,   อาบัตินั้น      เป็นอนาบัติในสิกขาบทนี้, </p><p>อาบัติใดในสิกขาบทนี้,  อาบัตินั้น  เป็นอนาบัติในอทินนาทานนั้น.</p><p>         ภิกษุไปถึงสถานที่นั้นส่งใจไปอื่น   หรือถูกพวกโจรเป็นต้นรบกวน</p><p>เลยไปเสียก็ดี,  เป็นอาบัติเหมือนกัน .  พึงทราบจำนวนอาบัติ ตามจำนวน</p><p>เส้นขนในฐานะทั้งปวง.                                      </p><p>         หลายบทว่า  <strong>ติโยชน  วาสาธิปฺปาโย   คนฺตฺวา   ตโต   ปร  หรติ</strong>   มี</p><p>ความว่า   ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้นำไป   แม้ตั้งร้อยโยชน์อย่างนี้   คือเพราะ</p><p>ไม่ได้อุเทศและปริปุจฉาเป็นต้น     ในที่ที่คนไปแล้ว   ภิกษุจึงไปในที่อื่นต่อ</p><p>จากที่นั้น,  ไปในที่อื่นแม้จากที่นั้น.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อจฺฉินฺน   ปฏิลภิตฺวา</strong>   มีความว่า  พวกโจรชิงเอาขนเจียม</p><p>นั้นไป   รู้ว่าไม่มีประโยชน์แล้วคืนให้,   ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้นำขนเจียม</p><p>นั้นไป.</p><p>         สองบทว่า <strong>นิสฺสฏฺ   ปฏิลภิตฺวา</strong>  มีความว่า   ได้ขนเจียมที่ทำวินัย-</p><p>กรรมแล้วคืนมา.                                                                   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 926</p><p>        บทว่า <strong>กตภณฺฑ </strong>   มีความว่า    ขนเจียมที่เขาทำเป็นสิ่งของ   มีผ้า</p><p>กัมพล   พรม  และสันถัตเป็นต้น     อย่างใดอย่างหนึ่งโดยที่สุดแม้เพียงมัด </p><p>ด้วยเส้นด้าย.   อนึ่ง  ภิกษุใด  สอดขนเจียมลงในระหว่างถลกบาตรบาง ๆ</p><p>ก็ดี  ในหลืบผ้ารัดเข่า  ผ้าอังสะ  และประคดเอวเป็นต้นก็ดี  ในฝักมีด  เพื่อ</p><p>ป้องกันสนิมกรรไกรเป็นต้นก็ดี   โดยที่สุดอาพาธเป็นลม   ยอนขนเจียมไว้</p><p>แม้ในช่องหูแล้วเดินไปเป็นอาบัติแก่ภิกษุนั้นเหมือนกัน,   แต่ขนเจียมที่มัด</p><p>ด้วยด้ายใส่ไว้  (ในระหว่างรองเท้าและถลกบาตรเป็นต้น)   ย่อมตั้งอยู่ใน</p><p>ฐานะแห่งขนเจียมที่ทำเป็นสิ่งของ.    ภิกษุทำให้เป็นช้องผมแล้วนำไป,  นี้ </p><p>ชื่อว่าทางเลี่ยงเก็บ,   เป็นอาบัติเหมือนกัน.   คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>        บรรดาสมุฏฐานเป็นต้น    เอฬกโลมสิกขาบทนี้     ชื่อว่าเอฬกโลม-</p><p>สมุฏฐาน (มีขนเจียมเป็นสมุฏฐาน)  ย่อมเกิดขึ้น   ทางกาย  ๑  ทางกายกับ</p><p>จิต ๑  เป็นกิริยา  โนสัญญาวิโมกข์   อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม</p><p>มีจิต ๓ มีเวทนา ๓  ดังนี้แล.</p><p>                                  <em>เอฬกโลมสิกขาบทที่  ๖  จบ</em></p><p>                                    <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๗</strong></p><p><strong>                                        เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๑๐๑]   โดยสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่   ณ นิโคร-</p><p>ธาราม  เขตพระนครกบิลพัสดุ์  แถบสักกชนบท ครั้งนั้น  พระฉัพพัคคีย์</p><p>ใช้ภิกษุณีซักบ้าง   ย้อมบ้าง   สางบ้าง   ซึ่งขนเจียม   ภิกษุณีทั้งหลายมัว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 927</p><p>สาละวนซัก  ย้อม  สาง  ขนเจียมอยู่  จึงละเลยอุเทศ  ปริปุจฉา   อธิศีล</p><p>อธิจิต  อธิปัญญา </p><p>        ครั้งนั้นแล    พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี    เสด็จเข้าเฝ้าพระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้า  ณ  พุทธสำนัก     ครั้นถวายบังคมแล้ว    ได้ประทับยืน ณ ที่ควร</p><p>ส่วนข้างหนึ่ง</p><p>       พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสถามพระมหาปชาบดีโคตมีเถรีผู้ประทับอยู่</p><p>ณ  ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแลว่า   ดุก่อนพระโคตมี    พวกภิกษุณียังเป็นผู้ไม่</p><p>ประมาท  มีความเพียร  มีตนส่งไปแล้วอยู่หรือ</p><p>        พระนางกราบทูลว่า    พระพุทธเจ้าข้า    ความไม่ประมาทของพวก</p><p>ภิกษุณีจักมีแต่ไหน     เพราะพระผู้เป็นเจ้าเหล่าฉัพพัคคีย์ใช้ภิกษุณีซักบ้าง</p><p>ย้อมบ้าง  สางบ้าง  ซึ่งขนเจียม  ภิกษุณีทั้งหลายมัวสาละวนซัก  ย้อม  สาง</p><p>ขนเจียมอยู่   จึงละเลยอุเทศ  ปริปุจฉา  อธิศีล  อธิจิต   อธิปัญญา</p><p>        ครั้นนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงชี้แจงให้พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี</p><p>สมาทาน    อาจหาญ    ร่าเริง    ด้วยธรรมีกถาแล้ว     พระนางถวายบังคม</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า  ทำประทักษิณ  หลีกไปแล้ว</p><p>                               <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้นแล    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์    ใน</p><p>เพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถาม</p><p>พระฉัพพัคคีย์ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอใช้ภิกษุณีซักบ้าง</p><p>ย้อมบ้าง   สางบ้าง  ซึ่งขนเจียมจริงหรือ                             </p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 928</p><p>        พ.   เขาเป็นญาติของพวกเธอ  หรือมิใช่ญาติ</p><p>        ฉ.  มิใช่ญาติ  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                    <strong>ทรงติเตียน</strong> </p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย    การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น   ไม่เหมาะ    ไม่สม    ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ  ใช้ไม่ได้     ไม่ควรทำ   ภิกษุผู้มิใช่ญาติ   ย่อมไม่รู้การกระทำที่</p><p>สมควรหรือไม่สมควร    อาการที่น่าเลื่อมใสหรือไม่น่าเลื่อมใส    ของ</p><p>ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   เมื่อเป็นเช่นนั้น   พวกเธอยังใช้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ</p><p>ให้ซักบ้าง  ย้อมบ้าง   สางบ้าง   ซึ่งขนเจียมได้  การกระทำของพวก</p><p>เธอนั้น   ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือ</p><p>เพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้  การกระทำ</p><p>ของพวกเธอนั่น  เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>                       <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยายดังนี้ </p><p>แล้ว       ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน     ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย    ความเป็นคนบำรุง</p><p>ง่าย   ความมักน้อย   ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการ</p><p>ที่น่าเลื่อมใส    การไม่สะสม  การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 929</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑      เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   ๑         เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong>                     </p><p>       ๓๖.   ๗.  อนึ่ง   ภิกษุใด   ยังภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ให้ซักก็ดี  ให้</p><p>ย้อมก็ดี   ให้สางก็ดี   ซึ่งขนเจียม   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                             <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</em></p><p>                               <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๑๐๒]    บทว่า  อนึ่ง...ใด  ความว่า   ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด  มีการ</p><p>งานอย่างใด  มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม   นี้พระผู้มีพระภาคเจ้า   ตรัสว่า อนึ่ง...ใด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 930</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ-</p><p>อรรถว่า  เป็นผู้เจริญ   ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  มีสารธรรม  ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ   ชื่อว่า ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็น</p><p>พระอเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม   อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น    ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตตถ-</p><p>กรรม  อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะ   นี้   ชื่อว่า  ภิกษุ   ที่ทรงประสงค์ใน</p><p>อรรถนี้ </p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>ผู้มิใช่ญาติ</strong>   คือ    ไม่ใช่คนเนื่องถึงกัน     ทางมารดาก็ดี</p><p>ทางบิดาก็ดี   ตลอด ๗  ชั่วอายุของบุรพชนก</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>ภิกษุณี</strong>   ได้แก่ สตรีผู้อุปสมบทแล้วในสงฆ์  ๒  ฝ่าย</p><p>        ภิกษุสั่งว่า   <strong>จงซัก</strong>     ต้องอาบัติทุกกฏ    ขนเจียมที่ซักแล้ว    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  <strong>จงย้อม</strong>    ต้องอาบัติทุกกฏ    ขนเจียมที่ย้อมแล้ว    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุสั่งว่า  <strong>จงสาง</strong>   ต้องอาบัติทุกกฏ    ขนเจียมที่สางแล้ว     เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  คือ  เป็นของจำต้องเสียสละะแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุศคล</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละขนเจียมนั้นอย่างนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 931</p><p>                                           <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                     <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong>  </p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขนเจียมเหล่านี้ของข้าพเจ้า   ใช้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ</p><p>ซักแล้ว    เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละขนเจียมเหล่านี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนขนเจียมที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ขนเจียมเหล่านี้ของภิกษุมี</p><p>ชื่อนี้     เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของสงฆ์ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงให้ขนเจียมเหล่านี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบ-</p><p>เท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า  ขนเจียมเหล่านี้ของข้าพเจ้า    ใช้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ</p><p>ซักแล้ว       เป็นของจำจะสละ     ข้าพเจ้าสละขนเจียมเหล่านี้แก่ท่าน</p><p>ทั้งหลาย                                                                       </p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนขนเจียมที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย   ขอจงฟังข้าพเจ้า  ขนเจียมเหล่านี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 932</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้ขนเจียมเหล่านี้แก่ภิกษุ</p><p>มีชื่อนี้.</p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>         ท่าน  ขนเจียมเหล่านี้ของข้าพเจ้า  ใช้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติซักแล้ว</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละขนเจียมเหล่านี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนขนเจียมที่เสียสละให้ด้วยคำว่า   ข้าพเจ้าให้ขนเจียมเหล่านี้แก่ท่าน</p><p>ดังนี้.</p><p>                                      <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p><strong>                          สำคัญว่ามิใช่ญาติ  จตุกกะ  ๑</strong></p><p>         [๑๐๓]   ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ซัก   ซึ่งขน</p><p>เจียมเป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์      </p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ซัก   ให้ย้อม   ซึ่ง</p><p>ขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>          ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ซัก     ให้สาง    ซึ่ง</p><p>ขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>         ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  ให้ซัก  ให้ย้อม ให้สาง</p><p>ซึ่งขนเจียม   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว  กับนิสสัคคีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 933</p><p>                     <strong>สำคัญว่ามิใช่ญาติ  จตุกกะ  ๒</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ย้อม    ซึ่งขนเจียม </p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ย้อม   ให้สาง    ซึ่ง</p><p>ขนเจียม    ต้องอาบัติทุกกฏ  กันนิสสัคคีย์</p><p>       ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ย้อม   ให้ซัก    ซึ่ง</p><p>ขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ   กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้ย้อม   ให้สาง   ให้</p><p>ซัก  ซึ่งขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว  กับนิสสัคคีย์</p><p>                    <strong>สำคัญว่ามิใช่ญาติ  จตุกกะ  ๓</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  ให้สาง  ซึ่งขนเจียม</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้สาง   ให้ซัก   ซึ่ง</p><p>ขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>       ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ   ให้สาง   ให้ย้อม   ซึ่ง</p><p>ขนเจียม   ต้องอาบัติทุกกฏ   กับนิสสัคคีย์</p><p>       ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ  ให้สาง  ให้ซัก  ให้ย้อม</p><p>ซึ่งขนเจียม   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว  กับนิสสัคคีย์</p><p>                               <strong>สงสัย   จตุกกะ</strong></p><p>       ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ซัก  ซึ่งขนเจียม   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 934</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย  ให้ซัก  ให้ย้อม  ซึ่งขนเจียม  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ   กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ชัก  ให้สาง  ซึ่งขนเจียม   ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย  ให้ซัก  ให้ย้อม  ให้สาง  ซึ่งขนเจียม</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว     กับนิสสัคคีย์</p><p>                              <strong>สงสัย  จตุกกะ ๒</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   ให้ย้อม  ซึ่งขนเจียม  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสงสัย  ให้ย้อม  ให้สาง  ซึ่งขนเจียม     ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ   กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้ย้อม  ให้ซัก  ซึ่งขนเจียม    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย  ให้ย้อม  ให้สาง ให้ซัก  ซึ่งขนเจียม</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว   กับนิสสัคคีย์</p><p>                            <strong>สงสัย  จตุกกะ ๓</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสงสัย  ให้สาง  ซึ่งขนเจียม   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย  ให้สาง  ให้ซัก  ซึ่งขนเจียม    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 935</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   ให้สาง  ให้ย้อม  ซึ่งขนเจียม  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย    ให้สาง  ให้ซัก  ให้ย้อม   ซึ่งขนเจียม</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว  กับนิสสัคคีย์</p><p>                       <strong>สำคัญว่าเป็นญาติ  จตุกกะ  ๑</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    ให้ซัก    ซึ่งขนเจียม</p><p>เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>       ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    ให้ซัก    ให้ย้อม   ซึ่ง</p><p>ขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ให้ซัก   ให้สาง    ซึ่ง</p><p>ขนเจียม   ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ให้ซัก  ให้ย้อม  ไห้สาง</p><p>ซึ่งขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ ๒ ตัว   กับนิสสัคคีย์</p><p>                    <strong>สำคัญว่าเป็นญาติ  จตุกกะ  ๒</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    ให้ย้อม    ซึ่งขนเจียม</p><p>เป็นนิสสัคคีย์    ต้องอาบัติปาจิตตีย์            </p><p>       ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    ให้ย้อม   ให้สาง   ซึ่ง</p><p>ขนเจียม   ต้องอาบัติทุกกฏ    กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ย้อม  ให้ซัก   ซึ่งขน</p><p>เจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 936</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้ย้อม  ให้สาง ให้ซัก</p><p>ซึ่งขนเจียม   ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒ ตัว   กับนิสสัคคีย์</p><p>                    <strong>สำคัญว่าเป็นญาติ  จตุกกะ  ๓</strong></p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้สาง  ซึ่งขนเจียม  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ     ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ   ให้สาง   ให้ซัก   ซึ่ง</p><p>ขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    ให้สาง   ให้ย้อม   ซึ่ง</p><p>ขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ   กับนิสสัคคีย์</p><p>        ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ  ให้สาง  ให้ซัก ให้ย้อม</p><p>ซึ่งขนเจียม  ต้องอาบัติทุกกฏ  ๒  ตัว  กับนิสสัคคีย์</p><p>                                     <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>        ภิกษุ   ใช้ภิกษุณี  ซักขนเจียมของภิกษุอื่น  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุ   ใช้ภิกษุณีผู้อุปสมบทแต่สงฆ์ฝ่ายเดียวซัก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุณีผู้เป็นญาติ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ...ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>        ภิกษุณีผู้เป็นญาติ  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                            <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         ภิกษุณีผู้เป็นญาติ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ...ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 937</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>       [๑๐๔]    ภิกษุณีผู้เป็นญาติซักให้เอง  ๑  ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติเป็นผู้ช่วย</p><p>เหลือ  ๑  ภิกษุไม่ได้บอกใช้ภิกษุณีผู้มิใช่ญาติซักให้เอง  ๑   ภิกษุใช้ให้ซัก</p><p>ขนเจียม   ที่ทำเป็นสิ่งของแล้วแต่ยังไม่ได้ใช้  ๑    ใช้สิกขมานาซัก ๑    ใช้</p><p>สามเณรีซัก  ๑  ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                            <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๗  จบ</em></p><p>                            <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๗</strong></p><p>                 <strong>พรรณาเอฬกโลมโธวาปนสิกขาบท</strong></p><p>         เอฬกโลมโธวาปนสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะ</p><p>กล่าวต่อไป:-</p><p>         บรรดาบทเหล่านั้น    บทว่า  <strong>ริญฺจนฺติ</strong>   แปลว่า   ย่อมละทิ้ง    คือ</p><p>ย่อมสละเสีย.   มีคำอธิบายว่า  ย่อมไม่อาจเพื่อจะประกอบเนือง ๆ.</p><p>        คำที่เหลือในเอฬกโลมโธวาปนสิกขาบทนี้        พร้อมทั้งสมุฏฐาน</p><p>เป็นต้น   มีนัยดังกล่าวแล้วในปุราณจีวรสิกขาบทนั่นแล.</p><p>                    <em>เอฬกโลมโธวาปนสิกขายบทที่  ๗  จบ</em></p><p>                          <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๘</strong></p><p><strong>                        เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong></p><p>        [๑๐๕]  โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เวฬุวัน  อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต  เขตพระนครราชคฤห์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 938</p><p>ครั้งนั้นท่านพระอุปนันทศากยบุตร  เป็นกุลุปกะของสกุลหนึ่ง  รับภัตตาหาร</p><p>อยู่เป็นประจำ  ของเคี้ยวของฉันอันใดที่เกิดขึ้นในสกุลนั้น  เขาย่อมแบ่งส่วน</p><p>ไว้ถวายท่านพระอุปนันทศากยบุตร     เย็นวันหนึ่งในสกุลนั้นมีเนื้อเกิดขึ้น</p><p>เขาจึงแบ่งส่วนเนื้อนั้นไว้ถวายท่านพระอุปนันทศากยบุตร     เด็กของสกุล</p><p>นั้นตื่นขึ้นในเวลาเช้ามืด  ร้องอ้อนวอนว่า  จงให้เนื้อแก่ข้าพเจ้า  บุรุษผู้สามี</p><p>จึงสั่งภรรยาว่า     จงให้ส่วนของพระแก่เด็ก     เราจักซื้อของอื่นถวายท่าน</p><p>ครั้นแล้วเวลาเช้าท่านอุปนันทศายบุตร   นุ่งอันตรวาสกแล้ว  ถือบาตรจีวร</p><p>เข้าไปสู่สกุลนั้น  แล้วนั่งบนอาสนะที่เขาจัดถวาย</p><p>         ทันใด   บุรุษนั้นเข้าไปหาท่านพระอุปนันทศากยบุตร    กราบแล้ว</p><p>นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง   ได้กราบเรียนว่า  ท่านเจ้าข้า   เมื่อเย็นวานนี้มี</p><p>มีเนื้อเกิดขึ้น    ผมได้เก็บไว้ถวายพระคุณเจ้าส่วนหนึ่ง     จากนั้นเด็กคนนี้</p><p>ตื่นขึ้นแต่เช้ามืดร้องอ้อนวอนว่า    จงให้เนื้อแก่ข้าพเจ้า    ผมจึงได้ให้เนื้อ</p><p>ส่วนของพระคุณเจ้าแก่เด็ก       พระคุณเจ้าจะให้ผมจัดหาอะไรมาถวายด้วย </p><p>ทรัพย์กหาปณะหนึ่ง  ขอรับ</p><p>          ท่านพระอุปนันทศากยบุตรถามว่า   เธอบริจาคทรัพย์กหาปณะหนึ่ง</p><p>แก่เราแล้วหรือ                                                                           </p><p>          บุ.   ขอรับ   ผมบริจาคแล้ว</p><p>          อุ.   เธอจงให้กหาปณะนั้นแหละแก่เรา</p><p>          บุรุษนั้นได้ถวายกหาปณะแก่ท่านพระอุปนันทศากยบุตร  ในทันใด</p><p>นั้นเองแล้วเพ่งโทษ    ติเตียน    โพนทะนาว่า    พระสมณะเชื้อสายพระ-</p><p>ศากบุตรเหล่านี้   รับรูปิยะเหมือนพวกเรา                             </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 939</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินบุรุษนั้นเพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาอยู่ บรรดา</p><p>ภิกษุที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่ต่อ</p><p>สิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ   ติเตียน    โพนทะนาว่า   ไฉนท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรจึงได้รับรูปิยะเล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                             <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุปนันทศากยบุตรว่า  ดูก่อนอุปนันทะ   ข่าวว่าเธอรับรูปิยะจริงหรือ</p><p>        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                     <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า    ดูก่อนโมฆบุรุษ      การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ  ไฉนเธอจึงได้รับรูปิยะเล่า  การกระทำของเธอนั่น  ไมเป็น</p><p>ไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  หรือเพื่อความเลื่อมใส</p><p>ยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้  การกระทำของเธอนั่น    เป็นไป</p><p>เพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                          <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้า   ทรงติเตียนท่านพระอุปนันทศากยบุตร   โดย</p><p>อเนกปริยายดังนี้แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็น</p><p>คนบำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก    ความเป็นคนไม่สันโดษ    ความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 940</p><p>คลุกคลี   ความเกียจคร้าน    ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความ</p><p>เป็นคนบำรุงง่าย  ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา   ความ</p><p>กำจัด  อาการที่น่าเลื่อมใส    การไม่สะสม   การปรารภความเพียร  โดย</p><p>อเนกปริยาย       ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสม</p><p>แก่เรื่องนั้น    แก่ภิกษุทั้งหลาย    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า     </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์   ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  </p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑                                                          </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้ ว่าดังนี้ :-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>          ๓๗.  ๘.  อนึ่ง  ภิกษุใด  รับก็ดี  ให้รับก็ดี  ซึ่งทอง  เงิน  หรือ  </p><p>ยินดีทอง   เงิน   อันเขาเก็บไว้ให้   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                        <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 941</p><p>                                   <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>          [๑๐๖]    บทวา  อนึ่ง...ใด  ความวา  ผู้ใด  คือ   ผู้เช่นใด   มีการ </p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  มีอารมณ์อย่างใด  เป็นเถระก็ตาม  เป็นนวกะก็ตาม</p><p>เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>         บทว่า ภิกษุ ความว่า ที่ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นผู้ขอ ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  พระพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า  ภิกษุ เพราะอรรถว่า</p><p>ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา   ชื่อว่า   ภิกษุ   โดย</p><p>ปฏิญญา  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่าเป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า  เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์    ชื่อว่า   ภิกษุ   เพราะ</p><p>อรรถว่า  เป็นผู้เจริญ   ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  มีสารธรรม ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็น</p><p>พระอเสขะ   ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบควรแก่ฐานะ  บรรดาภิกษุ</p><p>เหล่านั้น         ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม</p><p>อันไม่กำเริบ  ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า  ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้ </p><p>         ที่ชื่อว่า  ทอง   ตรัสหมายทองคำ</p><p>         ที่ชื่อว่า  เงิน  ได้แก่   กหาปณะ  มาสกที่ทำด้วยโลหะ  มาสกที่ทำ</p><p>ด้วยไม้    มาสกที่ทำด้วยครั้ง    ซึ่งใช้เป็นมาตราสำหรับแลกเปลี่ยนซื้อขาย</p><p>กันได้.</p><p>         บทว่า  รับ   คือ  รับเอง  เป็นนิสสัคคีย์.</p><p>         บทว่า  ให้รับ  คือ  ให้คนอื่นรับแทน  เป็นนิสสัคคีย์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 942</p><p>         บทว่า  หรือยินดีทองเงินอันเขาเก็บไว้ให้     ความว่า   หรือยินดี</p><p>ทองเงินที่เขาเก็บไว้ให้ด้วยบอกว่า     ของนี้จงเป็นของพระคุณเจ้า     ดังนี้</p><p>เป็นต้น  เป็นนิสสัคคีย์  ทอง   เงิน  ที่เป็นนิสสัคคีย์    ต้องเสียสละในท่าม</p><p>กลางสงฆ์ </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลภิกษุพึงเสียสละรูปิยะนั้น   อย่างนี้:-</p><p>                                     <strong>วิธีเสียสละรูปิยะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบ</p><p>เท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>          ท่านเจ้าข้า   ข้าพเจ้ารับรูปิยะไว้แล้ว      ของนี้ของข้าพเจ้า   เป็น</p><p>ของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละรูปิยะนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>ถ้าคนผู้ทำการวัด   หรืออุบาสก   เดินมาในสถานที่เสียสละนั้น    พึงบอก</p><p>เขาว่า   ท่านจงรู้ของสิ่งนี้   ถ้าเขาถามว่า    จะให้ผมนำของสิ่งนี้ไปหาอะไร</p><p>มา   อย่าบอกว่า    จงนำของสิ่งนี้หรือของสิ่งนี้มา    ควรบอกแต่ของที่เป็น</p><p>กัปปิยะ  เช่น  เนยใส น้ำมัน    น้ำผึ้ง  หรือน้ำอ้อย    ถ้าเขานำรูปิยะนั้น</p><p>ไปแลกของที่เป็นกัปปิยะมาถวาย   เว้นภิกษุผู้รับรูปิยะ  ภิกษุนอกนั้นฉันได้</p><p>ทุกรูป  ถ้าได้อย่างนี้    นั่นเป็นการดี   ถ้าไม่ได้พึงบอกเขาว่า  โปรดช่วย</p><p>ทิ้งของนี้     ถ้าเขาทิ้งให้   นั่นเป็นการดี    ถ้าเขาไม่ทิ้งให้   พึงสมมติภิกษุ</p><p>ผู้ประกอบด้วยองค์  ๕   ให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 943</p><p>                         <strong>องค์  ๕  ของภิกษุผู้ทิ้งรูปิยะ</strong></p><p>        องค์  ๕  นั้น  คือ  ๑.ไม่ถึงความลำเอียงเพราะความชอบพอ ๒. ไม่</p><p>ถึงความลำเอียงเพราะเกลียดชัง  ๓. ไม่ถึงความลำเอียงเพราะงมงาย    ๔. ไม่</p><p>ถึงความลำเอียงเพราะกลัว   และ   ๕.  รู้จักว่าทำอย่างไรเป็นอันทิ้งหรือไม่</p><p>เป็นอันทิ้ง</p><p>         ก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลสงฆ์พึงสมมติภิกษุนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                        <strong>วิธีสมมติภิกษุผู้ทิ้งรูปิยะ</strong></p><p>        พึงขอภิกษุให้รับตกลงก่อน     ครั้นแล้วภิกษุผู้ฉลาด      ผู้สามารถ</p><p>พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>                                   <strong>คำสมมติ</strong></p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงสมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ  นี่เป็นญัตติ</p><p>       ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  สงฆ์สมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้เป็น</p><p>ผู้ทิ้งรูปิยะ  การสมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ   ชอบแก่ท่านผู้ใด</p><p>ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>       ภิกษุมีชื่อนี้     สงฆ์สมมติให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะแล้ว    ชอบแก่สงฆ์</p><p>เหตุนั้นจงนิ่ง   ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้</p><p>       ภิกษุผู้รับสมมติแล้วนั้น  พึงทิ้งอย่าหมายที่ตก   ถ้าทิ้งหมายที่ตก</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 944</p><p>                                <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                      <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>        [๑๐๗]  รูปิยะ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นรูปิยะ   รับรูปิยะ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        รูปิย ะ  ภิกษุสงสัย   รับรูปิยะ   เป็นนิสสัคคีย์    ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        รูปิยะ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่รูปิยะ   รับรูปิยะ    เป็นนิสสัคคีย์    ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                     </p><p>                                <strong>ทุกกฏ</strong>    </p><p>        ไม่ใช่รูปิยะ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นรูปิยะ   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ไม่ใช่รูปิยะ  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                           <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>       ไม่ใช่รูปิยะ   ภิกษุสำคัญว่าไม่ใช่รูปิยะ... ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                            <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๑๐๘]  ทองเงินตกอยู่ภายในวัดก็ดี  ภายในที่อยู่ก็ดี   ภิกษุหยิบยก</p><p>เองก็ดี  ใช้ให้หยิบยกก็ดี   แล้วเก็บไว้ด้วยตั้งใจว่า   เป็นของผู้ใด   ผู้นั้น</p><p>จักนำไปดังนี้  ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๘  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 945</p><p>                             <strong>โกสิยวรรคที่  ๒   สิกขาบทที่  ๘</strong></p><p>                                  <strong>พรรณนารูปิยสิกขาบท</strong></p><p>        รูปิยสิกขาบทว่า   <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในรูปิยสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-                               </p><p>        บทว่า   <strong>ปฏิวึโส</strong>  แปลว่า  ส่วน.    </p><p>        ในบทว่า  <strong>ชาตรูปรชต</strong>   นี้   คำว่า    <strong>ชาตรูป</strong>  เป็นชื่อแห่งทองคำ.</p><p>ก็เพราะทองคำนั้นเป็นเช่นกับพระฉวีวรรณแห่งพระตถาคต;   เพราะฉะนั้น</p><p>ท่านจึงกล่าวไว้ในบทภาชนะว่า     ท่านเรียกพระฉวีวรรณของพระศาสดา.</p><p>เนื้อความแห่งบทภาชนะนั้นว่า     โลหะพิเศษมีสีเหมือนพระฉวีวรรณของ</p><p>ของพระศาสดา  นี้ชื่อว่า  ชาตรูป (ทองคำธรรมชาติ ). ส่วนเงินท่านเรียก</p><p>ว่า  รูปิยะ.  ในคำทั้งหลายว่า  สังข์   ศิลา  ประพาฬ เงิน  ทอง  เป็นต้น.</p><p>แต่ในสิกขาบทนี้   ท่านประสงค์เอากหาปณะเป็นต้นอย่างใดอย่างอย่างหนึ่ง</p><p>ที่ให้ถึงการซื้อขายได้. เพราะเหตุนั้นนั่นแล ในบทภาชนะแห่งบทว่า <strong>รชต</strong>  </p><p>นั้น   ท่านจึงกล่าวคำว่า  กหาปณะ  โลหมาสก  ดังนี้   เป็นต้น.</p><p>             <strong>[อธิบายวัตถุแห่งนิสสัคคีย์และทุกกฏ]</strong></p><p>        บรรดาบทว่า     <strong>กหาปณะ</strong>    เป็นต้นนั้น     กหาปณะที่เขาทำด้วย</p><p>ทองคำก็ดี  ทำด้วยเงินก็ดี  กหาปณะธรรมดาก็ดี  ชื่อว่า <strong>กหาปณะ.</strong></p><p>        มาสกที่ทำด้วยแร่ทองแดงเป็นต้น  ชื่อว่า  <strong>โลหมาสก.</strong></p><p>        มาสกที่ทำด้วยไม้แก่นก็ดี  ด้วยข้อไม้ไผ่ก็ดี  โดยที่สุดแม้มาสกที่เขา</p><p>ทำด้วยใบตาลสลักเป็นรูป  ก็ชื่อว่า  <strong>มาสกไม้. </strong></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 946</p><p>         มาสกที่เขาทำด้วยครั่งก็ดี   ด้วยยางก็ดี    ดุนให้เกิดรูปขึ้น    ชื่อว่า</p><p><strong>มาสกยาง.</strong>              </p><p>        ก็ด้วยบทว่า  <strong>เย   โวหาร  คจฺฉนฺติ</strong>  นี้     ท่านสงเคราะห์เอามาสก</p><p>ทั้งหมดที่ใช้เป็นมาตราซื้อขายในชนบท ในเวลาซื้อขายกัน     โดยที่สุดทำ</p><p>ด้วยกระดูกบ้าง  ทำด้วยหนังบ้าง ทำด้วยเมล็ดผลไม้บ้าง  ดุนให้เป็นรูปบ้าง</p><p>มิได้ดุนให้เป็นรูปบ้าง. วัตถุทั้ง  ๔  อย่าง คือ  เงิน ทอง  ทั้งหมดนี้อย่างนี้</p><p>(และ)  มาสกทอง  มาสกเงิน  มีประเภทดังกล่าวแล้วแม้ทั้งหมด  จัดเป็น</p><p>วัตถุแห่งนิสสัคคีย์, วัตถุนี้   คือ มุกดา มณี ไพฑูรย์ สังข์  ศิลา ประพาฬ</p><p>ทับทิม  บุพราคัม  ธัญชาติ ๗ ชนิด ทาสหญิง ทาสชาย นาไร่   สวนดอกไม้</p><p>สวนผลไม้เป็นต้น   จัดเป็นวัตถุแห่งทุกกฏ. วัตถุนี้   คือ  ด้าย ผาลไถ ผืนผ้า</p><p>ฝ้ายอปรัณชาติมีอเนกประการ  และเภสัช  มีเนยใส  เนยข้น  น้ำมัน   น้ำผึ้ง</p><p>น้ำอ้อยงบเป็นต้น  จัดเป็นกัปปิยวัตถุ.</p><p>         บรรดานิสสัคคิยวัตถุและทุกกฏวัตถุนั้น     ภิกษุจะรับนิสสัคคิยวัตถุ</p><p>เพื่อประโยชน์ตนเอง    หรือเพื่อประโยชน์แก่สงฆ์    คณะบุคคลและเจดีย์</p><p>เป็นต้น    ย่อมไม่ควร,   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์  แก่ภิกษุผู้รับเพื่อประโยชน์</p><p>แก่ตนเอง.      เป็นทุกกฏแก่ภิกษุผู้รับเพื่อประโยชน์แก่สิ่งที่เหลือ     เป็น</p><p>ทุกกฏอย่างเดียว  แก่ภิกษุผู้รับทุกกฏวัตถุ  เพื่อประโยชน์ทุกอย่าง, ไม่เป็น</p><p>อาบัติในกัปปิยวัตถุ.  เป็นปาจิตตีย์ด้วยอำนาจที่มาในรัตนสิกขาบทข้างหน้า</p><p>แก่ภิกษุผู้รับวัตถุมีเงินเป็นต้นแม้ทั้งหมด        ด้วยหน้าที่แห่งภัณฑาคาริก</p><p>เพื่อต้องการจะเก็บไว้.                                                      </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 947</p><p>          <strong>[ว่าด้วยการรับ  การใช้ให้รับ  และวิธีปฏิบัติในรูปิยะ]</strong></p><p>        บทว่า   <strong>อุคฺคณฺเหยฺย</strong>  แปลว่า  พึงถือเอา.  ก็เพราะเมื่อภิกษุรับเอา</p><p>จึงต้องอาบัติ;  ฉะนั้น    ในบทภาชนะแห่งบทว่า   <strong>อุคฺคณฺเหยฺย</strong>  นั้น  ท่าน</p><p>จึงกล่าวว่า  ภิกษุรับเอง   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.   แม้ในบทที่เหลือ   ก็มี</p><p>นัยอย่างนี้ . </p><p>        ในการรับเองและใช้ให้รับนั้น    มีวินิจฉัยดังนี้:-</p><p>        เป็นอาบัติตัวเดียวแก่ภิกษุผู้รับเอง   หรือใช้ให้รับวัตถุสิ่งเดียว   ใน</p><p>บรรดาภัณฑะ คือ  ทองเงิน  ทั้งกหาปณะ  และมาสก.  ถ้าแม้นว่า  ภิกษุ</p><p>รับเอง  หรือใช้ให้รับตั้งพันอย่างรวมกัน,  เป็นอาบัติมากตามจำนวนวัตถุ.</p><p>แต่ในมหาปัจจรีและกุรุนที    กล่าวรวมกันว่า    เป็นอาบัติ     โดยนับรูป</p><p>ในถุงที่ผูกไว้หย่อน ๆ   หรือในภาชนะที่บรรจุไว้หลวม ๆ.   ส่วนในถุงที่</p><p>ผูกไว้แน่น  หรือในภาชนะที่บรรจุแน่น  เป็นอาบัติตัวเดียวเท่านั้น.</p><p>         ส่วนในการยินดีเงินทองที่เขาเก็บไว้    มีวินิจฉัยดังนี้:-    เมื่อเขา</p><p>กล่าวว่า     นี้เป็นของพระผู้เป็นเจ้า     ถ้าแม้นภิกษุยินดีด้วยจิต    เป็นผู้</p><p>ใคร่เพื่อจะรับเอาด้วยกายหรือวาจา,     แต่ปฏิเสธว่า    นี้ไม่ควร    ไม่เป็น</p><p>อาบัติ.   แม้ไม่ห้ามด้วยกายและวาจา  เป็นผู้มีจิตบริสุทธิ์  ไม่ยินดีด้วยคิดว่า</p><p>นี้ไม่ควรแก่เรา    ไม่เป็นอาบัติเหมือนกัน.    จริงอยู่     บรรดาไตรทวาร</p><p>อันภิกษุห้ามแล้วด้วยทวารใดทวารหนึ่ง   ย่อมเป็นอันห้ามแล้วแท้.   แต่ถ้า</p><p>ไม่ห้ามด้วยกายและวาจา     รับอยู่ด้วยจิต    ย่อมต้องอาบัติ      ในกายทวาร</p><p>และวจีทวาร  มีการไม่กระทำเป็นสมุฏฐาน  เพราะไม่กระทำการห้ามที่ตน</p><p>พึงกระทำด้วยกายและวาจา.   แต่   ชื่อว่า   อาบัติ   ทางมโนทวาร   ไม่มี.</p><p>บุคคลคนเดียววางเงินทองตั้งร้อยตั้งพันไว้ใกล้เท้า  ด้วยกล่าวว่า นี้  จงเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 948</p><p>ของท่าน.  ภิกษุห้ามว่า  นี้ไม่ควร.  อุบาสกพูดว่า   กระผมสละถวายท่าน</p><p>แล้ว  ก็ไป  มีคนอื่นมาที่นั้น   ถามว่า  นี้อะไร  ขอรับ  !    ภิกษุพึงบอก</p><p>คำที่อุบาสกนั้น    และคนพูดกัน.    ถ้าเขาพูดว่า    ผมจักเก็บให้   ขอรับ !</p><p>ท่านจงแสดงที่เก็บ.  ภิกษุพึงขึ้นไปยังปราสาทถึงชั้น  ๗  แล้วพึงบอกว่า นี้ที่ </p><p>เก็บ.  แต่อย่าพึงบอกว่า  จงเก็บไว้ในที่นี้.    อกัปปิยวัตถุ  (มีทองและเงิน</p><p>เป็นต้น )    ย่อมเป็นอันอาศัยวัตถุที่เป็นกัปปิยะและอกัปปิยะ    ตั้งอยู่ด้วย</p><p>คำบอกมีประมาณเท่านี้,   พึงปิดประตูแล้วอยู่รักษา.</p><p>         ถ้าว่า      อุบาสกถือเอาบาตรและจีวรซึ่งเป็นของจะขายบางอย่างมา,</p><p>เมื่อเขากล่าวว่า    ท่านจักรับสิ่งนี้ไหม    ขอรับ !     พึงกล่าวว่า    อุบาสก</p><p>พวกเรามีความต้องการสิ่งนี้     และวัตถุชื่อเห็นปานนี้     ก็มีอยู่,    แต่ไม่มี</p><p>กัปปิยการก.    ถ้าเขาพูดว่า    ผมจักเป็นกัปปิยการก,    ขอท่านโปรดเปิด</p><p>ประตูให้เถิด    พึงเปิดประตูแล้ว   กล่าวว่า   ตั้งอยู่ในโอกาสโน้น.   และ</p><p>อย่าพึงกล่าวว่า     ท่านจงถือเอาสิ่งนี้.     แม้อย่างนี้     อกัปปิยวัตถุก็เป็น</p><p>อันอาศัยวัตถุที่เป็นกัปปิยะและอกัปปิยะตั้งอยู่เหมือนกัน.       ถ้าเขาถือเอา</p><p>กหาปณะนั้นแล้ว  ถวายกัปปิยภัณฑ์แก่เธอ,  ควรอยู่.  ถ้าเขาถือเอาเกินไป</p><p>พึงบอกเขาว่า  พวกเราจักไม่เอาภัณฑะของท่าน,  จงเก็บเสีย.</p><p>        ในคำว่า  <strong>สงฺฆมชฺเฌ   นิสฺสชฺชิตพฺพ</strong>   นี้    พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่</p><p>ตรัสว่าพึงสละ    แก่สงฆ์   หรือแก่คณะ   หรือแก่บุคคล   ก็เพราะธรรมดา</p><p>ว่ารูปิยะเป็นอกัปปิยะ (เป็นของไม่สมควร).</p><p>         อนึ่ง  เพราะรูปิยะนั้น     เป็นเพียงแต่ภิกษุรับไว้เท่านั้น      เธอไม่</p><p>ได้จ่ายหากัปปิยภัณฑ์อะไรด้วยรูปิยะนั้น;    ฉะนั้น    เพื่อทรงแสดงการใช้</p><p>สอยโดยอุบาย    จึงตรัสว่า  พึงสละในท่ามกลางแห่งสงฆ์.           </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 949</p><p>         ข้อว่า     <strong>กปฺปิย  อาจิกฺขิตพฺพ  สปฺปิ  วา</strong>   มีความว่า   พึงบอก</p><p>อย่างนี้ว่า  อุบาสก  เนยใส  หรือน้ำมัน    ย่อมควรแก่บรรพชิตทั้งหลาย. </p><p>              [ปัจจัยที่ได้จากรูปิยะที่ภิกษุรับ  ไม่ควรแก่เธอผู้รับ]</p><p>          ข้อว่า   <strong>รูปิยปฏิคฺคาหก   เปตฺวา  สพฺเพเหว  ปริภุญฺชิตพฺพ</strong></p><p>มีความว่า     ภิกษุทั้งหมดพึงแจกกันบริโภค.     ภิกษุผู้รับรูปิยะไม่พึงรับ</p><p>ส่วนแบ่ง.  แม้ได้ส่วนที่ถึงแก่พวกภิกษุอื่นหรืออารามิกชนแล้ว  จะบริโภค</p><p>ก็ไม่ควร.    โดยที่สุด  เนยใส  หรือน้ำมันนั้น     อันดิรัจฉานมีลิงเป็นต้น</p><p>ลักเอาไปจากส่วนแบ่งนั้น       วางไว้ในป่า      หรือที่หล่นจากมือของสัตว์</p><p>เหล่านั้น   ยังเป็นของอันดิรัจฉานหวงแหนก็ดี    เป็นของบังสุกุลก็ดี   ไม่</p><p>สมควรทั้งนั้น.   แม้จะอบเสนาสนะ   ด้วยน้ำอ้อยที่นำมาจากส่วนแบ่งนั้น  </p><p>ก็ไม่ควร.    จะตามประทีปด้วยเนยใส    หรือน้ำมันแล้วนอนก็ดี   กระทำ</p><p>กสิณบริกรรมก็ดี    สอนหนังสือก็ดี   ด้วยแสงสว่างแห่งประทีป   ไม่ควร.</p><p>อนึ่ง  จะทาแผลที่ร่างกายด้วยน้ำมัน    น้ำผึ้งและน้ำอ้อยเป็นต้น    จากส่วน</p><p>แบ่งนั้น  ก็ไม่ควรเหมือนกัน.</p><p>         คนทั้งหลาย    เอาวัตถุนั้น     จ่ายหาเตียงและตั่งเป็นต้นก็ดี    สร้าง</p><p>อุโบสถาคารก็ดี  สร้างโรงฉันก็ดี    จะบริโภคใช้สอย  ก็ไม่ควร.   แม้ร่มเงา</p><p>(แห่งโรงฉัน เป็นต้น)  อันแผ่ไปอยู่ตามเขตของเรือน   ก็ไม่ควร.    ร่มเงา</p><p>ที่เลยเขตไป      ควรอยู่     เพราะเป็นของจรมา.     จะเดินไปตามทางก็ดี</p><p>สะพานก็ดี  เรือก็ดี  แพก็ดี  ที่เขาจำหน่ายวัตถุนั้นสร้างไว้ไม่ควร. จะดื่ม</p><p>หรือใช้สอยน้ำที่เอ่อขึ้นเต็มปริ่มสระโบกขรณี      ซึ่งเขาให้ขุดด้วยวัตถุนั้น</p><p>ก็ไม่ควร.  แต่ว่า  เมื่อน้ำภายใน  (สระ)  ไม่มี    น้ำที่ไหลมาใหม่   หรือ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 950</p><p>น้ำฝนไหลเข้าไป      สมควรอยู่.     แม้น้ำที่มาใหม่ซึ่งซื้อมาพร้อมกับสระ</p><p>โบกขรณีที่ซื้อมา (ด้วยวัตถุนั้น  ) ก็ไม่ควร. </p><p>        สงฆ์ตั้งวัตถุนั้นเป็นของฝาก   (เก็บดอกผล)   บริโภคปัจจัย      แม้</p><p>ปัจจัยเหล่านั้น       ก็ไม่ควรแก่เธอ.       แม้อารามซึ่งเป็นที่อันสงฆ์รับไว้</p><p>(ด้วยวัตถุนั้น  )  ก็ไม่ควรเพื่อบริโภคใช้สอย.  ถ้าพื้นดินก็ดี   พืชก็ดี  เป็น</p><p>อกัปปิยะ,    จะใช้สอยพื้นดิน    จะบริโภคผลไม้ไม่ควรทั้งนั้น.   ถ้าภิกษุ</p><p>ซื้อพื้นดินอย่างเดียว   เพาะปลูกพืชอื่น,   จะบริโภคผล   ควรอยู่.   ถ้าพืช</p><p>ภิกษุซื้อมาปลูกลงในพื้นดินอันเป็นกัปปิยะ  จะบริโภคผล  ไม่ควร. จะนั่ง</p><p>หรือนอนบนพื้นดิน  ควรอยู่.</p><p>          ข้อว่า  <strong>สเจ    โส   ฉฑฺเฑติ</strong>   มีความว่า  เขาโยนทิ้งไป  ที่แห่งใด</p><p>แห่งหนึ่ง.   ถ้าแม้นเขาไม่ทิ้ง  หรือถือเอาไปเสียเอง,   ไม่พึงห้ามเขา</p><p>         ข้อว่า  <strong>โน   เจ  ฉฑฺเฑติ</strong>   มีความว่า  ถ้าเขาไม่ถือเอาไป   และไม่</p><p>ทิ้งให้  หลีกไปตามความปรารถนา  ด้วยใส่ใจว่า  ประโยชน์อะไรของเรา</p><p>ด้วยการขวนขวายนี้,  ลำดับนั้น   สงฆ์พึงสมมติภิกษุผู้มีลักษณะตามที่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเเล้ว   ให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ.</p><p>                    <strong>[ว่าด้วยองค์แห่งภิกษุผู้ทิ้งรูปิยะ]</strong></p><p>        ในคำว่า  <strong>โย  น  ฉนฺทาคตึ</strong>     เป็นต้น    มีวินิจฉัยดังนี้:-   ภิกษุผู้</p><p>กระทำวัตถุนั้นเพื่อตน    หรือยกตนขึ้นอ้าง     ด้วยอำนาจแห่งความโลภ</p><p>ชื่อว่า    ย่อมถึงความลำเอียงเพราะชอบกัน.    เมื่อรุกรานผู้อื่นด้วยอำนาจ</p><p>แห่งโทสะว่า  ภิกษุนี้ไม่รู้แม่บทเลย   ไม่รู้วินัย  ชื่อว่า ย่อมถึงความ  ลำเอียง</p><p>เพราะโทสะ.    เมื่อถึงความเป็นผู้พลั้งเผลอและหลงลืมสติด้วยอำนาจโมหะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 951</p><p>ชื่อว่า   ย่อมถึงความลำเอียงเพราะหลง.    เมื่อไม่อาจจะทิ้งเพราะกลัวภิกษุ</p><p>ผู้รับรูปิยะ  ชื่อว่าย่อมถึงความลำเอียงเพราะกลัว.    ภิกษุผู้ไม่กระทำอย่างนี้</p><p>บัณฑิตพึงทราบว่า  ย่อมไม่ถึงความลำเอียงเพราะชอบกัน  ฯลฯ  ย่อมไม่ถึง</p><p>ความลำเอียงเพราะกลัว.</p><p>        สองบทว่า  <strong>อนิมิตฺต   กตฺวา</strong>  ได้แก่ ไม่กระทำให้มีที่หมาย.   อธิบายว่า</p><p>ภิกษุผู้ทิ้งรูปิยะนั้น  หลับตาแล้ว  ไม่เหลียวดูดุจคูถคือไม่กำหนดหมายที่ตก</p><p>พึงทิ้งให้ตกไปในแม่น้ำ   ในเหว   หรือในพุ่มไม้.    ในรูปิยะแม้อันภิกษุ</p><p>พึงรังเกียจอย่างนี้    พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ตรัสบอกการบริโภคใช้สอย  แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลายโดยปริยาย.  ก็การบริโภคปัจจัยที่เกิดขึ้นจากรูปิยะนั้น   ย่อม</p><p>ไม่สมควรแก่ภิกษุผู้รับรูปิยะ   โดยปริยายไร ๆ เลย.    ก็การบริโภคปัจจัย</p><p>ที่เกิดขึ้นนี้  ไม่ควรแก่ภิกษุผู้รับรูปิยะนั่น  ฉันใด. ปัจจัยที่เกิดขึ้น  เพราะ</p><p>การอวดอุตริมนุสธรรมอันไม่มีจริงก็ดี    เพราะกุลทูสกกรรมก็ดี    เพราะ</p><p>การหลอกลวงเป็นต้นก็ดี  ย่อมไม่ควรแก่ภิกษุนั้น  และแก่ภิกษุอื่น ฉันนั้น</p><p>ถึงปัจจัยที่เกิดขึ้นโดยธรรมโดยสม่ำเสมอ    ยังไม่ได้พิจารณา    จะบริโภค</p><p>ก็ไม่ควร.</p><p>              <strong>[อธิบายการบริโภคปัจจัยมี  ๔ อย่าง]</strong></p><p>        จริงอยู่   การบริโภค  มี ๔ อย่าง  คือ  ไถยบริโภค (บริโภคอย่าง</p><p>ขโมย ) ๑  อิณบริโภค (บริโภคอย่างเป็นหนี้ ) ๑  ทายัชชบริโภค (บริโภค</p><p>อย่างเป็นผู้รับมรดก) ๑  สามีบริโภค (บริโภคอย่างเป็นเจ้าของ)  ๑.  บรรดา</p><p>การบริโภค ๔ อย่างนั้น          การบริโภคของภิกษุผู้ทุศีลซึ่งนั่งบริโภคอยู่</p><p>แม้ในท่ามกลางสงฆ์   ชื่อว่า    ไถยบริโภค.    การบริโภคไม่พิจารณาของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 952</p><p>ภิกษุผู้มีศีล   ชื่อว่า   อิณบริโภค.  เพราะฉะนั้น   ภิกษุผู้มีศีลพึงพิจารณา</p><p>จีวรทุกขณะที่บริโภคใช้สอย   บิณฑบาตพึงพิจารณาทุก ๆ คำกลืน.  เมื่อ</p><p>ไม่อาจอย่างนั้น   พึงพิจารณาในกาลก่อนฉัน   หลังฉัน   ยามต้น    ยามกลาง</p><p>และยามสุดท้าย.  หากเมื่อเธอไม่ทันพิจารณาอรุณขึ้น,  ย่อมตั้งอยู่ในฐานะ</p><p>บริโภคหนี้.  แม้เสนาสนะ    ก็พึงพิจารณาทุก ๆ ขณะที่ใช้สอย .   ความมี</p><p>สติเป็นปัจจัยทั้งในขณะรับทั้งในขณะบริโภคเภสัช    ย่อมควร.     แม้เมื่อ</p><p>เป็นอย่างนั้น   ก็เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ทำสติในการรับ  ไม่ทำในการบริโภค</p><p>อย่างเดียว.    แต่ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ไม่ทำสติในการรับ    ทำแต่ในเวลา</p><p>บริโภค.</p><p>        ก็สุทธิมี ๔  อย่าง    คือ   เทสนาสุทธิ   (หมดจดด้วยการแสดง)  ๑</p><p>สังวรสุทธิ (หมดจดด้วยสังวร)  ๑  ปริยิฎฐิสุท<sup>๑</sup>ธิ  (หมดจดด้วยการแสวงหา) ๑</p><p>ปัจจเวกขณสุทธิ  (หมดจดด้วยการพิจารณา) ๑.   บรรดาสุทธิ  ๔  อย่างนั้น</p><p>ปาฎิโมกขสังวรศีล  ชื่อว่าเทสนาสุทธิ.  ก็ปาฎิโมกขสังวรศีลนั้น   ท่านเรียก</p><p>ว่า  เทสนาสุทธิ   เพราะบริสุทธิ์ด้วยการแสดง.  อินทรียสังวรศีล   ชื่อว่า</p><p>สังวรสุทธิ.    ก็อินทรียสังวรศีลนั้น      ท่านเรียกว่า    สังวรสุทธิ   เพราะ</p><p>บริสุทธิ์ด้วยสังวร    คือ    การตั้งจิตอธิษฐานว่า     เราจักไม่ทำอย่างนี้อีก</p><p>เท่านั้น.  อาชีวปริสุทธิศีล  ชื่อว่า  ปริยิฎฐิสุทธิ.<sup>๑</sup>   ก็อาชีวปาริสุทธิศีลนั้น</p><p>ท่านเรียกว่า     ปริยิฎฐิสุทธิ<sup>๒</sup>    เพรา.่เป็นความบริสุทธิ์ด้วยการแสวงหา</p><p>ของภิกษุผู้ละอเนสนาแล้วยังปัจจัยทั้งหลายให้เกิดขึ้นโดยธรรม    โดยสม่ำ</p><p>เสมอ.   ปัจจัยบริโภคสันนิสสิตศีล    ชื่อว่า    ปัจจเวกขณสุทธิ.    จริงอยู่</p><p>ปัจจัยบริโภคสันนิสสิตศีลนั้น     ท่านเรียกว่า    ปัจจเวกขณสุทธิ    เพราะ</p><p>๑-๒.  ในที่อื่น  ๆ  เป็น  ปริเยฏฐิสุทธิ.   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 953</p><p>บริสุทธิ์ด้วยการพิจารณาที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้โดยนัยมีอาทิว่า  ภิกษุ</p><p>ย่อมพิจารณาโดยแบบคายแล้วเสพจีวร   ดังนี้.   เพราะเหตุนั้น   ข้าพเจ้าจึง</p><p>กล่าวว่า     แต่ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ไม่ทำสติในการรับ       ทำแต่ในการ</p><p>บริโภค.  การบริโภคปัจจัยของพระเสขะ ๗ จำพวก  ชื่อว่า ทายัชชบริโภค.</p><p>จริงอยู่   พระเสขะ ๗ จำพวกนั้น  เป็นพระโอรสของพระผู้มีพระภาคเจ้า;</p><p>เพราะฉะนั้น  จึงเป็นทายาทแห่งปัจจัยอันเป็นของพระพุทธบิดา บริโภคอยู่</p><p>ซึ่งปัจจัยเหล่านั้น.</p><p>         ถามว่า  ก็พระเสขะเหล่านั้น   บริโภคปัจจัยของพระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>หรือบริโภคปัจจัยของพวกคฤหัสถ์ ?</p><p>          ตอบว่า  ปัจจัยเหล่านั้น   แม้อันพวกคฤหัสถ์ถวาย   ก็จริง.  แต่ชื่อว่า</p><p>เป็นของพระผู้มีพระภาคเจ้า        เพราะพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตไว้</p><p>เพราะฉะนั้น  บัณฑิตพึงทราบว่า   พระเสขะเหล่านั้น    บริโภคปัจจัยของ</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า.   ก็ธรรมทายาทสูตร   เป็นเครื่องสาธกในการบริโภค</p><p>ปัจจัยของพระผู้มีพระภาคเจ้านี้.</p><p>         การบริโภค  ของพระขีณาสพทั้งหลาย   ชื่อว่า สามีบริโภค.  จริงอยู่</p><p>พระขีณาสพทั้งหลายเหล่านั้น        ชื่อว่าเป็นเจ้าของบริโภคเพราะล่วงความ</p><p>เป็นทาสแห่งตัณหาได้แล้ว.   บรรดาการบริโภคทั้ง   ๔  นี้   สามีบริโภคและ</p><p>ทายัชชบริโภค  ย่อมควรแม้แก่ภิกษุทุกจำพวก.  อิณบริโภค    ไม่สมควร</p><p>เลย.  ในไถยบริโภค  ไม่มีคำจะพูดถึงเลย.</p><p>                   <strong>[อธิบายว่าการบริโภคอีก  ๔ อย่าง]</strong></p><p>         การบริโภคแม้อื่นอีก  ๔   คือ  ลัชชีบริโภค  อลัชชีบริโภค  ธัมมิย- </p><p>บริโภค   อธัมมิยบริโภค.   บรรดาการบริโภค  ๔  อย่างนั้น    การบริโภค </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 954</p><p>ของอลัชชีภิกษุร่วมกับลัชชีภิกษุ    สมควร.    ไม่พึงปรับอาบัติเธอ.   การ</p><p>บริโภคของลัชชีภิกษุร่วมกับอลัชชีภิกษุ   ย่อมควรตลอดเวลาที่เธอยังไม่รู้.</p><p>เพราะว่าธรรมดาภิกษุผู้เป็นอลัชชีมาแต่แรกไม่มี.    เพราะฉะนั้น     พึงว่า</p><p>กล่าวเธอในเวลาทราบว่าเธอเป็นอลัชชีว่า    ท่านทำการละเมิดในกายทวาร</p><p>และวจีทวาร,    การทำนั้น    ไม่สมควรเลย,     ท่านอย่าได้กระทำอย่างนี้.</p><p>ถ้าเธอไม่เอื้อเฟื้อยังคงกระทำอยู่อีก,   ถ้ายังขืนทำการบริโภคร่วมกับอลัชชี</p><p>นั้น,  แม้เธอก็กลายเป็นอลัชชีไปด้วย.   ฝ่ายภิกษุใด  กระทำการบริโภค</p><p>ร่วมกับอลัชชี    ผู้ซึ่งเป็นภาระของตน,     แม้ภิกษุนั้น    อันภิกษุอื่นเห็น</p><p>พึงห้าม,   ถ้าเธอไม่ยอมงดเว้น,     ภิกษุแม้รูปนี้     ก็เป็นอลัชชีเหมือนกัน.</p><p>อลัชชีภิกษุแม้รูปเดียว    ย่อมทำให้ภิกษุเป็นอลัชชีได้แม้ตั้งร้อยรูปอย่างนี้.</p><p>ชื่อว่าอาบัติในการบริโภคร่วมกันระหว่างอลัชชีกับอลัชชี   ย่อมไม่มี.  การ</p><p>บริโภคร่วมระหว่างลัชชีกับลัชชี  เป็นเช่นเดียวกับขัตติยกุมารสองพระองค์ </p><p>เสวยร่วมกันในสุวรรณภาชน์.     การบริโภคเป็นธรรม   และไม่เป็นธรรม</p><p>ผู้ศึกษาพึงทราบด้วยอำนาจแห่งปัจจัยนั่นแล.</p><p>          ในการบริโภคเป็นธรรม    และไม่เป็นธรรมนั้น   พึงทราบวินิจฉัย </p><p>ดังต่อไปนี้:-</p><p>        ถ้าแม้บุคคลก็เป็นอลัชชี  แม้บิณฑบาตไม่เป็นธรรม,   น่ารังเกียจ</p><p>ทั้ง ๒ ฝ่าย.   บุคคลเป็นอลัชชี    แต่บิณฑบาตเป็นธรรม,    ภิกษุทั้งหลาย </p><p>รังเกียจบุคคลแล้ว ไม่พึงรับบิณฑบาต.  แต่ในมหาปัจจรี  ท่านกล่าวไว้ว่า</p><p>คนทุศีล   ได้อุเทศภัตเป็นต้นจากสงฆ์แล้ว   ถวายแก่สงฆ์นั่นแล.    อุเทศ-</p><p>ภัตเป็นต้นนี้   ย่อมควร  เพราะเป็นไปตามที่เขาถวายนั่นเอง.    บุคคลเป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 955</p><p>ลัชชี    บิณฑบาตไม่เป็นธรรม,    บิณฑบาตน่ารังเกียจ    ไม่ควรรับเอา.</p><p>บุคคลเป็นลัชชี  แม้บิณฑบาตก็เป็นธรรม ย่อมสมควร. </p><p>     <strong>[อธิบายการยกย่องและการบริโภคอีกอย่างละ ๒]</strong></p><p>         ยังมีการยกย่อง ๒ อย่าง    และการบริโภค  ๒ อย่างอีก   คือ   การ</p><p>ยกย่องลัชชี  ๑    การยกย่องอลัชชี ๑     ธรรมบริโภค  ๑    อามิสบริโภค  ๑,</p><p>ในการยกย่องและการบริโภคนั้น   การยกย่องลัชชี    แก่อลัชชี   สมควร.</p><p>เธอไม่ควรถูกปรับอาบัติ.  ก็ถ้าว่า   ลัชชียกย่องอลัชชี    ย่อมเชื้อเชิญด้วย</p><p>อนุโมทนา  เชื้อเชิญด้วยธรรมกถา   อุปถัมภ์ในสกุลทั้งหลาย,   แม้อลัชชี</p><p>นอกนี้   ก็กล่าวสรรเสริญเธอในบริษัทว่า   อาจารย์ของพวกเราย่อมเป็นผู้</p><p>เช่นนี้และเช่นนี้,   ภิกษุนี้  บัณฑิตพึงทราบว่า   ย่อมทำพระศาสนาให้เสื่อม</p><p>ลง  คือ ให้อันตรธานไป.</p><p>         ก็บรรดาธรรมบริโภคและอามิสบริโภค  ในบุคคลใด  อามิสบริโภค</p><p>สมควร,   ในบุคคลนั้น  แม้ธรรมบริโภค  ก็สมควร.  ท่านกล่าวไว้ (ใน</p><p>อรรถกถาทั้งหลาย) ว่า  ก็คัมภีร์ใด  ตั้งอยู่ในสุดท้าย   จักฉิบทายไป  โดย</p><p>กาลล่วงไปแห่งบุคคลนั้น,          จะเรียนเอาคัมภีร์นั้นเพื่ออนุเคราะห์ธรรม </p><p>ควรอยู่.  ในการอนุเคราะห์ธรรมนั้น  มีเรื่องต่อไปนี้:-</p><p>             <strong>[เรื่องเรียนคัณฐะจากคนเลวเพื่ออนุเคราะห์ธรรม]</strong></p><p>         ได้ยินว่า  ในยุคมหาภัย   ได้มีภิกษุผู้ชำนาญมหานิเทศเพียงรูปเดียว</p><p>เท่านั้น.  ครั้งนั้น  พระอุปัชฌะของพระติสสเถระ   ผู้ทรงนิกาย   ๔ ชื่อว่า</p><p>มหาติปิฎกเถระ  กล่าวกะพระมหารักขิตเถระว่า  อาวุโสมหารักขิต !   เธอ</p><p>จงเรียนเอามหานิเทศในสำนักแห่งภิกษุนั่นเถิด.  เธอเรียนว่า   ได้ทราบว่า</p><p>ท่านรูปนี้เลวทราม   ขอรับ  !  กระผมจักไม่เรียนเอา. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 956</p><p>        อุปัชฌาย์.  เรียนไว้เถิดคุณ  !  ฉันจักนั่งใกล้ ๆ เธอ. </p><p>        พระเถระ.  ดีละ   ขอรับ !   เมื่อท่านนั่งอยู่ด้วย   กระผมจักเรียนเอา</p><p>แล้วเริ่มเรียนติดต่อกันทั้งกลางคืนกลางวัน   วันสุดท้ายเห็นสตรีภายใต้เตียง</p><p>แล้ว  เรียนว่า   ท่านขอรับ  !     กระผมได้สดับมาก่อนแล้วทีเดียว,    ถ้าว่า</p><p>กระผมพึงรู้อย่างนี้     จะไม่พึงเรียนธรรมในสำนักคนเช่นนี้เลย.     ก็พระ-</p><p>มหาเถระเป็นอันมาก     ได้เรียนเอาในสำนักของพระเถระนั้นแล้ว      ได้</p><p>ประดิษฐานมหานิเทศไว้สืบมา.</p><p>         อันทองและเงินแม้ทั้งหมด   ผู้ศึกษาพึงทราบว่า   ถึงการสงเคราะห์</p><p>ว่ารูปิยะทั้งนั้น  ในคำว่า <strong>รูปิเย  รูปิยสญฺี</strong>  นี้.</p><p>         สองบทว่า  <strong>รูปิเย เวมติโก</strong>   มีความว่า   เกิดมีความสงสัย   โดยนัย</p><p>เป็นต้นว่า  เป็นทองคำ  หรือทองเหลือง*หนอ</p><p>        สองบทว่า  <strong>รูปิเย  อรูปิยสญฺี</strong>  ความว่า  มีความสำคัญในทองคำ</p><p>เป็นต้นว่า  เป็นทองเหลืองเป็นต้น .</p><p>        อีกอย่างหนึ่ง บุคคลผู้ใคร่ในบุญทั้งหลาย  มีนางสนมของพระราชา</p><p>เป็นต้น      ถวายเงินและทองใส่ไว้ในภัต      ของควรเคี้ยว      ของหอมและ</p><p>กำยานเป็นต้น,       ถวายแผ่นผ้าเล็ก ๆ รวมกับกหาปณะที่ขอดไว้ที่ชายผ้า</p><p>เป็นต้นต้นนั่นแหละ    แก่ภิกษุทั้งหลายผู้เที่ยวบิณฑบาตผ้า,     ภิกษุทั้งหลาย</p><p>รับเอาด้วยสำคัญว่าภัตตาหารเป็นต้น  หรือสำคัญว่าผ้,  ภิกษุนี้  พึงทราบว่า</p><p>ผู้มีความสำคัญในรูปิยะว่ามิใ ช่รูปิยะ  รันเอารูปิยะด้วยอาการอย่างนี้.</p><p>        แต่ภิกษุผู้รับ       พึงกำหนดให้ดีว่า      วัตถุนี้เราได้ในเรือนหลังนี้</p><p><strong>*  วิมติ  ขรปตฺตนฺติ  ขรสงฺขาต   สุวรฺณปฏิรูปก  วตฺถุ  แปลว่า  ที่ชื่อว่า  ขรปัตตะ  ได้แก่  วัตถุ</strong></p><p>ที่นับว่าแข็ง  เทียมทองคำ.  -ผู้ชำระ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 957</p><p>เพราะว่า     ผู้ที่ถวายของด้วยไม่มีสติ      ได้สติแล้วจะกลับมา (ทวงถาม).</p><p>ลำดับนั้น    ภิกษุพึงบอกเขาว่า  ท่านจงตรวจดูห่อผ้าของท่าน ดังนี้.   บท</p><p>ที่เหลือในสิกขาบทนี้   มีอรรถตื้นทั้งนั้น. </p><p>         บรรดาสมุฏฐานเป็นต้น   สิกขาบทนี้   มีสมุฏฐาน  ๖  บางคราวเป็น</p><p>กิริยา  เพราะต้องด้วยการรับ  บางคราวเป็นอกิริยา   เพราะไม่ทำการห้าม</p><p>จริงอยู่  รูปิยสิกขาบท  อัญญวาทกสิกขาบท  และอุปัสสุติสิกขาบท  ทั้ง ๓</p><p>มีกำหนดอย่างเดียวกัน     เป็นโนสัญญาวิโมกข์   อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ</p><p>กายกรรม   วจีกรรม   มีจิต ๓    มีเวทนา ๓  ฉะนี้แล.</p><p>                                      <em>รูปิยสิกขาบทที่  ๘  จบ</em>                           </p><p>                                    <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๙</strong></p><p><strong>                                         เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๑๐๙]  โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวัน     อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น </p><p>พระฉัพพัคคีย์ถึงความซื้อขายด้วยรูปิยะ   มีประการต่าง ๆ  ชาวบ้านพากัน</p><p>เพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า    ไฉนพระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>จึงได้ถึงความซื้อขายด้วยรูปิยะมีประการต่าง ๆ เหมือนพวกคฤหัสถ์ผู้บริโภค</p><p>กามเล่า                                                                               </p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้นเพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนา</p><p>อยู่   บรรดาผู้ที่เป็นผู้มักน้อย    สันโดษ   มีความละอาย   มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนพระฉัพพัคคีย์จงได้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 958</p><p>ถึงการซื้อขายด้วยรูปิยะมีประการต่าง ๆ เล่า       แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า                                                </p><p>                         <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า   พวกเธอถึงการซื้อขายด้วย</p><p>รูปิยะมีประการต่าง ๆ  จริงหรือ</p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                      <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น    ไม่เหมาะ    ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ   ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ     ไฉนพวกเธอจึงได้ถึงการซื้อขายด้วย</p><p>รูปิยะมีประการต่าง ๆ  เล่า    การกระทำของพวกเธอนั่นไม่เป็นไปเพื่อ</p><p>ด้วยความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้   การกระทำของพวกเธอนั่น  เป็น</p><p>ไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว    </p><p>                             <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ครั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยาย</p><p>ดังนี้แล้ว   ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก  ความเป็นคนบำรุงยาก  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 959</p><p>ควานเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน     ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย     ความเป็นคนบำรุง</p><p>ง่าย   ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการ</p><p>ที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น      ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น  แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก     เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นเเห่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑                                        </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้    ว่าดังนี้:-                      </p><p>                                        <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๓๘.  ๙.  อนึ่ง      ภิกษุใดถึงความซื้อขายด้วยรูปิยะมีประการต่าง ๆ</p><p>เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์</p><p>                                <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 960</p><p>                               <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>      [๑๑๐]  บทว่า อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด  มีการ</p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม   เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า   ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ-</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา   ชื่อว่า ภิกษุ    เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ   ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ-</p><p>อรรถว่า เป็นผู้เจริญ     ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  มีสารธรรม   ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็น</p><p>พระอเสขะ   ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น       ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถ- </p><p>กรรม   อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า  ภิกษุ   ที่ทรงประสงค์ใน</p><p>อรรถนี้ </p><p>        ที่ชื่อว่า   มีประการต่างๆ  คือ  เป็นรูปพรรณบ้าง ไม่เป็นรูปพรรณ</p><p>บ้าง  เป็นทั้งรูปพรรณและมิใช่รูปพรรณบ้าง</p><p>        ที่ชื่อว่า เป็นทั้งรูปพรรณ ได้แก่ เครื่องประดับศีรษะ  เครื่องประดับ</p><p>คอ  เครื่องประดับมือ  เครื่องประดับเท้า   เครื่องประดับสะเอว.   </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 961</p><p>         ที่ชื่อว่า ไม่เป็นรูปพรรณ  คือ  ที่เรียกกันว่าเป็นแท่ง</p><p>         ที่ชื่อว่า  เป็นทั้งรูปพรรณและมิใช่รูปพรรณ ได้แก่  ของ ๒ อย่าง</p><p>นั้น</p><p>         ที่ชื่อว่า  รูปิยะ    ได้แก่   ทองคำ  กหาปณะ  มาสกที่ทำด้วยโลหะ</p><p>มาสกที่ทำด้วยไม้  มาสกที่ทำด้วยครั้ง  ซึ่งใช้เป็นมาตราสำหรับแลกเปลี่ยน</p><p>ซื้อขายกันได้.</p><p>         บทว่า   ถึงความซื้อขาย  คือ  เอาของที่เป็นรูปพรรณซื้อของที่เป็น</p><p>รูปพรรณ  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>         เอาของที่เป็นรูปพรรณ    ซื้อของที่ยังไม่เป็นรูปพรรณ    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์                                                       </p><p>         เอาของที่เป็นรูปพรรณ       ซื้อของที่เป็นทั้งรูปพรรณและมิใช่รูป-</p><p>พรรณ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>          เอาของที่ยังไม่เป็นรูปพรรณ  ซื้อของที่เป็นรูปพรรณ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>          เอาของที่ยังไม่เป็นรูปพรรณ        ซื้อของที่ยังไม่เป็นรูปพรรณเป็น</p><p>นิสสัคคีย์</p><p>         เอาของที่ยังไม่เป็นรูปพรรณ       ซื้อของที่เป็นทั้งรูปพรรณและมิใช่</p><p>รูปพรรณ  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>          เอาของที่เป็นทั้งรูปพรรณและมิใช่รูปพรรณ       ซื้อของที่เป็นรูป-</p><p>พรรณ  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>          เอาของที่เป็นทั้งรูปพรรณและมิใช่รูปพรรณ       ซื้อของที่มิใช่รูป-</p><p>พรรณ   เป็นนิสสัคคีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 962</p><p>        เอาของที่เป็นทั้งรูปพรรณและมิใช่รูปพรรณ   ซื้อของที่เป็นทั้งรูป-</p><p>พรรณเละมิใช่รูปพรรณ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>        ของที่ซื้อขายด้วยรูปิยะ  ซึ่งเป็นนิสัคคีย์นั้น  ต้องเสียสละในท่าม</p><p>กลางสงฆ์</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลภิกษุพึงเสียสละของนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                 <strong>วิธีเสียสละของที่ซื้อขายด้วยรูปิยะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า    ข้าพเจ้าถึงความซื้อขายด้วยรูปิยะมีประการต่าง ๆ</p><p>ของสิ่งนี้ของข้าพเจ้า  เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละของสิ่งนี้แก่</p><p>สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>ถ้าคนทำการวัด   หรืออุบาสกเดินมาในสถานที่เสียสละนั้น    พึงบอกเขาว่า</p><p>ท่านจงรู้ของสิ่งนี้  ถ้าเขาถามว่า  จะให้ผมนำของสิ่งนี้ไปหาอะไรมา   อย่า </p><p>บอกว่า    จงนำของสิ่งนี้หรือของสิ่งนี้มา    ควรบอกแต่ของที่เป็นกัปปิยะ</p><p>เช่นเนยใส  น้ำมัน   น้ำผึ้ง   หรือน้ำอ้อย   ถ้าเขานำของสิ่งนั้นไป   แลก</p><p>ของที่เป็นกัปปิยะมาถวาย   เว้นภิกษุผู้ซื้อขายด้วยรูปิยะ   ภิกษุนอกนั้นฉัน</p><p>ได้ทุกรูป  ถ้าได้อย่างนี้  นั่นเป็นการดี   ถ้าไม่ได้   พึงบอกเขาว่า   โปรด</p><p>ช่วยทั้งของสิ่งนี้   ถ้าเขาทิ้งให้   นั่นเป็นการดี   ถ้าเขาไม่ทิ้งให้  พึงสมมติ</p><p>ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์  ๕  ให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 963</p><p>                       <strong>องค์  ๕  ของภิกษุผู้ทิ้งรูปิยะ</strong></p><p>        องค์ ๕    นั้น    คือ   ๑.  ไม่ถึงความลำเอียงเพราะความชอบพอ</p><p>๒.   ไม่ถึงความลำเอียงเพราะเกลียดชัง         ๓.   ไม่ถึงความลำเอียงเพราะ</p><p>งมงาย     ๔.   ไม่ถึงความลำเอียงเพราะกลัว   และ   ๕.   รู้จักว่าทำอย่างไร</p><p>เป็นอันทิ้ง  หรือไม่เป็นอันทิ้ง</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลสงฆ์พึงสมมติภิกษุนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                       <strong>วิธีสมมติภิกษุผู้ทิ้งรูปิยะ</strong></p><p>        พึงขอภิกษุให้รับตกลงก่อน  ครั้นแล้วภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึง</p><p>ประกาศให้สงฆ์กราบด้วยญัตติทุติยกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>                                 <strong>คำสมมติ</strong></p><p>        ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงสมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ   นี้เป็นญัตติ</p><p>       ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    สงฆ์สมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้</p><p>เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ   การสมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะ    ชอบแก่ท่าน</p><p>ผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง  ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด  ท่านผู้นั้นพึงพูด</p><p>       ภิกษุมีชื่อนี้     สงฆ์สมมติให้เป็นผู้ทิ้งรูปิยะแล้ว     ชอบแก่สงฆ์</p><p>เหตุนั้นจึงนิ่ง  ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้</p><p>        ภิกษุผู้รับสมมติแล้วนั้น      พึงทิ้งอย่าหมายที่ตก    ถ้าทิ้งหมายที่ตก</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 964</p><p>                                         <strong>บทภาชนีย์</strong> </p><p>        [๑๑๑]  รูปิยะ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นรูปิยะ  ซื้อขายรูปิยะ  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        รูปิยะ    ภิกษุสงสัย    ซื้อขายรูปิยะ    เป็นนิสสัคคีย์    ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์</p><p>        รูปิยะ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่รูปิยะ    ซื้อขายรูปิยะ  เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์           </p><p>                              <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>        มิใช่รูปิยะ   ภิกษุสำคัญว่าเป็นรูปิยะ    ซื้อขายรูปิยะ   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์  </p><p>       มิใช่รูปิยะ    ภิกษุสงสัย   ซื้อขายรูปิยะ   เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์     </p><p>       มิใช่รูปิยะ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่รูปิยะ   ซื้อขายรูปิยะ    เป็นนิสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                         <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>        มิใช่รูปิยะ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นรูปิยะ...  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        มิใช่รูปิยะ     ภิกษุสงสัย...  ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 965</p><p>                                    <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong>    </p><p>         มิใช่รูปิยะ   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่รูปิยะ...  ไม่ต้องอาบัติ</p><p>                                   <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๑๑๒]  ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                      <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๙  จบ</em></p><p>                      <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๙</strong></p><p>                    <strong>พรรณนารูปิยสัพโยหารสิกขาบท</strong></p><p>        รูปิยสัพโย<sup>๑</sup>หารสิกขาบทว่า  เตน   สมเยน    เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะ</p><p>กล่าวต่อไป:-  ในรูปิยสัพโยหาร<sup>๒</sup>สิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>        บทว่า  <strong>นานปฺปการก</strong>   ได้แก่ มีประการมิใช่น้อย    ด้วยอำนาจรูปิยะ</p><p>ที่ทำ (เป็นรูปภัณฑ์) และมิได้ทำ (เป็นรูปภัณฑ์) เป็นต้น .           </p><p>        บทว่า <strong>รูปิยสพฺโยหาร</strong>  ได้แก่ การแลกเปลี่ยนด้วยทองและเงิน.</p><p>       บทว่า <strong>สมาปชฺชนฺติ</strong>    มีความว่า   พวกภิกษุฉัพพัคคีย์มองไม่เห็น</p><p>โทษในการแลกเปลี่ยนด้วยทองและเงินที่คนรับไว้แล้ว      เพราะพระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าทรงห้ามการรับอย่างเดียว     จึงกระทำ  (การแลกเปลี่ยนด้วย </p><p>รูปิยะ).</p><p>        ในคำว่า   <strong>สีสุปค</strong>   เป็นต้น   มีวินิจฉัยดังนี้:-   ทองเงินรูปภัณฑ์ </p><p>๑-๒.  บาลีและโยชนาเป็น  รูปิยสังโวหารสิกขาบท. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 966</p><p>ที่ชื่อว่าสีสูปคะ  เพราะอรรถว่า ประดับศีรษะ.  ก็ในคัมภีร์ทั้งหลายเขียนไว้</p><p>ว่า <strong>สีสูปก</strong>  ก็มี.  คำว่า  <strong>สีสูปก</strong>  นี้     เป็นชื่อของเครื่องประดับศีรษะชนิด</p><p>ใดชนิดหนึ่ง.  ในบททั้งปวงก็นัยนี้. </p><p>        ในบทว่า  <strong>กเตน   กต</strong>    เป็นต้นนี้    บัณฑิตพึงทราบการซื้อขายด้วย</p><p>รูปิยะล้วน ๆ  เท่านั้น.</p><p>        ข้าพเจ้า     จักกล่าววินิจฉัยในบทว่า  <strong>รูปิเย    รูปิยสญฺี</strong>    เป็นต้น</p><p>ต่อไป:-      บรรดาวัตถุที่กล่าวแล้วในสิกขาบทก่อน     เมื่อภิกษุซื้อขาย</p><p>นิสสัคคิยวัตถุด้วยนิสสัคคิยวัตถุ   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์  ด้วยสิกขาบทก่อน</p><p>ในเพราะการรับมูลค่า,      ในเพราะการซื้อขายของอื่น ๆ เป็นนิสสัคคิย-</p><p>ปาจิตตีย์ด้วยสิกขาบทนี้แล.    แต่เมื่อซื้อขายทุกกฏวัตถุ    หรือกัปปิยวัตถุ</p><p>ด้วยนิสสัคคิยวัตถุ  ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>            <strong>[ว่าด้วยการซื้อขายรูปิยะด้วยรูปิยะเป็นต้น]</strong></p><p>        จริงอยู่  ผู้ศึกษาพึงทราบติกะว่า   ภิกษุมีความสำคัญในรูปิยะว่าเป็น</p><p>รูปิยะ  ซื้อขายสิ่งที่มิใช่รูปิยะ  เป็นต้น นี้  เป็นอีกติกะหนึ่ง  ซึ่งแม้มิได้</p><p>ตรัสไว้  เพราะอนุโลมแก่ติกะที่สองที่ตรัสไว้ว่า   ภิกษุมีความสำคัญในสิ่ง</p><p>ที่มิใช่รูปิยะว่าเป็นรูปิยะ  ซื้อขายรูปิยะ  เป็นต้นนี้.  แท้จริง    ภิกษุซื้อขาย</p><p>รูปิยะของผู้อื่นด้วยสิ่งมิใช่รูปิยะของตนก็ดี        ซื้อขายสิ่งที่มิใช่รูปิยะของ</p><p>ผู้อื่นด้วยรูปิยะของตนก็ดี  แม้โดยการซื้อขายทั้งสองประการ ก็จัดเป็น</p><p>ทำการซื้อขายด้วยรูปิยะเหมือนกัน.  เพราะฉะนั้น  ในบาลี  จึงตรัสไว้ติกะ</p><p>เดียวเท่านั้น  ในฝ่ายรูปิยะข้างเดียวฉะนี้แล.</p><p>        ก็เมื่อภิกษุซื้อขายวัตถุแห่งนิสสัคคีย์      ด้วยวัตถุแห่งทุกกฏ     เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 967</p><p>ทุกกฏด้วยสิกขาบทก่อน   ในเพราะการรับมูลค่า.   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์</p><p>ด้วยสิกขาบทนี้  ในเพราะแลกเปลี่ยนในภายหลัง   เพราะซื้อขายของหนัก.</p><p>เมื่อซื้อขายทุกกฏวัตถุนั่นแหละ     หรือกัปปิยวัตถุ      ด้วยวัตถุแห่งทุกกฏ</p><p>เป็นทุกกฏด้วยสิกขาบทก่อน   ในเพราะการรับมูลค่า,   เป็นทุกกฏเช่นกัน</p><p>ด้วยสิกขาบทนี้    แม้ในเพราะแลกเปลี่ยนภายหลัง.   เพราะเหตุไร ?   เพราะ</p><p>ซื้อขายด้วยอกัปปิยวัตถุ. </p><p>        ส่วนในอรรถกถาอันธกะ  ท่านกล่าวว่า   ถ้าภิกษุถึงการซื้อขายเป็น</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์   คำนั้น    ท่านกล่าวไว้ไม่ชอบ.  เพราะเหตุไร ?  เพราะ</p><p>ชื่อว่าการซื้อขาย    นอกจากการให้และการรับ ไม่มี. และกยวิกกยสิกขาบท</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสหมายเอาการแลกเปลี่ยนกัปปิยวัตถุด้วยกัปปิยวัตถุ</p><p>เท่านั้น.   ก็แลการแลกเปลี่ยนนั้นนอกจากพวกสหธรรมิก.</p><p>          สิกขาบทนี้    พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสหมายเอาการซื้อขายรูปิยะ  และ</p><p>สิ่งมิใช่รูปิยะด้วยรูปิยะ  และการซื้อขายรูปิยะด้วยสิ่งมิใช่รูปิยะ,   ส่วนการ</p><p>ซื้อขายวัตถุแห่งทุกกฏด้วยวัตถุแห่งทุกกฏ   มิได้ตรัสไว้ในบาลีในสิกขาบท</p><p>นี้  (และ)    มิได้ตรัสไว้ในบาลีในกยวิกกสิกขาบทนั้นเลย.    ก็ในการซื้อ</p><p>ขายวัตถุแห่งทุกกฏ      ด้วยวัตถุแห่งทุกกฏนี้     ไม่ควรจะ  (เป็นอนาบัติ).</p><p>เพราะฉะนั้น  พวกอาจารย์ผู้รู้พระประสงค์แห่งพระผู้มีพระภาคเจ้า   จึงได้</p><p>กล่าวคำว่า  ในเพราะรับวัตถุแห่งทุกกฏ  เป็นทุกกฏ  ฉันใด, แม้ในเพราะ</p><p>ซื้อขายวัตถุแห่งทุกกฏนั้น  ด้วยวัตถุแห่งทุกกฏนั้นนั่นแล  เป็นทุกกฏ  ก็</p><p>ชอบแล้ว  ฉันนั้นเหมือนกัน.</p><p>         อนึ่ง  เมื่อภิกษุซื้อขายวัตถุนิสสัคคีย์   ด้วยกัปปิยวัตถุ   เป็นอนาบัติ</p><p>ด้วยสิกขาบทก่อนในเพราะการรับมูลค่า,     เป็นนิสสัคคีย์ปาจิตตีย์   ด้วย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 968</p><p>สิกขาบทนี้     ในเพราะแลกเปลี่ยนภายหลัง.    สมจริงดังคำที่พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าตรัสไว้ว่า    ภิกษุมีความสำคัญในสิ่งมิใช่รูปิยะว่าไม่ใช่รูปิยะ    ซื้อ</p><p>ขายรูปิยะ     เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.    เมื่อภิกษุซื้อขายวัตถุแห่งทุกกฏด้วย </p><p>กัปปิยวัตถุนั้นนั่นแหละ   ไม่เป็นอาบัติ    เหมือนอย่างนั้น   ในเพราะการ</p><p>รับมูลค่า,    เป็นทุกกฏด้วยสิกขาบทนี้   ในเพราะการแลกเปลี่ยนภายหลัง.</p><p>เพราะเหตุไร ?  เพราะซื้อขายสิ่งเป็นอกัปปิยะ.</p><p>        อนึ่ง เมื่อภิกษุแลกเปลี่ยนกัปปิยวัตถุ    ด้วยกัปปิยวัตถุ    นอกจาก</p><p>พวกสหธรรมิก  ไม่เป็นอาบัติ  ด้วยสิกขาบทก่อน ในเพราะการรับมูลค่า.</p><p>เป็นนิสสัคคียปาจิตตีย์ด้วยวิกกยสิกขาบทข้างหน้า  เพราะการแลกเปลี่ยน</p><p>ภายหลัง.     เมื่อภิกษุถือเอาพ้นการซื้อขายไป     ไม่เป็นอาบัติ    แม้โดย </p><p>สิกขาบทข้างหน้า. (แต่) เป็นทุกกฏแก่ภิกษุผู้ประกอบการหาผลกำไร.</p><p>                   <strong>[อธิบายปัตตจตุกกะเป็นอุทาหรณ์]</strong></p><p>        อนึ่ง  ผู้ศึกษาพึงทราบปัตตจตุกกะนี้     อันแสดงถึงความที่รูปิยสัพ-</p><p>โยหารสิกขาบทนี้หนัก.   ความพิสดารว่า   ภิกษุใด   รับเอารูปิยะ   แล้ว</p><p>จ้างให้ขุดแร่เหล็กขึ้นด้วยรูปิยะนั้น,    ให้ช่างเหล็กถลุงแร่เหล็กนั้น    แล้ว</p><p>ให้ทำบาตรด้วยโลหะนั้น.  บาตรนี้  ชื่อว่า   เป็นมหาอกัปปิยะ   ภิกษุนั้น</p><p>ไม่อาจทำให้เป็นกัปปิยะได้ด้วยอุบายไร ๆ.   ก็ถ้าว่า   ทำลายบาตรนั้นแล้ว</p><p>ให้ช่างทำกระถาง.   แม้กระถางนั้นก็เป็นอกัปปิยะ.   ให้กระทำมีด   แม้ไม้</p><p>สีพื้นที่ตัดด้วยมีดนั้น     ก็เป็นอกัปปิยะ.   ให้กระทำเบ็ด    แม้ปลาที่เขาให้</p><p>ตายด้วยเบ็ดนั้น  ก็เป็นอกัปปิยะ.   ภิกษุให้ช่างเผาตัวมีดให้ร้อนแล้ว    แช่</p><p>น้ำ  หรือนมสดให้ร้อน.  แม้น้ำและนมสดนั้น  ก็เป็นอกัปปิยะเช่นกัน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 969</p><p>        ในมหาปัจจรี  ท่านกล่าวว่า  ก็ภิกษุใด   รับรูปิยะแล้วซื้อบาตรด้วย </p><p>รูปิยะนั้น,    แม้บาตรนี้ของภิกษุนั้น    ก็เป็นอกัปปิยะ    ไม่สมควรแม้แก่</p><p>สหธรรมิกทั้ง ๕.  แต่ภิกษุนั้นอาจทำบาตรนั้น    ให้เป็นกัปปิยะได้.   จริง</p><p>อยู่   บาตรนั้น   จะเป็นกัปปิยะได้   ต่อเมื่อให้มูลค่าแก่เจ้าของมูลค่า    และ</p><p>เมื่อให้บาตรแก่เจ้าของบาตร.   ภิกษุจะให้กัปปิยภัณฑ์แล้วรับเอาไปใช้สอย</p><p>สมควรอยู่.</p><p>         ฝ่ายภิกษุใด       ให้รับเอารูปิยะไว้แล้วไปยังตระกูลช่างเหล็กกับด้วย</p><p>กัปปิยการก   เห็นบาตรแล้วพูดว่า   บาตรนี้    เราชอบใจ.  และกัปปิยการก</p><p>ให้รูปิยะนั้นแล้ว  ให้ช่างเหล็กตกลง.  แม้บาตรใบนี้ อันภิกษุนั้นถือเอา</p><p>โดยกัปปิยโวหาร     เป็นเช่นกับบาตรใบที่   ๒ นั่นเอง     จัด เป็นอกัปปิยะ</p><p>เหมือนกัน  เพราะภิกษุรับมูลค่า.</p><p>          ถามว่า   เพราะเหตุไร   จึงไม่ควรแก่สหธรรมิกที่เหลือ ?</p><p>          แก้ว่า   เพราะไม่เสียสละมูลค่า.</p><p>         อนึ่ง  ภิกษุใด  ไม่รับรูปิยะไปยังตระกูลช่างเหล็ก  พร้อมกับกัปปิย-</p><p>การกที่ทายกส่งมาว่า   ท่านจงซื้อบาตรถวายพระเถระ  เห็นบาตรแล้ว   ให้</p><p>กัปปิยการกจ่ายกหาปณะว่า  เธอจงรับเอากหาปณะเหล่านี้แล้ว   ให้บาตรนี้</p><p>แล้วได้ถือเอาไป.   บาตรนี้  ไม่ควรแก่ภิกษุรูปนี้เท่านั้น   เพราะจัดการไม่</p><p>ชอบ,   แต่ควรแก่ภิกษุเหล่าอื่น   เพราะไม่ได้รับมูลค่า.</p><p>         ได้ทราบว่า   อุปัชฌาย์ของพระมหาสุมเถระ   มีชื่อว่าอนุรุทธเถระ.</p><p>ท่านบรรจุบาตรเห็นปานนี้ของตนให้เต็ม    ด้วยเนยใสแล้ว    สละแก่สงฆ์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 970</p><p>พวกสัทธิวิหาริกแม้ของพระจุลนาคเถระผู้ทรงไตรปิฏก         ก็ได้มีบาตร</p><p>เช่นนั้นเหมือนกัน.  พระเถระสั่งให้บรรจุบาตรนั้นให้เต็ม  ด้วยเนยใสแล้ว</p><p>ให้เสียสละแก่สงฆ์   ดังนี้แล.   นี้ชื่ออกัปปิยปัตตจตุกกะ.   ก็ถ้าว่า   ภิกษุ</p><p>ไม่รับรูปิยะไปสู่ตระกูล แห่งช่างเหล็ก    พร้อมด้วยกัปปิยการกที่ทายกส่งมา</p><p>ว่า   เธอจงซื้อบาตรถวายพระเถระ    เห็นบาตรแล้วกล่าวว่า    บาตรนี้เรา</p><p>ชอบใจ   หรือว่า   เราจักเอาบาตรนี้,   และกัปปิยการกจ่ายรูปิยะนั้นให้แล้ว</p><p>ให้ช่างเหล็กยินยอมตกลง.    บาตรนี้สมควรทุกอย่าง    ควรแก่การบริโภค</p><p>แม้เเห่งพระพุทธทั้งหลาย.  </p><p>        สองบทว่า <strong>อรูปิเย  รูปิยสญฺี</strong>   ได้แก่  มีความสำคัญในทองเหลือง</p><p>เป็นต้น   ว่าเป็นทองคำเป็นต้น.</p><p>        สองบทว่า   <strong>อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส</strong>  มีความว่า  ถ้าภิกษุซื้อขายสิ่งที่มิใช่</p><p>รูปิยะ..   ด้วยสิ่งที่มิใช่รูปิยะ   ซึ่งมีความสำคัญว่าเป็นรูปิยะนั้น   เป็นอาบัติ</p><p>ทุกกฏ.   ในภิกษุผู้มีความสงสัย   ก็มีนัยอย่างนี้.   แต่ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุ</p><p>มีความสำคัญว่ามิใช่รูปิยะ    แม้กระทำการซื้อขาย     กับด้วย สหธรรมิก ๕</p><p>ว่า  ท่านจงถือเอาสิ่งนี้แล้วให้สิ่งนี้.  คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>         สิกขาบทนี้   มีสมุฏฐาน ๖    เป็นกิริยา    โนสัญญาวิโมกข์    เป็น</p><p>อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ   กายกรรม    วจีกรรม   มีจิต  ๓   มีเวทนา ๓</p><p>ดังนี้แล.</p><p>                      <em>รูปิยสัพโยหาร  สิกขาบทที่  ๙  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 971</p><p>                              <strong>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๑๐</strong></p><p><strong>                              เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong></p><p>        [๑๑๓]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับ อยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี    ครั้งนั้น</p><p>ท่านพระอุปนันทศากยบุตร   เป็นผู้ชำนาญทำจีวรกรรม   เธอเอาผ้าเก่า ๆ</p><p>ทำผ้าสังฆาฏิย้อมแต่งดีแล้วใช้ห่ม</p><p>          ขณะนั้นแล  ปริพาชกผู้หนึ่งห่มผ้ามีราคามาก   เข้าไปหาท่านพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตรถึงสำนัก     ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้กะท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรว่า   ผ้าสังฆาฏิผืนนี้ของท่านงามแท้  จงแลกกันกับผ้าของข้าพเจ้า</p><p>เถิด</p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรกล่าวว่า  ท่านจงรู้เอาเองเถิด</p><p>         ปริพาชกตอบสนองว่า  ข้าพเจ้ารู้   ขอรับ</p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรตอบว่า   ตกลง  ขอรับ   แล้วได้ให้ไป</p><p>         จึงปริพาชกนั้น  ได้ห่มผ้าสังฆาฏิผืนนั้น  ไปสู่ปริพาชการาม</p><p>         พวกปริพาชกพากันรุมถามปริพาชกผู้นั้นว่า   สังฆาฏิผืนนี้ของท่าน</p><p>ช่างงามจริง   ท่านได้มาแต่ไหน</p><p>         ปริพาชกผู้นั้นตอบว่า  ผมเอาผ้าของผมผืนนั้นแลกเปลี่ยนมา</p><p>         พวกปริพาชกกล่าวว่า  ผ้าสังฆาฏิของท่านผืนนี้จักอยู่ได้สักกี่วัน   ผ้า</p><p>ของท่านผืนนั้นแหละดีกว่า</p><p>        ปริพาชกผู้นั้นเห็นจริงว่า  ปริพาชกทั้งหลายพูดถูกต้อง   ผ้าสังฆาฎิ</p><p>ของเราผืนนี้     จักอยู่ได้สักกี่วัน     ผ้าผืนนั้นของเราดีกว่า    แล้วเข้าไปหา </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 972</p><p>ท่านพระอุปนันทศากยบุตรถึงสำนัก     ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้กะท่านพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตรว่า    โปรดนำผ้าสังฆาฎิของท่านไป    โปรดคืนผ้าของ</p><p>ผมมา </p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรพูดว่า ข้าพเจ้าได้บอกท่านแล้วมิใช่หรือ</p><p>ว่า   จงรู้เอาเองเถิด  ข้าพเจ้าจักไม่คืนให้</p><p>        ปริพาชกนั้น   จึงเพ่งโทษ    ติเตียน   โพนทะนาขึ้นในทันใดนั้นแล</p><p>ว่า  ธรรมดาคฤหัสถ์ก็ยังคืนให้แก่คฤหัสถ์ผู้เดือดร้อน   ก็นี่บรรพชิตจักไม่</p><p>คืนให้แก่บรรพชิตด้วยกันเทียวหรือ</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินปริพาชกนั้นเพ่งโทษ   ติเตียน   โพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาผู้ที่เป็นผู้มักน้อย   สันโดษ  มีความละอาย  มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉนท่านพระอุปนันท -</p><p>ศากยบุตร  จึงได้ถึงการแลกเปลี่ยนกับปริพาชกเล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้น</p><p>แด่พระะผู้มีพระภาคเจ้า                    </p><p>                          <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุปนันทศากยบุตรว่า    ดูก่อนอุปนันทะ    ข่าวว่า    เธอถึงการแลก </p><p>เปลี่ยนกันปริพาชก  จริงหรือ</p><p>        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                   <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า    ดูก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 973</p><p>ของเธอนั่น     ไม่เหมาะ   ไม่สม    ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ   ใช้</p><p>ไม่ได้    ไม่ควรทำ     ไฉนเธอจึงได้ถึงการแลกเปลี่ยนกับปริพาชกเล่า</p><p>การกระทำของเธอนั่น    ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว     โดยที่</p><p>แท้  การกระทำของเธอนั่น   เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชมชนที่ </p><p>ยังไม่เลื่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใส </p><p>แล้ว </p><p>                             <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุปนันทศากยบุตร       โดย</p><p>อเนกปริยายดังนี้แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็น</p><p>คนบำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ    ความ</p><p>คลุกคลี  ความเกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความ</p><p>เป็นคนบำรุงง่าย  ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความ</p><p>กำจัด     อาการที่น่าเลื่อมใส     การไม่สะสม    การปรารภความเพียร</p><p>โดยอเนกปริยาย   ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น  ที่เหมาะสม</p><p>แก่เรื่องนั้น     แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑     เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑  เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 974</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย ๑</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย      ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้:-</p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>          ๓๙.  ๑๐.    อนึ่ง...ภิกษุใดถึงการแลกเปลี่ยนมีประการต่าง ๆ  เป็น</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                       <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร  จบ</em></p><p>                                <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong>               </p><p>        [๑๑๔]  บทว่า อนึ่ง...ใด   ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด   มีการ</p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด    เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า อนึ่ง. . .ใด.</p><p>         บทว่า ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า    เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ-</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว   ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ   ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า     เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์     ชื่อว่า   ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  มีสารธรรม   ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า   เป็นพระเสขะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 975</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า  เป็นอเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า</p><p>เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม      อันไม่</p><p>กำเริบ  ควรแก่ฐานะ   บรรดาภิกษุเหล่านั้น    ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกัน</p><p>อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   นี้ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้    </p><p>        ที่ชื่อว่า  มีประการต่าง  ๆ    ได้แก่  จีวร    บิณฑบาต   เสนาสนะ</p><p>และเภสัชบริขารอันเป็นปัจจัยของภิกษุไข้   โดยที่สุด    แม้ก้อนฝุ่น    ไม้</p><p>ชำระฟัน    ด้ายชายผ้า.</p><p>        บทว่า   ถึงการแลกเปลี่ยน  คือ  ภิกษุพูดเป็นเชิงบังคับว่า   จงให้</p><p>ของสิ่งนี้ด้วยของสิ่งนี้    จงนำของสิ่งนี้มาด้วยของสิ่งนี้     จงแลกเปลี่ยนของ</p><p>สิ่งนี้ด้วยของสิ่งนี้   จงจ่ายของสิ่งนี้ด้วยของสิ่งนี้   ดังนี้เป็นต้น    ต้องอาบัติ</p><p>ทุกกฏ  ในเวลาที่แลกแล้ว    คือของ ๆ ตนไปอยู่ในมือของคนอื่น    และ</p><p>เปลี่ยนแล้ว    คือของ ๆ คนอื่นมาอยู่ในมือของตน    เป็นนิสสัคคีย์    คือ</p><p>เป็นของจำต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ก็แลภิกษุพึงเสียสละของสิ่งนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                            <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                      <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า    กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า   ข้าพเจ้าได้ถึงการแลกเปลี่ยนมีประการต่าง ๆ   ของ</p><p>สิ่งนี้ของข้าพเจ้าเป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละของสิ่งนี้แก่สงฆ์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 976</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนของที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-                     </p><p>          ท่านเจ้าข้า     ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า      ของสิ่งนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้ของสิ่งนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                                    <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า  ข้าพเจ้าได้ถึงการแลกเปลี่ยนมีประการต่าง  ๆ  ของ</p><p>สิ่งนี้ของข้าพเจ้าเป็นของจำจะสละ         ข้าพเจ้าสละของสิ่งนี้แก่ท่าน</p><p>ทั้งหลาย</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนของที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย    ขอจงฟังข้าพเจ้า    ของสิ่งนี้ของภิกษุมีชื่อนี้เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย     ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว   ท่านทั้งหลายพึงให้ของสิ่งนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า                                       </p><p>         ท่าน    ข้าพเจ้าได้ถึงการแลกเปลี่ยนมีประการต่าง  ๆ    ของสิ่งนี้</p><p>ของข้าพเจ้าเป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละของสิ่งนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนของที่เสียสละให้ด้วยคำว่า   ข้าพเจ้าให้ของสิ่งนี้แก่ท่าน  ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 977</p><p>                                  <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                        <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๑๑๕]  แลกเปลี่ยน     ภิกษุสำคัญว่าแลกเปลี่ยน     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                          </p><p>         แลกเปลี่ยน  ภิกษุสงสัย  เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         แลกเปลี่ยน   ภิกษุสำคัญว่าไม่ได้เเลกเปลี่ยน   เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                   <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>        ไม่ได้แลกเปลี่ยน  ภิกษุสำคัญว่าแลกเปลี่ยน  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ไม่ได้แลกเปลี่ยน  ภิกษุสงสัย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                             <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>        ไม่ได้เเลกเปลี่ยน   ภิกษุสำคัญว่าไม่ได้เเลกเปลี่ยน  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                              <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๑๑๖]   ภิกษุถามราคา  ๑   ภิกษุบอกแก่กัปปิยการกว่า    ของสิ่งนี้ </p><p>ของเรามีอยู่     แต่เราต้องการของสิ่งนี้และของสิ่งนี้    ดังนี้  ๑       ภิกษุวิกล-</p><p>จริต   ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑   ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                  <em>โกสิยวรรค  สิกขาบทที่  ๑๐  จบ</em></p><p><em>                นิสสัคคิยปาจิตตีย์  วรรคที่ ๒  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 978</p><p>                                 <strong>หัวข้อประจำเรื่อง</strong></p><p>๑.   โกสิยสิกขาบท                             ว่าด้วยการทำสันถัตเจือด้วยไหม</p><p>๒.  สุทธกาฬกสิกขาบท                     ว่าด้วยการทำสันถัตแห่งขนเจียมดำ</p><p>                                                            ล้วน</p><p>๓.   เทวภาคสิกขาบท                         ว่าด้วยการทำสันถัตแห่งขนเจียมดำ</p><p>                                                           ล้วน ๒ ส่วน</p><p>๔.  ฉัพพัสสสิกขาบท                         ว่าด้วยการทรงสันถัตไว้ให้ได้ ๖ ฝน</p><p>๕.   นิสีทนสันถตสิกขาบท                ว่าด้วยการทำสันถัตสำหรับนั่ง</p><p>๖.  เอฬกโลมสิกขาบท                       ว่าด้วยการรับขนเจียม</p><p>๗.  เอฬกโลมโธวาปนสิกขาบท         ว่าด้วยการซักขนเจียม</p><p>๘.   รูปิยอุคคหสิกขาบท                    ว่าด้วยการรับทองเงิน</p><p>๙.   รูปิยสังโวหารสิกขาบท               ว่าด้วยกายซื้อขายด้วยรูปิยะ   มี</p><p>                                                           ประการต่าง ๆ</p><p>๑๐.   กยวิกกยสิกขาบท                     ว่าด้วยการแลกเปลี่ยนมีประการต่าง  ๆ</p><p>                             <strong>โกสิยวรรคที่  ๒  สิกขาบทที่  ๑๐</strong></p><p>                                 <strong>พรรณนากวิกกยสิกขาบท</strong></p><p>       กยวิกกยสิกขาบทว่า   <strong>เตน  สนเยน</strong>    เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในกยวิกกยสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>       คำว่า  <strong>กตีหิปิ  ตฺยาย</strong>    คือ  สังฆาฎิผืนนี้     ของท่านจักอยู่ได้กี่วัน.</p><p>ในบทว่า <strong>กตีหิปิ</strong>  นี้  <strong>หิ</strong>  ศัพท์  เป็นปทปูรณะ  ปิ   ศัพท์เป็นไปในความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 979</p><p>ตำหนิ.   อธิบายว่า   สังฆาฎิของท่านผืนนี้ชำรุด   จักอยู่ได้สักกี่วัน,   อีก</p><p>อย่างหนึ่ง  ปาฐะว่า   <strong>กติหปิ    ตฺยาย</strong>   ก็มี.    บรรดาบทเหล่านั้น      บทว่า</p><p><strong>กติห</strong>  คือ   สิ้นวัน เท่าไร.   มีคำอธิบายว่า    ตลอดสักกี่วัน.    บทที่เหลือ</p><p>มีนัยดังกล่าวแล้วเหมือนกัน.   คำว่า  <strong>กตีหิปิ   มฺยาย</strong>  นี้     ก็พึงทราบโดย </p><p>นัยนี้เหมือนกัน.</p><p>       ในคำว่า  <strong>คิหึปิ  น  คิหิสฺส</strong> นี้  ศัพท์ว่า  น  เป็นนิบาต   ลงในอรรถ</p><p>แห่งนามศัพท์.     มีคำอธิบายว่า    ธรรมดาว่าแม้คฤหัสถ์    ก็ยังคืนให้แก่</p><p>คฤหัสถ์.</p><p>        บทว่า  <strong>นานปฺปการก</strong>  คือ  มีอย่างมิใช่น้อย   ด้วยอำนาจแห่งกัป-</p><p>ปิยภัณฑ์    มีจีวรเป็นต้น.    เพราะเหตุนั้นแล    ในบทภาชนะแห่งบทว่า</p><p><strong>นานปฺปการ</strong> นั้น    ท่านจึงทรงแสดงเฉพาะกัปปิยภัณฑ์ตั้งต้นแต่จีวร    มี</p><p>ด้ายชายผ้าเป็นที่สุด.  จริงอยู่   การแลกเปลี่ยนด้วยอกัปปิยภัณฑ์ย่อมไม่ถึง</p><p>การสงเคราะห์เข้าในการซื้อขาย.</p><p>                  <strong>[อธิบายการซื้อและขายที่ทำให้เป็นอาบัติ]</strong></p><p>         บทว่า  <strong>กยวิกฺกย</strong>    ได้แก่  การซื้อและการขาย.       ภิกษุเมื่อถือเอา</p><p>กัปปิยภัณฑ์ของคนอื่นโดยนัยเป็นต้นว่า   ท่านจงให้สิ่งนี้ด้วยสิ่งนี้    ชื่อว่า</p><p>ย่อมถึงการซื้อ,  เมื่อให้กัปปิยภัณฑ์ของตน  ชื่อว่าย่อมถึงการขาย.</p><p>       บทว่า  <strong>อชฺฌาจรติ</strong>   คือ   ย่อมประพฤติข่มขู่.    อธิบายว่า    ย่อม</p><p>กล่าววาจาล่วงเกิน.</p><p>         ข้อว่า   <strong>ยโต  กยิตญฺจ  โหติ  วิกฺกีตญฺจ</strong>   มีความว่า ในเวลาทำภัณฑะ</p><p>ของผู้อื่นให้อยู่ในมือของตน   ชื่อว่าซื้อ   และในเวลาทำภัณฑะของตนให้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 980</p><p>อยู่ในมือของผู้อื่น   ชื่อว่าขาย.    แต่ด้วยบทนี้     ในบาลีท่านแสดงภัณฑะ</p><p>ของตนก่อน  โดยอนุรูปแก่คำว่า  อิม  เป็นต้น.</p><p>          บทว่า นิสฺสชฺชิตพฺพ   มีความว่า   พึงสละกัปปิยภัณฑ์   ที่รับเอา</p><p>จากมือของคนอื่น  ด้วยอำนาจแห่งการซื้อขายอย่างนี้. ก็การซื้อขายอย่างนี้</p><p>กับพวกคฤหัสถ์   และนักบวชที่เหลือ    เว้นสหธรรมิกทั้ง ๕    โดยที่สุด</p><p>แม้กับมารดาบิดา  ก็ไม่ควร.</p><p>         วินิจฉัยในการซื้อขายนั้นดังต่อไปนี้:-     ผ้ากับผ้าก็ตาม   อาหารกับ </p><p>อาหารก็ตาม     จงยกไว้,      ภิกษุกล่าวถึงกัปปิยภัณฑ์อย่างใดอย่างหนึ่งว่า</p><p>ท่านจงให้สิ่งนี้   ด้วยสิ่งนี้   เป็นทุกกฏ.   ภิกษุกล่าวอย่างนั้นแล้วให้ภัณฑะ</p><p>ของตนแม้เเก่มารดาก็เป็นทุกกฏ.  ภิกษุอันมารดากล่าวว่า  ท่านจงให้สิ่งนี้ </p><p>ด้วยสิ่งนี้   หรือกล่าวว่า  ท่านจงให้สิ่งนี้    ฉันจักให้สิ่งนี้แก่ท่าน   แล้วถือ</p><p>เอาภัณฑะแม้ของมารดาเพื่อตนก็เป็นทุกกฏ.   เมื่อภัณฑะของตนถึงมือของ</p><p>คนอื่น  และเมื่อภัณฑะของคนอื่นถึงมือของตน   เป็นนิสสัคคีย์.   แต่เมื่อ</p><p>ภิกษุกล่าวกะมารดาหรือบิดาว่า  ท่านจงให้สิ่งนี้    ไม่เป็นการออกปากขอ.</p><p>เมื่อภิกษุกล่าวว่า   ท่านจงถือเอาสิ่งนี้     ไม่เป็นการยังสัทธาไทยให้ตกไป.</p><p>เมื่อภิกษุพูดกะผู้มิใช่ญาติว่า  ท่านจงให้สิ่งนี้   เป็นการออกปากขอ,   เมื่อ</p><p>พูดว่า   ท่านจงถือเอาสิ่งนี้   เป็นการยังสัทธาไทยให้ตกไป.   เมื่อภิกษุถึง</p><p>การซื้อขายว่า  ท่านจงให้สิ่งนี้   ด้วยสิ่งนี้    เป็นนิสสัคคีย์.   เพราะฉะนั้น</p><p>อันภิกษุผู้จะแลกเปลี่ยนกัปปิยภัณฑ์    พึงแลกเปลี่ยนกับมารดาบิดาให้พ้น</p><p>การซื้อขาย   กับพวกคนผู้มิใช่ญาติให้พ้นอาบัติ  ๓  ตัว.</p><p>              <strong>[อธิบายวิธีการแลกเปลี่ยนกัปปิยภัณฑ์]</strong></p><p>         ในกัปปิยภัณฑ์นั้น    มีวิธีการแลกเปลี่ยนดังต่อไปนี้:-   ภิกษุมีข้าว - </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 981</p><p>สารเป็นเสบียงทาง.   เธอเห็นบุรุษถือข้าวสุกในระหว่างทางแล้วพูดว่า   เรา</p><p>มีข้าวสาร,    และเราไม่มีความต้องการด้วยข้าวสารนี้    แต่มีความต้องการ</p><p>ด้วยข้าวสุก  ดังนี้.   บุรุษรับเอาข้าวสารแล้วถวายข้าวสุก  ควรอยู่.  ไม่เป็น</p><p>อาบัติทั้ง ๓  ตัว.   ชั้นที่สุด   แม้เพียงสักว่านิมิตกรรมก็ไม่เป็น.   เพราะ-</p><p>เหตุไร ?   เพราะมีมูลเหตุ.   และพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสคำนี้ไว้ข้างหน้า</p><p>นั่นแลว่า   ภิกษุพูดว่า   เรามีสิ่งนี้,  แต่มีความต้องการด้วยสิ่งนี้และสิ่งนี้</p><p>ดังนี้. </p><p>         อนึ่ง  ภิกษุใด   ไม่กระทำอย่างนี้   แลกเปลี่ยนว่า   ท่านจงให้สิ่งนี้ </p><p>ด้วยสิ่งนี้   เป็นอาบัติตามวัตถุแท้.   ภิกษุเห็นคนกินเดนกล่าวว่า   เธอจง</p><p>กินข้าวสุกนี้แล้ว    นำน้ำย้อมหรือฟืนมาให้  แล้วให้  (ข้าวสุก).      เป็น</p><p>นิสสัคคีย์หลายตัวตามจำนวนสะเก็ดน้ำย้อมและจำนวนฟืน.    ภิกษุกล่าวว่า</p><p>พวกท่านบริโภคข้าวสุกนี้แล้ว    จงทำกิจชื่อนี้   แล้วใช้พวกช่างศิลป์มีช่าง</p><p>แกะสลักงาเป็นต้น      ให้ทำบริขารนั้น ๆ บรรดาบริขารมีธมกรกเป็นต้น</p><p>หรือใช้พวกช่างย้อมให้ซักผ้า,   เป็นอาบัติตามวัตถุทีเดียว.   ภิกษุให้พวก</p><p>ช่างกัลบกปลงผมให้พวกกรรมกรทำนวกรรม,   เป็นอาบัติตามวัตถุเหมือน</p><p>กัน.    ก็ถ้าภิกษุไม่กล่าวว่า    พวกท่านบริโภคอาหารนี้แล้ว      จงทำกิจนี้ </p><p>กล่าวว่า    เธอจงบริโภคอาหารนี้,    เธอบริโภคแล้ว, (หรือ) จักบริโภค,</p><p>จงช่วยทำกิจชื่อนี้   ย่อมสมควร.   ก็ในการให้ทำบริขารเป็นต้นนี้    ภัณฑะ</p><p>ของผู้อื่นที่อยู่ในความรับผิดชอบของตน  ชื่อว่าอันภิกษุพึงสละ   ย่อมไม่มี  </p><p>ในการซักผ้าหรือในการปลงผม  หรือในนวกรรม  มีการถางพื้นที่เป็นต้น</p><p>แม้ก็จริง,     ถึงอย่างนั้น    เพราะท่านกล่าวไว้หนักแน่นในมหาอรรถกถา</p><p>ใคร ๆ ไม่อาจคัดค้านคำนั้นได้;    เพราะฉะนั้น      ภิกษุพึงแสดงปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 982</p><p>ในเพราะการจ้างซักผ้าเป็นต้นแม้นี้      เหมือนแสดงปาจิตตีย์    ในเพราะ</p><p>นิสสัคคิยวัตถุ  ที่ตนใช้สอยแล้ว  หรือเสียหายแล้วฉะนั้น.</p><p>                              <strong>[อธิบายอนาปัตติวาร]</strong></p><p>       ในคำว่า  <strong>กยวิกฺกเย  กยวิกฺกยสญฺี</strong>   เป็นต้น   ผู้ศึกษาพึงทราบใจ</p><p>ความอย่างนี้ว่า  ภิกษุใด  ถึงการซื้อขาย,   ภิกษุนั้นจงเป็นผู้มีความสำคัญ</p><p>ในการซื้อขายนั้นว่าเป็นการซื้อขาย  หรือมีความสงสัย   หรือมีความสำคัญ</p><p>ว่าไม่ใช่การซื้อชายก็ตามที     เป็นนิสสัคคียปาจิตตีย์ทั้งนั้น.     ในจูฬติกะ</p><p>เป็นทุกกฏเหมือนกันทั้ง ๒ บท.</p><p>        สองบทว่า  <strong>อคฺฆ   ปุจฺฉติ</strong>  มีความว่า  ภิกษุถามว่า  บาตรของท่านนี้ </p><p>ราคาเท่าไร ?   แต่เมื่อเจ้าของบาตรกล่าวว่า    ราคาเท่านี้    ถ้ากัปปิยภัณฑ์</p><p>ของภิกษุนั้นมีราคามาก,  และภิกษุตอบอุบาสกนั้นไปอย่างนี้ว่า   อุบาสก  !</p><p>วัตถุของเรานี้มีราคามาก,     ท่านจงให้บาตรของท่านแก่คนอื่นเถิด.    ฝ่าย</p><p>อุบาสกได้ยินคำนั้น   กล่าวว่า   ผมจะแถมกระถางอื่นให้อีก   จะรับเอาไว้</p><p>ก็ควร.     ของนั้นตกไปในลักษณะที่ตรัสไว้ว่า   เรามีสิ่งนี้    เป็นต้น.   ถ้า</p><p>บาตรนั้นมีราคาแพง,    สิ่งของของภิกษุมีราคาถูก,    และเจ้าของบาตรไม่</p><p>รู้ว่าของนั้นราคาถูก,  ภิกษุอย่าพึงรับเอาบาตร.  พึงบอกว่า   ของของเรา</p><p>มีราคาถูก. จริงอยู่  เมื่อภิกษุกล่าวหลอกลวงว่า มีราคามากรับเอา (บาตร)</p><p>ไป     จะถึงความเป็นผู้อันพระวินัยธรพึงให้ตีราคาสูงของแล้วปรับอาบัติ.</p><p>ถ้าเจ้าของบาตรกล่าวว่า  ช่างเถอะ  ขอรับ !  ที่เหลือจักเป็นบุญแก่ผม  แล้ว</p><p>ถวาย   ควรอยู่.                                                         </p><p>        สองบทว่า  <strong>กปฺปิยการกสฺส  อาจิกฺขติ</strong>   มีความว่า   ภิกษุทำคนอื่น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 983</p><p>เว้นคนที่ตนรับภัณฑะจากมือ   โดยที่สุดแม้เป็นบุตร   หรือพี่น้องชายของ</p><p>เขา    ให้เป็นกัปปิยการกแล้วบอกว่า    เธอจงเอาสิ่งนี้ด้วย    สิ่งนี้ ให้ด้วย.</p><p>ถ้าบุตรหรือพี่น้องชายนั้น  เป็นคนฉลาดคัดเลือกต่อรองซ้ำ ๆ ซาก ๆ แล้ว</p><p>จึงรับเอา,   ภิกษุพึงยืนนิ่งอยู่.    ถ้าเขาเป็นคนไม่ฉลาด   ไม่รู้จักจะถือเอา</p><p>พ่อค้า   จะลวงเขา,  ภิกษุพึงบอกเขาว่า  เธออย่าเอา ดังนี้.</p><p>        ในคำว่า   เรามีสิ่งนี้    เป็นต้น     มีวินิจฉัยดังนี้:-      ภิกษุกล่าวว่า</p><p>น้ำมัน    หรือเนยใสที่รับประเคนแล้วนี้     ของเรามีอยู่,   แต่เราต้องการของ</p><p>อื่นที่ยังไม่ได้ประเคน   ถ้าเขารับเอาน้ำมัน    หรือเนยใสนั้น  ให้น้ำมันหรือ</p><p>เนยใสอื่น.   อย่าพึงให้ตวงน้ำมันของตนก่อน.  เพราะเหตุไร ?  เพราะ</p><p>ยังมีน้ำมันที่เหลืออยู่   ในทะนานน้ำมัน.  น้ำมันที่เหลือนั้น   จะพึงทำน้ำมัน</p><p>ที่ยังไม่ได้รับประเคน  ของภิกษุผู้ตวงในภายหลังให้เสียไป  ฉะนี้แล.   คำ</p><p>ที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>        สิกขาบทนี้   มีสมุฏฐาน ๖  เป็นกิริยา  โนสัญญาวิโมกข์  อจิตตกะ.</p><p>ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  มีจิต ๓   มีเวทนา ๓  ดังนี้แล.</p><p>                     <em>พรรณนากยวิกกยสิกจาบทที่ ๑๐  จบ</em></p><p><em>                                    และจบวรรคที่  ๒ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 984</p><p>                              <strong>นิสัคคิยปาจิตตีย์  วรรคที่  ๓</strong></p><p>                                 <strong>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๑</strong></p><p><strong>                                      เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>         [๑๑๗]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับ อยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น </p><p>พระฉัพพัคคีย์สั่งสมบาตรไว้เป็นอันมาก       ชาวบ้านพากันเที่ยวชมวิหาร</p><p>เห็นแล้วพากันเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า   ไฉนพระสมณะเชื้อสายพระ-</p><p>ศากยบุตร  จึงได้สั่งสมบาตรไว้เป็นอันมาก  ท่านจักทำการขายบาตร หรือ</p><p>จักตั้งร้านขายภาชนะดินเผา</p><p>         ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้น    เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า   ไฉนพระฉัพพัคคีย์  จึงได้</p><p>ทรงอติเรกบาตรเล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                          <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น  แล้วทรงสอบถามพระ</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอทรงอติเรกบาตร</p><p>จริงหรือ</p><p>         พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                    <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า      ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 985</p><p>สมณะ   ใช้ไม่ได้     ไม่ควรทำ    ไฉนพวกเธอจึงได้ทรงอติเรกบาตรเล่า</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่</p><p>ยังไม่เลื่อมใส  หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดย </p><p>ที่แท้     การกระทำของพวกเธอนั่น     เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของ</p><p>ชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่น  ของชนบางพวกที่</p><p>เลื่อมใสแล้ว  </p><p>                             <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว       ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี  ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา   ความกำจัด  อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น      แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑  เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑  เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑  เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 986</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑  เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้    ว่าดังนี้ :-</p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๔๐.   ๑.  อนึ่ง    ภิกษุใด   ทรงอติเรกบาตร  เป็นนิสสัคคิย-</p><p>ปาจิตตีย์.</p><p>        ก็สิกขาบทนี้  ย่อมเป็นอันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติแล้วแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   ด้วยประการฉะนี้.</p><p>                             <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</em></p><p>                                 <strong>พระอนุบัญญัติ</strong>                                                                                                                       </p><p>                                 <strong>เรื่องพระอานนท์</strong></p><p>        [๑๑๘]   ก็โดยสมัยนั้นแล   อติเรกบาตรเกิดขึ้นแก่ท่านพระอานนท์                          </p><p>มีอยู่    และท่านประสงค์จะถวายบาตรนั้นแก่ท่านพระสารีบุตร     แต่ท่าน</p><p>พระสารีบุตรอยู่ถึงเมืองสาเกต           ท่านพระอานนท์จึงมีความปริวิตกว่า</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติสิกขาบทไว้ว่า   ภิกษุไม่พึงทรงอติเรกบาตร</p><p>ก็นี่อติเรกบาตรบังเกิดแก่เรา     และเราก็ใคร่จะถวายแก่ท่านพระสารีบุตร</p><p>แต่ท่านอยู่ถึงเมืองสาเกต     เราจะพึงปฏิบัติอย่างไรหนอ     ครั้นแล้วท่าน</p><p>พระอานนท์  ได้กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 987</p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถามว่า    ดูก่อนอานนท์   ยังอีกนานเท่าไร</p><p>สารีบุตรจึงจะกลับมา</p><p>         พระอานนท์กราบทูลว่า     ท่านจะกลับมาในวันที่  ๙    หรือที่  ๑๐</p><p>พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ลำดับนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา    ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น  ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  เราอนุญาตให้ทรงอติเรกบาตรไว้ได้  ๑๐  วัน  เป็น</p><p>อย่างยิ่ง  อนึ่ง  พวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอย่างนี้  ว่าดังนี้-</p><p>                                      <strong>พระอนุบัญญัติ</strong></p><p>           ๔๐.  ๑.  ก.  พึงทรงอติเรกบาตรไว้ได้  ๑๐  วัน  เป็นอย่างยิ่ง</p><p>ภิกษุให้ล่วงกำหนดนั้นไป     เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                                   <em>เรื่องพระอานนท์  จบ</em></p><p>                                      <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>            [๑๑๙]   บทว่า  ๑๐ วัน  เป็นอย่างยิ่ง คือ ทรงไว้ได้   ๑๐  วัน  เป็น</p><p>อย่างมาก</p><p>         ที่ชื่อว่า อติเรกบาตร    ได้แก่   บาตรที่ยังมิได้อธิษฐาน   ยังไม่ได้</p><p>วิกัป</p><p>         ที่ชื่อว่า บาตร  มี  ๒ อย่าง  คือ  บาตรเหล็ก  ๑  บาตรดินเผา  ๑  </p><p>                                 <strong>ขนาดของบาตร</strong></p><p>         บาตร  ๓ ขนาด   คือ     บาตรขนาดใหญ่  ๑    บาตรขนาดกลาง ๑</p><p>บาตรขนาดเล็ก  ๑                              </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 988</p><p>          บาตรขนาดใหญ่    จุข้าวสุกแห่งข้าวสารกึ่งอาฬหก     ของเคี้ยวเท่า</p><p>ส่วนที่ ๔     กับข้าวพอสมควรแก่ข้าวสุกนั้น           </p><p>        บาตรขนาดกลาง      จุข้าวสุกแห่งข้าวสาร  ๑ นาฬี   ของเคี้ยวเท่าส่วน</p><p>ที่  ๔  กับข้าวพอสมควรแก่ข้างสุกนั้น </p><p>         บาตรขนาดเล็ก   จุข้าวสุกแห่งข้าวสาร  ๑ ปัตถะ   ของเคี้ยวเท่าส่วน</p><p>ที่  ๔   กับข้าวพอสมควรแก่ข้าวสุกนั้น</p><p>       ใหญ่กว่านั้นเป็นบาตรที่ใช้ไม่ได้  เล็กกว่านั้นเป็นบาตรที่ใช้ได้.</p><p>       [๑๒๐]  คำว่า  ให้ล่วงกำหนดนั้นไป   เป็นนิสสัคคีย์   ความว่า</p><p>เมื่ออรุณที่  ๑๑  ขึ้นมา  บาตรนั้นเป็นนิสสัคคีย์   คือเป็นของจำต้องเสียสละ</p><p>แก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละบาตรนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                              <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                          <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        [๑๒๑]  ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้</p><p>ว่า:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า    บาตรใบนี้ของข้าพเจ้าล่วง  ๑๐  วัน  เป็นของจำจะ</p><p>สละ  ข้าพเจ้าสละบาตรใบนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนบาตรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>          ท่านเจ้าข้า  ของสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  บาตรใบนี้ของภิกษุมีชื่อนี้         </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 989</p><p>เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้บาตรใบนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้. </p><p>                                <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        [๑๒๒]   ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป     ห่มผ้าอุตราสงค์</p><p>เฉวียงบ่า    กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า     นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ</p><p>กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า  บาตรใบนี้ของข้าพเจ้า  ล่วง  ๑๐  วัน  เป็นของจำจะ</p><p>สละ  ข้าพเจ้าสละบาตรใบนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้ว    พึงแสดงอาบัติ     ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ   พึงรับ</p><p>อาบัติ   พึงคืนบาตรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านทั้งหลาย      ขอจงฟังข้าพเจ้า      บาตรใบนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้บาตรใบนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                              <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        [๑๒๓]    ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง       ห่มผ้าอุตราสงค์</p><p>เฉวียงบ่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า บาตรใบนี้ของข้าพเจ้า  ล่วง  ๑๐  วัน  เป็นของจำจะ</p><p>สละ  ข้าพเจ้าสละบาตรใบนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนบาตรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า   ข้าพเจ้าให้บาตรใบนี้แก่ท่าน  ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 990</p><p>                                        <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                               <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๑๒๔]     บาตรล่วง  ๑๐ วันแล้ว       ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว     เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        บาตรล่วง  ๑๐ วันแล้ว    ภิกษุสงสัย     เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์</p><p>        บาตรล่วง  ๑๐  วันแล้ว  ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง   เป็นนิสสัคคีย์  ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                              </p><p>        บาตรยังไม่ได้อธิษฐาน  ภิกษุสำคัญว่าอธิษฐานแล้ว   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                          </p><p>        บาตรยังไม่ได้วิกัป    ภิกษุสำคัญว่าวิกัปแล้ว    เป็นนิสสัคคีย์    ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                          </p><p>         บาตรยังไม่ได้สละ    ภิกษุสำคัญว่าสละแล้ว     เป็นนิสสัคคีย์    ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>        บาตรยังไม่หาย  ภิกษุสำคัญว่าหายแล้ว   เป็นนิสสัคคีย์     ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์                            </p><p>        บาตรยังไม่ฉิบหาย  ภิกษุสำคัญว่าฉิบหายแล้ว   เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                                   </p><p>         บาตรยังไม่แตก    ภิกษุสำคัญว่าแตกแล้ว  เป็นนิสสัคคีย์    ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์                                    </p><p>        บาตรยังไม่ถูกชิงไป     ภิกษุสำคัญว่าถูกชิงไปแล้ว     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์.                        </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 991</p><p>                                              <strong>ทุกกฏ</strong>    </p><p>         [๑๒๕]   บาตรเป็นนิสสัคคีย์  ภิกษุยังไม่ได้เสียสละ..  บริโภค  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ</p><p>         บาตรยังไม่ล่วง  ๑๐ วัน    ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว    บริโภค    ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ                                  </p><p>                                         <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         บาตรยังไม่ล่วง ๑๐ วัน   ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง  บริโภค  ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ.                  </p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong>              </p><p>        [๑๒๖]  ภิกษุอธิษฐาน  ๑  ภิกษุวิกัปไว้  ๑  ภิกษุสละให้ไป  ๑</p><p>บาตรหายไป  ๑  บาตรฉิบหาย  ๑  บาตรแตก  ๑  โจรชิงเอาไป  ๑   ภิกษุ</p><p>ถือวิสาสะ ๑  ในภายใน   ๑๐ วัน  ๑  ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑</p><p>ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                                    <strong>เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๑๒๗]   ก็โดยสมัยนั้นเเล   พระฉัพพัคคีย์  ไม่ให้คืนบาตรที่เสียสละ</p><p>ภิกษุทั้งหลายกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า   พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ตรัสว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     บาตรที่ภิกษุเสียสละแล้ว   สงฆ์  คณะ</p><p>หรือบุคคล  จะไม่คืนให้ไม่ได้  ภิกษุรูปใดไม่คืนให้  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                   <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</em></p><p><em>                               ปัตตวรรคสิกขาบทที่  ๑  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 992</p><p>                <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์  ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๑</strong></p><p>                                 <strong>พรรณนาปัตตสิกขาบท</strong></p><p>        ปัตตสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น   ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในปัตตสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัย   ดังต่อไปนี้:- </p><p>        บทว่า  <strong>ปตฺตวณิชฺช</strong>  มีความว่า  พวกสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>จักเที่ยวทำการขายบาตร       หรือออกร้านขายภาชนะดินในบ้านและนิคม</p><p>เป็นต้น.     ภาชนะท่านเรียกว่า     <strong>อามัตตะ</strong>  (ในคำว่า <strong>อามตฺติกาปณ</strong>).</p><p>ภาชนะเหล่านั้นเป็นสินค้าของชนเหล่าใด  ชนเหล่านั้น  ชื่อว่า อามัตติกา</p><p>(ผู้มีภาชนะเป็นสินค้า). ร้านตลาดของผู้มีภาชนะเป็นสินค้าเหล่านั้น ชื่อว่า</p><p>อามัตติกาปณะ.  อธิบายว่า  ร้านขายสินค้าของพวกช่างหม้อ.</p><p>                     <strong>[อธิบายขนาดบาตร  ๓-๙  ขนาด ]</strong></p><p>         หลายบทว่า    <strong>ตโย   ปตฺตสฺส   วณฺณา</strong>  ได้แก่     ขนาดแห่งบาตร</p><p>๓ ขนาด.</p><p>         สองบทว่า  <strong>อฑฺฒาฬฺหโกทน   คณฺหติ</strong>    มีความว่า  ย่อมจุข้าวสุก</p><p>แห่งข้าวสาร  ๒  ทะนาน   โดยทะนานมคธ.  ในอันธกอรรถกถาท่านกล่าว</p><p>ว่า  ที่ชื่อว่า  ทะนานมคธ   มี ๑๒ ปละครึ่ง.  ในมหาอรรถกถาท่านกล่าว</p><p>ว่า  ในเกาะสิงหล  ทะนานตามปกติใหญ่  ทะนานของชาวทมิฬเล็ก,  ทะนาน</p><p>มคธ ได้ขนาด. ทะนานครั้ง โดยทะนานมคธนั้น  เป็นหนึ่งทะนานสิงหล.</p><p>         บทว่า   <strong>จตุพฺภาคขาทนีย</strong>   มีความว่า     ของเคี้ยว    ประมาณเท่า</p><p>ส่วนที่  ๔   แห่งข้าวสุก.  ขาทนียะนั้น   พึงทราบด้วยสามารถแห่งแกง  ถั่วเขียว</p><p>พอหยิบด้วยมือได้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 993</p><p>        สองบทว่า  <strong>ตทุปิยญฺจ  พฺยญฺชน</strong>    มีความว่า   กับข้าวมีปลาเนื้อ</p><p>ผักดองผลไม้และหน่อไม้เป็นต้น  อันสมควรแก่ข้าวสุกนั้น.</p><p>         ในบาตรนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-    พึงเอาข้าวสารแห่งข้าวสาลีเก่า</p><p>(ซึ่งเก็บไว้แรมปี)  ที่ไม่หัก  ซึ่งซ้อมบริสุทธิ์ดีแล้ว  ๒ ทะนานมคธ  หุง</p><p>ให้เป็นข้าวสุกด้วยข้าวสารเหล่านั้นไม่เช็ดน้ำ   ไม่เป็นข้าวท้องเล็น  ไม่แฉะ</p><p>ไม่เป็นก้อน   สละสลวยดี   เช่นกับกองดอกมะลิตูมในหม้อ   แล้วบรรจุลง</p><p>ในบาตรไม่ให้เหลือ   เพิ่มแกงถั่วที่ปรุงด้วยเครื่องปรุงทุกอย่าง  ไม่ข้นนัก</p><p>ไม่เหลวนัก  พอมือหยิบได้ลงไป  ประมาณเท่าส่วนที่  ๔  แห่งข้าวสุกนั้น. </p><p>แต่นั้น   จึงเพิ่มกับข้าวมีปลา  เนื้อเป็นต้น  ลงไปสมควรแก่คำข้าวเป็นคำๆ</p><p>จนเพียงพอกับคำข้าวเป็นอย่างยิ่ง.   ส่วนเนยใส   น้ำมัน   รสเปรียงและน้ำ</p><p>ข้าวเป็นต้น   ไม่ควรนับ.   เพราะของเหล่านั้น  มีคติอย่างข้าวสุกนั่นเทียว</p><p>ไม่อาจเพื่อจะลดลงและไม่อาจจะเพิ่มขึ้นได้.     อาหารที่บรรจุลงอย่างนี้แม้</p><p>ทั้งหมดนั่น    ถ้าตั้งอยู่เสมอแนวล่างแห่งขอบปากบาตร,    เมื่อเอาเส้นด้าย</p><p>หรือไม้ซีก (เสี้ยนตาล) ปาดไป  (ของในบาตรนี้ )  ถูกที่สุดภายใต้เส้นด้าย </p><p>หรือไม้ซีกนั้น(คือของในบาตรมีข้าวสุกทะนานครึ่งเป็นต้นนี้ถูกที่สุดเบื้อง</p><p>ล่างแห่งด้ายหรือเสี้ยนตาลของบุคคลผู้ตัดด้วยด้ายหรือเสี้ยนตาล),   บาตรนี้</p><p>ชื่อว่าบาตรขนาดใหญ่  (อย่างกลาง).       ถ้าของในบาตรนั้นพูนเป็นจอม</p><p>เลยแนว  (ขอบปากบาตร) นั้นขึ้นมา,  บาตรนี้ชื่อว่าบาตรขนาดใหญ่อย่าง</p><p>เล็ก.   ถ้าของในบาตรนั้น  ไม่ถึงแนวขอบ  (ปากบาตร)  พร่องอยู่ภายใน</p><p>เท่านั้น,   บาตรนี้   ชื่อว่า บาตรขนาดใหญ่อย่างใหญ่.</p><p>        บทว่า   นาฬิโกทน    ได้แก่    ข้าวสุกแห่งข้าวสาร  ๑ ทะนานโดย </p><p>ทะนานมคธ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 994</p><p>        บทว่า  <strong>ปตฺโถทน</strong> ได้แก่  ข้าวสุกกึ่งทะนานโดยทะนานมคธ.  บทที่</p><p>เหลือ     พึงทราบโดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.   แต่มีความแปลกกันในเหตุ</p><p>สักว่าชื่อ    ดังต่อไปนี้:-    ถ้าของมีข้าวสุก  ๑ ทะนานเป็นต้นแม้ทั้งหมด</p><p>ที่บรรจุลงแล้ว  อยู่เสมอแนวขอบล่าง  โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นเอง.  บาตรนี้</p><p>ชื่อว่า   บาตรขนาดกลาง  (อย่างกลาง).   ถ้าของพูนเป็นจอมเลยแนวขอบ</p><p>นั้นขึ้นมา,  บาตรนี้  ชื่อว่า    บาตรขนาดกลางอย่างเล็ก.    ถ้าไม่ถึงแนว</p><p>ขอบนั้น,  พร่องอยู่เพียงภายในเท่านั้น,  บาตรนี้ชื่อว่า   บาตรขนาดกลาง</p><p>อย่างใหญ่.</p><p>         ถ้าของทั้งหมดมีข้าวสุกประมาณกึ่งทะนานเป็นต้น     ที่บรรจุลงแล้ว</p><p>อยู่เสมอแนวล่าง  (แห่งขอบปากบาตร),   บาตรนี้    ชื่อว่า  บาตรขนาดเล็ก</p><p>(อย่างกลาง).  ถ้าของพูนเป็นจอมเลยแนวขอบนั้นขึ้นมา,   บาตรนี้  ชื่อว่า</p><p>บาตรขนาดเล็กอย่างเล็ก.       ถ้าของไม่ถึงแนวขอบนั้นพร่องอยู่ภายในเท่า</p><p>นั้น,   บาตรนี้   ชื่อว่า  บาตรขนาดเล็กอย่างใหญ่.   ผู้ศึกษาพึงทราบบาตร</p><p>๙ ชนิดเหล่านี้   โดยประการดังกล่าวมาฉะนี้แล.</p><p>        บรรดาบาตร ๙ ชนิดนั้น    บาตร ๒ ชนิด  คือ  บาตรขนาดใหญ่</p><p>อย่างใหญ่ ๑  บาตรเล็กอย่างเล็ก ๑  ไม่จัดเป็นบาตร (เป็นบาตรใช้ไม่ได้).</p><p>จริงอยู่   คำว่า  ใหญ่กว่านั้น ไม่ใช่บาตร  เล็กกว่านั้น  ไม่ใช่บาตร   นี้ตรัส</p><p>หมายเอาบาตร  ๒ ชนิดนั่น.  แท้จริง  บรรดาบาตร ๒ ชนิด  บาตรขนาด</p><p>ใหญ่อย่างใหญ่   คือใหญ่กว่านั้น   ตรัสว่า   ไม่ใช่บาตร    เพราะใหญ่กว่า</p><p>ขนาดใหญ่.   และบาตรขนาดเล็กอย่างเล็ก    คือ    เล็กกว่านั้น      ตรัสว่า</p><p>ไม่ใช่บาตร  เพราะเล็กกว่าขนาดเล็ก.   เพราะฉะนั้น   บาตรเหล่านี้   ควร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 995</p><p>ใช้สอยอย่างใช้สอยภาชนะ    ไม่ควรอธิษฐาน   ไม่ควรวิกัป.    ส่วนบาตร</p><p>๗ ชนิดนอกนี้  พึงอธิษฐานหรือวิกัปไว้ใช้เถิด.</p><p>        เมื่อภิกษุไม่กระทำอย่างนี้     ให้บาตรนั้นล่วง  ๑๐ วันไป      เป็น</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์    คือ   เมื่อภิกษุให้บาตรแม้ทั้ง ๗ ชนิด     ล่วงกาลมี</p><p>๑๐ วันเป็นอย่างยิ่งไป   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์   แล.</p><p>      ข้อว่า  <strong>นิสฺสคฺคิย  ปตฺต  อนิสฺสชฺชิตฺวา   ปริภุญฺชติ</strong>  พึงทราบ</p><p>ความว่า    เป็นทุกกฏ   ทุก ๆ ประโยคอย่างนี้  คือ  เมื่อภิกษุดื่มยาคูแล้ว</p><p>ล้างบาตร  เป็นทุกกฏ.  เมื่อฉันของควรเคี้ยว  ฉันภัตตาหารแล้วล้างบาตร</p><p>เป็นทุกกฏ.</p><p>                       <strong>[อธิบายบาตรที่ควรอธิษฐานและวิกัป]</strong></p><p>        ก็ในคำว่า   <strong>อนาปตฺติ  อนฺโตทสาห  อธิฏฺเติ   วิกปฺเปติ</strong>   นี้  ผู้ศึกษา</p><p>พึงทราบแม้บาตรที่ได้ประมาณเป็นบาตรควรอธิษฐานและวิกัป     โดยนัย</p><p>ดังจะกล่าวอย่างนี้:-</p><p>        บาตรเหล็ก  ระบมแล้วด้วยการระบม  ๕ ไฟ    บาตรดินระบมแล้ว</p><p>ด้วยการระบม ๒ ไฟ  จึงควรอธิษฐาน.  บาตรทั้ง  ๒  ชนิด  เมื่อให้มูลค่า</p><p>ที่ควรให้แล้วนั่นแล    ถ้าระบมยังหย่อนอยู่แม้เพียงหนึ่งไฟหรือยังไม่ได้ให้</p><p>มูลค่าแม้เพียงกากณิกหนึ่ง    ไม่ควรอธิษฐาน.     ถ้าเจ้าของบาตรกล่าวว่า</p><p>ท่านจงให้ในเวลาท่านมีมูลค่า    ท่านจงอธิษฐานใช้สอยเถิด   ดังนี้    ก็ยัง</p><p>ไม่ควรอธิษฐานแท้.   เพราะว่า   ยังไม่ถึงการนับว่าเป็นบาตร   เพราะการ</p><p>ระบมยังหย่อนอยู่,   ยังไม่ถึงความเป็นบาตรของตน    ยังเป็นของผู้อื่นอยู่</p><p>ทีเดียว    เพราะมูลค่าทั้งหมด    หรือส่วนหนึ่งยังไม่ได้ให้;    เพราะฉะนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 996</p><p>เมื่อระบม   และเมื่อให้มูลค่าเสร็จแล้วนั่นแล     จึงเป็นบาตรควรอธิษฐาน</p><p>บาตรใบที่ควรอธิษฐานเท่านั้น  จึงควรวิกัป.  บาตรนั้น    จะมาถึงมือแล้ว</p><p>ก็ตาม  ยังไม่มาถึงก็ตาม  ควรอธิษฐาน  หรือควรวิกัปไว้เสีย.</p><p>         ก็ถ้าว่า    ช่างบาตรได้มูลค่าแล้ว       หรือเป็นผู้ประสงค์จะถวายเอง</p><p>กล่าวว่า  ท่านขอรับ !  ผมจักทำบาตรถวายท่าน  ระบมแล้วในวันชื่อโน้น</p><p>จัก เก็บไว้   และภิกษุให้ล่วง ๑๐ วันไป   จากวันที่ช่างบาตรนั้นกำหนดไว้</p><p>เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.  ก็ถ้าว่า  ช่างบาตรกล่าวว่า    ผมจักทำบาตรถวาย</p><p>ท่าน   ระบมแล้วจักส่งข่าวมาให้ทราบ    แล้วทำเหมือนอย่างนั้น,    ส่วน</p><p>ภิกษุผู้ที่ช่างบาตรนั้นวานไปไม่บอกแก่ภิกษุนั้น, ภิกษุอื่นเห็น  หรือได้ยิน</p><p>จึงบอกว่า    ท่านขอรับ  !   บาตรของท่านเสร็จแล้ว,    การบอกของภิกษุ</p><p>นั่นไม่เป็นประมาณ.  แต่ในเวลาที่ภิกษุซึ่งช่างบาตรนั้นวานนั่นแหละบอก,</p><p>เมื่อภิกษุให้ล่วง  ๑๐  วันไปจำเดิมแต่วันที่ได้ยินคำบอกกล่าวของภิกษุนั้น</p><p>เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.    ถ้าช่างบาตรกล่าวว่า     ผมจักทำบาตรถวายท่าน</p><p>ระบมแล้วจักส่งไปในมือของภิกษุบางรูป  แล้วกระทำตามพูดนั้น,  แต่ภิกษุ </p><p>ผู้รับบาตรมาเก็บไว้ในบริเวณของตนแล้วไม่บอกแก่เธอ    ภิกษุอื่นบางรูป</p><p>กล่าวว่า  ท่านขอรับ  !  บาตรที่ได้มาใหม่สวยดีบ้างไหม  ?    เธอกล่าวว่า</p><p>คุณ  !  บาตรที่ไหนกัน ?   ภิกษุบางรูปนั้นกล่าวว่า   ช่างบาตรส่งมาในมือ</p><p>ของภิกษุชื่อนี้.  ถ้อยคำของภิกษุแม้นี้ก็ไม่เป็นประมาณ.  แต่ในเวลาที่ภิกษุ</p><p>นั้นให้บาตร,     เมื่อเธอให้ล่วง ๑๐ วันไปนับแต่วันที่ได้บาตรมา     เป็น</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์.  เพราะฉะนั้น  อย่าให้ล่วง  ๑๐ วัน    พึงอธิษฐานหรือ</p><p>พึงวิกัปเสีย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 997</p><p>                           <strong>[อธิบายการอธิษฐานบาตร]</strong></p><p>        บรรดาการอธิษฐานและวิกัปนั้น    อธิษฐานบาตรมี ๒ คือ อธิษฐาน</p><p>ด้วยกายอย่าง  ๑    อธิษฐานด้วยวาจาอย่าง  ๑.    ภิกษุเมื่อจะอธิษฐานด้วย</p><p>อำนาจแห่งการอธิษฐาน ๒ อย่างนั้น    พึงปัจจุทธรณ์บาตรเก่าที่ตั้งอยู่ต่อ </p><p>หน้าหรือในที่ลับหลังอย่างนี้ว่า  อิม  ปตฺต  ปจฺจุทฺธรามิ   แปลว่า ข้าพเจ้า</p><p>ถอนบาตรใบนี้   หรือว่า  เอต  ปตฺต ปจฺจุทฺธรามิ  แปลว่า  ข้าพเจ้าถอน</p><p>บาตรใบนั่น      หรือให้แก่ภิกษุอื่นแล้ว     เอามือลูบคลำบาตรใหม่ที่ตั้งอยู่</p><p>ในที่แห่งใดแห่งหนึ่งแล้ว        ทำความคำนึงด้วยใจ        แล้วทำกายวิการ</p><p>อธิษฐานด้วยกาย  หรือเปล่งวาจา  แล้วอธิษฐานด้วยวาจาว่า   <strong>อิม  ปตฺต</strong></p><p><strong>อธิฏฺามิ</strong>  แปลว่า  ข้าพเจ้าอธิษฐานบาตรใบนี้.                           </p><p>        ในอธิษฐานวิสัยนั้น  อธิษฐานมี ๒ อย่าง.  ถ้าบาตรอยู่ในหัตถบาส</p><p>พึงเปล่งวาจาว่า  <strong>อิม  ปตฺต   อธิฏฺามิ</strong>   ข้าพเจ้าอธิษฐานบาตรใบนี้.  ถ้า</p><p>บาตรนั้นอยู่ภายในห้องก็ดี    ที่ปราสาทชั้นบนก็ดี    ในวิหารใกล้เคียงก็ดี </p><p>ภิกษุพึงกำหนดสถานที่บาตรตั้งอยู่  แล้วพึงเปล่งวาจาว่า  <strong>เอต  ปตฺต  อธิฏฺ-</strong></p><p><strong>ามิ</strong>  ข้าพเจ้าอธิษฐานบาตรใบนั่น.  ก็ภิกษุผู้อธิษฐานแม้อธิษฐานรูปเดียว</p><p>ก็ควร.   แม้จะอธิษฐานในสำนักของภิกษุอื่น    ก็ควร.   การอธิษฐานใน </p><p>สำนักของภิกษุอื่นมีอานิสงส์ดังต่อไปนี้:-  ถ้าเธอเกิดความเคลือบแคลงว่า</p><p>บาตร  เราอธิษฐานแล้วหรือไม่หนอ    ดังนี้,    อีกรูปหนึ่งจักเตือนให้นึก</p><p>ได้ตัดความสงสัยเสีย.  ถ้าภิกษุบางรูปได้บาตรมา  ๑๐ ใบ  ตนเองประสงค์</p><p>จะใช้สอยทั้งหมดทีเดียว,     อย่าพึงอธิษฐานทั้งหมด.    อธิษฐานบาตรใบ</p><p>หนึ่งแล้ววันรุ่งขึ้นปัจจุทธรณ์บาตรนั้นแล้วพึงอธิษฐานใบใหม่.  โดยอุบาย</p><p>นี้อาจจะได้บริหาร (การคุ้มครอง) ตั้ง  ๑๐๐  ปี. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 998</p><p>                  <strong>[ว่าด้วยการขาดอธิษฐานของบาตร]</strong></p><p>          ถามว่า    การขาดอธิษฐาน     พึงมีแก่ภิกษุผู้ไม่ประมาทอย่างนี้ได้</p><p>หรือ  ?</p><p>          ตอบว่า  พึงมีได้.</p><p>          หากว่า    ภิกษุนี้ให้บาตรแก่ภิกษุอื่นก็ดี     หมุนไปผิดก็ดี    บอก</p><p>ลาสิกขาก็ดี  กระทำกาละเสียก็ดี   เพศของเธอกลับก็ดี    ปัจจุทธรณ์เสียก็ดี</p><p>บาตรมีช่องทะลุก็ดี    บาตรย่อมขาดอธิษฐาน.    และคำนี้แม้พระอาจารย์</p><p>ทั้งหลายก็ได้กล่าวไว้ว่า</p><p>                     <strong>การขาดอธิษฐาน  ย่อมมีได้ด้วยการให้  ๑  หมุน</strong></p><p><strong>             ไปผิด  ๑    ลาสิกขา  ๑     กระทำกาลกิริยา  ๑   เพศ</strong></p><p><strong>              กลับ   ๑  ปัจจุทธรณ์  (ถอน)   ๑  เป็นที่  ๗  กับช่องทะลุ  ๑  </strong></p><p><strong>              ดังนี้.</strong></p><p>         แม้เพราะโจรลักและการถือเอาโดยวิสาสะ      บาตรก็ขาดอธิษฐาน</p><p>เหมือนกัน.   บาตรจะขาดอธิษฐานด้วยช่องทะลุประมาณเท่าไร  ?   จะขาด</p><p>อธิษฐานด้วยช่องทะลุพอเมล็ดข้าวฟ่างลอดออกได้   และลอดเข้าได้.</p><p>         จริงอยู่    บรรดาธัญชาติ  ๗  ชนิด     เมล็ดข้าวฟ่างนี้    เป็นเมล็ด</p><p>ธัญชาติอย่างเล็ก.    เมื่อช่องนั้นอุดให้กลับ เป็นปกติด้วยผงเหล็ก     หรือ</p><p>ด้วยหมุดแล้วพึงอธิษฐานบาตรนั้นใหม่ภายใน  ๑๐ วัน.</p><p>        ในการอธิษฐานที่ตรัสไว้ในคำว่า  <strong>อนฺโตทสาห  อธิฏฺเติ   วิกปฺเปติ</strong></p><p>นี้   มีวินิจฉัยเพียงเท่านี้ก่อน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 999</p><p>                              <strong>[ว่าด้วยการวิกัปบาตร]</strong></p><p>         ก็ในการวิกัป   มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-     วิกัปมี ๒ อย่าง    คือวิกัป</p><p>ต่อหน้าอย่าง ๑   วิกัปลับหลังอย่าง  ๑.    วิกัปต่อหน้าเป็นอย่างไร ?    คือ</p><p>ภิกษุพึงรู้ว่าบาตรมีใบเดียวหรือหลายใบ      และวางไว้ใกล้หรือมิได้วางไว้</p><p>ใกล้  แล้วกล่าวว่า   <strong>อิม    ปตฺต</strong>  ซึ่งบาตรนี้   หรือว่า  <strong>อิเม  ปตฺเต</strong>  ซึ่ง</p><p>บาตรเหล่านี้  ก็ดี  ว่า  <strong>เอต   ปตฺต</strong>   ซึ่งบาตรนั่น  หรือว่า   <strong>เอเต  ปตฺเต</strong></p><p>ซึ่งบาตรเหล่านั้น   ก็ดี   แล้วกล่าวว่า   <strong>ตุยฺห   วิกปฺเปมิ</strong>    ข้าพเจ้าวิกัปแก่</p><p>ท่าน    นี้ชื่อว่าวิกัปต่อหน้าอย่าง  ๑.   ด้วยวิธีวิกัปเพียงเท่านี้จะเก็บไว้ควร</p><p>อยู่.   แต่จะใช้สอย    จะจำหน่าย    หรือจะอธิษฐานไม่สมควร.    แต่เมื่อ</p><p>ภิกษุผู้รับวิกัปกล่าวอย่างนี้ว่า  <strong>มยฺห   สนฺตก  ปริภุญฺช    วา  วิสฺสชฺเชหิ</strong></p><p><strong>วา  ยถาปจฺจย  วา  กโรหิ</strong>   บาตรนี้ของข้าพเจ้า    ท่านจงใช้สอย    จง</p><p>จำหน่าย    หรือจงกระทำตามปัจจัยก็ตาม  ดังนี้     ชื่อว่าถอน.    จำเดิมแต่</p><p>นั้น  แม้การใช้สอยเป็นต้นควรอยู่.</p><p>         อีกนัยหนึ่ง   ภิกษุทราบว่าบาตรมีใบเดียวหรือหลายใบ   และวางไว้</p><p>ใกล้หรือมิได้วางไว้ใกล้อย่างนั้นเหมือนกัน    แล้วกล่าวว่า  <strong>อิม   ปตฺต</strong>  ซึ่ง</p><p>บาตรนี้   หรือว่า  อิเม  ปตฺเต  ซึ่งบาตรทั้งหลายเหล่านี้   ก็ดี  ว่า   <strong>เอต</strong></p><p><strong>ปตฺต</strong>  ซึ่งบาตรนั่น  หรือว่า   <strong>เอเต   ปตฺเต</strong>    ซึ่งบาตรทั้งหลายเหล่านั่น </p><p>ก็ดี    ในสำนักของภิกษุนั้นนั่นแหละ    แล้วระบุชื่อแห่งบรรดาสหธรรมิก</p><p>ทั้ง ๕ รูปใดรูปหนึ่ง  คือ  ท่านใดท่านหนึ่ง  ที่ตนชอบใจแล้วพึงกล่าวว่า</p><p><strong>ติสฺสสฺส    ภิกฺขุโน   วิกปฺเปมิ</strong>    ข้าพเจ้าวิกัปแก่ภิกษุชื่อว่าติสสะ    ดังนี้ </p><p>ก็ดี  ว่า <strong> ติสฺสาย   ภิกฺขุนิยา...   ติสฺสาย   สิกฺขมานาย...    ติสฺสสฺส</strong></p><p><strong>สามเณรสฺส...  ติสฺสาย  สามเณริยา   วิกปฺเปมิ</strong>   ข้าพเจ้าวิกัปแก่ภิกษุณี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1000</p><p>ชื่อติสสา...  แก่สิกขมานาชื่อติสสา...  แก่สามเณรชื่อติสสะ...    แก่สามเณรี</p><p>ชื่อติสสา ดังนี้  ก็ดี  นี้ชื่อว่าวิกัปต่อหน้า   แม้อีกอย่างหนึ่ง.  ด้วยคำเพียง</p><p>เท่านี้   จะเก็บไว้  สมควรอยู่,  แต่บรรดากิจมีการบริโภคเป็นต้น   แม้กิจ</p><p>อย่างหนึ่งก็ไม่ควร.  แต่เมื่อภิกษุผู้รับวิกัปนั้นกล่าวว่า  <strong>ติสฺสสฺส   ภิกขุโน</strong></p><p><strong>สนฺตก  ฯปฯ ติสฺสาย  สามเณริยา  สนฺตก  ปริภุญฺชา   วา   วิสฺสชฺเชหิ</strong></p><p><strong>วา  ยถาปจฺจย   วา  กโรหิ</strong>  บาตรนี้    ของภิกษุชื่อติสสะ  ฯลฯ   ของ</p><p>สามเณรีชื่อติสสา  ท่านจงใช้สอยก็ตาม  จงจำหน่ายก็ตาม   จงกระทำตาม</p><p>ปัจจัยก็ตาม  ดังนี้แล้ว   ชื่อว่าถอน.  จำเดิมแต่นั้น  แม้การบริโภคเป็นต้น</p><p>ก็สมควร.                                                             </p><p>         วิกัปลับหลังเป็นอย่างไร ?    คือ   ภิกษุทราบว่าบาตรมีใบเดียวหรือ</p><p>หลายใบ   และว่าวางไว้ใกล้   หรือมิได้วางไว้ใกล้อย่างนั้นนั่นแลแล้วกล่าว</p><p>ว่า   <strong>อิม  ปตฺต</strong>   ซึ่งบาตรนี้   หรือว่า  <strong>อิเม ปตฺเต</strong>  ซึ่งบาตรเหล่านี้   ก็ดี</p><p>ว่า  <strong>เอต   ปตฺต</strong>   ซึ่งบาตรนั่น  หรือว่า  <strong>เอเต  ปตฺเต</strong>  ซึ่งบาตรเหล่านั้น</p><p>ก็ดี   แล้วกล่าวว่า  <strong>ตุยห    วิกปฺปนตฺถาย   ทมฺมิ</strong>   ข้าพเจ้าให้แก่ท่านเพื่อ</p><p>ต้องการวิกัป   ดังนี้.</p><p>         ภิกษุผู้รับวิกัปนั้น     พึงถามเธอว่า    ใครเป็นมิตรหรือเป็นเพื่อน</p><p>เห็นกันของท่าน.  ลำดับนั้น  ภิกษุผู้วิกัปนอกนี้  พึงกล่าวว่า  <strong>ติสฺโส  ภิกฺขุ</strong></p><p>ภิกษุชื่อว่าติสสะ ฯ ล ฯ   หรือว่า  <strong>ติสฺสา  สามเณรี</strong>    สามเณรีชื่อว่าติสสา</p><p>โดยนัยก่อนนั่นแล.    ภิกษุนั้น   พึง่กล่าวอีกว่า  <strong>อห  ติสฺสสฺส   ภิกฺขุโน</strong></p><p><strong>ทมฺมิ  ฯเปฯ</strong>  หรือว่า  <strong>ติสฺสาย  สามเณริยา  ทมฺมิ</strong>  ข้าพเจ้าให้แก่ภิกษุ</p><p>ชื่อติสสะ    ฯ ล ฯ   หรือว่า    ข้าพเจ้าให้แก่สามเณรีชื่อติสสา.    นี้ชื่อว่า</p><p>วิกัปลับหลัง.  ด้วยการวิกัปเพียงเท่านี้จะเก็บไว้   ควรอยู่,  แต่บรรดากิจมี </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1001</p><p>การบริโภคเป็นต้น       กิจแม้อย่างเดียวไม่ควร.        เมื่อภิกษุนั้นกล่าวว่า</p><p><strong>อิตถฺนฺนามสฺส  สนฺตก  ปริภุญฺช  วา  วิสฺสชฺเชหิ  วา ยถาปจฺจย  วา </strong></p><p><strong>กโรหิ</strong>  บาตรนี้    ของภิกษุชื่อนี้    ท่านจงใช้สอยก็ตาม   จงจำหน่ายก็ตาม</p><p>จงกระทำตามปัจจัยก็ตาม     โดยนัยดังกล่าวแล้ว     ในวิกัปต่อหน้าอย่างที่</p><p>สองนั่นแล  ย่อมชื่อว่าถอน.  จำเดิมแต่นั้น  แม้การจะใช้สอยเป็นต้น  ก็ควร.</p><p>แต่ข้อแตกต่างกันแห่งวิกัปทั้งสองอย่างนี้        และลำดับแห่งวรรณนาที่ยัง</p><p>เหลือทั้งหมด     ผู้ศึกษาพึงทราบโดยนัยดังกล่าวแล้ว      ในวรรณนาแห่ง</p><p>ปฐมกฐินสิกขาบทนั่นแหละ  พร้อมทั้งสมุฎฐานเป็นต้น   ฉะนี้แล.</p><p>                                  <em>ปัตตสิกขาบทที่  ๑  จบ</em></p><p>                                <strong>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่ ๒  </strong></p><p><strong>                                    เรื่องภิกษุหลายรูป</strong></p><p>        [๑๒๘]    โดยสมัยนั้น       พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ</p><p>นิโครธาราม  เขตพระนครกบิลพัสดุ์  สักกชนบท  ครั้งนั้น  นายช่างหม้อ</p><p>ผู้หนึ่งปวารณาภิกษุทั้งหลายไว้ว่า         พระคุณเจ้าเหล่าใดต้องการบาตร</p><p>กระผมจักถวายบาตรแก่พระคุณเจ้าเหล่านั้น</p><p>         สมัยนั้น     ภิกษุทั้งหลายไม่รู้จักประมาณ   ขอบาตรเขามาเป็นอันมาก</p><p>ภิกษุที่มีบาตรขนาดเล็ก  ย่อมขอบาตรขนาดใหญ่  ภิกษุที่มีบาตรขนาดใหญ่</p><p>ย่อมขอบาตรขนาดเล็ก   จึงนายช่างหม้อนั้น  มัวทำบาตรเป็นอันมากถวาย</p><p>ภิกษุทั้งหลายอยู่     ไม่สามารถจะทำของสำหรับขายอย่างอื่นได้   แม้ตนเอง</p><p>ก็ไม่พอครองชีพ  แม้บุตรภรรยาของเขาก็ลำบาก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1002</p><p>         ชาวบ้านพากันเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า      ไฉนพระสมณะเธอ</p><p>สายพระศากยบุตรจึงได้ไม่รู้จักประมาณ   ขอบาตรเขามากมายเล่า  นายช่าง</p><p>หม้อผู้นี้มัวทำบาตรเป็นอันมากมาถวายพระสมณะเหล่านี้อยู่   จึงไม่สามารถ</p><p>จะทำของสำหรับขายอย่างอื่นได้     แม้ตนเองก็ไม่พอครองชีพ     แม้บุตร</p><p>ภรรยาของเขาก็ลำบาก </p><p>         ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านแหล่านั้น  เพ่งโทษ  ติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า    ไฉนภิกษุทั้งหลายจึงได้ไม่</p><p>รู้จักประมาณ   ขอบาตรเขามาไว้เป็นอันมากเล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า                                             </p><p>                              <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น       ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ข่าวว่า  ภิกษุทั้งหลาย  ไม่รู้จักประมาณ</p><p>ขอบาตรเขามาไว้มากมายจริงหรือ</p><p>         ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                          <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านี้นั่น   ไม่เหมาะ ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่</p><p>กิจของสมณะ   ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ   ไฉนภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นจึง</p><p>ได้ไม่รู้จักประมาณ   ขอบาตรเขามาไว้เป็นอันมากเล่า   การกระทำของ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1003</p><p>ภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น  ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยัง</p><p>ไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนเลื่อมใสแล้ว   โดย</p><p>ที่แท้    การกระทำของพวกโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น   เป็นไปเพื่อความไม่</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชน</p><p>บางพวกที่เลื่อมใสแล้ว  </p><p>                                    <strong>ทรงห้ามขอบาตร</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุเหล่านั้น         โดยอเนกปริยาย</p><p>ดังนี้แล้ว  ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก  ความเป็นคนบำรุงยาก </p><p>ความเป็นคนมักมาก ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความเกียจ</p><p>คร้าน  ตรัสคุณเเห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความเป็นคนบำรุงง่าย  ความ</p><p>มักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด   อาการที่น่าเลื่อมใส</p><p>การไม่สะสม    การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย   ทรงกระทำ</p><p>ธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น   แก่ภิกษุทั้งหลาย</p><p>แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    ภิกษุไม่ควรขอบาตร    ภิกษุใดขอ  ต้อง</p><p>อาบัติทุกกฏ.</p><p>         [๑๒๙]   ก็โดยสมัยนั้นแล   บาตรของภิกษุรูปหนึ่งแตก    ภิกษุนั้น</p><p>รังเกียจว่า   การขอบาตร   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติห้ามแล้ว   จึงไม่</p><p>ขอบาตรเขาเที่ยวรับบิณฑบาตด้วยมือทั้งสอง        ชาวบ้านพากันเพ่งโทษ</p><p>ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉน  พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรจึงได้เที่ยว</p><p>รับบิณฑบาตด้วยมือทั้งสองเหมือนพวกเดียรถีย์เล่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1004</p><p>        ภิกษุทั้งหลาย  ได้ยินชาวบ้านเหล่านั้นเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>                        <strong>ทรงอนุญาตให้ขอบาตร</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา  ในเพราะเหตุ  </p><p>เป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เราอนุญาตให้ภิกษุผู้มีบาตรหายหรือมีบาตรแตก</p><p>ขอบาตรเขาได้...</p><p>       [๑๓๐]  ก็โดยสมัยนั้นแล   พระฉัพพัคคีย์ทราบว่า   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าทรงอนุญาติให้ภิกษุผู้มีบาตรหายหรือมีบาตรแตก    ขอบาตรเขาได้</p><p>แม้พวกเธอมีบาตรแตกเพียงเล็กน้อย    ทะลุเพียงเล็กน้อย     กะเทาะเพียง</p><p>เล็กน้อย  มีรอยขีดเพียงเล็กน้อย     ก็ไม่รู้จักประมาณ     ขอบาตรเขามาไว้</p><p>เป็นอันมาก</p><p>        คราวนั้น       นายช่างหม้อผู้นั้นมัวทำบาตรเป็นอันมากถวายแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายอยู่อย่างนั้น     ไม่สามารถจะทำของขายอย่างอื่นได้      แม้ตนเอง</p><p>ก็ไม่พอครองชีพ  แม้บุตรภรรยาของเขาก็ลำบาก  ชาวบ้านพากันเพ่งโทษ</p><p>ติเตียนโพนทะนาดุจก่อนนั้นว่า    ไฉนพระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรจึง</p><p>ได้ไม่รู้จักประมาณ    ขอบาตรเขามามากมายเล่า    นายช่างหม้อผู้นี้มัวทำ</p><p>บาตรเป็นอันมากถวายพระสมณะเหล่านี้อยู่  จึงไม่สามารถจะทำของสำหรับ</p><p>ขายอย่างอื่นได้ แม้ตนเองก็ไม่พอครองชีพ  แม้บุตรภรรยาของเขาก็ลำบาก</p><p>         ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้น     เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย    มีความรังเกียจ    ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนพระฉัพพัคคีย์แม้มีบาตร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1005</p><p>แตกเพียงเล็กน้อย   ทะลุเพียงเล็กน้อย      กะเทาะเพียงเล็กน้อย    มีรอยขีด</p><p>เพียงเล็กน้อย      จึงได้ไม่รู้จักประมาณ    ขอบาตรเขามาไว้เป็นอันมากเล่า</p><p>แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า พวกเธอมีบาตรแตกเพียงเล็ก</p><p>น้อย  ทะลุเพียงเล็กน้อย   กะเทาะเพียงเล็กน้อย   มีรอยขีดเพียงเล็ก</p><p>น้อย  ก็ไม่รู้จักประมาณ  ขอบาตรเขามาไว้เป็นอันมาก  จริงหรือ</p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                   <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น    ไม่เหมาะ ไม่สม ไม่ควร ไม่ใช่กิจของสมณะ</p><p>ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ    ไฉนพวกเธอ    แม้มีบาตรแตกเพียงเล็กน้อย</p><p>ทะลุเพียงเล็กน้อย     กะเทาะเพียงเล็กน้อย     มีรอยขีดเพียงเล็กน้อย</p><p>จึงได้ไม่รู้จักประมาณ   ขอบาตรเขามาไว้เป็นอันมากเล่า    การกระทำ</p><p>ของพวกเธอนั่น  ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส</p><p>หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดยที่แท้    การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น  เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1006</p><p>                            <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น       ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า   พวกเธอมีบาตรแตกเพียง</p><p>เล็กน้อย  ทะลุเพียงเล็กน้อย   กะเทาะเพียงเล็กน้อย   มีรอยขีดเพียง</p><p>เล็กน้อย    ก็ไม่รู้จักประมาณ  ขอบาตรเขามาไว้เป็นอันมาก  จริงหรือ</p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                        <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น    ไม่เหมาะ   ไม่สม     ไม่ควร    ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ  ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ  ไฉนพวกเธอ  แม้มีบาตรแตกเพียงเล็ก</p><p>น้อย  ทะลุเพียงเล็กน้อย   กะเทาะเพียงเล็กน้อย   มีรอยขีดเพียงเล็ก</p><p>น้อย   จึงได้ไม่รู้จักประมาณ    ขอบาตรเขามาไว้เป็นอันมากเล่า   การ</p><p>กระทำของพวกเธอนั่น     ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส  หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น     เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่</p><p>ยังไม่เลื่อมใส     และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใส</p><p>แล้ว</p><p>                             <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์   โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว     ตรัสโทษแห่งความเป็นเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1007</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน   ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด    อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม   การปรารภความเพียร     โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถา     ที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน    เพื่อกำจัดอาสนะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว      เพื่อความตั้งมั่นเเห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๔๑.  ๒.  อนึ่ง  ภิกษุใด    มีบาตรมีแผลหย่อนห้า   ให้จ่ายบาตร</p><p>ใหม่อื่น   เป็นนิสสัคคีย์ปาจิตตีย์   ภิกษุนั้นพึงสละบาตรใบนั้นในภิกษุ</p><p>บริษัท     บาตรใบสุดภิกษุบริษัทนั้น       พึงมอบให้แก่ภิกษุนั้นสั่งว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1008</p><p>ภิกษุ   นี้บาตรของท่าน    พึงทรงไว้กว่าจะแตก    นี้เป็นสามีจิกรรมใน</p><p>เรื่องนั้น.</p><p>                                <em>เรื่องภิกษุหลายรูป  จบ</em></p><p>                                    <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๑๓๑]   บทว่า อนึ่ง...ใด  ความว่า  ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด   มีการ</p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด  มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างใด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด  มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>      บทว่า ภิกษุ  ความว่า ที่ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นผู้ขอ ชื่อว่า</p><p>ภิกษุ    เพราะอรรถว่า    ประพฤติภิกขาจริยวัตร  ชื่อว่า   ภิกษุ    เพราะ</p><p>อรรถว่า ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา   ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ    ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ</p><p>อรรถว่า เป็นผู้เจริญ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นพระะเสขะ ชื่อว่า ภิกษุ   เพราะอรรถว่า  เป็นพระอเสขะ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วย</p><p>ญัตติจตุตถกรรม    อันไม่กำเริบ    ควรแก่ฐานะ    บรรดาภิกษุเหล่านั้น</p><p>ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ</p><p>ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้</p><p>        บาตรที่ชื่อว่า  มีแผลหย่อนห้า  คือ  ไม่มีแผล   มี ๑ แผล   มี  ๒</p><p>แผล   มี ๓ แผล   หรือมี ๔ แผล </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1009</p><p>         บาตรที่ชื่อว่า <strong>ไม่มีแผล</strong> ได้แก่ บาตรที่มีรอยร้าวยาวไม่ถึงสององคุลี</p><p>         บาตรที่ชื่อว่า  <strong>มีแผล</strong>   ได้แก่   บาตรที่มีรอยร้าวยาวถึงสององคุลี</p><p>         บาตรที่ชื่อว่า <strong>ใหม่</strong>   ตรัสหมายถึงบาตรที่ขอเขามา.</p><p>         บทว่า <strong>ให้จ่าย</strong>  คือ    ขอเขา    เป็นทุกกฏในประโยคที่ขอ    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ด้วยได้บาตรมา  จำต้องเสียสละในท่ามกลางสงฆ์ </p><p>          ภิกษุทุกรูปพึงถือบาตรที่อธิษฐานแล้วไปประชุม       อย่าอธิษฐาน</p><p>บาตรเลว  ด้วยหมายจะได้บาตรที่มีราคามาก   ถ้าอธิษฐานบาตรเลว  ด้วย</p><p>หมายจะได้บาตรที่มีราคามาก  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละบาตรนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                 <strong>วิธีเสียสละบาตร</strong></p><p>          [๑๓๒]   ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์      ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>          ท่านเจ้าข้า  บาตรใบนี้    ของข้าพเจ้ามีบาตรมีแผลหย่อนห้า   ให้</p><p>จ่ายมาแล้วเป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละบาตรใบนี้แก่สงฆ์</p><p>          ครั้นสละแล้ว   พึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ   พึงรับ </p><p>อาบัติ   สงฆ์พึงสมมติภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕   ให้เป็นผู้เปลี่ยนบาตร</p><p>                    <strong>องค์  ๕  ของภิกษุผู้เปลี่ยนบาตร</strong></p><p>          องค์ ๕ นั้น   คือ   ๑. ไม่ถึงความลำเอียงเพราะความชอบพอ  ๒.</p><p>ไม่ถึงความลำเอียงเพราะเกลียดชัง        ๓.  ไม่ถึงความลำเอียงเพราะงมงาย </p><p>๔.     ไม่ถึงความลำเอียงเพราะกลัว   และ   ๕. รู้จักว่าทำอย่างไร     เป็นอัน</p><p>เปลี่ยนหรือไม่เป็นอันเปลี่ยน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1010</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     ก็แลสงฆ์พึงสมมติภิกษุผู้เปลี่ยนบาตรนั้น</p><p>อย่างนี้:- </p><p>                           <strong>วิธีสมมติภิกษุผู้เปลี่ยนบาตร</strong></p><p>         พึงขอภิกษุให้รับตกลงก่อน    ครั้นแล้ว    ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ</p><p>พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติทุติยกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>                                         <strong>คำสมมติ</strong></p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว   สงฆ์พึงสมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้เป็นผู้เปลี่ยนบาตร   นี้เป็นญัตติ</p><p>         ท่านเจ้าข้า   ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  สงฆ์สมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้</p><p>เป็นผู้เปลี่ยนบาตร    การสมมติภิกษุมีชื่อนี้ให้เป็นผู้เปลี่ยนบาตร   ชอบ </p><p>แก่ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง    ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด   ท่านผู้นั้น</p><p>พึงพูด</p><p>        ภิกษุมีชื่อนี้สงฆ์สมมติให้เป็นผู้เปลี่ยนบาตรแล้ว     ชอบแก่สงฆ์</p><p>เหตุนั้นจึงนิ่ง  ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้</p><p>         ภิกษุผู้รับสมมติแล้วนั้น  พึงให้เปลี่ยนบาตร พึงกราบเรียนพระเถระ</p><p>ว่า   ท่านเจ้าข้า    ขอพระเถระจงเปลี่ยนบาตร    ถ้าพระเถระเปลี่ยน    พึง</p><p>ถวายบาตรพระเถระ      ให้พระทุติยเถระเปลี่ยน      อันภิกษุจะไม่เปลี่ยน</p><p>เพราะความสงสารภิกษุนั้นไม่ได้  ภิกษุใดไม่ยอมเปลี่ยน  ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>ไม่พึงให้ภิกษุผู้ไม่มีบาตรเปลี่ยน     พึงให้เปลี่ยนเลื่อนลงมาโดยอุบายนี้แล</p><p>ตลอดถึงพระสังฆนวกะ     ก็แลบาตรใดเป็นใบสุดท้ายแห่งภิกษุบริษัทนั้น</p><p>พึงมอบบาตรนั้น   แก่ภิกษุผู้ต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์นั้น    ด้วยสั่งกำชับ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1011</p><p>ว่า  ดูก่อนภิกษุ   นี้บาตรของเธอ   พึงใช้ไปกว่าจะแตก  ดังนี้    ภิกษุนั้น</p><p>อย่าเก็บบาตรใบนั้นไว้ในที่อันไม่ควร   อย่าใช้โดยอาการอันไม่ควร   อย่า</p><p>ทอดธุระว่าบาตรใบนี้จะเป็นอย่างไรก็ตาม  คือ   จะหาก็ช่าง   จะฉิบหาย </p><p>ก็ช่าง  จะแตกก็ช่าง  ถ้าเก็บไว้ในที่ ๆ ไม่ควรก็ดี   ใช้อย่างที่เขาไม่ใช้กัน</p><p>ก็ดี  ปล่อยทิ้งเสียก็ดี    ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         บทว่า   นี้เป็นสามีกรรมในเรื่องนั้น คือ นี้เป็นความถูกยิ่งใน </p><p>เรื่องนั้น .</p><p>                                       <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                                     <strong>บาตรไม่มีแผล</strong></p><p>         [๑๓๓]  ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล   ขอบาตรที่ไม่มีแผล   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล     ขอบาตรที่มีแผล  ๑  แห่ง    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล     ขอบาตรที่มีแผล ๒ แห่ง    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล     ขอบาตรที่มีแผล  ๓ แห่ง     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                                     </p><p>         ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล      ขอบาตรที่มีแผล   ๔ แห่ง    เป็นนิสสัคดีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                                </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1012</p><p>                               <strong>บาตรมีแผล  ๑  แห่ง</strong></p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๑ แห่ง     ขอบาตรที่ไม่มีแผล     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑ แห่ง  ขอบาตรที่มีแผล ๑ แห่ง   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล   ๑  แห่ง  ขอบาตรที่มีแผล  ๒ แห่ง  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑  แห่ง   ขอบาตรที่มีแผล ๓ แห่ง   เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๑ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล  ๔  แห่ง  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                 </p><p>                             <strong>บาตรมีแผล  ๒  แห่ง</strong></p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๒  แห่ง    ขอบาตรที่ไม่มีแผล     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์             </p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล ๑ แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง    ขอบาตรที่มีแผล   ๒ แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๒ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล  ๓  แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง        ขอบาตรที่มีแผล  ๔  แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                        </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1013</p><p>                               <strong>บาตรมีแผล  ๓  แห่ง</strong></p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง     ขอบาตรที่ไม่มีแผล    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล ๑ แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง      ขอบาตรที่มีแผล ๒ แห่ง    เป็นนิส-.</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>           ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง      ขอบาตรที่มีแผล  ๓  แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง       ขอบาตรที่มีแผล   ๔ แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์       </p><p>                             <strong>บาตรมีแผล  ๔  แห่ง</strong></p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๔  แห่ง     ขอบาตรที่ไม่มีแผล    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๔ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล  ๑  แห่ง    เป็นนิส- </p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                                       </p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๔ แห่ง    ขอบาตรที่มีแผล ๒ แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๔ แห่ง    ขอบาตรที่มีแผล ๓ แห่ง    เป็นนิส- </p><p>สัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๔ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล ๔ แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1014</p><p>                              <strong>ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล</strong></p><p>        [๑๓๔]ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล  ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๑  แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๒  แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๓   แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                       <strong>ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑  แห่ง</strong> </p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑  แห่ง  ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑  แห่ง  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๑  แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑  แห่ง  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๒  แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑  แห่ง  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๓  แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๑  แห่ง  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1015</p><p>                                <strong>ภิกษุมีบาตรไม่มีแผล</strong></p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง      ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล       เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง    ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล   ๑  แห่ง    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง    ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล   ๒   แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล   ๓  แห่ง    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๒ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล   ๔  แห่ง    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                          <strong>ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๓  แห่ง</strong></p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง      ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล       เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๓ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๓ แห่ง    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีแผล ๓ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1016</p><p>                          <strong>ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๔  แห่ง</strong></p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๔ แห่ง   ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๔ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๑  แห่ง    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๔ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                          </p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล ๔ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                  </p><p>          ภิกษุมีบาตรมีแผล  ๔ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์         </p><p>                       <strong>ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล</strong></p><p>        [๑๓๕]   ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล    ขอบาตรที่ไม่มีแผล    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล   ขอบาตรที่มีแผล  ๑ แห่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล    ขอบาตรที่มีแผล  ๒ แห่ง   เป็นนิส- </p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล     ขอบาตรที่มีแผล ๓ แห่ง   เป็นนิส -</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล      ขอบาตรที่มีแผล ๔ แห่ง  เป็นนิส  -</p><p>สัคคีย์    ต้องอาบัติปาจิตตีย์                               </p><p>                                                                                                                                                                                                                                                       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1017</p><p>                   <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๑  แห่ง</strong></p><p>        ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๑ แห่ง    ขอบาตรที่ไม่มีแผล   เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง   ขอบาตรที่มีแผล ๑ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง   ขอบาตรที่มีแผล  ๒ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง   ขอบาตรที่มีแผล ๓ แห่ง    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่    ขอบาตรที่มีแผล ๔ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                 <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒  แห่ง</strong></p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   ขอบาตรที่ไม่มีแผล    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   ขอบาตรที่มีแผล ๑ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   ขอบาตรที่มีแผล ๒ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง      ขอบาตรที่มีแผล ๓ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง       ขอบาตรที่มีแผล ๔ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1018</p><p>                  <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๓  แห่ง</strong></p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง      ขอบาตรที่ไม่มีแผล       เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง    ขอบาตรที่มีแผล ๑ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง    ขอบาตรที่มีแผล ๒ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                   </p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง      ขอบาตรที่มีแผล ๓ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง       ขอบาตรที่มีแผล ๔ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                  </p><p>                 <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง</strong></p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๔ แห่ง       ขอบาตรที่ไม่มีแผล     เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>           ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๔ แห่ง   ขอบาตรที่มีแผล ๑ แห่ง    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>           ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๔ แห่ง    ขอบาตรที่มีแผล ๒ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๔ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล  ๓ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>           ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๔ แห่ง     ขอบาตรที่มีแผล  ๔ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1019</p><p>                          <strong>ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล</strong></p><p>         [๑๓๖]    ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล     ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล    ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล  ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรไม่มีท่าจะมีแผล   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๔ แห่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                     <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๑  แห่ง</strong></p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๑ แห่ง    ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๑ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง    ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง     ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๔ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1020</p><p>                  <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๒  แห่ง</strong></p><p>        ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                              </p><p>        ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง    ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์                               </p><p>        ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๒ แห่ง    ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                   <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๓  แห่ง</strong></p><p>        ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง   ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๑ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                </p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง   ขอบาตรทีมีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๔ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1021</p><p>                  <strong>ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง</strong></p><p>        ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๔ แห่ง  ขอบาตรที่ไม่มีท่าจะมีแผล  เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๔  แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๑  แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล  ๔  แห่ง   ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๒ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๔ แห่ง      ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล ๓ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ภิกษุมีบาตรมีท่าจะมีแผล ๔  แห่ง      ขอบาตรที่มีท่าจะมีแผล  ๔ แห่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์.              </p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๑๓๗]   ภิกษุมีบาตรหาย  ๑  ภิกษุมีบาตรแตก  ๑  ภิกษุขอต่อญาติ ๑ </p><p>ภิกษุขอต่อคนปวารณา ๑    ภิกษุขอเพื่อประโยชน์ของภิกษุอื่น  ๑    ภิกษุ</p><p>จ่ายมาด้วยทรัพย์ของตน ๑    ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑   ไม่</p><p>ต้องอาบัติแล.</p><p>                          <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๒  จบ</em></p><p>                          <strong>ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๒</strong></p><p>                       <strong>พรรณนาอูนปัญจพันธนสิกขาบท</strong></p><p>         อูนปัญจพันธนสิกขาบทว่า  เตน  สนเยน  เป็นต้น  ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในอูนปัญจพันธนสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1022</p><p>        บทว่า  <strong>น    ยาเปติ</strong>   มีความว่า นัยว่า   ช่างหม้อนั้นถูกภิกษุฉัพพัคคีย์</p><p>เหล่านั้นรบกวนอย่างนี้  ถ้าจักไม่ได้เป็นพระอริยสาวกแล้ว   คงจักถึงความ</p><p>เสียใจเป็นอย่างอื่นไปก็ได้.    แต่เพราะเขาเป็นโสดาบัน    ตัวเองอย่างเดียว</p><p>เท่านั้นไม่พอเลี้ยงชีพ.  เพราะเหตุนั้น   พระธรรมสังคีติกาจารย์จึงกล่าวว่า</p><p>แม้ตนเองก็ไม่พอครองชีพ   แม้บุตรภรรยาของเขาก็ลำบาก.</p><p>               <strong>[อธิบายบาตรที่มีผูกหย่อน  ๕  แห่งเป็นต้น]</strong></p><p>        ใน  บทว่า   <strong>อูนปญฺจพนฺธเนน</strong>  นี้   มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-  บาตรที่</p><p>ชื่อว่า    มีที่ผูกหย่อน ๕ แห่ง    เพราะมีแผลหย่อน ๕ แห่ง.    อธิบายว่า</p><p>บาตรนั้นมีแผลยังไม่ครบเต็ม ๕  แห่ง.    มีบาตร    มีแผลหย่อน  ๕  นั้น.</p><p>(บทนี้เป็น) ตติยาวิภัตติ  ลงในลักษณะแห่งอิตถัมภูต,  ในพากโยปัญญาส</p><p>นั้น   แม้บาตรยังไม่มีแผล    จะมีแผลครบ ๕ แห่ง   ไม่ได้   เพราะยังไม่มี</p><p>โดยประการทั้งปวง;       ฉะนั้น  ในบทภาชนะพระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัส</p><p>คำว่า  <strong>อพนฺธโน  วา</strong>   เป็นต้น    และเพราะตรัสคำว่า   มีแผลหย่อน ๕ แห่ง</p><p>ดังนี้  ภิกษุใดมีบาตรมีแผลครบ ๕ แห่ง.  บาตรนั้นของภิกษุนั้น   ไม่จัด</p><p>เป็นบาตร;  เพราะฉะนั้น  จึงควรขอบาตรใหม่ได้.   ก็เพราะขึ้นชื่อว่าแผล</p><p>นี้เมื่อมีท่าจะมีแผล  จึงมีได้  เมื่อไม่มีท่าจะมีแผล  ก็ไม่มี;  ฉะนั้น   เพื่อ</p><p>จะทรงแสดงลักษณะแห่งผลนั้น      จึงตรัสคำว่า   <strong>อพนฺธโนกาโส  นาม</strong></p><p>เป็นต้น.            </p><p>          คำว่า  <strong>ทฺวงฺคุลราชิ  น  โหติ</strong>  ได้แก่   ไม่มีรอยร้าวแม้รอยเดียว  ยาว</p><p>ประมาณสององคุลี  ภายใต้ขอบปาก.                               </p><p>          คำว่า  <strong>ยสฺส  ทฺวงฺคุลราชิ  โหติ</strong>  มีความว่า บาตรที่มีรอยร้าวรอย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1023</p><p>เดียวเช่นนี้      พึงเอาเหล็กเจาะบาตร      เจาะที่สุดริมล่างของรอยร้าวนั้น</p><p>ระบมแล้วผูกรัดด้วยเชือกด้าย    และเชือกปอเป็นต้น     หรือด้วยลวดดีบุก.</p><p>พึงอุดแผลนั้นด้วยแผ่นดีบุก         หรือด้วยยางสำหรับติดบางอย่างเพื่อกัน</p><p>อามิสติด.    และบาตรนั้นพึงอธิษฐานไว้ใช้เถิด.    อนึ่ง  พึงผูกทำช่องให้</p><p>เล็ก.   แต่จะยาด้วยขี้ผึ้ง    ครั่ง    และยางสนเป็นต้นล้วน ๆ ไม่ควร.    จะ</p><p>เคี่ยวน้ำอ้อยด้วยผงหิน  ควรอยู่.   แต่บาตรที่ภิกษุเอาเหล็กเจาะบาตร  เจาะ</p><p>ในที่ใกล้ขอบปาก    จะแตก   เพราะแผ่นเหล็กหนา;    เพราะฉะนั้น    จึง</p><p>ควรเจาะข้างล่าง.     แต่สำหรับบาตรที่มีรอยร้าว ๒ แห่ง     หรือเพียงแห่ง</p><p>เดียวแต่ยาวถึง ๔ องคุลี    ควรให้เครื่องผูก ๒ แห่ง.    พึงให้เครื่องผูก ๓</p><p>แห่งแก่บาตรที่มีรอยร้าว ๓ แห่ง      หรือมีเพียงแห่งเดียว      แต่ยาวถึง ๖</p><p>องคุลี.    พึงให้เครื่องผูก ๔ แห่ง   แก่บาตรที่มีรอยร้าว  ๔ แห่ง    หรือมี</p><p>เพียงแห่งเดียวแต่ยาวถึง  ๘ องคุลี    บาตรที่รอยร้าว ๕ แห่ง    หรือมีเพียง</p><p>แห่งเดียวแต่ยาวถึง  ๑๐  องคุลี   จะผูกก็ตาม   ไม่ผูกก็ตาม  ไม่จัดเป็นบาตร</p><p>เลย,   ควรขอบาตรใหม่.  นี้เป็นวินิจฉัยในบาตรดินก่อน.</p><p>         ส่วนวินิจฉัยในบาตรเหล็ก   พึงทราบดังต่อไปนี้:-   ถ้าแม้นมีช่อง</p><p>ทะลุ  ๕  แห่ง     หรือเกินกว่า,    และช่องทะลุเหล่านั้นอุดด้วยผงเหล็กด้วย</p><p>หมุด   หรือด้วยก้อนเหล็กกลม ๆ เป็นของเกลี้ยงเกลา,   ควรใช้สอยบาตร</p><p>นั้นนั่นแล,   ไม่ควรขอบาตรใหม่.   แต่ถ้ามีช่องทะลุแม้ช่องเดียว   แต่เป็น</p><p>ช่องใหญ่,   แม้อุดด้วยก้อนเหล็กกลมๆ  ก็ไม่เกลี้ยงเกลา,  อามิสติดที่บาตร</p><p>ได้   เป็นอกัปปิยะ,  บาตรนี้  ไม่ใช่บาตร  ควรขอบาตรใหม่ได้.       </p><p>         สองบทว่า  <strong>เถโร  วตฺตพฺโพ</strong>    มีความว่า    ภิกษุแสดงอานิสงส์ใน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1024</p><p>บาตรแล้ว   พึงเรียนพระเถระว่า  ท่านขอรับ !    บาตรใบนี้มีขนาดถูกต้อง</p><p>สวยดี  สมควรแก่พระเถระ,  ขอท่านโปรดรับบาตรนั้นไว้เถิด. </p><p>          สองบทว่า   <strong>โย    น  คณฺเหยฺย</strong>    มีความว่า    เมื่อพระเถระไม่รับไว้</p><p>เพื่ออนุเคราะห์เป็นทุกกฏ.  แต่เพราะความสันโดษ   ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุ</p><p>ผู้ไม่รับด้วยคิดว่า  จะมีประโยชน์อะไรแก่เราด้วยบาตรใบอื่น.</p><p>         บทว่า  <strong>ปตฺตปริยนฺโต</strong>   ได้แก่   บาตรที่เปลี่ยนกันอย่างนี้ตั้งอยู่ท้าย</p><p>สุด.                                                         </p><p>         บทว่า   <strong>อเทเส</strong>   มีความว่า     ภิกษุนั้นไม่พึงเก็บบาตรใบนั้นไว้ในที่</p><p>ไม่ควร   มีเตียงตั้งร่มไม้ฟันนาคเป็นต้น.   พึงเก็บไว้ในที่ที่ตนเก็บบาตรดี</p><p>ใบก่อนไว้นั่นแล.    ความจริง    ที่เก็บบาตร   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้</p><p>แล้วในขันธกะนั่นแลโดยนัยเป็นต้นว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !  เราอนุญาต </p><p>เชิงรองบาตร ดังนี้.</p><p>         บทว่า   <strong>น   อโภเคน</strong>  คือ  ไม่พึงใช้บาตรโดยการใช้ไม่สมควร    มี</p><p>การต้มข้าวต้มและต้มน้ำย้อมเป็นต้น.      แต่เมื่อเกิดอาพาธในระหว่างทาง</p><p>เมื่อภาชนะอื่นไม่มี   จะเอาดินเหนียวพอกแล้วต้มข้าวต้ม   หรือต้มน้ำร้อน</p><p>ควรอยู่.</p><p>         บทว่า  <strong>น  วิสฺสชฺเชตพฺโพ</strong>  มีความว่า  ไม่ควรให้แก่คนอื่น.    แต่</p><p>ถ้าว่า  สัทธิวิหาริกหรืออันเตวาสิกวางบาตรที่ดีใบอื่นไว้แทนถือเอาไปด้วย</p><p>คิดว่า  บาตรนี้    ควรแก่เรา,    บาตรนี้ควรแก่พระเถระ  ดังนี้    ควรอยู่.</p><p>หรือภิกษุอื่นถือเอาบาตรใบนั้นแล้วถวายบาตรของตน  ก็ควร.   ไม่มีกิจที่</p><p>ต้องกล่าวว่า  เธอจงเอาบาตรของเรานั่นแหละมา.</p><p>         ก็ในบทว่า  <strong>ปวาริตาน</strong>    มีอธิบายว่า      ในกุรุนทีท่านกล่าวว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1025</p><p>ภิกษุมีบาตรเป็นแผลเพียง ๕ แห่ง    จะขอบาตรใหม่ในที่ที่เขาปวารณาไว้</p><p>ด้วยอำนาจแห่งสงฆ์  ควรอยู่,   ถึงมีบาตรเป็นแผลหย่อน ๕ แห่ง    จะขอ</p><p>ในที่ที่เขาปวารณาไว้ด้วยอำนาจแห่งบุคคล   ก็ควร  ดังนี้.    คำที่เหลือใน</p><p>สิกขาบทนี้   มีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>        สิกขาบทนี้   มีสมุฏฐาน ๖  เป็นกิริยา   โนสัญญาวิโมกข์  อจิตตกะ</p><p>ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม   วจีกรรม  มีจิต  ๓  มีเวทนา ๓ ดังนี้แล.</p><p>                               <em>อูนปัญจพันธนสิกขาบท  จบ</em></p><p>                                <strong> ปัตตวรรค  สิกขาบทที่ ๓</strong></p><p><strong>                                 เรื่องพระปิลินทวัจฉเถระ</strong></p><p>        [๑๓๘]   โดยสมัยนั้น    พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับ อยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน   อารามของอนาถบิณฑิตคหบดี  เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น ท่าน</p><p>พระปิลินทวัจฉะกำลังให้คนชำระเงื้อมเขาในเขตพระนครราชคฤห์    ประ-</p><p>สงค์จะทำเป็นสถานที่เร้น</p><p>        ขณะนั้น    พระเจ้าพิมพิสาร    จอมพลมคธรัฐ    เสด็จเข้าไปหาท่าน</p><p>พระปิลินทวัจฉะถึงสำนัก    ทรงอภิวาทแล่งประทับนั่งเหนือพระราชอาสน์</p><p>อันควรส่วนข้างหนึ่ง  ได้ตรัสถามท่านพระปิลินทวัจฉะว่า  ข้าแด่พระคุณเจ้า</p><p>พระเถระกำลังให้เขาทำอะไรอยู่</p><p>        ท่านพระปิลินทวัจฉะถวายพระพรว่า  อาตมภาพกำลังให้เขาชำระ</p><p>เงื้อมเขาประสงค์จะทำเป็นสถานที่เร้น   ขอถวายพระพร              </p><p>        พิ.  พระคุณเจ้าจะต้องการคนทำการวัดบ้างไหม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1026</p><p>        ปิ.  ขอถวายพระพร   คนทำการวัด   พระผู้มีพระภาคเจ้ายังไม่ทรง</p><p>อนุญาต                 </p><p>        พิ.  ถ้าเช่นนั้น      โปรดทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้า     แล้วบอกให้</p><p>ข้าพเจ้าทราบ</p><p>        ท่านพระปิลินทวัจฉะทูลสนองพระบรมราชโองการว่า ได้ ขอถวาย </p><p>พระพร    แล้วชี้แจงให้พระเจ้าพิมพิสาร   จอมพลมคธรัฐ   ทรงสมาทาน</p><p>อาจหาญ    ร่าเริงด้วยธรรมีกถาแล้ว</p><p>         ลำดับนั้นแล    พระเจ้าพิมพิสาร    จอมพลมคธรัฐ   อันท่านพระ-</p><p>ปิลินทวัจฉะชี้แจงให้ทรงสมาทาน   อาจหาญ   ร่าเริง   ด้วยธรรมีกถาแล้ว</p><p>เสด็จลุกจากพระราชอาสน์     ทรงอภิวาที่ท่านพระปิลินทวัจฉะ     ทรงทำ</p><p>ประทักษิณแล้วเสด็จกลับ</p><p>        หลังจากนั้น       ท่านพระปิลินทวัจฉะส่งสมณทูตไปในสำนักพระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้ากราบทูลว่า    พระพุทธเจ้าข้า     พระเจ้าพิมพิสาร    จอม</p><p>พลมคธรัฐ    มีพระราชประสงค์จะทรงถวายคนทำการวัด   ข้าพระพุทธเจ้า</p><p>จะพึงปฏิบัติอย่างไร  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                             <strong>ทรงอนุญาตให้มีคนทำการวัด</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์   ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      ทรงกระทำธรรมีกถา</p><p>แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เราอนุญาตให้มีคน</p><p>ทำการวัด</p><p>         พระเจ้าพิมพิสาร จอมพลมคธรัฐ  เสด็จเข้าไปหาท่านพระปิลินทวัจ-</p><p>ฉะ ถึงสำนักเป็นคำรบสอง ทรงอภิวาทแล้ว ประทับนั่งเหนือพระอาสน์อัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1027</p><p>ควรส่วนข้างหนึ่ง  แล้วตรัสถามท่านพระปิลินทวัจฉะว่า   ข้าแต่พระคุณเจ้า</p><p>คนทำการวัด  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตแล้วหรือ</p><p>         ท่านพระปิลินทวัจฉะถวายพระพรว่า  ขอถวายพระพร  ทรงอนุญาต</p><p>แล้ว    </p><p>         พระเจ้าพิมพิสาร  จอมพลมคธรัฐ  ทรงรับปฏิญาณถวายคนทำการวัด</p><p>แก่ท่านพระปิลินทวัจฉะว่า     ถ้าเช่นนั้น    ข้าพเจ้าจักถวายคนทำการวัดแก่</p><p>พระคุณเจ้าดังนี้แล้วทรงลืมเสีย      ต่อนานมาทรงระลึกได้     จึงตรัสถาม</p><p>มหาอำมาตย์ผู้สำเร็จราชกิจทั้งปวงผู้หนึ่งว่า  พนาย    คนทำการวัดที่เราได้</p><p>รับปฏิญาณจะถวายแก่พระคุณเจ้านั้น   เราได้ถวายไปแล้วหรือ</p><p>         มหาอำมาตย์กราบทูลว่า   ขอเดชะ   ยังไม่ได้พระราชทาน    พระ-</p><p>พุทธเจ้าข้า                                                                              </p><p>         พระราชาตรัสถามว่า    จากวันนั้นมา  นานกี่ราตรีแล้ว   พนาย </p><p>        ท่านมหาอำมาตย์นับราตรีแล้วกราบทูลในทันใดนั้นแลว่า   ขอเดชะ</p><p>๕๐๐ ราตรี   พระพุทธเจ้าข้า              </p><p>        พระราชารับสั่งว่า  พนาย  ถ้าเช่นนั้นจงถวายท่านไป ๕๐๐ คน.</p><p>        ท่านมหาอำมาตย์รับสนองพระบรมราชโองการว่า    พระพุทธเจ้าข้า</p><p>แล้วได้จัดคนทำการวัดไปถวายพระปิลินทวัจฉะ ๕๐๐ คน     หมู่บ้านของ</p><p>คนทำการวัดพวกนั้น     ได้ตั้งอยู่แผนกหนึ่ง    คนทั้งหลายเรียกตำบลบ้าน</p><p>นั้นว่า  ตำบลบ้านอารามิกบ้าง  ตำบลบ้านปิลินทวัจฉะบ้าง.</p><p>        [๑๓๙]   ก็โดยสมัยนั้นแล  ท่านพระปิลินทวัจฉะ  ได้เป็นพระกุลุปกะ</p><p>ในหมู่บ้านตำบลนั้น  ครั้นเช้าวันหนึ่ง  ท่านครองอันตรวาสกแล้ว  ถือบาตร</p><p>จีวรเข้าไปบิณฑบาตยังตำบลบ้านปิลินทวัจฉะ  สมัยนั้น   ในตำบลบ้านนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1028</p><p>มีมหรสพ  พวกเด็ก ๆ ตกแต่งกายประดับดอกไม้   เล่นมหรสพอยู่   พอดี</p><p>ท่านพระปิลินทวัจฉะเที่ยวบิณฑบาตไปตามลำดับตรอกปิลินทวัจฉะ     ได้</p><p>เข้าไปถึงเรือนคนทำการวัดผู้หนึ่ง  ครั้นแล้วนั่งบนอาสนะที่เขาจัดถวาย </p><p>         ขณะนั้น    ธิดาของสตรีผู้ทำการวัดนั้น  เห็นเด็ก ๆ พวกอื่นตกแต่ง</p><p>กายประดับดอกไม้แล้วร้องอ้อนว่า      จงให้ดอกไม้แก่ข้าพเจ้า        จงให้</p><p>เครื่องตกแต่งกายแก่ข้าพเจ้า</p><p>        ท่านพระปิลินทวัจฉะจึงถามสตรีผู้ทำการวัดคนนั้นว่า  เด็กหญิงคนนี้ </p><p>ร้องอ้อนอยากได้อะไร                                                   </p><p>        นางกราบเรียนว่า   ท่านเจ้าข้า     เด็กหญิงคนนี้เห็นเด็ก ๆ พวกอื่น</p><p>ตกแต่งกายประดับดอกไม้     จึงร้องอ้อนขอว่า     จงให้ดอกไม้แก่ข้าพเจ้า</p><p>จงให้เครื่องตกเเต่งกายแก่ข้าพเจ้า    ดิฉันบอกว่า    เราเป็นคนจน   จะได้</p><p>ดอกไม้มาจากไหน  จะได้เครื่องแต่งกายมาจากไหน</p><p>        ขณะนั้น  ท่านพระปิลินทวัจฉะ    หยิบหมวกฟางใบหนึ่งส่งให้แล้ว</p><p>กล่าวว่า    เจ้าจงสวมหนวกฟางนี้ลงที่ศีรษะเด็กหญิงนั้น   ทันใดนางได้รับ</p><p>หมวกฟางนั้นสวมลงที่ศีรษะเด็กหญิงนั้น         หมวกฟางนั้นได้กลายเป็น</p><p>ระเบียบดอกไม้ทองคำ   งดงามน่าดูน่าชม   ระเบียบดอกไม้ทองคำเช่นนั้น</p><p>แม้ในพระราชสถานก็ไม่มี</p><p>        ชาวบ้านกราบทูลแด่พระเจ้าพิมพิสาร  จอมพลมคธรัฐว่า   ขอเดชะ</p><p>ระเบียบดอกไม้ทองคำที่เรือนของคนทำการวัดชื่อโน้น  งดงาม  น่าดู  น่าชม</p><p>แม้ในพระราชสถานก็ไม่มี    เขาเป็นคนเข็ญใจจะได้มาแต่ไหน    เป็นต้อง</p><p>ได้มาด้วยโจรกรรมเป็นแน่นอน            </p><p>        ท้าวเธอจึงรับสั่งให้จองจำตระกูลคนทำการวัดนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1029</p><p>        ครั้นเช้าวันที่ ๒   ท่านพระปิลินทวัจฉะครองอันตรวาสกแล้ว    ถือ</p><p>บาตรจีวรเข้าไปบิณฑบาตถึงตำบลบ้านปิลินทวัจฉะ     เมื่อเที่ยวบิณฑบาต</p><p>ไปตามลำดับตรอกในบ้านปิลินทวัจฉะ  ได้เดินผ่านไปทางเรือนคนทำการ</p><p>วัดผู้นั้น      ครั้นแล้วได้ถามคนที่เขาดุ้นกันว่า     ตระกูลคนทำการวัดนี้ไป</p><p>ไหนเสีย </p><p>         คนพวกนั้นกราบเรียนว่า    เขาถูกจองจำเพราะเรื่องระเบียบดอกไม้</p><p>ทองคำนั้น   เจ้าข้า</p><p>        ทันใดนั้นแล     ท่านพระปิลินทวัจฉะได้เข้าไปสู่พระราชนิเวศน์นั่ง</p><p>เหนืออาสนะที่เขาจัดถวาย</p><p>       ขณะนั้น   พระเจ้าพิมพิสาร    จอมพลมคธรัฐ   เสด็จเข้าไปหาท่าน</p><p>พระปิลินทวัจฉะ   ทรงอภิวาทแล้ว    ประทับนั่งเหนือพระราชอาสน์   อัน</p><p>ควรส่วนข้างหนึ่ง</p><p>       ท่านพระปิลินทวัจฉะได้ทูลถามพระเจ้าพิมพิสาร     จอนพลมคธรัฐ</p><p>ผู้ประทับนั่งเรียบร้อยแล้วดังนี้ว่า   ขอถวายพระพร    ตระกูลคนทำการวัด</p><p>ถูกรับสั่งให้จองจำด้วยเรื่องอะไร</p><p>         พระเจ้าพิมพิสารตรัสว่า    ข้าแด่พระคุณเจ้า     เพราะที่เรือนของเขา</p><p>มีระเบียบดอกไม้ทองคำอย่างงดงาม    น่าดู   น่าชม    แม้ที่ในวังก็ยังไม่มี</p><p>เขาเป็นคนจนจะได้มาแต่ไหน   เป็นต้องได้มาด้วยโจรกรรมเป็นแน่นอน</p><p>        ขณะนั้นแล    ท่านพระปิลินทวัจฉะได้อธิษฐานปราสาทของพระเจ้า</p><p>พิมพิสาร    จอมพลมคธรัฐว่า   จงเป็นทอง  ปราสาทนั้นได้กลายเป็นทอง</p><p>ไปทั้งหมดแล้วได้ถวายพระพรทูลถามว่า ขอถวายพระพร  ก็นี่ทองมากมาย </p><p>เท่านั้น  มหาบพิตรได้มาแต่ไหน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1030</p><p>          ข้าพเจ้าทราบแล้ว     นี้เป็นอิทธานุภาพของพระคุณเจ้า      พระเจ้า</p><p>พิมพิสารตรัสดังนี้แล้ว      รับสั่งให้ปล่อยตระกูลคนทำวัดนั้นพ้นพระราช-</p><p>อาญา.                </p><p>         [๑๔๐]  ชาวบ้านทราบข่าวว่า     ท่านพระปิลินทวัจฉะแสดงอิทธิ-</p><p>ปาฏิหาริย์ซึ่งเป็นธรรนอันยิ่งของมนุษย์ในบริษัทพร้อมทั้งพระราชา    ต่าง</p><p>พากันยินดีเลื่อมใสโดยยิ่ง  แล้วได้นำเภสัชห้า  คือเนยใส  เนยขึ้น   น้ำมัน</p><p>น้ำผึ้ง  น้ำอ้อย  มาถวายท่านพระปิลินทวัจฉะ   แม้ตามปกติท่านก็ได้เภสัช</p><p>ห้าอยู่เสมอ   ท่านจึงแบ่งเภสัชที่ใด ๆ มาถวายบริษัท   แต่บริษัทของท่าน</p><p>เป็นผู้มักมาก     เก็บเภสัชที่ใด ๆ มาไว้ในกระถางบ้าง     ในหม้อน้ำบ้าง</p><p>จนเต็ม    แล้วบรรจุลงในหม้อกรองน้ำบ้าง     ในถุงย่ามบ้าง     แขวนไว้</p><p>ที่หน้าต่าง  เภสัชเหล่านั้นก็เยิ้มซึม   แม้จำพวกหนูก็เกลื่อนกล่นไปทั่ววิหาร</p><p>ชาวบ้านที่เดินเที่ยวชมไปตามวิหารพบเข้า  ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนา</p><p>ว่า  พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรเหล่านี้  มีเรือนคลังในภายในเหมือน</p><p>พระเจ้าพิมพิสาร  จอมพลมคธรัฐ</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้นเพ่งโทษ   ติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย   สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ    ผู้ใคร่</p><p>ต่อสิกขา   ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า    ไฉนภิกษุทั้งหลายจึงพอใจ</p><p>ในความมักมากเช่นนี้เล่า  แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                           <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามภิกษุ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1031</p><p>ทั้งหลายว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ข่าวว่า   ภิกษุทั้งหลายพอใจในความ</p><p>มักมากเช่นนี้  จริงหรือ </p><p>        ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                        <strong>ทรงติเตียน</strong>  </p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น     ไม่เหมาะ    ไม่สม     ไม่ควร</p><p>ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้   ไม่ควรทำ  ไฉนภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้น</p><p>จึงได้พอใจความมักมากเช่นนี้เล่า  การกระทำของโมฆบุรุษนั้นนั่น    ไม่</p><p>เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส      หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้    การกระทำของภิกษุ</p><p>โมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น      เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่</p><p>เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว       </p><p>                             <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุเหล่านั้นโดยอเนกปริยาย     ดังนี้</p><p>แล้ว   ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก  ความเป็นคนบำรุงยาก  ความ</p><p>เป็นคนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ  ความคลุกคลี   ความเกียจคร้าน</p><p>ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย     ความเป็นคนบำรุงง่าย      ความ</p><p>มักน้อย  ความสันโดษ ความขัดเกลา ความกำจัด  อาการที่น่าเลื่อมใส</p><p>การไม่สะสม    การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย    ทรงกระทำ</p><p>ธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น       ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น      แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1032</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  เพราะเหดุนั้นแล  เราจักบัญญัติสิกขาบทแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความรับ </p><p>ว่าดีแห่งสงฆ์ ๑     เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ- </p><p>ยาก  ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑  เพื่อป้องกันอาสวะอัน</p><p>จะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑  เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑  เพื่อ</p><p>ความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑   เพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑    เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑   เพื่อถือ</p><p>ตามพระวินัย  ๑        </p><p>             ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                      <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๔๒.  ๓.  อนึ่ง  มีเภสัชอันควรลิ้มของภิกษุผู้อาพาธ  คือ  เนยใส </p><p>เนยข้น  น้ำมัน  น้ำผึ้ง  น้ำอ้อย  ภิกษุรับประเคนของนั้นแล้ว   พึงเก็บ</p><p>ไว้ฉันได้  ๗ วันเป็นอย่างยิ่ง  ภิกษุให้ล่วงกำหนดนั้นไป  เป็นนิสสัคคิย-</p><p>ปาจิตตีย์.                                                                  </p><p>                          <em>เรื่องพระปิลินทวัจฉเถระ  จบ</em>    </p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๑๔๑]  คำว่า  มีเภสัชอันควรลิ้มของภิกษุผู้อาพาธ  เป็นต้น  มี</p><p>อธิบายดังต่อไปนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1033</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>เนยใส</strong>  ได้แก่  เนยใสที่ทำจากน้ำมันโคบ้าง  น้ำนมแพะ</p><p>บ้าง  น้ำมันกระบือบ้าง   มังสะของสัตว์เหล่าใดเป็นของควร    เนยใสที่ทำ</p><p>จากน้ำนมสัตว์เหล่านั้น  ก็ใช้ได้</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>เนยข้น</strong>  ได้แก่  เนยข้นที่ทำจากน้ำนมสัตว์เหล่านั้นแล</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>น้ำมัน</strong>   ได้แก่   น้ำมันอันสกัดออกจากเมล็ดงาบ้าง  จาก</p><p>เมล็ดพันธุ์ผักกาดบ้าง     จากเมล็ดมะซางบ้าง    จากเมล็ดละหุ่งบ้าง   จาก</p><p>เปลวสัตว์บ้าง        </p><p>        ที่ชื่อว่า   <strong>น้ำผึ้ง</strong>   ได้แก่   รสหวานที่แมลงผึ้งทำ           </p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>น้ำอ้อย</strong>  ได้แก่  รสหวานที่เกิดจากอ้อย</p><p>        คำว่า     <strong>ภิกษุรับประเคนของนั้นแล้ว  พึงเก็บไว้ฉันได้  ๗  วัน</strong></p><p><strong>เป็นอย่างยิ่ง</strong>  คือเก็บไว้ฉันได้  ๗ วันเป็นอย่างมาก</p><p>        คำว่า    ภิกษุให้ล่วงกำหนดนั้นไป  เป็นนิสสัคคีย์   ความว่า เมื่อ</p><p>อรุณที่ ๘ ขึ้นมา  เภสัชนั้นเป็นนิสสัคคีย์ คือเป็นของจำต้องเสียสละแก่สงฆ์</p><p>คณะ  หรือบุคคล</p><p>       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็เเลภิกษุพึงเสียสละเภสัชนั้นอย่างนี้:-</p><p>                                         <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                    <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้น   พึงเข้าไปหาสงฆ์    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบ</p><p>เท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า   เภสัชนี้ของข้าพเจ้าล่วง  ๗  วัน  เป็นของจำจะสละ</p><p>ข้าพเจ้าสละเภสัชนี้แก่สงฆ์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1034</p><p>           ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนเภสัช ที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจาดังนี้:-</p><p>           ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงพึงข้าพเจ้า   เภสัชนี้ของภิกษุมีชื่อนี้  เป็น</p><p>ของจำจะสละ     เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึง</p><p>ที่แล้ว  สงฆ์พึงให้เภสัชนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>           ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>            ท่านเจ้าข้า   เภสัชนี้ของข้าพเจ้าล่วง ๗  วัน    เป็นของจำจะสละ</p><p>ข้าพเจ้าสละเภสัชนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>            ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนเภสัชที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>            ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า    เภสัชนี้ของภิกษุมีชื่อนี้    เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้เภสัชนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.           </p><p>                                <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>            ภิกษุรูปนั้น     พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประนมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>            ท่านเจ้าข้า    เภสัชนี้ของข้าพเจ้าล่วง  ๗ วัน    เป็นของจำจะสละ</p><p>ข้าพเจ้าสละเภสัชนี้แก่ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1035</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนเภสัชที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้เภสัชนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                      <strong>บทภาชนีย์</strong> </p><p>                             <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>          [๑๔๒]    เภสัชล่วง ๗ วันแล้ว     ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว     เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                        </p><p>         เภสัชล่วง ๗ วันแล้ว  ภิกษุสงสัย  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เภสัชล่วง ๗ วันแล้ว   ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง   เป็นนิสสัคคีย์  ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เภสัชยังไม่ได้ผูกใจ  ภิกษุสำคัญว่าผูกใจแล้ว   เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์                         </p><p>          เภสัชยังไม่ได้เเจกจ่ายให้ไป    ภิกษุสำคัญว่าแจกจ่ายไปแล้ว     เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์                    </p><p>         เภสัชยังไม่สูญหายไป  ภิกษุสำคัญว่าสูญหายไปแล้ว     เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          เภสัชยังไม่เสีย    ภิกษุสำคัญว่าเสียแล้ว     เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์                            </p><p>         เภสัชยังไม่ถูกไฟไหม้   ภิกษุสำคัญว่าถูกไฟไหม้แล้ว    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์                       </p><p>         เภสัชยังไม่ถูกชิงไป     ภิกษุสำคัญว่าถูกชิงไปแล้ว      เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1036</p><p>          [๑๔๓]   เภสัชที่เสียสละแล้ว   ภิกษุนั้นได้คืนมา  ไม่พึงใช้ด้วยกิจที่</p><p>เกี่ยวกับกาย  และไม่ควรฉัน    พึงน้อมเข้าไปในการตามประทีป    หรือใน</p><p>การผสมสี  ภิกษุอื่นจะใช้ด้วยกิจที่เกี่ยวกับกายได้อยู่   แต่ไม่ควรฉัน</p><p>                                           <strong>ทุกกฏ</strong> </p><p>        เภสัชยังไม่ล่วง ๗ วัน    ภิกษุสำคัญว่าล่วงแล้ว... ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         เภสัชยังไม่ล่วง ๗ วัน    ภิกษุสงสัย... ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                       <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         เภสัชยังไม่ล่วง ๗ วัน ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ล่วง  ๗  วัน...ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๑๔๔]      ภิกษุผูกใจไว้ว่าจะไม่บริโภค  ๑  ภิกษุแจกจ่ายให้ไป  ๑</p><p>เภสัชนั้นสูญหาย  ๑    เภสัชนั้นเสีย  ๑    เภสัชนั้นถูกไฟไหม้ ๑   เภสัชนั้น </p><p>ถูกโจรชิงไป ๑   ภิกษุถือวิสาสะ  ๑      ในภายในเจ็ดวัน    ภิกษุให้แก่อนุป-</p><p>สัมบันด้วยจิตคิดสละแล้ว  ทิ้งแล้ว   ปล่อยแล้ว   ไม่ห่วงใย   กลับได้คืนมา</p><p>ฉันได้ ๑  ภิกษุวิกลจริต ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                          <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๓  จบ</em></p><p>                        <strong> ปัตตวรรคที่  ๓   สิกขาบทที่  ๓</strong></p><p>                            <strong>พรรณนาเภสัชชสิกขาบท</strong></p><p>        เภสัชชสิกขาบทว่า    <strong>เตน    สมเยน</strong>    เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:- ในเภสัชชสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1037</p><p>                  <strong>[แก้อรรถปฐมบัญญัติเรื่องพระปิลินทวัจฉะ]</strong></p><p>        พระราชาทอดพระเนตรเห็นภิกษุทั้งหลาย    ขวนขวายชำระเงื้อมเขา</p><p>เพื่อประโยชน์เป็นที่เร้น     ของพระเถระ     มีพระราชประสงค์จะถวายคน</p><p>ทำการวัด  จึงได้ตรัสถามว่า  <strong>อตฺโถ  ภนฺเต</strong>  เป็นต้น.</p><p>        บทว่า  <strong>ปาฏิเยกฺโก</strong>  แปลว่า  เป็นหมู่บ้านหนึ่งต่างหาก.</p><p>        บทว่า  <strong>มาลากิเต</strong>   ได้แก่    ผู้ทำระเบียบดอกไม้   คือ  ทรงไว้ซึ่ง</p><p>ระเบียบดอกไม้.  อธิบายว่า  ประดับด้วยระเบียบดอกไม้.</p><p>        บทว่า  <strong>ติณณฺฑูปก</strong>  แปลว่า  เทริดหญ้า (หมวกฟาง).</p><p>         บทว่า  <strong>ปฏิมุญฺจิ</strong>   แปลว่า  สวมไว้  (บนศีรษะ).</p><p>         ข้อว่า  <strong>สา  อโหสิ  สุวณฺณมาลา</strong>  มีความว่า  หมวกฟางนั้น  พอ</p><p>สวมบนศีรษะของเด็กหญิงเท่านั้น          ได้กลายเป็นระเบียบดอกไม้ทองคำ</p><p>ด้วยอำนาจแห่งการอธิษฐานของพระเถระ.    จริงอยู่   พระเถระอธิษฐาน</p><p>หมวกฟางนั้น     ซึ่งพอวางลงบนศีรษะนั่นแลว่า      จงกลายเป็นระเบียบ</p><p>ดอกไม้ทองคำ.</p><p>         คำว่า  <strong>หุติยมฺปิ   โข   ฯ เปฯ  อุปสงฺกมิ</strong>  ได้แก่   พระเถระได้ไป</p><p>หาในวันรุ่งขึ้นนั่นแหละ.</p><p>         สองบทว่า  <strong>สุวณฺณนติ   อธิมุจฺจิ</strong>  ได้แก่   พระเถระได้อธิษฐานว่า</p><p>จงสำเร็จเป็นทองคำ.</p><p>         สองบทว่า  <strong>ปญฺจนฺน    เภสชฺชาน</strong>   ได้แก่   เภสัช ๕    มีเนยใส</p><p>เป็นต้น .</p><p>         บทว่า   <strong>พาหุลฺลิกา</strong>    ได้แก่    ผู้ปฏิบัติเพื่อความเป็นผู้มักมากด้วย</p><p>ปัจจัย.       </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1038</p><p>          ในคำว่า    <strong>โกลุมฺเพปิ  ฆเฏปิ</strong>  นี้      กระถางปากกว้างเรียกชื่อว่า</p><p>โกลุมพะ.</p><p>          บทว่า  <strong>โอลีนวิลีนานิ</strong>  ได้แก่  เยิ้มหยดลงภายใต้  และที่ข้างทั้งสอง.</p><p>          บทว่า  <strong>โอกิณฺณวิกิณฺณา</strong>    มีความว่า   พวกหนูขุดพื้นดินเกลื่อน.</p><p>และกัดฝาผนัง    วิ่งพลุกพล่านไปมาข้างบนเกลื่อนกล่น    เพราะกลิ่นแห่ง</p><p>เภสัช  ๕   มีเนยใสเป็นต้น.</p><p>          บทว่า    <strong>อนฺโตโกฏฺาคาริกา</strong>    ได้แก่     มีเรือนคลังจัดแจงไว้  ณ</p><p>ภายใน.</p><p>          บทว่า   <strong>ปฏิสายนียานิ</strong>    ได้แก่    อันควรลิ้ม.    อธิบายว่า    ควร</p><p>บริโภค.</p><p>          บทว่า  <strong>เภสชฺชานิ</strong>  มีความว่า   เภสัชทั้งหลาย  จะทำกิจแห่งเภสัช</p><p>หรือไม่ก็ตาม  ก็ได้โวหาร   (ว่าเภสัช)   อย่างนี้.</p><p>          ด้วยบทว่า  <strong>โคสปฺปิ</strong>   เป็นต้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงเนยใส</p><p>ที่ปรากฏในโลก     แล้วทรงแสดงสงเคราะห์เอาเนยใสแม้แห่งสัตว์เหล่าอื่น</p><p>มีมฤค  ละมั่ง  และกระต่ายเป็นต้น   เข้าด้วยคำว่า  เยส  มส   กปฺปติ    นี้.</p><p>แท้จริง    สัตว์เหล่าใดมีน้ำนม,    สัตว์เหล่านั้นก็มีเนยใสด้วย.    แต่เนยใส</p><p>ของสัตว์เหล่านั้น      จะหาได้ง่ายหรือหาได้ยากก็ตามที   ก็ตรัสไว้  เพื่อความ</p><p>ไม่งมงาย.  ถึงเนยขึ้น   ก็อย่างนั้น.</p><p>                 <strong>[อธิบายวิธีปฏิบัติในการรับประเคนเภสัชต่าง ๆ]</strong></p><p>          สองบทว่า  <strong>สนฺนิธิการก  ปริภุญฺชิตพฺพานิ</strong>   มีความว่า  พึงกระทำ</p><p>การสั่งสม   คือ  เก็บไว้บริโภค.    อย่างไร ?  คือ   บรรดาเภสัชมีเนยใส </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1039</p><p>เป็นต้น    ที่มาในพระบาลี    จะกล่าวถึงเนยใสก่อน     ที่ภิกษุรับประเคน</p><p>ก่อนฉัน    ควรจะฉันเจืออามิสก็ได้  ปราศจากอามิสก็ได้    ในเวลาก่อนฉัน</p><p>ในวันนั้น.    ตั้งแต่ภายหลังฉันไป   พึงฉันปราศจากอามิสได้ตลอด ๗ วัน.</p><p>แม้เพราะล่วง ๗ วันไป      ถ้าภิกษุเก็บไว้ในภาชนะเดียว      เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ตัวเดียว.    ถ้าเก็บไว้ในภาชนะมากหลาย    เป็นนิสสัคคีย์หลายตัว    ตาม</p><p>จำนวนวัตถุ. </p><p>        เนยใสที่ภิกษุรับประเคนภายหลังฉัน       ควรฉันได้ไม่เจืออามิสเลย</p><p>ตลอด ๗ วัน.   ภิกษุจะกลืนกินเนยใสที่ตนทำให้เป็นอุคคหิตก์   เก็บไว้ใน</p><p>เวลาก่อนฉัน   หรือหลังฉัน   ย่อมไม่ควร.   พึงน้อมไปใช้ในกิจอื่นมีการ</p><p>ใช้ทาเป็นต้น.   แม้เพราะล่วง ๗ วันไป   ก็ไม่เป็นอาบัติ   เพราะถึงความ</p><p>เป็นของไม่ควรกลืนกิน.  สมจริงดังที่ตรัสไว้ว่า  เป็นของควรลิ้ม.</p><p>        ถ้าอนุปสัมบันทำเนยใสด้วยเนยข้นที่รับประเคนไว้      ในเวลาก่อน</p><p>ฉันถวาย,  จะฉันกับอามิสในเวลาก่อนฉัน  ควรอยู่.   ถ้าภิกษุทำเอง,  ฉัน</p><p>ไม่เจืออามิสเลย     ย่อมควรแม้ตลอด ๗ วัน.   แต่เนยใสที่บุคคลใดคนหนึ่ง</p><p>ทำด้วยเนยข้นที่รับประเคนในเวลาหลังฉัน      ควรฉันได้ไม่เจืออามิสตลอด</p><p>๗ วันเหมือนกัน.</p><p>                       <strong>[อธิบายวิธีปฏิบัติในเนยใสและเนยข้น]</strong></p><p>         ผู้ศึกษาพึงทราบวินิจฉัยในเนยใสที่ทำด้วยเนยข้น     (ซึ่งภิกษุทำให้)</p><p>เป็นอุคคหิตก์    โดยนัยแห่งเนยใสล้วน ๆ     ดังที่กล่าวแล้วในก่อนนั้นแล.</p><p>เนยใสทำด้วยนมสดที่ภิกษุรับประเคนไว้ก่อนฉันก็ดี     ด้วยนมส้มก็ดี    ที่  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1040</p><p>อนุปสัมบันทำ   ควรฉันได้    แม้เจืออามิส   ในเวลาก่อนฉันวันนั้น.   ที่ </p><p>ภิกษุทำเอง  ควรฉันปราศจากอามิสอย่างเดียว,  ในภายหลังฉันไม่ควร.</p><p>        จริงอยู่      เมื่อภิกษุอุ่นเนยข้น    ไม่จัดเป็นสามปักกะ.      แต่จะฉัน</p><p>อามิสกับด้วยเนยข้นนั้นที่เป็นสามปักกะ    ย่อมไม่ควร.    ตั้งแต่หลังฉันไป</p><p>ก็ไม่ควรเหมือนกัน.    ไม่เป็นอาบัติ    แม้ในเพราะล่วง ๗ วันไป   เพราะ</p><p>รับประเคนทั้งวัตถุ.  สมจริงดังที่ตรัสไว้ว่า   รับประเคนเภสัชเหล่านั้นแล้ว</p><p>เป็นต้น,    แต่เนยใสที่ทำด้วยนมสดและนมส้มที่ภิกษุรับประเคนในเวลาฉัน</p><p>ควรน้อมไปใช้ในกิจมีการทาตัวเป็นต้น.     เนยใสที่ทำด้วยนมสดนมส้มซึ่ง</p><p>เป็นอุคคหิตก์  แม้ในเวลาก่อนฉัน    (ก็ควรน้อมเข้าไปใช้ในกิจมีการทาตัว</p><p>เป็นต้น).   ไม่เป็นอาบัติ  แม้เพราะเนยใสทั้งสองอย่าง ๗ วันไป.    ในเนย </p><p>ใสของพวกสัตว์ที่มีมังสะเป็นอกัปปิยะ     ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน .    แต่มี</p><p>ความแปลกกันดังต่อไปนี้:-</p><p>         เป็นนิสสัคคีย์    ด้วยเนยข้นและเนยใสที่มาแล้วในพระบาลีใด,    ใน</p><p>พระบาลีนั้น      เป็นทุกกฏด้วยเนยใสของพวกสัตว์ที่มีมังสะเป็นกัปปิยะนี้.</p><p>ในอรรถกถาอันธกะ       ท่านคัดค้านเนยใสและเนยข้นของมนุษย์ไว้ทำให้</p><p>สมควรแก่เหตุ.   เนยใสและเนยข้นของมนุษย์นั้น   ท่านคัดค้านไว้ไม่ชอบ</p><p>เพราะพระอาจารย์ทั้งหลาย    อนุญาตไว้ในอรรถกถาทั้งปวง.    และแม้การ</p><p>วินิจฉัยเนยใสและเนยข้นของมนุษย์นั้น     จักมาข้างหน้า.   แม้เนยข้นที่มา</p><p>แล้วในพระบาลี      ภิกษุรับประเคนในเวลาก่อนฉัน       จะฉันแม้เจือกับ</p><p>อามิสในเวลาก่อนฉันในวันนั้น  ควรอยู่,    ตั้งแต่ภายหลังฉันไป   ไม่เจือ</p><p>อามิสเลย    จึงควร.  เพราะล่วง ๗ วันไป    ในเนยข้นที่เก็บไว้ในภาชนะ</p><p>ต่าง ๆ กัน    เป็นนิสสัคคีย์   ตามจำนวนภาชนะ,    ในเนยข้นที่เก็บไว้อย่าง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1041</p><p>เป็นก้อน ๆ  ไม่คละกัน   แม้ในภาชนะเดียว  ก็เป็นนิสสัคคีย์  ตามจำนวน</p><p>ก้อน.  เนยข้นที่ภิกษุรับประเคนไว้ในเวลาหลังฉัน    ผู้ศึกษาพึงทราบโดย</p><p>นัยแห่งเนยใสเหมือนกัน .</p><p>        ส่วนความแปลกกันในเนยข้นนี้   มีดังนี้:-     ก้อนนมส้มบ้าง  หยาด</p><p>เปรียงบ้าง   มีอยู่;   เพราะฉะนั้น  พวกพระเถระจำนวนครึ่ง  จึงได้กล่าวว่า</p><p>ที่ฟอกแล้วจักควร.      ส่วนพระมหาสีวเถระกล่าวว่า      ตั้งแต่เวลาที่พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตแล้ว   เนยข้นพอยกขึ้นจากเปรียงเท่านั้น   ภิกษุ</p><p>ทั้งหลายขบฉันได้.  เพราะเหตุนั้น  ภิกษุจะฉันเนยขึ้นพึงชำระ   คือตักเอา</p><p>นมส้ม    เปรียงแมลงวัน    และมดแดงเป็นต้นออกแล้วฉันเถิด.    ภิกษุใคร่</p><p>จะเจียวให้เป็นเนยใสฉัน   จะเจียวแม้เนยข้นที่ยังไม่ฟอกก็ควร.   ในเนยขึ้น</p><p>นั้นสิ่งใดที่เป็นนมส้มก็ดี   ที่เป็นเปรียงก็ดี   สิ่งนั้นจักถึงความหมดสิ้นไป.</p><p>ก็ด้วยเหตุเพียงเท่านี้  ยังไม่ชื่อว่ารับประเคนพร้อมทั้งวัตถุ  อธิบายดังกล่าว</p><p>มานี้      เป็นอธิบายในคำของพระมหาสีวเถระนี้.      แต่ภิกษุทั้งหลายผู้มัก</p><p>รังเกียจ   ย่อมรังเกียจแม้ในเนยข้นที่เจียวนั้น  เพราะเจียวพร้อมทั้งอามิส.</p><p>         บัดนี้   ผู้ศึกษาพึงถือเอานัยเเห่งอาบัติ  อนาบัติ   การบริโภค   และไม่</p><p>บริโภคในเนยข้นที่จับต้องแล้วเก็บไว้    ในเนยข้นที่ภิกษุรับประเคนนมสด</p><p>และนมส้มก่อนฉันแล้วทำ      ในเนยข้นที่ภิกษุรับประเคนนมสดนมส้มนั้น</p><p>ในภายหลังฉันแล้วทำ   ในเนยข้นที่ทำด้วยนมสดและนมส้ม   ที่เป็นอุคคหิตก์</p><p>และในเนยข้นของพวกสัตว์ที่มีมังสะเป็นอกัปปิยะ       ทั้งหมดโดยลำดับดัง</p><p>กล่าวแล้วในเนยใสนั่นแล.   พวกชาวบ้าน   ย่อมเทซึ่งเนยใสบ้าง    เนยข้น</p><p>บ้าง   น้ำมันที่เคี่ยวแล้วบ้าง     น้ำมันที่ยังไม่ได้เคี่ยวบ้าง    ลงในเนยใสนั้น</p><p>นั่นเอง   ของภิกษุทั้งหลายผู้เข้าไป     เพื่อภิกษาน้ำมัน.    หยาดเปรียงและ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1042</p><p>นมส้มบ้าง   เมล็ดข้าวสุกบ้าง   รำข้าวสารบ้าง  จำพวกแมลงวันเป็นต้นบ้าง</p><p>มีอยู่ในเนยใสนั้น.   เนยใสนั้น   ภิกษุทำให้สุกด้วยแสงแดดแล้วกรองเอาไว้</p><p>จัดเป็นสัตตาหกาลิก. </p><p>         ก็การที่ภิกษุจะเคี่ยวกับเภสัชที่รับประเคนไว้      แล้วทำการนัตถุ์เข้า</p><p>ทางจมูก   ควรอยู่.   ถ้าในสมัยฝนพรำ   สามเณรผู้ลัชชี   เมื่อจะเปลื้องการ</p><p>หุงต้มอามิสให้พ้นไป       อย่างที่พวกภิกษุไม่หุงต้มข้าวสารและรำเป็นต้น</p><p>ที่ตกลงไปในเนยใสนั้น    ทำให้ละลายในไฟแล้วกรองไว้    เจียวถวายใหม่</p><p>ย่อมควรตลอด ๗ วัน   โดยนัยก่อนเหมือนกัน.</p><p>                  <strong>[อธิบายวิธีปฏิบัติในเภสัช คือน้ำมัน]</strong></p><p>        บรรดาจำพวกน้ำมัน     จะว่าถึงน้ำมันงาก่อน    ที่รับประเคนก่อน</p><p>ฉัน   แม้เจืออามิส  ย่อมควร ในเวลาก่อนฉัน.   ตั้งแต่หลังฉันไปปราศจาก</p><p>อามิสเท่านั้นจึงควร.   ผู้ศึกษา    พึงทราบความที่น้ำมันงานั้นเป็นนิสสัคคีย์</p><p>ด้วยจำนวนภาชนะ  เพราะล่วง ๗ วันไป.  น้ำมันงาที่รับประเคนภายหลังฉัน</p><p>ปราศจากอามิสเท่านั้น   จึงควร    ตลอด ๗ วัน.    จะดื่มกินน้ำมันงาที่ทำ</p><p>ให้เป็นอุคคหิตก์เก็บไว้ไม่ควร.          ควรน้อมเข้าไปในกิจมีการทาศีรษะ</p><p>เป็นต้น.   แม้ในเพราะล่วง ๗ วันไป    ก็ไม่เป็นอาบัติ.   น้ำมันที่ภิกษุรับ</p><p>ประเคน   เมล็ดงาในปุเรภัตทำ   เจืออามิสย่อมควร    ในปุเรภัต.    ตั้งแต่</p><p>ปัจฉาภัตไปเป็นของไม่ควรกลืนกิน.         พึงน้อมไปในกิจมีการทาศีรษะ</p><p>เป็นต้น .     แม้ในเมื่อล่วง ๗ วันไป    ก็ไม่เป็นอาบัติ.     น้ำมันที่ภิกษุรับ</p><p>ประเคนเมล็ดงาในปัจฉาภัตแล้วทำ       เป็นของไม่ควรกลืนกินเหมือนกัน</p><p>เพราะรับประเคนทั้งวัตถุ.      แม้ในเมื่อล่วง ๗  วันไป       ก็ไม่เป็นอาบัติ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1043</p><p>พึงน้อมเข้าไปในกิจมีการทาศีรษะเป็นต้น.    แม้ในน้ำมันที่ทำด้วยเมล็ดงา</p><p>ที่ภิกษุจับต้องในปุเรภัต   หรือในปัจฉาภัตก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>         น้ำมันที่คั่วเมล็ดงาซึ่งภิกษุรับประเคนในปุเรภัต         แล้วนึ่งแป้งงา</p><p>หรือให้ชุ่มด้วยน้ำอุ่นทำ,   ถ้าอนุปสัมบันทำ    แม้เจืออามิส   ย่อมควรใน</p><p>ปุเรภัต.   ที่ตนทำเอง   เพราะปล้อนวัตถุออกแล้ว   ไม่มีอามิสเลย   จึงควร</p><p>ในปุเรภัต.    เพราะเป็นน้ำมันที่เจียวเอง     เจืออามิสจึงไม่ควร.    ก็เพราะ</p><p>เป็นของที่รับประเคนพร้อมวัตถุ      แม้ทั้งสองอย่าง      จึงไม่ควรกลืนกิน</p><p>จำเดิมแต่ปัจฉาภัตไป   พึงน้อมเข้าไปในการทาศีรษะเป็นต้น.   แม้ในเมื่อ</p><p>ล่วง ๗ วันไป   ก็ไม่เป็นอาบัติ,     แต่ถ้าว่า   น้ำอุ่นมีน้อย,    น้ำนั้นเพียงแต่</p><p>ว่าพรมลงเท่านั้น   เป็นอัพโพหาริก    ย่อมไม่ถึงการนับว่าเป็นสามปักกะ.</p><p>แม้ในน้ำมันเมล็ดพันธุ์ผักกาดเป็นต้น       ที่ภิกษุรับประเคนพร้อมทั้งวัตถุ</p><p>ก็มีวินิจฉัยเช่นเดียวกับที่กล่าวแล้ว  ในน้ำมันงาที่ไม่มีวัตถุนั่นแล.</p><p>          ก็ถ้าว่า      ภิกษุอาจเพื่อทำน้ำมัน       จากผงแห่งเมล็ดพันธุ์ผักกาด</p><p>เป็นต้น   ที่รับประเคนไว้ในปุเรภัต    โดยเจียวด้วยแสงแดด,    น้ำมันนั้น</p><p>แม้เจือด้วยอามิส   ย่อมควรในปุเรภัต.   ตั้งแต่ปัจฉาภัตไป  ไม่เจืออามิสเลย</p><p>จึงควร.  ในเมื่อล่วง ๗ วันไป  เป็นนิสสัคคีย์.</p><p>          อนึ่ง      เพราะภิกษุทั้งหลาย      นึ่งผงเมล็ดพันธุ์ผักกาดและมะซาง</p><p>เป็นต้นและคั่วเมล็ดละหุ่งแล้วกระทำน้ำมันอย่างนี้;    ฉะนั้น    น้ำมันของ</p><p>ภิกษุทั้งหลายเหล่านั้นที่พวกอนุปสัมบันทำ        แม้เจืออามิสก็ควรในเวลา</p><p>ก่อนฉัน.    ก็เพราะวัตถุเป็นยาวชีวิก    จึงไม่มีโทษ.    ในการรับประเคน</p><p>พร้อมทั้งวัตถุ   ฉะนี้แล.    น้ำมันเมล็ดพันธุ์ผักกาดเป็นต้น     ที่ตนทำเอง</p><p>พึงบริโภค โดยการบริโภคปราศจากอามิสอย่างเดียวตลอด ๗ วัน.  น้ำมัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1044</p><p>ที่ทำด้วยเมล็ดพันธุ์ผักกาดเป็นต้น    ที่เป็นอุคคหิตก์ไม่ควรกลืนกิน ควรแต่</p><p>ในการใช้สอยภายนอก.  แม้เมื่อล่วง ๗ วันไป   ก็ไม่เป็นอาบัติ.    น้ำมัน</p><p>ที่ภิกษุรับประเคนเมล็ดพันธุ์ผักกาด  มะซางและเมล็ดละหุ่ง   เพื่อต้องการ</p><p>จะทำน้ำมัน  แล้วทำในวันนั้นนั่นเอง   เป็นสัตตาหกาลิก,  ทำในวันรุ่งขึ้น</p><p>ควรบริโภคได้ ๖ วัน.  ทำในวันที่ ๓   ควรบริโภคได้ ๕ วัน.    แต่ที่ทำ</p><p>ในวันที่  ๔   ควร ๓ วัน...   ในวันที่  ๕   ควร ๒ วัน...  ในวันที่  ๖ ควร</p><p>๑ วัน...   ในวันที่ ๗   ควรในวันนั้นเท่านั้น.    ถ้ายังคงอยู่จนถึงอรุณขึ้น</p><p>เป็นนิสสัคคีย์.   ที่ทำในวันที่ ๘     ไม่ควรกลืนกินเลย,    แต่ควรในการใช้</p><p>สอยภายนอก   เพราะเป็นของยังไม่เสียสละ.   แม้ถ้าว่าไม่ทำ,   ในเมื่อเมล็ด</p><p>พันธุ์ผักกาดที่ตนรับไว้  เพื่อประโยชน์แก่น้ำมันเป็นต้น  ล่วงกาล ๗ วันไป</p><p>ก็เป็นทุกกฏอย่างเดียว.</p><p>          อนึ่ง   น้ำมันผลไม้มะพร้าวเมล็ดสะเดา   สะคร้อ   เล็บเหยี่ยว    และ</p><p>สำโรง*เป็นต้น    แม้เหล่าอื่นที่ไม่ได้มาในพระบาลี    ก็ยังมี.    เมื่อภิกษุรับ</p><p>ประเคนน้ำมันเหล่านั้นแล้วให้ล่วง ๗ วันไปเป็นทุกกฏ.         ในมะพร้าว</p><p>เป็นต้นเหล่านี้     มีความแปลกกันดังนี้:-    พึงกำหนดวัตถุแห่งยาวกาลิก</p><p>ที่เหลือแล้ว   ทราบวิธีการแห่งสามปักกะ  (ให้สุกเอง)  สวัตถุก  (ของที่รับ</p><p>ทั้งวัตถุ) ของที่รับประเคนในปุเรภัตรับประเคนในปัจฉาภัต   และอุคคหิต-</p><p>วัตถุ  (ของที่ยังไม่ได้รับประเคนภิกษุจับต้อง)  ทั้งหมด   ตามนัยดังกล่าว</p><p>แล้วนั่นแล.</p><p>                <strong>[อธิบายน้ำมันทำจากเปลวสัตว์ต่าง  ๆ]</strong></p><p>          บทว่า    วสาเตล  ได้แก่   น้ำมันแห่งเปลวสัตว์ที่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>ทรงอนุญาตไว้อย่างนี้    ภิกษุทั้งหลาย !    เราอนุญาต    เปลวมัน ๕ ชนิด</p><p>*  บางแห่งว่า  เมล็ดฝ้าย. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1045</p><p>คือ   เปลวหมี,   เปลวปลา,   เปลวปลาฉลาม,    เปลวสุกร,    เปลวลา*    ก็ </p><p>บรรดาเปลวมัน  ๕ ชนิดนี้   ด้วยคำว่า   เปลวหมี  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง</p><p>อนุญาตเปลวมันแห่งสัตว์ที่มีมังสะเป็นอกัปปิยะทั้งหมด    เว้นเปลวมันแห่ง</p><p>มนุษย์เสีย.    อนึ่ง  แม้ปลาฉลาม    ก็เป็นอันพระองค์ทรงถือเอาแล้วด้วย</p><p>ศัพท์ว่าปลา.      แต่เพราะปลาฉลามเป็นปลาร้าย     พระองค์จึงตรัสแยกไว้</p><p>ต่างหาก.    ในบาลีนี้     พระองค์ทรงอนุญาตเปลวมันแห่งพวกสัตว์มีมังสะ</p><p>เป็นกัปปิยะแม้ทุกชนิด  ด้วยศัพท์ว่าปลาเป็นต้น .</p><p>        จริงอยู่   ในจำพวกมังสะ   มังสะแห่งมนุษย์,  ช้าง,  ม้า,  สุนัข,  งู,</p><p>สีหะ,   เสือโคร่ง,  เสือเหลือง,   หมี,  เสือดาว;  ๑๐ ชนิด   เป็นอกัปปิยะ.</p><p>บรรดาเปลวมัน  เปลวมันแห่งมนุษย์   อย่างเดียว  เป็นอกัปปิยะ.  บรรดา</p><p>อวัยวะอย่างอื่น   มีน้ำนมเป็นต้น   ชื่อว่า   เป็นอกัปปิยะ  ไม่มี.   น้ำมัน</p><p>เปลวที่พวกอนุปสัมบันทำและกรองแล้ว    ภิกษุรับประเคนก่อนฉัน     แม้</p><p>เจืออามิส    ก็ควรก่อนฉัน.    ตั้งแต่หลังฉันไปไม่เจืออามิสเลย    จึงควร</p><p>ตลอด  ๗  วัน.  วัตถุใดที่คล้ายกับธุลีอันละเอียด  เป็นมังสะก็ดี  เอ็นก็ดี</p><p>กระดูกก็ดี   เลือดก็ดี  ปนอยู่ในเปลวมันนั้น,  วัตถุนั้นจัดเป็นอัพโพหาริก</p><p>         ก็ถ้าว่า    ภิกษุรับประเคนเปลวมันกระทำน้ำมันเอง,    รับประเคน</p><p>แล้วเจียว  กรองเสร็จในปุเรภัต     พึงบริโภค    โดยบริโภคปราศจากอามิส</p><p>ตลอด ๗ วัน.     แท้จริง      พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงหมายถึงการบริโภค</p><p>ปราศจากอามิส   จึงตรัสคำนี้ว่า  รับประเคนในกาล  เจียวเสร็จในกาล กรอง</p><p>ในกาล  ควรเพื่อบริโภคอย่างบริโภคน้ำมัน.  มังสะที่ละเอียดเป็นต้น    แม้</p><p>  *  วิ.  มหา.  ๕/๔๑. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1046</p><p>ในน้ำมันที่รับประเคนเปลวมันแล้วเจียวกรองนั้น           ก็เป็นอัพโพหาริก</p><p>เหมือนกัน .  แต่จะรับประเคน    หรือเจียวในปัจฉาภัต   ไม่ควรเลย.</p><p>        สมจริง    ดังคำที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้นี้ว่า     ภิกษุทั้งหลาย  !</p><p>ถ้าภิกษุรับประเคนเปลวมันในเวลาวิกาล     เจียวในเวลาวิกาล     กรองใน</p><p>เวลาวิกาล,     ถ้าภิกษุบริโภคซึ่งน้ำมันนั้น     ต้องทุกกฏ ๓ ตัว,     ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย !    ถ้าภิกษุรับประเคนมันเปลวในกาล   เจียวในวิกาล   กรองใน</p><p>วิกาล.   ถ้าบริโภคน้ำมันนั้น  ต้องทุกกฏ ๒ ตัว.     ภิกษุทั้งหลาย !    ถ้า</p><p>ภิกษุรับประเคนในกาล   เจียวในกาล   กรองในวิกาล,   ถ้าบริโภคน้ำมัน</p><p>นั้น   ต้องทุกกฏ (ตัวเดียว).  ภิกษุทั้งหลาย !   ถ้ามันเปลวภิกษุรับประเคน</p><p>ในกาลเจียว  ในกาลกรองในกาล,  ถ้าภิกษุบริโภคน้ำมันนั้น   ไม่เป็นอาบัติ*</p><p>ดังนี้.</p><p>         แต่พวกอันตวาสิกถามพระอุปติสสเถระว่า   ท่านขอรับ  !     เนยใส</p><p>เนยข้น   และเปลวมัน   ที่ภิกษุเจียวรวมกันแล้วเกรอะออกควรหรือไม่ควร.</p><p>         พระเถระตอบว่า   ไม่ควร   อาวุโส !  ได้ยินว่า   พระเถระรังเกียจใน</p><p>เนยใส   เนยข้น    เปลวมัน    ที่ภิกษุเจียวรวมกันแล้ว   เกรอะออกนี้   ดุจ</p><p>ในกากน้ำมันงาที่เจียวแล้ว.</p><p>        ภายหลัง  พวกอันเตวาสิกถามท่านหนักขึ้นว่า   ท่านขอรับ !   ก้อน</p><p>นมส้มก็ดี  หยดเปรียงก็ดี  มีอยู่ในเนยข้น,   เนยข้นนั่น  ควรไหม ?</p><p>        พระเถระตอบว่า  ผู้มีอายุ     แม้เนยข้นนั่น      ก็ไม่ควร.   ลำดับนั้น</p><p>พวกอันเตวาสิก  จึงถามท่านว่า  ท่านขอรับ  !   น้ำมันที่เจียวรวมกันกรอง</p><p>  *     วิ. มหา.  ๕/๔๑  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1047</p><p>แล้ว  มีความร้อนสูง  ย่อมบำบัดโรคได้.  พระเถระยอมรับว่า  ดีละ อาวุโส ! </p><p>ดังนี้. </p><p>         แต่พระมหาสุมเถระกล่าวไว้ว่า         เปลวมันของสัตว์ที่มีมังสะเป็น</p><p>กัปปิยะ  ย่อมควรในการบริโภคเจืออามิส,  เปลวมันของพวกสัตว์ที่มีมังสะ</p><p>เป็นกัปปิยะนอกนี้   ควรในการบริโภคปราศจากอามิส.</p><p>         ฝ่ายพระมหาปทุมเถระปฏิเสธว่า   นี้อะไรกัน  ?   แล้วกล่าวว่า   พวก</p><p>ภิกษุอาพาธด้วยโรคลม    เติมน้ำมันเปลวหมีและสุกรเป็นต้นลงในข้าวยาคู</p><p>ที่ต้มด้วยน้ำฝาดรากไม้ ๕ ชนิด  แล้วดื่มข้าวยาคู,   ข้าวยาคูนั้นบำบัดโรคได้</p><p>เพราะมีความร้อนสูง   ดังนี้    จึงกล่าวว่าสมควรอยู่                            </p><p>                           <strong>[อธิบายเภสัชว่าด้วยน้ำผึ้ง]</strong>                      </p><p>        สองบทว่า  <strong>มธุ  นาม   มกฺขิกามธุ</strong>    ได้แก่    น้ำหวานที่พวกผึ้ง</p><p>ใหญ่แมลงผึ้งตัวเล็ก      และจำพวกแมลงภู่      ซึ่งมีชื่อว่าแมลงทำน้ำหวาน</p><p>(น้ำผึ้ง) ทำแล้ว.  น้ำผึ้งนั้น  ภิกษุรับประเคนก่อนฉัน    แม้จะบริโภคเจือ</p><p>อามิสในปุเรภัตก็ควร.    ตั้งแต่ปัจฉาภัตไป     ควรบริโภคปราศจากอามิส</p><p>อย่างเดียวตลอด ๗ วัน    ในเมื่อล่วง ๗ วันไป   ถ้าน้ำผึ้งชนิดหนามากเป็น</p><p>เช่นกับยาง  (เคี่ยวให้แข้น )  ทำเป็นชิ้นเล็กชิ้นใหญ่เก็บไว้   หรือน้ำผึ้งชนิด</p><p>บางนอกนี้เก็บไว้ในภาชนะต่าง ๆ  กัน    เป็นนิสสัคคีย์   มากตามจำนวน</p><p>วัตถุ,  ถ้ามีเพียงชิ้นเดียวเท่านั้น    หรือน้ำผึ้งบางนอกนี้    ก็เก็บรวมไว้ใน</p><p>ภาชนะเดียว.  เป็นนิสสัคคีย์เพียงตัวเดียว.    น้ำผึ้งที่เป็นอุคคหิตก์พึงทราบ</p><p>ตามนัยที่กล่าวนั่นแล.    พึงน้อมเข้าไปในกิจอื่นมีทาแผลเป็นต้น.    รังผึ้ง</p><p>หรือขี้ผึ้ง    ถ้าน้ำผึ้งไม่ดี    บริสุทธิ์     เป็นยาวชีวิก.   แต่ที่มีน้ำผึ้งติดอยู่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1048</p><p>มีคติอย่างน้ำผึ้งเหมือนกัน.   แมลงผึ้งตัวยาวมีปีก   ชื่อว่า   จิริกะ,  แมลงภู่</p><p>ใหญ่ตัวดำมีปีกแข็ง  มีชื่อว่า ตุมพละ.  ในรังของแมลงผึ้งเหล่านั้น  มีน้ำผึ้ง</p><p>คล้ายกับยาง.  น้ำผึ้งนั้นเป็นยาวชีวิก. </p><p>                     <strong>[อธิบายเภสัชว่าด้วยน้ำอ้อย]</strong></p><p>        ข้อว่า  <strong>ผาณิตนินาม  อจฺฉุมฺหา  นิพฺพตฺต</strong> มีความว่า  น้ำอ้อยชนิด</p><p>ที่ยังไม่ได้เคี่ยว    หรือที่เคี่ยวแล้วไม่มีกาก     หรือที่ไม่มีกากแม้ทั้งหมดจน</p><p>กระทั่งน้ำอ้อยสดพึงทราบว่า  น้ำอ้อย.  น้ำอ้อยนั้นที่ภิกษุรับประเคนก่อน</p><p>ฉัน    แม้เจืออามิส   ก็ควรในปุเรภัต.   ตั้งแต่ปัจฉาภัตไป   ไม่เจืออามิสเลย</p><p>จึงควรตลอด ๗ วัน .  ในเมื่อล่วง ๗ วันไป  เป็นนิสสัคคีย์ตามจำนวนวัตถุ.</p><p>ก้อนน้ำอ้อยแม้มากภิกษุย่อยให้เเหลกแล้ว   ใส่ไว้ในภาชนะเดียวกัน   ย่อม</p><p>จับรวมกันแน่น,     เป็นนิสสัคคีย์เพียงตัวเดียว.     น้ำอ้อยที่เป็นอุคคหิตก์</p><p>พึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้วนั่นแหละ.      พึงน้อมเข้าไปในกิจอื่นมีการอบ</p><p>เรือนเป็นต้น .</p><p>        ผาณิตที่เขาทำด้วยน้ำอ้อยสดที่ยังไม่ได้กรอง   ซึ่งภิกษุรับประเคนไว้</p><p>ในเวลาก่อนฉัน    ถ้าอนุปสัมบันทำ  แม้เจืออามิส   ก็ควร.   ถ้าภิกษุทำเอง</p><p>ไม่เจืออามิสเลย   จึงควร.   ก็จำเดิมแต่ปัจฉาภัตไป  ไม่ควรกลืนกิน  เพราะ</p><p>เป็นของรับประเคนทั้งวัตถุ.         แม้ในเมื่อล่วง ๗ วันไปก็ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>แม้ที่เขาทำด้วยน้ำอ้อยสด  ที่ภิกษุรับประเคนทั้งที่ยังไม่ได้กรองในปัจฉาภัต</p><p>ก็ไม่ควรกลืนกินเหมือนกัน .   แม้ในเมื่อล่วง ๗ วันไปก็ไม่เป็นอาบัติ  แม้</p><p>ในผาณิตที่ภิกษุรับประเคนอ้อยลำทำ  ก็มีนัยอย่างนี้.                    </p><p>        ก็ผาณิตที่ทำด้วยน้ำอ้อยสดที่กรองและรับประเคนไว้ในกาลก่อนฉัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1049</p><p>ถ้าอนุปสัมบันทำ    แม้เจืออามิส    ก็ควรในปุเรภัต.     ตั้งแต่ปัจฉาภัตไป</p><p>ไม่เจืออามิสเลย   จึงควรตลอด ๗ วัน.   ที่ทำเองไม่เจืออามิสเลย  ย่อมควร</p><p>แม้ในปุเรภัต,     จำเดิมแต่ปัจฉาภัตไปไม่เจืออามิสเหมือนกัน    ควรตลอด</p><p>๗ วัน.     แต่ผาณิตทำด้วยน้ำอ้อยสด     ที่กรองและรับประเคนแล้ว     ใน</p><p>ปัจฉาภัต    ปราศจากอามิสเท่านั้น    จึงควรตลอด ๗ วัน,    ผาณิตที่เป็น</p><p>อุคคหิตก์   มีดังกล่าวแล้วเหมือนกัน.</p><p>        ในมหาอรรถกถาท่านกล่าวว่า  ผาณิตที่ทำด้วยน้ำอ้อยเผาก็ดี  ผาณิต </p><p>ที่ทำด้วยน้ำอ้อยหีบก็ดี     ควรแต่ในปุเรภัตเท่านั้น.      ส่วนในมหาปัจจรี</p><p>ท่านตั้งคำถามว่า  ผาณิตที่เคี่ยวทั้งวัตถุ  (กาก)  นี้  ควรหรือไม่ควร  ?  ดังนี้</p><p>แล้วกล่าวว่า   ผาณิตที่ทำด้วยน้ำอ้อยสด   ชื่อว่าไม่ควรในปัจฉาภัต    ย่อม</p><p>ไม่มี.  คำนั้นถูกแล้ว.</p><p>         ผาณิตดอกมะซางที่เขาทำด้วยน้ำเย็น  แม้เจืออามิส  ก็ควรในปุเรภัต.</p><p>จำเดิมแต่ในปัจฉาภัต ไป  ไม่เจืออามิสเลย  จึงควรตลอด ๗ วัน.   ในเมื่อ</p><p>ล่วง ๗ วันไป    เป็นทุกกฏตามจำนวนวัตถุ,    ส่วนผาณิตมะซางที่เขาเติม</p><p>นมสดทำ    เป็นยาวกาลิก.    แต่ชนทั้งหลายตักเอาฝ้า  (ฟอง)  นมสดออก</p><p>แล้ว  ๆ ชำระขัณฑสกรให้สะอาด;   เพราะฉะนั้น     ขัณฑสกรนั้น   ก็ควร.</p><p>ส่วนดอกมะซางสดย่อมควรแม้ในปุเรภัต  คั่วแล้วก็ควร . คั่วแล้วตำผสมด้วย</p><p>ของอื่นมีเมล็ดงาเป็นต้น    หรือไม่ผสม   ก็ควร.</p><p>        แต่ถ้าว่า  ชนทั้งหลายถือเอามะซางนั้นประกอบเข้ากัน   (ปรุง)  เพื่อ</p><p>ต้องการเมรัย,  ดอกมะซางที่ปรุงแล้วนั้น      ย่อมไม่ควรตั้งแต่พืช.   ผาณิต</p><p>แห่งผลไม้ที่เป็นยาวกาลิกทั้งหมด   มีกล้วย   ผลอินทผลัม   (เป้งก็ว่า)  มะม่วง </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1050</p><p>สาเก  ขนุน   และมะขามเป็นต้น    เป็นยาวกาลิกเหมือนกัน   ชนทั้งหลาย</p><p>ทำผาณิตด้วยพริกสุก,  ผาณิตนั้นเป็นยาวกาลิก.</p><p>        สองบทว่า  <strong>ตานิ  ปฏิคฺคเหตฺวา</strong>   มีความว่า    ถ้าภิกษุรับประเคน</p><p>เภสัช  ๕ อย่าง     มีเนยเป็นต้นแม้ทั้งหมด    เก็บไว้ไม่แยกกันในหม้อเดียว</p><p>ในเมื่อล่วง ๗ วันไปแล้ว       เป็นนิสสัคคีย์เพียงตัวเดียว,     เมื่อแยกกันเก็บ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์ ๕ ตัว.   เอาเภสัช ๕ นี้   ยังไม่ล่วง ๗ วัน  ภิกษุผู้อาพาธก็ดี</p><p>ไม่อาพาธก็ดี   ควรบริโภคตามสบาย   โดยนัยดังกล่าวแล้ว. </p><p>               <strong>[อธิบายข้อที่ทรงอนุญาตไว้เฉพาะ  ๗  อย่าง]</strong></p><p>        ก็ข้อที่ชื่อว่าทรงอนุญาตเฉพาะ     มี ๗ อย่าง  คือ   อนุญาตเฉพาะ</p><p>อาพาธ ๑  เฉพาะบุคคล  ๑  เฉพาะกาล  ๑  เฉพาะสมัย  ๑  เฉพาะประเทศ  ๑</p><p>เฉพาะมันเปลว  ๑   เฉพาะเภสัช ๑.</p><p>        บรรดาอนุญาตเฉพาะ  ๗  อย่างนั้น  ที่ชื่อว่าทรงอนุญาตเฉพาะอาพาธ</p><p>ได้แก่     ข้อที่ทรงอนุญาตเฉพาะอาพาธอย่างนี้ว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย !  </p><p>เราอนุญาตเนื้อสด  เลือดสด  ในเพราะอาพาธอันเกิดจากมนุษย์*.   เนื้อสด</p><p>และเลือดสดนั้น     ควรแก่ภิกษุผู้อาพาธด้วยอาพาธนั้นอย่างเดียว   ไม่ควร</p><p>แก่ภิกษุอื่น.   ก็แล  เนื้อสดและเลือดสดนั้นเป็นกัปปิยะก็ดี    เป็นอกัปปิยะ</p><p>ก็ดี  ย่อมควรทั้งนั้น  ทั้งในกาลทั้งในวิกาล.</p><p>         ที่ชื่อว่าทรงอนุญาตเฉพาะบุคคล    ได้แก่    ข้อที่ทรงอนุญาตเฉพาะ</p><p>บุคคลอย่างนี้ว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !  เราอนุญาตการเรออวกแก่ภิกษุผู้</p><p>มักเรออวก, ภิกษุทั้งหลาย  !      แต่ที่เรออวกมานอกทวารปากแล้ว  ไม่ควร</p><p>*  วิ.  มหา.  ๕/๓๕ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1051</p><p>กลืนกิน.<sup>๑</sup>    การเรออวกนั้น  ควรแก่ภิกษุผู้มักเรออวกนั้นเท่านั้น   ไม่ควร</p><p>แก่ภิกษุอื่น. </p><p>         ที่ชื่อว่าทรงอนุญาตเฉพาะกาล  ได้แก่   ข้อที่ทรงอนุญาตเฉพาะกาล</p><p>ที่ภิกษุถูกงูกัดอย่างนี้ว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !   เราอนุญาตยามหาวิกัฏ  ๔</p><p>คือ   คูถ  มูตร  เถ้า  ดิน.<sup>๒</sup>    ยามหาวิกัฎนั้น  เฉพาะในกาลนั้น  แม้ไม่รับ</p><p>ประเคน  ก็ควร,   ในกาลอื่นหาควรไม่.</p><p>         ที่ชื่อว่าทรงอนุญาตเฉพาะสมัย    ได้แก่    อนาบัติทั้งหลาย   ที่ทรง</p><p>อนุญาตไว้เฉพาะสมัยนั้น  ๆ โดยนัยมีว่า   (เป็นปาจิตตีย์)     ในเพราะคุณ-</p><p>โภชนะ   เว้นแต่สมัย<sup>๓</sup>  ดังนี้ เป็นต้น.   อาบัติเหล่านั้นเป็นอาบัติเฉพาะใน</p><p>สมัยนั้น ๆ เท่านั้น,  ในสมัยอื่นหาเป็นไม่.</p><p>          ที่ชื่อว่าอนุญาตเฉพาะประเทศ     ได้แก่       สังฆกรรมมีอุปสมบท</p><p>เป็นต้น     ที่ทรงอนุญาตเฉพาะในปัจจันตประเทศอย่างนี้ว่า    ดูก่อนภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย !   เราอนุญาตการอุปสมบท  ด้วยคณะมีพระวินัยธรเป็นที่  ๕  ใน</p><p>ปัจจันตชนบทเห็นปานนี้.<sup>๔</sup>     สังฆกรรมมีอุปสมบทเป็นต้นนั้น   ย่อมควร</p><p>เฉพาะในปัจจันตชนบทนั้นเท่านั้น,  ในมัชฌิมประเทศหาควรไม่.</p><p>          ที่ชื่อว่าทรงอนุญาตเฉพาะมันเปลว    ได้แก่   ข้อที่ทรงอนุญาตเภสัช</p><p>โดยชื่อแห่งมันเปลวอย่างนี้ว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !   เราอนุญาตเปลวมัน</p><p>เป็นเภสัช.<sup>๕</sup>  เปลวมันเภสัชนั้น   ของจำพวกสัตว์มีเปลวมันเป็นกัปปิยะและ</p><p>อกัปปิยะทั้งหมด    เว้นเปลวมันของมนุษย์เสียย่อมควร   เพื่อบริโภคอย่าง</p><p>บริโภคน้ำมัน  แก่พวกภิกษุผู้มีความต้องการด้วยน้ำมันนั้น.          </p><p>๑.  วิจุล.  ๗/๔๘.  ๒.  มหา.  ๒/๓๑๒.  ๓. ๔.  วิ.  มหา.  ๕/๕๑-๓๖-๔๑-๓๙.</p><p>๕.  วิ.  มหา. ๕/๕๑-๓๖-๔๑-๓๙. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1052</p><p>         ที่ชื่อว่าทรงอนุญาตเฉพาะเภสัช  ได้แก่ เนยใส เนยข้น  น้ำมัน  น้ำผึ้ง</p><p>และน้ำอ้อย   ที่สามารถแผ่ไปเพื่อสำเร็จอาหารกิจ   ซึ่งทรงอนุญาตไว้  โดย</p><p>ชื่อแห่งเภสัชอย่างนี้ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  !  เราอนุญาตเภสัช  ๕.  เภสัช ๕</p><p>เหล่านั้น    ภิกษุรับประเคนแล้ว    พึงบริโภคได้ตามสบายในปุเรภัตในวัน</p><p>นั้น,  ตั้งแต่ปัจฉาภัตไป   เมื่อมีเหตุ   พึงบริโภค   ได้ตลอด ๗ วัน   โดย</p><p>นัยดังกล่าวแล้ว.                                    </p><p>           <strong>[อธิบายบทภาชนีย์และอนาปัตติวาร]</strong></p><p>        ข้อว่า  <strong>สตฺตาหาติกฺกนฺเต   อติกฺกนฺตสญฺี  นิสฺสคฺคิย  ปาจิตฺติย</strong></p><p>มีความว่า  แม้ถ้าว่า  เภสัชนั้นมีประมาณเท่าเมล็คพันธุ์ผักกาด   พอจะเอา</p><p>นิ้วแตะแล้วลมด้วยลิ้นคราวเดียว      อันภิกษุจำต้องเสียสละแท้      และพึง</p><p>แสดงอาบัติปาจิตตีย์เสีย.</p><p>         ข้อว่า  <strong>น  กายิเกน  ปริโภเคน   ปริภุญฺชิตพฺพ</strong>   มีความว่า  ภิกษุ</p><p>อย่าพึงเอาทาร่างกาย       หรือทาแผลที่ร่างกาย.        แม้บริขารมีผ้ากาสาวะ</p><p>ไม้เท้า  รองเท้า  เขียงเช็ดเท้า  เตียงและตั่งเป็นต้น  ถูกเภสัชที่เป็นนิสสัคคิย-</p><p>วัตถุเหล่านั้นเปื้อนแล้ว     เป็นของไม่ควรบริโภค  ในมหาปัจจรี  กล่าวว่า</p><p>ที่สำหรับมือจับแม้ในบานประตูและหน้าต่างก็ไม่ควรทำ.     ในมหาอรรถ-</p><p>กถาท่านกล่าวว่า     แต่ผสมลงในน้ำฝาดแล้วควรทาบานประตูและหน้าต่าง</p><p>ได้.</p><p>         ข้อว่า  <strong>อนาปตฺติ  อนฺโตสตฺตาห  อธิฏฺเติ</strong>   มีความว่า  ในภายใน</p><p>๗  วัน  ภิกษุอธิษฐานเนยใส  น้ำมัน   และเปลวมันไว้เป็นน้ำมันทาศีรษะ</p><p>หรือเป็นน้ำมันสำหรับหยอด,   อธิษฐานน้ำผึ้งไว้เป็นยาทาแผล    น้ำอ้อย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1053</p><p>เป็นเครื่องอบเรือน  ไม่เป็นอาบัติ.  ถ้าภิกษุประสงค์จะรินน้ำมันที่อธิษฐาน</p><p>เอาไว้แล้ว     ลงในภาชนะใส่น้ำมันที่ยังไม่ได้อธิษฐาน,     ถ้าในภาชนะมี</p><p>ช่องแคบ  น้ำมันที่ค่อย ๆ ไหลเข้าไป    ถูกน้ำมันเก่าล้นขึ้นมาท่วม,     พึง</p><p>อธิษฐานใหม่.  ถ้าภาชนะปากกว้าง  น้ำมันมาก  ไหลเข้าไปอย่างรวดเร็วจน</p><p>ท่วมน้ำมันเก่า   ไม่มีกิจที่จะต้องอธิษฐานใหม่.  แท้จริง  น้ำมันนั้น  มีคติ </p><p>อย่างน้ำมันที่อธิษฐานแล้ว.         ผู้ศึกษาพึงทราบแม้การรินน้ำมันที่ไม่ได้</p><p>อธิษฐานลงในภาชนะใส่น้ำมันที่อธิษฐานแล้วโดยนัยนี้.</p><p>        ในบทว่า  <strong>วิสฺสชฺเชติ</strong>  นี้มีวินิจฉัยดังนี้:-  ถ้าเภสัชนั้นเป็นของ</p><p>สองเจ้าของ   ภิกษุรูปหนึ่งรับประเคนไว้    ยังไม่ได้แบ่งกัน,    ในเมื่อล่วง</p><p>๗ วันไปไม่เป็นอาบัติแม้ทั้ง  ๒ รูป,       แต่ไม่ควรบริโภค.      ถ้ารูปใดรับ</p><p>ประเคนไว้  รูปนั้นกล่าวกะอีกรูปหนึ่งว่า  ท่านผู้มีอายุ !  น้ำมันนี้ถึง ๗วัน</p><p>แล้ว,  ท่านจงบริโภคน้ำมันนั้นเสีย   ดังนี้   และเธอก็ไม่ทำการบริโภค  จะ</p><p>เป็นอาบัติแก่ใคร ?    ไม่เป็นอาบัติแม้แก่ใคร ๆ ทั้งนั้น.     เพราะเหตุไร ? </p><p>เพราะรูปที่รับประเคนก็สละแล้ว       แสะเพราะอีกรูปหนึ่งก็ไม่ได้รับประ-</p><p>เคน.</p><p>        บทว่า   <strong>วินสฺเสติ</strong>  ได้แก่   เป็นของบริโภคไม่ได้.</p><p>        ในคำว่า  <strong>จตฺเตน</strong>  เป็นต้น  มีวินิจฉัยดังนี้:-    เภสัชอันภิกษุสละ</p><p>แล้ว   ปล่อยแล้ว     ด้วยจิตใด,   จิตนั้น     พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า</p><p>สละแล้ว   ทิ้งแล้ว   ปล่อยแล้ว.     ตรัสเรียกบุคคลผู้ไม่มีความห่วงใยด้วยจิต</p><p>นั้น.  อธิบายว่า ผู้ไม่มีความห่วงใยอย่างนั้นให้แล้วแก่สามเณร.  คำนี้ตรัสไว้</p><p>เพราะเหตุไร  ?   ท่านพระมหาสุมเถระกล่าวว่า   ตรัสไว้เพื่อแสดงว่าไม่เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1054</p><p>อาบัติ      แก่ภิกษุผู้ให้แล้วในภายใน  ๗  วันอย่างนั้น      ภายหลังได้คืนมา</p><p>แล้วฉัน. </p><p>        ส่วนท่านพระมหาปทุมเถระกล่าวว่า     น้ำมันนี้     ภิกษุไม่ควรขอ.</p><p>ด้วยว่าในเพราะการบริโภคใหม่       ซึ่งน้ำมันที่ให้ไปแล้วในภายใน ๗ วัน</p><p>ไม่มีอาบัติเลย,  แต่ตรัสคำนี้ไว้  ก็เพื่อแสดงว่าไม่เป็นอาบัติในเพราะบริโภค</p><p>น้ำมันที่ล่วง ๗ วันไป.      เพราะเหตุนั้น       เภสัชที่เขาถวายแล้วอย่างนี้ </p><p>ถ้าสามเณรปรุงแล้ว   หรือไม่ได้ปรุง    ถวายแก่ภิกษุนั้นเพื่อกระทำการนัตถุ์.</p><p>ถ้าสามเณรเป็นผู้เขลา   ไม่รู้เพื่อจะถวาย,     ภิกษุอื่นพึงบอกเธอว่า    แน่ะ</p><p>สามเณร !   เธอมีน้ำมันหรือ  ?     เธอรับว่า   ขอรับ   มีอยู่   ท่านผู้เจริญ !</p><p>ภิกษุนั้นพึงบอกเธอว่า     นำมาเถิด,     เราจักทำยาถวายพระเถร ะ.   น้ำมัน</p><p>ย่อมควรแม้ด้วย (การถือเอา)  อย่างนี้.   คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>        สิกขาบทนี้     มีสมุฏฐานดุจกฐินสิกขาบท   เป็นอกิริยา  โนสัญญา-</p><p>วิโมกข์    อจิตตกะ    ปัณณัตติวัชชะ    กายกรรม     วจีกรรม    มีจิต ๓</p><p>มีเวทนา ๓   ดังนี้แล.                               </p><p>                                  <em>เภสัชชสิกขาบท  จบ</em></p><p>                               <strong>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่ ๔ </strong></p><p><strong>                                   เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๑๔๕]   โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่  ณ พระเชตวัน</p><p>อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี     ครั้งนั้น    พระ-</p><p>ผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตผ้าอาบน้ำฝนแก่ภิกษุทั้งหลายแล้ว       พระฉัพ- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1055</p><p>พัคคีย์ทราบว่า      พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตผ้าอาบน้ำฝนแล้ว      จึง</p><p>แสวงหาจีวรคือผ้าอาบน้ำฝนเสียก่อนบ้าง  ทำแล้วนุ่งเสียก่อนบ้าง   ครั้นผ้า</p><p>อาบน้ำฝนเก่าแล้ว    ก็เปลือยกายอาบน้ำฝน</p><p>          บรรดาภิกษุผู้มักน้อย    สันโดษ    มีความละอาย     มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษ  ติเตียน  โพนทะนาว่า  ไฉนพระฉัพพัคคีย์</p><p>จึงได้แสวงหาจีวร    คือผ้าอาบน้ำฝนเสียก่อนบ้าง    ทำแล้วนุ่งเสียก่อนบ้าง</p><p>เมื่อผ้าอาบน้ำฝนเก่าแล้ว     จึงได้เปลือยกายอาบน้ำฝนเล่า     แล้วกราบทูล</p><p>เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                            <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์   ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น        แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า   พวกเธอแสวงหาจีวรคือผ้า</p><p>อาบน้ำฝนเสียก่อนบ้าง    ทำแล้วนุ่งเสียก่อนบ้าง  เมื่อผ้าอาบน้ำฝนเก่า</p><p>แล้ว   เปลือยกายอาบน้ำฝน   จริงหรือ</p><p>         พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                     <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า      ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น  ไม่เหมาะ   ไม่สม  ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ   ใช่ไม่ได้    ไม่ควรทำ     ไฉนพวกเธอจึงได้แสวงหาจีวรคือผ้า</p><p>อาบน้ำฝนเสียก่อนบ้าง   ทำแล้วนุ่งเสียก่อนบ้าง    เมื่อผ้าอาบน้ำฝนเก่า</p><p>แล้ว   จึงได้เปลือยกายอาบน้ำฝนเล่า  การกระทำของพวกเธอนั่น    ไม่</p><p>เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส        หรือเพื่อความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1056</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว     โดยที่แท้     การกระทำของพวก</p><p>เธอนั่น    เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และ</p><p>เพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>                            <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยาย   ดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ    ความขัดเกลา    ความกำจัด    อาการ</p><p>ที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร  โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้นแก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า                       </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑   เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑    เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระธรรม ๑    เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>         ดุก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1057</p><p>                                 <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๔๓.  ๔.   ภิกษุรู้ว่า    ฤดูร้อนยังเหลืออีก  ๑  เดือน  พึงแสวงหา</p><p>จีวร  คือผ้าอาบน้ำฝนได้  รู้ว่า  ฤดูร้อนยังเหลืออีกกึ่งเดือน พึงทำนุ่งได้</p><p>ถ้าเธอรู้ว่า  ฤดูร้อนเหลือล้ำกว่า  ๑  เดือน  แสวงหาจีวร  คือผ้าอาบน้ำฝน</p><p>รู้ว่า  ฤดูร้อนเหลือล้ำกว่ากึ่งเดือน  ทำนุ่ง   เป็นนิสสัคคีย์ปาจิตตีย์.</p><p>                            <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</em></p><p>                                 <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๑๔๖]   คำ ว่า ภิกษุรู้ว่า  ฤดูร้อนยังเหลืออีก  ๑  เดือน พึงแสวงหา</p><p>จีวร   คือผ้าอาบน้ำฝนได้   นั้น     อธิบายว่า    ภิกษุพึงเข้าไปหาชาวบ้าน</p><p>บรรดาที่เคยถวายจีวร    คือ   ผ้าอาบน้ำฝนมาก่อน      แล้วกล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>ถึงกาลแห่งผ้าอาบน้ำฝนแล้ว     ถึงสมัยแห่งผ้าอาบน้ำฝนแล้ว    แม้ชาวบ้าน</p><p>เหล่าอื่น   ก็ถวายจีวรคือผ้าอาบน้ำฝน   ดังนี้   แต่อย่าพูดว่า   จงให้จีวรคือ</p><p>ผ้าอาบน้ำฝนแก่อาตมา   จงหาจีวร   คือผ้าอาบน้ำฝนมาให้อาตมา   จงแลก</p><p>เปลี่ยนจีวรคือผ้าอาบน้ำฝนมาให้อาตมา    จงจ่ายจีวรคือผ้าอาบน้ำฝนมาให้</p><p>อาตมา  ดังนี้เป็นต้น</p><p>        คำว่า รู้ว่า ฤดูร้อนยังเหลืออีกกึ่งเดือน  พึงทำนุ่งได้ นั้น  คือ  เมื่อ</p><p>ฤดูร้อนยังเหลืออยู่กึ่งเดือน  พึงทำนุ่งได้</p><p>        คำว่า  ถ้าเธอรู้ว่า ฤดูร้อนเหลือล้ำกว่า ๑  เดือน  นั้น  คือ  เมื่อฤดู</p><p>ร้อนยังเหลือเกินกว่า ๑ เดือน   แสวงหาจีวรคือผ้าอาบน้ำฝน  เป็นนิสสัคคีย์</p><p>        คำว่า  รู้ว่า   ฤดูร้อนเหลือล้ำกว่ากึ่งเดือน  นั้น    คือ  เมื่อฤดูร้อน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1058</p><p>ยังเหลือเกินกว่ากึ่งเดือน   ทำนุ่ง     เป็นนิสสัคคีย์    คือเป็นของจำต้องเสีย</p><p>สละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>            ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย     ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรคือผ้าอาบน้ำฝน</p><p>นั้นอย่างนี้:-</p><p>                                              <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                          <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า    กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า   จีวรคือผ้าอาบน้ำฝนผืนนี้ของข้าพเจ้า    แสวงหาได้</p><p>มาในฤดูร้อนซึ่งยังเหลือเกินกว่า ๑  เดือน    ทำนุ่งในฤดูร้อนซึ่งยังเหลือ</p><p>อยู่เกินกว่าถึงเดือน   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรคือผ้าอาบน้ำ</p><p>ฝนผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ </p><p>พึงคืนจีวรคือผ้าอาบน้ำฝนที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า    จีวรคือผ้าอาบน้ำฝนผืนนี้ของ</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้  เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อม</p><p>พรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว    สงฆ์พึงให้จีวรคือผ้าอาบน้ำฝนผืนนี้    แก่ภิกษุ</p><p>มีชื่อนี้.</p><p>                                      <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1059</p><p>         ท่านเจ้าข้า   จีวรคือผ้าอาบน้ำฝนผืนนี้ของข้าพเจ้า   แสวงหาได้</p><p>มาในฤดูร้อน  ซึ่งยังเหลืออยู่เกินกว่า ๑  เดือน   ทำนุ่งในฤดูร้อนซึ่งยัง</p><p>เหลืออยู่เกินกว่ากึ่งเดือน    เป็นของจำจะสละ    ข้าพเจ้าสละจีวรคือผ้า </p><p>อาบน้ำฝนผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรคือผ้าอาบน้ำฝนที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา   ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย   ขอจงฟังข้าพเจ้า   จีวรคือผ้าอาบน้ำฝนผืนนี้ของ</p><p>ภิกษุมีชื่อนี้   เป็นของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย  ถ้าความ</p><p>พร้อมพรั่งของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว        ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรคือผ้า</p><p>อาบน้ำฝนผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่าน   จีวรคือผ้าอาบน้ำฝนผืนนี้ของข้าพเจ้า    แสวงหาได้มาใน</p><p>ฤดูร้อนซึ่งยังเหลืออยู่เกินกว่า  ๑ เดือน   ทำนุ่งในฤดูร้อนซึ่งยังเหลืออยู่</p><p>เกินกว่ากึ่งเดือน  เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรคือผ้าอาบน้ำฝน</p><p>ผืนนี้แก่ท่าน</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ  </p><p>พึงคืนจีวร   คือผ้าอาบน้ำฝนที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรคือผ้า</p><p>อาบน้ำฝนผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1060</p><p>                                   <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                 <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์ (แสวงหา)</strong></p><p>         [๑๔๗]  ฤดูร้อนยังเหลือเกินกว่า ๑ เดือน        ภิกษุสำคัญว่าเกิน</p><p>แสวงหาจีวรคือผ้าอาบน้ำฝน  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ฤดูร้อนยังเหลือเกินกว่า ๑  เดือน    ภิกษุสงสัย    แสวงหาจีวรคือผ้า</p><p>อาบน้ำฝน  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         ฤดูร้อนยังเหลือเกินกว่า  ๑ เดือน    ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ถึง     แสวง</p><p>หาจีวรคือผ้าอาบน้ำฝน  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                     <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์  (ทำนุ่ง)</strong></p><p>        ฤดูร้อนยังเหลือเกินกว่ากึ่งเดือน  ภิกษุสำคัญว่าเกิน   ทำนุ่ง   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ฤดูร้อนยังเหลือเกินกว่ากึ่งเดือน    ภิกษุสงสัย    ทำนุ่ง    เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>        ฤดูร้อนยังเหลือเกินกว่ากึ่งเดือน    ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ถึง     ทำนุ่ง</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                     <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>        เมื่อผ้าอาบน้ำฝนมี  ภิกษุเปลือยกายอาบน้ำฝน  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึง  ๑  เดือน   ภิกษุสำคัญว่าเกิน...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึง  ๑  เดือน  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1061</p><p>                                       <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>          ฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึง  ๑  เดือน   ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ถึง...ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ</p><p>                                            <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>          ฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึงกึ่งเดือน  ภิกษุสำคัญว่าเกิน...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึงเดือน  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>                                     <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         ฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึงกึ่งเดือน    ภิกษุสำคัญว่า    ยังไม่ถึง...ไม่ต้อง</p><p>อาบัติ.</p><p>                                        <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>        [๑๔๘]  ภิกษุรู้ว่าฤดูร้อนยังเหลืออีกหนึ่งเดือน  แสวงหาจีวร  คือ</p><p>ผ้าอาบน้ำฝน ๑    ภิกษุรู้ว่าฤดูร้อนยังเหลืออีกกึ่งเดือน    ทำนุ่ง  ๑    ภิกษุ</p><p>รู้ว่าฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึงกึ่งเดือน  แสวงหาจีวรคือผ้าอาบน้ำฝน  ๑   ภิกษุ</p><p>รู้ว่าฤดูร้อนยังเหลือไม่ถึงกึ่งเดือน    ทำนุ่ง ๑    เมื่อผ้าอาบน้ำฝน    ภิกษุ</p><p>แสวงหาได้เเล้ว   ฝนแล้ง    เมื่อผ้าอาบน้ำฝน    ภิกษุทำนุ่งแล้ว     ฝนแล้ง</p><p>ซักเก็บไว้ ๑   ภิกษุนุ่งในสมัย  ๑  ภิกษุมีจีวรถูกโจรชิงไป ๑   ภิกษุมีจีวร</p><p>หากเสีย ๑  มีอันตราย  ๑   ภิกษุวิกลจริต  ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑    ไม่ต้อง</p><p>อาบัติแล.</p><p>                            <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๔  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1062</p><p>                           <strong> ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๔</strong></p><p>                            <strong>พรรณนาวัสสิกสาฏิกสิกขาบท</strong></p><p>         วัสสิกสาฎิกสิกขาบทว่า   เตน สมเยน  เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในวัสสิกสาฎิกสิกขาบทนั้น     มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>         สองบทว่า  <strong>วสฺสิกสาฏิกา  อนุญฺาตา</strong>    มีความว่า    ผ้าอาบน้ำฝน</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตไว้แล้วในเรื่องนางวิสาขาในจีวรขันธกะ. </p><p>         บทว่า  <strong>ปฏิกจฺเจว</strong>   แปลว่า   ก่อนนั่นเทียว.                                 </p><p>         หลายบทว่า <strong>มาโส  เสโส คิมฺหาน</strong>  มีความว่า  ฤดูร้อน ๔ เดือน</p><p>ยังเหลือเดือนสุดท้ายอีก ๑   เดือน.                                </p><p>         บทว่า  <strong>กตฺวา</strong>   มีความว่า   ให้สำเร็จลงด้วยการเย็บ   ย้อมและกัปปะ</p><p>เป็นที่สุด  และภิกษุเมื่อจะทำพึงกระทำผืนเดียวเท่านั้น    แล้วอธิษฐานใน</p><p>สมัย   จะอธิษฐาน ๒ ผืน  ไม่ควร.</p><p>         ข้อว่า   <strong>อติเรกมาเส   เสเส   คิมฺหาเน</strong>   ได้แก่  เมื่อเดือนที่มีชื่อว่า</p><p>ฤดูร้อน  ยังเหลือเกิน  ๑ เดือน.      </p><p>        แต่ผู้ศึกษาตั้งอยู่ในคำว่า  <strong>อติเรกฑฺฒมาเส  เสเส  คิมฺหาเน  กตฺวา</strong></p><p><strong>นิวาเสติ</strong> (ทำนุ่งในเมื่อฤดูร้อนยังเหลืออยู่เกินว่ากึ่งเดือน) นี้แล้ว  พึงทราบ</p><p>เขตแห่งผ้าอาบน้ำฝน ๔  เขต     คือเขตแห่งการแสวงหา ๑    เขตแห่งการ</p><p>กระทำ ๑   เขตแห่งการนุ่งห่ม  ๑   เขตแห่งการอธิษฐาน ๑,    และสมัย  ๒</p><p>สมัย    คือ   กุจฉิสมัย  ๑   ปิฎฐิสมัย  ๑,    และจตุกกะ ๒  คือ  ปิฎฐิสมัย-</p><p>จตุกกะ ๑    กุจฉิสมัยจตุกกะ ๑.                                                   </p><p>         บรรดาเขต   สมัย    และจตุกกะเหล่านั้น   กึ่งเดือนหนึ่ง   ตั้งแต่วัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1063</p><p>แรมค่ำหนึ่งหลังวันเพ็ญของเดือน  ๗  ต้น   ไปจนถึงวันอุโบสถในกาฬปักษ์ </p><p>นี้เป็นเขตแห่งการแสวงหา   และเขตแห่งการกระทำ,   แท้จริง  ในระหว่าง</p><p>นี้   ภิกษุจะแสวงหาผ้าอาบน้ำฝน  ที่ยังไม่ได้  และจะทำผ้าอาบน้ำฝนที่ได้</p><p>แล้ว   ควรอยู่.   จะนุ่งห่มและจะอธิษฐานไม่ควร.   กึ่งเดือนหนึ่ง   ตั้งแต่</p><p>วันแรมค่ำหนึ่ง     หลังวันอุโบสถในกาฬปักษ์ไปจนถึงวันเพ็ญเดือน ๘  นี้ </p><p>เป็นเขตแห่งการแสวงหา   การกระทำและการนุ่งห่ม    แม้ทั้ง ๓.    จริงอยู่</p><p>ในระหว่างนี้   จะแสวงหาผ้าอาบน้ำฝนซึ่งยังไม่ได้  กระทำผ้าที่ได้แล้วและ</p><p>จะนุ่งห่ม  ควรอยู่.  จะอธิษฐานอย่างเดียวไม่ควร.   ตั้งแต่วันแรมค่ำหนึ่ง</p><p>หลังวันเพ็ญเดือน ๘ ไป  จนถึงวันเพ็ญเดือนกัตติกา  (เดือน ๑๒)  ๔  เดือน</p><p>นี้เป็นเขตแห่งการแสวงหาการกระทำ  การนุ่งห่ม  และอธิษฐาน แม้ทั้ง๔.</p><p>จริงอยู่  ในระหว่างนี้    จะแสวงหาผ้าอาบน้ำฝนที่ยังไม่ได้  หรือจะกระทำ</p><p>ผ้าที่ได้แล้ว  จะนุ่งห่ม  และจะอธิษฐาน  ควรอยู่.   พึงทราบเขต  ๔ อย่าง</p><p>นี้ก่อน.</p><p>         อนึ่ง   ตั้งแต่วันแรมค่ำหนึ่งหลังวันเพ็ญเดือน  ๑๒   ไปจนถึงวันเพ็ญ</p><p>แห่งเดือน ๘ ต้น,   ๗  เดือนนี้  ชื่อว่าปิฏฐิสมัย (หลังสมัย ).  จริงอยู่   ใน</p><p>ระหว่างนี้   เมื่อภิกษุทำการเตือนสติ     โดยนัยเป็นต้นว่า   กาลแห่งผ้าอาบ</p><p>น้ำฝน    แล้วให้จีวร    คือ    ผ้าอาบน้ำฝนสำเร็จจากที่ของคนผู้ไม่ใช่ญาติ</p><p>และไม่ใช่ปวารณา   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์   ด้วยสิกขาบทนี้,   เมื่อกระทำ</p><p>วิญญัตติโดยนัยเป็นต้นว่า  ท่านจงให้จีวรคือผ้าอาบน้ำฝนแก่เรา    แล้วให้</p><p>สำเร็จ  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์   ด้วยอัญญาตกวิญญัตติสิกขาบท.  เมื่อกระทำ</p><p>การเตือนสติ   โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแหละ    ให้สำเร็จจากที่แห่งญาติและ</p><p>คนปวารณา    เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์    ด้วยสิกขาบทนี้แล,    เมื่อกระทำ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1064</p><p>วิญญัตติให้สำเร็จไม่เป็นอาบัติ    ด้วยอัญญาตกวิญญัตติสิกขาบท.   สมจริง</p><p>ดังพระดำรัสที่ตรัสไว้ในคัมภีร์ปริวารว่า </p><p>                   <strong>ขอจีวรกะมารดา  และไม่ได้น้อมลาภไปเพื่อสงฆ์  เพราะ</strong></p><p><strong>         เหตุไร    ภิกษุนั้น    จึงต้องอาบัติ    แต่ไม่ต้องอาบัติ    เพราะ</strong></p><p><strong>        บุคคลผู้เป็นญาติ  ปัญหาข้อนี้  ท่านผู้ฉลาดทั้งหลายติดกัน* แล้ว</strong> </p><p>        ก็ปัญหาข้อนี้   ท่านกล่าวหมายถึงเนื้อความนี้แล.  พึงทราบปิฏฐิสมัย</p><p>จตุกกะอย่างนี้.</p><p>        อนึ่ง   ตั้งแต่วันแรมค่ำหนึ่งหลังวันเพ็ญแห่งเดือน  ๗ ต้น     ไปจน</p><p>ถึงวันเพ็ญเดือนกัตติกา ๕  เดือนนี้   ชื่อว่ากุจฉิสมัย  (ท้องสมัย).   จริงอยู่</p><p>ในระหว่างนี้     เมื่อภิกษุทำการเตือนสติ     โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแหละ</p><p>ให้จีวร   คือผ้าอาบน้ำฝนสำเร็จจากที่แห่งคนผู้มิใช่ญาติ   และมิได้ปวารณา</p><p>เป็นทุกกฏในเพราะเสียธรรมเนียม.     แต่พวกชาวบ้าน     ซึ่งเคยถวายจีวร</p><p>คือผ้าอาบน้ำฝนแม้ในกาลก่อน     ถึงหากว่าจะเป็นผู้มิใช่ญาติ     และมิใช่</p><p>ผู้ปวารณาของตน  ก็ไม่มีการเสียธรรมเนียม   เพราะทำการเตือนสติ   ใน</p><p>ชนเหล่านั้น    ทรงอนุญาตไว้.  เมื่อภิกษุกระทำวิญญัตติให้สำเร็จเป็นนิส-</p><p>สัคคิยปาจิตตีย์   ด้วยอัญญาตกวิญญัตติสิกขาบท.   เพราะเหตุไร ?   เพราะ</p><p>ตรัสไว้ว่า  ภิกษุเข้าไปหาพวกชาวบ้านผู้เคยถวายจีวร   คือผ้าอาบน้ำฝนใน</p><p>ก่อน  แล้วพึงกล่าวอย่างนี้  ดังนี้เป็นต้น.</p><p>         ก็จีวร  คือผ้าอาบน้ำฝนนี้    ตามปกติ   ย่อมมีเเม้ในหมู่ทายกผู้ถวาย </p><p>ผ้าอาบน้ำฝนนั่นแล.  เมื่อภิกษุเตือนให้เกิดสติ  โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นเอง</p><p> แล้วให้สำเร็จจากที่แห่งคนผู้เป็นญาติและคนปวารณา     ไม่เป็นอาบัติด้วย</p><p>*   วิ.  ปริวาร.  ๘/๕๓๕. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1065</p><p>สิกขาบทนี้,  เมื่อกระทำวิญญัตติให้สำเร็จมา   ไม่เป็นอาบัติด้วยอัญญาตก-</p><p>วิญญัตติสิกขาบท.   จริงอยู่   คำว่า   ไม่พึงบอกเขาว่า   จงถวายแก่เรา  นี้ </p><p>ตรัสหมายถึงคนผู้มิใช่ญาติและมิใช่ปวารณานั่นเอง.    พึงทราบกุจฉิสมัย-</p><p>จตุกกะ (หมวด ๔   ท้องสมัย) อย่างนี้.</p><p>        ในคำว่า  <strong>นคฺโค   กาย  โอวสฺสาเปติ  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส</strong>   นี้  มี</p><p>วินิจฉัยดังต่อไปนี้:-   ภิกษุเปลือยกายอาบน้ำฝนนั้น   พระวินัยธรอย่าปรับ</p><p>ตามจำนวนเมล็ดน้ำฝน  พึงปรับด้วยทุกกฏ  ทุก ๆ ประโยค   ด้วยอำนาจ</p><p>เสร็จการอาบน้ำ.  ก็แล  ภิกษุนั้นอาบน้ำที่ตกลงมาจากอากาศอยู่   ในลาน</p><p>ที่เปิดเผย  (กลางแจ้ง) เท่านั้น   (จึงต้องทุกกฏ).  เมื่ออาบอยู่ในซุ้มอาบน้ำ</p><p>และในบึงเป็นต้น   หรือด้วยน้ำที่ใช้หม้อตักรด (ตักอาบ) ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>        ในคำ <strong>วสฺส   อุกฺกฑฺฒียติ</strong>  นี้    มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-     ถ้าเมื่อผ้า</p><p>อาบน้ำฝนทำเสร็จแล้ว   พวกภิกษุให้เดือนท้ายฤดูสิ้นไปแล้วเลื่อนเดือนต้น</p><p>ฤดูฝนนั่นแหละขึ้นมาเป็นเดือนท้ายฤดูร้อนอีก,     พึงซักผ้าอาบน้ำฝนเก็บ</p><p>ไว้.      ไม่ต้องอธิษฐานไม่ต้องวิกัป     ได้บริหารตลอด ๒ เดือน.     พึง</p><p>อธิษฐาน  ในวันวัสสูปนายิกา (วันเข้าพรรษา).    ถ้าว่าผ้าอาบน้ำฝนภิกษุ</p><p>มิได้ทำ  เพราะหลงลืมสติ   หรือเพราะผ้าไม่พอก็ดี   ย่อมได้บริหารตลอด</p><p>๖ เดือน  คือ  ๒  เดือนนั้นด้วย      เดือนฤดูฝนด้วย.    แต่ถ้าภิกษุกราน</p><p>กฐินในเดือนกัตติกา   ย่อมได้บริหารอีก ๔  เดือน.    รวมเป็น  ๑  เดือน</p><p>ด้วยประการอย่างนี้.    แม้ต่อจาก   ๑๐ เดือนนั้นไป    เมื่อมีความหวัง (จะ</p><p>ได้ผ้าอาบน้ำฝน)     ของภิกษุผู้ทำให้เป็นจีวรเดิมเก็บไว้     ได้บริหารอีก</p><p>เดือนหนึ่ง  ดังนั้น    จึงได้บริหารตลอด  ๑๑  เดือน  ด้วยประการอย่างนี้.</p><p>          ถามว่า   ก็ถ้าว่า    ผ้าอาบน้ำฝนที่ได้แล้วและสำเร็จแล้ว     ในเมื่อวัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1066</p><p>เข้าพรรษายังไม่มาถึง      ด้วยอำนาจแห่งวันหนึ่งและสองวันเป็นต้นจนถึง</p><p>๑๐  วัน    หรือในภายในพรรษา  จะพึงอธิษฐานเมื่อไร  ?</p><p>        ตอบว่า  คำนี้  ท่านไม่ได้วิจารณ์ไว้ในอรรถกถาทั้งหลาย.   พวกเรา</p><p>มีอัตโนมัติอย่างนี้ว่า    ก็แล    ผ้าอาบน้ำฝนที่สำเร็จแล้ว    ภายใน ๑๐ วัน</p><p>ตั้งแต่วันที่ได้มา  พึงอธิษฐานภายใน  ๑๐ วันนั้นนั่นเอง.   ที่สำเร็จในเมื่อ</p><p>ล่วง ๑๐ วันไป  พึงอธิษฐานในวันนั้น,    เมื่อยังไม่ครบ   ๑๐  วัน    ไม่พึง</p><p>ให้เลยจีวรกาลไป.    เพราะเหตุไร ?    เพราะพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย !       เราอนุญาตให้อธิษฐานไตรจีวร    ไม่ใช่ให้วิกัป,</p><p>ให้อธิษฐานผ้าอาบน้ำฝนตลอด ๔ เดือนฤดูฝน     ต่อจากนั้นไปให้วิกัป.* </p><p>เพราะฉะนั้น   จึงไม่เป็นอาบัติ   แม้เพราะล่วง  ๑๐ วันไป   ก่อนแต่วันเข้า</p><p>พรรษา.  สมจริง  ดังที่ตรัสไว้ว่า   ภิกษุพึงทรงอติเรกจีวรได้  ๑๐  วันเป็น</p><p>อย่างมาก.<sup>๒</sup>     เพราะฉะนั้น       ผ้าอาบน้ำฝนที่ได้มาและสำเร็จแล้วในเมื่อวัน</p><p>เข้าพรรษา   ยังมาไม่ถึงด้วยอำนาจแห่งวันหนึ่ง   และสองวัน เป็นต้น    จน</p><p>ถึง ๑๐ วัน    หรือในภายในพรรษา  พึงอธิฐานในภายใน  ๑๐ วัน   หรือ</p><p>ในวันนั้น   โดยนัยดังกล่าวแล้วนั่นแหละ,   เมื่อยังไม่ครบ  ๑๐ วัน     ก็ไม่</p><p>พึงให้ล่วงเลยจีวรกาลไป.                                         </p><p>         ในอธิการแห่งผ้าอาบน้ำฝนนั้น     จะพึงมีการท้วงว่า  เพราะพระบาลี</p><p>ว่า  เราอนุญาตให้อธิษฐานตลอด  ๔ เดือน  ฤดูฝน,  ในภายใน  ๔ เดือน</p><p>จะอธิษฐานในเวลาใดเวลาหนึ่ง   ก็น่าจะใช้ได้.   ถ้าเมื่อมีคำอย่างนี้,   คำที่</p><p>ตรัสไว้ว่า  เราอนุญาตให้อธิษฐานผ้าปิดฝีได้ตลอดเวลาที่ยังมีอาพาธ  และ</p><p>แม้ผ้าปิดฝีนั้น    ก็ไม่ควรให้ล่วง  ๑๐ วัน,    และเมื่อมีการล่วง  ๑๐ วันไป</p><p> ๑.   วิ.  มหา.  ๕/๒๑๘.    ๒.  วิ.  มหา.  ๒/๓. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1067</p><p>อย่างนั้น   คำว่า  พึงทรงอติเรกจีวรได้ ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่ง   นี้ก็จะผิดไป;</p><p>เพราะฉะนั้น   บัณฑิตจึงควรเชื่อถือคำตามที่กล่าวแล้วนั่นแล.   หรือว่าได้</p><p>เหตุที่ไม่หละหลวมอย่างอื่นแล้ว   ก็ควรสลัดทิ้งเสีย. </p><p>         อนึ่ง  แม้ในกุรุนที   ก็กล่าวไว้ในที่สุดแห่งนิสสัคคีย์ว่า   ผ้าอาบน้ำ</p><p>ฝนควรอธิษฐานเมื่อไร ?   ก็แล   ผ้าอาบน้ำฝนที่สำเร็จแล้วภายใน ๑๐ วัน</p><p>ตั้งแต่วันที่ได้มา  ควรอธิษฐานภายใน  ๑๐ วันนั้นนั่นแหละ,  ถ้าผ้าไม่พอ</p><p>ย่อมได้บริหารไปจนถึงเพ็ญเดือน  ๑๒.</p><p>         คำว่า  อจฺฉินฺนจีวรสฺส  นี้    พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสหมายเอาเฉพาะ</p><p>ผ้าอาบน้ำฝนเท่านั้น.    จริงอยู่    ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุเหล่านั้นผู้เปลือยกาย </p><p>ในเพราะยังน้ำฝนให้รดร่างกาย.</p><p>         ก็ในบทว่า  อาปทาสุ  นี้    อุปัทวะคือโจร    ชื่อว่าอันตราย    แห่ง</p><p>ภิกษุผู้นุ่งผ้าอาบน้ำฝนมีราคาแพง    อาบน้ำอยู่.    คำที่เหลือในสิกขาบทนี้ </p><p>มีอรรถตื้นทั้งนั้น.</p><p>         สิกขาบทนี้  มีสมุฏฐาน ๖  เป็นกิริยา   โนสัญญาวิโมกข์  อจิตตกะ</p><p>ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  มีจิต ๓  มีเวทนา ๓ ดังนี้แล.</p><p>                                   <em>วัสสิกสาฏิกสิกขาบท  จบ</em></p><p>                                  <strong> ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๕ </strong></p><p><strong>                                เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong> </p><p>      [๑๔๙]  โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ พระ-</p><p>เชตวัน     อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี   เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1068</p><p>ท่านพระอุปนันทศากยบุตร   ได้กล่าวชวนภิกษุสัทธิวิหาริกของภิกษุผู้เป็น</p><p>พี่น้องกันว่า  อาวุโส  จงมา  เราจักพากนหลีกไปเที่ยวตามชนบท</p><p>         ภิกษุรูปนั้นตอบว่า  ผมไม่ไปขอรับ   เพราะมีจีวรเก่า</p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรกล่าวขยั้นขยอว่า  ไปเถิด  อาวุโส   ผม</p><p>จักให้จีวรแก่ท่าน   แล้วได้ให้จีวรแก่ภิกษุรูปนั้น</p><p>         ภิกษุรูปนั้นได้ทราบข่าวว่า    พระผู้มีพระภาคเจ้าจักเสด็จเที่ยวจาริก</p><p>ไปตามชนบท  จึงคิดว่า  บัดนี้  เราจักไม่ไปเที่ยวตามชนบทกับท่านพระ-</p><p>อุปนันทศากยบุตรละ     จักตามเสด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าเที่ยวจาริกไปตาม</p><p>เสด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าเที่ยวจาริกไปตามชนบท</p><p>        ครั้นถึงกำหนด      ท่านพระอุปนันทศากยบุตรได้กล่าวคำนี้กะภิกษุ</p><p>รูปนั้นว่า  มาเถิด  อาวุโส   เราจักพากันไปเที่ยวตามชนบทในบัดนี้</p><p>         ภิกษุรูปนั้นตอบว่า   ผมไม่ไปกับท่านละ    ผมจักตามเสด็จพระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าเที่ยวจาริกไปตามชนบท                                            </p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรกล่าวว่า     ผมได้ให้จีวรแก่ท่านไปด้วย </p><p>หมายใจว่าจักไปเที่ยวตามชนบทด้วยกัน  ดังนี้แล้วโกรธ  น้อยใจ   ได้ชิง</p><p>จีวรที่ให้นั้นคืนมา</p><p>         ภิกษุรูปนั้นจึงได้แจ้งเรื่องนั้นแก่ภิกษุทั้งหลาย</p><p>         บรรดาภิกษุผู้มักน้อย    สันโดษ    มีความละอาย    มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนท่านพระอุปนันท-</p><p>ศากยบุตรให้จีวรแก่ภิกษุไปเองแล้ว   จึงได้โกรธ    น้อยใจ    ชิงเอาคืนมา</p><p>เล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1069</p><p>                             <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น       ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น      แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุปนันทศากยบุตรว่า   ดูก่อนอุปนันทะ  ข่าวว่า   เธอให้จีวรแก่ภิกษุ</p><p>เองแล้ว   โกรธ    น้อยใจ   ชิงเอาคืนมาจริงหรือ</p><p>        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรทูลรับว่า   จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                    <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษ      การ</p><p>กระทำของเธอนั่น     ไม่เหมาะ    ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ</p><p>ใช้ไม่ได้     ไม่ควรทำ     ไฉนเธอให้จีวรแก่ภิกษุเองแล้ว    จึงได้โกรธ</p><p>น้อยใจ   ชิงเอาคืนมาเล่า  การกระทำของเธอนั่น   ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส        หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั่น    เป็นไปเพื่อ</p><p>ความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่น</p><p>ของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                           <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุปนันทศากยบุตรโดยอเนก</p><p>ปริยายดังนี้แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคน</p><p>บำรุงยาก  ความเป็นคนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุก-</p><p>คลี     ความเกียจคร้าน    ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความเป็น</p><p>คนบำรุงง่าย    ความมักน้อย    ความสันโดษ    ความขัดเกลา    ความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1070</p><p>กำจัด  อาการที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียร โดย</p><p>อเนกปริยาย   ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะสมแก่ </p><p>เรื่องนั้น    แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ   เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑     เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย ๑                                                  </p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้   ว่าดังนี้:-</p><p>                                   <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๔๔.  ๕.  อนึ่ง ภิกษุใดให้จีวรแก่ภิกษุเองแล้ว   โกรธ   น้อยใจ</p><p>ชิงเอามาก็ดี   ให้ชิงเอามาก็ดี   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                        <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร  จบ</em></p><p>                                <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [ ๑๕๐]   บทว่า  อนึ่ง...ใ ด  ความว่า    ผู้ใด   คือผู้เช่นใด   มีการงาน</p><p>อย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด   มีโคตรอย่างใด   มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด   เป็นเถระก็ตาม   เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า อนึ่ง...ใด. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1071</p><p>         บทว่า  <strong>ภิกษุ</strong>   ความว่า  ที่ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>   เพราะอรรถว่า   เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  ประพฤติภิกขาจริยวัตร  ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong> เพราะ</p><p>อรรถว่า  ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong>  โดยสมญา  ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong></p><p>โดยปฎิญญา   ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>    เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า   <strong>ภิกษุ</strong></p><p>เพราะอรรถว่า เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะ</p><p>อรรถว่า เป็นผู้เจริญ   ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า <strong>ภิกษุ</strong></p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  เพราะอรรถว่า  เป็นพระอเสขะ</p><p>ชื่อว่า   <strong>ภิกษุ</strong>    เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้</p><p>ด้วยญัตติจตุตถกรรม อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   บรรดาภิกษุเหล่านั้น</p><p>ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ</p><p>ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า  <strong>ภิกษุ</strong>  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้.</p><p>        บทว่า  <strong>แก่ภิกษุ</strong>  คือ  แก่ภิกษุรูปอื่น.</p><p>        บทว่า  <strong>เอง</strong>   คือ   ให้เอง.</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>จีวร</strong>   ได้แก่ ผ้าจีวร ๖ ชนิด  ชนิดใดชนิดหนึ่ง    ซึ่งเข้า</p><p>องค์กำหนดแห่งผ้าต้องวิกัปเป็นอย่างต่ำ.      </p><p>        บทว่า <strong>โกรธ   น้อยใจ</strong>  คือ   ไม่ชอบใจ   มีใจฉุนเฉียว   เกิดมีใจ</p><p>กระด้าง.                                          </p><p>        บทว่า  <strong>ชิงเอามา</strong>   คือ   ยื้อแย่งเอามาเอง   จีวรนั้นเป็นนิสสัคคีย์.</p><p>        บทว่า  <strong>ให้ชิงเอามา</strong>  คือ   ใช้คนอื่น  ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>        ภิกษุรับคำสั่งครั้งคราวเดียว    ชิงเอามาแม้หลายคราว     ก็เป็นนิส-</p><p>สัคคีย์  คือ  เป็นของจำต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล            </p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้นอย่างนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1072</p><p>                                           <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                        <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong> </p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    ให้แก่ภิกษุเองแล้วชิงเอามา</p><p>เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-                      </p><p>        ท่านเจ้าข้า     ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า     จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                      <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>          ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุ ผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>           ท่านเจ้าข้า   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   ให้แก่ภิกษุเองแล้วชิงเอามา</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>           ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา ว่าดังนี้:- </p><p>           ท่านทั้งหลาย   ขอจงฟังข้าพเจ้า   จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1073</p><p>                                   <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>          ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า:-</p><p>           ท่าน   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   ให้แก่ภิกษุเองแล้วชิงเอามา    เป็น</p><p>ของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน      </p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                         <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                              <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>[๑๕๑]   อุปสัมบัน    ภิกษุสำคัญว่าอุปสัมบัน     ให้จีวรเองแล้ว     โกรธ</p><p>น้อยใจ  ชิงเอามาก็ดี  ให้ชิงเอามาก็ดี   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         อุปสัมบัน   ภิกษุสงสัย    ให้จีวรเองแล้ว   โกรธ   น้อยใจ  ชิงเอามา</p><p>ก็ดี  ให้ชิงเอามาก็ดี   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        อุปสัมบัน   ภิกษุสำคัญว่าอนุปสัมบัน   ให้จีวรเองแล้ว  โกรธ น้อยใจ</p><p>ชิงเอามาก็ดี   ให้ชิงเอามาก็ดี   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                          <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>         ภิกษุให้บริขารอย่างอื่นแล้ว   โกรธ   น้อยใจ   ชิงเอามาก็ดี  ให้ชิง</p><p>เอามาก็ดี    ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ภิกษุให้จีวรก็ดี   บริขารอย่างอื่นก็ดี    แก่อนุปสัมบันแล้ว    โกรธ </p><p>น้อยใจ  ชิงเอามาก็ดี    ให้ชิงเอามาก็ดี   ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1074</p><p>       อนุปสัมบัน  ภิกษุสำคัญว่าอุปสัมบัน...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>       อนุปสัมบัน  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>       อนุปสัมบัน  ภิกษุสำคัญว่าอนุปสัมบัน...ต้องอาบัติทุกกฏ.</p><p>                                    <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๑๕๒]   ภิกษุผู้ได้รับไปนั้นให้คืนเองก็ดี  ภิกษุเจ้าของเดิมถือวิสาสะ</p><p>แก่ผู้ได้รับไปนั้นก็ดี  ๑    ภิกษุวิกลจริต  ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑   ไม่ต้อง</p><p>อาบัติแล.</p><p>                           <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๕   จบ</em> </p><p>                            <strong>ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๕</strong></p><p>                           <strong>พรรณนาจีวรอัจฉินทนสิกขาบท</strong></p><p>        จีวรอัจฉินทนสิกขาบทว่า  เตน  สมเยน  เป็นต้น  ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-    ในจีวรอัจฉินทนสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>        หลายบทว่า  <strong>ยปิ  ตฺยาห</strong>   ตัดบทเป็น  <strong>ยปิ   เต   อห</strong>  แปลว่า   เรา</p><p>ได้ให้จีวรแม้ใดแก่ท่าน.  ไ่ด้ยินว่า  พระอุปนนท์นั้น   คิดว่า    ภิกษุนี้จัก</p><p>นำบาตร   จีวร    รองเท้า   และผ้าปูนอนเป็นต้นของเรา   ไปสู่ที่จาริกกับ</p><p>เรา   จึงได้ให้แล้ว;    เพราะเหตุนั้นแล   เธอจึงได้กล่าวอย่างนั้น.</p><p>                 <strong>[ว่าด้วยการชิงคืน  ของภิกษุผู้ให้จีวร]</strong></p><p>          บทว่า  <strong>อจฺฉินฺทิ</strong>    แปลว่า    ได้ถือเอาแล้วโดยพลการ.    แต่เพราะ</p><p>ถือเอาด้วยสำคัญว่าของตน    จึงไม่เป็นปาราชิกแก่เธอ.    เพราะเธอทำให้</p><p>ลำบากแล้วถือเอาจีวร   พระผู้มีพระภาคเจ้า   จึงทรงบัญญัติอาบัติไว้.  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1075</p><p>        ข้อว่า  <strong>สย  อจฺฉินฺทติ  นิสฺสคฺคิย   ปาจิตฺติย</strong>    มีความว่า  สำหรับ</p><p>ภิกษุผู้ชิงเอาจีวรผืนเดียว   และมากผืนซึ่งเนื่องเป็นอันเดียวกัน  เป็นอาบัติ</p><p>ตัวเดียว.    เมื่อภิกษุชิงเอาจีวรมากผืนซึ่งไม่เนื่องเป็นอันเดียวกัน    และตั้ง </p><p>อยู่แยกกัน   และเมื่อใช้ให้ผู้อื่นนำมาให้โดยสั่งอย่างนี้ว่า    เธอจงนำสังฆาฎิ</p><p>มา,    จงนำผ้าอุตราสงค์มา    เป็นอาบัติมากตัวตามจำนวนวัตถุ.     แม้เมื่อ</p><p>กล่าวว่า   เธอจงนำจีวรทั้งหมดที่เราให้เเล้วคืนมา  ก็เป็นอาบัติจำนวนมาก</p><p> เพราะคำพูดคำเดียวนั่นแล.</p><p>        ข้อว่า  <strong>อญฺ  อาณาเปติ  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส</strong>  มีความว่า   สั่งว่า</p><p>เธอจงถือเอาจีวร   เป็นทุกกฏตัวเดียว.    ภิกษุผู้รับสั่งถือจีวรหลายตัว,     ก็</p><p>เป็นปาจิตตีย์ตัวเดียว     เมื่อภิกษุกล่าวว่า     เธอจงเอาสังฆาฎิมา,     จงเอา</p><p>อุตราสงค์มา   เป็นทุกกฏ  ทุก ๆ คำพูด.  เมื่อกล่าวว่า  เธอจงเอาจีวรที่เรา</p><p>ให้ทั้งหมดคืนมา  เป็นอาบัติจำนวนมาก  เพราะคำพูดคำเดียว.</p><p>          สองบทว่า <strong>อญฺ  ปริกฺขาร</strong>   มีความว่า   บริขารอย่างใดอย่างหนึ่ง</p><p>เว้นจีวรอย่างเล็กที่ควรจะวิกัปได้   โดยที่สุดแม้แต่เข็ม.    แม้ในจำพวกเข็ม    </p><p>ที่ห่อเก็บไว้  ก็เป็นทุกกฏหลายตัวตามจำนวนวัตถุ.  ในเข็มที่ห่อไว้หลวม ๆ</p><p>(ก็เป็นทุกกฏมากตัวตามจำนวนวัตถุ)  อย่างนั้นเหมือนกัน .   ในมหาปัจจรี</p><p>ท่านกล่าวว่า    ก็ในเข็มทั้งหลายที่เขามัดไว้เเน่นเป็นทุกกฏตัวเดียวเท่านั้น.</p><p>แม้ในเข็มที่เขาใส่ไว้ในกล่องเข็ม     ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.      ถึงแม้ใน</p><p>เภสัชมีเครื่องเผ็ดร้อน  ๓  ชนิด   ที่เขาใส่ไว้ในถุงย่ามมัดไว้หย่อน   และมัด</p><p>ไว้เป็น  ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.</p><p>  <strong>[อธิบายการคืนให้เเก่เจ้าของเดิมแห่งภิกษุผู้รับไป]</strong></p><p>        สองบทว่า <strong>โส  วา  เทติ</strong>   มีความว่า  ให้คืนอย่างนี้ว่า  ท่านขอรับ   ! </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1076</p><p>จีวรนี้สมควรแก่ท่านเท่านั้น  ดังนี้   ก็ดี.  อีกอย่างหนึ่ง  ก็ภิกษุหนุ่มนั้นถูก  </p><p>พระเถระนั้น     กล่าวถ้อยคำมีอาทิอย่างนี้ว่า     คุณ !  เราได้ให้จีวรแก่เธอ</p><p>ด้วยหวังว่า  จักทำวัตรและปฏิวัตร  จักถืออุปัชฌาย์   จักเรียนซึ่งธรรมใน</p><p>สำนักของเรา  มาบัดนี้  เธอนั้นไม่กระทำวัตร  ไม่ถืออุปัชฌาย์   ไม่เรียน</p><p>ธรรม ดังนี้    จึงให้คืนว่า    ท่านขอรับ !    ดูเหมือนท่านพูดเพื่อต้องการ</p><p>จีวร,  นี้จีวรของท่าน.  ภิกษุผู้รับไปนั้น    ให้คืนแม้ด้วยอาการอย่างนี้ก็ดี.</p><p>ก็หรือว่าพระเถระกล่าวถึงภิกษุหนุ่มผู้หลีกไปสู่ทิศว่า     พวกท่านจงให้เธอ</p><p>กลับ.   เธอไม่กลับ.   พระเถระสั่งว่า  พวกท่านจงยึดจีวรกันไว้  ถ้าอย่างนี้</p><p>เธอกลับเป็นการดี.    ถ้าเธอกล่าวว่า   พวกท่านดูเหมือนจะพูด   เพื่อต้อง</p><p>การบาตรและจีวร,   พวกท่านจงรับเอามันไปเถิด   แล้วให้คืน.  แม้อย่างนี้</p><p>ก็ชื่อว่าภิกษุผู้รับไปนั้นให้คืนเองก็ดี.</p><p>          อนึ่ง   พระเถระเห็นเธอสึกแล้วกล่าวว่า   เราได้ให้บาตรและจีวรแก่</p><p>เธอด้วยหวังว่า    จักกระทำวัตร   บัดนี้  เธอนั้นก็สึกไปแล้ว.    ฝ่ายภิกษุ</p><p>หนุ่มที่สึกไปพูดว่า        ขอท่านโปรดรับเอาบาตรและจีวรของท่านไปเถิด</p><p>แล้วให้คืน.    แม้อย่างนี้     ก็ชื่อว่าภิกษุผู้รับไปนั้นนั่นแล     ให้คืนเองก็ดี.</p><p>แต่จะให้ด้วยกล่าวอย่างนี้ว่า      เราให้แก่เธอผู้ถืออุปัชฌาย์ในสำนักของเรา</p><p>เท่านั้น   เราไม่ให้แก่ผู้ถืออุปัชฌาย์ในที่อื่น,  เราให้เฉพาะแก่ผู้กระทำวัตร,</p><p>ไม่ให้เเก่ผู้ไม่กระทำวัตร     เราให้แก่ผู้เรียนธรรมเท่านั้นไม่ให้แก่ผู้ไม่เรียน</p><p>เราให้แก่ผู้ไม่สึกเท่านั้น    ไม่ให้แก่ผู้สึก  ดังนี้    ไม่ควร.    เป็นทุกกฏแก่ผู้</p><p>ให้.  แต่จะใช้ให้นำคืนมาควรอยู่.  ภิกษุผู้ชิงเอาจีวรที่ตนสละให้แล้วคืนมา</p><p>พระวินัยธรพึงปรับตามราคาสิ่งของ.      คำที่เหลือในสิกขาบทนี้         ตื้น</p><p>ทั้งนั้นแล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1077</p><p>        สิกขาบทนี้   มี ๓ สมุฏฐาน   ย่อมเกิดทางกายกับจิต  ๑    ทางวาจา</p><p>กับจิต  ๑   ทางกายวาจากับจิต ๑    เป็นกิริยา    สัญญาวิโมกข์   สจิตตกะ</p><p>โลกวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  อกุศลจิต  เป็นทุกขเวทนา  ฉะนี้แล. </p><p>                            <em>จีวรอัจฉินทนสิกขาบท  จบ</em></p><p>                             <strong>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๖</strong></p><p><strong>                                 เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>        [๑๕๓]   โดยสมัยนั้น   พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับ อยู่ ณ พระ-</p><p>เวฬุวัน  อันเป็นสถานที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต    เขตพระนครราช-</p><p>คฤห์     ครั้งนั้นถึงคราวทำจีวร     พระฉัพพัคคีย์ขอด้ายเขามาเป็นอันมาก</p><p>แม้ทำจีวรเสร็จแล้ว     ด้ายก็ยังเหลืออยู่เป็นอันมาก      จึงพระฉัพพัคคีย์ได้</p><p>ปรึกษากันว่า  อาวุโสทั้งหลาย  ผิฉะนั้น พวกเราพากันไปขอด้ายแม้อื่นมา</p><p>ให้ช่างหูกทอจีวรเถิด     ครั้นไปขอด้ายแม้อื่นมาแล้ว      ให้ช่างหูกทอจีวร</p><p>แม้ทอจีวรแล้ว   ด้ายก็ยังเหลืออยู่อีกมากมาย    จึงไปขอด้ายแม้อื่นมา    ให้</p><p>ช่างหูกทอจีวรอีกเป็นครั้งที่สอง   แม้ทอจีวรแล้ว   ด้ายก็ยังเหลืออยู่อีกมาก</p><p>มาย   จึงไปขอด้ายแม้อื่นมา  ให้ช่างหูกทอจีวรอีกเป็นครั้งที่สาม</p><p>        ชาวบ้านพากันเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า     ไฉนพระสมณะเชื้อ-</p><p>สายพระศากยบุตรจึงได้ขอด้ายเขามาเองแล้ว   ยังช่างหูกให้ทอจีวรเล่า      </p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินชาวบ้านเหล่านั้นเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่</p><p>บรรดาที่เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ   มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้ใคร่ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1078</p><p>ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า   ไฉนพระฉัพพัคคีย์จึงได้ขอ</p><p>ด้ายเขามาเองแล้ว       ยังช่างหูกให้ทอจีวรเล่า      แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่</p><p>พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                          <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น      ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น       แล้วทรงสอบถามพระ-</p><p>ฉัพพัคคีย์ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า พวกเธอขอด้ายเขามาเองแล้ว</p><p>ยังช่างหูกให้ทอจีวร  จริงหรือ</p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า.</p><p>                                     <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า ดูก่อนโมฆบุรุษ   การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้</p><p>ไม่ควรทำ        ไฉนพวกเธอจึงได้ขอด้ายเขามาเองแล้วยังช่างหูกให้ทอ</p><p>จีวรเล่า       การกระทำของเธอนั่น       ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของ</p><p>ชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใส</p><p>แล้ว  โดยที่แท้   การกระทำของเธอนั่น     เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใส</p><p>ของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวก</p><p>ที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                           <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยายดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก      ความเป็นคนบำรุงยาก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1079</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ    ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด  อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส  การไม่สะสม  การปรารภความเพียรโดยอเนกปริยาย   ทรง</p><p>กระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น     แก่ภิกษุ</p><p>ทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล    เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รันว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑     เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจักบังเกิดในปัจจุบัน ๑      เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑ </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑   เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม ๑ เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑  </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                        <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>        ๔๕.  ๖.   อนึ่ง  ภิกษุใดขอด้ายมาเองแล้ว   ยังช่างหูกให้ทอจีวร</p><p>เป็นนิสัคคิยปาจิตตีย์</p><p>                                   <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1080</p><p>                                  <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๑๕๔]   บทว่า  อนึ่ง...ใด  ความว่า   ผู้ใด   คือผู้เช่นใด   มีการ</p><p>งานอย่างใด     มีชาติอย่างใด     มีชื่ออย่างใด     มีโคตรอย่างใด    มีปกติ</p><p>อย่างใด     มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด    มีอารมณ์อย่างใด    เป็นเถระก็ตาม</p><p>เป็นนวกะก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า  อนึ่ง...ใด.</p><p>        บทว่า  ภิกษุ  ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ   เพราะอรรถว่า    เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ-</p><p>อรรถว่า ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ  โดยสมญา ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา  ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกษุ  ชื่อว่า   ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า     เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์    ชื่อว่า    ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นผู้เจริญ     ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า  มีสารธรรม</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า</p><p>เป็นพระอเสขะ  ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะอรรถว่า   เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียง</p><p>กันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบควรแก่ฐานะ    บรรดา</p><p>ภิกษุเหล่านั้น   ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกัน    อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถ-</p><p>กรรม    อันไม่กำเริบ    ควรแก่ฐานะ  นี้ชื่อว่า ภิกษุ    ที่ทรงประสงค์ใน</p><p>อรรถนี้.                                                                 </p><p>          บทว่า  เอง   คือ    ขอเขามาเอง</p><p>                                      <strong>ด้ายมี ๖ อย่าง</strong></p><p>        ที่ชื่อว่า  ด้าย   นั้น  มี  ๖  อย่าง  คือ  ทำด้วยเปลือกไม้  ๑   ทำด้วย</p><p>ฝ้าย  ๑  ทำด้วยไหม  ๑  ทำด้วยขนสัตว์  ๑  ทำด้วยป่าน  ๑  ทำด้วยสัมภาระ</p><p>เจือกันใน  ๕ อย่างนั้น   ๑. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1081</p><p>         บทว่า  ยังช่างหูก  คือ   ยังช่างหูกให้ทอ    เป็นทุกกฏในประโยคที่</p><p>ช่างหูกจัดทำอยู่นั้น     เป็นนิสสัคคีย์  ด้วยได้จีวรมา   จำต้องเสียสละแก่สงฆ์</p><p>คณะ  หรือบุคคล</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้นอย่างนี้:- </p><p>                                         <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                     <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>          ภิกษุรูปนั้น  พึงเข้าไปหาสงฆ์  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>          ท่านเจ้าข้า    จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   ขอด้ายมาเองแล้วยังช่างหูก</p><p>ให้ทอ   เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์             </p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านเจ้าข้า      ขอสงฆ์จงพึงข้าพเจ้า     จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้</p><p>ป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์</p><p>ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                               <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้น   พึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   ขอด้ายมาเองแล้วยังช่างหูก</p><p>ให้ทอ   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1082</p><p>         ครั้นสละแล้ว    พึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้ฉลาด    ผู้สามารถ    พึงรับ</p><p>อาบัติ   พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>        ท่านทั้งหลาย  ขอจงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้    เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว   ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                               <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่าน   จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า    ขอด้ายมาเองแล้วยังช่างหูกให้ทอ</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน                       </p><p>        ครั้นสละแล้ว   พึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น   พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน ดังนี้.</p><p>                                     <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                          <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๑๕๕]   ให้เขาทอ  ภิกษุสำคัญว่าให้เขาทอ   เป็นนิสสัคคีย์   ต้อง</p><p>อาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ให้เขาทอ  ภิกษุสงสัย  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        ให้เขาทอ  ภิกษุสำคัญว่าไม่ได้ให้เขาทอ   เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติ</p><p>ปาจิตตีย์                        </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1083</p><p>                                             <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>        ไม่ได้ให้เขาทอ  ภิกษุสำคัญว่าให้เขาทอ  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        ไม่ได้ให้เขาทอ   ภิกษุสงสัย  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                        <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>        ไม่ได้ให้เขาทอ  ภิกษุสำคัญว่าไม่ได้ให้เขาทอ  ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                           <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๑๕๖]   ภิกษุขอด้ายมาเพื่อเย็บจีวร ๑  ภิกษุขอด้ายมาทำผ้ารัดเข่า ๑</p><p>ภิกษุขอด้ายมาทำประคดเอว ๑   ภิกษุขอด้ายมาทำผ้าอังสะ ๑   ภิกษุขอด้าย </p><p>มาทำถุงบาตร  ๑     ภิกษุขอด้ายมาทำผ้ากรองน้ำ ๑     ภิกษุขอต่อญาติ  ๑</p><p>ภิกษุขอต่อคนปวารณา ๑    ภิกษุขอเพื่อประโยชน์ของภิกษุอื่น  ๑    ภิกษุ</p><p>จ่ายมาด้วยทรัพย์ของตน  ๑  ภิกษุวิกลจริต  ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้อง</p><p>อาบัติแล</p><p>                            <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๖  จบ</em></p><p>                            <strong>ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๖</strong></p><p>                           <strong>พรรณนาสุตตวิญญัตติสิกขาบท</strong></p><p>        สุตตวิญญัตติสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในสุตตวิญญัตติสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1084</p><p>                     <strong>[ว่าด้วยกำเนิดด้าย  ๖  ชนิด]</strong></p><p>         บทว่า  <strong>โขม</strong>   ได้แก่  ด้ายที่ทำด้วยเปลือกไม้โขมะ.</p><p>         บทว่า  <strong>กปฺปาสิก</strong>   ได้แก่ ด้ายที่เกิดจากฝ้าย.</p><p>         บทว่า  <strong>โกเสยฺย</strong>   ได้แก่  ด้ายที่กรอด้วยใยไหม.</p><p>         บทว่า  <strong>กมฺพล</strong>   ได้แก่ ด้ายทำด้วยขนแกะ.</p><p>         บทว่า  <strong>สาณ</strong>  ได้แก่ ด้ายที่ทำด้วยเปลือกไม้สาณะ (ป่าน).</p><p>         บทว่า  <strong>ภงฺค</strong>     อาจารย์พวกหนึ่งกล่าวว่า   ได้แก่   ด้ายที่ทำด้วยปอ</p><p>ชนิดหนึ่งต่างหาก.       แต่ด้ายที่เขาทำผสมกันด้วยสัมภาระทั้ง  ๕ อย่างนั่น</p><p>ผู้ศึกษาพึงทราบว่า ภังคะ.</p><p>         หลายบทว่า   <strong>วายาเปติ  ปโยเค  ทุกฺกฏ</strong>   มีความว่า   ถ้าช่างหูกไม่มี</p><p>กระสวยและฟืมเป็นต้น,   เขาคิดว่า    เราจักนำของเหล่านั้นมาจากป่า    จึง</p><p>ลับมีดหรือขวาน,   ตั้งแต่นั้นไปเขากระทำประโยคใดๆ  เพื่อต้องการเครื่อง</p><p>อุปกรณ์ก็ดี  เพื่อต้องการจะทอจีวรก็ดี  เป็นทุกกฏแก่ภิกษุทุก ๆ ประโยค</p><p>นั้นของช่างหูกในกิจทั้งปวง.    เมื่อช่างหูกทอผ้าได้ด้านยาวประมาณคืบ ๑</p><p>และด้านกว้างประมาณศอก  ๑    เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.    แต่ในมหาปัจจรี</p><p>ท่านกล่าวว่า   เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์   ทุก ๆ ผัง*    ( ทุก ๆ ช่วงผัง)   แก่</p><p>ภิกษุผู้ให้ช่างหูกทออยู่จนถึงที่สุด  (จนสำเร็จ).   แม้คำนั้น   ก็พึงทราบว่า</p><p>ท่านกล่าวหมายเอาประมาณนี้นั่นแหละ.   จริงอยู่   ประมาณผ้าอย่างต่ำควร</p><p>วิกัปได้  จึงถึงการนับว่าจีวรแล.</p><p>     <strong>[อธิบายการใช้ช่างหูกทอด้วยด้ายกัปปิยะเป็นต้น]</strong></p><p>           อนึ่ง  บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยในคำว่า   <strong>วายาเปติ   ปโยเค    ทุกฺกฏ</strong> </p><p>นี้อย่างนี้:-   จะกล่าวถึงด้ายก่อน  ที่ภิกษุขอเองเป็นอกัปปิยะ.  ด้ายที่เหลือ</p><p>*  ไม้สำหรับถ่างผ้าที่ทอให้ตึง  ปลายทั้งสองมีเข็มสำหรับเสียบที่ริมผ้า. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1085</p><p>อันบังเกิดขึ้นด้วยอำนาจแห่งญาติเป็นต้น   เป็นกัปปิยะ.   แม้ช่างหูกก็ไม่ใช่</p><p>ญาติและไม่ใช่คนปวารณา    ภิกษุได้มาด้วยการขอ    เป็นอกัปปิยะ.    ช่าง</p><p>หูกที่เหลือเป็นกัปปิยะ.   บรรดาด้ายและช่างหูกเหล่านั้น    ด้ายที่เป็นอกัป-</p><p>ปิยะ   เป็นนิสสัคคีย์แก่ภิกษุผู้ให้ช่างหูกที่เป็นอกัปปิยะทอ   โดยนัยดังกล่าว</p><p>แล้วในก่อน.</p><p>        อนึ่ง    เมื่อภิกษุให้ช่างหูกที่เป็นอกัปปิยะนั้นแลทอด้ายที่เป็นกัปปิยะ</p><p>เป็นทุกกฏ    เหมือนเป็นนิสสัคคีย์ในเบื้องต้นนั่นแล.   เมื่อภิกษุให้ช่างหูก</p><p>อกัปปิยะนั้นแล     ทอด้ายกัปปิยะและอกัปปิยะ     ถ้าจีวรเป็นดุจกระทงนา</p><p>เนื่องกันเท่าประมาณแห่งจีวรขนาดเล็ก     อย่างนี้    คือ    ตอนหนึ่งสำเร็จ</p><p>ด้วยด้ายกัปปิยะล้วน ๆ   ตอนหนึ่งสำเร็จด้วยด้ายอกัปปิยะ.   เป็นปาจิตตีย์</p><p>ในทุก ๆ ตอนที่สำเร็จด้วยด้ายอกัปปิยะ.   เป็นทุกกฏใน (ตอนที่สำเร็จด้วย </p><p>ด้ายเป็นกัปปิยะ)  นอกนี้   อย่างนั้นเหมือนกัน.   ถ้ามีหลายตอนหย่อนกว่า</p><p>ขนาดจีวรที่ควรวิกัปเป็นอย่างต่ำนั้น   โดยที่สุด   แม้ขนาดเท่าดวงไฟก็เป็น</p><p>ทุกกฏตามจำนวนตอนในทุก ๆ ตอน.     ถ้าจีวรทอด้วยด้ายที่คั่นลำดับกัน</p><p>ทีละเส้นก็ดี  ทอให้ด้ายกัปปิยะอยู่ทางด้านยาว (ด้านยืน)  ให้ด้ายอกัปปิยะ</p><p>อยู่ทางด้านขวาง  (ด้านพุ่ง)  ก็ดี,   เป็นทุกกฏทุก ๆ  ผัง.</p><p>        จริงอยู่   เมื่อภิกษุใช้ให้ช่างหูกกัปปิยะทอด้ายที่เป็นอกัปปิยะ   เป็น</p><p>ทุกกฏ   เหมือนเป็นนิสสัคคีย์ในเบื้องต้น.    เมื่อภิกษุให้ช่างหูกกัปปิยะนั้น</p><p>นั่นเอง   ทอด้ายที่เป็นกัปปิยะและอกัปปิยะ  ถ้าว่า  มีตอนแห่งด้ายอกัปปิยะ</p><p>หลายตอนขนาดเท่าจีวรอย่างเล็ก    หรือหย่อนกว่า,    ในตอนด้ายอกัปปิยะ</p><p>เหล่านั้น  เป็นทุกกฏด้วยจำนวนตอน.   ในตอนด้ายที่เป็นกัปปิยะทั้งหลาย</p><p>ไม่เป็นอาบัติ.     ถ้าจีวรทอด้วยด้ายคั่นลำดับกันทีละเส้นก็ดี    ทอให้ด้าย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1086</p><p>กัปปิยะอยู่ทางด้านยาว (ด้านยืน)  ให้ด้ายอกัปปิยะอยู่ด้านขวาง  (ด้านพุ่ง)</p><p>ก็ดี,  เป็นทุกกฏในทุก ๆ ผัง  (ทุก ๆ ช่วงผัง). </p><p>                    <strong>[ว่าด้วยช่างหูก  ๒  คนผลัดกันทอ]</strong></p><p>         ก็ถ้ามีช่างหูก ๒ คน    คนหนึ่งเป็นกัปปิยะ    คนหนึ่งเป็นอกัปปิยะ</p><p>และด้ายก็เป็นอกัปปิยะ,    ถ้าช่างหูก ๒ คนนั้นผลัดกันทอ,   เป็นปาจิตตีย์</p><p>ในทุก ๆ ผังที่ช่างหูกอกัปปิยะทอ      เป็นทุกกฏ     ในจีวรที่หย่อนลงมา.</p><p>เป็นทุกกฏในตอนทั้งสองที่ช่างหูกกัปปิยะนอกนี้ทอ.   ถ้าช่างหูกทั้ง ๒ คน</p><p>จับฟืมทอด้วยกัน,     เป็นทุกกฏในทุก ๆ ผัง.    ถ้าด้ายเป็นกัปปิยะ    และ</p><p>จีวรมีตอนด้วยการกั้นดังกระทงนาเป็นต้น,     เป็นทุกกฏในทุก ๆ ตอนที่</p><p>ช่างหูกกัปปิยะทอ.    ในตอนที่ช่างหูกกัปปิยะนอกนี้ทอ    ไม่เป็นอาบัติ.</p><p>ถ้าช่างหูกทั้ง ๒ คน  จับฟืมทอด้วยกัน    เป็นทุกกฏในทุก ๆ ผัง.</p><p>         ถ้าแม้ด้ายเป็นทั้งกัปปิยะทั้งอกัปปิยะ,    ถ้าช่างหูกทั้งสองคนนั้นผลัด</p><p>กันทอ,   ในตอนที่สำเร็จด้วยด้ายอกัปปิยะ  มีขนาดเท่าจีวรอย่างเล็ก   ซึง</p><p>ช่างหูกอกัปปิยะทอ   เป็นปาจิตตีย์   ตามจำนวนตอน.   เป็นทุกกฏในตอน</p><p>ทั้งหลายที่หย่อนลงมา  และที่สำเร็จด้วยด้ายกัปปิยะ.  เป็นทุกกฏเหมือนกันใน</p><p>ตอนที่สำเร็จด้วยด้ายอกัปปิยะ     ซึ่งได้ขนาดหรือหย่อนลงมา     ที่ช่างหูก</p><p>กัปปิยะทอ.  ในตอนที่สำเร็จด้วยด้ายกัปปิยะ  ไม่เป็นอาบัติ.         </p><p>         ถ้าช่างหูกทั้ง ๒ คนทอด้วยด้ายที่สลับกันทีละเส้นก็ดี       ทอให้ด้าย</p><p>อกัปปิยะอยู่ทางด้านยาว (ด้านยืน)  ให้ด้ายกัปปิยะอยู่ทางด้านขวาง  (ด้าน</p><p>พุ่ง) ก็ดี  แม้ทั้งสองคนจับฟืมทอด้วยกันก็ดี,    เป็นทุกกฏทุก ๆ ผัง    ใน</p><p>จีวรที่ไม่มีตอน.     ส่วนเนื้อความว่า    ในจีวรที่มีตอนเป็นทุกกฏหลายตัว</p><p>ด้วยอำนาจแห่งตอน    นี้ไม่ปรากฏในมหาอรรถกถา     ปรากฏแต่ในมหา-</p><p>ปัจจรีเป็นต้น,   ในอรรถกถานี้ปรากฏโดยอาการทุกอย่างแล.    </p><p> </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1087</p><p>        ถ้าทั้งด้ายก็เป็นกัปปิยะ   ทั้งช่างหูกก็เป็นกัปปิยะ    คือ    เป็นญาติ</p><p>และเป็นคนปวารณา    หรือภิกษุจ้างมาด้วยมูลค่า    ไม่เป็นอาบัติ    เพราะ</p><p>การใช้ให้ทอเป็นปัจจัย.   แต่ภิกษุเมื่อจะป้องกันอาบัติ   เพราะการล่วง ๑๐</p><p>วันเป็นปัจจัย   พึงอธิษฐานจีวรที่ทอแล้วนั่นแหละ  ในเมื่อหูกที่ช่างหูกทอ</p><p>ได้ขนาดเท่าจีวรที่ควรวิกัป.    เพราะว่า    จีวรที่ช่างหูกทอให้สำเร็จลงโดย</p><p>ล่วง  ๑๐ วันไป   จะพึงเป็นนิสสัคคีย์  ฉะนี้แล.</p><p>         แม้ในจีวรที่พวกญาติเป็นต้นยกหูขึ้นแล้วมอบถวายว่า   ท่านผู้เจริญ !</p><p>ท่านพึงรับเอาจีวรนี้   เพื่อท่าน   ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.   ถ้าช่างหูกอัน</p><p>ภิกษุว่าจ้างมาอย่างนี้   หรือเป็นผู้ประสงค์จะถวายเสียเอง   จึงกล่าวว่า  ท่าน</p><p>ขอรับ !    ผมจักทอจีวรถวายท่านในวันชื่อโน้นแล้วจักเก็บไว้,    และภิกษุ</p><p>ให้ล่วง ๑๐ วันไปจากวันที่ช่างหูกนั้นกำหนดไว้    เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>แต่ช่างหูกกล่าวว่า   ผมจักทอจีวรเขาถวายท่านแล้วจักส่งข่าวไปให้ทราบ  แล้ว</p><p>ทำเหมือนอย่างที่พูดไว้,   แก่ภิกษุที่เขาวานไป  ไม่บอกแก่ภิกษุนั้น,   ภิกษุ</p><p>รูปอื่นเห็น   หรือได้ยินแล้วบอกว่า  ท่านขอรับ !   จีวรของท่านสำเร็จแล้ว,</p><p>การบอกของภิกษุนี้   ไม่เป็นประมาณ.   แต่ในเวลาเมื่อเธอให้ล่วง ๑๐ วัน</p><p>ไป   จำเดิมแต่วันที่เธอได้ยินคำของภิกษุที่ช่างหูกนั้นวานไปนั่นแหละบอก</p><p>จึงเป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>           ถ้าช่างหูกกล่าวว่า   กระผมทอจีวร    เพื่อท่านแล้ว    จักส่งไปถวาย</p><p>ในมือของภิกษุบางรูป   แล้วกระทำตามที่พูดนั้น,   แต่ภิกษุที่รับจีวรไปเก็บ</p><p>ไว้ที่บริเวณของตน  ไม่บอกแก่เธอ  ภิกษุอื่นบางรูปกล่าวว่า  ท่านขอรับ !</p><p>จีวรที่มาใหม่สวยดีบ้างหรือ ?   เธอกล่าวว่า  จีวรที่ไหนกัน   คุณ  ! ?  ภิกษุ</p><p>นั้นจึงตอบว่า   ที่เขาส่งมาในมือแห่งภิกษุชื่อนี้,    คำพูดแม้ของภิกษุนี้       ก็ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1088</p><p>ไม่เป็นประมาณ.    ต่อเมื่อใดภิกษุนั้นถวายจีวร,    เมื่อเธอให้ล่วง  ๑๐  วัน</p><p>ไปนับแต่วันที่ตนได้จีวรมานั้น    เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.  แต่ถ้าค่าจ้างให้ทอ</p><p>เป็นของที่ภิกษุยังไม่ได้จ่ายให้,    ยังรักษาอยู่ตราบเท่าที่ค่าจ้างทำยังเหลืออยู่</p><p>แม้เพียงกากณิกหนึ่ง.</p><p>         ข้อว่า  อนาปตฺติ   จีวร    สิพฺพิตุ    มีความว่า    ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุ</p><p>ผู้ขอด้ายเพื่อต้องการเย็บจีวร.</p><p>          ในจีวรทั้งหลายมีว่า  ผ้ารัดเข่า  เป็นต้น   มีอธิบายว่า  คำว่า อาโยเค</p><p>เป็นต้น  เป็นสัจจมีวิภัตติลงในอรรถแห่งนิมิต.  ไม่เป็นอาบัติแก่ภิกษุผู้ขอ</p><p>ด้ายมีผ้ารัดเข่าเป็นต้นเป็นนิมิต.     คำที่เหลือในสิกขาบทนี้     มีอรรถตื้น</p><p>ทั้งนั้นแล.</p><p>         สิกขาบทนี้   มีสมุฎฐาน  ๖  เป็นกิริยา   โนสัญญาวิโมกข์   อจิตตกะ</p><p>ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  มีจิต ๓    มีเวทนา ๓  ดังนี้แล.</p><p>                                 <em>สุตตวิญญัติสิกขาบท  จบ</em></p><p>                                  <strong>ปัตตวรรค  สิขาบทที่  ๗</strong></p><p>                               <strong>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร</strong></p><p>          [๑๕๗]   โดยสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระ-</p><p>เชตวัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น</p><p>บุรุษผู้หนึ่ง    เมื่อจะไปแรมคืนต่างถิ่น   ได้กล่าวคำนี้กะภรรยาว่า   จงกะ</p><p>ด้ายให้แก่ช่างหูกคนโน้นให้ทอจีวรแล้วเก็บไว้    ฉันกลับมาแล้วจักนิมนต์</p><p>พระคุณเจ้าอุปนันทะให้ครองจีวร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1089</p><p>        ภิกษุรูปหนึ่ง   ผู้ถือเที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร   ได้ยินบุรุษผู้นั้นกล่าว</p><p>วาจานี้      จึงเข้าไปหาท่านพระอุปนันทศากยบุตรถึงสำนัก     ครั้นแล้วได้</p><p>กล่าวคำนี้แก่ท่านพระอุปนันทศากยบุตรว่า  อาวุโส  อุปนันทะ  ท่านเป็น </p><p>ผู้มีบุญมาก    ณ สถานตำบลโน้น   บุรุษผู้หนึ่ง   เมื่อจะไปแรมคืนต่างถิ่น</p><p>ได้กล่าวคำนี้กะภรรยาว่า       จงกะด้ายให้แก่ช่างหูกดนโน้นให้ทอจีวรแล้ว</p><p>เก็บไว้  ฉันกลับมาแล้วจักนิมนต์พระคุณเจ้าอุปนันทะให้ครองจีวร ดังนี้</p><p>         ท่านพระอุปนันทะกล่าวรับรองว่า  มีขอรับ  เขาเป็นอุปัฏฐากของผม</p><p>         แม้ช่างหูกผู้นั้น          ก็เป็นอุปัฏฐากของท่านพระอุปนันทศากยบุตร   </p><p>จึงท่านพระอุปนันทศากยบุตร  เข้าไปหาช่างหูกผู้นั้นถึงบ้าน   ครั้นแล้วได้</p><p>กล่าวคำนี้กะช่างหูกผู้นั้นว่า  ท่าน  จีวรผืนนี้แล   เขาให้ท่านทอเฉพาะเรา</p><p>ท่านจงทำให้ยาว  ให้กว้าง    ให้แน่น   ให้เป็นของที่ขึงดี   ให้เป็นของที่</p><p>ทอดี  ให้เป็นของที่สางดี  และให้เป็นของที่กรีดดี</p><p>         ช่างหูกกล่าวว่า   เขากะด้ายส่งมาให้กระผมเท่านี้เอง   ขอรับ   แล้ว</p><p>สั่งว่า  จงทอจีวรด้วยด้ายเท่านี้     กระผมไม่สามารถจะทำให้ยาว    ให้กว้าง</p><p>หรือให้แน่นได้    แต่สามารถจะทำให้เป็นของที่ขึงดี    ให้เป็นของที่ทอดี</p><p>ให้เป็นของสางดี  และให้เป็นของที่กรีดดีได้   ขอรับ</p><p>         ท่านพระอุปนันทะ  กล่าวรับรองว่า    เชิญท่านช่วยทำให้ยาว   ให้</p><p>กว้าง  และให้แน่นเถิด  ความขัดข้องด้วยด้ายนั้น  จักไม่มี</p><p>          ครั้นช่างหูกนำด้ายตามที่เขาส่งมาเข้าไปในหูกแล้ว   ด้ายไม่พอ   จึง</p><p>เข้าไปหาสตรีเจ้าของ   แจ้งว่า   ต้องการด้าย     ขอรับ                      </p><p>         สตรีเจ้าของกล่าวค้านว่า    ดิฉันสั่งคุณแล้วมิใช่หรือว่า    จงทอจีวร</p><p>ด้วยด้ายเท่านี้  </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1090</p><p>         ช่างหูกอ้างเหตุว่า   ท่านสั่งผมไว้จริง    ขอรับ    แต่พระคุณเจ้าอุป-</p><p>นันทะบอกผมอย่างนี้ว่า  เชิญท่านช่วยทำให้ยาว ให้กว้าง และให้เป็นเถิด</p><p>ความขัดข้องด้วยด้ายนั้น  จักไม่มี</p><p>        จึงสตรีผู้นั้นได้ให้ด้ายเพิ่มไปอีกเท่าที่ให้ไว้คราวแรก</p><p>        ท่านพระอุปนันทศากยบุตรได้ทราบข่าวว่า    บุรุษนั้นกลับมาจากที่</p><p>แรมคืนต่างถิ่นแล้ว     จึงเข้าไปหาถึงเรือนบุรุษนั้น    ครั้นแล้ว     นั่งบน</p><p>อาสนะะที่เขาจัดไว้                </p><p>        จึงบุรุษนั้นเข้าไปหาท่านพระอุปนันทศากยบุตร    กราบแล้วนั่ง  ณ</p><p>ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง   แล้วได้ถามภรรยาว่า   จีวรที่ให้ทอเสร็จแล้วหรือยัง</p><p>          ภรรยาตอบว่า   เสร็จแล้ว   เจ้าค่ะ</p><p>        บุรุษนั้นสั่งว่า  จงหยิบมา  ฉันจักยังพระคุณเจ้าอุปนันทะให้ครอง</p><p>จีวร</p><p>         จึงสตรีนั้นหยิบจีวรออกมาให้สามี       แล้วได้เล่าเรื่องนั้นให้ทราบ</p><p>บุรุษนั้นถวายจีวรนั้นแก่ท่านพระอุปนันทศากยบุตรแล้ว        ได้เพ่งโทษ</p><p>ติเตียนโพนทะนาขึ้น  ในขณะนั้นแลว่า   พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร</p><p>เหล่านี้   เป็นคนมักมาก  ไม่สันโดษ  จะให้ครองจีวรก็ทำไม่ได้ง่าย   ไฉน</p><p>พระคุณเจ้าอุปนันทะอันเราไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน     จึงได้เข้าไปหาช่างหูก</p><p>แล้วถึงการกำหนดในจีวร</p><p>        ภิกษุทั้งหลายได้ยินบุรุษนั้นเพ่งโทษติเตียนโพนทะนาอยู่   บรรดาที่</p><p>เป็นผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ    ผู้ใคร่ต่อสิกขา</p><p>ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนท่านพระอุปนันทศากยบุตร   อัน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1091</p><p>เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   จึงได้เข้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือน   แล้วถึงการ</p><p>กำหนดในจีวรเล่า   แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>                                <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามท่าน</p><p>พระอุปนันทศากยบุตรว่า   ดูก่อนอุปนันทะ   ข่าวว่า    เธออันเขาไม่ได้</p><p>ปวารณาไว้ก่อน   ได้เข้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือนแล้ว     ถึงการกำหนด</p><p>ในจีวร  จริงหรือ</p><p>         ท่านพระอุปนันทศากยบุตรทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         ภ.   เขาเป็นญาติของเธอ  หรือมิใช่ญาติ</p><p>         อุ.  มิใช่ญาติ  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนว่า    ดูก่อนโมฆบุรุษ    การกระทำ</p><p>ของเธอนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร   ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่</p><p>ได้  ไม่ควรทำ  คนที่มิใช่ญาติ   ย่อมไม่รู้การกระทำอันสมควร   หรือ</p><p>ไม่สมควร  ของที่มีอยู่หรือไม่มี  ของคนที่มิใช่ญาติ  เมื่อเป็นเช่นนั้น</p><p>เธออันเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   ยังเข้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือนผู้มิใช่</p><p>ญาติ    แล้วถึงการกำหนดในจีวรได้   การกระทำของเธอนั้นไม่เป็นไป</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส    หรือเพื่อความเลื่อมใส</p><p>ยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  โดยที่แท้  การกระทำของเธอนั่น   เป็น</p><p>ไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และเพื่อความเป็น</p><p>อย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1092</p><p>                              <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนท่านพระอุปนันทศากยบุตรโดย  </p><p>อเนกปริยายดังนี้แล้ว    ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก   ความเป็น</p><p>คนบำรุงยาก   ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความ</p><p>คลุกคลี  ความเกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย   ความ</p><p>เป็นคนบำรุงง่าย  ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา   ความ</p><p>กำจัด   อาการที่น่าเลื่อมใส  การไม่สะสม   การปรารภความเพียรโดย</p><p>อเนกปริยาย    ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น   ที่เหมาะสม</p><p>แก่เรื่องนั้น  แก่ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑      เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก ๑    เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑    เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑  เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง  </p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑  เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑</p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>          ๔๖.  ๗.    อนึ่ง    พ่อเจ้าเรือนก็ดี      แม่เจ้าเรือนก็ดี    ผู้มิใช่ญาติ</p><p>สั่งช่างหูกให้ทอจีวรเฉพาะภิกษุ   ถ้าภิกษุนั้นเขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1093</p><p>เข้าไปหาช่างหูกแล้ว  ถึงความกำหนดในจีวรในสำนักของเขานั้นว่า</p><p>จีวรผืนนี้ทอเฉพาะรูป   ขอท่านจงทำให้ยาว  ให้กว้าง   ให้แน่นให้เป็น</p><p>ของที่ขึงดี    ให้เป็นของที่ทอดี   ให้เป็นของที่สางดี   ให้เป็นของที่กรีดดี</p><p>แม้ไฉนรูปจะให้ของเล็กน้อยเป็นรางวัลแก่ท่าน    ครั้นกล่าวอย่างนี้แล้ว</p><p>ภิกษุนั้นให้ของเล็กน้อยเป็นรางวัล  โดยที่สุดแม้สักว่าบิณฑบาต  เป็น</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                                 <em>เรื่องพระอุปนันทศากยบุตร   จบ</em></p><p>                                          <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong>                              </p><p>        [๑๕๘]   บทว่า <strong>อนึ่ง...เฉพาะภิกษุ</strong>  ความว่า     เพื่อประโยชน์ของ</p><p>ภิกษุ  ทำภิกษุให้เป็นอารมณ์แล้ว  ใคร่จะให้ภิกษุครอง</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>ผู้มิใช่ญาติ</strong>    คือ    ไม่ใช่คนเนื่องถึงกัน     ทางมารดาก็ดี</p><p>ทางบิดาก็ดี  ตลอด ๗ ชั่วอายุของบุรพชนก</p><p>        ผู้ชื่อว่า  <strong>พ่อเจ้าเรือน</strong>  ได้แก่  บุรุษผู้ครอบครองเรือน</p><p>        ผู้ชื่อว่า  <strong>แม่เจ้าเรือน</strong>   ได้แก่  สตรีผู้ครอบครองเรือน</p><p>        บทว่า   <strong>ช่างหูก</strong>  ได้แก่ คนทำการทอ</p><p>        ที่ชื่อว่า <strong>จีวร</strong>  ได้แก่  ผ้าจีวร ๖ ชนิด ๆ  ใดชนิดหนึ่ง   ซึ่งเข้าองค์</p><p>กำหนดแห่งผ้าต้องวิกัปเป็นอย่างต่ำ</p><p>        บทว่า  <strong>ให้หอ</strong>  คือ  ให้ทออยู่</p><p>        บทว่า <strong>ถ้าภิกษุนั้น...ในสำนักของเขานั้น</strong>   ได้แก่ ภิกษุที่เขาสั่งให้</p><p>ช่างหูกทอจีวรไว้ถวายเฉพาะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1094</p><p>         บทว่า  <strong>เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</strong>   คือ   เป็นผู้อันเขาไม่ได้บอกไว้</p><p>ก่อนว่า  ท่านเจ้าข้า  ท่านจะต้องการจีวรเช่นไร  ผมจักทอจีวรเช่นไรถวาย </p><p>          บทว่า  <strong>เข้าไปหาช่างหูกแล้ว</strong>    คือ   ไปถึงเรือนแล้ว    เข้าไปหาใน</p><p>ที่แห่งใดแห่งหนึ่ง</p><p>         คำว่า <strong>ถึงความกำหนดในจีวรนั้น</strong>   คือการกำหนดในจีวรว่า   จีวร</p><p>ผืนนี้ทอเฉพาะรูป  ขอท่านจงทำให้ยาว  ให้กว้าง   ให้เเน่น    ให้เป็นของ</p><p>ที่ขึงดี  ให้เป็นของที่ทอดี  ให้เป็นของที่สางดี   ให้เป็นของที่กรีดดี   แม้</p><p>ไฉนรูปจะให้ของเล็กน้อยเป็นรางวัลแก่ท่าน</p><p>         คำว่า  <strong>ครั้นกล่าวอย่างนี้แล้ว    ภิกษุนั้นให้ของเล็กน้อยเป็นรางวัล</strong></p><p><strong>โดยที่สุดแม้สักว่าบิณฑบาต</strong>  อธิบายว่า  ยาคูก็ดี   ข้าวสารก็ดี  ของเคี้ยว</p><p>ก็ดี   ก้อนจุรณก็ดี   ไม้ชำระฟันก็ดี   ด้วยเชิงชายก็ดี   โดยที่สุดแม้กล่าว</p><p>ธรรมก็ชื่อว่าบิณฑบาต  เขาทำให้ยาวก็ดี   ให้กว้างก็ดี  ให้แน่นก็ดี    ตาม</p><p>คำของเธอเป็นทุกกฏในประโยคที่เขาทำ  เป็นนิสสัคคีย์ด้วยได้จีวรมา ต้อง   </p><p>เสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้น  อย่างนี้:-</p><p>                                            <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                        <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า    กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า     เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ข้าพเจ้าเข้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ     ถึงความกำหนดใน</p><p>จีวร    เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่สงฆ์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1095</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด    ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>         ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้เป็น</p><p>ของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่</p><p>แล้ว   สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                  <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า     จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า     เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน</p><p>ข้าพเจ้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือนผู้ใช่ญาติ     ถึงความกำหนดในจีวร</p><p>เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย   ขอจงฟังข้าพเจ้า   จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ  เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่าน  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   ข้าพเจ้า</p><p>เข้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ    ถึงความกำหนดในจีวร   เป็น</p><p>ของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1096</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า   ข้าพเจ้าให้จีวรแก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                            <strong>บทภาชนีย์</strong> </p><p>                                <strong>ติกนิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>         [๑๕๙]   เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ     เขาไม่ได้</p><p>ปวารณาไว้ก่อน    เข้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือนแล้ว    ถึงความกำหนดใน</p><p>จีวร  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ   ภิกษุสงสัย   เขาไม่ได้ปวารณาไว้ก่อน   เข้าไป</p><p>หาช่างหูกของเจ้าเรือนแล้ว   ถึงความกำหนดในจีวร   เป็นนิสสัคคีย์  ต้อง</p><p>         เจ้าเรือนผู้มิใช่ญาติ    ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ    เขาไม่ได้ปวารณาไว้</p><p>ก่อน    เข้าไปหาช่างหูกของเจ้าเรือนแล้ว    ถึงความกำหนดในจีวร    เป็น</p><p>นิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                            <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>         เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่ามิใช่ญาติ...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                     <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         เจ้าเรือนเป็นญาติ  ภิกษุสำคัญว่าเป็นญาติ...ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1097</p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>       [๑๖๐]  ภิกษุขอต่อญาติ  ๑    ภิกษุขอต่อคนปวารณา  ๑   ภิกษุขอ  </p><p>เพื่อประโยชน์ของภิกษุอื่น  ๑   ภิกษุจ่ายมาด้วยทรัพย์ของตนเอง  ๑   เจ้า-</p><p>เรือนใคร่จะให้ทอจีวรมีราคามาก    ภิกษุให้ทอจีวรมีราคาน้อย  ๑    ภิกษุ</p><p>วิกลจริต ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑    ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                            <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๗  จบ</em></p><p>                             <strong>ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๗</strong></p><p>                            <strong>พรรณนามหาเปสการสิกขาบท</strong></p><p>         มหาเปสการสิกขาบทว่า  เตน สมเยน เป็นต้น     ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-  ในมหาเปสการสิกขาบทนั้นมีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>         สองบทว่า  <strong>สุตฺต    ธารยิตฺวา</strong>    ได้แก่  ชั่งด้ายให้ได้กำหนดหนึ่งปละ.</p><p>         บทว่า <strong>อปฺปิต</strong>  แปลว่า  ให้แน่น.</p><p>         บทว่า <strong>สุวีต</strong>    ได้แก่ ให้เป็นของที่ทอดี   คือ   ให้เป็นของที่ทอ</p><p>เสมอในที่ทุกแห่ง.</p><p>         บทว่า  <strong>สุปฺปวายิต</strong>    ได้แก่  ขึงให้ดี    คือ    ขึงหูกให้ตึงเสมอในที่ </p><p>ทุกแห่ง.</p><p>          บทว่า  <strong>สุวิเลขิต</strong>    แปลว่า  ให้เป็นของสางดีด้วยเครื่องสาง.</p><p>          บทว่า <strong>สุวิตจฺฉิต</strong>    แปลว่า  ให้เป็นของกรีดดีด้วยหวี  (ด้วยแปรง).</p><p>อธิบายว่า  ให้เป็นของชำระเรียบร้อย.</p><p>          บทว่า  <strong>ปฏิพทฺธ</strong>    แปลว่า  ความขาดแคลน. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1098</p><p>         บทว่า <strong>ตนฺเต</strong>  มีความว่า  นำเข้าไปในหูกที่ขึงไปทางด้านยืนนั่นแล.</p><p>(ด้านยาว).                                          </p><p>         หลายบทว่า  <strong>ตตฺร   เจโส  ภิกขุ</strong>  มีความว่า   ในคามหรือนิคมที่พวก</p><p>ช่างหูกเหล่านั้นอยู่.</p><p>        สองบทว่า  <strong>วิกปฺป   อาปชฺเชยฺย</strong>    มีความว่า    ถึงความกำหนดเอา</p><p>พิเศษ    คือจัดแจงเอาอย่างยิ่ง.    แต่ในบาลี    เพื่อทรงแสดงอาการที่เป็น</p><p>เหตุให้ภิกษุถึงความกำหนดเอา     พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า  อิท  โข </p><p>อาวุโส เป็นต้น.                </p><p>        สองบทว่า  <strong>ธมฺมปิ   ภณติ</strong>  ได้แก่   กล่าวธรรมกถา.   พระผู้มีพระ-</p><p>ภาคเจ้าทรงแสดงอาการ   คือการเพิ่มด้ายเท่านั้น    ด้วยคำว่า  เขาทำให้ยาว </p><p>ก็ดี  ให้กว้างก็ดี  ให้แน่นก็ดี  ตามคำของภิกษุนั้น.</p><p>         สองบทว่า  <strong>ปุพฺเพ  อปฺปวาริโต</strong>   ได้แก่   เป็นผู้อันเจ้าของแห่งจีวร</p><p>ทั้งหลายมิได้ปวารณาไว้.  คำที่เหลือมีอรรถตื้นทั้งนั้นแล.</p><p>        สิกขาบทนี้   มีสมุฎฐาน ๖   เป็นกิริยา  โนสัญญาวิโมกข์   อจิตตกะ</p><p>ปัณณัตติวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  มีจิต ๓  มีเวทนา ๓  ฉะนี้แล.</p><p>                                    <em>มหาเปสการสิกขาบท  จบ</em></p><p>                                  <strong>  ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๘</strong></p><p><strong>                                    เรื่องมหาอำมาตย์คนหนึ่ง</strong></p><p>         [๑๖๑]   โดยสมัยนั้น       พระผู้มีพระภาคพระพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1099</p><p>พระเชตวัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี เขตพระนครสาวัตถี  ครั้งนั้น</p><p>มหาอำมาตย์ผู้หนึ่ง   เมื่อจะไปแรมคืนต่างถิ่น    ได้ส่งทูตไปในสำนักภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า  นิมนต์ท่านผู้เจริญทั้งหลายมา  ข้าพเจ้าจักถวายผ้าจำนำพรรษา</p><p>ภิกษุทั้งหลายไม่ไป    รังเกียจอยู่ว่าพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตผ้าจำนำ</p><p>พรรษาแก่ภิกษุทั้งหลายผู้ออกพรรษาแล้ว      จึงท่านมหาอำมาตย์ผู้นั้นเพ่ง</p><p>โทษติเตียนโพนทะนาว่า  ไฉนท่านผู้เจริญทั้งหลาย    เมื่อเราส่งทูตไปแล้ว</p><p>จึงได้ไม่มาเล่า  เพราะเราจะไปในกองทัพ  จะเป็นหรือจะตายก็ยากที่จะรู้ได้</p><p>         ภิกษุทั้งหลายได้ทราบข่าวมหาอำมาตย์ผู้นั้น     เพ่งโทษ     ติเตียน</p><p>โพนทะนาอยู่   จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                              <strong>ทรงอนุญาตอัจเจกจีวร</strong></p><p>        ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกระทำธรรมีกถา   ไม่เพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เราอนุญาตเพื่อรับอัจเจกจีวรแล้วเก็บไว้ได้</p><p>        สมัยนั้น  ภิกษุทั้งหลายทราบพระพุทธานุญาตินั้นแล้ว   รับอัจเจก-</p><p>จีวรเก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาล   จีวรเหล่านั้น    ภิกษุห่อแขวนไว้ที่สายระเดียง</p><p>        ท่านพระอานนท์เที่ยวจาริกไปตามเสนาสนะได้พบเห็นจีวรเหล่านั้นที่</p><p>ภิกษุทั้งหลายห่อแขวนไว้ที่สายระเดียง     ครั้นแล้วได้เรียกภิกษุทั้งหลายมา</p><p>ถามว่า   อาวุโสทั้งหลาย   จีวรเหล่านี้ของใครห่อแขวนไว้ที่สายระเดียง</p><p>        ภิกษุทั้งหลายตอบว่า  อัจเจกจีวรของพวกกระผม  ขอรับ</p><p>        ท่านพระอานนท์ซักว่า  เก็บไว้นานเท่าไรแล้ว</p><p>        จึงภิกษุเหล่านั้นได้แจ้งแก่ท่านพระอานนท์        ตามที่ตนได้เก็บไว้</p><p>นานเท่าไร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1100</p><p>        ท่านพระอานนท์เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า     ไฉนภิกษุทั้งหลาย </p><p>รับอัจเจกจีวรแล้ว    จึงได้เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาลเล่า    แล้วกราบทูลเรื่อง</p><p>นั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า </p><p>                               <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น       ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า ภิกษุทั้งหลายรับอัจเจกจีวรแล้ว</p><p>เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาล   จริงหรือ</p><p>        ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   การ</p><p>กระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น   ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร  ไม่</p><p>ใช่กิจของสมณะ   ใช้ไม่ได้    ไม่ควรทำ    ไฉนภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้น</p><p>จึงได้รับอัจเจกจีวรแล้ว    เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาลเล่า    การกระทำของ</p><p>ภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น    ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยัง</p><p>ไม่เลื่อมใส  หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว    โดย</p><p>ที่เเท้  การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น   เป็นไปเพื่อความไม่</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  และเพื่อความเป็นอย่างอื่นของชน</p><p>บางพวกที่เลื่อมใส</p><p>                                <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุเหล่านั้นโดยอเนกปริยายดังนี้แล้ว</p><p>ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก    ความเป็นคนบำรุงยาก    ความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1101</p><p>เป็นคนมักมาก  ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความเกียจ-</p><p>คร้าน     ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย      ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย  ความสันโดษ  ความขัดเกลา  ความกำจัด   อาการที่น่า</p><p>เลื่อมใส    การไม่สะสม    การปรารภความเพียร    โดยอเนกปริยาย </p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น   แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย   อาศัยอำนาจประโยชน์ ๑๐ ประการ  คือ เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑   เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑   เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน  ๑     เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต ๑ </p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส  ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม   ๑ </p><p>เพื่อถือตามพระวินัย  ๑</p><p>          ก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้    ว่าดังนี้:-</p><p>                                       <strong>พระบัญญัติ</strong>                           </p><p>        ๔๗.  ๘.  วันปุรณมีที่ครบ  ๓  เดือน  แห่งเดือนกัตติกา  ยังไม่</p><p>มาอีก  ๑๐  วัน      อัจเจกจีวรเกิดขึ้นแก่ภิกษุ      ภิกษุรู้ว่าเป็นอัจเจกจีวร</p><p>พึงรับไว้ได้  ครั้นรับไว้แล้ว     พึงเก็บไว้ได้จนตลอดสมัยที่เป็นจีวรกาล</p><p>ถ้าเธอเก็บไว้ยิ่งกว่านั้น  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                             <em>เรื่องมหาอำมาตย์คนหนึ่ง  จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1102</p><p>                                    <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>            [๑๖๒]  บทว่า  ยังไม่มาอีก ๑๐  วัน  คือ  ก่อนวันปวารณา ๑๐ วัน</p><p>         บทว่า  วันปุรณมีที่ครบ ๓ เดือน   แห่งเดือนกัตติกา  นั้น  คือวัน</p><p>ปวารณา  ท่านกล่าวว่าวันเพ็ญเดือนกัตติกา                      </p><p>         ที่ชื่อว่า อัจเจกจีวร  อธิบายว่า  บุคคลประสงค์จะไปในกองทัพก็ดี</p><p>บุคคลประสงค์จะไปแรมคืนต่างถิ่นก็ดี   บุคคลเจ็บไข้ก็ดี   สตรีมีครรภ์ก็ดี</p><p>บุคคลยังไม่มีศรัทธา  มามีศรัทธาเกิดขึ้นก็ดี  บุคคลที่ยังไม่เลื่อมใส   มามี</p><p>ความเลื่อมใสเกิดขึ้นก็ดี  ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า   นิมนต์</p><p>ท่านผู้เจริญมา   ข้าพเจ้าจัดถวายผ้าจำนำพรรษา   ผ้าเช่นนี้ชื่อว่าอัจเจกจีวร</p><p>          คำว่า  ภิกษุรู้ว่าเป็นอัจเจกจีวร   พึงรับไว้ได้    ครั้นรับไว้แล้ว   พึง</p><p>เก็บไว้ได้จนตลอดสมัยที่เป็นจีวรกาล  ดังนี้นั้น  คือ  พึงทำเครื่องหมาย</p><p>ว่า   นี้อัจเจกจีวร   แล้วเก็บไว้</p><p>         ที่ชื่อว่า สมัยที่เป็นจีวรกาล   คือ   เมื่อไม่ได้กรานกฐิน    ได้ท้าย</p><p>ฤดูฝน  ๑  เดือน  เมื่อกรานกฐินแล้ว  ได้ขยายออกไปเป็น  ๕  เดือน</p><p>         คำว่า  ถ้าเธอเก็บไว้ยิ่งกว่านั้น   คือ   เมื่อไม่ได้กรานกฐิน   เก็บไว้</p><p>ล่วงเลยวันสุดท้ายแห่งฤดูฝน   เป็นนิสสัคคีย์  เมื่อได้กรานกฐินแล้ว   เก็บ</p><p>ไว้ล่วงเลยวันกฐินเดาะ   เป็นนิสสัคคีย์   คือเป็นของจำต้องเสียสละแก่สงฆ์</p><p>คณะ  หรือบุคคล                                   </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย        ก็แลภิกษุพึงเสียสละอัจเจกจีวรนั้น</p><p>อย่างนี้:-                                                                 </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1103</p><p>                                      <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                   <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเขาไปหาสงฆ์   ห่มผาอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>        ท่านเจ้าข้า  ผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   เก็บไว้ล่วงเลยสมัย</p><p>จีวรกาล   เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา   ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า    ขอสงฆ์จงพึงข้าพเจ้า    อัจเจกจีวรผืนนี้ของภิกษุมี </p><p>ชื่อนี้     เป็นของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์   ถ้าความพร้อมพรั่ง</p><p>ของสงฆ์ถึงที่แล้ว  สงฆ์พึงให้ผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                              <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>          ภิกษุรูปนั้น   พึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>          ท่านเจ้าข้า  ผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า   เป็นไว้ล่วงเลยสมัย</p><p>จีวรกาล    เป็นของจำจะสละ    ข้าพเจ้าสละผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>ทั้งหลาย</p><p>          ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>          ท่านทั้งหลาย     ของจงฟังข้าพเจ้า    ผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้ของภิกษุมี </p><p>ชื่อนี้     เป็นของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย     ถ้าความ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1104</p><p>พร้อมพรั่งของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว   ท่านทั้งหลายพึงให้ผ้าอัจเจกจีวร</p><p>ผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                                 <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้น    พึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่าน ผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า  เก็บไว้ล่วงเลยสมัยจีวรกาล</p><p>เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า     ข้าพเจ้าให้ผ้าอัจเจกจีวรผืนนี้แก่ท่าน</p><p>ดังนี้.</p><p>                                      <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                               <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>          [๑๖๓]   อัจเจกจีวร   ภิกษุสำคัญว่าเป็นอัจเจกจีวร   เก็บไว้ล่วงสมัย</p><p>จีวรกาล  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         อัจเจกจีวร   ภิกษุสงสัย    เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาล    เป็นนิสสัคคีย์</p><p>ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          อัจเจกจีวร   ภิกษุสำคัญว่ามิใช่อัจเจกจีวร    เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาล</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ได้อธิษฐาน    ภิกษุสำคัญว่าอธิษฐานแล้ว     เก็บไว้ล่วง</p><p>สมัยจีวรกาล  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          จีวรยังไม่ได้วิกัป    ภิกษุสำคัญว่าวิกัปแล้ว    เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาล</p><p>เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์                                        </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1105</p><p>          จีวรยังไม่ได้สละ    ภิกษุสำคัญว่าสละแล้ว     เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาล</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>           จีวรยังไม่หาย      ภิกษุสำคัญว่าหายแล้ว       เก็บไว้ล่วงสมัยจีวรกาล</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ฉิบหาย     ภิกษุสำคัญว่าฉิบหายแล้ว     เก็บไว้ล่วงสมัยจีวร</p><p>กาล  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ถูกไฟไหม้  ภิกษุสำคัญว่าถูกไฟไหม้แล้ว   เก็บไว้ล่วงสมัย</p><p>จีวรกาล  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ถูกชิงไป     ภิกษุสำคัญว่าถูกชิงไปแล้ว     เก็บไว้ล่วงสมัย</p><p>จีวรกาล  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                             <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>         จีวรเป็นนิสสัคคีย์  ภิกษุยังไม่ได้สละ  บริโภค   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ไม่ใช่อัจเจกจีวร   ภิกษุสำคัญว่าอัจเจกจีวร   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>         ไม่ใช่อัจเจกจีวร  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                       <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         ไม่ใช่อัจเจกจีวร   ภิกษุสำคัญว่าไม่ใช่อัจเจกจีวร...ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๑๖๔]   ภิกษุอธิษฐาน ๑  ภิกษุวิกัป  ๑  ภิกษุสละให้ไป   ๑   จีวร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1106</p><p>หาย  ๑ จีวรฉิบหาย   ๑   จีวรถูกไฟไหม้  ๑  จีวรถูกชิงเอาไป  ๑   ภิกษุถือ</p><p>วิสาสะ  ๑  ในภายในสมัย  ๑   ภิกษุวิกลจริต ๑   ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑   ไม่ต้อง</p><p>อาบัติแล.  </p><p>                           <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๘  จบ</em></p><p>                          <strong> ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๘</strong></p><p>                            <strong>พรรณนาอัจเจกจีวรสิกขาบท</strong></p><p>        อัจเจกจีวรสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>   เป็นต้น    ข้าพเจ้าจะกล่าว</p><p>ต่อไป:-    ในอัจเจกจีวรสิกขาบทนั้น  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>        บทว่า  <strong>ทสาหานาคต</strong>  มีความว่า  วันทั้งหลาย  ๑๐   ชื่อว่า  ทสาหะ.</p><p>(วันปุรณมีที่ครบ ๓  เดือนแห่งเดือนกัตติกา)     ยังไม่มาโดยวัน  ๑๐  นั้น</p><p>ชื่อว่า ทสาหานาคตะ.   อธิบายว่า  ยังไม่มาถึง  ๑๐ วัน.    ในวันปุรณมีที่</p><p>ยังไม่มาถึงอีก  ๑๐ วันนั้น.   ทุติยาวิภัตติลงในอรรถแห่งสัตตมีวิภัตติ  ด้วย</p><p>อำนาจแห่งอัจจันตสังโยค.     เพราะเหตุนั้นแล    ในบทภาชนะแห่งบทว่า</p><p>ทสาหานาคต  นั้น   จึงตรัสว่า  ทสาหานาคตาย.</p><p>        ก็คำว่า  <strong>ปวารณาย</strong>  นี้   เป็นคำประกอบตามหลัง  เพื่อความไม่ฉงน</p><p>เพื่อจะแสดงปวารณาที่ตรัสไว้ว่า  ทสาหานาคตา   โดยสรูป.</p><p>                   <strong>[อธิบายการเกิดแห่งอัจเจกจีวร]</strong></p><p>       บทว่า  <strong>กตฺติกเตมาสิกปุณฺณม</strong>    แปลว่า  วันปุรณมีที่ครบ  ๓  เดือน</p><p>แห่งเดือนกัตติกาต้น.    แม้ในบทว่า   <strong>กตฺติกเตมาสิกปุณฺณม</strong>   นี้     ก็เป็น</p><p>ทุติยาวิภัตติลงในอรรถแห่งสัตตมีวิภัตติ   โดยนัยก่อนเหมือนกัน    เพราะ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1107</p><p>ประกอบตามหลังบทต้น.  มีคำอธิบายว่า  วันมหาปวารณาแรก  ตรัสเรียก</p><p>ว่า  <strong>ทสาหานาคตา</strong>  ตั้งแต่กาลใดไป.    ถ้าแม้นว่าอัจเจกจีวร   พึงเกิดขึ้น</p><p>แก่ภิกษุแน่นอนตลอดวันเหล่านั้นทีเดียว  (ใน ๑๐ วันนั้น วันใดวันหนึ่ง).</p><p>ภิกษุรู้ว่า  นี้เป็นอัจเจกจีวร (จีวรรีบด่วน) พึงรับไว้ได้เเม้ทั้งหมด.</p><p>        ด้วยคำว่า  <strong>ทสาหานาคต  กตฺติกเตมาสิกปุณฺณม</strong>  นั้น    เป็นอัน</p><p>พระองค์ทรงแสดงกาลเป็นที่เก็บจีวรซึ่งเกิดขึ้นจำเดิมแต่วันที่ ๕  ค่ำ   แห่ง</p><p>ชุณหปักษ์ของเดือนปวารณา.  ก็กาลเป็นที่เก็บจีวรนั่นสำเร็จด้วยคำว่า  พึง</p><p>ทรงอติเรกจีวรได้  ๑๐ วัน      เป็นอย่างยิ่ง  นี้     ก็จริงแล      แต่ทรงแสดง</p><p>เรื่องเหมือนไม่เคยมี   ด้วยอำนาจแห่งเรื่องที่เกิดขึ้น    แล้วทรงตั้งสิกขาบท</p><p>ไว้.</p><p>         จีวรรีบด่วนตรัสเรียกว่า  <strong>อัจเจกจีวร.</strong>      ก็เพื่อแสดงจีวรนั้นเป็นผ้า</p><p>รีบด่วน  จึงตรัสคำว่า  บุคคลประสงค์จะไปในกองทัพก็ดี เป็นต้น .</p><p>        บรรดาบทเหล่านั้น    ด้วยบทว่า  <strong>สทฺธา</strong>  นี้     ทรงแสดงเหตุเพียง</p><p>สัทธาธรรมดาเท่านั้น.</p><p>         ด้วยบทว่า  <strong>ปสาโท</strong>  นี้      ทรงแสดงสัทธาอย่างแรงกล้า      มีความ</p><p>ผ่องใสดี.</p><p>        จีวรที่ทายกมีความประสงค์จะถวายด้วยเหตุเหล่านี้จึงส่งทูตมา   หรือ</p><p>มาบอกเองอย่างนี้ว่า   ข้าพเจ้าจักถวายผ้าจำนำพรรษา   ได้ชื่อว่า   อัจเจก-</p><p>จีวร   ในคำว่า  <strong>เอต อจฺเจกจีวร  นาม</strong>  นี้แล.   แต่ถึงจีวรที่ภิกษุปัจจุทธรณ์</p><p>(ถอน)   แม้ซึ่งจีวรที่มิใช่อัจเจกจีวร   อันเกิดขึ้นตั้งแต่วัน  ๖ ค่ำแล้ว   เก็บ</p><p>ไว้  ก็ได้บริหารนี้เหมือนกัน .                                              </p><p>        หลายบทว่า  <strong>สญฺาณ  กตฺวา  นิกฺขิปิตฺพฺพ</strong> ได้แก่ พึงทำเครื่องหมาย </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1108</p><p>บางอย่างแล้ว   เก็บไว้.   คำว่า  พึงทำเครื่องหมายแล้วเก็บไว้  นี้    พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าตรัสไว้ทำไม ?   เพราะว่า   ถ้าภิกษุทั้งหลายแจกอัจเจกจีวรนั้น</p><p>ก่อนวันปวารณา,  ภิกษุที่ได้ผ้าอัจเจกจีวรนั้นไป  ต้องไม่เป็นผู้ขาดพรรษา. </p><p>แต่ถ้าเป็นผู้ขาดพรรษา    จีวรจะกลายเป็นของสงฆ์ไปเสีย;     เพราะฉะนั้น</p><p>จักต้องกำหนดแจกให้ดี;  (เพราะเหตุนั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำนี้ไว้).</p><p>        คำอย่างนี้ว่า  <strong>อจฺเจกจีวเร  อจฺเจกจีวรสญฺี</strong>   เป็นต้น     พระผู้มี-</p><p>พระภาคเจ้าตรัสหมายเอาเฉพาะจีวรที่แจกกันไปแล้ว.     แต่ถ้ายังไม่ได้แจก</p><p>กัน   หรือเป็นจีวรที่เก็บไว้ในเรือนคลังของสงฆ์,   แม้ในเพราะล่วงสมัยไป</p><p>ก็ไม่เป็นอาบัติ.  อติเรกจีวรได้บริหาร  ๑๐ วัน  ด้วยประการฉะนี้  ไตรจีวร</p><p>ไม่มีบริหารเลยแม้วันเดียว.</p><p>        ผู้ศึกษาพึงทราบว่า  จีวร   คือ   ผ้าอาบน้ำฝนที่ยังไม่ได้ทำ    เมื่อ</p><p>ไม่ได้กรานกฐิน    ได้บริหาร ๕ เดือน,    เมื่อเพิ่มฤดูฝน (เพิ่มอธิกมาส)</p><p>ได้บริหาร  ๖  เดือน,  เมื่อได้กรานกฐินได้บริหารอีก ๔  เดือน,   ได้บริหาร</p><p>อีกหนึ่งเดือน  ด้วยอำนาจการอธิษฐานให้เป็นจีวรเดิม   เมื่อมีความหวังจะ</p><p>ได้ (ผ้า)    ในวันสุดท้ายแห่งฤดูหนาว      รวมเป็นได้บริหาร ๑๑ เดือน</p><p>อย่างนี้.  อัจเจกจีวร  เมื่อไม่ได้กรานกฐิน  ได้บริหาร  ๑  เดือนกับ ๑๑ วัน,</p><p>เมื่อได้กรานกฐิน   ได้บริหาร  ๕  เดือนกับ  ๑๑  วัน,   ต่อจากนั้นไป   ไม่</p><p>ได้บริหาร   แม้วันเดียว.</p><p>         บทว่า  <strong>อนจฺเจกจีวเร</strong>   ได้แก่ ในจีวรอื่นที่คล้ายกับอัจเจกจีวร.    คำ</p><p>ที่เหลือในสิกขาบทนี้   ตื้นทั้งนั้นแล.</p><p>        สิกขาบทนี้   มีกฐินเป็นสมุฏฐาน    เป็นอกิริยา    โนสัญญาวิโมกข์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1109</p><p>อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ   กายกรรม   วจีกรรม     มีจิต ๓     มีเวทนา ๓</p><p>ฉะนี้แล.</p><p>                                <em>อัจเจกจีวรสิกขาบท  จบ</em></p><p>                              <strong> ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๙</strong></p><p><strong>                                   เรื่องภิกษุหลายรูป</strong></p><p>        [๑๖๕]    โดยสมัยนั้น  พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ  พระ-</p><p>เชตวัน     อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น</p><p>ภิกษุทั้งหลายออกพรรษาแล้วยับยั้งอยู่ในเสนาสนะป่า   พวกโจรเดือน ๑๒</p><p>เข้าใจว่า   ภิกษุทั้งหลายจึงได้ลาภแล้ว   จึงพากันเที่ยวปล้น   ภิกษุทั้งหลาย</p><p>ได้กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                <strong>ทรงอนุญาตให้เก็บจีวรไว้ในละแวกบ้าน</strong></p><p>         ลำดับนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงธรรมีกถา   ในเพราะเหตุ</p><p>เป็นเค้ามูลนั้น    ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น    แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เราอนุญาตให้ภิกษุผู้อยู่ในเสนาสนะป่า   เก็บไตร</p><p>จีวรผืนใดผืนหนึ่งไว้ในละแวกบ้านได้</p><p>        ก็โดยสมัยนั้นแล    ภิกษุทั้งหลายทราบว่า   พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง</p><p>อนุญาตให้ภิกษุผู้อยู่ในเสนาสนะป่า  เก็บไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่งไว้ในละแวก</p><p>บ้านได้  จึงเก็บไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่งไว้ในละแวกบ้าน   แล้วอยู่ปราศเกิน</p><p>๖ คืน   จีวรเหล่านั้นหายบ้าง   ฉิบหายบ้าง   ถูกไฟไหม้บ้าง   ถูกหนูกัด </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1110</p><p>บ้าง   ภิกษุทั้งหลายมีแต่ผ้าไม่ดี   มีแต่จีวรปอน   จึงถามกันขึ้นอย่างนี้ว่า</p><p>ท่านทั้งหลาย    เพราะเหตุใด    พวกท่านจึงมีแต่ผ้าไม่ดี    มีแต่จีวรปอน</p><p>ครั้นแล้วภิกษุเหล่านั้นได้แจ้งเรื่องนั้นแก่ภิกษุทั้งหลาย</p><p>        บรรดาภิกษุผู้มักน้อย  สันโดษ  มีความละอาย   มีความรังเกียจ   ผู้</p><p>ใคร่ต่อสิกขา  ต่างก็เพ่งโทษติเตียนโพนทะนาว่า     ไฉนภิกษุทั้งหลายจึง</p><p>เก็บไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่งไว้ในละแวกบ้าน    แล้วอยู่ปราศเกิน  ๖  คืนเล่า</p><p>แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                              <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>         ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์   ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น     ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น     แล้วทรงสอบถามภิกษุ</p><p>ทั้งหลายว่า   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ข่าวว่า   พวกภิกษุเก็บไตรจีวรผืนใด </p><p>ผืนหนึ่งไว้ในละแวกบ้าน   แล้วอยู่ปราศเกิน  ๖ คืน  จริงหรือ</p><p>         ภิกษุทั้งหลายทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                        <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย    การ</p><p>กระทำของพวกภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น  ไม่เหมาะ  ไม่สม   ไม่ควร</p><p>ไม่ใช่กิจของสมณะ  ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ  ไฉน  ภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้น</p><p>จึงได้เก็บไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่งในละแวกบ้าน    แล้วอยู่ปราศเกิน  ๖</p><p>คืนเล่า การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้นนั่น    ไม่เป็นไปเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส       หรือเพื่อความเลื่อมใสยิ่งของ</p><p>ชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว โดยที่แท้การกระทำของภิกษุโมฆบุรุษเหล่านั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1111</p><p>นั่น  เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และเพื่อ</p><p>ความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                           <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนภิกษุเหล่านั้นโดยอเนกปริยาย   ดังนี้ </p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก </p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี    ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด   อาการที่</p><p>น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม   การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น    ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น    แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย   แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย  อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐  ประการ  คือ  เพื่อความ</p><p>รับว่าดีแห่งสงฆ์ ๑   เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์  ๑  เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อ-</p><p>ยาก  ๑   เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑     เพื่อป้องกันอาสวะ</p><p>อันจะบังเกิดในปัจจุบัน   ๑   เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต  ๑</p><p>เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความเลื่อมใสยิ่ง</p><p>ของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว  ๑   เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม  ๑  เพื่อ</p><p>ถือตามพระวินัย  ๑</p><p>        ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้ ว่าดังนี้:- </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1112</p><p>                                    <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๔๘.  ๙.  อนึ่ง  ภิกษุจำพรรษาแล้ว   จะอยู่ในเสนาสนะป่า   ที่</p><p>รู้กันว่าเป็นที่มีรังเกียจ    มีภัยจำเพาะหน้า   ตลอดถึงวันเพ็ญเดือน  ๑๒</p><p>ปรารถนาอยู่        พึงเก็บจีวร ๓  ผืน ๆ ใดผืนหนึ่งไว้ในละแวกบ้านได้</p><p>และปัจจัยอะไร ๆ เพื่อจะอยู่ปราศจากจีวรนั้น        จะพึงมีแก่ภิกษุนั้น</p><p>ภิกษุนั้นพึงอยู่ปราศจากจีวรนั่นได้  ๖ คืนเป็นอย่างยิ่ง    ถ้าเธออยู่ปราศ</p><p>ยิ่งกว่านั้น  เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                             <em>เรื่องภิกษุหลายรูป  จบ</em></p><p>                               <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>        [๑๖๖]   บทว่า  <strong>อนึ่ง...จำพรรษาแล้ว</strong>  คือ  ภิกษุออกพรรษาแล้ว</p><p>วันเพ็ญเดือน ๑๒   พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า   ตรงกับวันปุรณมีดิถีเป็น</p><p>ที่เต็ม ๔ เตือน  ในกัตติกมาส</p><p>        คำว่า  <strong>เสนาสนะป่า</strong>  เป็นต้น  ความว่า    เสนาสนะที่ชื่อว่า    ป่า</p><p>นั้นมีระยะไกล  ๕๐๐  ชั่วธนูเป็นอย่างน้อย</p><p>         ที่ชื่อว่า  <strong>เป็นที่รังเกียจ</strong>   คือ   ในอาราม     อุปจารแห่งอาราม    มี</p><p>สถาน  ที่อยู่  ที่กิน  ที่ยืน  ที่นั่ง  ที่นอน  ของพวกโจรปรากฏอยู่</p><p>        ที่ชื่อว่า  <strong>มีภัยเฉพาะหน้า</strong>  คือ  ในอาราม  อุปจารแห่งอาราม   มี</p><p>มนุษย์ถูกพวกโจร  ฆ่า  ปล้น   ทุบตี  ปรากฏอยู่</p><p>        คำว่า <strong>ภิกษุ...จะอยู่ในเสนาสนะป่า...</strong>  ความว่า   ภิกษุจะยับยั้งอยู่</p><p>ในเสนาสนะเห็นปานนั้น.                                            </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1113</p><p>         บทว่า ปรารถนาอยู่  คือ  พอใจอยู่                                </p><p>         คำว่า  จีวร ๓  ผืน ๆ ใดผืนหนึ่ง   ได้แก่ ผ้าสังฆาฏิ   ผ้าอุตราสงค์</p><p>หรือผ้าอันตรายวาสก</p><p>         คำว่า พึงเก็บ...ไว้ในละแวกบ้านได้  คือ   พึงเก็บไว้ในโคจรคาม</p><p>โดยรอบได้</p><p>         คำว่า   และปัจจัยอะไร ๆ  เพื่อจะอยู่ปราศจากจีวรนั้น   จะพึงมี</p><p>แก่ภิกษุนั้น  คือ  มีเหตุ  มีกิจจำเป็น      </p><p>         คำว่า ภิกษุนั้นพึงอยู่ปราศจากจีวรนั้นได้  ๖ คืนเป็นอย่างยิ่ง  ความ</p><p>ว่า  พึงอยู่ปราศจากได้เพียง  ๖  คืนเป็นอย่างมาก.</p><p>         บทว่า  เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ  คือ  ยกเว้นภิกษุผู้ได้รับสมมติ</p><p>         คำว่า   ถ้าเธออยู่ปราศยิ่งกว่านั้น   ความว่า   เมื่ออรุณที่  ๗  ขึ้นมา</p><p>จีวรนั้นเป็นนิสสัคคีย์    คือเป็นของจำต้องเสียสละแก่สงฆ์   คณะ    หรือ</p><p>บุคคล                                                               </p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   ก็แลภิกษุพึงเสียสละจีวรนั้นอย่างนี้:-</p><p>                                          <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                      <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า   กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>          ท่านเจ้าข้า  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า  อยู่ปราศแล้วเกิน  ๖ คืน  เป็น </p><p>ของจำจะสละ  เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ  ข้าพเจ้าสละจีวรนี้แก่สงฆ์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1114</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:- </p><p>        ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้   เป็น</p><p>ของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่สงฆ์    ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึง</p><p>ที่แล้ว  สงฆ์พึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้ </p><p>                                 <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้น   พึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป    ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า      จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า      อยู่ปราศแล้วเกิน  ๖  คืน</p><p>เป็นของจำจะสละ   เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ    ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่</p><p>ท่านทั้งหลาย</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย   ขอจงฟังข้าพเจ้า  จีวรผืนนี้ของภิกษุมีชื่อนี้    เป็น</p><p>ของจำจะสละ    เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย   ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้จีวรผืนนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                                <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong>            </p><p>           ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง  ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า  นั่ง</p><p>กระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>           ท่าน  จีวรผืนนี้ของข้าพเจ้า  อยู่ปราศแล้วเกิน  ๖ คืน   เป็นของ</p><p>จำจะสละ   เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ  ข้าพเจ้าสละจีวรผืนนี้แก่ท่าน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1115</p><p>        ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น    พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนจีวรที่เสียสละให้ด้วยคำว่า  ข้าพเจ้าให้จีวรผืนนี้แก่ท่าน  ดังนี้.</p><p>                                 <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                         <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย</strong></p><p>          [๑๖๗]  จีวรเกิน ๖ คืน  ภิกษุสำคัญว่าเกิน  อยู่ปราศ   เว้นไว้แต่</p><p>ภิกษุได้สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์    </p><p>        จีวรเกิน ๖ คืน   ภิกษุสงสัย    อยู่ปราศ    เว้นไว้แต่ภิกษุได้สมมติ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>        จีวรเกิน ๖  คืน  ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ถึง   อยู่ปราศ   เว้นไว้เเต่ภิกษุ</p><p>ได้สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ได้ถอน    ภิกษุสำคัญว่าถอนแล้ว    อยู่ปราศ    เว้นไว้แต่</p><p>ภิกษุได้สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ได้สละ   ภิกษุสำคัญว่าสละแล้ว   อยู่ปราศ   เว้นไว้เเต่ภิกษุ</p><p>ได้สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์   ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่หาย   ภิกษุสำคัญว่าหายแล้ว   อยู่ปราศ  เว้นไว้เเต่ได้สมมติ</p><p>เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>          จีวรยังไม่ฉิบหาย    ภิกษุสำคัญว่าฉิบหายแล้ว   อยู่ปราศ   เว้นไว้แต่</p><p>ภิกษุได้สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>         จีวรยังไม่ถูกไฟไหม้  ภิกษุสำคัญว่าถูกไฟไหม้แล้ว  อยู่ปราศ   เว้น</p><p>ไว้เเต่ภิกษุได้สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1116</p><p>         จีวรยังไม่ถูกชิงไป   ภิกษุสำคัญว่าถูกชิงไปแล้ว    อยู่ปราศ    เว้นไว้</p><p>แต่ภิกษุได้สมมติ  เป็นนิสสัคคีย์  ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                       <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>        จีวรเป็นนิสสัคคีย์  ภิกษุไม่ได้สละ  บริโภค   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>        จีวรยังไม่ถึง ๖ ราตรี  ภิกษุสำคัญว่าเกิน...ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>        จีวรยังไม่ถึง ๖ ราตรี  ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                                  <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>         จีวรยังไม่ถึง  ๖  ราตรี     ภิกษุสำคัญว่ายังไม่ถึง ๖ ราตรี    บริโภค</p><p>ไม่ต้องอาบัติ.</p><p>                                    <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>          [๑๖๘]   ภิกษุอยู่ปราศ   ๖ ราตรี  ๑  ภิกษุอยู่ปราศไม่ถึง  ๖  ราตรี  ๑</p><p>ภิกษุอยู่ปราศ  ๖  ราตรีแล้วกลับมายังคามสีมา    อยู่แล้วหลีกไป  ๑    ภิกษุ </p><p>ถอนเสียภายใน  ๖ ราตรี  ๑   ภิกษุสละให้ไป ๑   จีวรหาย  ๑   จีวรฉิบหาย ๑</p><p>จีวรถูกไฟไหม้ ๑  จีวรถูกชิงเอาไป ๑  ภิกษุถือวิสาสะ ๑   ภิกษุได้สมมติ ๑</p><p>ภิกษุวิกลจริต ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ  ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                         <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๙   จบ </em></p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1117</p><p>                             <strong>ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขาบทที่  ๙</strong></p><p>                               <strong>พรรณนาสาสังกสิกขาบท</strong></p><p>        สาสังกสิกขาบทว่า <strong>เตน สมเยน</strong> เป็นต้น   ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในสาสังกสิกขาบทนั้นมีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-                                    </p><p>        สองบทว่า   <strong>วุฏฺวสฺสา  อารญฺเกสุ</strong>      มีความว่า    ภิกษุทั้งหลาย</p><p>เหล่านั้น     แม้ในกาลก่อน    ก็อยู่ในป่าเหมือนกัน.    แต่ภิกษุเหล่านั้นอยู่</p><p>จำพรรษาในเสนาสนะใกล้เเดนบ้าน   ด้วยสามารถแห่งปัจจัย    เพราะเป็น</p><p>ผู้มีจีวรคร่ำคร่า   เป็นผู้มีจีวรสำเร็จแล้ว   ปรึกษากันว่า  บัดนี้พวกเราหมด</p><p>กังวลแล้ว   จักกระทำสมณธรรม  จึงพากันอยู่ในเสนาสนะป่า. </p><p>        บทว่า  <strong>กตฺติกโจรกา</strong>  ได้แก่ พวกโจรในเดือน ๑๒.</p><p>        บทว่า <strong>ปริปาเตนฺติ</strong>  มีความว่า  ย่อมรบกวน  คือ   วิ่งขวักไขว่ไป</p><p>มาในที่นั้น ๆ  แล้วทำให้หวาดเสียว  ให้หนีไป.</p><p>        สองบทว่า <strong>อนฺตรฆเร  นิกฺขิปิตุ</strong>   ได้แก่  เพื่อเก็บไว้ในภายในบ้าน.</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้า     ทรงอนุญาตให้เก็บไว้ในละแวกบ้าน    เพื่อ</p><p>สงวนจีวรไว้   เพราะธรรมดาว่า    ปัจจัยทั้งหลาย    เป็นของหาได้ยากโดย</p><p>ชอบธรรม,   จริงอยู่    ภิกษุผู้มีความขัดเกลา    ไม่อาจเพื่อจะขอจีวร    แม้</p><p>กะมารดา.     แต่พระองค์ไม่ทรงห้ามการอยู่ป่า    เพราะเป็นการสมควรแก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย.</p><p>       ในคำว่า  <strong>อุปวสฺส  โข  ปน</strong> นี้  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:- </p><p>         บทว่า  <strong>อุปวสฺส</strong>  คือ  เข้าอยู่แล้ว.   มีคำอธิบายว่า   เข้าอยู่จำพรรษา</p><p>แล้ว.  แท้จริง    บัณฑิตพึงเห็นนิคหิตในคำว่า  <strong>อุปวสฺส</strong>  นี้  ดุจในคำมี</p><p>คำว่า  <strong>อุปสมฺปชฺช</strong>  เป็นต้น.    ความว่า    เข้าถึงฤดูฝนและอยู่แล้ว  (เข้าจำ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1118</p><p>พรรษาและปวารณาแล้ว).   และบทว่า <strong>อุปวสฺส</strong>  นี้    สัมพันธ์ด้วยคำนี้ว่า</p><p><strong>ตถารูเปสุ  ภิกฺขุ   เสนาสเนสุ  วิหรนฺโต</strong>       แปลว่า   ภิกษุอยู่ในเสนาสนะ</p><p>เห็นปานนั้น.</p><p>          ท่านกล่าวอธิบายไว้อย่างไร  ?    ท่านกล่าวไว้ว่า    ภิกษุเข้าถึงฤดูฝน</p><p>และอยู่แล้ว  (เข้าจำพรรษาและปวารณาแล้ว)   จะอยู่ในเสนาสนะป่าที่รู้กัน</p><p>ว่าเป็นที่รังเกียจ  มีภัยจำเพาะหน้าเห็นปานนั้น  ตลอดกาลอันเป็นที่สุดแห่ง</p><p>วันเพ็ญเดือนกัตติกาหลัง  ต่อจากนั้นมา   เมื่อปรารถนาพึงเก็บจีวร ๓ ผืน</p><p>ผืนใดผืนหนึ่งไว้ในละแวกบ้านได้</p><p>          อนึ่ง   เพราะว่า  ภิกษุใด    เข้าจำพรรษาแล้ว    อยู่มาจนถึงวันเพ็ญ</p><p>เดือนกัตติกาต้น,  ภิกษุรูปนั้น   เป็นผู้อยู่ภายในแห่งพวกภิกษุผู้อยู่จำพรรษา</p><p>แล้ว;     ฉะนั้น    พระผู้มีพระภาคเจ้าเมื่อจะไม่ทรงทำการวิจารณ์พยัญชนะ</p><p>ที่รกรุงรังยิ่งนี้      แสดงบุคคลผู้ควรแก่การเก็บจีวรอย่างเดียวในบทภาชนะ</p><p>จึงตรัสคำว่า <strong>วุฏฺวสฺสาน</strong>  ดังนี้.  ถึงบทว่า  <strong>วุฏฺวสฺสาน</strong>  นั้น  ก็สัมพันธ์</p><p>กับคำนี้ว่า  ภิกษุเมื่ออยู่ในเสนาสนะ.  จริงอยู่    ในคำว่า   <strong>วุฏฺวสฺสาน</strong>  นี้</p><p>มีใจความดังนี้ว่า   อยู่ในเสนาสนะทั้งหลาย   ของพวกภิกษุผู้อยู่จำพรรษา</p><p>แล้ว.   มีคำอธิบายว่า  ภิกษุรูปใดรูปหนึ่งอยู่ภายในแห่งภิกษุทั้งหลายผู้เห็น</p><p>ปานนี้.  ลักษณะแห่งป่า  ข้าพเจ้าได้กล่าวแล้วในวรรณนาแห่งอทินนาทาน.</p><p>ส่วนความแปลกกันดังต่อไปนี้:-      ถ้าว่า    วัดมีเครื่องล้อม    พึงวัดตั้งแต่</p><p>เสาเขื่อนแห่งบ้านซึ่งมีเครื่องล้อม     และจากสถานที่ควรล้อมแห่งบ้านที่ไม่</p><p>ได้ล้อมไป  จนถึงเครื่องล้อมวัด.  ถ้าเป็นวัดที่ไม่ได้ล้อม,   สถานที่ใดเป็น</p><p>แห่งแรกเขาทั้งหมด   จะเป็นเสนาสนะก็ดี   โรงอาหารก็ดี   สถานที่ประชุม </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1119</p><p>ประจำก็ดี    ต้นโพธิ์ก็ดี     เจดีย์ก็ดี,     ถ้าแม้นมีอยู่ห่างไกลจากเสนาสนะ,</p><p>พึงวัดเอาที่นั้นให้เป็นเขตกำหนด.</p><p>        ถ้าแม้นว่า  มีหมู่บ้านอยู่ใกล้,    พวกภิกษุอยู่ที่วัด    ย่อมได้ยินเสียง</p><p>ของพวกชาวบ้าน,     แต่ไม่อาจจะไปทางตรงได้    เพราะมีภูเขาและแม่น้ำ</p><p>เป็นต้นกั้นอยู่   และทางใดเป็นทางตามปกติของบ้านนั้น    ถ้าแม้นจะต้อง</p><p>โดยสารไปทางเรือ,   ก็พึงกำหนดเอาที่ห้าร้อยชั่วธนู  จากบ้านโดยทางนั้น.</p><p>แต่ภิกษุใดปิดกั้นหนทางในที่นั้น ๆ   เพื่อยังบ้านใกล้ให้ถึงพร้อมด้วยองค์</p><p>ภิกษุนี้  พึงทราบว่า  ผู้ขโมยธุดงค์.</p><p>         บทว่า   <strong>สาสงฺกสมฺมตาน</strong>   แปลว่า    รู้กันว่า    เป็นที่มีรังเกียจ.</p><p>อธิบายว่า    เขารู้กันแล้วอย่างนั้น.     แต่ในบทภาชนะ    เพื่อจะทรงแสดง</p><p>การณ์เป็นเหตุให้เสนาสนะเหล่านั้นเป็นที่รู้กันว่า  เป็นที่มีรังเกียจ  จึงตรัส</p><p>คำมีว่า  <strong>อาราเม  อารามูปจาเร</strong>  เป็นต้น.     เสนาสนะที่เป็นไปกับด้วยภัย </p><p>เฉพาะหน้า  ชื่อว่า  สปฏิภยะ (มีภัยเฉพาะหน้า).   อธิบายว่า  มีภัยร้ายแรง</p><p>ชุกชุม.     แต่ในบทภาชนะ        เพื่อทรงแสดงการณ์เป็นเหตุให้เสนาสนะ</p><p>เหล่านั้นเป็นที่มีภัยจำเพาะหน้า       จึงตรัสคำว่า   <strong>อาราเม   อารามูปจาเร</strong></p><p>เป็นต้น.                                                                </p><p>          ข้อว่า <strong>สมนฺตา โคจรคาเม  นิกฺขิเปยฺย</strong>   มีความว่า  เมื่อมีองค์ครบ</p><p>พึงเก็บไว้  ในโคจรคามที่ตนพอใจ  ในทุกทิศาภาคโดยรอบแห่งเสนาสนะ</p><p>          ในเสนาสนะป่านั้น    มีองคสมบัติดังต่อไปนี้:-    ภิกษุเข้าพรรษา</p><p>ในวันเข้าพรรษาแรก   ปวารณาในวันมหาปวารณา,   นี้เป็นองค์อันหนึ่ง. </p><p>ถ้าภิกษุเข้าพรรษาในวันเข้าพรรษาหลังก็ดี   มีพรรษาขาดก็ดี   ย่อมไม่ได้</p><p>เพื่อจะเก็บไว้.   เป็นเดือน  ๑๒  เท่านั้น,   นี้เป็นองค์ที่ ๒.   นอกจากเดือน </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1120</p><p>๑๒ ไป     ย่อมไม่ได้เพื่อจะเก็บ.    เป็นเสนาสนะที่ประกอบด้วยประมาณ</p><p>อย่างต่ำ ๕๐๐  ชั่วธนูเท่านั้น,     นี้เป็นองค์ที่  ๓.    ในเสนาสนะที่มีขนาด</p><p>หย่อน   หรือมีขนาดเกินคาวุตไป   ย่อมไม่ได้  (เพื่อจะเก็บไว้).    จริงอยู่</p><p>ภิกษุเที่ยวบิณฑบาตแล้วอาจเพื่อกลับมาสู่วัดทันเวลาฉัน    ในเสนาสนะใด,</p><p>เสนาสนะนั้น   ทรงประสงค์เอา    ในสิกขาบทนี้.   แต่ภิกษุผู้รับนิมนต์ไว้</p><p>ไปสิ้นทางกึ่งโยชน์บ้าง  โยชน์หนึ่งบ้าง  แล้วกลับมาเพื่อจะอยู่.  ที่นี้ไม่ใช่</p><p>ประมาณ.   เป็นเสนาสนะมีความรังเกียจ   และมีภัยเฉพาะหน้าเท่านั้น,   นี้ </p><p>เป็นองค์ที่ ๔  จริงอยู่   ภิกษุผู้อยู่ในเสนาสนะ  ไม่มีความรังเกียจ ไม่มีภัย</p><p>เฉพาะหน้า   แม้ประกอบด้วยองค์ก็ไม่ได้  เพื่อจะเก็บไว้  ฉะนี้แล.</p><p>         สองบทว่า <strong>อญฺตฺร  ภิกฺขุสมฺมติยา</strong>   มีความว่า   เว้นไว้เเต่โกสัม-</p><p>พิกสมมติ    ที่ทรงอนุญาตไว้ในอุทโทสิตสิกขาบท.    ก็ถ้าว่า    มีภิกษุได้</p><p>สมมตินั้นไชร้,  จะอยู่ปราศจากเกิน ๖ ราตรีไปก็ได้.</p><p>         คำว่า <strong>ปุน  คามสีม  โอกฺกมิตฺวา</strong>  มีความว่า   ถ้ามีเสนาสนะอยู่ทาง</p><p>ทิศตะวันออกจากโคจรคาม   และภิกษุนี้   จะไปยังทิศตะวันตก,   เธอไม่</p><p>อาจจะมายังเสนาสนะให้ทันอรุณที่ ๗  ขึ้น     แวะลงสู่แม้คามสีมาพักอยู่ใน</p><p>สภาหรือในที่แห่งใดแห่งหนึ่ง         ทราบข่าวคราวแห่งจีวรแล้วจึงหลีกไป</p><p>ควรอยู่.</p><p>         ภิกษุผู้ไม่อาจอย่างนั้น  พึงยืนอยู่ในที่ที่ตนไปแล้วนั้นนั่นแล  ปัจจุท- </p><p>ธรณ์ (ถอน) เสีย.   จีวรจักตั้งอยู่    ในฐานแห่งอติเรกจีวร  ฉะนี้แล.   คำ</p><p>ที่เหลือในสิกขาบทนี้  ตื่นทั้งนั้นแล. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1121</p><p>           สิกขาบทนี้   มีกฐินเป็นสมุฏฐาน  เกิดขึ้นทางกายกับวาจา ๑   ทาง</p><p>กายวาจากับจิต  ๑  เป็นอกิริยา  โนสัญญาวิโมกข์  อจิตตกะ  ปัณณัตติวัชชะ</p><p>กายกรรม   วจีกรรม   มีจิต  ๓   มีเวทนา ๓  ดังนี้แล. </p><p>                                   <em>สาสังกสิกขาบท   จบ</em></p><p>                               <strong> ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๑๐</strong></p><p><strong>                                    เรื่องพระฉัพพัคคีย์</strong></p><p>           [๑๖๙]   โดยสมัยนั้น     พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่  ณ  พระ-</p><p>เชตวัน    อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี    เขตพระนครสาวัตถี   ครั้งนั้น</p><p>ในพระนครสาวัตถี  มีชาวบ้านหมู่หนึ่ง  จัดภัตตาหารพร้อมทั้งจีวรไว้ถวาย </p><p>สงฆ์    ด้วยตั้งใจว่าจักให้ฉันแล้วจึงให้ครองจีวร    ณ  เวลาเดียวกันนั้นแล</p><p>พระฉัพพัคคีย์ได้เข้าไปหาชาวบ้านหมู่นั้น  ครั้นแล้วได้กล่าวคำนี้กะชาวบ้าน</p><p>หมู่นั้นว่า  ท่านทั้งหลาย   ขอพวกท่านจงให้จีวรเหล่านี้แก่พวกอาตมา</p><p>          ชาวบ้านหมู่นั้นกล่าวว่า      ท่านเจ้าข้า      พวกกระผมจะถวายไม่ได้</p><p>เพราะพวกกระผม      จัดภิกษาหารพร้อมทั้งจีวรได้ถวายแก่พระสงฆ์ทุกปี</p><p>พระฉัพพัคคีย์กล่าวว่า  ดูก่อนท่านทั้งหลาย  ทายกของสงฆ์มีมาก   ภัตตา-</p><p>หารของสงฆ์ก็มีมาก  พวกอาตมาอาศัยพวกท่าน   เห็นอยู่แต่พวกท่าน  จึง</p><p>อยู่ในที่นี้    ถ้าพวกท่านไม่ให้แก่พวกอาตมา   เมื่อเป็นเช่นนี้   ใครเล่าจัก</p><p>ให้แก่พวกอาตมา   ขอพวกท่านจงให้จีวรเหล่านี้    แก่พวกอาตมาเถิด</p><p>        เมื่อชาวบ้านหมู่นั้น   ถูกพระฉัพพัคคีย์แค่นได้  จึงได้ถวายจีวรตาม</p><p>ที่ได้จัดไว้แก่พระฉัพพัคคีย์แล้วอังคาสพระสงฆ์เฉพาะภัตตาหาร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1122</p><p>        บรรดาภิกษุที่ทราบว่า          เขาจัดภัตตาหารพร้อมทั้งจีวรไว้ถวาย </p><p>พระสงฆ์   แต่ไม่ทราบว่า   เขาได้ถวายจีวรแก่พระฉัพพัคคีย์ไปแล้ว   จึง</p><p>ได้กล่าวอย่างนี้ว่า  ท่านทั้งหลาย  ขอพวกท่านจงน้อมถวายจีวรแก่พระสงฆ์</p><p>เถิด </p><p>        ชาวบ้านหมู่นั้นกล่าวว่า  ท่านเจ้าข้า  จีวรตามที่ได้จัดไว้ไม่มี  เพราะ</p><p>พระคุณเจ้าเหล่าพระฉัพพัคคีย์น้อมไปเพื่อตนแล้ว   </p><p>        บรรดาภิกษุผู้มักน้อย   สันโดษ    มีความละอาย    มีความรังเกียจ</p><p>ผู้ใคร่ต่อสิกขา  ต่างเพ่งโทษ  ติเตียน   โพนทะนาว่า  ไฉนพระฉัพพัคคีย์</p><p>รู้อยู่   จึงได้น้อมลาภที่เขาน้อมไว้เป็นของจะถวายสงฆ์มาเพื่อตนเล่า   แล้ว</p><p>กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า</p><p>                         <strong>ประชุมสงฆ์ทรงสอบถาม</strong></p><p>        ลำดับนั้น  พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งให้ประชุมภิกษุสงฆ์  ในเพราะ</p><p>เหตุเป็นเค้ามูลนั้น   ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น  แล้วทรงสอบถามพระฉัพ-</p><p>พัคคีย์ว่า    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ข่าวว่า  พวกเธอรู้อยู่  น้อมลาภที่เขา</p><p>น้อมไว้เป็นของจะถวายสงฆ์มาเพื่อตน  จริงหรือ</p><p>        พระฉัพพัคคีย์ทูลรับว่า  จริง  พระพุทธเจ้าข้า</p><p>                                      <strong>ทรงติเตียน</strong></p><p>        พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า     ดูก่อนโมฆบุรุษทั้งหลาย</p><p>การกระทำของพวกเธอนั่น    ไม่เหมาะ  ไม่สม  ไม่ควร  ไม่ใช่กิจของ</p><p>สมณะ  ใช้ไม่ได้  ไม่ควรทำ  ไฉนพวกเธอรู้อยู่  จึงได้น้อมลาภที่เขา</p><p>น้อมไว้เป็นของจะถวายสงฆ์มาเพื่อตนเล่า  การกระทำของพวกเธอนั่น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1123</p><p>ไม่เป็นไปเพื่อความเสื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   หรือเพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว   โดยที่แท้  การกระทำของพวก</p><p>เธอนั่น   เป็นไปเพื่อความไม่เลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส   และ </p><p>เพื่อความเป็นอย่างอื่นของชนบางพวกที่เลื่อมใสแล้ว</p><p>                           <strong>ทรงบัญญัติสิกขาบท</strong></p><p>         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงติเตียนพระฉัพพัคคีย์โดยอเนกปริยายดังนี้</p><p>แล้ว      ตรัสโทษแห่งความเป็นคนเลี้ยงยาก     ความเป็นคนบำรุงยาก</p><p>ความเป็นคนมักมาก   ความเป็นคนไม่สันโดษ   ความคลุกคลี   ความ</p><p>เกียจคร้าน  ตรัสคุณแห่งความเป็นคนเลี้ยงง่าย  ความเป็นคนบำรุงง่าย</p><p>ความมักน้อย   ความสันโดษ   ความขัดเกลา   ความกำจัด   อาการที่ </p><p>น่าเลื่อมใส   การไม่สะสม    การปรารภความเพียร   โดยอเนกปริยาย</p><p>ทรงกระทำธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น     ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้น     แก่</p><p>ภิกษุทั้งหลาย  แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   เพราะเหตุนั้นแล   เราจักบัญญัติสิกขาบท</p><p>แก่ภิกษุทั้งหลาย     อาศัยอำนาจประโยชน์  ๑๐ ประการ    คือ    เพื่อ </p><p>ความรับว่าดีแห่งสงฆ์     เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์     เพื่อข่มบุคคล</p><p>ผู้เก้อยาก ๑    เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก  ๑    เพื่อป้องกัน</p><p>อาสวะอันจักบังเกิดในปัจจุบัน  ๑        เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดใน</p><p>อนาคต  ๑   เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส ๑    เพื่อความ</p><p>เลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว ๑        เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระ-</p><p>สัทธรรม   ๑  เพื่อถือตามพระวินัย  ๑ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1124</p><p>         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย       ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดง</p><p>อย่างนี้  ว่าดังนี้:-</p><p>                                     <strong>พระบัญญัติ</strong></p><p>         ๔๙.   ๑๐.   อนึ่ง   ภิกษุใดรู้อยู่   น้อมลาภที่เขาน้อมไว้เป็นของจะ</p><p>ถวายสงฆ์มาเพื่อตน  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์.</p><p>                               <em>เรื่องพระฉัพพัคคีย์  จบ</em></p><p>                                   <strong>สิกขาบทวิภังค์</strong></p><p>         [๑๗๐]  บทว่า อนึ่ง ... ใด   ความว่า    ผู้ใด  คือ  ผู้เช่นใด   มีการ</p><p>งานอย่างใด   มีชาติอย่างใด   มีชื่ออย่างใด  มีโคตรอย่างโด  มีปกติอย่างใด</p><p>มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด   มีอารมณ์อย่างใด    เป็นเถระก็ตาม    เป็นนวกะ</p><p>ก็ตาม  เป็นมัชฌิมะก็ตาม  นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า อนึ่ง...ใด.</p><p>         บทว่า  ภิกษุ    ความว่า  ที่ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นผู้ขอ</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  ประพฤติภิกขาจริยวัตร  ชื่อว่า ภิกษุ เพราะ</p><p>อรรถว่า ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว  ชื่อว่า ภิกษุ โดยสมญา  ชื่อว่า  ภิกษุ</p><p>โดยปฏิญญา    ชื่อว่า  ภิกษุ  เพราะอรรถว่า  เป็นเอหิภิกขุ   ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ชื่อว่า ภิกษุ  เพราะ-</p><p>อรรถว่า เป็นผู้เจริญ ชื่อว่าภิกษุ  เพราะอรรถว่า มีสารธรรม ชื่อว่า ภิกษุ</p><p>เพราะอรรถว่า  เป็นพระเสขะ  ชื่อว่า  ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นพระอเสขะ</p><p>ชื่อว่า  ภิกษุ    เพราะอรรถว่า  เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้</p><p>ด้วยญัตติจตุตถกรรม อันไม่กำเริบ   ควรแก่ฐานะ   บรรดาภิกษุเหล่านั้น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1125</p><p>ภิกษุที่สงฆ์พร้อมเพรียงกัน อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม  อันไม่กำเริบ</p><p>ควรแก่ฐานะ  นี้  ชื่อว่า ภิกษุ  ที่ทรงประสงค์ในอรรถนี้</p><p>          ที่ชื่อว่า รู้อยู่  คือ  รู้เอง  หรือคนอื่นบอกเธอ  หรือเจ้าตัวบอก</p><p>          ที่ชื่อว่า  เป็นของจะถวายสงฆ์    ได้แก่ ของที่ถวายแล้ว     บริจาค</p><p>แล้ว    แก่สงฆ์</p><p>          ที่ชื่อว่า ลาภ  ได้แก่  จีวร   บิณฑบาต  เสนาสนะ    เภสัชบริขาร</p><p>อันเป็นปัจจัยของภิกษุไข้  โดยที่สุด  แม้ก้อนแห่งจุรณ  ไม้ชำระฟัน  ด้าย</p><p>ชายผ้า</p><p>           ที่ชื่อว่า  ที่เขาน้อมไว้  คือ   เขาได้เปล่งวาจาไว้ว่า   จักถวาย    จัก</p><p>กระทำ ภิกษุน้อมมาเพื่อตน ในประโยคที่ทำเป็นทุกกฏ ได้มาเป็นนิสสัคคีย์</p><p>คือเป็นของจำต้องเสียสละแก่สงฆ์  คณะ  หรือบุคคล</p><p>          ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็แลภิกษุพึงเสียสละลาภนั้น  อย่างนี้:-            </p><p>                                        <strong>วิธีเสียสละ</strong></p><p>                                     <strong>เสียสละแก่สงฆ์</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์   ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า    กราบเท้า</p><p>ภิกษุผู้แก่พรรษากว่า   นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ   กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า    ลาภนี้เขาน้อมไปเป็นของจะถวายสงฆ์    ข้าพเจ้ารู้</p><p>อยู่  น้อมมาเพื่อตน   เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละลาภนี้แก่สงฆ์</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ   ภิกษุผู้ฉลาด   ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนลาภที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>        ท่านเจ้าข้า  ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า   ลาภนี้ของภิกษุมีชื่อนี้  เป็น </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1126</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่สงฆ์    ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่</p><p>แล้ว  สงฆ์พึงให้ลาภนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้</p><p>                            <strong>เสียสละแก่คณะ</strong></p><p>         ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุหลายรูป       ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>กราบเท้าภิกษุผู้แก่พรรษากว่า  นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่านเจ้าข้า   ลาภนี้เขาน้อมไปเป็นของจะถวายสงฆ์     ข้าพเจ้ารู้</p><p>อยู่    น้อมมาเพื่อตน    เป็นของจำจะสละ   ข้าพเจ้าสละลาภนี้แก่ท่าน</p><p>ทั้งหลาย                     </p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ  ภิกษุผู้ฉลาด  ผู้สามารถ  พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนลาภที่เสียสละให้ด้วยญัตติกรรมวาจา  ว่าดังนี้:-</p><p>         ท่านทั้งหลาย    ขอจงฟังข้าพเจ้า   ลาภนี้ของภิกษุมีชื่อนี้  เป็น</p><p>ของจำจะสละ   เธอสละแล้วแก่ท่านทั้งหลาย      ถ้าความพร้อมพรั่งของ</p><p>ท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว  ท่านทั้งหลายพึงให้ลาภนี้แก่ภิกษุมีชื่อนี้.</p><p>                           <strong>เสียสละแก่บุคคล</strong></p><p>        ภิกษุรูปนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง        ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า</p><p>นั่งกระโหย่งเท้าประณมมือ  กล่าวอย่างนี้ว่า</p><p>         ท่าน      ลาภนี้เขาน้อมไปเป็นของจะถวายสงฆ์      ข้าพเจ้ารู้อยู่</p><p>น้อมมาเพื่อตน    เป็นของจำจะสละ  ข้าพเจ้าสละลาภนี้แก่ท่าน</p><p>         ครั้นสละแล้วพึงแสดงอาบัติ    ภิกษุผู้รับเสียสละนั้น     พึงรับอาบัติ</p><p>พึงคืนลาภที่เสียสละให้ด้วยคำว่า    ข้าพเจ้าให้ลาภนี้แก่ท่าน ดังนี้. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1127</p><p>                                  <strong>บทภาชนีย์</strong></p><p>                          <strong>นิสสัคคิยปาจิตตีย์</strong></p><p>           ลาภที่เขาน้อมไว้   ภิกษุสำคัญว่าเขาน้อมไว้  น้อมมาเพื่อตน   เป็น</p><p>นิสสัคคีย์ ต้องอาบัติปาจิตตีย์</p><p>                                      <strong>ทุกกฏ</strong></p><p>           ลาภที่เขาน้อมไว้  ภิกษุสงสัย  น้อมมาเพื่อตน   ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>                               <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong></p><p>           ลาภที่เขาน้อมไว้   ภิกษุสำคัญว่าเขาไม่ได้น้อมไว้   น้อมมาเพื่อตน</p><p>ไม่ต้องอาบัติ</p><p>                                     <strong>ทุกกฏ</strong>   </p><p>          ลาภที่เขาน้อมไว้เพื่อสงฆ์    ภิกษุน้อมมาเพื่อสงฆ์หมู่อื่นก็ดี    เพื่อ</p><p>เจดีย์ก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ลาภที่เขาน้อมไว้เพื่อเจดีย์   ภิกษุน้อมมาเพื่อเจดีย์อื่นก็ดี   เพื่อสงฆ์</p><p>ก็ดี  เพื่อคณะก็ดี   เพื่อบุคคลก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ลาภที่เขาน้อมไว้เพื่อบุคคล    ภิกษุน้อมมาเพื่อบุคคลอื่นก็ดี    เพื่อ</p><p>สงฆ์ก็ดี  เพื่อคณะก็ดี  เพื่อเจดีย์ก็ดี  ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ลาภที่เขาไม่ได้น้อมไว้  ภิกษุสำคัญว่าเขาน้อมไว้   น้อมมาเพื่อตน</p><p>ต้องอาบัติทุกกฏ</p><p>          ลาภที่เขาไม่ได้น้อมไว้   ภิกษุสงสัย...ต้องอาบัติทุกกฏ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1128</p><p>                                       <strong>ไม่ต้องอาบัติ</strong>  </p><p>         ลาภที่เขาไม่ได้น้อมไว้  ภิกษุสำคัญว่า  เขาไม่ได้น้อมไว้  น้อมมา</p><p>เพื่อตน  ไม่ต้องอาบัติ. </p><p>                                         <strong>อนาปัตติวาร</strong></p><p>         [๑๗๑]  ภิกษุอันพวกทายกถามว่า   จะถวายที่ไหน    ดังนี้     บอก</p><p>แนะนำว่า   ไทยธรรมของพวกท่าน   พึงได้รับการใช้สอย   พึงได้รับการ</p><p>ปฏิสังขรณ์  หรือพึงตั้งอยู่ได้นาน ในที่ใด  ก็หรือจิตของพวกท่านเลื่อมใส</p><p>ในภิกษุรูปใด  ก็จงถวายในที่นั้น  หรือภิกษุรูปนั้นเถิดดังนี้  ๑  ภิกษุวิกล-</p><p>จริต ๑  ภิกษุอาทิกัมมิกะ ๑  ไม่ต้องอาบัติแล.</p><p>                             <em>ปัตตวรรค  สิกขาบทที่  ๑๐  จบ</em></p><p><em>                           นิสสัคคิยปาจิตตีย์  วรรคที่  ๓  จบ</em></p><p>                                   <strong>หัวข้อประจำเรื่อง</strong></p><p>       ๑. ปัตตสิกขาบท                       ว่าด้วยบาตร</p><p>       ๒. อูนปัญจพันธนสิกขาบท      ว่าด้วยบาตรมีแผลหย่อนห้า</p><p>       ๓.  เภสัชชสิกขาบท                  ว่าด้วยเภสัช</p><p>       ๔.  วัสสิกสาฏิกสิกขาบท          ว่าด้วยผ้าอาบน้ำฝน</p><p>       ๕.  จีวรอัจฉินทนสิกขาบท        ว่าด้วยการให้จีวรแล้วชิงเอามา</p><p>       ๖.  สุตตวิญญัตติสิกขาบท        ว่าด้วยการขอด้ายมาเอง</p><p>       ๗.   เปสการสิกขาบท                ว่าด้วยการสั่งช่างหูก ให้ทอจีวร</p><p>       ๘.   อัจเจกจีวรสิกขาบท            ว่าด้วยอัจเจกจีวร </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1129</p><p>       ๙.    สาสังกสิกขาบท            ว่าด้วยเสนาสนะป่าเป็นที่มีรังเกียจ</p><p>                                                      และ </p><p>       ๑๐. ปริณตสิกขาบท              ว่าด้วยการน้อมลาภ  ที่เขาจะถวาย</p><p>                                                       เป็นของสงฆ์</p><p>      รวม  ๑๐  สิกขาบทเหล่านี้  พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้แล้วดังนี้แล.</p><p>                                             <strong>บทสรุป</strong></p><p>           [๑๗๒]   ท่านทั้งหลาย  ธรรม  คือนิสสัคคิยปาจิตตีย์  ๓๐ สิกขาบท</p><p>ข้าพเจ้ายกขึ้นแสดงแล้วแล     ข้าพเจ้าขอถามท่านทั้งหลายในธรรม     คือ</p><p>นิสสัคคิยปาจิตตีย์  ๓๐  สิกขาบทเหล่านั้นว่า      ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์ </p><p>แล้วหรือ   ข้าพเจ้าขอถามแม้ครั้งที่สองว่า   ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้ว</p><p>หรือ   ข้าพเจ้าขอถามแม้ครั้งที่สามว่า   ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้วหรือ</p><p>ท่านทั้งหลายเป็นผู้บริสุทธิ์แล้ว  ในธรรมคือนิสสัคคิยปาจิตตีย์  ๓๐ สิกขาบท</p><p>เหล่านี้   เหตุนั้นจึงนิ่ง  ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้.</p><p>                                   <em>นิสสัคคิยกัณฑ์  จบ</em></p><p>                          <strong> ปัตตวรรคที่  ๓  สิกขายทที่  ๑๐</strong></p><p>                             <strong>พรรณนาปริณตสิกขาบท</strong></p><p>        ปริณตสิกขาบทว่า  <strong>เตน  สมเยน</strong>  เป็นต้น   ข้าพเจ้าจะกล่าวต่อไป:-</p><p>ในปริณตสิกขาบทนั้น   มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-</p><p>        บทว่า  <strong>ปูคสฺส</strong>  แปลว่า  หมู่.  ความว่า  หมู่ผู้บำเพ็ญธรรม. </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1130</p><p>         บทว่า  <strong>ปฏิยตฺต</strong>    แปลว่า    ตกแต่งแล้ว.</p><p>         ด้วยคำว่า <strong>พหู  สงฺฆสฺส   ภตฺตา</strong> นี้  พวกภิกษุฉัพพัคคีย์  ย่อมแสดง</p><p>ความหมายว่า    สงฆ์มีภัตมากมาย    คือมีทางเกิดลาภมิใช่น้อย     สงฆ์ไม่</p><p>บกพร่องด้วยอะไร ๆ.</p><p>         บทว่า <strong>โอโณเชถ</strong>  แปลว่า  พวกท่านจงถวาย. </p><p>         ถามว่า  ก็การที่ภิกษุกล่าวอย่างนี้  ควรหรือ ?</p><p>         ตอบว่า    เพราะเหตุไร    จะไม่ควร ?   เพราะว่าภิกษาที่เขานำมา</p><p>จำเพาะนี้     เป็นของที่เขานำมาตกแต่งไว้   เพื่อประโยชน์แก่สงฆ์ในคราว</p><p>หนึ่ง.    ธรรมดาปยุตวาจา  (การออกปากขอ)     ย่อมไม่มีในปัจจัยมีจีวร</p><p>เป็นต้น    ที่เขานำมาตระเตรียมไว้  และในส่วนที่เขาตั้งเจาะจงไว้.</p><p>             <strong>[อธิบายลาภสงฆ์และการน้อมลาภสงฆ์]</strong>    </p><p>        บทว่า <strong>สงฺฆิก</strong>    แปลว่า  ของมีอยู่แห่งสงฆ์.   จริงอยู่    ลาภนั้นแม้</p><p>ยังไม่ถึงมือ  ก็จัดว่าเป็นของสงฆ์  โดยปริยายหนึ่ง   เพราะเขาน้อมไปเพื่อ</p><p>สงฆ์แล้ว,     แต่ในบทภาชนะ    ท่านพระอุบาลีแสดงลาภของสงฆ์โดยตรง</p><p>ทีเดียว   ด้วยอำนาจแห่งการขยายความ  อย่างนี้ว่า  ที่ชื่อว่าของสงฆ์  ได้แก่</p><p>ของที่เขาถวายแล้ว    บริจาคแล้วแก่สงฆ์.</p><p>        พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสวัตถุที่สงฆ์ควรได้  ด้วยบทว่า <strong>ลาภ.</strong>   ด้วย</p><p>เหตุนั้น แล  ในนิเทศแห่งบทว่า <strong>ลาภ</strong> นั้น    จึงตรัสคำว่า <strong>จีวรปิ</strong>   เป็นต้น .</p><p>        บทว่า <strong>ปริณต</strong>   ได้แก่ ที่เขาถวายสงฆ์  คือ ที่เขาตั้งไว้เป็นของโอน</p><p>ไปเพื่อสงฆ์  เอนไปเพื่อสงฆ์.  ก็เพื่อทรงแสดงการณ์เป็นเหตุที่เขาน้อมลาภ</p><p>นั้นไป  พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสบทภาชนะว่า  คือ  ที่เขาเปล่งวาจาว่า</p><p>พวกข้าพเจ้า   จักถวาย   จักกระทำ ดังนี้.                             </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1131</p><p>         สองบทว่า <strong>ปโยเค  ทุกฺกฏ</strong>  มีความว่า   เป็นทุกกฏ   ทุกประโยคที่</p><p>น้อมลาภซึ่งเขาน้อมไป (เพื่อสงฆ์)  มาเพื่อตน.   เป็นนิสสัคคีย์เพราะได้มา</p><p>คือ   เพราะลาภนั้นถึงมือ.   แต่ถ้าว่าของนั้นเป็นอันเขาถวายสงฆ์แล้ว,   จะ</p><p>รับเอาของที่เขาถวายสงฆ์แล้วนั้นมา    ไม่ควร,     พึงถวายแก่สงฆ์นั้นแล.</p><p>ก็ภิกษุใด   พลอยกินกับพวกคนวัด,   สงฆ์พึงให้ตีราคาภัณฑะนั้น   ปรับ</p><p>อาบัติแก่ภิกษุนั้น .    แต่เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์แก่ภิกษุผู้รู้ว่าลาภเขาน้อมไป</p><p>เพื่อสงฆ์  แล้วน้อมลาภที่เขาน้อมไปแล้ว  ของพวกสหธรรมิกก็ดี ของพวก</p><p>คฤหัสถ์ก็ดี   โดยที่สุดแม้ของมารดา   มาเพื่อตนว่า   ท่านจงให้สิ่งนี้แก่เรา</p><p>แล้วถือเอา.     เป็นปาจิตตีย์ล้วน ๆ แก่ภิกษุผู้น้อมไปเพื่อคนอื่นอย่างนี้ว่า</p><p>ท่านจงให้แก่ภิกษุนี้.  ภิกษุน้อมบาตรใบหนึ่ง  หรือจีวรผืนหนึ่งมาเพื่อตน</p><p>น้อมไปเพื่อคนอื่นใบหนึ่ง   หรือผืนหนึ่ง,   เป็นทั้งนิสสัคคิยปาจิตตีย์   ทั้ง</p><p>สุทธิกปาจิตตีย์.   ในบาตรและจีวรมาก    ก็มีนัยอย่างนี้เหมือนกัน.     ข้อนี้</p><p>สมจริงดังคำที่พระอุบาลีเถระกล่าวไว้ว่า                                 </p><p>              <strong>ภิกษุพึงต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์   และอาบัติปาจิตตีย์</strong></p><p><strong>          ล้วน ที่ตรัสไว้ในขุททกสิกขาบทพร้อมกัน, ปัญหาข้อนี้  ท่าน</strong></p><p><strong>          ผู้ฉลาดทั้งหลายคิดกันแล้ว</strong></p><p>           ก็ปัญหานี้  ท่านกล่าวหมายเอาการน้อม (ลาภ).   ฝ่ายภิกษุใดทราบ</p><p>ว่า    ผ้าอาบน้ำฝนเขาน้อมไปเพื่อสงฆ์แม้ในเรือนของมารดา   ในสมัยแห่ง</p><p>ผ้าอาบน้ำฝนแล้วน้อมเอาไปเพื่อตน,   เป็นนิสสัคคีย์แก่ภิกษุนั้น   น้อมไป</p><p>เพื่อผู้อื่น  เป็นปาจิตตีย์ล้วน.  พวกชาวบ้าน   ปรึกษากันว่า   พวกเราจัก</p><p>กระทำสังฆภัต     จึงนำเนยใสและน้ำมันเป็นต้นมา.    ถ้าแม้นภิกษุอาพาธ</p><p>รู้ว่าเขาน้อมไปเพื่อถวายสงฆ์แล้ว      ยังขออะไร  ๆ  เป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์ </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1132</p><p>เหมือนกัน.  ก็ถ้าภิกษุอาพาธนั้นถามว่า   เนยใสเป็นต้นของพวกท่านที่นำ</p><p>มา   มีอยู่หรือ ?   เมื่อพวกเขาตอบว่า    มีอยู่ขอรับ  !    แล้วกล่าวว่า   พวก</p><p>ท่านจงให้แก่เราบ้าง  ดังนี้    สมควร.     ถ้าแม้นพวกอุบาสก    รังเกียจภิกษุ</p><p>อาพาธนั้น    พูดว่า  แม้สงฆ์ย่อมได้เนยใสเป็นต้นที่พวกเราถวายนี้แหละ.</p><p>นิมนต์ท่านรับเถิด  ขอรับ !  แม้อย่างนี้  ก็ควร.</p><p>       ข้อว่า  <strong>สงฺฆสฺส  ปริณต  อญฺสงฺฆสฺส</strong>     มีความว่า    น้อมลาภที่</p><p>เขาน้อมไปเพื่อถวายสงฆ์ในวัดหนึ่ง      หรือที่เขาน้อมไปเฉพาะวัดอื่นด้วย</p><p>พูดว่า  พวกท่านจงถวายแก่สงฆ์ในวัดชื่อโน้น.</p><p>        บทว่า  <strong>เจติยสฺส  วา</strong>  มีความว่า  น้อมไปเพื่อเจดีย์อย่างนี้ว่า  ถวาย</p><p>สงฆ์จะมีประโยชน์อะไร ?  พวกท่านจงทำการบูชาแก่พระเจดีย์ ดังนี้ก็ดี.</p><p>       ในคำว่า  <strong>เจติยสฺส  ปริณต</strong>  นี้  มีวินิจฉัยดังนี้:-   แม้จะบูชาดอกไม้</p><p>ที่เจดีย์อื่น  จากต้นไม้ดอกที่เขากำหนดปลูกไว้  เพื่อประโยชน์แก่เจดีย์อื่น</p><p>ก็ไม่ควร.    แต่เห็นฉัตรหรือธงแผ่นผ้าที่เขาบูชาไว้เเก่เจดีย์หนึ่ง    แล้วให้</p><p>ถวายของที่เหลือแก่เจดีย์อื่น   สมควรอยู่.</p><p>       สองบทว่า <strong>ปุคฺคลสฺส  ปริณต</strong>   มีความว่า   ชั้นที่สุดแม้อาหารที่เขา</p><p>น้อมไปเพื่อสุนัข     ภิกษุน้อมไปเพื่อตัวอื่นอย่างนี้ว่า    ท่านอย่าให้เเก่สุนัข</p><p>ตัวนี้   ดังนี้    ก็เป็นทุกกฏ.    แต่ถ้าพวกทายกกล่าวว่า    พวกเราอยากจะ</p><p>ถวายภัตแก่สงฆ์,       อยากจะบูชาพระเจดีย์.    อยากจะถวายบริขารแก่ภิกษุ</p><p>รูปหนึ่ง,     จักถวายตามความพอใจของพวกท่าน,     ขอท่านโปรดบอก,</p><p>พวกเราจะถวายในที่ไหน  ?   เมื่อพวกทายกกล่าวอย่างนี้แล้ว  ภิกษุนั้น พึง</p><p>บอกพวกเขาว่า  พวกท่านจงถวายในที่ซึ่งพวกท่านปรารถนา.   แต่ถ้าพวก </p><p>พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ เล่ม ๑ ภาค ๓ - หน้าที่ 1133</p><p>ทายกถามอย่างเดียวว่า   พวกข้าพเจ้า   จะถวาย ณ ที่ไหน,    ภิกษุพึงกล่าว </p><p>ตามนัยที่มาแล้วในบาลีนั่นแล.  คำที่เหลือในสิกขาบทนี้ตื้นทั้งนั้น.</p><p>       สิกขาบทนี้     มี    ๓  สมุฏฐาน  เกิดขึ้นทางกายกับจิต  ๑    ทางวาจา</p><p>กับจิต ๑    ทางกายวาจากับจิต  ๑    เป็นกิริยา    สัญญาวิโมกข์   สจิตตกะ</p><p>โลกวัชชะ  กายกรรม  วจีกรรม  อกุศลจิต  มีเวทนา ๓ ฉะนี้แล.</p><p>                  <em>พรรณนาปริณตสิกขาบท  ในอรรถกถาพระวินัย</em></p><p><em>                                  ชื่อสมันตปาสาทิกา  จบ</em></p><p><em>                                       ติงสกกัณฑ์  จบ</em></p>
</p>
</body>
</html>